The Bookfather

​​🍁🍁🍁

Toshkent...
Yomg'ir...
Suv bosgan ko'cha.
Ko'z yoshlarga cho'miladi kuz.
Yo'l chetiga suvlarni socha,
Suzib borar yashil avtobus.

Salon gavjum, yo'lovchi bisyor,
Kimdir sergak, kim borar mizg'ib.
Yuz odamda yuz turfa ifor,
Par oynaga kim borar chizib.

Kim o'tirgan, kimlar bo'lsa tik,
Joy tegmagan joyga havasda.
Odam sig'mas, yopilmas eshik
O'xshar bu yer xuddi qafasga.

Telefonga termular bari,
Boshlar egik, qovoqlar soliq.
Yuzlaridan har yoshu qari,
Charchoq bosgan, nigohi toliq.

Eng burchakda bir qiz, bir yigit,
Qo'l ushlashib, kulib borar jim.
Tinglab kelar kimdir so'nggi xit,
Taqib olib simsiz quloqchin.

Baqiradi jarchi konduktor,
Tilamchiday sanaydi tanga.
Yetib keldim mana "Qush bozor",
Men tushaman sekin bekatga.

Eshik yopib, botgancha loyga,
Yoqib chiroq tun uchun maxsus.
Yuz taqdirni olib garovga,
Ketib borar yashil avtobus.

©️Kimsan Muslim

@timur_books

Bu dunyoda sen shunchaki inson bo'lishing mumkin, lekin ba'zilar uchun butun dunyosan.


  Gabriel Garsia Markes

@davr_qizi

Bugun hakam yoki ob-havo degan bahonalar o'tmaydi.
Hammasi o'z qo'limizda

Soat 17:00.
KXDR - O'zbekiston

@timur_books

Yangi haftani yaxshi boshlashga nima yetsin. Pochtadan kutgan kitoblarim nihoyat yetib keldi.

O'zim tarjima qilgan "Ты моё счастье" nomli roman Toshkentdagi "Yashil yaproq" nashriyotida sifatli holda nashr qilinibdi.

Yumshoq silliq muqovasi, ixcham hajmi va yangi kitoblardan taraladigan bosmaxona hidi kitobxonga estetik zavq bag'ishlaydi.

Mazkur asar zamonaviy o'smirlarning oila, muhabbat va do'stlik haqidagi qarashlarini aks ettiradi...

@timur_books

​​"Noyabr bu - yiling eng o'ychan va parishon oyi. Tabiat sukut saqlaydi. Biroq ana shu sukunatda yangi orzular tug'iladi..."

Aleksandr Blok

@timur_books

Mashhur asarlarni o'z vataniga joylab chiqilsa mana shunday - Adabiyot xaritasi paydo bo'lar ekan...

@timur_books

​​Банк тизими хақида хажвия

Иван Абрамнинг олдига келиб дебди:

– Қаранг, Абрам, бир сўм қарзга бериб туринг, бир ойдан кейин қайтараман.
– Муаммо йўқ, – дебди Абрам. – Мен сенга бир сўм бераман, бир ойдан кейин уни икки сўм қилиб қайтарасан. Гаровга эса болтангни қолдирасан. Келишдикми?

– Келишдик.

Абрам болтани олибди ва Иванга бир сўм берибди. Иван пулни олиб эшик томон юраркан, шу пайт Абрам унга шунақа дебди:

– Қаранг , Иван, сизга бир ойдан кейин икки сўмни қайтариш қийин бўлиб қолмайдими?
– Ҳа, жуда ҳам оғир бўлади.

– Унда қарзнинг ярмини ҳозир бериб кета қолинг.

Иван бир сўмни Абрамга қайтариб берибди, ва Абрамникидан чиқиб кетибди. Йўлда кетаркан Иван ўйлабди: «Ёнимда бир сўм хам йўқ, болта хам йўқ, камига бир сўм қарз хам бўлиб қолдим, энг ачинарлиси – ҳаммаси тўғри!»

@timur_books

Siz taniydigan kitob blogerlarning koʻpchiligi oʻz sohasining ustasi faranglari hisoblanadi. Safimizda sanʼatkor va ijodkordan to adabiyotshunosgacha bor.

Quyida esa oramizdagi tarjimonlar bilan tanishtiramiz. Har bir tarjimondan bittadan asarni keltirdik. Qolganini ularning kanallaridan bilib olasiz.

Abu Bakr Fozilov — @phaziloff
Tarjima qilgan asari: Jeyms Cheyz — “Venetsiya missiyasi”

Temur Tangriberganov — @timur_books
Tarjima qilgan asari: Jyul Vern — "Parij XX asrda"

Raxshona Ahmedova — @RaxshonaAhmedova
Tarjima qilgan asari: Shin Kyong Suk — "Onamni asra"

Samandar Nazirjonov — @stoik_kutubxonasi
Tarjima qilgan asari: Koyoharu Gotoge — "Iblislar qotili"

Ma'rufjon Ochilov — @marufjonblogi
Tarjima qilgan asari — Endi Veyer – "Marslik"

Nazarbek Nazarov — @bookerberg
Tarjima qilgan asari: Nassim Taleb — "Qora Oqqush"

Nurali Qahramon — @santuagaraoflibrary
Tarjima qilgan asari: Allen Ginsberg — "Uvvos"

Nodira Ibrohimova — @mittihaqiqatlar
Tarjima qilgan asari: Virjiniya Vulf — "Shaxsiy xona"

Alisher Fayzullayev — @perezagruzka_2021
Tarjima qilgan asari: U. Sorayan — "Daho"

Shohrux Usmonov — @usmonosphere
Tarjima qilgan asari: Astrid Lindgren — "Uzunpaypoq Peppi"

Mirzohid Muzaffar — @bobil_kutubxonasi
Tarjima qilgan asari: Jorj Martin — "Taxtlar oʻyini"

Ilhom Salimov — @salimov_blogi
Tarjima qilgan asari: Sara Jo — "Londondan muhabbat ila"

Barchasiga birdan a'zo boʻlish uchun quyidagi link ustiga bosing

​​Sudyalarni sotvolamiz 💰

@timur_books

​​#xushxabar

Bugun yangi tarjimam nashrdan chiqqanini eshitib xursand bo'lib ketdim.
Shu yilning boshida zamonaviy rus adibasi - Asya Lavrinovichning "Mening baxtimsan" nomli romanini nashriyotga topshirgan edim.

Roman "Megabooks" nashriyotida kamroq nusxada nashr etilibdi...

Sotuvdagi narxi 35.000 so'm

Xarid qilib o'qishni tavsiya qilaman. Yengil o'qiladigan ajoyib asar📚

https://t.me/megabooks_uz/649?single

@timur_books

​​Yozuvchilar adabiyot haqida

✴️Lev Tolstoy: "Adabiyot – o'z tuyg'ularingni boshqa odamlar bilan bo'lishishdir."

✴️Fyodor Dostoyevskiy: "Adabiyot – inson ruhini o'rganishdir."

✴️Gabriel García Markes: "Yozuvchining vazifasi – betakror va unutilmas tasvirlarni yaratish."

✴️Ernest Heminguey: "Adabiyot – haqiqatning o'zidir."

✴️Onore de Balzak: "Yozuvchi jamiyatning ichki qiyofasini ochib beradi."

✴️Anton Chexov: "Adabiyotda har bir so'zning vazni bo'lishi kerak."

✴️Jeyms Joys: "Adabiyot – ongning chuqur ifodasi."

✴️Virginia Vulf: "Yozuvchining yuksak maqsadi – inson tajribasini anglatmoqdir."

✴️Frans Kafka: "Adabiyot – qalbdagi muzlikni parchalashi kerak."

✴️Mark Tven: "Adabiyot – hayotdagi haqiqatni oshkor etuvchi yolg'on."

✴️Xorge Luis Borxes: "Adabiyot – xayol va haqiqat o'rtasidagi sirli o'yin."

✴️William Folkner: "Yozuvchi inson qalbi va ruhini yoritishi kerak."

✴️Charlz Dikkens: "Adabiyot – adolat va haqiqat uchun kurashdir."

✴️Toni Morrison: "Adabiyot – o'zligini izlash, o'z tarixini o'rganishdir."

✴️Albert Kamyu: "Adabiyot – insoniylikni saqlab qolish vositasidir"

✴️Milan Kundera: "Adabiyot – insonning mavjudlik sirlarini ochishdir."

✴️Rey Bredberi: "Adabiyot – ertangi kunni yaratadigan orzu."

@timur_books

Eng muhim va foydali ilmga oid sahifalar endi bir yerda!📚

Hey ,yaqinroq kelingchi ! Siz uchun ajoyib taklifim bor.🌞

Telegram platformasida kerakli boʻlgan, ilm olishga, kitobxonlikni targ'ib qilshga chorlovchi kanallar soni koʻp emas.📚

Biz Kitobxonlik, Adabiyot kabi turli sohalarga oid eng foydali va manfaatli kanallarni sizlar uchun taqdim etmoqdamiz.📋

✅@mille_uz  — kitob o‘qishni odat qilishingizni istaymiz :-)

✅@miltonbooks - Dunyo bestsellerlari, zamonaviy idealar.

✅@quyoshtaraflarda - Kitoblar va hislar haqida

✅@yourbookloversis - Estetik kitobxon qiz

✅@rakhmonalievs_blog - Kitoblarga oid mulohazalar

✅@timur_books - Adabiyot, noshirlik, san'at va siyosat haqida mulohazalar

✅ @fagizenhuseynnn - Pushtilikni sevuvchi yosh kitobxon ona

✅@doctorsmind - Kitob bilan stressni yengamiz

✅@booklovercouple - Kitoblar birlashtirgan samimiy juftlik sahifasi.

#muhim_sana

Bugun rus adibi F.Dostoevskiyning tavalludiga 203 yil to'ldi. Shu munosabat bilan barcha bookblogerlar post yozishdi.
Biz ham kanalimizda Dostoevskiy haqida yozilgan qiziqarli postlar jamlanmasini taqdim etamiz.

Dostoevskiy
Dostoevskiy haqida 11 fakt
Dostoevskiy va Oliy hukm
Sudlar adolatsizmi?
Tomchilar
Bunin Dostoevskiy haqida
Dostoevskiy yozuvchi emas
Adibning avlodi bilan suhbat
Dostoevskiy kitob do'koni
Qimorboz haqida taqriz
O'lik uydan maktublar taqrizi
Karamazovlar haqida taqriz
Ayrilmas er
Maktublar

@timur_books

​​Abdulla Qahhor rus adabiyoti bilan qanday tanishgani haqida shunday yozadi:

“Sarob”ga berilgan mukofot jumlasiga SSSR bo‘ylab sayohat ham kirar edi. Men shundan foydalanib, to‘g‘ri Moskvaga bordim. U vaqtda kitob qahat edi. Moskvadagi eski kitob magazinlarni xo‘p aylanib, shu kungacha qaysi bir yozuvchini tatib ko‘rgan bo‘lsam, to‘la asarlari to‘plamini sotib olishga harakat qildim. Bunga qisman erishib Tolstoy, Chexov, Gogol, Turgenev, Lermontov, Dostoyevskiy, Pisarev, Belinskiy, Gorkiy, J.Londonlarning asarlaridan iborat 6 yashik kitob bilan qaytdim. ...so‘ng rus adabiyoti daryosiga sho‘ng‘ib ketdim.

Bu vaqtlarda men har bir yozuvchini chuqurroq o‘rganishga, uning martabasini ulug‘, asarlarini go‘zal qilgan sirlardan voqif bo‘lishga kirishdim. Shu maqsad bilan ishni Chexovdan boshladim. Qisqa bir muddat ichida uning 22 tomlik asarlari to‘plamini o‘rganib chiqdim. Buning natijasi tez ko‘rindi. Hikoyalarimda “yorqin chizilgan obrazlar” paydo bo‘ldi.
Chexovdan keyin Tolstoy bilan jiddiy shug‘ullandim.

Rus klassiklarini xatm qilganimdan so‘ng Gʻarb adabiyoti bilan shug‘ullandim...”

@timur_books

Assalomu alaykum hurmatli kanalimiz azolari.

Sizlar uchun ajoyib taklif. Endi sifatli va yaxshi kontentlar bor kanallar bir joyda.

https://t.me/addlist/Aa3wRhDmsx45ZDEy

Qoʻshiling va ajoyib kontentlarga ega boʻling!

​​#taqriz

ШАВКАТ РАҲМОН – ОЧИҚ КУНЛАР (1984)

Буюк ўзбек шоири Шавкат Раҳмоннинг эски китобларини ўқияпман. “Очиқ кунлар” номли кичкинагина китобчаси нашр қилинганида ҳали шоир 34 ёшда бўлган экан. 13000 нусхада оддийгина сариқ қоғозга босилган китобчанинг сифати мақтанарли бўлмаган, аммо шеърларининг мазмуни ва мантиғи ўша даврда янги бир истеъдод пайдо бўлганини намоён этган.

Табиат ва жамият, ўтмиш ва бугун ҳақида сокин бир исён билан, ижодкорга хос вазминлик, рассомга хос ранг-баранглик билан ёзган ўша пайтдаги шеърларини профессионал таҳлил қилишга ожизлик қиламан. Шавкат Раҳмон ижодини адабиётшунос И.Ғаниев моҳирона таҳлил қилган, шу сабабдан оддий китобхон сифатида унинг ўзимга ёққан икки-учта шеърини келтириб, таҳлилни ўзингизга қолдираман.

Бородино

Замбараклар музейга кирди,
Саркардалар кирди тарихга,
Жисми тўла қонларин кўриб,
Гуноҳсизлар –
Замин тагига.

Энди кўм-кўк майса қоплади
Бу қўрқинчли жанг майдонини,
Энди қушлар ҳадиксирамай
Териб юрар ризқи – донини.

Чумолилар, қушлар, майсалар
Буза бошлар чегараларни –
Шу абадий, гўзал тупроқнинг
Мангу ғолиб,
Чин эгалари.

Анорга қасида

Тутилган ой, қадимги
Фанорсан, анор.
Ёқут тўла қип-қизил
Қанорсан, анор.
Гоҳо, қорол (тўққизил), гоҳида
Пуштисан, анор.
Ернинг қонга бўялган
Муштисан, анор.

Хаёл

Дунё, дунё,
Кўп қадим дунё,
На туби бор, на чегараси...
Сомон йўли –
Бирон номаълум
Сайёранинг тўзон, зарраси,
Аммо шундай ёруғ лаҳзада,
Шундай гўзал,
Юксак лаҳзада,
Қараб қўйгин атрофингга бир, -
Хаёл суриб ўтирган одам.
Чунки дўстинг,
Бирорта дўстинг
Пистирмада писиб, шошилиб.
Олмасин-ов тағин мўлжалга
Сенинг юксак,
Ёруғ бошингни.

@timur_books

​​Men qanday mutolaa qilaman?

📖Odatda kuniga 50 bet yoki undan ko'proq o'qiyman. Ba'zi paytlari 100 bet ham o'qib qo'yaman. Yoki bitta kitobni ham tugatib ulguraman...

☕️Odatda, yonimda qahva, Choy yoki qandaydir yeguliklar bo'ladi...

📝Doimo ruchka va qalam, marker ishlataman. Asardagi e'tiborli joylarni, kerakli ma'lumotlarni va qahramonlarning ismlarini belgilab boraman.

🔖Chiroyli bookmark (xatcho'p)lar yig'aman va mutolaa paytida ishlataman.

📄Mutolaa paytida yozilajak taqrizning qaydlari va rejasini ham tuzaman...

🏡Ko'pincha uyda, ishxonada yoki mashinada jimgina o'qiyman. Shovqinli joylarda, avtobus yoki metroda umuman o'qiy olmayman.

🌧Eng sevimli muhitim - ko'chada yomg'ir yoki qor yog'ayotgan estetik palla. Bu paytda issiqqina uyimda kitoblarga sho'ng'ib ketaman.

🎼Ko'pincha YouTubedan musiqa va soundtracklar topib, mutolaani kino kabi jonlantiraman.

🎧Personajlarga mashhur dublyajchilarning ovozlarini moslashtiraman. Bu ham o'qiyotgan kitobimni haqiqiy kinoga aylantirib qo'yadi...

📚Eng qizig'i bir vaqtning o'zida 3-4 ta turli janrdagi kitoblarni o'qiyman. Buni ko'plar Multiread deyishadi...

O'qib tugatgan kitobimga - yulduzchali ⭐️ belgi yopishtirib qo'yaman...

Siz qanday o'qiysiz? Nimalardan foydalanasiz?

Odatlaringiz va uslubingiz haqida yozib qoldiring...

@timur_books

Kitobxon uchun eng zo'r xazina bu - noyob kitoblardir.

Qo'limdagi 2 ga kitob o'tgan asrning 30-40-yillarida nashr etilgan va hozir qayta chop etilmagan xazinalardan hisoblanadi.

1-S.Ayniy - Komsomolka va Meshchanka

Eski lotin yozuvida nashr etilgan kichkinagina asar. Mazmuni to'liq sovet propagandasidan iborat.

2- Mopassan - Hikoyalar
Fransuz adibining tarjima qilingan mashhur hikoyalari. Kitobga Abdulla Qahhorning o'zi muharrirlik qilgan ekan.

@timur_books

​​Remark va Mopassan suhbati

Bu ikki adib hechqachon uchrashmagan. Chunki Mopassan (1850-1893) va Remark (1898-1970) turli asrlarda yashagan. Biroq uchrashganlarida suhbat menimcha urush va adabiyot haqida bo'lardi...

Remark: (o'ychan holda) Mopassan, siz ham urushda bo'lgansiz. O‘z ko'zingiz bilan ko'rgan qirg'inlarni… eslash oson emas, bilaman. Chunki urush tufayli hayot ranglarini yo'qotadi, borliq tumanga chulg'anadi go'yo. Inson qalbini ham sindiradi, ammo menincha yozuvchining vazifasi bir amallab uni qog‘ozga tushirish bo'lsa kerak.

Mopassan: Haqsiz, Remark. Men Fransiya-Prussiya urushida bo'lganimda, hayot va o‘lim o‘rtasidagi chiziqning naqadar nozik va mo'rt ekanini ko‘rganman. Urush – nafaqat qirg‘in mashinasi, balki insonning asl tabiatini ochib tashlaydigan imtihondir. Uni faqat biz kabi boshdan kechirganlar tushunadi. Ammo shu bilan birga, urush adabiyotga ulkan mas’uliyat yuklaydi. To‘g‘rimi?

Remark: Albatta. Men o‘zimga aynan shunday mas’uliyatni yuklagandim. "G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q" asarimda yosh askarlarning, oddiy yigitlarning hayotidagi ojizlik va umidsizlikni ko‘rsatmoqchi bo‘lganman. Ular urushdagi otishmalardan ko'ra, ruhiy azoblardan ko‘proq qiynalishadi. O‘zingiz ham “O‘limdan kuchli” romaningizni yozganingizda shunday azobni his qilgan bo‘lsangiz kerak.

Mopassan: Ha, o'sha asarlarimda urushning odamlarga olib kelgan tuzalmas og‘riqlarini ko‘rsatishga harakat qildim. Lekin sizning romaningizga tenglasha olmayman. U butun bir avlodning ichki faryodi, nidosi edi. Har bir satrda insonni insondan uzoqlashtirgan urushning yovuzligi ko'rinib turadi. Ammo ba’zida savol qiynaydi: adabiyot bunday mudhish voqealarni unuttirmasdan, aksincha eslatib yurishi shartmikan?

Remark: Menimcha, adabiyot urushning bor haqiqatini ochib berishi shart. Urush haqida yozish menimcha — ogohlantirish va xotira yaratishdir. Bizning kitoblarimiz urushning fojealarini ko‘rsatib beruvchi, kelajak avlodlarni ogohlikka chorlovchi ogohlik qo'ng'irog'i deb o'ylayman.

Mopassan: (o‘ychanlik bilan) Urushning yomonligini bilsak ham, odamlar baribir uni takrorlayverishadi. Ammo yozuvchilarning vazifasi hech bo‘lmasa, uning haqiqatini to‘g‘ri yetkazishdir. Biz urush bilan bog‘liq og‘riqlarni, o‘limning achchiqligini jonli his qilganmiz. Shuning uchun ham adabiyot insoniyat uchun ogohnoma bo‘lishi shart!

Remark: Siz yashagan 19-asr bizdagidek Jahon urushlarini ko'rmadi. Asringiz adiblari naqadar baxtli bo'lgan.

Mopassan: Eh, azizim Remark. Biz ko'rgan Napoleon urushlariyu, fransuz inqiloblarini, qit'alarni taqsimlashga jiddu jahd qilgan kolonial vahshiylarni sizlar ko'rmadinglar...

Remark: Yo'qotilgan avlod bo'ldik. Baxtimizni, sog'ligimizni, tinchimizni yo'qotdik. Urush xotiralari va saboqlarini yozsak bir kun kelib odamzod urushdan tiyilar, deb umid qildik.

Mopassan: Ha, jismimiz mahv etilsa ham, so'zimiz o'lmadi. O'lmaydi ham...

Doimgidek bu xayoliy suhbatni tugata olmadim. Sababi, buyuk adiblarning fikrlari oqayotgan daryo kabidir. Tinim bilmaydi...

@timur_books

​​Kitob haqida aforizmlar

1. Kitoblar – ruhiyat malhamlaridir.
© Sitseron

2. Yaxshi kitob o'qigan odam butun olamni o'rganadi.
© Walter Scott

3. Kitoblar xuddi yulduzlarga o'xshaydilar. Qo'limiz yetmaydi, biroq ularning yordamida yo'limizni topamiz.
© Maykl Korda

4. Kitoblardan ajoyib do'st chiqadi. Chunki ular jim turishni bilishadi.
© Patrisiya Maykl

5. Yaxshi kitoblar mutolaasi – o‘tmish bilan muloqot qilishning eng yaxshi usulidir.
© Rene Dekart

6. Bizni kitoblar emas, mutolaa o‘zgartiradi.
© Xorxe Luis Borxes

7. Birovga yordam bermoqchi bo‘lsangiz unga kitob o‘qib bering. Yana yordam bermoqchi bo‘lsangiz, asar yozishga ilhomlantiring.
© Mayya Anjelou

8. Kitob o‘qiydigan odam hechqachon yolg‘izlik hissini bilmaydi.
© Carlo Goldoni

9. Dunyoni o‘zgartirishni xohlasangiz avval o‘zingizni o‘zgartiring. Bu borada kitoblar sizga katta yordam beradi.
© Frensis Skott Fitzjerald

10. Kitobni tugatganingizda, siz nafaqat bir hikoyani, balki yangi bir dunyoni tark etasiz.
© Uillyam Steyron

@timur_books

Assalomu alaykum hurmatli kanalimiz azolari.

Sizlar uchun ajoyib taklif. Endi sifatli va yaxshi kontentlar bor kanallar bir joyda.

https://t.me/addlist/Aa3wRhDmsx45ZDEy

Qoʻshiling va ajoyib kontentlarga ega boʻling!

​​Kitoblarni qanday haroratda saqlash kerak?

(Shaxsiy kutubxonasi borlarga maslahatlar)

📚1. Kitoblarni saqlash uchun optimal harorat 18-22°C atrofida bo'lishi kerak. Harorat haddan tashqari yuqori bo'lsa, kitoblar tezroq eskiradi va ranglari so'nishi mumkin, sovuq esa qog'ozni qotirib, sinuvchan qiladi. Shuningdek, namlik darajasi ham muhim – uni 30-50% oralig'ida ushlab turish kerak, chunki yuqori namlik mog'orlarning paydo bo'lishiga olib kelishi mumkin.
Namlik ortib ketmasligi uchun yaxshi shamollatiladigan xona tanlang va qishda isitish vositalaridan uzoqda joylashtiring.

📚2. Kitoblarni tik quyosh nuridan himoyalang, chunki ultrabinafsha nurlari qog'oz va muqovani sarg'aytiradi va bo'yoqlarni so'ndiradi.

📚3. Kitoblarni vertikal holda, tik turadigan qilib joylashtiring. Juda qattiq siqib qo'ymang, kitoblarni oson olish uchun joy qoldiring.

📚4. Kitoblar joylashgan tokchalarni muntazam changdan tozalab turing. Kitoblarni qattiq latta yoki yumshoq cho'tka bilan tozalash qog'ozlarga zarar bermaydi.

📚5. Agar xona nam bo'lsa, mog'orga qarshi vositalardan foydalaning va kitoblarni yaxshi shamollanadigan joyda saqlang. Shuningdek, kitob tokchalari yonida naftalin yoki hasharotlarga qarshi vositalarni qo'yish mumkin.

📚6. Kitoblarni plastik qoplarga joylash tavsiya etilmaydi, chunki ular havoni o‘tkazmaydi va namlik yig‘ilishiga olib kelishi mumkin.

📚7. Noyob kitoblarni kislorod o'tkazmaydigan maxsus qutilarga joylashtirish ularni uzoq muddat saqlashga yordam beradi.

@timur_books

​​Dostoevskiy va Tolstoy

(Xayoliy uchrashuv)

Bu ikki adib real hayotda uchrashmagan. Agar uchrashib qolganlarida ularning suhbatlari sirayam tugamasdi deb tasavvur qilaman.

XIX asr oxiri. Rus adabiyotining ikki ulug‘ dahosi — Lev Tolstoy va Fyodor Dostoevskiy uchrashib qolishadi.

🔸️Tolstoy: Fyodor Mixaylovich, odamlarning ruhiy iztiroblarini tasvirlashga shunchalar qiziqasizki! Sizning qahramonlaringiz orasida ezilgan, azob chekkan, jinoyat qilib, keyin tavba qilgan odamlar rosa ko‘p. Nega odamlarning aynan shu tomonlarni yoritishga intilasiz?

🔹️Dostoevskiy (kulimsirab): Chunki odamning qalbi — urush maydoni, Lev Nikolaevich. Yovuzlik va ezgulik doimo kurashadi, ichki ziddiyatlar bo‘lmasa, inson qalbi ham o‘z ma’nosini yo‘qotadi. O'zingiz nega odamlarni tabiat bilan uyg‘unlikda ko‘rasiz? Tabiatdagi sokinlik bilan qalbdagi to‘fonni qanday qilib birlashtirasiz?

🔸️Tolstoy: Inson tabiatdan ajralmas bir butun, Fyodor Mixaylovich. Men uchun tabiat — hayotning ilohiyligi ramzi. Biz uning bag‘rida sokinlik topamiz. Tan olaman, o‘zim ham ichimda ziddiyatlarni his qilaman. Shuning uchun "Anna Karenina" yoki "Urush va tinchlik"dagi qahramonlarim tabiat bag'rida bo‘lsalar ham, o‘zlarini tinch deb hisoblashmaydi.

🔹️Dostoevskiy: Demak, siz ham ziddiyatlardan qocha olmaysiz. Ammo fikrimcha, haqiqiy insoniylik — mashaqqatni, azobni his qilishda. “Jinoyat va jazo”da Raskolnikov qilmishidan pushaymon bo‘lgach, chin insoniylikni topadi. Sizningcha, inson poklikka erishishi uchun o‘z azoblarini yengishi kerak emasmi?

🔸️Tolstoy: Albatta, lekin men azobni oxirgi manzil deb hisoblamayman. Azob bizni poklaydi, ammo poklikka faqat kechirish va mehr-shafqat orqali erishish mumkin. Yodimda, “Kreytser sonatasi”da insoniy ehtiros va shahvoniy tuyg‘ularni tadqiq qilgan edim. Bu ehtiroslarni yengish orqali erkinlikka erishish mumkin, deb o‘ylayman.

🔹️Dostoevskiy: Ha, ammo ehtiroslarning o‘zi ham insoniyatning bir qismi. Ehtirossiz hayot zerikarli va bo‘sh bo‘lib qolardi nazdimda. Men uchun ehtiros — insoniyatning botinini kashf etadigan narsa. Ehtiros orqali inson o‘zini topadi. Lekin siz bunga ham qanoat qilmasangiz kerak?

🔸️Tolstoy (jiddiy): Balki shundaydir. Lekin o‘zimga nisbatan talabchanligim sababli ehtiroslar meni hayotda ko‘p qiynagan. Inson ichki ma’naviyati orqali yuksaklikka erishadi, deb hisoblayman. Ammo, Fyodor Mixaylovich, tan olib aytaman, ehtiroslarimizni va ichki kurashlarimizni yanada chuqurroq tushunish uchun doimo sizning asarlaringizga murojaat qilaman.

🔹️Dostoevskiy (samimiy kulib): Men esa, Lev Nikolaevich, sizning qahramonlaringiz kabi, ichki hotirjamlik, tinchlikka erishishni orzu qilaman. Ammo bilasizmi, men uchun bu hotirjamlik go‘yo uzoq, yetib bo‘lmas qirg‘oqdek tuyuladi. Qahramonlarimning ruhiy iztiroblari, gunoh va tavba o‘rtasidagi kurashi... bu qandaydir tuganmas savollar girdobi, hech tinchlik bermaydi.

🔸️Tolstoy (muloyim jilmayib): Bu qirg‘oq, Fyodor Mixaylovich, aslida ichimizda yashiringan. U yerga yetib borish uchun biz birinchi navbatda o‘zimizni kechirishni va o‘zimiz bilan kelishib yashashni o‘rganishimiz kerak, deb o‘ylayman. Tinchlik — bu kurash emas, balki o‘zini qabul qilish, o‘z hayotingni, xato va to‘g‘ri yo‘llaringni anglashdan boshlanadi.

🔹️Dostoevskiy (chuqur o‘yga tolib): Shundaymi? Ehtimol, siz haqdirsiz. Ammo men o‘z asarlarimda insonning ichki bo‘hronlarini, og‘riqli savollarni ochishga intilaman. Chunki men uchun eng qimmatli narsa — insonning o‘z haqiqati bilan yuzlashishidir...

🔸️Tolstoy: Haqsiz, Fyodor Mixaylovich. Balki biz dunyoga turlicha nigoh bilan qararmiz, ammo maqsadimiz bir — ya'ni inson qalbini o‘rganish...

Ikki adib ana shu tarzda yana uzoq suhbatlashishdi...

Davomi bor...

@timur_books

​​Domla:
■Buninning kimyo bilan aloqasi haqida gapiring!

Kitobsevar kimyogar:
■ Ivan Buninning ijodi Bor kabi bardoshli, Uran kabi jo‘shqin, Azot kabi hayotiy va Indiy kabi nozik — har bir hikoyasi inson ruhining chuqur qatlamlarini o‘ziga xos uslubda ochib beradi...😎

@timur_books

​​Sun'iy intellekt nigohidagi 10 ta xavfli kitob

1. "Mein Kampf" (Mening kurashim) – Adolf Gitler

Gitlerning ushbu asari natsistlar g‘oyalarini va antisemitizmni targ‘ib qiladi. Bu kitobda yozilgan qarashlar keyinchalik Ikkinchi jahon urushi va Xolokostga olib kelgan.

2. "The Protocols of the Elders of Zion" (Sion oqsoqollari bayonnomalari) – Noma’lum muallif

Bu soxta hujjat yahudiylarga qarshi fitna nazariyasini tarqatgan. Asar antisemitizm va irqchilikka katta ta’sir ko‘rsatgan va ko‘plab insonlarga nisbatan adolatsiz munosabat shakllanishiga olib kelgan.

3. "The Anarchist Cookbook" (Anarxistning taomnomasi) – Uilyam Pauell

Ushbu kitobda bomba tayyorlash, giyohvand moddalar ishlab chiqarish va boshqa noqonuniy harakatlar haqida yo‘riqnoma mavjud. Ko‘plab mamlakatlarda bu kitob ta'qiqlangan, chunki u jinoyatlar sodir qilishni osonlashtirishi mumkin.

4. "The Turner Diaries" – Uilyam Pirs

Kitob oq suprematsiya va irqchilik g‘oyalarini ilgari suradi, ekstremistlar tomonidan ilhom manbai sifatida qabul qilingan. Bu kitob radikal guruhlar orasida tarqalgan va ayrim terrorchilik harakatlariga sabab bo‘lgan.

5. "Malleus Maleficarum" (Jodugar bolg‘asi) – Genrix Kramer va Yakob Shprenger

O‘rta asrlarda jodugarlarni aniqlash va jazolash bo‘yicha qo‘llanma bo‘lgan ushbu kitob ko‘plab begunoh ayollar va erkaklarning jazolanishiga olib kelgan. Mazkur kitob jodugar ovlarini kuchaytirishga xizmat qilgan.

6. "Might is Right" (Kuch – haqiqat) – Ragnar Redbird (Artur Desmond)

Ushbu kitobda kuch va zo‘ravonlik orqali hukmronlik qilish g‘oyalari ilgari suriladi, u radikal individualizm va ijtimoiy darvinizmni himoya qiladi. Kitob ayrim ekstremistik va radikal guruhlar tomonidan targ‘ib qilingan.

7. "The Book of Mormon" (Mormon kitobi) – Jozef Smit

Garchi ushbu kitob diniy manba sifatida qabul qilingan bo‘lsa-da, ayrimlar uni diniy ayirmachilikka sabab bo‘lgan va ijtimoiy mojarolar keltirib chiqargan asar deb hisoblaydilar.

8. "The Communist Manifesto" (Kommunistik manifest) – Karl Marks va Fridrix Engels

Marks va Engelsning ushbu asari ko‘plab mamlakatlarda ijtimoiy tartibsizlik va inqiloblarni ilhomlantirgan. Kommunistik g‘oyalar ba’zi joylarda zo‘ravonlikka olib kelgan, ammo boshqa mamlakatlarda hamon mashhur.

9. "Quotations from Chairman Mao Tse-Tung" (Mao Ze-Dunning fikrlar kitobi) – Mao Tszedun

Bu kitob Xitoyda madaniy inqilob davomida o‘qitilgan va ulkan qatag‘onlarga sabab bo‘lgan. Kitobda bayon qilingan g‘oyalar millionlab odamlarning hayotini xavf ostiga qo‘ygan.

10. "The Prince" (Shahzoda) – Nikolo Makiavelli

Makiavellining siyosiy maslahatlari ko‘pincha axloqdan voz kechishni va hokimiyat uchun hamma narsaga tayyor bo‘lishni tavsiya qiladi. Bu kitob ba’zi siyosatchilar tomonidan shafqatsiz boshqaruv usulini asoslashda qo‘llanilgan.

@timur_books

​​#sarhisob

Oktabr oyi mutolaasi

Kuzning ikkinchi oyida oilaviy ishlar va kasbiy vazifalar bilan band bo‘lib kamroq kitob o‘qibman.

1. Zulfu Livaneli – So‘nggi orol (Roman)
2. Pirimqul Qodirov – Akramning sarguzashtlari (Qissa)
3. Shavkat Rahmon – Ochiq kunlar (She'rlar)
4. Shavkat Rahmon – Yurak qirralari (She'rlar)
5. Anton Chexov – Kuchuk yetaklagan xonim (Hikoyalar)
6. Abdulla Qahhor: Shaxs va ijodkor (Adib portretiga chizgilar)

@timur_books

Noyabr keldi seni so‘roqlab...

​​Oktyabrni chiroyli mutolaalar bilan yakunlab qo'yay degandim
Xullas, Abdulla Qahhor hayoti va ijodi haqida yozilgan kitobni hamda Shavkat Rahmonning ikkita eski she'rlar to'plamini o'qib tugatdim.

Taqrizlar endi ertaga...🍂♨️

@timur_books

Qanday kitoblar sizda yo'q deb so'rashsa, shularni ko'rsatishim mumkin😉

Hozircha "Nyu York" va "Kirka" orzuyimdagi kitoblardan...

@timur_books

​​#nazm

Ёмғир ёғаяпти кўнглингга,
Қара!
Кутаман, руҳимда бир илинж сарсон.
Қушлар шом бошлади ва сўнгги чора –
Тўфонлар юборди қошингга осмон.

Ёлғизлик истайсан, фақат ёлғизлик,
Булутлар бошингда тўзғийди бир дам.
Тун чўкиб боради, кўзингда ҳадик,
Узоқлаб боради кулгуларинг ҳам.

Тўфонлар юборди қошингга осмон,
Ёмғир исин туяр қайсидир сезги.
Ана шу тўфондан ўтолсак омон,
Бахтиёр яшаймиз, бахтиёр севги.

Ёмғирдай тўкилиб кутяпти бир жон,
Томчилар кўнглингга етар тобора.
Энди қайтиш керак – келишинг гумон,
Ёмғир ёғаяпти.
Кўнглингга қара!

©️Дадахон Муҳаммадий

@timur_books

​​#kun_fotosi

Oltin to'p sovrinini - futbolning Nobel mukofotiga o'xshataman. Chunki France Football ham ba'zida g'olib tanlashda adashib turadi. Jahon va Yevropa chempionatlari, trebllar g'oliblari qolib ketib mag'lublarga yoki Chempionlar ligasini yutganlarga sovrinni berib yuborgan.
Trebl qilgan - Sneyder (2010), Riberi (2013), Holand (2023)lar, Jahon chempioni bo'lgan - Iniesta (2010), Noyer(2014), Grizmann(2018)lar, Yevropa chempionatini yutgan - Xavi (2012), Jorjinyo (2021)lar bunga misol. Tashkilot Lewandowskiga ham Covidni bahona qilib "Oltin to'p" bermagani qiziq...

Ammo bu yilgi g'olib - Rodri "Oltin to'p"ga munosibroq. Chunki u o'tgan yili APLni ham, Yevropa chempionatini ham yutdi.
Aslida ham ChLni, ham Yevroni yutgani uchun - Dani Carvahalga berish kerak edi. Ammo France footballning aniq mezonlari yo'q...

Bu yilgi nomzodlar - Vinisius yoki Bellingemlarga esa Copa amerika yoki Yevrodagi chempionlik yetishmadi.

@timur_books

​​Kinolarning ham qirollari bor.
Lekin bu har kimda did masalasidir.
"Taxtlar o'yini" garchi beparda va vahshiy sahnalari ko'p bo'lsada haqiqatdan ham ajoyib serial.

Anchadan beri serial haqida mulohazalarimni yozyapman...

Tugatsam e'lon qilaman

@timur_books

​​🍁🍁🍁

Ҳаво майинлашди... Кечалар - салқин,
Дунё ҳушёр тортди - шиддатдан кечиб.
Кирди юракларга бир ёруғ ёлқин  -
Сирларнинг туманли либосин ечиб.

Ўзига кўмилиб тинч тортди кўнглим!
Армонлар олисда - зирқирар - нафис.
О, кузак келдими? - Бечора сўнгим! -
Ёшин тиёлмасдан куйловчи ҳофиз.

Дунё кетгунича - "Талқини ироқ",
Не тонг, бу талқинда мажнунвор эрсам...
Кузак ўртасида турибман - яйдоқ,
Юрагим етмайди - куйлашай десам.

©️Усмон Азим

@timur_books

​​Китобхон давлат – Исландия 🇮🇸

Йилига 1000 та китоб ўн минглаб ададда босиладиган, минг кишига 3 тадан асар тўғри келадиган Исландияда дунёдаги энг китобсевар халқ яшайди.

Оддий балиқчиси ҳам овидан кейин ўқимаса, кўнгли жойига тушмайди. Аҳолиси бир ҳовуч – 365 минг киши.
Кунига ўртача 8-9 соатни ўқиб-ўрганишга сарфлайди.

Бир исланд ноширининг ҳисоб-китобича, ҳар 6 кишидан бири ўз романини ёзишга тайёр тураркан.

Ҳатто, жуда келиштириб мақол ҳам тўқишган:
“Ҳар бир кишининг ичида бир китоб яшайди”

©️“Китобнома”

@timur_books

Қалб кўчаларидан бир-бир қадам босиб ўтмоқда яна бир куз...🍂

@timur_books

​​Dan Browndan yangi roman

Yozuvchi kecha o'z Facebook akkauntida "Wild Symphony" (Yovvoyi simfoniya) nomli yangi asari bosmaxonaga topshirilganini e'lon qildi.

Asarning syujeti va qachon sotuvga chiqishi haqida hali ma'lumot berilmagan. Lekin ko'pchilik bu yangi romanni Robert Lengdonning navbatdagi sarguzashtlari bo'lishini taxmin qilmoqda.

@timur_books

​​Ўзбек тилига таржима қилинмаган ёзувчилар 📝❓

Ҳали она тилимизга биронта асари ҳам ўгирилмаган муаллифлар анчагина экан. Билганларимни санаб ўтаман:

Марсель Пруст
Вальтер Скотт
Кетрин Менсфилд
Жон Голсуорси
Уилльям Голдинг
Ака-ука Гонкурлар
Жон Дос Пассос
Курт Воннегут
Трумен Капоте
Халдоур Лакснесс
Кадзуо Исигуро
Джоан Харрис
Маргарет Этвуд
Айн Ренд
Чак Паланик
Орхан Памуқ

P.S. Паланикнинг “Жанг клуби” асари яқин кунларда нашрда чиқиши кутилмоқда.

Турк ёзувчисининг “Истанбул”, “Қора китоб” ва “Менинг исмим Қизил” асарлари таржима қилинган, бироқ китоб бўлиб чиқмаган.

@timur_books

#tilshunoslik

Тарих бу такрор саҳналардир. XVIII-XIX асрда Россия зодагон ва башанглари асосан француз тилида гаплашишган.

Пушкининг тили французча чиққан ва беш ëшида рус тилини энасидан ўрганган.

Лев Толстойнинг “Уруш ва тинчлик” романи персонажлари асосан французча тиллашади.

Чунки француз тилида ягона тартибу низом ва назокат бор эди.

У пайтда ҳар хил шева ва жаргонлардан иборат рус тили ягона тизимга эга эмас эди. Масалан кимдир “хитрий” деган сўзни ақлли деган ижобий маънода тушунса, ким учундир бу шум деган салбий маънода эди.

Кимгадир “черствий” деган сўз қотиб қолган нонни англатса, ким учундир бу калима энди ëпилган юмшоқ нон таърифи эди.

Француз тили Россиядаги илк аниқ ифода воситаси бўлди. Француз тили ошиқлари "галломанлар" дея аталди.

Гоголь ëзган “Уйланиш” спектакли қахрамони типик галломан ўз хотини француз тилини билишини чандон истайди.

Севги бўлган жойда албатта нафрат ҳам пайдо бўлади. Бу яшаш қонуни.

Россиядаги тили французчага келишмаганлар бу тилдан нафратлана бошлади. Уларни галлофоблар деб аташди.

Галлофоблар орасида халқ маорифи вазири Александр Шишков ҳам бор эди. У рус тилининг мошкичирига айланганидан энг кўп додлаган амалдор сифатида тарихда қолди.

Аммо киборлар француз тилида гапиришда давом этишди.

Улар фақат ўз малайининг онасини сўкканидагина рус тилидан фойдаланишди.

Рус тили асосчиси Александр Пушкиннинг гўзал хонимларга ëзган мактубларининг 90 фоизи француз тилида эди.

1812 йилда Наполеон Россияга уруш бошлагани ортидан галлофобларнинг куни туғди.

Оддий рус мужиги французча гапирган рус зобитини болта билан бўйнини узгани ҳақида Петербург газеталари даҳшат билан ëзди.

Бугун Россияда галломания ўрнини рус шовинизми ва путинизм тўла эгаллади.

Лекин қатиқ тўкилса юқи қолади. «афиша», «пресса», «шарм», «кавалер» “шифоньер” каби сўзлар ўша француз қатиғининг юқисидир.

Бу калималар ўзбекчага ҳам ўтган.

Дарвоқе, ўзбек грамматикасидаги вергуль сўзи ҳам французча. Бу сўзни усмонли адабиëти ўқиган жадидлар тилимизга киритишган...

@timur_books

​​Нобель мукофоти ва аёллар

1901 йил – Халқаро Нобель мукофотига асос солинганидан бери жами 65 та аёл бу мукофотга лойиқ кўрилган бўлиб, шулардан 18 тасини ижодкор аёллар ташкил этади. Бу мавзуга бежизга мурожаат қилмадим. Чунки, бу йилги Адабиёт бўйича Нобель мукофотига ҳам аёл ёзувчи – кореялик Ханг Ган муносиб кўрилди.
Швеция академияси бунга шундай таъриф берди:
“тарихий жароҳатларга қарши турадиган ва инсон ҳаётининг мўртлигини фош қиладиган шиддатли шеърий насри учун”...
Нобель қўмитаси ҳар йили ғолибларни эълон қилар экан, шундай тарифлар бериш билан уларнинг ижодига умумий баҳо бериб ўтади.
Шу ўринда, мен ҳам Кореялик ёзувчи баҳонасида Нобель олган барча адибалар ҳақида фикр юритиб, маълумот бериб ўтишга ҳаракат қиламан.

Умуман, Нобель ташкил қилинганидан бери аёллар бу мукофотни қайси соҳада кўпроқ олишган? Уларнинг қайси хизматлари учун мукофот беришган? Совриндор адибалардан кимларни таниймиз? Ҳозир ўша Нобель олган адибаларнинг нечтасининг китобларини ўқиганмиз?
Шу ва шунга ўхшаш саволлар кўп.

Маълумот учун, 65 та аёлдан – 19 таси тинчлик учун, 18 таси адабиёт, 13 таси тиббиёт, 8 таси кимё, 5 таси физика ва 3 таси иқтисод соҳасидаги ютуқлари учун Нобель олганини айтиб ўтай.
Нобель олган биринчи аёл – франциялик физик ва кимёгар Мария Кюри ҳисобланади. У ҳам физика, ҳам кимё бўйича шу мукофотни олган ягона аёл ҳамдир.

Адабиёт бўйича Нобель олган аёллар рўйхати эса қуйидагича:
1909 – Сельма Лагерлёф (Швеция)
1926 – Грация Делледа (Италия)
1928 – Сигрид Уинсет (Норвегия)
1938 – Перл Бак (АҚШ)
1945 – Габриела Мистраль (Чили)
1966 – Нелли Закс (Швеция)
1991 – Надин Гордимер (ЖАР)
1993 – Тони Моррисон (АҚШ)
1996 – Вислава Шимборская (Польша)
2004 – Элфрида Елинек (Австрия)
2007 – Дорис Лессинг (Британия)
2009 – Герта Мюллер (Руминия)
2013 – Элис Манро (Канада)
2015 – Светлана Алексеевич (Беларус)
2018 – Ольга Токарчук (Польша)
2020 – Луиза Глюк (Франция)
2022 – Анни Эрно (Франция)
2024 – Ханг Ган (Корея)
Рўйхатдаги аёл ёзувчиларни кўпчилик танимаслиги аниқ. Чунки, кўпчилигининг асарлари ўзбек тили уёқда турсин, рус тилига ҳам таржима қилинмаган, ўз давлатларида ҳам ўқилмай қўйган.
Улардан фақат Габриела Мистраль, Светлана Алексеевич ва Тони Моррисонларнинг асарларини ўзбек китобхони ўқиган бўлиши керак. Элис Манронинг ҳикоялари ҳам бир пайтлар журналларда эълон қилинган. Қолган шоира ва адибалар эса фақат Нобель туфайли тилга олинадиган бўлиб қолган...

Нега Нобелчи аёллар орасида Виржиния Вульф, Маргарет Митчелл, Агата Кристи, Астрид Лингрен, Анна Ахматова, Марина Цветаевалар йўқ деб ҳайрон бўларсиз. Митчелл ва Лингренларнинг фамилиялари номзодлар қаторида бўлганини, қолганлари эса Швеция академиясининг эътиборидан четда қолганини айтишим мумкин.
Лекин бир нарсани унутмаслик керакки, Нобель мукофотининг рўйхати ва нуфузи ҳақиқий адабиётнинг мезони бўла олмайди. Бу шунчаки сиёсий мукофот эканини, унга лойиқ кўрилаётган аёлларнинг асарлари ҳам унчалик кучли асарлар эмаслигини, Нобель қўмитаси ғолибларни танлашда аниқ мезонларга таянмаслигини айтиб ўтиш жоиз.

Кейинроқ Нобелчи аёлларнинг ижоди ҳақида батафсилроқ тўхталаман...

@timur_books

​​Европадаги уйғониш даврининг асосий ижодкорлари

@timur_books

​​🍂Балки барчасига куз айбдор. Мен буни энди кучлироқ ҳис этяпман. Айнан шу фаслда қалб ақлдан устун келади. Инсон бундай пайтда фақат бир нарсани хоҳлайди. Бу эса - севги.

Э. М. Ремарк.

©️Bir finjon qahva

@timur_books

​​Жюль Верн ва Сув ости дунёси

Куни кеча севимли китобларимдан бири - Жюль Верннинг “Сув остида 80 000 км” романини қайта варақлаб чиқдим ва аввал эътибор бермаган кўплаб илмий маълумотларга дуч келдим. Француз ёзувчиси ҳеч қачон уммон тубига тушмаган ва сув ости кемасида саёҳат қилмаган бўлса-да, жуда ишонарли тарзда тасвирлагани рост. Унинг бу асаридан машҳур денгизчи олим Жак Ив Кусто ҳам илҳомланганини билсангиз керак. Лекин бу галги қизиқишим сув остининг ғаройиб ва сирли дунёсига қаратилди.

Хўш, уммон остидаги ҳаёт қандай ўзи? У қанчалик чуқур? Сув остида қандай жонзотлар умр кечирадилар?

Бунинг учун Жюль Верндан ташқари интернетни ҳам ковлашга тўғри келди. Қизиқишлар шунга олиб бордики, сув ости дунёси ўз мўъжизалари бўйича Коинотдан қолишмас экан. Инсонлар Ер юзидаги энг баланд чўққи – Эверестни забт этган бўлса ҳам, ҳеч бир одам Ернинг энг чуқур нуқтасигача тушмаган экан...

- Денгиз ва океанларнинг сувида туз кўп. Уммонлардаги эриган тузларнинг ҳаммасини бир жойга йиғганда, 4,5 млн3 ҳажмини қоплар эди.
- Океан тубига тушиб борилса қуёш нури камайиб бораверади. Океаннинг энг туби қоп-қоронғи бўлади.
- Сув остида босим жуда кучли. Океаннинг тубига тушганингиз сайин босим кучайиб бораверади. Чидамсиз сув ости кемалари ва акваланг кийган одамларни сувнинг босими парчалаб ташлаши ҳеч гапмас.
- Тинч океани – номига мос тинч бўлиб, энг осойиштаси ҳисобланади. У вазмин, салобатли, серёғин океан.
- Океанларнинг ҳам қитъалар каби ўз дарёлари бор.
Океанлар ва денгизларнинг сувдаги чегаралари бўлиб, балиқлар ўша чегарани асло бузиб ўтишмайди ва ўз ҳудудида сузиб юраверишади.
- Сув товушни яхши ўтказади. Товуш сув остида 4 марта тезроқ таралади. Бир-бири билан товуш чиқариб мулоқот қиладиган китлар учун бу жуда ҳам қулай. Уларнинг товуши минглаб километргача эшитилади.

- Океанларда ҳар куни янги-янги ороллар пайдо бўлиши одатий ҳол. Бу кўпинча сув ости вулқонлари сабабли содир бўлади.

-Ғаввосларнинг иши жуда оғир жисмоний меҳнат бўлиб, узоқ машқ талаб этади. Сув қатламларига тез кўтарилиш ҳалокатлидир. Бундай пайтда босим ўзгариб, қонда азот ажралиб, қон қайнай бошлайди. Оқибатда турли касалликлар келиб чиқади.
Ғаввосликдан сўнг Ерга қайтган одамда қаттиқ чарчоқ, бошоғриқ, бош айланиш, беҳушлик, кўнгил айниши ёки қусиш содир бўлади.

- Океаннинг остида сув қатламлари бор. Ҳар бир қатламда ўзига хос жонзотлар яшайди. Масалан:
60 метр чуқурликда – косатка,
332 метр чуқурликда – қирқоёқли қисқичбақа
565 метр чуқурликда – мовий кит
1000 метрда – оёқлари бошида жойлашган кальмарлар
1027 метрда – сифонофоре номли мавжудот
2200 метрда – кашалотлар, саккизоёқлар, идиакантлар
4500 метрда – қармоқли улкан балиқ
6100 метр чуқурликда эса бутун дунё интернет кабеллари жойлаштирилган.
.... 8 000 метр чуқурликда эса танаси ёғлардан иборат Марианна слизни балиғи ёлғиз ҳаёт кечиради. Ундан пастда ҳеч қандай тирик жонзот ҳали топилмаган. Унинг танаси юқори сув босими ва совуқ ҳароратга мослашган.
- Тинч океанининг энг чуқур жойи – Марианна ботиғи бўлиб, чуқурлиги 11 022 метр.
Марианна ботиғининг энг тубига ҳеч ким тушмаган ва у ер тўлиқ ўрганилмай келмоқда.
Охирги марта 2012 йилда машҳур режиссёр Жеймс Кэмерон махсус сув ости кемасида 10 898 метр чуқурликкача тушиб, барча кўрганларини видеотасмага муҳрлаган эди...

Хуллас, Жюль Верн баҳонасида сув ости дунёсини қайтадан кашф қилдим. Лекин бу китоб ёзувчи ижодининг бир зарраси холос. Унинг коинот ва Ердаги саёҳатларга оид романларида бизни ҳали қанча-қанча хазиналар кутиб турганини тасаввур қилиш қийин...

@timur_books

​​#taqriz

АКРАМНИНГ САРГУЗАШТЛАРИ

Аввалги тақризларимда ҳам Пиримқул Қодировнинг тарихий романлардан ташқари болалар учун ёзган зўр ҳикоялари борлигини айтгандим. Адибнинг ўн битта ҳикоядан иборат “Акрамнинг саргузаштлари” номли саргузашт-қиссаси ҳам шуларга мисол бўлади.

Қисса енгил ва кўтаринки кайфиятда, болалар ва катталар учун қизиқарли тарзда ёзилган бўлиб, бош қаҳрамон орқали бола руҳияти тасвирлаб берилган.
Бош қаҳрамон Акрамнинг пойтахтдаги ва қишлоқдаги саргузаштлари ёш китобхонлар учун анча тарбиявий аҳамиятга эга.

Ота-онаси уни доимий тарзда назорат қилиб, тартибга чақириб туришса ҳам, Акрам барча болаларга хос бебошлик билан доимо ўзбошимчаликлар қилади ва оқибатда турли нохуш воқеаларга дуч келади. Онаси таъқиқласа ҳам ўйинчоқ машиналарини катта йўлга ҳайдаб, юк машина тагида қолиш хавфида бўлади, велосипедини катта йўлга ҳайдаб, пойга ўйнаб қўлини синдириб олади ёки дарахтдан тўкилиб ётган тутларни босиб ўтиб, увол қилади...
Ота-онаси унинг қулоқсизлигини жазолаб, ютуқларини эса рағбатлантириб, танбеҳ бериб бориши эътиборли. Жазодан кейин эса Акрам хулосалар чиқариб, тартибли ва тарбияли бола бўлиб улғаяди...

Акрамнинг қишлоқдаги бобо ва момоси ёнидаги саргузаштлари ҳам китобхонга ёқади. Чўпон бобосининг кенг дараларда қўй боқиши, ёшлигида бобосига хужум қилган айиқни қандай енгганлиги, кейинроқ эса катта бўлган Акрамнинг дўсти билан сел ёғаётганидаги мардликлари ишонарли баён этилган.
Қиссада қоплон, айиқ, илон, каклик, қўй каби жониворлар ҳам персонажлар сифатида иштирок этиши ранг-баранглик уйғотган.

Гарчи оддий, болаларга хос содда тилда битилган бўлса-да, қисса менга самимийлиги билан жуда манзур бўлди. Менимча болалар учун ёзилган китоблар орасида бадиий жанрдагилар кўпроқ таъсирга эга. Чунки, болалар ва ўсмирлар руҳиятидаги бўшлиқни тасаввурга бой манбалар тез тўлдиради.
Маълумки, ғарбда ҳам болалар тарбиясида кўпроқ комикслар, суратли китоблар ва мультфилмлардан фойдаланишади.

Ёзувчининг бу қиссаси совет давридан бери қайта нашр қилинмагани учун кўплаб китобхонларга номаълум бўлиши мумкин. Аммо “Юлдузли тунлар”, “Авлодлар довони” каби гигант асарлар муаллифининг ижодида болалар ва ўсмирлар учун ёзилган ажойиб, тарбиявий асарлари борлигини ҳам билиб қўйган яхши...

@timur_books

​​Чой ва қаҳва🫖♨️☕️

🫖Чой – хотиржамлик ва контемплация: Кўплаб шарқ мутафаккирлари чойни сакийнат, тафаккур ва ички хотиржамлик рамзи сифатида кўришган. Лао Тзу ва Бодҳидҳарма каби шарқ файласуфлари чойни диққатни жамлаш ва медитация жараёнида асосий ичимлик сифатида қадрлашган. Лев Толстой чойни ижодий ҳаёлларни тўплашга ёрдам берадиган ичимлик деб ҳисоблаган.

☕️Қаҳва – энергия ва ижодкорлик:
Ғарб мутафаккирлари қаҳвани кўпинча ғайрат ва ижодкорлик билан боғлаган. Балзак, Кафка каби ёзувчилар ва санъат аҳли қаҳвани ижодий куч ва тезкор фикрнинг манбаи деб билишган. Балзак ўзининг узоқ ижод кечаларида қаҳва ичиб, уни ижодий маҳсулдорликнинг асосий қисмига айлантирган. Қаҳва танқидий тафаккурни тезлаштиради, энергия беради ва ижодий лойиҳаларга шўнғишга ёрдам беради, деб ҳисобланади.

Маданий фарқлар:

Шарқда, айниқса Хитой ва Япония маданиятида чой ичиш маросими кўпроқ фалсафий ва руҳий тушунчалар билан боғланган. Ғарбда эса қаҳва ичиш кўпроқ ички кучни тиклаш ва кундалик иш фаолиятини давом эттириш билан боғлиқ бўлиб келган.

Умуман олганда, чой хотиржамлик, ички мулоҳаза ва сокинликни англатган бўлса, қаҳва фаолият ва ижодий кучни рағбатлантирувчи ичимлик сифатида қадрланган.

©️M.Tohirov

@timur_books

​​#hazil

Julyetta evolyutsiyasi))

@timur_books