ናሁሰናይ ፀዳሉ አበራ (ዶ/ር) 🤷‍♂

በ"ሜሎሪና" ሦስቱም መጽሐፍት ላይ ያደረግነውን ውይይት እንድትከታተሉ እጋብዛለሁ

https://youtu.be/VxBArnirP1I?si=AyhHYAfgMjNKcmkH

ሀሙስ 20

#ውሸት

ለምን እንዋሻለን ??? ውሸት ተናጋሪዎችን እንዴት እናውቃለን???
ለምን እንዋሻለን ??

ሀ. ግላዊ ጥቅም ለማግኘት፡–  ለምሳሌ ለስራ ስንወዳደር ቃለ መጠየቅ ላይ የተሻለ ደመወዝ እንዲከፈለን አሁን የሚከፈለንን የደመወዝ መጠን ከፍ አድርገን እንናገራለን፡፡

ለ.ቅጣትን ለማስቀረት፡– ህፃናት በወላጆቻቸው እንዳይቀጡ ያጠፉትን ነገር አይናገሩም ወይም አልሰራንም ይላሉ፡፡

ሐ. ሌሎች ስለኛ መልካም እይታ እንዲኖራቸው ፡- ሰዎች ስለኛ ጥሩ የሆነ ግንዛቤ ይኖራቸው ዘንድ ያልሆነውን ሆንን፣ ያላደረግነውን አደረግን ብለን እንናገራለን፡፡

ከላይ የተጠቀሱት የውሸት ዓይነቶች  በእኛ ዙሪያ ያጠነጠኑ እና  እራሳችንን ለመጥቀም የታለሙ  (self oriented) ናቸው፡፡ ሆኖም ግን ለሌላ ሰው  ተብለው የሚዋሹ ውሸቶችም አሉ ለምሳሌ፡-

ሀ. ሌሎች ሰዎችን ለመጥቀም፡– እናት ልጇን ከፍርድ ቤት ቅጣት ለመጠበቅ ስትል ወንጀሉ በተፈፀመበት ሰዓት ልጄ እቤት ነው ብላ ልትመሰክር ትችላለች፡፡

ለ. ሰዎች ለማህበራዊ ግንኙነት ሲባልም ይዋሻሉ፡– ጎረቤት እራት ተጋብዘን እዚህ ግባ የማይባለውን  ምግብ ጣት ያስቆረጥማል ብለን የምንወጣው ቀጣይ የሚኖረንን ግንኙነት ከግምት ውስጥ በማሰገባት ነው፡፡

ሐ. ሰዎችን ለመጉዳት እንዋሻለን :- ይህ ደግሞ በሌሎች እንዲቀጡ ባልሰሩት ነገር ላይ በሀሰት በመመስከር የሚደረግ ውሸት ነው ፡፡

ሰዎች እንደሁኔታው ዓይነት ውሸቶችን ይዋሻሉ ለምሳሌ #ሮቢንሰን ባጠናው ጥናት ላይ ስራ ለማግኘት ተብሎ ቃለ ምልልስ ላይ የሚዋሽ ውሸትን #83% የሚሆኑ የጥናት ተሳታፊዎች የነበሩት የኮሌጅ ተማሪዎች እንደ ውሸት አይቆጥሩትም፡፡
#ሮዋት ባጠናው ጥናት ደግሞ #40% የሆኑት የጥናቱ ተሳታፊዎች ወደፊት የፍቅር አጋር ይሆናል ብለው ላሰቡት ሰው በመጀመሪያ ግንኙነት ላይ እንደሚዋሹ አረጋግጠዋል፡፡
ሆኖም ግን ምን ያህል የሚሆነው የተሳካ የፍቅር ግንኙነት ኖሮት እንደቀጠለ ጥናቱ የሚለው ነገር ባይኖርም ከላይ በተቀስነው የውሸት ዓይነት ማለትም ሰዎች ስለ እኛ መልካም እይታ እንዲኖራቸው ለማድረግ በሚዋሽ ውሸት ፍፃሜው ያማረ የፍቅር ግንኙነት ሊኖረን አይችልም፡፡

ሌላው በጥናቱ ላይ የተመለከተው ነጥብ ጾታን በተመለከተ የታየ ልዩነት የለም ይህም ማለት ሁለቱም ወንዶችም ሴቶችም በእኩል መጠን ይዋሻሉ፡፡ በእኛስ ሀገር የትኛው የበለጠ ይዋሻል?? #ወንድ ወይስ #ሴት?? መልሱን ለእናንተ ተውኩት፡፡ ተጨማሪ በሌሎች ጥናቶች ላይ እንደተመለከተው ተጫዋች (ማህበራዊ) (Extraverts) ግላዊ (Introvert) ከሆኑት በበለጠ ውሸት እንደሚያዋሹ አመልክተዋል፡፡

ውሸትን እና ውሸታሞኝችን ለመለየት ሰዎች በጥናት የተደገፉ ከቤተ ሙከራ እስከ ውሸትን የማወቂያ መሳሪያ (polygraph) ድረስ ያሉ የተለያዩ ዓይነት ዘዴዎችን ይጠቀማሉ፡፡ ፖሊግራፍን ውሸትን ለማወቅ የሚለካው እንደ ልብ ምትና የመሳሰሉትን አካለዊ ለውጦችን እንደመሆኑ መጠን እንደየ ግለሰቡ ባህሪ ትክክለኝነቱ ሊወሰን ይችላል፡፡ ስሜታቸውን በቀላሉ የሚቆጣጠሩ ሰዎች ውጤቱን ሊያሳስቱ ሲችሉ፤ ድንጉጥ፤ ስሜታዊና ለነገሩ አዲስ የሆኑ ግለሰቦች ደግሞ በተቃራኒው የቀጣፊነት ባህሪ ሊሰጣቸው ይችላል፡፡ አሁን አሁን ግን ከጎንዮሽ ጉዳቱና ከውጤቱ እርግጠኝነት ጋር በተያያዘ ፖሊግራፍ እየቀረ ያለ ቴክኖሎጂ ነው፡፡

ለጊዜው ግን ለእኛ ይሆነን ዘንድ የሰዎችን ባህርይ በማየት እንዴት ውሸታሞችን መለየት እንችላለን የሚለውን እንመለከት፡፡ የተደረጉት ጥናቶች በዋናነት መሰረት ያደረጉት
#ስሜታዊነትን (emotional state)፣
#የወሬያቸውን (የመልዕክቱን) ይዘት (content complexity)  እና
#ባህርይን ለመቆጣጠር ከሚደረግ ጥረት (attempted behavioral control) በመነሳት ነው፡፡ ስሜታዊነት ላይ ሰዎች ውሸት ሲያወሩ አንደኛ ውሸት እያወሩ ስለሆነ የጥፋተኝነት ስሜት ይሰማቸዋል፣ ሁለተኛ በውሸቱ ምክንያት ወደፊት በሚያገኙት ጥቅም ደስተኛ ይሆናሉ ወይም ደግሞ ይታወቅብኝ ይሆን በማለት ይፈራሉ፡፡ ከወሬያቸው ይዘት ጋር በተገናኘ ውሸት ተናጋሪዎችን ለመለየት ተናጋሪውን ተደጋጋሚ ጥያቄ በመጠየቅ ተመሳሳይ መልስ እንደመለሰልን ማረጋገጥ እና ለምላስ ወለምታዎች ትኩረት መስጠት እንደ ዘዴ ተቀምጠዋል፡፡

የሰዎችን ባህርይ በማየትም ውሸት ተናጋሪዎችን መለየት እንችላለን #ዲፓውሎ_እና_ሮዘንሀል በጥናታቸው እንዳረጋገጡት ከሆነ ውሸት የሚያወሩ ሰዎች በሚያውሩበት ጊዜ እነዚህን ባህሪዎች አሳይተዋል መረጃውን  የሚያስተላልፉለትን ወይም የሚነግሩትን ሰው ዓይን ላለማየት የተለያየ ጥረት ደርጋሉ፣ አላስፈላጊ በሆነ ቦታ ላይ ሊስቁ እና ፈገግ ሊሉ ይችላሉ፣ ተደጋጋሚ የሆነ መንገድ በእጅ ለማስረዳት የእጅ እንቅስቃሴ ያደርጋሉ (ውሸት የማይናገሩ ሰዎች በእጃቸው እንቅስቃሴ ለማስረዳት እንደሚሞክሩ ልብ ይሏል)፣ ፊታቸውን እና  ፀጉራቸውን ያካሉ ወይም ይነካሉ፣ በተለያዩ ፊት ለፊት በተቀመጡ ግዑዝ ነገሮች ይጫወታሉ፣ በፍጥነት ያወራሉ፣ ግንባራቸውን እና እጃቸውን ያልባቸዋል፣ ጥያቄ ሲጠየቁ እስኪመልሱ ድረስ ባንጻራዊነት ሰፊ ጊዜ ይወስዳሉ፣ በመሀል አ……ኧ….እም……ያበዛሉ፣ መንተባተብ (ቃላትን መደጋገም፣ ዐረፍተ-ነገሮችን አለመጨረስ፣ የምላስ ወለምታ)እንዲሁም  ድንገተኛ የሆነ የድምጽ መጨመርና መቀነስ ይታይባቸዋል፡፡

ሰዎች በተለያየ መንገድ ግንኙነት ፈጥረው ሲያወሩልን ወይም መልዕክት ሲያስተላልፉልን ከላይ ከጠቀስናቸው ምክንያቶች መካከል አንዳንድ ነገሮችን ካየን ውሸታም ብለን ከመፈረጃችን በፊት በእራሳችን መንገድ እና ለምን እንደዋሹን ደግሞ ማጣራት ይኖርብናል፡፡ በዚህች ባጭር ጽሁፍ መሸፈን አልችልም እንጂ ስለ Pathological liars (ህይወታቸው በሙሉ በውሸት ስለተሞላና ውሸት መናገርና ማቆም ስለማይችሉ ውሸት በሽታ ስለሆነባቸው ሰዎች) ጥቂት ባወራ ደስ ባለኝ ነበር፡፡ ነገር ግን ወደፊት ይዤላችሁ እንደምቀርብ ቃል በመግባት የዛሬውን በዚህ ልቋጨው፡፡

ሰላማችሁ ይብዛ………..

©Zepsychologist
@psychoet

ሬድዮ ላይ ስለ ምን ጉዳዮች መስማት ያስደስታችኋል?

#ሞትን_መሸሽ_ወይስ_አምኖ_መቀበል_...?


https://youtu.be/v3HVFJUuxjk?si=Q9MwDNcV_uKiZqK4

ከቻናሉ ቤተሰቦች ምን ያህሎቻችሁ "ሜሎሪና-ሕይወቴ" ን እያነበባችሁ ነው? የመጀመሪያው ዕትም ጥቂት ስለቀረ በሚቀርባችሁ መደብር በተመጣጣኝ ዋጋ ማግኘት ትችላላችሁ።
@psychoet

"ይቺ ዓለም የምትፈልግህ ጠቃሚ ነገር አንተ ጋር እንዳለ ስታምን ብቻ ነው፡፡ ባጠቃላይ ዓለም ራስ ወዳድ ናት - ነዋሪዎቿም እንደዛው። ይሳካልህ ብለው መርቀውህ ሲሳካልህ የማይወዱ፣ ሰላም ሁን ብለው ሸኝተውኽ ጥልን የሚመኙልህ፣ ይከናወንልህ ብለው ውድቀትን የሚያስቡልኽ፣ ራሳቸውን ለመጥቀም አንተን የሚጎዱ ሰዎች ብዙዎች ናቸው።"

✍መስፍን እንዳለው

ሜሎሪና - ሕይወቴ

‹‹..ምቀኝነት በመጀመሪያ የሚገለጸው በቀልድ ውስጥ ነው። ስለዚህ ሰዎች በቀልድ የሚሉህን ኹሉ ከመረዳትና ራስህን ከአደጋ ለመጠበቅ ቸል እንዳትል። … ሰው በውስጡ የሌለን ወይም ያልመሰለውን ነገር በአፉ አይተነፍስም።››

ሜሎሪና - ሕይወቴ

ሜሎሪናን እያነበባችሁና አስተያየቶቻችሁኝ እየሰጣችሁን ስላለ እናመሠግናለን። 🙏

ትላንት ምሳ ሰአት ነው…ሶስት ናቸው… ትልቅ ሮቶ ይዘዋል …ላዳ አስቆሙና ሮቶውን ጫኑና ገቡ…

ከዛ ሩቅ መንገድ ይዘውት ሄዱ…ብዙ ጉራንጉር አስገቡትና የሆነ ቤት ጋር ላይ ሲደርሱ እዚህ ጋር ነን ብለው አስቆሙት
እቃቸውንም ተሸክሞ አወረደና

…ሂሳብ ሲል ...

የለንም አሉት…

ወርዶ ቢለምን ምን ቢል ዝምብለህ ንካው አሉት…

ጭራሽ እንድንከፍልህ ከፈለክ ዝፈንልን አሉት… ዘፈን አልችልም አለ…

በቃ እሺ #እልል በልና እንሰጥሃለን አሉት …ሰርቼ እኮ ነው ለምን ታንገላቱኛላቹ ይህን የሚያክል ሮቶ ጭኜ መኪናዬን ኮሮኮንች ውስጥ ጎድቼ ምንም አትከፍሉኝም ?ቢልም

ጮክ ብለህ #እልልል ካላልክ አንሰጥህም አሉት…

ተናደደና ተውት በቃ ከላይ አገኘዋለው ብሎ እየተሳሳቁበት ሳይቀበላቸው ጥሏቸው ሄደ…

ትንሽ እንደሄደ ከኋላው ስልክ ጠራ… ዞር ሲል Sumsung Not 8+ የተባለ ስልክ አንሱኝ አንሱኝ እያለ እየጮኅ ነው…

መኪናውን ዳር አስያዘና ስልኩን አንስቶት ሃሎ አለ…

ይቅርታ ወንድሜ አንተ ታክሲ ውስጥ ስልክ ጥለን ነበር የሚል ድምፅ ተከተለ…

ማን ልበል? አላቸው … አሁን ያወረድከን ሮቶውን የጫነው ልጆች ነን… እባክህን ስልክ ጥለን ነው

ይሄኔ ይሄ ላዳ ሹፌር ምን ቢል ጥሩ ነው… …
,

,

,

,

,

,

,

አሁን ነዋ #እልልልልል ማለት ብሎ

ጮክ ብሎ ስልክ ጆሮአቸው ላይ

እልልልልልልልል, ልልልልልልልልልል, እልልልልልልልልልል, እልልልልልልል

😂😂

መልካም የስራ ቀን
መመለስ ነበረበት የሚል #ሼር

እርሶ ቢሆኑ ምን ያደርጋሉ ?!

©Fb

ጠንካራ ሰዋች...

መልካም አዲስ ዓመት ይኹንላችሁ
#2017
ሜሎሪና መጽሐፍ
🌼🌼🌼🌼🌼

ሜሎሪና ቁጥር 3 (ሜሎሪና - ሕይወቴ) ለአንባቢያን ቀርቧል

“ሜሎሪና” ታሪካዊ የሥነልቡና ልብወለድ የሰው ልጅ ሞትን ለማሸነፍ በሚያረገው ትግል ውስጥ የኢትዮጵያውያንን ቀደምት ጥበብ ሚና የሚተርክና ስለ ኢትዮጵያ ትንሣኤ የሚያወራ ልብወለድ መጽሐፍ ነው ፡፡ በአቀራረቡም #የሥነልቡና_ምክሮችንና ሀሳቦችን
#የሥነ_አመራር ጥበቦችን #ከታሪካዊ_ክስተቶች ጋር አጣምሮ ይዟል ፡፡

ከ"ሜሎሪና" መጽሐፍ የተወሰዱ የሕይወት ምክሮችና እውነታዎች

📕 ‹‹ትልቁ ብቸኝነት ሰውን ማጣት ሳይኾን ራስን ማጣት ነው። በምድር ላይ ራሱን እንዳጣ ሰው ብቸኛ የለም።  ራስን ማጣት፥ በኛ ውስጥ ያሉ ችሎታዎቻችንን አቅማችንንና ስሜቶቻችንን ማጣት ነው፡፡  እራሱን ያጣ ሰው በዙሪያው እልፍ ሰዎች ቢሰበስብ እሱ ግን ዘወትር ብቸኛ ነው።››


📕‹‹...ትዝታ ለብዙ ሰው የዕድሜ ዘመን እስር ቤት ነው። ብዙ ሠዎችም ወደፊት መራመድ እየፈለጉ አስሮ የሚይዛቸው በገዛ አዕምሮአቸው ውስጥ ያስቀመጡት የትናንት ታዝታቸው ነው።››

📕‹‹አፍሪካ ውስጥ  ‹ሕዝቡ› እንደሚለው ቃል በመሪዎች የተነገደበት ቃል የለም። አንዳንዱ መሪ ሕዝቡ የሚለው የገዛ ራሱን እሳቤ ነው። ሌላው ደግሞ ቤተሰቦቹንና ዘመዶቹ ብቻ ነው ሕዝቡ ብሎ የሚቆጥረው።››


📕‹‹ሰው የሚሞተው ሥጋው ነፍሱን መሸከም ሲያቅተው ነው፡፡ ሥጋችን ደግሞ የሚያረጅም የሚበላሽም ነው፡፡ ነፍስ ልትሞት ካልቻለችና የሚሞተው ሥጋችን ከኾነ፣ለምን ለነፍሳችን የማያረጅና የማይሞት ሥጋ አንሠራላትም››


📕‹‹በህይወት ስትኖር መቼም ቢሆን ኹሉንም ሰው ማስደሰት አትችልም፤ ማወቅና መጠንቀቅ ያለብህ ዋናው ቁም ነገር ማስከፋት የሌለብህን ሰው ለይተህ ማወቁ ላይ ነው።››
  
ሜሎሪና ሕይወቴ
@psychoet

...እነዚህ ሰዎች ሲቸግራቸው፣ ሲከፋቸው እና መውጫ ቀዳዳ ሲጠፋቸው ይስታውሱሃል እንጂ በደስታቸውና በስኬታቸው ጊዜ አትታያቸውም፤ የተቸገሩ ጊዜ ከአንተ እርዳታ ለመጠየቅ ፣ የጨነቃቸው ሰሞን ባንተ ለመጽናናት ፣ ዝቅ ያሉ ሲመስላቸው ባንተ ተጠቅመው ወደ ከፍታ ስፍራቸው ለመውጣት ዘወትር ከደጅህ ናቸው። ያገኙ ቀን፣ ያማረባቸው ዕለት፣ በሰዎች በተከበቡ ጊዜ ግን አንተን አያውቁኽም፣ ካጠገባቸው ኾነኽ አያዩህም ፣ እያወራሃቸው አይሰሙኽም፣ እየጠየቅሃቸው አይመልሱልኽም።...

ሜሎሪና ሕይወቴ❤


እያነበባችሁ ነው?

በሕይወታችን ለማግኘትና ለማሳካት የምንፈልጋቸውን ‹ትልልቅ› የሚባሉ ነገሮች ለማሳካት መክፈል ያለብን ብዙ መሥዋዕትነቶች አሉ፡፡ አንዳንዴ፣ መድረስ ወደ ምንፈልግበት ቦታ ለመድረስ ራሳችንን አዋርደን፣ ዝቅ ብለን፣ ማንነታችንን ደብቀን ነው፡፡ ብዙ ጊዜ የምንፈልገው ቦታ ለመድረስ መሸጥ ያለብን ማንነት እና መጣል ያለብን ክብር ይኖራል።

ሜሎሪና ሕይወቴ

‹‹ትልቁ ብቸኝነት ሰውን ማጣት ሳይኾን ራስን ማጣት ነው። በምድር ላይ ራሱን እንዳጣ ሰው ብቸኛ የለም። ራስን ማጣት፥ በኛ ውስጥ ያሉ ችሎታዎቻችንን አቅማችንንና ስሜቶቻችንን ማጣት ነው፡፡ እራሱን ያጣ ሰው በዙሪያው እልፍ ሰዎች ቢሰበስብ እሱ ግን ዘወትር ብቸኛ ነው።››


#ሜሎሪና _ሕይወቴ 💚💛❤️
ፎቷችሁን እየላካችሁልን ስለኾነ እናመሠግናለን።

‹‹ኹላችን በምድር ስንኖር ይስፋም ይጥበብም፣ ይብዛም ይነስም  በውስጣችን የፈጠርነው የራሳችን ብቻ የኾነ ዓለም አለን። በዚህ ዓለም ውስጥ ትልቁ የሰውነት ውቅራችን ደግሞ ትዝታ ነው። ትዝታ ለብዙ ሰው የዕድሜ ዘመን እስር ቤት ነው። ብዙ ሠዎችም ወደፊት መራመድ እየፈለጉ አስሮ የሚይዛቸው በገዛ አዕምሮአቸው ውስጥ ያስቀመጡት የትናንት ታዝታቸው ነው። ከትዝታው መፋታትና ትዝታውን ማሸነፍ የቻለ ሰው ግን የትም መድረስ ይችላል።››

ሜሎሪና ሕይወቴ ገጽ - 79


አብርሆት ቤተመጻሕፍት አጠገብ በሚገኘው ሀሁ መጻሕፍት መደብር "ሜሎሪና ሕይወቴ"ን ማግኘት ይቻላል።
@psychoet

ሜሎሪና ቁጥር 3 (ሜሎሪና ሕይወቴ) እየተነበበ ነው። ፎቶና የወደዳችሁትን ሀሳብ እያካፈላችሁን ስላለ አመሠግናለሁ።

ሜሎሪና መጽሐፍ በጃዕፈር መጸሐፍ መደብር (ለገሀር፣ 4ኪሎና ሳሪስ አደይ አበባ) ፣ በእነሆ መደብር 4 ኪሎ፣ በየኔነህ መደብር ቃሊቲ መናሀሪያ፣ በሱመያ መደብር መርካቶ፣ በባህርዳር ጎንደርና ላሊበላ አካባቢ አዳነ መደብር እና በሌሎችም መደብሮች ይገኛል። በሌሎችም መደብሮች እየተሰራጨ ስለኾነ የቀረውን የክረምት ቀናት ዳጎስ ያሉ (የሥነልቦናና የመሪነት) ሀሳቦችን ከልብወለድ ታሪክ ጋር በማንበብ እንድታሳልፉ እንጋብዛለሁ።

እስር ቤት...

‹‹ትልቁ ብቸኝነት ሰውን ማጣት ሳይኾን ራስን ማጣት ነው። በምድር ላይ ራሱን እንዳጣ ሰው ብቸኛ የለም።  ራስን ማጣት፥ በኛ ውስጥ ያሉ ችሎታዎቻችንን አቅማችንንና ስሜቶቻችንን ማጣት ነው፡፡  እራሱን ያጣ ሰው በዙሪያው እልፍ ሰዎች ቢሰበስብ እሱ ግን ዘወትር ብቸኛ ነው።››

            ሜሎሪና ሕይወቴ ገጽ 44

"ሜሎሪና - ሕይወቴን" አንብባችሁ አስተያየታችሁንና የወደዳችሁትን ሀሳብ ከፎቶ ጋር ብትልኩልን ደስ ይለናል።
ሜሎሪና 💚💛❤️