Hid Gallyutsinatsiyasi

Shamshod Abdullayev o'zbek tilida yozganida Hamid Ismailov aytmoqchi tilni boshqa darajaga ob chiqarkan chindan. Ehhe, bundagi ma'noni qo'ying - tashqi ritm tuzilishining o'zi bir maktab. Verlibr oson deydiganlar uchun "mana senga" deb naq peshonasiga yopishtiriladigan namuna. Nuqtali vergullardagi (;) nafas tushib chiqishi, she'rning metafizikasi ikkiga ajralishi va bu shaklda ask etgani - oxiridagi c ning (she'r aslida uchta "ch" li so'z va italyanya satrdagi ikkita "c" keyingi kelayotgan satrda "so'qirlik" (ruscha - слепота") ga urg'u berishi... ma'no bilan birgalikda shakl jihatidan ham nihoyatda chuqur ishlab chiqilgan, rosa sayqallangan.

https://telegra.ph/SHA%D2%B2AR-CHEKKALARINING-YA%D2%9AINLASHUVI-1-11-23

She'rni qayta tahrir qildik. FAXRIYOR tuzatishlari va umumiy tahriri ostida bo'ldi. Deyarli qayta tarjima🤦‍♀ faqat ma'no emas, ritmniyam saqladik bu safar. She'rning orginaliga ichida havola berilgan.

Endi o'qinglarchi.

Эътибор берилса, муаллифнинг ҳикояларида экзистенциализмнинг таъсири сезилади. Қаҳрамонларининг ўзига хос фалсафий мулоҳазалари, мавжудликнинг маъносига бўлган изланишлари ва ўзини топишга бўлган интилиши буни тасдиқлайди. Унинг қаҳрамонлари нозик ҳис-туйғуларга эга, аммо бефарқ жамият уларнинг бу туйғуларини қадрламайди, кўп ҳолларда рад этади. Қуйида унинг «Аждар сайёраси» китобидан ўрин олган айрим ҳикояларини таҳлилга тортамиз.

Ўқиш: https://telegra.ph/INSON-RU%D2%B2IYATINING-%D2%B2ASSOS-TAD%D2%9AI%D2%9AOTCHISI-11-23

САРИҚ ТУЛКИ

Октябрь –
Қўлга ўрганган сариқ тулки.
Аста суйкаланар оғочларга,
Нимагадир кўзи ялинчоқ.

-Ҳой, сариқ тулки,
Нима керак сенга?
Емишми,
Меҳрми,
Уями?
Ёнимда олиб қолсам,
Қушларимни еб қўймайсанми,
Саноқлигина қушларимни?
Биласанми, улар мен ухлаётганда
Кўксимдан учиб чиқишни севишади.


"HAVO" dan

P.s: Gulnoz Mo'minova oktabrz xazonrezni qo'lga o'rgatilgan tulkiga o'xshatishni qaydan topgan, a? Opaning o'xshatishlari odamni shoshirib qo'yadi - sariq tulki bilan xazon va parr-parr uchayotgan nozik masofada qolib ketasan. Xazonning tulkiga o'xshashidan shoshib qoldim.
Boshqa she'rlarida ham shunday: bir zamonning beton kabi og'ir ruhi suyuq sement kabi tomirimga quyilgan bo'lsa, birida ruhiyatning yengil uchayotgan kapalaklardek mayinligidan, tiniqligidan huzurlanyapman. Tasvir ustiga tasvir, o'xshatish ustiga o'xshatish o'rkach-o'rkach bo'lib keladi. Avval shu tomoniga tuzuk qaramagankanman. Tepadagi "Qizil gul"ni o'qing, o'zingiz ko'rasiz.

Дунёнинг энг ифлос мегаполиси.

Қуритилган кўллари ўрнида
Қад ростлаган оғир биноларнинг
Тушларига қайиқлар кирар
Кесилган дарахтлари
Одамларнинг тушларида
Судралишар майриқ аскарлардай
“Ҳаво қўрғошиндай оғир”*
Бунда
“Болалар – келажагимиз” деган
Баландпарвоз ёзувга анграйганча
Эшитмай қоласан
12 ёшда зўрланаётган қиз чинқириғини
Бу юртда
Ҳар кун мингларча чақалоқ туғилар
Пайғамбар, саҳоба, султон,
Жаҳонгир исмли чақалоқлар:
Келажакнинг юртга сиғмас даҳолари,
Золим-у юҳолари,
Мазлуми-ю жафокашлари,
Шоҳ исмли қуллари, малика исмли чўрилари
Туғилишар бошларига кўтариб Дунёни
Улар ҳали билмаслар
Қандайдир доридан ёки
Бахтсиз ҳодисалардан ўлмоқ эҳтимолини,
Чиқинди қутисида ёинки
Ёт бир эшик олдида қолдирилмоқ даҳшатини,
Бахтга, пулга, машинага, уйга... Қўйингки
Қандайдир имконга айирбошлаш эҳтимоли
Ҳали анча йироқ улардан
Лек булар ҳақида ўйлаганда
Ёрилгудай ғовлар миянг
Яқинда кўрганинг фильмдаги каби
Инсоннинг кексайган ҳолида туғилиб
Чақалоқ ҳолида ўлмоғин истайсан:
Гўдакларни асраб қолмоқнинг
Бошқа йўли кўринмас бунда...

Дунёдаги энг ифлос мегаполис.

"HAVO" dan

Биламан, қачонлардир   
Ер белида оташ нутфасин қайнатган 
Қудрат бармоғила халос этгайсан
Кўк ирмоқларимни қуритган исмлардан,
Эй, севгилилар севгилиси!..

****

ЭҲТИЁЖ

Боларилар ёлғиз куйлаётган
Апрель караокесида
Илонлар рақс тушар

Мавсум ҳовлисида
Сандироқлаб юрар ҳаккалар

Руҳлар боғчасига жамлагай шамол
Оғочларнинг тушган ҳомиласини

Энди уларни аллалайдиган одам керак...

****

ҚИЗИЛ ГУЛ

Апрель болалар туғар
Бармоқ катталигида
Сўнг пионгул ғунчасида 
Улғайтирар уларни –
Яшил қўнғизларга қўриқлатиб.
Биз эса сен билан 
Лабларимиз қонагунча
Фўруғ*дан айтамиз:
“Қизил гул, қизил гул, қизил гул”...
Токи қизил тусга кирсин апрель кўчаси,
То шафақлар улуш олсин фасл юзидан,
То қизғалдоқ қадаҳини рангга тўлдирсин,
То ишқ аҳлин сурур эмас, ғусса ўлдирсин –
Қадимдагидек...
То қизил гул эшкак бўлсин Тонг кемасига,
Кема туйғу тўлқинида тебрансин токи, 
Капалаклар лангар боғлаб Кун ёлқинига,
Қанотларин жуфтлаганча тин олсин ёки –
Тинмасинлар...
Зотан, бугун милён дудоқлардан 
“Қизил гул” тўкилар –
Ризоликлар, афсуслар,
Севикли, севиксиз  исмлар, 
Бут ва ярим изҳорларга қўшила.
Тикилсанг, қаршингда 
Яна бир Қизил денгиз пайдо –
“Қизил гул” тошқинини 
Симиролмас рўзадор Дунё.


G.Mo'minovaning "Havo" to'plamidan

Osmon tiniq, top-toza
Qilt etmaydi ko'lmakda suv
Achchiq tushlarini yuvadi
Kundan qolgan oq yog'du
Yog'du notinch kundek qaltirar
Go'yo zamom irillar badanida
Moshinlar qulog'in batang qilganu
Temirlar mo'rtligin qilar pisanda
Cho'miladi bu qora yog'du
Kundan qolgan qorani ishqab
To'lqinlarday tinib qolsaydi
Kelar kunga berolsaydi chap -
Sevgisiga siniiiib qaytsaydi
Oy aksida qolsaydi uxlab...

Yog'du... u faqat bir yog"duydi -
Osmonning uzun tomchisi,
Ba'zan o'y,
Ba'zan qo'llarga,
Salqin yellarga o'ralmoq ishi.

O'zi tarmoqlarga kirmay, hech qanday axborotga reaksiya qilmay detoks saqlayotgandim. Hozir kirishim bilan shu xabar chiqdiku...
Shu yil boshidan beri Namanganda elga oshkor bo'lgan 3 chi qiz/ayol qotilligi. Avval ota 16 yoshli qizni boshiga urib o'ldirgandi (qanaqadir yigit ortidan ergashgani uchun), bugun bu ota, bir er esa talaba xotini ajrashishni istagani uchun universitet oldida kuppa-kunduzi so'ygandi. Samarqandda bir ota kelinchak qizini o'ldirib qo'ygandi.
"Havo" ga yozilgan maqola, fikrlar va kitobdagi she'rlar ta'sirida bu fojealarning masshtabi to"la ko'rinib, yuragimga sig'mayapti. Dod deging keladi. Ammo doding befoyda...

Biz ayollarga nisbatan na milliy, na diniy emas, vahshiylik qadriyatlari ostida yashaymiz.

Hid Gallyutsinatsiyasi pinned «Do'stlar, Nemolchi dagi kelasi hafta juma kuni o'tadigan ma'ruza-taqdimotim uchun ayol erki, erksizligi, ruhiyati, ijtomoiy o'rni haqida yonib yozilgan she'rlar kerak. O'zim tanlagan 5-6 ta shoir she'rlari bor. Ammo bu kam. Ehtimol men bilmagan, o'tkazib…»

Do'stlar, Nemolchi dagi kelasi hafta juma kuni o'tadigan ma'ruza-taqdimotim uchun ayol erki, erksizligi, ruhiyati, ijtomoiy o'rni haqida yonib yozilgan she'rlar kerak. O'zim tanlagan 5-6 ta shoir she'rlari bor. Ammo bu kam. Ehtimol men bilmagan, o'tkazib yuborgan yaxshi she'rlar juda ko'pdir. Iltimos, izohda she'r va muallifini ulashsangiz. Ayol yoki erkak muallif, boshlovchi yo profi ekanining farqi yo'q.

Faqat bir talab: 2016 yildan keyingi she'rlar bo'lsa. Chunki mavzum Yangi O'zbekistonda feministik she'riyat.

P.s: yuqoridagi maqola ham ayni men kutgan material ekan.

Гулноз Мўминова шеърияти – бу аёлнинг нафақат руҳияти, балки жамиятдаги ўрни, ижтимоий адолат ва инсоний қадр-қиммат ҳақидаги мулоҳазаларини ифода этувчи бетакрор адабий ҳодисадир. Унда тириклик ва ўлим, тақдир ва эркинлик, гуноҳ ва кечирим каби умумбашарий мавзулар қаламга олинади. Бу шеърлар ўқувчига нафақат эстетик завқ беради, балки ҳаёт ҳақида чуқур мулоҳаза юритишга ҳам ундайди. Гулноз Мўминова замонавий аёлнинг овози бўлиб, у ўз ижодида аёлларнинг қудратини, оғриқларини ва интилишларини кўрсатади.

«Ҳаво» тўпламидаги шеърларга мулоҳазалар:
https://telegra.ph/MU%D2%9AADDASLIKDAN-ZHUDO-B%D0%8ELGAN-ODAM-11-21

​#NeUyat кўргазмаси 2024 йилнинг 14 декабригача узайтирилганини мамнуният билан эълон қиламиз.
Экспозицияга ташриф буюриш ва ҳафта давомида бўлиб ўтадиган тадбирларга қўшилишга таклиф этамиз:

Янгиланган дастур:

23 ноябрь (шанба), 18:00 — "Темир хотин" фильм намойиши. Намойишдан сўнг сценарийлар муаллифи Алия Темурийзода билан муҳокама бўлиб ўтади. Ўзбек тилида.

29 ноябрь, 19:00 — Тилланисо Нурёғдидан маъруза. «Феминизм ва ўзбек шоиралари». Ўзбек тилида.

7 декабрь, 18:30 — Тилланисо Нурёғдидан маъруза. «Ўзбек романида аёл қалами». Ўзбек тилида.

10 декабрь, 19:00 — “2023 йилда Ўзбекистонда оилавий зўравонлик бўйича жиноий ишлар: тизимли муаммолар ва тавсиялар” тадқиқотининг тақдимоти. Тадқиқот муаллифи Нигина Худайбергенова.

14 декабрь, 18:30 — Кўргазма ёпилиши.

Кўргазмага сешанбадан якшанбагача 11:00 дан 19:00 гача ташриф буюришингиз мумкин.
Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўчаси, 8 (мўлжал — Патрики қаҳвахонаси)

Кириш бепул.

18+

#СукутСақлама #NeUyat24

ҲИД ГАЛЛЮЦИНАЦИЯСИ
 
Бир неча ойлар ўтди,
Сувдай оқиб ўтди
Бур неча ойлар
Тақвимдан қиш ўтди,
Кимдан бахт ўтди,
Кимдан изғирин.
 
Бурнимнинг остидан аччиқ ҳидлар ўтди бир неча ойлар.
Сассиқ ҳидлар ўтди бир неча ойлар -
Руҳиятнинг ўз фасли бор,
ўз ойлари,
ҳидлари бор тизгинсиз , асов -
Бурнингизни бекитинг кибор хонимлар,
Кибор эрлар
Сизга эмас бу сўзларим,
Қўшиқларим
Аччиқ таъмларим,
Сассиқ ҳидлари
Қўланса ҳидлари ҳаётнинг,
Руҳимдан кўтарилган аёвсиз ўтнинг.
 
 
Тушкунликни севмаганман ҳеч
Ва ҳаётни севардим деб айта олмайман
Аммо атрофимда мудом содир воқеа
Масалан, ҳидлар -
Масалан, сассиқ ва аччиқ.
Кўз очгач қалқиб кетдим
Ҳар тонг бир ҳиддан
Номлолмайман -
Таъриф ҳам йўқ менда ҳид тасвирига.
Ҳаётдан бошингиз айланиб
Сармаст онда
Неки кўнглингизни қилса беҳузур
Ўша ном билан атанг ҳидини.
 
Хотирамда сузган
Онгимни қалқитган бу ҳид - момомдан ёдгор дедим
Ва дедим ичимда :
Бу дунёда қариялар учун мамлакат йўқ.
Ҳидлар бор, атрофида қўланса ҳидлар -
Хотир ва хаёл
Ҳаёт босиб ўтган тирик мурдалар ҳиди масалан.
Бу дунёда қариялар учун мамлакат йўқ
Ва йўқ бир илинж -
Ҳаёт ёмон кўрган каби ғамни, қайғуни
Шундай туфлаб ташлаш истар қарияларин ҳам.
Ҳар руҳнинг ўз иситмаси бор,
Ҳар қалбнинг ўз касаллиги.
Ў з ҳиди -
Ҳар фаслнинг,
Ҳар кайфиятнинг.
 
 
 
Таъқиб этган яна бир ҳиддан ағдарилди кўнглим
Шомларим
Тонгларим
Ва оғзимда чайнаган ноним.
Жуда кичкиналигимда касалхонада ётиб
Зада бўлган эдим бу ҳиддан -
Нақадар келарди қочгим онам бағрига.
Қалқди ўша ҳид онгим қаърида.
Таним хаста эди, руҳим умидвор,
Ҳаётга томон
Тезроқ қочгим келарди хастахонадан
Умидлар билан
Ҳозир ўша ҳид тақибида
Шошиламан тезроқ
Яшашга улгуришга
Зотан эплолмайман дейман яшашни.
Аммо шошаман уйқусиз
Тунларсиз
Тонгларсиз
Унутганча Вақтнинг ҳукмини.
Ва лекин нега шошяпман
Юпатгувчи нима кўнглим шиддатин?
Менда жавоб йўқ.
Саволлар йўқ менда
Саволларнинг бори
Эмасдир муҳим.
Менда - тақвимда,
Онгим қаърида
Бурним остида фақат ҳидлар бор -
Бу дунёда бирор ҳаловат йўқ!
Ва балки ўлимнинг уйғотувчи ҳиди
Балки шошаман тезроқ уйғониб
Тезроқ яшаб ва тезроқ ўлимга томон.
Уйғотувчи ҳидларнинг қўланса бари.
Ўлим десам - ўйин деманг,
Деманг изтироб,
Бошқа реалликка шошаман.
Зотан уйғониб ҳам ҳеч нарсани билмаслик
Англамаслик чўчитди мени
Чарчатди
Ва қўрқитди мангу.
Балки қарилик ҳеч нарсани билмай ўтишнинг
Чираётган саволи эди -
Момомнинг ҳиди.
Бу дунёда қариялар учун мамлакат йўқ
Ва йўқ ҳаловат.
 
 
Яна бир ҳид унутиш ҳиди эди.
Тез унутдим ҳаммасини
Баъзан кўз очиб
Қайдалигим унутдим.
Назаримда хотирам шалоқ ва эски
Назаримда Ерга илк марта тушиб
Ҳеч нарсани танимай турган
Одам Атоман.
Назаримда кетимни қўйсам ер ўпирилади
Назаримда учай десам осмоним ҳам йўқ
Ва эслаб қолмагандим қушнинг парвозин.
Назаримда мангу муаллақдайман
Назаримда миям ишламайди
Назаримда назарим хира.
Назаримда куйган, унутилган хотира.
Назаримда унутилган осмоннинг
Парвознинг ҳиди
Куйган тақвимнинг ҳиди қўланса
Муқаррар муқаррар кунларнинг ҳиди
Муқаррар муқаррар қисматнинг ҳиди.
Фақат тақвимдан саралаб олган
Фақат хотирам кенгликларин берган бамайлихотир
Болалигим мангу унитилмасдек.
 
 
 
Болалигим ҳар нарсанинг кўзига
Қарагай тикка
Ҳидлар бўлиб эшигимдан кириб келади
Тўлдиради қўланса савол бўлиб бу бўшлиғимни.
 
 
Ва ўзи жавобдир ёдимда ёруғ.
Болалигим тошқиндай
Ёнғиндай бостириб келиб
Забт этади тақвимларимни
Кўз ешимни
Кулгумни
Туйғумни.
Болалигим ўзи ёнғин руҳимда
Кенглик бўлиб қайта улғаяди қалбимда.
 
Олиб кетади ойлар, кунлар мени
Таъқиб этади ҳидлар мени.
Зотан ҳар руҳнинг ўз иситмаси бор
Ва ҳар қалбнинг танҳо кенглиги.
 

Дўстлар, адабиётшунос Раҳимжон Раҳматга қўлдан келганча ёрдам берайлик. Совуқ кунда уйсиз қолиш азоб.

фейсбукка карта рақам қўйибдилар, имконингиз бўлса, кўмак қилинг.

9860 0803 9124 3013 (kuldasheva)

@mittihaqiqatlar

P.s: o'zimdan boshladim. Yordam beraylik, do'stlar.

Уйим ёниб кетди.
Касал ҳолимда ноқулай вазиятга тушиб қолдим.
Дори-дармонларим ҳам ёнди.
Совуқ кунда кўчада қолдим.
Тўсинларгача ёнди. Том ўпирилиб тушди. Касал ҳолимда шунақа балога йўлиқдим. Энди ҳозир келиб укамнинг уйида ўтирибман.
Бахтсизлик ҳам эгиз келади дейишади. Бандамиз. Сабр қиламиз. Кўнамиз. Насиб. Дўстлар ёрдамида уйни тиклаб оларман. Шу ҳолимда халқ мени ташлаб қўймас.

Umrimda birinchi marta bunaqa katta parad ko'rishim. Talabalar va askarlar shahar markazi tomon ketishyapti.

Bayrog'imiz kuni muborak!

Yurak yayradiyeee

Daraxtlar yorug'lik kenglikda o'sgan,
Ko'zimda ulg'aygan eng yorug' xayol.
Osmonlar ko'ksimning ostidan kirib
Ko'ksimda o'sgan kenglikka timsol.

Osmonlar
Osmonlar - eng yorug' xayol ko'zimda o'sgan
Ko'zim quchog'ida yorug'lik uxlar.

2013.

Har kim o'zi biladi
Qay zinadan chiqib kelganin.
Qanday palinodiyada o'ynaganin bilar har kimning o'zi
Suzgandek muz ustida mixli etikda.

"Ko'rildi." "Borildi." "Sezildi".
Shaxssiz so'zlar olar o'rtani
Moychechak gulbargday tutib qo'lidan.
Bir tong ochilib hamma so'zlar
Puchmoqqa oladir o'zni.
Orada oq bo'shliq - vertikal. Tutash.
Ista, sing.
Ista, to'l.
Ista, zarra.
Ista puchmoq,
Ista, tutash
Borliq Bo'l.

https://youtu.be/NAG4e3tXYQ4?si=hvTHgGqtVzqt5bLu