Tariku Abera

† ለጠቅላይ ቤተክህነት የመፍትሔ ሐሳብ †

ሰሞኑን በጠቅላይ ቤተ ክሕነትና በአዲስ አበባ ከተማ ሀገረ ስብከት መካከል ‹‹ ብልሹ አስተዳደርን ለማጣራት›› በሚል ርዕስ አለመግባባቶች መፈጠራቸውና ወደምዕመኑ ጆሮ መድረሱ ይታወሳል፡፡
ከቀናት በፊት በአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት ሰብሳቢነት የተካሄደው ስብሰባ ‹‹ጥፋተኛ አይደለንም፣ በሙስና አልተዘፈቅንም ሳይሆን በቅድሚያ ለምን ተጠየቅን? . . . ከሌሎች አሕጉረ ስብከቶች እኛ በምን እንለያለን? . . . ጠቅላይ ቤተ ክሕነቱ በመጀመሪያ ራሱን ለምን አይመለከትም? ዓይነት ሆኖ ትኩረቱን ወደ አንድ ግለሰብ አድርጎ ሰድቦ ለተሳዳቢ ያጋለጠ . . .. ከማስፈራራት የዘለለ ትርጉም የሌለው ስብሰባ ነበር፡፡
በአጠቃላይ ችግሩ ‹‹ሥራ ያጣ መነኩሴ ቆቡን ቀዶ ይሠፋል›› ዓይነት ነው፡፡

ጠቅላይ ቤተ ክሕነትም ሆኑ ሁሉም ሀገረ ስብከቶች የካሕናቱን፣ የምዕመኑን ክርስቲያናዊ ሕይወት፣ ዘላቂና መሠረታዊ ልማት ላይ የሚያተኩሩ ሥራዎች ላይ ስላልተሠማሩ በሁሉም የቤተ ክርስቲያኒቱ መዋቅሮች ላይ ብልሹ አስተዳደር፣ ሙስና፣ ምዝበራ ተስፋፍቶአል፡፡
በመሆኑም ለዚህ ችግር መፍትሔ የሚሆነው ሀገረ ስብከቶችን እየመረጡና ኮሚቴ እያዋቀሩ ምርመራ ማድረግ አይመስለኝም፡፡ ለምን ተነካሁ ዓይነት ስብሰባ ማካሄድም ተገቢ አይደለም፡፡ ችግሩ በሁሉም መዋቅር ያለና በመጠን ይለያይ ይሆናል እንጂ ተመሳሳይ ነው፡፡
ስለዚህ ከዚህ የሚከተሉት የመፍትሔ ሃሳቦች ላይ ትኩረት ቢደረግ ለውጥ ይመጣል የሚል ሃሳብ አለኝ፡፡
1. በጠቅላይ ቤተ ክሕነትና በሀገረ ስብከት መዋቅር ያሉ የመምሪያ ኃላፊዎችና የአጥቢያ አብያተ ክርስቲያናት አስተዳዳሪዎችና ጸሐፊዎች የትምሕርት ዝግጅትና የሥራ ልምድ
+ + + + +
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን በብዙ ሚሊዮን የሚቆጠሩ ምዕመናን ተከታዮች ያሏት፣ ከ1900 ዓመታት በላይ (የብሉይ ኪዳንን ሳይጨምር) የቤተ ክርስቲያን መዋቅር ያላት፣ በሁሉም የሀገሪቱ አካባቢዎች (ውጪ ሀገርን ጨምሮ) አብያተ ክርስቲያናት ያሏት ናት፡፡ በመሆኑም እንዲህ ዓይነት ታሪካዊና ታላቅ ሕዝብን ለማስተዳደር ዘመኑን መዋጀት ያስፈልጋል፡፡

የቤተ ክርስቲያን አስተዳዳሪዎች ለአገልግሎት ብቁ የሚያደርጋቸውን መንፈሳዊ ትምሕርት መማር ብቻ ሳይሆን በቤተ ክርስቲያን ነባራዊ (ያለፈው፣ አሁን ያለውና ወደፊት የሚመጣውን ጊዜ) ታሳቢ ያደረገ ሥርዓተ ትምሕርት በከፍተኛ የትምሕርት ተቋም ደረጃ ተቀርጾ ለኃላፊነት የሚታጩ አገልጋዮች በዲፕሎማ፣ በመጀመሪያ ዲግሪና በሁለተኛ ዲግሪ መማር፣ ተፈትነውም ማለፍ እንዲሁም መመረቅ ይገባቸዋል፡፡

አሁን ያለው አሠራር (በመቶ ሺዎች የሚቆጠር ገንዘብ ለሚሾሙ ሰዎችና ለደላሎች በመስጠት መሾም ቤተ ክርስቲያኒቱን እጅግ ለከፋ ውድቀትና ምዝበራ ዳርጓታል፡፡
እዚህ ጋር ዝዋይ ያለው የሥራ አመራር ኮሌጅ ሊጠቀስ ይችላል፡፡ ነገር ግን ኮሌጁ የሚያስተምረው ከቤተ ክርስቲያን አንጻር የታየና የተፈተሸ ሥርዓተ ትምሕርት (Curriculum) ሳይሆን በየትኛውም የመንግሥትና የግል ኮሌጆች የሚገኘውን ሥርዓተ ትምሕርት (Curriculum) ነው፡፡ በመሆኑም የቅድስት ሥላሴ መንፈሳዊ ዩኒቨርሲቲ ኃላፊነቱን በመውሰድ በሀገሪቱ በተለያዩ ዘርፎች ሊከፈቱ የሚገባቸውን ትምሕርት ቤቶች (ኮሌጆችና የምርምር ተቋማት) እንዲከፈቱ ማጥናትና ለቅዱስ ሲኖዶስ በማቅረብ ማስጸደቅ ይገባዋል፡፡
የዝዋዩን ኮሌጅ የተለየ ሥራ አመራር ተቋም (Specialized Leadership Institute) ማድረግ ይገባዋል፡፡

የሥራ ልምድን በተመለከተ አስተዳዳሪነት የቢሮ ሥራና ኃላፊነትን የሚጠይቅ ከመሆኑ አንጻር አንድን ሰው አስተዳዳሪ ከማድረግ በፊት ተፈላጊ ችሎታዎች ሊቀመጥለት ይገባል፡፡
ኃላፊነት/እልቅና የዘላለም የሥራ መደብ መሆንም የለበትም በዙር (Rotation) ሊሆንም ይገባዋል፡፡ የሥራ ዘመን (Term) ሊበጅለት ይገባል፡፡
በየአብያተ ክርስቲያናቱ ያሉ እጅግ ብዙ ባለሙያዎች (አራት ገንዘብ ያዦች፣ ከስድስት በላይ ሰባክያነ ወንጌል፣ እና መሰል ትክክለኛ መጠኑ ያልታወቀ የተንቦረቀቀ፤ አገልጋዮችን ሳሠሩ የሚበሉ፣ ስንፍናን የሚያበረታቱ የሚመስሉ መዋቅር ሊስተካከል ይገባል፡፡
+ + + + +

2. ለብልሹ አሠራር ተጋላጭ የሆኑ ቦታዎችን መለየት
ምዕመኑ አሥራትንና ሌሎች ገቢዎችን በህጋዊ ደረሰኝ/በባንክ እንዲያስገባ ማድረግ፣ ወደ ባንክ የገቡ ገንዘቦችን የክፍለ ከተማ እና የሀገረ ስብከት መዋቅር እንዲያውቀው ማድረግ፤በሙዳየ ምጽዋት አስተዳደር ላይ ያለው የተዝረከረከ አሠራር (ሙዳየ ምጽዋቶች ተሰብስበው የሚያድሩበት ቦታ፣ አስተሻሸግ፣ ወርሐዊ ቆጠራ) ላይ የሚታዩ ማጭበርበሮች የሚሻሻልበትን መንገድ መቀየስ፤
በዣንጥላና በምንጣፍ የሚለመነው ገንዘብ አስተዳደርን ማሻሻል፤የቀብር አገልግሎት የሚሰጡ አብያተ ክርስቲያናት ደረጃውን የጠበቀ፣ ዘመኑን የዋጀ የቀብር ቦታ እንዲያዘጋጁ (በሀገረ ስብከት ባለሙያዎች ዲዛይን ተሠርቶ ሊላክ ይገባዋል) እና አስተዳደሩን የሚያሻሽልና ተመሳሳይ የሚያደርግ መመሪያ እንዲወጣ ቢደረግ፤
በሰንበቴዎች (በማኅበራት) የተያዙ የቀብር ቦታዎች ከቤተ ክርስቲያኒቱ አስተዳደር ጋር ያላቸው የሥራ ግንኙነት በግልጽ መመሪያ መደገፍ ይገባዋል።

ሌሎች አገልግሎቶች (ፍትሀት፣ ክርስትና፣ ጋብቻ፣ ስም ማስጠራት እና መሰል አገልግሎቶች) ከቤተ ክርስቲያን ቤተ ክርስቲያን የሚለያይበትን አሠራር በማስወገድ ወጥ የሆነ አሠራር ቢፈጠር፤
በቅጥር፣ በዝውውር፣ በደረጃ ዕድገት፣ በሸመት ላይ የሚታየው እጅግ ቅጥ ያጣ፣ ዓይን ያወጣ፣ በመንፈሳዊ ቦታ ሳይሆን በዓለማዊ ቦታ እንኳን ሲተገበር ጆሮ ጭው የሚያደርግ ሙስና/ጉቦ የሚታረምበት አሠራር ሊዘረጋ ይገባል።

የቤተ ክርስቲያን አስተዳዳሪዎች፣ ጸሐፊዎች፣ የተሸለ ቦታ ላይ ለመሾም፣ ለማዛወር፣ ለመሻር፣ ወደ ካሕንነት ለመመለስ የመገምገሚያ መስፈርት ሊወጣለት ይገባል፡፡ በጉቦ ከፍ የሚሉበት፣ በቂም በቀል የሚዛወሩበት አሠራር ሊቆም ይገባዋል፡፡
+ + + + +
3. ምግባረ ሠናይን በተመለከተ፣
ሀ/ የነዳያን መጠለያና መንከባከቢያ ማዕከላት
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን የድሆችና የችግረኞች መጠለያ መሆን ይገባታል፤ በአንዳንድ አብያተ ክርስቲያናት ነዳያን የሚረዱበት እዚህ ግባ የማይባል መጠለያ፣ የነዳያን መርጃ ማኅበር (በአብዛኛው ሰንበት ትምሕርት ቤቶች የሚያስተባብሯቸው) አሉ፡፡ እንደ ዕድሜአቸውም፣ መስፋት እንደሚገባቸው አልሰፉም፣ አልተጠናከሩም፡፡
በአዲስ አበባ ሀገረ ስብከተና በሌሎች አህጉረ ስብከቶች አብያተ ክርስቲያናት ለሥራው አመቺ የሆኑ አብያተ ክርስቲያናት ተመርጠው የነዳያን መጠለያና መንከባከቢያ ማዕከላት መገንባት እንዲሁም እንዴት መምራትና ማስተዳደር እንደሚገባ መመሪያ ማውጣት ያስፈልጋል፡፡

ለ/ ከሱስ ማገገሚያ ማዕከላት (Rehabilitation Centre)
በሀገራችን በተለያየ ሱስ ተጠምደው የአዕምሮና የአካል ጤናቸው ከታወከባቸው ሰዎች (ወጣቶች) መካከል አብዛኛዎቹ የተዋሕዶ ልጆች ናቸው፡፡ (የግል ምልከታ ነው) እነዚህን ምዕመናን (ዜጎች) በትምሕርትና በተአምራት ማዳን የቤተ ክርስቲያን ድርሻ መሆን ይገባዋል፡፡

የጸበል መጠመቂያ ያላቸው አብያተ ክርስቲያናት ለዚህ ሥራ አመቺ ናቸው፡፡ ከጸበሉ ጎን ለጎን የሚያገለግሉ አገልጋዮች በቃለ እግዚአብሐር የሚያንጹ፣ በሥነ ልቦናና በሥነ አእምሮ የሰለጠኑ ሊሆን፣ የማማከር ሥራ መሥራት የሚችሉ መሆን ይገባቸዋል፡፡

ሐ/ የገጠር አብያተ ክርስቲያናትን መርዳት

በአዲስ አበባና በሰፋፊ ከተሞች የሚገኙ አብያተ ክርስቲያናት በሀብት አስተዳደር እንጂ በብዛት የሚታሙ አይደሉም፤ በሽያጭ የሚወገዱት ዣንጥላ፣ ጧፍ፣ ዕጣን፣ ዘቢብ እንደ ችግር የሚነሱ አይደሉም፣ ሌሎቹ ግን ለምሳሌ ልብሰ ተክሕኖ፣ ምንጣፎች፣ ጽዋ፣ ጻሕል፣ ዕርፈ መስቀል፣ መጋረጃዎች፣ አንዳንዴም መንበሮች በሽያጭ የማይወገዱ በመሆኑ ከፍተኛ የንብረት መጨናነቅ እየፈጠሩ ለብክነትና ለብልሽት ይዳረጋሉ፤ በመሆኑም በከፍተኛ የንዋየ ቅድሳት ዕጥረት የሚቸገሩ በገጠር የሚገኙ እጅግ ብዙ አብያተ ክርስቲያናት አሉ፤ ለእነዚህ አብያተ ክርስቲያናት ትርፍ ንብረቶች በሥርዓት የሚተላለፉበት ሁኔታ መመቻቸት አለበት፣ በገንዘብ ደረጃ ከፍ ያለ ዓቅም ያላቸው አብያተ ክርስቲያናት ለመዘጋት የተቃረቡ አብያተ ክርስቲያናትን በቋሚነት የመርዳት ኃላፊነትም ሊሠመርበት ይገባል፡፡
+ + + + +
4. የአብነት ትምሕርት ቤቶች
ቅድስት ቤተ ክርስቲያንን በብዙ መልኩ ይበልጥ ለማገልገል፣ የኢትዮጵያን ታሪክ በደንብ ለመገንዘብ (ታሪካችን በአብዛኛው ተሰንዶ ያለው በግዕዝ ስለሆነ)፣ የአብነት ትምሕርት ቤቶች በተለያዩ አብያተ ክርስቲያናት ሊከፈቱ ይገባል፡፡ የአብነት ተማሪዎች ትምህርት ቤት ፍለጋ ከሀገር ሀገር መዞርም ሆነ በየመንደሩ እየዞሩ ቁራሽ መለመን (አኩሪና የበረከት ምንጭ ቢሆንም) ጊዜ ያለፈበት አሠራር ሆኗል፡፡ በመሆኑም በሁሉም አሕጉረ ስብከቶች ለዚህ አገልግሎት አብያተ ክርስቲያናት መለየት ይገባቸዋል፡፡ የመጽሐፍ መምሕር፣ የአቋቋም መምሕር፣ የድጓ መምሕር፣ የቅኔ መምሕር እየተባሉ በየአብያተ ክርስቲያናቱ የተመደቡ ባለሙያዎች ሥራ ሊሰጣቸው ይገባል፡፡

ሕጻናትና ወጣቶች ብቻ ሳይሆኑ ካለበቂ ዕውቀት (በድምጫ ብቻ) ዲያቆን፣ ካሕን፣ መሪጌታ የሆኑ ሁሉ የሚማሩበት፣ የዓቅም ማሻሻያ የሚያገኙበት ሊሆን ይገባዋል፡፡ የቤተ ክርስቲያን አገልጋዮች ከአብነት ትምሕርት ቤቶች ሊወጡ ይገባል፡፡ ካህናት በሁለት በኩል የተሳሉ ሰይፎች (ሰይፍ ዘክልኤ አፉሁ) መሆን ይገባቸዋል፡፡ በዘመናዊው ዕውቀትም ሆነ በዓለማዊው ዕውቀት የበቁ ከሆኑ ጥቅማቸው ለቤተ ክርስቲያን ብቻ ሳይሆን ለሀገርና ለዓለም ይተርፋል፡፡
+ + + + +
5. ዘመናዊ ትምህርት ቤቶችን ማስፋፋት (ከሙዓለ ሕጻናት እስከ ከፍተኛ የትምህርት ተቋም)
በብዙ የሀገራችን ክፍሎች የሚገኙ አብያተ ክርስቲያናት ሰፋፊ መሬት (ይዞታ) ያላቸው ናቸው፡፡ ጥቂት አብያተ ክርስቲያናት ረዘም ላለ ጊዜ ዘመናዊ ትምሕርት ቤት ከፍተው የማስተማር ልምድ አላቸው፡፡ በመሆኑም ለዚህ አገልግሎት የሚውሉ አብያተ ክርስቲያናት ተለይተው የግንባታና መሰል ፈቃዶች በሀገረ ስብከቶች በኩል እንዲያልቁ ተደርጎ የሚያስተምሩበት ሁኔታ መመቻቸት አለበት፡፡
በቅድስት ቤተ ክርስቲያን ሥር በሚገኙ ትምሕርት ቤቶች የተማሩ ልጆች (ዜጎች) ሀገርን በፖለቲካው፣ በማኅበራዊው፣ በኢኮኖሚው፣ በቴክኖሎጂው የሚመሩና የሚያሻግሩ በምግባርና በሃይማኖት የታነጹ ይሆናሉ፡፡
+ + + +
6. የሕክምና ተቋማትን ማስፋፋት በተመለከተ
የዚህ ጽሑፍ አቅራቢ እስከሚያውቀው ድረስ በቅድስት ቤተ ክርስቲያን ባለቤትነት የሚተዳደሩ የሕክምና ተቋማት፤ሲግናል አካባቢ የሚገኘው ምግባረ ሠናይ ጠቅላላ ሆስፒታልና ቅድስት ልደታ የጤና ሳይንስ ኮሌጅ ናቸው፡፡ እነዚህ ተቋማት እንኳን ለኢትዮጵያ ለአንድ አገረ ስብከትም ያንሳሉ፡፡ በመሆኑም በሀገረ ስብከት ደረጃ የሚተዳደሩ ሆስፒታሎች፣ ከፍተኛ ክሊኒኮች፣ ክሊኒኮችና ኮሌጆች ሊኖሩ ይገባል፡፡
በጠቅላይ ቤተ ክሕነት ሥር ደግሞ ቢያንስ አንድ ቲቺንግና ሪፈራል ሆስፒታል ሊኖር ይገባል፡፡
+ + + + +
7. የጎጆ ኢንደስትሪና መካከለኛ ፋብሪካዎችን በተመለከተ
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን የምትገለገልባቸው ብዙ ንዋያተ ቅድሳት ከውጪ ሀገር የሚገቡ ናቸው፡፡ ለምሳሌ የመጾር መስቀል፣ ጽዋ፣ ዘቢብ፣ መጋረጃ፣ ምንጣፍ፣ ልብሰ ተክህኖ እና የመሳሰሉት፡፡ እነዚህን ንዋያተ ቅድሳት በሀገር ውስጥ በዚያውም በአብያተ ክርስቲያናት ቢመረቱ ለሀገርም ሆነ ለቤተ ክርስቲያን የሚኖረው ትርጉም እጅግ ከፍ ያለ ነው፡፡ በመሆኑም ምርቶቹን መሠረት አድርጎ ጠቅላይ ቤተ ክህነትና አሕጉረ ስብከቶች የልየታ ሥራ በመሥራት የሚመረቱበትን አሠራርና የገበያ ተሥሥር እንዲኖራቸው ማድረግ ያስፈልጋል፡፡
በሕትመት በኩል ዕድሜ ጠገቡ ትንሣኤ ዘጉባዔ ማተሚያ ድርጅት ዘመኑን የዋጀ ሊሆንና የአገልግሎት አድማሱን ሊያሰፋ ይገባል፡፡
+ + + + +
8. የፕሮጄክት አስተዳደርን በተመለከተ
በተለያዩ አብያተ ክርስቲያናት የሚታዩ ፕሮጄክቶች የጠለቀ ጥናት ያልተደረገባቸው፣ በአጥቢያ ቤተ ክርስቲያን ደረጃም ቢሆን ስምምነት ያልተደረሰባቸው (የአንድ ወገን ፍላጎት ብቻ የሆኑ) የሚጀመሩበትና የሚጨረሱበት ጊዜ የማይታወቁ፣ ተደራራቢ (በአንድ ጊዜ ሁለት ሦስት ፕሮጄክቶች) የሆኑ፣ ኃላፊዎች ሲቀያየሩ የሚቆሙ፣ የገንዘብ አሰባሰብ፣ አወጣጥ፣ አስተዳደር ዘዴ ያልተበጀላቸው (ለምዝበራ የተጋለጡ)፣ ተገቢ የሆነ የክትትል የድጋፍ እና የቁጥጥር አሠራር ያልተበጀላቸው ናቸው፡፡ በእነዚህና መሰል ምክንያቶች አንድ ቀላል ፕሮጄክትን ለመፈጸም ብዙ ዓመታትን ይወስዳል፡፡ በአብያተ ቤተ ክርስቲያናት ቅጥር ግቢ ውስጥ ያሉና ዓመታትን ያስቆጠሩ ብረቶች፣ ጠጠር፣ አሸዋ እና የደረቁ ሲሚንቶዎችን መመልከት በቂ ይመስለኛል፡፡
በመሆኑም በአዲስ አበባ ሀገረ ስብከት በክፍለ ከተማ ደረጃ በሌሎች አሕጉረ ስብከቶች ደግሞ በሀገረ ስብከት ደረጃ በባለሙያ (ቅጥርና በበጎ ፈቃደኛ ባለሙያዎች) የተደራጀ የሥራ ክፍል ሊያደራጅ ይገባል፡፡ የሥራ ክፍሉ በየአጥቢያ አብያተ ክርስቲያናት የሚቀርቡ ፕሮጀክቶችን የሚመረምር፣ የአካል ጉብኝት በማድረግ ለአጥቢያ ቤተ ክርስቲያኒቱ የሚሆን ፕሮጄክቶችን የሚቀርጽ፣ የሚከታተል፣ የሚደግፍና የሚቆጣጠር እንዲሁም የእርምት እርምጃ የሚወስድ ሊሆን ይገባዋል፡፡
+ + + + +
9. የሥነ ምግባር መከታተያ መምሪያ
ቅድስት ቤተ ክርስቲያን መንፈሳዊትና ሰማያዊት ብትሆንም በምድር ያለች፣ በምድራውያን ሰዎች የምትተዳደር ናት፡፡ ምድራውያን ሰዎች ደግሞ ሊያለሙም ሊያጠፉም ይችላሉ፡፡ በመሆኑም በአብየተ ክርስቲያናትና በሌሎች መዋቅሮች የሚታዩ የአስተዳደር ብልሹነቶችን የሚመለከት፣ የሚመረምር፣ የውሳኔ ሃሳብ የሚያቀርብ ቢያንስ በክፍለ ከተማ ደረጃ መዋቅርና በአጥቢያ አቤ ክርስቲያን ደረጃ አንድ ባለሙያ ሊመደብ ይገባል፡፡
+++++++
የቤተ ክርስቲያን ደጆች በምሕረትና በሃይማኖት እንዲከፈቱ ያድርግልን፡፡

ሼር በማድረግ አድርሷቸው

ክፍል 2

2. ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ዘሩ ከዕብራዊያን፣ ከብንያም ነገድ ሲሆን የተወለደውም በጠርሴስ ከተማ ነው። ጠርሴስ በንግድዋ የታወቀች የኪልቂያ ዋና ከተማ ናት። በከተማዋ እስከ አምስት መቶ ሺህ የሚገመቱ ከየሀገሩ የተሰባሰቡ ሕዝቦች ነበሩባት። ሮማውያን በሥራቸው ለሚተዳደሩት ሕዝቦች ሮማዊ ዜግነትን ይሰጡ ስለነበር፥ የቅዱስ ጳውሎስ አባት በዜግነት ሮማዊ ነበር። ይህም ለቅዱስ ጳውሎስ ተላልፎለታል።

ቅዱስ ጳውሎስ በ15 ዓመት ዕድሜው ወደ ትውልድ ሀገሩ በመመለስ በኢየሩሳሌም ከነበረው የታወቀው የገማልያል ትምህርት ቤት ገባ። በዚያም የአይሁድን ሕግና ሥርዓት እየተማረ እስከ 30 ዓመቱ ቆየ። ገማልያል ፈሪሳዊ ስለነበር ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስም ይህን ተቀብሎታል። በ30 ዓመቱ የአይሁድ ሸንጎ አካል ሆኖ ተቆጠረ።

ጌታችን መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በሚያስተምርበት ዘመን ቅዱስ ጳውሎስ በኢየሩሳሌም ስለነበረ ሁኔታዎቹን ሁሉ ያውቃል። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በአይሁድ ሸንጎ አባልነት ለሁለት ዓመታት በሠራበት ወቅት ለኦሪታዊ እምነቱ ቀናተኛ ፈሪሳዊ በመሆኑ ክርስቲያኖችን በማናቸውም አጋጣሚ ይቃወም ነበር። እንዲያውም ሊቀዲያቆናት እስጢፋኖስን በማስተማሩ ምክንያት ተከሶ ለአይሁድ ሸንጎ በቀረበ ጊዜ የተከራከረው እርሱ ነበር። በድንጋይ ተወግሮ በሰማዕትነት ሲያርፍም የወጋሪዎችን ልብስ ይጠብቅ የነበረው እርሱ ነው። ቅዱስ አውግስጢኖስ «በእስጢፋኖስ ጸሎት፣ ቤተ ክርስቲያን የተፋውን ጳውሎስን አገኘች፤» በማለት ተናግሯል።

በ32 ዓመት ዕድሜው ከኢየሩሳሌም 223 (ሁለት መቶ ሃያ ሦስት) ኪ.ሜ. ርቀት በስተሰሜን በኩል በምትገኘው የደማስቆ ከተማ ብዙ ክርስቲያኖች መኖራቸውን ሲሰማ ወደ ሊቀ ካህናቱ ቀርቦ ክርስቲያኖችን ለማጥፋት የሚያስችለውን የፈቃድ ደብዳቤ አገኘ። ከዚህም በኋላ ጭፍሮችን አስከትሎ ወደ ደማስቆ አመራ። ሐዋርያው ጳውሎስ ወደ ከተማዋ ለመድረስ ጥቂት ሲቀረው ነበር ከሰማይ የወረደው ብርሃን አካባቢውን ያለበሰውና «ሳውል ሳውል ለምን ታሳድደኛለህ?» የሚለውን ድምፅ የሰማው። ሐዋርያው ጳውሎስም «ጌታ ሆይ ማን ነህ?» ብሎ ጠየቀ። «አንተ የምታሳድደኝ እኔ የናዝሬቱ ኢየሱስ ነኝ። የመውጊያውን ብረት ብትቃወም ለአንተ ይብስብሃል» ሲል መድኃኒታችን ተናገረው። ያን ጊዜም በወደቀበት ሆኖ እየተንቀጠቀጠ «ጌታ ሆይ ምን አደርግ ዘንድ ትወዳለህ?» ሲል ጠየቀ። ከዚህ በኋላ ተነሥቶ ወደ ደማስቆ እንዲገባ ተነገረው። (የሐዋ. 9፥1)

የሐዋርያው ዓይኖች ለማየት አልቻሉም። እየተመራ ወደ ደማስቆ ገባ። ለሦስት ቀናት ያህልም እህል ሳይቀምስ ቆየ። በዚያች ዕለት እግዚአብሔር አምላክ በደማስቆ ለሚገኘው እና ሐናንያ ለተባለው አባት በራእይ ተገለጠለት። ቅዱስ ጳውሎስም ያለበትን አድራሻ ነገረውና ሄዶ እንዲያጠምቀው አዘዘው። ሐናንያ አስቀድሞ የቅዱስ ጳውሎስን ማንነት ያውቃል። አብዛኞቹ በደማስቆ የሚገኙት የቅዱስ ጳውሎስን ማንነት ያውቃል። አብዛኞቹ በደማስቆ የሚገኙት ክርስቲያኖች ከኢየሩሳሌም በስደት የመጡ ናቸው። ያን ስደት ያስነሣው ደግሞ በቅዱስ እስጢፋኖስ ላይ የደረሰው መከራ ነው። በዚህ የቅዱስ እስጢፋኖስ ሰማዕትነት ደግሞ ዋናው ተዋናይ ሐዋርያው ጳውሎስ ነበር።

ይህን የሚያውቀው ሐናንያ በቅድሚያ ከእግዚአብሔር ጋር መከራከር ጀምሮ ነበር። እግዚአብሔር አያውቀው ይመስል ስለ ቅዱስ ጳውሎስ ማስረዳት ጀመረ። በመጨረሻ ግን «ይህ በአሕዛብም በነገሥታትም በእሥራኤልም ልጆች ፊት ስሜን ይሸከም ዘንድ ለእኔ የተመረጠ ዕቃ ነውና ሂድ፤ ስለ ስሜ ስንት መከራ ሊቀበል እንዲያስፈልገው እኔ አመለክተ ዋለሁና» በማለት እግዚአብሔር ሐናንያን ላከው። ሐናንያ ቅዱስ ጳውሎስን ካጠመቀውና ካስተማረው በኋላ ቅዱስ ጳውሎስ ወደ ዓረብ ሀገር መሄዱን ራሱ ተናግሮአል። (ገላ 1፥17)

ለ3 ዓመታት በዓረቢያ በረሃ ከቆየ በኋላ ወደ ደማስቆ ከተማ ተመለሰ። በዚያም በነበሩ አይሁድ መካከል በፊት ያሳድደው የነበረውን ኢየሱስ ክርስቶስን መስበክ ጀመረ። ከዚያ በፊት በፈሪሳዊነቱና ለአይሁድ ሕግ በነበረው ቅንዓት የሚታወቀው ጳውሎስ ዛሬ ወንጌል ሲሰበክ በማየታቸው አይሁድ ተነሡበት። በዚህም የተነሣ የደማስቆ ክርስቲያኖች በቅርጫት አውርደው ወደ ኢየሩሳሌም ላኩት።

ቅዱስ ጳውሎስ ኢየሩሳሌም ሲደርስ የገጠመው ሁለት ችግር ነበር። በቅድሚያ አይሁድ ጳውሎስን እንደሚያውቁት እና እንደለመዱት ሆኖ ስላላገኙት ሊገድሉት ተነሡ። በሌላ በኲል ደግሞ ክርስቲያኖች የቅዱስ ጳውሎስን መመለስ ሊያምኑ አልቻሉም። በመጨረሻ ግን በርናባስ ወደ ሐዋርያት ዘንድ ወስዶ የጳውሎስን መመለስ በመተረክ እንዲያምኑት አደረጋቸው። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በኢየሩሳሌም በድፍረት በማስተማሩ አይሁድ ስለተቃወሙት ከተማዋን ትቶ በቂሳርያ በኲል ወደ ትውልድ ሀገሩ ጠርሴስ ተመለሰ።

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ በጠርሴስ ከተማ ለዘጠኝ ዓመታት ቆይቷል። ከኢየሩሳሌም ውጭ የአሕዛብ ከተማ በነበረችው በአንጾኪያ የክርስትና ሃይማኖት ተስፋፋ። ከኢየሩሳሌም የተሰደዱት ክርስቲያኖች የአንጾኪያን ሕዝብ ተግተው በማስተማራቸው ዝናው እስከ ኢየሩሳሌም ደረሰ። በዚህም ምክንያት በኢየሩሳሌም የነበሩት አበው በርናባስን ወደ አንጾኪያ ላኩት። በርናባስ የግሪክ ቋንቋ ችሎታ ያለውን፣ ከማንኛውም ሰው ጋር መግባብ የሚችለውን፣ ደግሞም እግዚአብሔር ለአሕዛብ ሐዋርያ እንዲሆን የመረጠውን ቅዱስ ጳውሎስን ከጠርሴስ በማምጣት በአንጾኪያ ሥራቸውን ጀመሩ። በገላትያ መልእክቱ ምዕራፍ ፪ ላይ ራሱ እንደገለጠው ከአሥራ አራት ዓመት በኋላ ወደ ኢየሩሳሌም ከአንጾኪያ ክርስቲያኖች የሰበሰበውን ርዳታ ይዞ ወጣ። በዚህም በአይሁድና በአሕዛብ መካከል የነበረውን መለያየት ክርስትና አንድ እንዳደረገው አስመሰክሯል።

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ የመጀመሪያው ጉዞ ያደረገው ከኢየሩሳሌም ወደ አንጾኪያ ከተመለሰ በኋላ በልዑል እግዚአብሔር ጥሪ በአሕዛብ ሀገር ወንጌልን ለመስበክ ከበርናባስ ጋር ወጡ። በዚህ ጉዞአቸው በጠቅላላ ወደ ፪፼ (ሁለት ሺህ) ኪሎ ሜትር የሚደርስ መንገድ በእግር ተጉዟል። ይህም ጉዞ የተከናወነው በ46 ዓ.ም. አካባቢ ነው። የተሸፈኑትም ሀገሮች ሲሊንውቂያ፣ ቆጵሮስ፣ ስልማን፣ ጳፋ፣ ጰርጌን፣ ገላትያ፣ ጵስድያ፣ ኢቆንዮን፣ ሊቃኦንያ፣ ልስጥራ፣ደርቤን፣ጵንፍልያ፣አታልያና አንጾኪያ ናቸው።

ሁለተኛው ጉዞ የተከናወነው በ50 ዓ.ም. ገደማ ነው። በመጀመሪያው ጉዞ ማርቆስ አብሮ ተጉዞ ነበር። ነገር ግን ጵንፍልያ ከተማ ሲደርስ እናቱ ስለናፈቀችው መመለስ በመፈለጉ በርናባስ ወደ ኢየሩሳሌም ይዞት መጣ። ስለዚህም በሁለተኛው ጉዞ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ሲላስን ይዞ ወደ ኪልቂያ ሶርያ ሲጓዝ በርናባስ ደግሞ ማርቆስን አስከትሎ ወደ ቆጵሮስ ሄደ። በዚህ ጉዞው ቅዱስ ጳውሎስ እስከ ግሪክ ደርሶአል። የተጓዘባቸውና ያስተማረባቸው ከተሞችም፦ ደርብያ፣ ልስጥራ፣ፍርግያ፣ ገላትያ፣ ሚስያ፣ጢሮአዳ፣ ሳሞትራቄ፣ ናፑሊ፣ ፊልጵስዩስ፣ ተሰሎንቄ፣ በርያ፣አቴና፣ ቆሮንቶስ፣ አንክራኦስ፣ አፌሶን፣ ቂሳርያ፣ ኢየሩሳሌምና አንጾኪያ ናቸው። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ የመንፈስ ልጁ ጢሞቴዎስን ያገኘው በዚሁ ጉዞው በልስጥራ ከተማ ነው።

ሦስተኛው ጉዞ የተከናወነው በ54 ዓ.ም. ሲሆን የተሸፈኑትም ሀገሮች የሚከተሉት ነበሩ። ገላትያ፣ ፍርግያ፣ ኤፌሶን፣ መቄዶንያ፣ ፊልጵስዩስ፣ ቆሮንቶስ፣ ጢሮአዳ፣ አሶን፣ ሚልጢኒን፣ አንጠቀከስዩ፣ ትሮጊሊዩም፣ መስጡ፣ ቆስ፣ ሩድ፣ ጳጥራ፣ ጢሮስ፣ ጵቶልማይስ፣ ቂሳርያ፣ ኢየሩሳሌም ናቸው።

ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ከልዩ ልዩ ሀገሮች ክርስቲያኖች የሰበሰበውን ዕርዳታ ለኢየሩሳሌም ቤተ ክርስቲያን በመያዝ ሦስተኛውን ጉዞ አጠናቅቆ ኢየሩሳሌም ገባ። ነገር ግን ኢየሩሳሌም የገባበት ጊዜ የፋሲካ በዓል ስለነበር ከልዩ ልዩ ሀገሮች የተሰበሰቡ አይሁድ በከተማዋ ነበሩ። እነዚህ በዝርወት የሚኖሩ አይሁድ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስን በየሀገራቸው በትምህርቱ የተነሣ ሲቃወሙት የነበሩ ናቸው።

እኒህ አይሁድ ቅዱስ ጳውሎስን በኢየሩሳሌም ሲያዩት ታላቅ ተቃውሞ አነሡበት። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስም ተቃውሞ አነሡበት። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስም ተቃውሞአቸውን ለመግታት እንደ አይሁድ ሕግ በቤተ መቅደስ የመንጻት ሥርዓት መፈጸም ጀመረ። ነገር ግን ከኤፌሶን የተከተለውን ጥሮፊሞስን ወደ መቅደስ ያስገባው ስለመሰላቸው ተቃውሞአቸው በረታ። ከተማውንም አወኩት፤ ይህ ቅዱስ ጳውሎስን በ58 ዓ.ም. ለሮም እሥር የዳረገው። ከብዙ መከራና ስቃይ በኋላ ታስሮ ሮም ገባ። በዚያም በቁም አሥር ለሁለት ዓመታት ያህል ወንጌልን ሰበከ። የሁለቱን ዓመት የቁም እሥር እንደጨረሰ ወደ ኔሮን ፍርድ ቤት ቀረበ። ይህም በ60 ዎቹ ዓ.ም. ነው። በፍርድ ቤቱ በተደረገው ምርመራ የሮሜን ሕግ የሚቃወም ምንም ወንጀል ስላልተገኘበት በነፃ ተለቀቀ፤ ከዚህ በኋላ ነው ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ አራተኛውንና የሐዋርያት ሥራ መጽሐፍ ያልመዘገበውን ጉዞውን ያደረገው። ይህ ጉዞው በመታሠሩ አዝነው ተክዘው የነበሩ ክርስቲያኖችን ለማጽናናት የጀመራቸውን ሥራዎች ፍጻሜ ለማየት የተደረገ ጉዞ ነው። በዚህም ጉዞው ኢየሩሳሌምን፣ ኤፌሶንን፣ ሎዶቅያን፣ መቄዶንያን፣ ቀርጤስን፣ ጢሮአዳን፣ ድልማጥያን፣ እልዋሪቆን፣ ኒቆጵልዮን፣ ብረንዲስን፣ ጎብኝቷል። በዚህ የመጨረሻ የስብከት ጉዞው ለአራት ዓመታት ያህል ቆይቷል።

በመጨረሻ በ64 ዓ.ም. ኔሮን በጥጋቡ የሮማ ከተማ ስትቃጠል ምን እንደምትመስል ማየት እፈልጋለሁ ብሎ አቃጠላት። የሮም ሕዝብ በከተማው መቃጠል በማዘኑና በማመፁ ነገሩን ሁሉ በክርስቲያኖች ላይ አሳበበ። በዚህም የተነሣ ክርስቲያን የተባለ ሁሉ መሰደድ፣ መሠየፍ፣ መታረድ ዕጣ ፈንታው ሆነ። ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስም በኒቆጵልዮን ከተማ ሲያስተምር በ65 ዓ.ም. ተይዞ ወደ ወኅኒ ገባ። ለሁለት ዓመት ከስድስት ወር በጨለማ ቤት ታሥሮ ከቆየ በኋላ በ74 ዓመት ዕድሜው በሮም ከተማ በኦስትያ መንገድ አንገቱን ተሰይፎ በ67 ዓ.ም. ሐምሌ ፭ ቀን በሰማዕትነት ዐረፈ።

ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ ሁለት ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ደግሞ ዐስራ አራት መልእክታትን ጽፈዋል። የቅዱሳኑ ሐዋርያት ረድኤትና በረከታቸው ከሁላችን ጋር ይሁን፤ አሜን።

ለሌሎችም አጋሩት

† ብርሃናተ ዓለም ቅዱስ ጴጥሮስ ወቅዱስ ጳውሎስ †

ክፍል - 1

ከመጽሐፍ ቅዱስ የአዲስ ኪዳን ክፍል የሆነው የሐዋርያት ሥራ በቅዱስ ሉቃስ የተጻፈ ሲሆን ይህ ክፍል ቅዱሳን ሐዋርያት በመንፈስ ቅዱስ ጸጋ ተመልተው አገልግሎት መጀመራቸውንና በወቅቱ ስለ ነበራቸው አገልግሎት በጥቂቱ ይናገራል እንጂ መላ ሕይወታቸውን እንዴት አድርገው እንደተጋደሉና ወንጌልን እንዴት እንደ ሰብኩ በስፋት አያትትም።ስለ ቅዱሳን ሐዋርያት የእያንዳንዳቸውን የሕይወት ዘመናቸውን ታሪክና አገልግሎት በስፋት የሚያስረዱት የቤተ ክርስቲያን የታሪክ መጻሕፍት ናቸው። የሐዋርያት ደቀመዛሙርት እነ ፓፒያስ፣ ፖሊካርፐስ፣ አግናጥዮስ፣ ቀሌምንጦስ ዘሮም ወዘተ. የአባቶቻቸውን ታሪክ ጽፈው አቆይተውልናል። ከእነርሱ በኋላም በ2ኛውና በ3ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የተነሱት የቤተ ክርስቲያን ታሪክ ጸሐፍት እነ አውሳብዮስ፣ ሩፊኖስ፣ ጄሮም፣ ወዘተ. በትውፊት የተቀበሉትን መዝግበው አልፈዋል።

ቅዱሳን ሐዋርያት ገድላቸው የተጻፈላቸው፣ በዓላቸው የተከበረላቸው የመጀመሪያዎቹ ክርስቲያኖች ናቸው። በቤተ ክርስቲያናችን በሐምሌ 5 ቀን በታላቅ ድምቀት በዓላቸው ከሚከበረው ሐዋርያት መካከል የሐዋርያው የቅዱስ ጴጥሮስና የሐዋርያው የቅዱስ ጳውሎስን ታሪክ እንደሚከተለው አቅርበነዋል።

፩. ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ

ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ የተወለደው በገሊላ ባሕር ዳር በምትገኘው በቤተሳይዳ ነው። የአባቱ ስም ዮና ይባላል። ከአምስት ዓመቱ ጀምሮ ያደገው በቅፍርናሆም ከተማ ሲሆን በጐልማሳነቱ ከወንድሙ ከእንድርያስ ጋር በገሊላ ባሕር ዓሳ ማሥገር ጀመረ። ለደቀመዛሙርነት ሲመረጥ ዕድሜው 55 ዓመት እንደነበረ ይነገራ፤ ወደ ጌታችን ያመጣውም ወንድሙ እንድርያስ ነው።

ቅዱስ ጴጥሮስ በርናባስና ወንጌላዊው ማርቆስ ቤተ ዘመድ ናቸው። የማርቆስ አባት አርስጦቡሎስና በርናባስ በእናት የሚገናኙ ወንድማማች ናቸው። ቅዱስ ጴጥሮስ ያገባው የበርናባስና የአርስጦቡሎስን እኅት ስለነበር በጋብቻ ይዛመዳሉ። ቅዱስ ጴጥሮስ ለሐዋርያነት ሲጠራ መተዳደሪያው የነበረውን መረቡንና ታንኳውን እንዲሁም አባቱን እርግፍ አድርጐ ትቶ ጌታውን የተከተለ ሐዋርያ ነው።

የቅዱስ ጴጥሮስ በመጀመሪያ ስሙን ስምዖን ብላ እናቱ የጠራችው በነገዷ ስም እንደሆነ ይነገራል። በቂሳርያ ከተማ መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ «ማን ትሉኛላችሁ?» ብሎ በጠየቀ ጊዜ «አንተ የሕያው እግዚአብሔር ልጅ ነህ» ብሎ ለአይሁድ ሊቃውንት የተሰወረውን ምሥጢረ ተዋሕዶ ገልጦ በመመስከሩ ጌታችን «አንተ ጴጥሮስ ነህ» ብሎታል ይህም በላቲን ቋንቋ ዐለት ማለት ነው፤ በአርማይክ ደግሞ ኬፋ ይባላል።

ቅዱስ ጴጥሮስ ከአዕማድ ወይንም የምሥጢር ሐዋርያት ከእነ ዮሐንስ እና ያዕቆብ ጋር የሚቆጠር ነው። ከሐዋርያት ሁሉ ቀደም ቀደም የማለት ባሕርይ ነበረው። ጌታ በጥብርያዶስ ባሕር ላይ ሌሊት በእግሩ ሲመጣ ቢመለከት ወደ አንተ እመጣ ዘንድ እዘዘኝ በማለት ካስፈቀደ በኋላ ወደ ጌታ ለመምጣት መንገድ ጀምሮ በመሐል ቤት ጥርጣሬ ገባውና መስጠም ስለጀመረ ጌታችን «ያመንክ እንጂ ያላመንክ አትሁን» ብሎ ገስፆ ከመስጠም አድኖታል። (ማቴ 14፥22-23) በቅፍርናሆም ጉባኤ ጌታን ምሥጢረ ቁርባንን ሲያስተምር፣ አይሁድ ስላልገባቸው ወደ ኋላ አፈገፈጉ። ከደቀ መዛሙርቱም «ብዙዎቹ ወደ ኋላ ተመለሱ» በዚህን ጊዜ መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ «እናንተ ደግሞ ልትሄዱ ትወዳላችሁ?» ብሎ ሐዋርያትን ጠየቃቸው። በዚህ ሰዓት «ጌታ ሆይ ወደ ማን እንሄዳለን? አንተ የዘላለም የሕይወት ቃል አለህ። እኛስ አንተ ክርስቶስ የሕያው እግዚአብሔር ልጅ እንደሆንክ እናምናለን» በማለት ሐዋርያትን ወክሎ የመለሰ እርሱ ነው። (ዮሐ 6፥66-68)

ቅዱስ ጴጥሮስ ጌታን ይወድ ነበር። ፍቅሩ ግን ቅንዓት የተቀላቀለበት በመሆኑ ጌታችን ለደቀ መዛሙርቱ የሞቱን ነገር ቀድሞ ሲነግራቸው አይሁንብህ በማለት ተከራክሯል። (ማቴ 16፥23) በኋላም «ሁሉም በአንተ ቢሰናከሉ እኔ ከቶ አልሰናከልም» ብሎ በራሱ ቅንዓት ተማምኖ ተናግሮ ነበር። ጌታችን «ዶሮ ሳይጮህ ሦስት ጊዜ ትክደኛለህ» እያለው እንኳን «ከአንተ ጋር መሞት እንኳን የሚያስፈልገኝ ቢሆን ከቶ አልክድህም» በማለት የተናገረ ሰው ነው። (ማቴ 26፥34)

ቅዱስ ጴጥሮስ አስቀድሞ የተናገረውን ቃል ለመጠበቅ ሞክሮ ነበር። ጌታ ዛሬ «የሰው ልጅ አሳልፎ ይሰጣል» ብሎ አስተምሮአቸው ነበርና መከላከያ ይሆነኛል ብሎ ሠይፍ ደብቆ ይዞ ነበር። የሮም ጭፎሮችም ጌታን ለመያዝ ሲጠጉ የሊቀ ካህናቱን ባርያ (ማልኰስን) በሠይፍ ጆሮውን ቆረጠው። ጌታችን ግን ሞቱ በፍቃዱ ለድኅነተ ዓለም ነውና «ሠይፍህን ወደ ሰገባው» መልስ ሲል ገሠፀው። ቅዱስ ጴጥሮስ የሚታወቅበት ሌላው ትልቁ ነገር ንስሐው ነው። ጌታው የነገረው መድረሱን፣ ቃል የገባለትን አምላኩን መበደሉን እንዳወቀ ከግቢው ወጥቶ አለቀሰ። ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ በዕድሜው ታላቅነት በሐዋርያት ዘንድ እንደ አባት ይታይ ስለነበር ጌታ በተለያቸው ጊዜ ሐዋርያቱን ሊመግብ ወደሚያውቀው ሙያ ዓሳ ወደ ማሥገሩ ተሠማራ። ጌታም አስቀድሞ የመረጠው እርሱ ነውና ቢክደው እንኳን በንስሐ በመመለሱ ንስሐውን መቀበሉን፤ ዛሬም እንደሚወደው ይገልጽለትም ዘንድ በጥብርያዶስ ባሕር ተገለጠለት። (ዮሐ 18፥10)

ሦስት ጊዜ ክዶት ነበርና ቀኖና ሰጠው። አሁን ቅዱስ ጴጥሮስ በራስ መተማመኑ እንዳላዋጣው ዐውቆአልና «ትወደኛለህን?» ተብሎ ሲጠየቅ «አንተ ታውቃለህ» ነበረ መልሱ። የራሱ ዕውቀት የት እንዳደረሰው ያውቃልና ጌታችንም ኀዳጌ በቀል (በቀልን የሚተው) ነውና ዛሬም እንደሚወደው፣ በንስሐ ተመልሶአልና ዛሬም ለእርሱ የሰጠውን ክብር እንደማያጐድልበት ሲነግረው ግልገሎቼን አሠማራ፣ ጠቦቶቼን ጠብቅ፣ በጐቼን አሠማራ» በማለት አደራውን አስረከበው። ከዚያም በሞቱ እንደምን አድርጐ እግዚአብሔርን አንደሚያከብረው ነግሮት ወደ ሰማያት ዐረገ። (ዮሐ 22፥15)

ቅዱስ ጴጥሮስ በአራቱም የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍሎች ላይ በተቀመጡት የሐዋርያት ዝርዝር ቀዳሚውን ሥፍራ ይዞ ይገኛል። ይህም፦ ፩. በሽምግልና አባትነቱ፣ ፪. ጌታ በቂሳርያ በሰጠው ቃል ኪዳን፣ ፫. የሐዋርያት አፈ ጉባዔ ሆኖ ይናገር ስለነበር፣፬. በጥብርያዶስ ባሕር በተሰጠው ቃል መሠረት ነው። በዚህም የተነሣ በይሁዳ ምትክ ሌላ ሐዋርያ እንዲመረጥ ሐሳብ ያቀረበ እርሱ ነበር። በበዓለ ሃምሳም ለደቀመዛሙርቱ መንፈስ ቅዱስ በወረደላቸው ጊዜ ለተሰበሰቡት አይሁድ አፈ ጉባዔ ሆኖ ወንጌልን የሰበከ ፫፼ (ሦስት ሺህ) ምዕመናንንም አሳምኖ የመጀመሪያዋን አጥቢያ ቤተ ክርስቲያን በኢየሩሳሌም የመሠረተ እርሱ ነው። (የሐዋ. ፩፥፲፮-፳፫፣ ፪፥፲፬-፴)

አስቀድሞ ፈሪ የነበረውና በሊቀ ካህናት ቀያፋ ግቢ ጌታውን የካደው ቅዱስ ጴጥሮስ፣ የመንፈስ ቅዱስን ኃይል ካገኘ በኋላ ግን በአይሁድ ሸንጐ ድውይ ፈወስክ ተብሎ በተከሰሰ ጊዜ በድፍረት ስለ መድኃኔዓለም ክርስቶስ መሰከረ። ቆርነሌዎስን በማጥመቅ ወንጌልን ለአሕዛብ አስቀድሞ የሰበከው ሐዋርያ ነው። ይህ ሐዋርያ ልዑል እግዚአብሔር ባደለው ጸጋ ጥላው እንኳን ድውያንን ይፈውስ ነበር። የሐዋ 5፥15። በሐዋርያት ሥራ ምዕራፍ 15 ላይ በ50 ዓ.ም.

አካባቢ በኢየሩሳሌም በተደረገው የሐዋርያት ሲኖዶስ ከአንጾኪያ ክርስቲያኖች ለቀረበው ጥያቄ የመጀመሪያውን መልስ የሰጠው እርሱ ነበር። ስለ ቅዱስ ጴጥሮስ መልክና ቁመና ጥንታዊያን መዛግብት እንደሚከተለው ያቀርቡታል። «ፊቱ ሰፋ ያለ ሲሆን ሪዛምና መካከለኛ ቁመት የነበረው ራሰ በራ ሰው ነው። በማናቸውም ነገር ፈጣንና ቀልጣፋ ነበር።»

በቤተ ክርስቲያን ታሪክ መሠረት ቅዱስ ጴጥሮስ በፍልስጥኤም፣ በሶርያ፣ በጳንጦን፣ በገላትያ፣ በቀጰዶቅያ፣ በቢታንያ እና በሮሜ ሰብኳል። ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ በሮሜ አንድ ዓመት ከቅዱስ ጳውሎስ ጋር ካስተማረ በኋላ የሮሜ ክርስቲያኖች እየበዙ ከመምጣታቸውም በላይ የክርስትናው ጉዞ እስከ ሮማ ባለሥልጣናት ደረሰ። የኔሮን የቅርብ ባለሥልጣናት የሆኑት የአልቢኖስና የአግሪጳ ሚስቶች ወደ ክርስትናው ገቡ። በዚህን ጊዜ ኔሮን ንጉሠ ሮማ በቅንዓት ተነሣባቸው።

ኔሮን በሮም የነገሠው በ54 ዓ.ም. ነው። በመንግሥቱ መጀመሪያ ደግ ሰው ነበረ። ነገር ግን በነገሠ በዓመቱ የጨካኝነት ዐመሉ ብቅ ማለት ጀመረ እና የአባቱን ልጅ አስገደለ። በ 59 ዓ.ም. ደግሞ እናቱን በመርዝ ገደለ። በ63 ዓ.ም. እያስተማረ ያሰደገውን መምህሩን ፣ በ62 ዓ.ም. የልጅነት ሚስቱን አግታሺያን አስገደለ። ከእርስዋ በኋላ ያገባትን ሚስቱንም ፓፒያን በርግጫ ብሎ ገደላት። ኔሮን በ 64 ዓ.ም. እርሱ ከከተማው ወጣ ብሎ በሚገኘው ቤተ መንግሥቱ ተቀምጦ የሮማን ከተማ እሳት ለቀቀባት። የሮም ሕዝብ በደረሰው አደጋ እጅጉን ተቆጣ። ኔሮንም በክርስቲያኖች አመካኘ። በዚህም የተነሣ በሮማ ከተማ ሁለት ዓይነት ወሬ መናፈስ ጀመረ።

የሮማ አማልክት በክርስቲያኖች ሃይማኖት ስለተቆጡ በከተማዋ እሳት አዘነቡባት የሚለው የመጀመሪያው ሲሆን ክርስቲያኖች ሆን ብለው ከተማዋን አቃጥለዋታል የሚለው ደግሞ ሁለተኛው ወሬ ነበር። የከተማው መጋየት ያበሳጨው የሮማ ሕዝብ፣ ክርስቲያን የሆነውን ሁሉ እያወጣ መግደሉን ተያያዘው። ቅዱስ ጳውሎስ በዚህ ሰዓት በእሥር ነበርና ይህን የሰሙት የአግቢኖስና የአግሪጳ ሚስቶች (የሮም ባለሟሎች ነበሩ) «ባይሆን አንተ ትረፍልን» ብለው በከተማዋ ግንብ በገመድ አሥረው በቅርጫት በማውረድ ቅፅረ ሮማን ለቅቆ እንዲወጣ አደረጉት።

ሐዋርያው ቅዱስ ጴጥሮስ በኦፒየም ጎዳና ጉዞውን ቀጠለ። ሮማን ለቀቀ። እያዘገመ በሸመገለ ጉልበቱ ሲጓዝ አንድ ቀይ ጐልማሳ ወደ እርሱ ሲመጣ አየ። እየቀረበ ሲመጣ ጌታችን መሆኑን ተረዳ። ወዲያው በፊቱ ተደፋና «ጌታዬ ወዴት እየተጓዝክ ነው?» አለና ጠየቀው። «ዳግም በሮም ልሰቀል» አለው።

በዚህ ሰዓት ቅዱስ ጴጥሮስ አዘነና እንደገና ወደ ሮማ ተመለሰ። የኔሮን ወታደሮች እየፈለጉት ነበር። «እነሆኝ ስቀሉኝ» አለ ቅዱስ ጴጥሮስ። ያን ጊዜ ቅዱስ ጴጥሮስን ይዘው አሠሩት። ከጥቂት ቀናት በኋላም ሮማውያን የመስቀያውን እንጨት አቀረቡለት። ያን ጊዜ «እኔ እንደ ጌታዬ ልሰቀል አይገባኝም» በማለት ቁልቁል እንዲሰቅሉት ለመነ። ያለውንም አደረጉለት። ሐምሌ 5 ቀን 67 ዓ.ም. በሰማዕትነት ዐረፈ።

ክፍል 2 ይቀጥላል

"መስቀል ቤዛችን ነው" ለምን ይባላል ?

« አኮ ከመ ይትርአይ አላ ከመ ይትኀለይ»

ሰላም ለሁላችሁ ይሁን ።መስቀል ቤዛችን ነው የምንለው በመስቀል ላይ በክርስቶስ ደም የተሰራውን የቤዛነት ሥራ ነው እንጂ ዕፀ መስቀሉን አይደለም።ዕፀ መስቀሉማ በክርስቶስ ኢየሱስ ለተፈጸመልን ቤዛነት የመዳናችን ምልክት ነው።ቤዛችን የእግዚአብሔር ልጅ ኢየሱስ ክርስቶስ ብቻ ነው።

ቤዛ ማለት ምትክ፣ነጻ አውጪ ፣ዋጋ ከፍሎ የሚያድን አዳኝ ማለት ነው።በብሉይ ኪዳን መጻሕፍት በብዛት እንደምናነበው ሰዎች ምሕረትና ይቅርታን ለማግኘት ቤዛ የሚሆኗቸውን የበግና የጊደሮችን መስዋዕት በመገናኘው ድንኳን በማቅረብ እጃቸውን በእንስሶቹ ላይ ጭነው ኃጢአታቸውን ይናዘዙ ነበር።የሰዎቹን በደል የተሸከመው በግ ይሰዋና በደሙ መፍሰስ የኃጢአትን ሥርየት ያገኙ ነበር።ዘሌ 4፥1

ሌላም ምሳሌ ብንመለከት አብርሃም ልጁ ይስሐቅን ሊሰዋ ሲል እግዚአብሔር ልጅህን ፍታው ብሎ በይስሐቅ ፈንታ ነጭ በግ ሰጥቶታል ነጩ በግ ለይስሐቅ ቤዛ ሆነው ይስሐቅ ሊቀበል የነበረውን ስቃይና ሞት ወስዶ ነጻ አወጣው።ኢየሱስ ክርስቶስ የዓለሙን ኃጢአት በደሙ ያስተሰረየ የእግዚአብሔር በግ ነው።እርሱ ክርስቶስ ብቸኛው የሰው ልጆች ሁሉ ቤዛ ነው።“በውድ ልጁም፥ እንደ ጸጋው ባለ ጠግነት መጠን፥ በደሙ የተደረገ ቤዛነታችንን አገኘን እርሱም የበደላችን ስርየት።” ነው ተብሎ ተጽፏል።ኤፌሶን 1፥7

መስቀል ማለት መከራ ማለት ነው።መስቀል ቤዛችን ነው ስንል ደግሞ የክርስቶስ መከራና ሕማም የነፍሴ ቤዛ ነው ማለታችን ነው።

ዕፀ መስቀሉ ግን ከባርነት ወደ ነጻነት፣ከሞት ወደ ሕይወት በክርስቶስ ደም ለተሸጋገርንበት ድኅነት የማረጋገጫ አርማችን ነው። ዕፀ መስቀል ከዲያብሎስ ቀስት የምናመልጥበት መንፈሳዊ መሣሪያችን ነው ። ዕፀ መስቀል የክርስቶስ ተከታዮች መለያ ምልክታችን ነው።ስለሆነም በመስቀል ላይ የተሰዋውን የእግዚአብሔር በግ እያሰብን ዕፀ መስቀሉን እናከብረዋለን፣እንስመዋለን፣በመቅደሳችን ጉልላት ላይም ከፍ አድርገን እናስቀምጠዋለን።

በቤተርስቲያናችን መስተብቊዕ ዘመስቀል በተባለው ጸሎት ላይ ይህ ቃል ይገኛል።

«መስቀለ ክርስቶስሰ ቤዛነ ወኃይልነ። አግዓዘ ጻድቃነ ወኃጥአነ እምግብርናተ ሰይጣን ጻላዒነ።ነሲዖ ሥልጣነ እምኃበ እግዚአብሔር አምላክነ።»

«የክርስቶስ መስቀል ቤዛችን ኃይላችን ነው።ከእግዚአብሔር በወሰደው ሥልጣን ጻድቃንና ኃጥአንን ከጠላታችን ዲያብሎስ ባርነት ነጻ አድርጓል።»

ትምህርተ ኅቡአት በተባለው ታላቅ ጸሎት ላይ ደግሞ ቤዛ የተባለው መስቀል በአዕምሯችን ዕለት ዕለት የምናስበው የክርስቶስ ሕማምና መከራ እንጂ የሚታየው ግዙፉ ዕፀ መስቀል አለመሆኑን እንዲህ በግልጽ አስቀምጦታል።

«ዘእምትካት ኅቡአ ኮነ ይእዜሰ ክሡት ምሥጢር ኮነ ለምዕመናን አኮ ከመ ይትርአይ አላ ከመ ይትኀለይ ውእቱ ዝንቱ መስቀል ወቦቱ ንትመካሕ ከመ ንሰብሖ።»

«ለዘመናት ለምዕመናን ስውር የነበረው ምሥጢር ዛሬ የተገለጠ ሆኗል ይህውም የምነመካበትና የምናመሰግነው መስቀል በአዕምሮ የሚታሰብ እንጂ በዓይን የሚታይ አይደለም።»

ስለዚህ "መስቀል ኃይላችን ነው"፣ "መስቀል ቤዛችን ነው" ፣"መስቀል የነፍሳችን መዳኛ ነው"እያለ የሚጸልይ ክርስቲያን በክርስቶስ መከራና ሕማም የነፍስ ድኅነት በማግኘቱ የኢየሱስ ክርስቶስ ደም ሕያው መታረቂያና መጽደቂያው መሆኑን እየመሰከረ ነው።ክርስቲያን በልቡ አምኖ በአፋ መስክሮ ይጸድቃል።

በአንገታችን የምናስረውና በሰውነታችን የምንነቀሰው የመስቀል ምልክት ደግሞ በደሙ የዳንን፣ጽድቅን በክርስቶስ ቤዛነት ያገኘን ሕዝቦች በመሆናችን በደሙ ድኛለሁ እያልን የምንመስክርበት ምልክታችን ነው። ጌታ ክርስቶስ በሰው ፊት የሚመሰክርልኝን በሰማያዊ አባቴ ፊት እመሰክርለታለው ስላለ መስቀሉን በግልጽ በአንገታችን አስረን የክርስቶስ መሆናችንን ልናውጅ ይገባል ከቃል በላይ መስቀሉ ብዙ ይናገራል።

"በኢየሱስ፡ክርስቶስም፡በኾነው፡ቤዛነት፡በኩል፡እንዲያው፡በጸጋው፡ይጸድቃሉ።" ሮሜ 3፥24

የመስቀሉ በረከት ከሁላችን ጋር ይሁን።

እባካችሁ ለሌሎችም ሼር አድርጉት።

መ/ር ታሪኩ አበራ

† ደብረ ገሊላ ቅዱስ አማኑኤል †

የደብረ ገሊላ ቅዱስ አማኑኤል ካቴድራል የተተከለው በ1905 ዓ.ም በልጅ ኢያሱ ዘመነ መንግሥት ነው። የመጀመሪያውን መቃኞ ያሰሩት ፊት አውራሪ ሀብተ ጊዮርጊስ ሲሆኑ ጽላቱም በጎንደር ክፍለ ሀገር የነበረና ከዚያ መጥቶም በቅድስት ሥላሴ ቤተ ክርስቲያን የተቀመጠ ነበር።

ታድያ ፊት አውራሪ ሀብተ ጊዮርጊስ ያሰሩት የመጀመርያው መቃኞ ለአገልግሎት ምቹ ስላልነበር ሁለተኛ መቃኞ ድጋሚ ተሰርቶ ታቦቱ እንዲገባ ተደርጓል።

ንግሥት ዘውዲቱ በግንቦት 28 በ 1914 ዓ.ም የአማኑኤል በዓል ተገኝተው ሲያስቀድሱ ምርጊቱ ተደርምሶ ሲወድቅ በማየታቸው ሦስተኛ መቃኞ እንዲሰራ አዘዙ። የደብሩ አስተዳዳሪ በጊዜው የተክለ ሃይማኖትን ቤተ ክርስትያንንም አንድ ላይ ያስተዳድሩ የነበረ በመሆኑ ንግሥቲቷ የቤተ መንግስታቸውን አጣኝ የመጀመርያው አስተዳዳሪ ሆነው ደብሩን እንዲጠብቁ አደረጉ። አለቃው ሦስተኛውን መቃኞ አሰርተው ታቦቱ ወደ ተዘጋጀለት መቃኞ ገባ።

በ1920 ህዝቡ እየበዛ በመምጣቱ አገልግሎቱ እንዲሰፋ ስላስፈለገ በንግሥት ዘውዲቱ አማካኝነት አዲስ ሕንጻ ቤተ መቅደስ ግንባታ ተጀመረ። በ1931 ታህሳስ 28 ቀን ሙሉ ለሙሉ ተጠናቆ ታቦቱ ወደ መንበሩ ገብቷል። ንግሥት ዘውዲቱ ፍጻሜውን ሳያዩ ያረፉ ሲሆን ቤተ መቅደሱ ደግሞ ክብ ቅርጽ ነበረው።

አሁን ያለው ቤተ ክርስቲያን በጥር 28 ቀን 1969 ዓ.ም በብጹዕ ወቅዱስ አቡነ ተክለ ሃይማኖት የመሠረት ድንጋይ ተጥሎ ግንባታው የተጀመረ ሲሆን የወቅቱ የቤተ ክርስቲያኑ አስተዳዳሪ በነበሩት በሊቀ ሊቃውንት ንቡረ ዕድ አባ ተፈራ መልሴ አስተባባሪነት በምእመናን ርብርብና በቅዱስ አማኑኤል አከናዋኝነት ግንቦት 28 ቀን 1978 ዓ.ም ተጠናቆ ታቦተ ህጉ ወደ ህንጻ ቤተ ክርስቲያን ገብቷል።

አማላካችንና አባታችን ቅዱስ አማኑኤል ሆይ ሃገራችንን ሰላም አድርግልን።

መ/ር ታሪኩ አበራ