Асанов формати

Озарбайжон тилида Самарқанд-Бухоро қарлуқ шевасига ўхшаган жиҳатлар кўп учрайди. Сабаби нима экан, қизиқ?

Масалан, озарбайжонлар автобусни ёки таксини тўхтатмоқчи бўлса, saxla дейди. Самарқанд-Бухородаям "сақлаворинг" дейишади.

"Шаллоғ" — чўпон таёғи маъносидаги сўз Самарқандда кўп учрайди (Фарғонадаям учратганман аслида). Озарбайжонларам бу сўзни ишлатади (şallağ шаклида). "Таёқ ейсан" маъносида "шаллоғ ейсан" дейилади Самарқандда (аниқроғи Ургутда). Худди шунақа шакл озарбайжончада бор.

@AsanovEldar

Эрондаги ўзбеклар

Охирги пайтларда медиада чет элда яшаётган ўзбеклар ҳақида материаллар кўпайди. Масалан, Эронда яшаб турган ўзбекларни олайлик. Улар ўтмишда Эрон ҳудудларига турли сабаблар билан кўчиб борган ва ҳозиргача қолиб кетишган. Ўзбек тилини билишади, асл ватани ҳақида маълумотлари бор.

“Худди шундай” канали Эрондаги ўзбеклар ҳақида кўрсатув тайёрлади. Ўзбеклар ҳақида умумий маълумотни мана шу видеодан оласиз:

https://youtu.be/Wn-k84cdNMc?si=FE1fuYHSeBEUQPX_

Тошкент шаҳар божхона бошқармаси контрабандага қарши курашиш бўлими ходимлари томонидан ўтказилган тезкор тадбир чоғида йирик миқдордаги ноқонуний тамаки маҳсулотлари аниқланди. Олмазор туманидаги Форобий кўчасида тўхтатилган "Gentra" русумли автомашинадан дастлаб икки қути тамаки маҳсулотлари топилган. Кейинги тергов ҳаракатлари давомида гумонланувчининг уйидан яна саккиз қути тамаки маҳсулотлари аниқланган. Божхона бошқармасида ўтказилган батафсил текширув натижасида жами 4600 қути, 32 хил номдаги акциз маркаларисиз хорижий тамаки маҳсулотлари борлиги аниқланди. Мусодара қилинган маҳсулотларнинг умумий қиймати 133 миллион сўмни ташкил этади.

Бу каби ҳолатлар мамлакатимизда тамаки маҳсулотлари контрабандаси жиддий муаммога айланиб бораётганини кўрсатмоқда. 2024 йил 1 ноябрь ҳолатига кўра, Ўзбекистонда ноқонуний тамаки савдоси умумий айланманинг 9,8 фоизини ташкил этмоқда. Бу эса давлат бюджетига 424 миллиард сўмлик зарар етказилганини англатади. Айниқса, Фарғона водийсида вазият янада жиддийроқ - бу ердаги ноқонуний тамаки айланмаси 18,1 фоизга етган.

Бугунги кунда тамаки контрабандаси нафақат иқтисодий, балки ижтимоий муаммога ҳам айланиб бормоқда. Биринчидан, давлат бюджетига тушиши керак бўлган юз миллиардлаб маблағ йўқотилмоқда. Бу пуллар аслида мактаблар, касалхоналар қурилиши ёки ижтимоий дастурларга сарфланиши мумкин эди. Иккинчидан, назоратсиз ва сифати текширилмаган маҳсулотлар истеъмолчилар саломатлигига жиддий хавф туғдирмоқда. Учинчидан, қонуний фаолият юритаётган тадбиркорлар тенг бўлмаган рақобатга дуч келмоқда. Контрабандачилар солиқ тўламаслиги ва бошқа мажбурий тўловлардан қочиши туфайли маҳсулотни арзонроқ сотиш имкониятига эга бўлмоқда.

Шу боис, контрабандага қарши курашиш нафақат ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг, балки ҳар бир фуқаронинг бурчидир. Ноқонуний маҳсулотларни сотиб олмаслик ва бундай ҳолатлар ҳақида тегишли органларга хабар бериш орқали ҳар биримиз бу иллатга қарши курашга ўз ҳиссамизни қўшишимиз мумкин.

Баъзи талабалар институт пайтида иш топиш, ўзининг устида ишлашни ўйлаб кўрмайди. Оқибатда ўқишни тугатганидан сўнг қийинчиликка учрайди. Негаки ҳаракатни олдинроқ бошламаган.

Қўштирноқ подкастнинг бу сонини замонавий касбларга қизиқадиган, улар ортидан осон пул топиш ҳақида ўйлайдиган ва институтда ўқиш керакми, деб ўйлаб юрадиганлар кўрсин.

🔗https://youtu.be/hVqhcvlCDq0

Ижтимоий тармоқларда шунақа иддаоларга кўп кўзим тушади. Ишонманглар.

Хоразмий тили деб фанда минтақада туркларгача амалда бўлган эроний тилни айтишади. Ундан кейинги даврда эса бу ҳудудда кетма-кет қарлуқча адабий тилларда ёзишган.

Биринчиси — хоразм-қарлуқ тили. У хоқония тилининг давомчиси ҳисобланади. Хоқония тилининг яна бир авлоди — чиғатой тили Хоразмда XV асрдан XX аср бошигача ишлатилган. Хива хонлигидаги барча ҳужжатлар, бадиий асарлар, тарихий солномалар, форс тилидан таржималар чиғатой тилида бўлган.

Хоразм Халқ Республикасининг тили ҳам айнан мана шу тилнинг ўзи бўлган. Унинг авлоди эса ўзбек ва уйғур тилларидир.

@AsanovEldar

Assassin’s Creed серияси — тарихий даврларда яшовчи ассасинларнинг саргузаштлари ва мақсадларига қаратилган экшн ўйинлари. Ўйинчилар юксак паркур ва жанговар кўникмаларни қўллаб, ҳаёт учун курашаётган қаҳрамонларни бошқаради.

Ҳар бир ўйин ўзига хос тарихий контекстда, қадимий маданиятлар ва сиёсий интригаларга бой. Серия чиройли графика, ажойиб ҳикоялар ва ўзига хос ўйин механикасини бирлаштиради.

Тўлиқ видео учун ҳавола:
https://www.youtube.com/watch?v=XkJNY0Wnvp0&ab_channel=KIBERUZ

Бундан буён Ҳукумат Парламентга давлат бюджетини ташқи аудит хулосасисиз кирита олмайди

Президент Қонунчилик палатаси йиғилишида депутатларнинг бюджет соҳасидаги ваколатларига алоҳида урғу берди. Бу бежизга эмас. Кўплаб мамлакатларда парламентнинг сиёсий кучи ва таъсири айнан бюджет ижроси устидан назорати билан баҳоланади. Бу назоратда бевосита палатадаги қўмиталар ролини ошириш лозимлигини ҳам Президент қайд этди. Жуда тўғри.

Бу орқали бюджет назорати янада ихтисослашади ва манзилли бўлади. Масалан, ижтимоий масалаларга йўналтирилган бюджет маблағларини меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасидан ташқари яна қайси қўмита профессионал тарзда назоратини амалга ошириш мумкин.

Менимча, бюджет ҳисоботи Ҳукумат томонидан фақат ташқи аудит хулосаси билан тақдим этилиши Президент маърузасидаги энг муҳим таклифдир. Бу орқали депутатлар бюджет ижросини холисона баҳолаб, ҳисоботда йўл қўйилган камчиликларни аниқлаб, уларни бартараф этиш юзасидан депутатлар хулоса бериш имконига эга бўлади.

Яна бир креатив ташаббус – депутатларнинг инвестиция дастурларини тайёрлашдаги иштирокини таъминлаш. Бу орқали инвестиция дастурлари тайёрлашда депутатлар фикри ҳам инобатга олинади. Энди депутатлар ўз округидаги ижтимоий-иқтисодий муаммоларни ҳал этиш учун инвестиция дастурларига таклиф киритиши мумкин бўлади. Бу реал ваколатдан самарали фойдаланиш учун депутатларимиз фаоллик кўрсатиши керак.

P.S. Депутатлар бюджетни қаттиқ назорат қилиб, бюджет маблағларини самарасиз сарф қилаётганларни пўстагини қоқса яхши эмасми?!

@AsanovEldar

Узр, скриншотлар эсдан чиқибди. Мана мисоллар.

@AsanovEldar

Турк YouTube'ида изоҳларни ўқиш маза. Биринчидан, қизиқ изоҳлар кўп бўлади. Иккинчидан, шаклланиб қолган мемлар, приколлар кўп. Йилдан йилга изоҳларда давом этаверади. Қуйида турк интернети фольклоридан мисоллар келтираман.

Yüksek Sadakat деган рок гуруҳи бор. Шунинг видеолари тагидаги изоҳларни ўқисам, албатта кимдир мана бунақа гап ёзиб кетган бўлади: "َГуруҳ отини Юксак Садоқат қўйиб, ҳар йил солист ўзгартирадиган гуруҳ".

2010 йилда Eurovision'да ғалабага асосий даъвогар Туркиянинг Manga гуруҳи эди. Тушунарсиз сабабларга кўра биринчи ўринни немислар олиб кетди. Туркларда алам қолиб кетди. 14 йилдан бери мухлислар Manga чиқишининг видеоси остига "Қандай қилиб бирни ололмадик?" деган мазмунда изоҳ қолдириб кетади. Ҳазилкашлар эса "Анъанавий "Қандай биринчи бўлолмадик жин урсин?" саволининг 12/13/14-йилини очиқ деб эълон қиламан" деб ёзиб кетади.

"Қашқирлар макони тузоқ" сериалининг энг ёқимсиз бош қаҳрамонларидан бири Жаҳитдир. Суперқаҳрамон қилиб кўрсатилган бу брат ролини шу қадар ишончсиз ўйнаганки, турк YouTube'да унинг иштирокидаги ҳар қандай видео тагида "ҳатто ... Жаҳитдан яхшироқ роль ўйнаяпти" деб ёзиш кетиш урф бўлган. Бошқа актёрларни санаб тугатиб бўлгач, энди буюмларга ўтишди: "Ҳатто стол Жаҳитдан яхшироқ ўйнаяпти", "Ҳатто хона четида қолиб кетган пайпоқ Жаҳитдан яхшироқ ўйнаяпти". "Жаҳитдан Тайфунга мардлик дарси" деган видео тагида биттаси "ҳатто мардлик дарси Жаҳитдан яхшироқ роль ўйнаган" деб ёзиб кетибди.

@AsanovEldar

Янги ўзбек фильмининг катта премьерасига оз қолди.

Янгича йўналишда, янгича технологиялар ёрдамида олинган ушбу фильм томошабинларга қизиқ бўлиши кутилмоқда. Экшн саҳналарга бой кинолар одатда ўз томошабинини тез топади.

Хуллас, "Уч қаҳрамон"ни кутиб олинг.

Премьера — 1 декабрь куни.

@AsanovEldar

"Совет пломбири энг зўр!" дейдиганларни ҳеч қачон тушунмайман ва устидан кулиб юраман доим деб ўйлардим. Лекин энди тушуняпман. Қарияпман шекилли.

Болалигимизда қуюлтирилган сут (сгущенное молоко) энг севимли маҳсулотларимиздан бири эди. Нонуштага зўр кетарди, овқатгача оч қолганда зўр кетарди. Хуллас, бу маҳсулот билан боғлиқ яхши хотиралар қолган.

Катта бўлгач, ширин нарсаларга қизиқиш деярли ўлиб кетган, лекин ора-сирада болаларим баҳона қуюлтирилган сутдан олиб тураман. Ҳечам болалигимдаги таъмни топа олмайман. Шакари кўп, қандайдир нотабиий таъм, хуллас, болалигимнинг таъми йўқ.

Шунга "совет қуюлтирилган сути энг зўр!" дегим келяпти.

@AsanovEldar

Негадир эртак китоб кўрсам, сотволавераман. Болаликни эслатади шекилли (болаликда кўп эртак ўқирдим), ишқилиб жуда яхши кўраман эртакларни.

@AsanovEldar

Фарҳод Мақсудов билан суҳбатимиз жуда кўп кўрилди ва яхши қабул қилинди. Мавзунинг янгилиги ва қизиқлиги учун чала қолган саволларни муҳокама қилиш мақсадида иккинчи сонни овордик иссиғида.

Кўринг, қолиб кетган саволларга жавоб топасиз.

Линк: https://www.youtube.com/watch?v=9b-8HghNQnI&t=4372s&ab_channel=QURULTOY

@AsanovEldar

Коинот миқёси ҳақида видео, космоснинг чексиз катталигини ва ундаги юлдузлар, галактикалар ва бошқа жисмларнинг жойлашишини кўрсатади. У коинотнинг энг кичик ва энг катта қисмларини таққослаб, астрономия оламининг сирларини очиб беради.

Видео, илм-фан ва табиатни севувчилар учун ажойиб манба бўлиб хизмат қилади. Коинотнинг ажойиб миқёси ва мураккаб тузилиши ҳақидаги ҳаяжонли тафсилотларни тақдим этади.

Тўлиқ видеога ҳавола:https://youtu.be/zE-bM3D8C5I?si=Wkd7IOpM0CFRLfP5

1970 йил 6-13 сентябрь кунлари ал-Жабҳа аш-шаъбийя ли-таҳрир Филастин (Фаластинни озод қилиш халқ жабҳаси) ташкилоти тўртта йўловчи самолётини қўлга олиб, Иорданияга олиб қочади. Йўловчиларга тегилмайди, лекин самолётлар намойишкорона портлатиб юборилади.

Бу акцияга бошчилик қилган одам, ташкилот лидери фаластинлик марксист инқилобчи Жорж Ҳабаш эди. Исмининг Жоржлигига сабаб — у христиан араб оиласидан келиб чиққан эди.

Фаластин лидерлари орасида христианлар кўп бўлган. Умуман, Ҳамас туғилгунига қадар араб-яҳудий ихтилофи диний уруш бўлмай, Ғарб империализми ва социалистик кучлар ўртасидаги тўқнашув ҳисобланган. Араблар сўл қанотда турган. Кейинчалик мусулмон давлатларнинг эътиборини тортиш учун бу можарога диний тус берилган.

@AsanovEldar

Иккинчи жаҳон урушида Италия мафиясининг қандай фойдаси теккан?

Мафия гуруҳлари ўчоғи бўлган Италия Иккинчи Жаҳон уруши даврида ҳам тинч юрмаган. Урушда контрабанда товарлар, қурол-яроғ ва баъзи муҳим келишувларни ўтказиш учун мафиа хизматидан фойдаланилган. Лекин урушдаги асосий шахслардан бири Бенито Муссолини ва мафия ўртасида муносабатлар жуда ёмон бўлган. Аммо кейинчалик мафия ва иттифоқчилар урушда ҳамкорлик бўйича келишиб олган.

"Худди шундай" жамоаси бирин-кетин уруш йилларига бағишланган сонлар чиқармоқда. Сифатга ишлайдиган каналларни доимий кузатиб бориш керак. Жумладан, "Худди шундай"нинг мана бу видеосини ҳам:

https://youtu.be/pDq07cNqWqs?si=ekD7zl71WlUarPsQ

Бу йил ҳисобидан Фаластин—Исроил муносабатларига бағишланган иккинчи аудиокитобни эшитмоқдаман. Буниси кўпроқ ёқди.

Анита Шапиранинг китоби кўп жиҳатдан Исроилнинг расмий тарихини, расмий нуқтаи назарини ёритади. Холис оҳангни сақлашга уринса-да, Исроилга кўпроқ ён босгани ва кўп воқеаларга шаблон муносабатда бўлгани сезилади.

Алекс Капланнинг китобида эса кўпроқ сўл қарашлар акс этган. У араб-яҳудий ихтилофининг илдизини Британия империализмидан қидиради, ўзаро урушларни ёритганда эса стандарт баёндан қочиб, чуқурроқ таҳлил қилади. Кўп ноёб маълумотларни келтиради.

@AsanovEldar