Psychology (ሥነ-ልቦና) Zone 🧠

የስብእና መታወክ (personality disorder)

የስብዕና መታወክ የሚጀምረው ስብዕናችን እያደገ ሲመጣ ወይም አዕምሯችን በሚበስልበት በጉርምስና ዕድሜ ላይ መሆኑ ይነገራል፡፡

እንዲሁም የተለመደ እና ለረጅም ጊዜ የሚቆይ የስነ ልቦና ችግር መሆኑ ይጠቀሳል፡፡

የሰው ልጅ ማንነት በአስተሳሰብ እና በድርጊቶች ላይ ተጽእኖ በሚያሳድሩ ልዩ  ባህሪያት የተሰራ እደሆነ ይነሳል፡፡

የስብዕና መታወክ ያለባቸው ሰዎች ለመሥራት እና ከሌሎች ጋር አወንታዊ ግንኙነት ለመመሥረት ሊከብዳቸው ይችላል፡፡

በአለማችን ላይ 7.8 በመቶ የሚሆኑ የማህበረሰብ ክፍሎቸ የዚህ ችግር ሰለባ መሆናቸውን መረጃዎች ያሳያሉ፡፡

የስብዕና መታወክ ምን ማለት ነው?

የተዛባ አመለካከት፣ የተዛባ ድርጊት፣ የተዛባ አስተሳሳብ እና ባህሪ አንድ ላይ ሲደመሩ የሚመጣ ነው፡፡ የተዛባ ስንል ደግሞ ቀን በቀን ባለው ህይወታችን ውስጥ ወጣ ያለ ባህሪያት ስናሳይ ነው፡፡

መንስኤዎቹ ምንድን ናቸው?

- በቤተሰብ ይህ ችግር ካለ
- ያደግንበት አካባቢ
- ተፅዕኖ የመቋቋም አቅማችን ተጠቃሽ ናቸው።

ምልክቶቹ ምንድን ናቸው?

- ተጣራጣሪ መሆን (ሰዎችን አለማመን)
- ሰዎችን ለመቅረብ አለመፈለግ
- ነገሮችን እንደ አዲስ ለመሞከር መፍራት
- አንዳንዴ ከሌላው ሰው የተሻልን ነን ብሎ ማሰብ ተጠቃሽ ናቸው፡፡

ነገር ግን ይህ ችግር ያለባቸው ሰዎች ብዙውን ጊዜ እነዚህን ነገሮች ስለማያስተውሏቸው እንደዚህ አይነት የስነ ልቦና ችግር እንዳለባቸው ላይገነዘቡ ይችላሉ፡፡

የሚያመጣው ተፅዕኖ ምንድን ነው?

- የተጠራጣሪነት ስሜት ስላላቸው ከሰዎች ጋር ለመቀላቀል መቸገር
- ምቹ ያልሆነ የስራ ቦታ እንዲፈጠርባቸው ማድረግ
- ከማህበራዊ ህይወት መገለል ሊያጋጥማቸው ይችላል፡፡

ህክምናዎቹ ምንድን ናቸው?

የስነ ልቦና ባለሙያን በማግኘት የስነ ልቦና ህክምና ማድረግ ዋነኛው ነው፡፡

በመጨረሻም ችግሩን ለመከላከል ልጆችን በምናሳድግበት ሰዓት በጥሩ መልኩ ማሳደግ የተሻለ ማንነት ይዘው እንዲወጡ ለማድረግ እንደሚረዳ እና ይህ የስነ ልቦና ችግር በቀላሉ ከተደረሰበት ወዲያው መቅረፍ የምንችለው ስለሆነ በጊዜ ባለሙያዎችን ማማከር ይገባል፡፡

አቶ ልዑል አብርሀም (የስነልቦና ባለሙያ)

@melkam_enaseb

⬇️

ልጆች ልክ እንደወላጅ (Parentification)

ወላጆች በጽኑ ሲታመሙ፣ በሞት ሲለዩ፣ በሱስ፣ በአለመግባባትና መሰል ጉዳዮች ቤተሰቡን ማስተዳደር ሲሳናቸው እና በመሳሰሉ ምክንያቶች ልጆች የወላጅን ሚና ተክተው ቤተሰብን እንዲያስተዳድሩ ሊገደዱ ይችላሉ።

ይህ ጉዳይ በሃገራችን በስፋት ይስተዋላል። በተለይም የመጀመርያ ልጆች ታናናሾቻቸውን ልክ እንደ ወላጅ ሆነው እንዲያሳድጉ ሃላፊነት ሲወስዱ ማየት የተለመደ ነገር ነው። ታናናሾቻቸውን ለማሳደግ ራሳቸውን መስዋዕት ያደረጉ ብዙ አሉ።

እነዚህን ሃላፊነቶች በሁለት ከፍለን ማየት እንችላለን:-

1. Instrumental/ቁሳዊ/ parentification- ይህ ልጆች የቤተሰብን ቁሳዊ/አካላዊ ፍላጎት እንዲያሟሉ ሃላፊነት ሲጣልባቸው ነው። ለቤተሰቡ ምግብን ማቅረብ፣ ስራ ሰርቶ ገቢ ማስገኘት፣ የቤተሰብ ቢዝነሶችን ማሳለጥ እና የመሳሰሉ ጉዳዮችን እንዲከውኑ ይጠበቅባቸዋል።

2. Emotional Parentification- ይህ ደግሞ ለቤተሰቡ ስነልቦናዊና እና የስሜት ድጋፍን የመስጠት ሃላፊነት የተጣለባቸውን ይመለከታል።

ስነልቦናዊና ማህበራዊ ዳራው ምን ይመስላል?

- ይህን ሃላፊነት በተለይም ከአፍላነታቸው ጀምረው የተሸከሙት እንደሆነ እንደ የእድሜያቸው የሚጠበቀውን ስነልቦናዊና ማህበራዊ የእድገት ደረጃዎች (psychosocial development) እንዳያሳኩ እንቅፋት ሊሆንባቸውና ለተለያዩ ስነልቦናዊና ማህበራዊ ቀውሶች ሊያጋልጣቸው ይችላል።

- በእድሜያቸው አለመብሰል ምክንያት አስቸጋሪ አጋጣሚዎችን የመቋቋምያ መንገዶቻቸው (coping) በደምብ የዳበሩ አለመሆኑ ለችግር ተጋላጭነታቸውን ይጨምረዋል። ነገሮችን በጥልቀት እንድንመዝን እና እንድናገናዝብ የሚያደረገው የአንጎላችን ክፍል (Prefrontal cortex) ስራውን በደምብ መከወን የሚጀምረው በሃያዎቹ እድሜያችን ገደማ እንደሆነ ይታመናል። አንዳንድ ቀድመው የሚበስሉ (early matures) እንዳሉ ሆነው።

- በትምህርት አለመግፋት፣ በኢኮኖሚ አለመደራጀት፣ ለጭንቀት፣ ለድብርት ህመም፣ ለአጽ ተጠቃሚነት፣ የስብዕና መዛነፍና ለመሳሰሉ ማህበራዊና ስነልቦናዊ ችግሮች የሚጋለጡት ብዙ ናቸው።

- ደግሞም በሌላ አንጻር ቤተሰብ በመምራት ሂደት የሚኖራቸው ተሞክሮ መልካም ከሆነ በራስ መተማመናቸው የዳበረ እና ችግሮችን የመቋቋም እና የመፍታት ችሎታቸው የተሻለ ሊሆን ይችላል። Internal locus of control ይኖራቸዋል።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

⬇️

ሰዎች ተስፋ ለምን ይቆርጣሉ?

ተስፋ ለሰዉ ልጅ የተሰጠዉ ትልቁ ስጦታዉ ነዉ። ይህም ሰዎች ነገን እዲናፍቁ የሚያደርግ ነዉ፡፡

ለመኪና መንቀሳቀስ ጎማ እደሚያስፈልግ ሁሉ ተስፋም ለሰዉልጅ እንዲሁ ነዉ። ተስፋ ከሌለ ጨለምተኝነት ይበዛል፡፡

የተስፋ መቁረጥ ስሜት የሰዉ ልጆች በተለይ በሕይወታቸዉ አስቸጋሪ ዉጣ ወረድ ዉስጥ ሲገቡ ወይም የማያልፉት የሚመስል ፈተና ሲገጥማቸዉ በዉስጣቸዉ የሚፈጠር ከፍርሀት፣ ከስጋት እና ከእምነት ማጣት የሚፈጠር እጅግ ከባድ ስሜት ነዉ፡፡

- ከዚህ ባለፈ ሰዎች ተስፋን በሶስት መንገድ ሊያጡ ይችላሉ፤ በሰዎች፤ በሃሳቦች፤ በነገሮች፡፡

- ተስፋ ብዙም ባይሆን ከድብርት እና ጫና ጋር የሚገናኝበት ባህርይም አለዉ፡፡

- አንዳንድ ጊዜም ይህ ነዉ የሚባል ምክንያት ሳይኖረን ተስፋ ልንቆርጥ እንችላለን፡፡

- በአንድ ነገር ሰዎች ያልረኩ ከሆነና ከሚጠበቅባቸዉ ነጥብ በታች የሚያመጡ ከሆነ የዚህ ስሜት ተጠቂ የመሆን ዕድል ሊኖራቸዉ ይችላል፡፡

ታዲያ ይህ የስሜት ቀዉስ ከባድ በመሆኑ ከዚህ ስሜት ለመዉጣት ከፍተኛ ትግልና ረጅም ጊዜ የሚጠይቅ ነዉ፡፡

የተስፋ ማጣት መገለጫዎች፦

የኃዘን ወይም የድብርት ስሜት፤ የምግብ ፍላጎት መቀነስ እና የእንቅልፍ እጦት፤ የራስን ጽዳት እና የጤንነት ሁኔታ ችላ ማለት ከቤተሰብ፣ ከጓደኞችና ከሚኖሩበት ማህበረሰብ መራቅ፣ በትምህርት፣ በሥራ እና በልዩ ልዩ ማህበራዊ እንቅስቃሴዎች ተሳታፊ አለመሆን፡፡

ከፍተኛ የጥፋተኝነትና የሃፍረት ስሜት  መሰማት (ሕይወቴ ትርጉም የላትም፣ ለሌሎችም ሰዎች ሸክም ነኝ፣ በሥራዬም ውድቀት እንጂ አሸናፊነት አልቀዳጅም ብሎ ማሰብ) የተስፋ እጦት ከሚፈጠራቸዉ ስሜቶች መካከል  የተወሰኑት ናቸዉ፡፡

ታዲያ የእነኚ ስሜቶች ድምር ራስን ወደ መጉዳት እና ከፍ ሲልም እራስን ለማጥፋት የተለያዩ መንገዶችን ወደ መፈለግ ይመራል፡፡

ከተስፋ መቁረጥ እንዴት እራስን መጠበቅ ይቻላል?

- ችግርን በአግባቡ መረዳት

- ከትናንት መልካሙን እየወሰዱ ክፉዉን አርቆ መጣል እነዲሁም አዲሲ ነገር ለማወቅ፤ ለመስራት እራስን ለለዉጥ ዝግጁ ማድረግ ተገቢ ነዉ፡፡

- ተስፋ መቁረጥ ከተደጋጋሚና አሰልቺ ሕይወት የሚመነጭ ሊሆን ስለሚችል ሥራቹሁን፣ አካባቢያቹሁን ወይም ለነገሮች ያላቹሁን ዕይታ መለወጥ ከቻላችሁ የችግሩ ተጋላጭ አትሆኑም፡፡
  
- ይህ ማንኛዉም የሰዉ ልጅ የሚሰማዉ  ነዉ ብሎ ማሰብ እና በእኛ ላይ ብቻ እንዳልተፈጠረ ማሰብ፡፡

በተጨማሪም ሁሉም አዲሲ ቀን የራሱ በረከት እናዳለዉ በማሰብ ትናንት የወደቃቹ ከሆነ ነገ እንደምትነሱ በማመን፣ ትናንት ከከሰራቹ  ነገ እንደምታተርፉ በማሰብ፣ ትናንት ያጣቹትን ነገ እንደምታገኙት በማሰብ በአሉታዊ ሳይሆን በአዉንታዊ በማየት ነገን የተሸለ ማድረግ ይቻላል፡፡

በመጨረሻም እርዳታ መጠየቅ የበታችነት ባለመሆኑ፤ አንዱን የከበደዉ ቀንበር ላንዱ በመቅለሉ በዚህ የስሜት ቀዉስ ዉስጥ ያሉ ሰዎች ስነልቦና ባለሙያዎችን፤ እንዲሁም አጠገባቸዉ ያሉ ከነሱ በላይ ሰዎችን ማማከር  ዕርዳታን መጠየቅ ይገባል፡፡

አቶ ልዑል አብረሃም (የስነልቦና ባለሙያ)

@melkam_enaseb

⬇️

#WorldMentalHealthDay
October 10, 2024

የአእምሮ ጤንነትን እንዴት መጠበቅ እንችላለን?

- ሁልጊዜ እራስን ደስተኛ ማድረግ
- ከሰዎች ጋር ጊዜዎትን ማሳለፍ፣ ብቻ አለመሆን
- ዘላቂነት ያለው አስተሳሰብ መኖር
- የተሰጠንን ነገር ደጋግመን ማሰብ
- የበጎፋቃድ ተግባሮችን ማድረግ
- በራስ የመተማመን ስሜትን መላመድ 
- የፈጠራ ችሎታዎን ማዳበር
- ጤናማ እንቅልፍ ማግኘት
- ጤናማ የአመጋገብ ስርአት መከተል
- በራሳችን መድኃኒቶችን አለመውሰድ
- ጭንቀትን ማስወገድ
- ስሜታዊ/ብስጩ አለመሆን
- የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ

የአእምሮ ሀኪም ጋር መሄድ ያለብን መቼ ነው?

- በእለት ተለት እንቅስቃሴያችን በሚያጋጥሙን ምክኒያቶች ልንናደድ ወይም ልንጨነቅ እንችላለን ነገር ግን ምንም ምክኒያት ሳይኖረን የምንጨነቅ፣ የምንረበሽ እና ከልክ ያለፈ ፍርሃት የሚሰማን ከሆነ።
- ምክኒያቱ ያልተረዳነው ጭንቀት እና መረበሽ በስራችን፣ በትምህርታችን፣ በውጤታማነታችን እና በማህበራዊ ግንኙነታችን ላይ ተፅእኖ ካመጣ።
- የመረበሽ እና የመጨነቅ ስሜቱ ለረጅም ጊዜ ከቆየ።
- በዙሪያችን ያሉ የቅርብ ቤተሰብ፣ ጓደኛ እና የትዳር አጋር የምናሳየውን አዲስ ስሜት አይተው ሁኔታህ ጥሩ አይመስልም ምንሆነሃል/ሻል ብለው እስኪጠይቁ የሚያደርስ ሁኔታ ላይ ከደረስን።
- የሚሰማዎት ጭንቀት ከልክ በላይ ሆኖ እርሱን ለመርሳት የአልኮል መጠጥ እና የእንቅልፍ መድሃኒቶችን መፈለግ ከጀመሩ።
- ከሚሰማዎት ጭንቀት ብዛት "አሁንስ ብሞት ይሻላል" የሚል ሀሳብ ከጀመሮት። 
- ያልተለመደ ሃሳብ ማለትም ሰዎችን መጠራጠር እና ያልተለመዱ ድምፆችን መስማት ከጀመሩ በግዜ የስነ-ልቦና አማካሪ/ የስነ-አዕምሮ ሐኪም ጋር በመሄድ የንግግር ወይም የመድሃኒት ህክምና ያግኙ።

@melkam_enaseb

#WorldMentalHealthDay

"ሥራ የመስራት እድሜ ላይ ከደረሱ ስድስት አዋቂዎች አንዱ የአዕምሮ ጤና ችግር ያጋጥማቸዋል" - ዶ/ር ቴዎድሮስ አድሃኖም

የ2024 #የዓለም_የአእምሮ_ጤና_ቀን በዛሬው እለት እየተከበረ ይገኛል።

ከአለም ህዝብ 60 በመቶ የሚሆኑ ሰዎች በስራ አለም ላይ እንደሆኑ የአለም ጤና ድርጅት መረጃ ያሳያል።

በስራ ላይ ካሉት ሰራተኞች ውስጥም ግማሽ የሚሆኑት የአእምሮ ጤና ችግር እንደሚያጋጥማቸው የአለም ጤና ድርጅት ዳይሬክተር ዶ/ር ቴዎድሮስ አድሃኖም በዛሬው እለት የዓለም የአእምሮ ጤና ቀንን አስመልክተው ባስተላለፉት መልእክት ተናግረዋል።

ሰራተኞችን ለአእምሮ ጤና ችግር የሚዳርገው ምንድነው?

-  ዝቅተኛ የስራ ክህሎት፣ ችሎታ እና አፈፃፀም

- ከመጠን በላይ የሆነ የሥራ ጫና፤ የሰራተኞች እጥረት፤ አድልዎ፣ መገለል፣ ጥቃትና ትንኮሳ

- ረጅም፣ ያልተገደቡ እና ተለዋዋጭ የስራ ሰዓቶች

- አሉታዊ ድርጊቶችን የሚደግፍ ድርጅታዊ ባህል

- ከሥራ ባልደረቦች በቂ ድጋፍ አለማግኘት

- በቂ ያልሆነ ክፍያ፣ የሚጋጩ የሥራ ፍላጎቶች

ሰራተኞች የአእምሮ ጤና ችግር በሚገጥማቸው ጊዜም ሰዎችን ማውራት፣ ባለሙያ ማማከር ወይም እራሳቸውን ማረጋጋት እንደሚኖርባቸው ዶ/ር ቴዎድሮስ ገልፀዋል። Via: TM

@melkam_enaseb

የመርሃ ግብር ጥቆማ!

ወርሃዊው የሜንታል ሄልዝ አዲስ መርሃ ግብር ቅዳሜ ጥቅምት 2 ቀን 2017 ዓ.ም አትላስ አካባቢ በሚገኘው በአዶር አዲስ ሆቴል ከቀኑ 10፡00 ሰዓት ላይ ይደረጋል::

የዚህ ወር ርዕስም፡- “ሳይኮሲስን ማወቅ” የሚል ሲሆን የዚህ ወር እንግዳችን ዶ/ር ኢማኑኤል አስራት ናቸው፡፡

ለመታደም ይህን መስፈንጠሪያ ይጫኑና ይመዝገቡ፡፡ ⬇️

https://forms.gle/8fFLdEJNMgZkayri9

@melkam_enaseb

ቨርቹዋል ኦቲዝም ምንድነው? 

ቨርቹዋል ኦቲዝም ከሁለት ዓመት በታች የሆኑ ሕፃናት በብዛት ስክሪን እንደ ቴሌቪዥን፣ ስልክ፣ ታብሌት የመሳሰሉትን በብዛት በመጠቀም የሚፈጥረ ሁኔታ ነው።

ከሶስት አመት በታች የሆኑ ስክሪን እንደ ቴሌቪዥን፣ ስልክ፣ ታብሌት የመሳሰሉትን በብዛት የሚጠቀሙ ልጆች የተለያዩ የባህርይ እክሎች እና የተግባቦት እክሎች ያጋጥማቸዋል።

የቨርቹዋል ኦቲዝም ምልክቶች፦

- ከፍተኛ እንቅስቃሴ (እረፍት የለሽ መሆን)
- ትኩረት ማድረግ አለመቻል
- ጨዋታዎች ላይ ፍላጎት መቀነስ
- ማህበራዊ መስተጋብር ወይም ተግባቦት አለመኖር
- ተለዋዋጭ ስሜት
- የመረዳት እክል
- የንግግር እና ቋንቋ መዘግየት
- የተገደበ የአይን ግንኙነት እና ማህበራዊ መስተጋብር
- ተደጋጋሚ ባህሪያት ወይም የተገደበ ፍላጎት
- ስሜትን የማቋቋም እክል
- ለነገሮች ስሜታዊነት (sensitive)

የቨርቹዋል ኦቲዝም መንስኤ፦

ቨርቹዋል ኦቲዝም ህፃናት በሞባይሎች፣ በታብሌት፣ በቴሌቭዥን፣ በኮምፒውተሮች እና በላፕቶፕ ስክሪን ላይ የረዘመ ጊዜ ሲያሳልፉ የሚፈጠር ሁኔታ ነው።

የቨርቹዋል ኦቲዝም ቴራፒዎች፦

- በዋነኛነት የባህርይ ቴራፒ እና የስፒች ቴራፒ
- የስክሪን ጊዜን ማቆም ወይም መገደብ
- የአካል እንቅስቃሴዎችን መጨመር
- ፊት ለፊት የሚናገሩበትን መንገድ መፍጠርና ማስተዋወቅ
- ምቹና ደጋፊ አካባቢ መፍጠር

በማህሌት አዘነ (ስፒች ላንጉጅ ቴራፒስት)

@melkam_enaseb

ደስተኛ ለመሆን የሚያግዙ አምስት ልማዶች!

የስነልቦና ባለሙያዎች ማንኛውም ሰው በቀላሉ ተግብሯቸው ደስተኛ ሊሆንባቸው የሚችሉ በሚል የዘረዘሯቸውን አምስት ልማዶች እንመልከት፡፡  

1. ለሰዎች ደግ መሆን ወይም በጎ ማድረግ

ሰዎች ካላቸው ነገር ላይ ቀንሰው ለሰዎች በጎ ነገርን ማድረግ ደስታ ከሚፈጥሩ የመኖር ትርጉም ጥያቄን ከሚመልሱ ልማዶች መካከል አንዱ ነው፡፡ ከመልካምነት በመነጨ ስሜት ለሌሎች ሰዎች የሚደረግ መልካምነት ሰዎች ስለሚገኙበት ሁኔታ አመስጋኝ እንዲሆኑ፣ በራሳቸው እንዲተማመኑ እና ስለራሳቸው መልካም ስሜት እንዲሰማቸው ያደርጋል፡፡ 

በዚህ ምግባር ምክንያት በማህበረሰብ ውስጥ እና በሚገኙበት አካባቢ ሰዎች የሚሰጧቸው አክብሮት እና ተቀባይነት ስለሚጨምር በሰዎች ዘንድ መወደዳቸው ደስታን ይፈጥራል ተብሏል፡፡ ትንሽ የሚባል የደግነት ምግባር የለም የሚሉት የስነልቦና ተመራማሪዎቹ ሰዎች አካባቢያቸውን በደንብ ቢቃኙ መልካም ለመሆን ገንዘብ ማውጣት የማይጠይቁ ምግባሮችን ያገኛሉ ብለዋል፡፡

2. አመስጋኝነት

ምስጋና በሀይማኖታዊው ትእዛዛትም በጎ ምግባር ተደርጎ የሚወሰድ ነው። ስለተሰጣቸው ነገር የሚያመሰግኑ ሰዎች ስለጎደላቸው ስለማይጨነቁ እንዲሁም በቁሳቁሳዊ ጉዳዮች ራሳቸውን ለማነጻጸር ጊዜ ስለማይኖራቸው ደስተኞች መሆን እንደሚችሉ ተገልጿል፡፡

ሰዎች ወደ መኝታቸው ከማቅናታቸው በፊት አልያም ከቅርብ ሰዎቻቸው ጋር ሲወያዩ አመስጋኝ ስለሆኑባቸው፣ በሕይወታቸው ስለተሰጧቸው ነገሮች ማመስገንን ልማድ ማድረግ አለባቸው ተብሏል፡፡ ለምሳሌ በነጻነት መንቀሳቀሳቸው፣ በህመም አልጋ ላይ ባለመዋላቸው፣ ሙሉ አካል እና ሙሉ ጤና ስላለቸው እንዲሁም ለሌሎች ውድ የሆኑ እነርሱ ጋር ግን ያሉ ነገሮችን በመቁጠር አመስጋኝ እንዲሆኑ ይመከራል፡፡ 

3. መልካም ግንኙነትን ከሰዎች ጋር መመስረት

የሰው ልጅ በምድር ላይ ብቸኛ ይሆን ዘንድ መልካም አይደለም፡፡ ከቤተሰብ፣ ከልጆች፣ ከጎረቤት፣ ከጓደኛ በአካባቢ ከሚገኙ ሰዎች ጋር ግንኙነትን የተቃና ማድረግ የደስተኛነት ሚስጥር ከሆኑ ልማዶች መካከል አንዱ ተደርጎ ተጠቅሷል፡፡

ሰዎች ከሌሎች ጋር የሚኖራቸው መስተጋብር አካባቢያቸው ከጭንቀት እና ድብርት እንዲሁም ያለመፈለግ ስሜትን ስለሚያጠፋ ለመኖር ተጨማሪ ምክንያትን የሚያክል ነው ሲሉ የስነ ልቦና ተመራማሪዎች ተናግረዋል። በችግር እና ደስታ ጊዜ በአቅራቢያ የሚገኝ ሰው መኖር እንዲሁም በወዳጆች መከበብ ሰዎች ደህንነት እና በራስ መተማመን እንዲሰማቸው ያደርጋል፡፡

4. መልካም ዜናዎችን በተገቢው መጠን ማጣጣም

በርካታ የጭንቀት እና የሀዘን ዜናዎች በሞሏት አለም ውስጥ መልካም ዜናዎች ከብዙ ጊዜ አንድ ጊዜ የሚገኙ በመሆናቸው በልካቸው መከበር ይገባቸዋል፡፡ በህይወት ውስጥ የሚያጋጥሙ መልካም አጋጣሚዎችን እና የስኬት ወሬዎችን ከቅርብ ሰዎች ጋር በመሰባሰብ ማክበር ህይወት አንድ አይነት እና አሰልቺ እንዳትሆን ከማገዙም በላይ በተሰፍ የተሞላ ነገ እንዲኖር ያደርጋል፡፡ በዚህም በስራ እና በህይወት ስላጋጠሙን ስኬቶች ደስታን በተገቢው መንገድ መግለጽ ይመከራል፡፡

5. ከሰዎች አለመጠበቅ

ለሰዎች ስኬት እና ውድቀት ቀዳሚ ሃላፊነቱን የሚወስዱት ራሳቸው ናቸው። መልካም ወዳጅነትን መመስረት ለደስተኛነት ወሳኝ ቢሆንም ደስተኛነት በሰዎች ላይ መንጠልጠል አይኖርበትም፡፡ 

ለሰዎች በሰጠናቸው መጠን ምላሽ የምንጠብቅ ከሆነ የታሰበው ሳይሆን ሲቀር ደስተኛ አለመሆንን እና ስለራስ መጥፎ ስሜት እንዲሰማ በማድረግ ከሰዎች መራቅን እና ብቸኝነትን ያስከትላል፡፡ በመሆነም ደስተኛ ለመሆን የሚፈልጉ ሰዎች የደስተኘነት ምክንያታቸው በሰዎች ላይ መመርኮዝ የለበትም ይላሉ የሰነ ልቦና ባለሙያዎች።

Via: Alain

@melkam_enaseb

⬇️

እንኳን ለአዲሱ አመት አደረሳችሁ!

ወርሃዊው የሜንታል ሄልዝ አዲስ መርሃ ግብር ቅዳሜ መስከረም 4 ቀን 2017 ዓ.ም አትላስ አካባቢ በሚገኘው በአዶር አዲስ ሆቴል ከቀኑ 10፡00 ሰዓት ላይ ይደረጋል።

የዚህ ወር ርዕስም፡- “በአዲስ አመት አዲስ ማንነት!” የሚል ሲሆን የዚህ ወር እንግዳችን ዶ/ር ምህረት ደበበ ናቸው፡፡

ለመታደም ይህን መስፈንጠሪያ ይጫኑና ይመዝገቡ፡፡ ⬇️

https://forms.gle/pyDAgWPBPhc6BCDh7

@melkam_enaseb

ይህ አመት!

የአዕምሮ ደስታ፣ ሰላም፣ እረፍት የምታገኙበት፤ ካሳሰባችሁና ካስጨነቃችሁ የማያልቅ የሕይወት ውጣ ውረድ እፎይ የምትሉበት፣ ሕይወታችሁ የሚለወጥበት፣ አስተሳሰባችሁ መልካምና ቀና የሚሆንበት፣ ያላቀዳችሁ የምታቅዱበት፣ ያቀዳችሁ ያቀዳችሁትን የምታሳኩበት አመት ይሁንላችሁ፡፡

🌼መልካም አዲስ አመት!🌼

@melkam_enaseb

የክረምት ድባቴ!

የክረምት ድባቴ በምን ይከሰታል?

ክረምት ከስነልቦና አንፃር ከስሜት መቀያየር ጋር ይያያዛል፡፡ ክረምት ማለት የፀሀይ ብርሀን የሚቀንስበት ዝናብ እና ቅዝቃዜ ያለበት ወቅት ስለሆነ ቀደም ካለው አየር ሁኔታው ሲቀየር ስሜታችንም አብሮ ሊቀያየር ይችላል፡፡

አብዛኛውን ጊዜ ክረምት ከመደበት፣ እንቅስቃሴ ከመቀነስ እና ደስተኛ ካለመሆን ጋር ይያያዛል፡፡ በክረምት የጭለማው መብዛት የድባቴው ስሜት እንዲመጣ አስተዋፅኦ ያደርጋል፡፡

ይህም የሚፈጠረው ጭንቅላታችን ስሜቶችን የሚያስተናግደው አዕምሯችን ውስጥ በሚፈጠር ኬሚካል ስለሆነ ነው፡፡

ጨለምለም ሲልም ’’ሜላቶኒን’’ የተባለ ሆርሞን በብዛት ይመረትና ድካም ድካም የማለት፣ እንቅልፍ የመፈለግ እና ለመንቀሳቀስ አለመፈለግ ይፈጠራል፡፡

የድባቴ ስሜቱ የሚመጣበት ዋናው  ምክንያትም የፀሀይ ብርሀን በመቀነሱ እና ጨለማ በመጨመሩ ምክንያት ሆርሞኑ በአብዛኛው በመመረቱ ነው።

የሚያመጣው ተፅዕኖ ምንድን ነው?

-  የምንሰራውን ስራ ለመስራት መቸገር
-  መንቀሳቀስ አለመፈለግ
-  ምንም ነገር ለማድረግ ፍቃደኛ አለመሆንን ሊያስከትል ይችላል፡፡

እንዴት መከላከል እንችላለን?

-  አስተሳሰባችንን ማስተካከል
-  ስራ ለመስራት መሞከር
-  የአካል ብቃት እንቅስቃሴዎች ማድረግ
-  ያለንበት አካባቢ በበቂ ሁኔታ ብርሀን እንዲኖረው ማድረግ ተገቢ ነው፡፡

በመጨረሻም በክረምት ወቅት የሚከሰት ድባቴን ለማስወገድ ስሜቱን በማሸነፍ ለመንቀሳቀስ መሞከር፡፡

ዶ/ር በላይ ሀጎስ (በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የስነ ልቦና አስተማሪ እና ተባባሪ ፕሮፌሰር)

Via: ኢትዮ ኤፍ ኤም 107.8

@melkam_enaseb

Schizotypal Personality disorder

ከ Cluster A የስብዕና መዛነፎች (Paranoid, SCHIZOTYPAL እና Schizoid) አንዱ ነው።

እንደሌሎቹ የስብዕና መዛነፎች ሁሉ ይህም የስብዕና መዛነፍ ምልክቶች መታየት የሚጀምሩት ከጉርምስና እድሜ ጀምሮ ነው።

መገለጫዎቹ:-

1. ሁኔታዎች በሙሉ እነሱ ላይ እንዳነጣጠሩ ይሰማቸዋል፤ ሰዎች ሁሉ ስለነሱ የሚያወሩ ይመስላቸውና ይረበሻሉ።

2. ወጣ ያሉ አስተሳሰቦችን በማራመድ ይታወቃሉ። ወጣ ላሉ ፍልስፍናዎች፣ የሴራ ትርክቶች (Conspiracy theories)፣ telepathy እና ስድስተኛ የስሜት ህዋስ ላሉ ጉዳዮች ትልቅ ቦታን ይሰጣሉ። የሰዎችን ስሜት ማንበብ እና ነገሮችን ቀድመው መረዳት እንደሚችሉ፣ የሌሎችን እንቅስቃሴ የመቆጣጠር ችሎታ እንዳላቸው ሲናገሩ ይስተዋላል።

3. ወጣ ያሉ ባህርያትን ያራርምዳሉ:- ለምሳሌ ወጣ ያሉ፣ አብረው የማይሄዱ እና ከማህበረሰብ ባህል ያፈነገጡ አለባበሶች ሲለብሱ ይስተዋላል።

4. ስሜት ህዋሶቻቸው የሌለን ነገር እንዳለ አድርገው፣ ያለን ነገር ደግሞ አዛብተው ይረዳሉ።

5. ንግግራቸው ለመረዳት የሚያስቸገር ሲሆን፣ ወጋቸውን በአጭር ከመቋጨት ይልቅ ዙሪያ ጥምጥም መሄድ እና ከልክ በላይ ማብራራት ይቀናቸዋል።

6. ሲበዛ ተጠራጣሪዎች ናቸው፣ ፊታቸው አይፈታም።

7. ብቸኞች ናቸው፤ ሰዎችን ለመቅረብ ይቸገራሉ። ከቅርብ ዘመዶቻቸው ሌላ የሚቀርቡት ወዳጅ አይኖራቸውም። ይህም የሚሆነው አንድም ከተጠራጣሪነታቸው፣ ደግሞም የተለየን ነን ብለው በማሰባቸውም የተነሳ ነው። ሰዎች ጋር ተቀላቅለው በቆዩ ቁጥር የመረበሽ ስሜታቸው ከመቀነስ ይልቅ ይጨምራል፣ ጥርጣሬያቸው ስለሚያይል።

በነገራችን ላይ:- ይህ የስብዕና መዛነፍ በ Schizophrenia spectrum and other psychotic disorders ውስጥም የሚካተት ነው።

ህክምናው:- የስነልቦና ህክምና እና መድሃኒት (በተለይም የጸረ-ሳይኮሲስ መድሃኒቶች) የሚታዘዙ ይሆናል።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

⬇️

Paranoid Personality Disorder|የተጠራጣሪነት የስብዕና መዛነፍ

በማህበረሰባችን ስለመጠራጠር አስፈላጊነት የሚያወሱ የተለያዩ ምሳሌያዊ ንግግሮችን መጥቀስ ይቻላል።

'ያልጠረጠረ ተመነጠረ'
'... ያመነ: ጉም የዘገነ'...

ታዲያ ጥርጣሬ ሲበዛ በራስ ጥላ የሚያስበረግግ አንዳች ክፋ የመንፈስ ደዌ ይሆንብናል።

አንዳንድ ሰዎች አሉ መጠራጠር የባህርይ ገንዘባቸው የሆነ ጥላቸውን ሳይቀር የሚጠረጥሩ እነዚህ ሰዎች፦

- ያለ በቂ ማስረጃ ሰዎችን ከመሬት ተነስተው መጠራጠር ይቀናቸዋል። ዘወትር ያለ በቂ ምክንያት ሰዎች እያሴሩባቸው እንደሆነ ያስባሉ።

- የትዳር አጋራቸውን እንዳልታመኗቸው ሁሉ ይጠረጥሯቸዋል።

- ሰዎች ማመን ዳገት የመውጣት ያህል ይከብዳቸዋል። የነዚህን ሰዎች እምነት ለማግኘት መሞከር ተራራን እንደመግፋት ነው ይላሉ የቀረቧቸው።

- ከሌሎች ጋር ከማውራት ይቆጠባሉ፤ በንግግራችን ብንጠቃስ ብለው ስለሚያስቡ።

- ሁሉንም ነገር በአይነቁራኛ እና በጥርጣሬ አይን ማየት ልማዳቸው ነው።

- ቂመኞች ናቸው፤ ነገር በቀላሉ አይረሱም።

አንዳንድ ሰዎች ላይ እነዚህ ምልክቶች ከአስራዎቹ እድሜ ጀምረው ሊታዩ እና በተለያዩ የህይወት መስኮቻቸው ላይ ጥላቸውን ሊያጠሉባቸው ይችላሉ። ይህ ከልክ ያለፈ የተጠራጣሪነት የባህርይ መዛነፍ Paranoid Personality Disorder ይሰኛል። ከ Cluster A የስብዕና መዛነፎች አንዱ ነው።

ዶ/ር እስጢፋኖስ እንዳላማው (የአዕምሮ ህክምና ስፔሻሊስት)

@melkam_enaseb

'ምን ሆኛለሁ?' መፅሀፍ!

የስነ ልቦና ባለሞያዋ ትዕግስት ዋልተንጉስ እና ጋዜጠኛና ደራሲ ቴዎድሮስ ተክለአረጋይ የተጣመሩበት 'ምን ሆኛለሁ?' መፅሀፍ!

አንዳንድ ጊዜ የማትፈልጉትን ነገር ስታደርጉ ራሳችሁን ታገኙታላችሁ። አንዳንድ ጊዜ የምታደርጉት ድርጊት ራሳችሁን የሚጎዳ ይሆናል። ይሄኔ 'ምን ሆኛለሁ?' ትላላችሁ። መልሱ የሚገኘው ወደ ልጅነት ሄዶ የስነ ልቦና ውቅርን በመመርመር ነው።

የምታደርጉት ድረጊት ግራ አጋብቷችሁ 'ምን ሆኛለሁ?' ብላችሁ ከጠየቃችሁ ይሄ መፅሀፍ ልጅነታችሁን በመመርመር ራሳችሁን በተሻለ እንድትረዱ ያግዛችኋል።

መፅሃፉን ገዝታችሁ እንድታነቡት እንጋብዛለን!

@melkam_enaseb

ይቅርታ!

ይቅር ባይነት ይቅር ለሚለውም ሆነ ይቅርታ ለሚደረግለት ሰው ጠቃሚና አስፈላጊ ተግባር ነው። 

የይቅርታ 6 ጥቅሞች፡-

1.ስሜታዊ ፈውስ፡- ይቅርታ የስሜት ቁስልን የመፈወስ ኃይል አለው። ይቅር ባይ ሰው ቁጣን፣ ንዴትን እና ሌሎች አሉታዊ ስሜቶችን እየተላቀቃቸው እንዲሄድ ያስችለዋል። እነዚህን አሉታዊ ስሜቶች በመልቀቅ ይቅርታ ስሜታዊ ፈውስ ያመጣል እና ወደ ውስጣዊ ሰላም እና ደህንነት ይመራዋል።

2.የጭንቀት መቀነስ፡- ቂም መያዝ የማያቋርጥ ጭንቀትና ውጥረትን ይፈጥራል። ይቅር ስንል እራሳችንን ከአሉታዊ ስሜቶች የማያቋርጥ ሸክም ነፃ እናደርጋለን፣ ይህም የጭንቀት ደረጃዎችን ይቀንሳል። ይህ ደግሞ በአካላዊ እና በአዕምሮአዊ ጤንነታችን ላይ በጎ ተጽእኖ ይኖረዋል።

3. የተሻሻለ ግንኙነት፡- ጤናማ እና አወንታዊ ግንኙነቶችን ለመጠበቅ ይቅርታ አስፈላጊ ነው። መግባባትን፣ መተሳሰብን እና ርህራሄን ያሳድጋል፣ ይህም የተበላሹ ግንኙነቶችን ለመጠገን እና ለማጠናከር ያስችለናል። ይቅር በመባባል፣ ለተሻለ ግንኙነት፣ እምነት እና ከሌሎች ጋር ለመስማማት መሰረት እንጥላለን።

4.ደስታን መጨመር፡- ቁጣንና ንዴትን መያዛችን በሕይወታችን ውስጥ ያለንን አጠቃላይ ደስታ እና እርካታ ይቀንሳል። በሌላ በኩል ይቅርታ መራራነትን እንድንተው እና የበለጠ ደስታን እና እርካታን እንድንለማመድ ያስችለናል። ይቅርታን በመምረጥ፣ ወደ ህይወታችን ለመግባት ለአዎንታዊ ስሜቶች እና ልምዶች ቦታ እንፈጥራለን።

5.ግላዊ እድገት እና ፅናት፡- ይቅርታ ለግል እድገት እና ፅናት ሀይለኛ መሳሪያ ነው። የራሳችንን ድክመቶች መጋፈጥ፣ ኢጎአችንን ትተን መተሳሰብን እና መረዳትን ማዳበርን ይጠይቃል። በይቅር ባይነት፣ ጽናትን እንገነባለን፣ ስሜታዊ አእምሮአችንን እናሳድጋለን፣ እናም ግጭቶችን እና ውድቀቶችን ለመቋቋም የበለጠ ዝግጁ እንሆናለን።

6.የተሻለ የአእምሮ እና የአካል ጤና፡- ይቅርታ ከብዙ አእምሯዊና አካላዊ የጤና ጠቀሜታዎች ጋር የተያያዘ እንደሆነ በጥናት ተረጋግጧል። የደም ግፊትን ይቀንሳል፣ የድብርት እና የጭንቀት መታወክ አደጋዎችን ይቀንሳል፣ እና አጠቃላይ የልብና የደም ቧንቧ ጤናን ያሻሽላል። ይቅርታ በበርካታ ደረጃዎች ላይ ደህንነትን ያበረታታል።

ማጠቃለያ፣ ይቅርታ በስሜታዊ፣ አእምሯዊ እና አካላዊ ደህንነታችን ላይ በጎ ተጽዕኖ የሚያሳድሩ የተለያዩ ጥቅሞችን ይሰጣል። ይቅርታን በመምረጥ ለፈውስ፣ ለእድገት እና ለተሻለ ግንኙነት እድል እንፈጥራለን።

(Seid Ahmed)

@melkam_enaseb