از ویرایش

«نقد و بررسی بخش ریشه‌شناسی فرهنگ بزرگ سخن»، فرهاد قربان‌زاده، مجلهٔ فرهنگ‌نویسی، شمارهٔ ٩، اردیبهشت ۱۳۹۴.

فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

با گذشت فقط ٢۴ ساعت، ظرفیت تکمیل شد و ٢٨٠ نفر نام‌نویسی کردند.
از استقبالتان سپاسگزاریم.
‌
اگر در این نشستِ حضوری نام‌نویسی کرده‌اید و سپس متوجه شدید که نمی‌توانید آن روز تشریف بیاورید، حتماً زودتر به یکی از ما بگویید تا جا باز کنیم برای گرامیانی که می‌خواهند و می‌توانند بیایند.

با قدردانی از همراهی‌تان
گروه «ویرایش‌پژوهان»

▫️این نشست حضوری است. اگر امکان شرکت کردن ندارید، لطفاً نام‌نویسی نکنید.

▫️فرایند نام‌نویسی را تا پایان و تا زدن دکمۀ ارسال و دریافت پیامک دوم انجام دهید، وگرنه نام‌نویسی کامل نخواهد شد.

دعوتید به نخستین نشستِ
گروه «ویرایش‌پژوهان»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
فارسی گفتاری و شکسته‌نویسی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به میزبانی بنیاد موقوفات افشار
پنجشنبه ۸ آذر ۱۴‌۰۳
ساعت ۱۵ تا ۱۷:۳۰

سخنرانان: فرهاد قربان‌زاده، بهروز صفرزاده،
محمدمهدی باقری، علی ملیح، هومن عباسپور
دبیران نشست: نازنین خلیلی‌پور، حسین جاوید

این برنامه رایگان است.
با نام‌نویسی، حضورتان را قطعی کنید:
VirayeshPazhuhan.ir
خوش‌وقت می‌شویم از دیدنتان.

دربارۀ فرهنگ برخطی به نام «فرهنگ معین»
در بسیاری از وبگاه‌هایی که فرهنگ‌های فارسی را بارگذاری کرده‌اند فرهنگی به نام «فرهنگ معین» وجود دارد. استفاده از این فرهنگ در میان ایرانیان رواج گسترده‌ای یافته و حتی در سال‌های اخیر برخی مصححان و شارحان متن‌های کهن فارسی، به گمان اینکه این فرهنگ همان فرهنگ فارسی (محمد معین، امیرکبیر، ۶ جلد) است، در کتاب خود معنی واژه‌ها را از آن نقل می‌کنند.
در سال ۱۳۸۰ و با گذشت سی سال از درگذشت دکتر محمد معین، ناشران بسیاری دست‌به‌کار شدند و کتاب‌هایی یک‌جلدی یا چندجلدی به نام فرهنگ فارسی (معین) چاپ کردند. این ناشران تخصصی در فشرده کردن فرهنگ و تبدیل فرهنگی شش‌جلدی به یک‌جلدی یا دوجلدی نداشتند، ولی توانستند با این کار بسیاری را گمراه و با مبلغی کمتر صاحب «فرهنگ معین» کنند. برخی اهل قلم نیز، که بیشتر با ناشران موجه و آبرومند سروکار داشته‌اند، بی‌خبر از رفتارهای نکوهیدۀ برخی ناشران دیگر، با چشم پاک خود به موضوع نگریسته‌اند و ساده‌دلانه نوشته‌اند: «در ۱۳۸۰ ش. تلخیصی از فرهنگ فارسی متوسط زیر نظر "گروه تحقیق انتشارات سرایش" در یک جلد انتشار یافت که قاعدتاً باید همان "فرهنگ کوچک فارسی" باشد که در طرح جامع معین برای دانش‌آموزان و دانشجویان پیش‌بینی شده بود!» (مجدالدین کیوانی، «فرهنگ معین»، در: دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، به سرپرستی اسماعیل سعادت، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۷)
باور آن دشوار است، ولی برخی ناشران نیز فرهنگ‌های جدیدی منتشر کردند که هیچ ارتباطی با فرهنگ‌های پیشین نداشت، ولی برای آنکه فروش آن افزایش یابد، نام آن را فرهنگ فارسی معین گذاشتند! انتشارات معین یکی از این ناشران بود. مؤلفی که نام ایشان را نمی‌دانیم فرهنگی یک‌جلدی تألیف کرده بود که هیچ ربطی به فرهنگ فارسی (محمد معین، امیرکبیر) نداشت، ولی انتشارات معین روی جلد این فرهنگ نام و تصویر دکتر محمد معین را آورد و در مقدمه نوشت اگر دکتر محمد معین زنده بود و می‌خواست فرهنگ خود را ویرایش کند، آن فرهنگ شبیه این فرهنگ می‌شد! (نقل به مضمون) انتشارات معین برای فرهنگ خود نرم‌افزاری در قالب لوح فشرده تهیه کرده بود و آن را به‌همراه کتاب عرضه می‌کرد. بعدها یکی از وبگاه‌ها قفل این نرم‌افزار را شکست و آن را در فضای مجازی منتشر کرد و دیگران هم این وبگاه را هک کردند و از روی پایگاه داده‌های آن نسخه‌ای تهیه و در وبگاه‌های خود منتشر کردند (و این همان بلایی است که بر سرِ فرهنگ فارسی عمید ویراستۀ من و همکارانم هم آمد).
تشخیص فرهنگ انتشارات معین از فرهنگ فارسی (محمد معین، امیرکبیر) بسیار ساده است. کافی است بدانیم دکتر محمد معین در فرهنگ خود تلفظ واژه‌ها را با حروف لاتین آوانویسی کرده‌اند و در فرهنگ انتشارات معین تلفظ واژه‌ها با زیر و زِبَر و پیش (کسره و فتحه و ضمه) نشان داده شده‌است.
در اینجا عکس یک صفحه از فرهنگ فارسی (محمد معین، امیرکبیر) و سه مدخل از فرهنگ انتشارات معین را هم‌رسانی کرده‌ایم تا خواننده این دو فرهنگ را مقایسه کند و سَره را از ناسَره بازبشناسد (در فرهنگ انتشارات معین واژهٔ نهادگی مدخل نشده‌است).
نگارنده چندی پیش این نکته را به مسئولان وبگاه واژه‌یاب تذکر داد و خوشبختانه نام کتاب در این وبگاه به «فرهنگ انتشارات معین» اصلاح شده‌است.
کوتاه اینکه فرهنگی که با نام «فرهنگ معین» در وبگاه‌ها دیده می‌شود هیچ ربطی به فرهنگ فارسی (محمد معین، امیرکبیر، شش جلد) ندارد و فرهنگ فارسیِ انتشارات معین است. اعتبار علمی این فرهنگ آن‌قدر نیست که بتوان به آن استناد کرد.

۱۴۰۳/۰۸/۱۴
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

از ویرایش pinned «سلام، دوستان. ما یک گروه تلگرامی هم داریم که جایی است برای افزایش دوستی‌ها. در کنارش دربارۀ ویرایش و زبان فارسی هم گفت‌وگو می‌کنیم. گاهی دعوایمان هم می‌شود، ولی دورادور روی هم را می‌بوسیم و زود آشتی می‌کنیم. کاش قابل بدانید و به محفلمان بپیوندید. اینجا است.…»

سلام، دوستان.
ما یک گروه تلگرامی هم داریم که جایی است برای افزایش دوستی‌ها. در کنارش دربارۀ ویرایش و زبان فارسی هم گفت‌وگو می‌کنیم. گاهی دعوایمان هم می‌شود، ولی دورادور روی هم را می‌بوسیم و زود آشتی می‌کنیم. کاش قابل بدانید و به محفلمان بپیوندید. اینجا است.

١۴٠٣/٠٨/١٣
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

ایران
خط سید احمد بنی‌جمالی

۱۴۰۳/۰۸/۰۶
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

فرهنگوارهٔ دشنام‌های فارسی
آب‌کون
آپاردی
آتشکی
آسمان‌جل
آشغال
آش‌مال
آکله
ابنه‌ای
احمق
ازگل
اسکل
اشکول
اشّک
اکبیری
الاغ
الدنگ
ان
ان‌ترکیب
ان‌چهره
انگَل
اُبی
ایشّک
بچه‌خوشگل
بچه‌خونگی
بچه‌سوسول
بچه‌قرتی
بچه‌کونی
بچه‌مثبت
بچه‌مزلف
بچه‌ننر
برمامگوزید
بز
بزغاله
بشکه
بِکِش: جاکش
بلاوه: روسپی
بلایه: روسپی
بوگندو
بی‌اتیکت
بی‌ادب
بی‌باباننه
بی‌بته
بی‌پدر(ومادر)
بی‌چاکِ‌دهن
بی‌چشم‌ورو
بی‌خایه
بی‌شرف
بی‌شرافت
بی‌شعور
بی‌صاحب
بی‌عرضه
بی‌کتاب
بی‌کردار
بی‌مروت
بی‌ناموس
بی‌ننه‌وبابا
بی‌وجود
بی‌همه‌چیز
بی‌همه‌کس
پاپتی
پاچه‌ورمالیده
پاردم‌ساییده
پپه
پتیاره
پُخ
پخمه
پدرسگ
پدرسگ‌صاحب
پدرسوخته
پدرصلواتی
پررو
پست‌فطرت
پشت‌کوهی
پفیوز
پلشت
پیزُری
تاپاله
تپاله
تخم‌جن
تخم‌حرام
تخم‌خر
تخم‌سگ
تخم‌مول
تخمی
تردامن
ترکمون / ترکمان
تفلون
توکون‌نرو
توله‌سگ
تون‌به‌تون‌افتاده
جاپیچ
جاکش
جرت‌قوز
جعلق
جعلنق
جقی
جلَب
جلنبر
جنده
جنده‌پولی
جوجه
چاچولباز
چاقال
چاقالو
چپ‌چس
چس‌خور
چس‌دماغ
چس‌نفس
چسو
چسونه
چشم‌سفید
چلاق
چلغوز
چُلمَنگ / چلمن
چنان‌وچنان
چنان‌وچنین
چنین‌وچنین
چنین‌وچنان
چهارچشم
چهل‌پدر
حال‌به‌هم‌زن
حرام‌زاده
حرام‌لقمه
حرامی
حمال
حیف‌نان
حیوان
خاک‌برسر
خاک‌توسر
خایه‌خور
خایه‌لیس
خایه‌مال
خر
خراب
خرچران
خرچسونه
خُل
خل‌وچل
خل‌وضع
خنگ
خنگ‌خدا
خنگول
خواهرکُـ...ده
خوک
خویْله
خیابانی
دبنگ
دبنگوز
دبوری
دراز
دریده
دست‌وپاچلفتی
دلقک
دول‌فندقی
دول‌موشی
دوهزاری (دوزاری)
دهن‌دریده
دهن‌سرویس
دهن‌گاییده
دیلاق
دیوانه
دیوث
ذلیل‌شده
ذلیل‌مرده
روانی
روسپی
ریغماسی
ریغو
ریغونه
زاخار
زبان‌نفهم
زرده‌به‌کون‌نکشیده
زنازاده
زن‌به‌مزد
زن‌جلب
زن‌جنده
زن‌خراب
زن‌قحبه
زنکه / زنیکه
زیرخواب
سعتری
سگ‌پدر
سگ‌مذهب / سگ‌مسب
سلیطه
سنده
سوزمانی
سوسول
سیرابی
شاسکول
شاشو
شپشو
شیرخشتی‌مزاج
ضعیفه
طبق‌زن
عجوزه
عفریت
عفریته
عقب‌افتاده
عقب‌مانده
عَلَقه‌ومُضغه (قرآنی)
علیه‌ماعلیه
عمه‌جنده
عمه‌خراب
عمه‌ننه
عن
عنتر
عن‌ترکیب
عنتری
عنَک
عوضی
غازقلنگ
غراچه
غرچه
غولتشن / قلتشن
فاحشه
فلان‌فلان‌شده
فنچ
فیل‌کُـ...
قحبه
قاطر
قرتی
قرشمال
قرمدنگ
قرمساق
قزمیت
قلتبان
قلتبوز
قلچماق
کاسه‌لیس
کثافت
کذاوکذا
کره‌خر
کُـ...پا
کُـ...پاره
کُـ...پدر
کُـ...تغار
کُـ...چروکیده
کُـ...خراب
کُـ...خرنه
کُـ...خل
کُـ...دست
کُـ...قاپ
کُـ...کپک‌زده
کُـ...کش
کُـ...کلک
کُـ...گو
کُـ...لیس
کُـ...مادر
کُـ...مشنگ
کُـ...مغز
کُـ...موتور(ی)
کُـ...میخ
کُـ...نمک
کُـ...ننه
کُـ...و
کشخان
کلپتره
(به) کلۀ پدر کسی
کله‌کـ...ری
کوتوله
کودن
کون‌بچه
کون‌برهنه
کون‌پاره
کون‌پدر
کون‌تپل
کون‌تغار
کون‌تلق‌تلوق
کون‌دریده
کون‌ده
کون‌ده‌خواهر
کون‌ده‌ننه
کون‌کج
کون‌کش
کون‌گشاد
کون‌نشور
کونی
کیدی
کـ...رخواره
کـ...ردزد
کُـ...رقاپ
کـ...ری
گاگول
گدا
گداصفت
گداگشنه
گراز
گندوگُه
گوربه‌گوری
گوزبه‌ریش
گوزبه‌سبیل
گوزمخ
گوزو
گوزینه
گوساله
گوسفند
گول
گه
گه‌خور
گه‌لوله
گه‌مغز
گیدی
گیس‌بریده
لاتِ کوچه‌خلوت
لادین: بی‌دین
لاشی
لاغرمردنی
لاکتاب
لاکردار
لامذهب / لامسب / لامصب
لجن
لقمه‌حرام
لکاته
لگوری
لندهور
مادربه‌خطا
مادرجنده
مادرتونل
مادرخراب
مادرسگ
مادرغر
مادرقحبه
ماست‌کش
مخنث
مردکه / مردیکه / مرتیکه
مرده‌سگ
مزلف
مشنگ
مفنگی
ملعون
منگل
میمون
نادان
ناکس
نامرحوم
نامرد
نامسلمان
نانجیب
نِرد
نره‌خر
نسناس
نفهم
نکبت
نکبتی
ننه‌جنده
ننه‌خراب
ننه‌سگ
ننه‌قحبه
هرجایی
هرزه
هزارپدر
همه‌کس‌خراب
هیچ‌ندار
هیچی‌ندار
هیز
وحشی
ولدِچموش
ولدِزنا
ولد‌ِسگ
هار
هَوَل
یابو
یابوعلفی
یک‌لاقبا

۱۴۰۳/۰۷/۲۹
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

زبان‌شناسی برای ویراستاران (نیز مناسب برای نویسندگان و مترجمان)
▫️آغاز دوره: نیمۀ نخست آبان ١۴۰٣، پنجشنبه‌ها، ساعت ١۰:۰۰
▫️جلسۀ نخست: آواشناسی
جلسۀ دوم: واج‌شناسی
جلسۀ سوم: صرف ١
جلسۀ چهارم: صرف ٢
جلسۀ پنجم: نحو ١
جلسۀ ششم: نحو ٢
جلسۀ هفتم: معنی‌شناسی ١
جلسۀ هشتم: معنی‌شناسی ٢
جلسۀ نهم: زبان‌شناسی پیکره‌ای
جلسۀ دهم: فرهنگ‌نویسی
جلسۀ یازدهم: جامعه‌شناسی زبان
جلسۀ دوازدهم: تاریخ زبان فارسی
جلسۀ سیزدهم: دستور تاریخی زبان فارسی
جلسۀ چهاردهم: سبک‌شناسی تاریخی
جلسۀ پانزدهم: واژه‌پژوهی
▫️عضویت در گروه تلگرامیِ پشتیبانی برای پرسش‌وپاسخ
▫️شرکت‌کنندگان در کارگاه عضو کانالی تلگرامی می‌شوند و در آنجا جزوه‌ها و فیلم‌های همۀ جلسه‌ها بارگذاری می‌شود. زمان دسترسی به این جزوه‌ها و فیلم‌ها نامحدود است.
▫️اگر پرداخت هزینۀ کارگاه برایتان دشوار است، در خصوصی اطلاع دهید.
▫️شهریۀ کارگاه: ‏٨۰۰،۰۰۰ تومان (هشتصدهزار تومان).
▫️با امکان پرداخت قسطی.
▫️شمارۀ کارت: 6104337384300636
بانک ملت، به نام فرهاد قربان‌زاده (پس از واریز، روگرفتِ رسید بانکی را به @Farhad_Ghorbanzade بفرستید.)

▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

دربارۀ واژۀ ساسپندر
ساسپندر «یک جفت بند باریک و کِشی است که از جلوِ شلوار و از روی شانه‌ها تا پشت کشیده می‌شود و شلوار را بالا نگه می‌دارد». در فرهنگ‌های انگلیسی ـ فارسی معنی آن را «بند شلوار» نوشته‌اند. این واژه را در انگلیسیِ بریتانیایی suspender می‌گویند و تلفظ آن در این زبان /sə'spɛndə/ است. در انگلیسیِ آمریکایی این واژه را به‌صورت جمع، یعنی suspenders، به کار می‌برند. این واژه برگرفته از فعلِ suspend «آویزان کردن؛ به حالت تعلیق درآوردن» است.
در فارسی به این واژه سوسپندر و ساسبند نیز گفته می‌شود. شاید تلفظ سوسپندر به تأثیر از زبان فرانسوی باشد، ولی ساسبند حاصل نوعی ساخت معکوس است. فارسی‌زبانان واژۀ روسیِ اَکسِلبَنت را نیز واکسیلبَند تلفظ می‌کنند و شاید می‌پندارند میانِ واژۀ فارسیِ بند و واژۀ روسیِ اکسلبنت ارتباطی وجود دارد که آن را واکسیل‌بند می‌نویسند و گاهی بند را نیز حذف می‌کنند و فقط واکسیل را به کار می‌برند. به همین قیاس، برخی فارسی‌زبانان ساسپندر (یا اگر بخواهیم خود را خیلی انگلیسی‌دان جلوه دهیم: سِسپندر) را نیز ساسبَند تلفظ کرده‌اند.

▫️فرهاد قربان‌زاده
▫️با صدای سعیده فضلوی
@azvirayesh

از ویرایش pinned «سلام، دوستان. ما یک گروه تلگرامی هم داریم که جایی است برای افزایش دوستی‌ها. در کنارش دربارۀ ویرایش و زبان فارسی هم گفت‌وگو می‌کنیم. گاهی دعوایمان هم می‌شود، ولی دورادور روی هم را می‌بوسیم و زود آشتی می‌کنیم. کاش قابل بدانید و به محفلمان بپیوندید. اینجا است.…»

دربارۀ فرهنگ انگلیسیِ امریکایی لانگمن
چاپ نخست فرهنگ انگلیسیِ آمریکایی لانگمن (Longman Dictionary of American English) در سال ۱٩۸۳، ویراست دوم آن در سال ۱٩٩۷، ویراست سوم آن در سال ۲۰۰۴، ویراست چهارم آن در سال ۲۰۰۸ به سرپرستی مایکل مایور، همراه با لوح فشرده در ۱۱۸۰ صفحه و ویراست پنجم آن در سال ۲۰۱۴ در ۱۲٩۶ صفحه منتشر شده‌است. در ویراست اخیر، شمارۀ شناسایی شخصی (PIN) قرار دارد که کاربر با استفاده از آن می‌تواند به‌رایگان از نسخۀ برخط کتاب استفاده کند.
پیش‌متن ویراست چهارم فرهنگ از این بخش‌ها تشکیل شده‌است: نکته‌هایی دربارۀ تلفظ‌های موجود در فرهنگ (یک صفحه)، کوته‌نوشت‌ها و کدهای دستوری (یک صفحه)، برچسب‌های به‌کاررفته در فرهنگ (یک صفحه)، شناسنامۀ کتاب و نام مؤلفان (یک صفحه)، سپاسگزاری (یک صفحه)، فهرست (یک صفحه)، عنوان (یک صفحه)، راهنمای استفاده از فرهنگ (دو صفحه)، و پیش‌گفتار (یک صفحه).
میان‌متن فرهنگ از این بخش‌ها تشکیل شده‌است: دست‌نامۀ زبان‌آموز (بخش نخست) که در آن ۳۷ تمرین برای استفادۀ درست از فرهنگ وجود دارد (از صفحۀ A1 تا A14)، تصویرهایی رنگی از حیوانات، بدن انسان، ورزش‌ها، فعل‌های مربوط به آشپزی، رایانه و فناوری، نام‌آواها (مانند crunch «قرچ‌قروچ» و rustle «خش‌خش»)، فعل‌های مربوط به حرکت دست (مانند pinch «نیشگون گرفتن» و scratch «خاراندن»)، فعل‌های حرکتی (مانند push «فشار دادن» و jump «پریدن»)، درختان و گیاهان، پدیده‌های زمین‌شناختی، نقشۀ امریکا (از صفحۀ A15 تا A25)، دست‌نامۀ زبان‌آموز (بخش دوم) که در آن دربارۀ نشانه‌گذاری، تقویت واژگان، همایندها، اصطلاحات، مقاله‌نویسی، نوشتن نامه و رایانامه، نوشتن کارنامک، واژه‌سازی با استفاده از وندها، ریشه‌شناسی، اسم‌های شمارپذیر و شمارناپذیر، الگوهای نحوی فعل، حروف اضافه، فعل‌های گروهی، فعل‌های وجهی، قیدهای تأکیدی، و ادات‌ها مطالبی آمده‌است (از صفحۀ A26 تا A58).
پس‌متن فرهنگ نیز از این بخش‌ها تشکیل شده‌است: فعل‌های بی‌قاعده (چهار صفحه)، نام‌های جغرافیایی و صورت صفتی آن‌ها (شش صفحه)، واحدهای اندازه‌گیری و شمارش (یک صفحه)، پاسخ پرسش‌های موجود در دست‌نامۀ زمان‌آموز که در میان‌متن فرهنگ قرار دارد (یک صفحه)، و قراردادی حقوقی که به‌موجب آن کاربر این فرهنگ اجازۀ برخی کارها، مانند تکثیر لوح فشردۀ فرهنگ یا تهیۀ رونوشت (فتوکپی) از صفحه‌های آن را نخواهد داشت (یک صفحه).
این فرهنگ برای انگلیسی‌آموزان سطح متوسط مناسب است.
تلفظ‌ها با الفبای آوانگار بین‌المللی نشان داده شده‌اند.
در ویراست پنجم کتاب، ۱۰٩,۰۰۰ واژه، معنی و عبارت و نیز ۵٩,۰۰۰ شاهد قرار دارد. ٩۰۰۰ واژۀ پرکاربرد انگلیسی که برای درک متن اهمیت بسیار دارند با رنگ دیگر مشخص شده‌است.
پیکرۀ زبانی این فرهنگ به نام شبکۀ پیکرۀ لانگمن (Network Longman Corpus) دربردارندۀ حدود چهارصدمیلیون واژه (تا زمان تألیف ویراست چهارم فرهنگ) است. افزون‌براین، از پیکرۀ زبان‌آموز لانگمن (Longman Learner’s Corpus) با حدود هشت میلیون واژه نیز در تألیف این فرهنگ استفاده شده‌است. متن‌های موجود در این پیکره را زبان‌آموزان زبان انگلیسی در قالب امتحان و یادداشت نوشته‌اند. بررسی غلط‌های انگلیسی‌آموزان در برگه‌های امتحانی و یادداشت‌هایشان این امکان را به مؤلفان فرهنگ داده‌است که اطلاعات کاربردی روشن و مفیدی در فرهنگ بگنجانند. این اطلاعات که در تعریف‌ها، شاهدها و نکته‌های کاربردی (← دنبالۀ مطلب) نمود یافته‌است، به کاربران فرهنگ کمک می‌کند از آن اشتباهات بپرهیزند. برای تهیۀ بخش گفتاری این پیکره، گفت‌وگوهای واقعی مردم امریکا ضبط و پیاده‌سازی شده‌است.
تعریف‌های موجود در این فرهنگ با استفاده از دوهزار واژۀ پرکاربرد انگلیسی نوشته شده‌اند. ازاین‌رو، درک تعریف‌ها برای زبان‌آموز بسیار ساده است.
در برخی مدخل‌ها، علاوه‌بر مقولۀ دستوری، نکته‌های دستوری در کادری صورتی‌رنگ و با عنوان GRAMMAR آمده‌است. برای نمونه، در مدخل every چنین آمده‌است: every, every one, everyone: این سه واژه با فعل مفرد به کار می‌رود [شاهد]. Every one برای تأکید بر این به کار می‌رود که منظور شما هر شخص یا چیزی است که در یک گروه قرار دارد. Everyone به‌معنی «همۀ افراد گروه» است.
واژه‌های همایند، همراه با معنی آن‌ها، در کادری آبی‌رنگ با عنوان COLLOCATIONS آمده‌است. این همایندها ترکیب نیستند و نمی‌توانند زیرمدخل شوند. برای مثال، در مدخل seat «صندلی»، هشت همایند آمده که یکی از آن‌ها good seat است به این معنی: «در تئاتر، ورزشگاه و مانند آن‌ها، جایی که دید خوبی دارد».
(دنبالۀ مطلب)

١۴۰٣/۰٧/٢۴
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

در پیشگاه خورشید!
(دکتر حسن انوری)

١۴۰٣/۰٧/٢١
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh

دربارۀ فرهنگ زبان‌آموز پیشرفتۀ کِیمبریج
ویراست چهارم فرهنگ زبان‌آموز پیشرفتۀ کِیمبریج (Cambridge Advanced Learner’s Dictionary) در سال ۲۰۱۳ به سرپرستی کالین مک‌اینتاش (Colin McIntosh) در ۱۸۴۴ صفحه و همراه با لوح فشرده منتشر شده‌است. این فرهنگ دربردارندۀ ١۴۰،۰۰۰ واژه، عبارت، معنی و شاهد است و برای انگلیسی‌آموزان سطح فرامیانی تا پیشرفته مناسب است.
چاپ دورنگ کتاب به کاربر فرهنگ کمک می‌کند تا راحت‌تر به برخی اطلاعات دست یابد.
تلفظ‌ها با الفبای آوانگار بین‌المللی (IPA) نشان داده شده‌اند و در پایینِ همۀ صفحه‌ها نویسه‌های این الفبا همراه با یک مثال فهرست شده‌است.
واژه‌ها، ترکیب‌ها و معنی‌های پربسامد به‌ترتیب با برچسب‌های A1، A2، B1، B2، C1، و C2 مشخص شده‌اند. A1 نشان‌دهندۀ پربسامدترین واژه‌ها، ترکیب‌ها و معنی‌ها است و C2 بسامد کمتری را نشان می‌دهد. این برچسب‌ها برای زبان‌آموزان بسیار کاربردی‌اند و می‌توانند با استفاده از آن‌ها واژه‌های ضروری‌تر برای یاد گرفتن را اولویت‌بندی کنند.
پیکرۀ بین‌المللی کیمبریج (Cambridge International Corpus) پیکرۀ اصلی این فرهنگ است. این پیکرۀ یک‌ونیم‌میلیاردکلمه‌ای (تا زمان تألیف ویراست چهارم فرهنگ)، که براساس گسترۀ وسیعی از منابع نوشتاری و گفتاریِ بسیار متنوع گردآوری شده‌است، هم انگلیسی بریتانیایی و هم انگلیسی امریکایی را در بر دارد. برای تألیف این فرهنگ از پیکرۀ زبان‌آموز کیمبریج (Cambridge Learner Corpus) نیز استفاده شده‌است. چهل‌وپنج‌میلیون (تا زمان تألیف ویراست چهارم فرهنگ) واژۀ انگلیسی نوشتاری موجود در این پیکره برگرفته از برگه‌های امتحانی انگلیسی‌آموزان سراسر دنیا است. در این پیکره، بیش از ۲۳ میلیون غلط زبان‌آموزان مشخص شده‌است. افزون‌براین، رایج‌ترین غلط‌های انگلیسی‌آموزانِ سطح پیشرفته استخراج شده و در قالب پانصد یادداشت با عنوان «غلط رایج» (Common Mistake) در فرهنگ درج شده‌است تا کاربران از آن‌ها پرهیز کنند. با بهره‌مندی از این پیکره می‌توان دریافت که زبان‌آموزان در هر سطح به چه میزان از توانایی دست یافته‌اند.
پیش‌متن فرهنگ از این بخش‌ها تشکیل شده‌است: پیش‌گفتار (دو صفحه)، راهنمای استفاده از فرهنگ (چهار صفحه)، و واژه‌هایی که با عدد آغاز می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را در بدنۀ فرهنگ قرار داد، مانند 4WD و 4G (یک صفحه).
میان‌متن فرهنگ، که بین دو صفحۀ ٩۱۶ و ٩۱۷ قرار دارد، از سه بخش تشکیل شده‌است: ۱. بخشی با عنوان «تمرکز بر نوشتار» (focus on writing) در سی صفحه و متشکل از زیربخش‌های «پیشرفت در نوشتن»، «نوشتار رسمی»، «نوشتار دانشگاهی»، «مصاحبه»، و «نوشتار غیررسمی». ۲. تصویرهایی رنگی از اعضای بدن، حالت‌های بدن، غذاها، میوه‌ها و سبزیجات، پوشاک، مو (رنگ‌ها و حالت‌های آن)، رایانه، نوشت‌افزار و وسیله‌های اداری، مسافرت، کشتی، قایق و هواپیما، خودرو و موتورسیکلت، خانه، وسایل آشپزخانه، سازها، ورزش‌ها، حیوانات، و گل‌ها. این بخش نوعی فرهنگ موضوعی و تصویری زبان انگلیسی هم هست. ۳. نقشۀ بریتانیا، امریکا و کانادا، و استرالیا و نیوزیلند.
پس‌متن فرهنگ نیز از این بخش‌ها تشکیل شده‌است: فهرستی از فعل‌های بی‌قاعده (سه صفحه)، نام‌های جغرافیایی و صورت صفتی آن‌ها (پنج صفحه)، جدول نشانه‌های آوایی (یک صفحه) و نکته‌هایی دربارۀ تلفظ امریکایی و بریتانیایی، تکیه (stress)، هجا، و صورت‌های قوی و ضعیف (strong forms and weak forms) (یک صفحه). دربارۀ صورت‌های قوی و ضعیف، ازجمله در مدخل them چنین آمده‌است:
them strong /ðem/, weak /ðәm/
افزون‌بر تصویرهای رنگی موجود در میان‌متن فرهنگ، گاه در برابر برخی مدخل‌ها نیز تصویری تک‌رنگ وجود دارد، مانند مدخل‌های coyote «نوعی گرگ بومی امریکای شمالی»، gondola «نوعی قایق ونیزی»، hourglass «ساعت شنی»، و iron «اتو».
در مدخل‌های دارای معنی‌های زیاد، پیش از شمارۀ معنی، معنیِ کلی آن به رنگ قرمز و با قلم درشت‌تر نوشته شده‌است تا با نگاهی گذرا به این معنی‌نما(signpost)ها، بتوان سریع‌تر به تعریف مورد نظر رهنمون شد. با این امکان، کاربر مجبور نخواهد بود همۀ معنی‌ها را بخواند تا معنی دلخواه خود را بیابد. برای نمونه، بنگرید به مدخل thrash در عکس پیوست:
معنی یا معنی‌هایی که مقولۀ دستوری یکسانی دارند با نشانۀ ▶️ از معنی یا معنی‌هایی که مقولۀ دستوری دیگری دارند تفکیک شده‌اند، مانندِ
book
▶️ noun 1 ... 2 ... 6 ...
▶️ verb 1 ... 2 ...
نسخۀ برخط این فرهنگ: اینجا.

▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh