کلمه‌بازی

می‌گه قالی ریشه‌ی #ترکی داره و از قالان میاد؛ به معنی ماندگار.
می‌خوایم به کسی بگیم نرو، «بمون»، می‌گیم «قال».

دلیلش هم عنصر آهستگی توی فرآیند تولید قالیه و این باور که هر چی یه قالی دیرتر بافته بشه و زمان بیشتری برای بافتش صرف شده باشه، قالی‌‌تر، قالان‌تر و ماندگارتره.

@kalamebazi

🎉کارگاه عملی آنلاین «جامع ویراستاری مقدماتی» لیکو🎉

📣 ۶۰٪ تخفیف فقط تا ۲۴ ساعت آینده
✅ ظرفیت کلاس‌ ۱۰ نفر
🚨ظرفیت باقی‌مانده: ۳ نفر
🕰 طول دوره: ۲۲ ساعت

🔻سرفصل‌های کلی به ترتیب
👈🏻 ویرایش فنی (صوری)
👈🏻 ویرایش نگارشی (زبانی)
👈🏻 ویرایش رایانه‌ای
👈🏻 ویرایش ترجمه‌ای (تطبیقی)

🧾 مدرک معتبر دانشگاه دولتی
📚 چاپ کتاب پروژه پایان‌ترم، به نام دانشجو

👇🏻ثبت‌نام👇🏻

🔗 https://b2n.ir/r33657 🔗

🛎 پشتیبانی تلگرام
@Leeko_Support

#دوره_ویراستاری #آموزش_ویرایش
#آموزش_ویراستاری #کارگاه_ویرایش
#کارگاه_ویراستاری

توی شهرهای دیگه هم «کارا می‌گورند تو هم» یا فقط مال اصفهانه؟

@kalamebazi

نویسنده نوشته «هرچه گفتم فلان، گوش نگرفت.»

شما گوش بگیر (به معنی گوش کن) و گوش نگرفت (به معنی گوش نکرد) رو جز #قم جای دیگه هم شنیدید یا می‌گید؟

@kalamebazi

می‌گه «فلانی رفت که رفت، اینم با زنش موندند که موندند که موندند.»

بعضیا فقط نمی‌رند، می‌رند که می‌رند.
و بعضیا فقط نمی‌مونند، می‌مونند که می‌مونند که می‌مونند.

#اصفهان

@kalamebazi

یه فقیه شاعر ادیبی داشتیم تو قرن یازدهم و دوازدهم میلادی، به اسم شهاب‌الدین سعد بن محمد صیفی، که این بنده‌خدا به حیص‌بیص مشهور بوده.
چون همیشه لفظ قلم حرف می‌زده و یه باری که می‌بینه مردم خیلی شلوغ می‌‌کنند، می‌گه که «مردم را چه می‌شود در این حیص‌بیص؟»
دیگه مردم براش دست می‌گیرند و از اون بعد بهش می‌گند حیص‌بیص.
خود حیص‌بیص یا حیص و بیص یعنی گرفتاری و سختی و گیر و دار و مخمصه.

اگه کلمه بودی، کدوم کلمه بودی؟

@kalamebazi

بخش پروفایل سایت کتابخونه‌ی دیجیتالی نور، یه بخشی داره به اسم «آگاه‌ساز». اگه زنگوله‌ی کنارش نبود متوجه نمی‌شدم همون نوتیفیکیشنه.
بالای آگاه‌ساز هم کلمه‌ی «پروفایل» رو داریم و پایینش «دانلود‌ها».
معلوم نیست چطوری زورشون فقط به یکی از کلمه‌ها رسیده.

@kalamebazi

#عرب به اکسسوری می‌گه اکسسوارات.
یه دور با بولدوزر از رو کلمه‌ی بیگانه رد می‌شه و مال خودش می‌کندش‌. از قدیم رویکردش همین بوده‌.

@kalamebazi

نویسنده به‌جای بلوار نوشته بولوار.
می‌خوام برم از همکارم بپرسم فلان نویسنده مشهدیه؟ تا چشمم می‌افته به پانوشت کارش که آدرس یه جایی رو تو مشهد داده.

تو تابلوهای #مشهد بلوار رو بولوار می‌نویسند. چطوری تلفظش می‌کنند، نمی‌دونم.

@kalamebazi

مترجم فارسی برای عبارتی که در اصل یونانیه و مترجم‌های انگلیسی‌زبان به well-put-together stories و well-constructed plot ترجمه کردنش،
پی‌ساخت خوش‌چیده اورده‌.

هنوز با پی‌ساخت برای پلات کنار نیومدم ولی خوش‌چیده چه معادل‌سازی خوبی بوده.

#ترجمه

@kalamebazi

دیشب شنیدم که #ماحسون می‌گه:
Seni sevdim seveli seveli
Seni gördüm göreli göreli
Seni bildim bileli bileli
Herşeyim sensin

انگلیسیش اینه:
I have loved you, since I have loved you
I have seen you, since I have seen you
I have known you, since I have known you
You are my everything

و فارسیش:
دوستت دارم، از وقتی دوستت دارم
دیدمت، از وقتی دیدمت
شناختمت، از وقتی شناختمت
همه چیزم تویی

و اون seveli ،göreli و bileli توجهم رو جلب کرد. (توی ترانه دو بار تکرار شدند.)
به ریشه‌ی فعل (sev، gör و bil) پسوند eli اضافه شده که معنی «از وقتی که» می‌ده که نشون‌دهنده‌ی شروع یه عمل در گذشته و ادامه‌ داشتنش در حال حاضره. برای گفتن همین کلمه شما تو فارسی و انگلیسی به چند تا کلمه نیاز دارید.

چون #ترکی جزء زبان‌های پیوندیه (agglutinative). یعنی زبان‌هایی که کلمات رو معمولاً با اضافه کردن پسوندها و پیشوندها به ریشه‌ها می‌سازند و هر پسوند یا پیشوند یه معنی خاص یا یه ویژگی گرامری رو منتقل می‌کنه. توی این زبان‌ها تغییرات بیشتر درون‌کلمه‌ای هستند تا اینکه ساختار جمله و ترتیب کلمات عوض بشند.

این ویژگی‌ باعث می‌شه که زبان ترکی غنی، انعطاف‌پذیر، منسجم و کارآمد باشه و قابلیت این رو داشته باشه که با کمک ساختارهای ساده، معانی پیچیده رو منتقل کنه.

زبان‌های زیادی توی دنیا پیوندی نیستند. از شناخته‌شده‌ترین‌هاشون کره‌ای و ژاپنی‌اند.

@kalamebazi

اونجایی که #ماحسون می‌گه:
Ah, senden bana kalan
İnsafsız bir kalp ağrısı
İnceden sarar bir sızı
Yalnızlık başım' belası

چیزی که از تو برام مونده
یه قلب‌درد بی‌انصافه
دردش رو آروم پخش می‌کنه
دردسر تنهاییمه

@kalamebazi

دوستان برای کمک به فرهنگستان زبان فارسی پیشنهاد می‌کنند به‌جای اکس، از معادل‌های پیش‌یار، دی‌یار، یارپار و پاریار استفاده کنیم.

@kalamebazi

جناب شیخ [ابوعلی سینا] می‌فرماند:
«یار از برای این باید، که بار از دلِ یار خود بردارد.
دوست از بهر آن باشد، تا رنج از دوست خود برگیرد.
اما در این روزگار، چنان دوست و یار، کجا به دست آید؟ که یاری‌‌ها بازی شده‌ است و دوستی‌ها جمله مجازی گشته تا هیچ یار، مر یار خود را جز از برای جذب محبوب جسمانی یا دفع مکروه این‌جهانی، باز نطلبد، هیچ غم و بار، بی‌واسطۀ دِرَم و دینار از وی بازنگیرد... .»

از هزار سال قبل وضعیت همینه. در همه‌ی دوران‌ها هم غر می‌زنیم و می‌گیم زمونه بد شده، قبلنا شریک عاطفی مرام می‌فهمید، محبت می‌فهمید. نه، قبلاً و بعداً نداره گویا.
همینه آقا. همینه خانوم. به گواهی شیخ حداقل هزار ساله که قصه همینه.

@kalamebazi

آقای روانشناس به‌جای پارتنر می‌گه شریک عاطفی.
این شد یه معادل‌گزینی خوب و بچسب که آدم دلش میاد به کارش ببره و موقع گفتنش دهنش نوچ نمی‌شه.

@kalamebazi

اگر قرار باشه به‌جای کلمه‌ی «شهرستان» توی ترکیب «تهران و شهرستان‌ها»، چیزی پیشنهاد بدید چی می‌گید؟

مثلاً نشر اطراف از «شهرهای دیگر» استفاده می‌کنه که خیلی حرکت رو به جلو و شیکیه ولی اون «دیگر» بازم یه حالت جداکنندگی داره. انگار داری می‌گی یه طرف این، طرف دیگه شما همه‌تون.

شاید حتی بشه از دایکوتومی «تهران و یه چیز دیگه» هم بیرون اومد و جای تهران هم چیز دیگه پیشنهاد داد یا کلاً ترکیب رو عوض کرد.

چی می‌گید؟

#موقت

@kalamebazi

آدم‌ها تصدیق می‌گرفتند چون یه اداره‌ای «تصدیق می‌نمود» که اون‌ها معلومات لازم در زمینه‌ی چیزی رو دارند و حالا می‌تونند «حرکتی بنمایند».

عکس از صفحه‌ی اینستاگرام mehdi.shahdeli.

@kalamebazi

تو #افغانستان به‌جای تمیزکار یا نظافتچی می‌گند صفاکار.

روح شغل با همین تغییر کوچیک عوض شد. دلْ خودش رو قاطی ماجرا کرد. مثلاً هیرایاما تو فیلم Perfect Days تمیزکار نیست، صفاکاره.

@kalamebazi

تو #اصفهان وولِه رو می‌رند وقتی می‌خواند وقت تلف کنند، و لُوِه رو می‌زنند وقتی می‌خواند به یکی خواهش و التماس کنند.

اینقده وولِه نرو.
اینقده لُوِه نزن.

پی‌نوشت: گویا ووله نیست و هوله‌ست. اصفهانیا کمک کنید.
پساپی‌نوشت: هوله درسته.

@kalamebazi

اینجا دوست عزیزی داریم که لر بروجرد باشه و دست‌به‌قلم هم باشه و لطف کنه چند تا دیالوگ رو به فارسی‌ای که با لهجه‌‌ی لری بروجرد ادا می‌شند، بازنویسی کنه؟

#موقت

#قم یه جایی داره به اسم دورشهر. البته اسمش الان تغییر کرده ولی مردم همچنان بهش می‌گند دورشهر.

چرا دورشهر؟
یه روایت می‌گه چون زمان پهلوی دوم شهر هنوز تا اون حوالی گسترش پیدا نکرده بود و اونجا از شهر دور بود.
و روایت دوم می‌گه اون منطقه دُورِ شهر بوده. حوالی شهر. اطراف شهر.

@kalamebazi

در حالی که ما به بعد از شلخته، پلخته رو اضافه می‌کنیم و ترکیب شلخته‌پلخته رو می‌سازیم، تهرونیا به قبل از شلخته، شِتِره اضافه می‌کنند و نتیجه می‌شه شتره‌شلخته.

#تهران

@kalamebazi

می‌گه
«من گلمیشم سیزه قوناخ
جیران منه باخ باخ»
(اومدم خونه‌تون مهمونی، جیران نگاهم کن.)

می‌گی به‌به شعر رو، مرد رمانتیک رو.
تا اینکه وی در ادامه می‌افزاید
«پیشیر منه سن قیقاناخ
مارال منه باخ باخ»
(برام قیقاناخ/خاگینه بپز. مارال نگاهم کن.)

کاخ رویاهات در یک آن فرو می‌ریزه. حالا هر چی هم در ادامه قربون‌صدقه‌ی پیراهن کتان و موهای مشکی و صورت رویایی یار در خواب بره. دیگه فایده نداره. دو دقیقه جلوی شکمت رو می‌گرفتی مرد. لااقل رو به آخر ترانه سفارش غذا می‌دادی، نه دم رسیدن.
مردا عجیب‌اند.

پی‌نوشت: ما داریم تو کامنتا مصرع جایگزین پیشنهاد می‌دیم. از پیشنهادای خوب شما هم استقبال می‌کنیم.

#ترکی

@kalamebazi

می‌خواد بگه ضدآفتاب کم زده امروز. انگشت اشاره‌ش رو میاره بالا، بند انگشتی که جاکرمیه نشونم می‌ده، می‌گه «یه‌کم کرم نشونی دستم دادم فقط.»

اصفهانیای مجلس بیاید بگید این «نشون دادن کمی از چیزی به چیزی دیگر یا کسی» رو دیگه کجاها و تو‌ چه جملاتی می‌شه به کار برد.

#اصفهان

@kalamebazi

امشب موقع برگشت، دوست این شعر رو برامون خوند:
هر که بگویدت «ز مه، ابر چگونه وا شود؟»
باز گشا، گره گره، بند قبا که هم‌چنین

به شیطنت #مولانا خندیدیم.

@kalamebazi

اون اعراض کردنی که ما فقط در گفتار و نوشتار رسمی به معنای «روی گرداندن» و «پشت کردن» به کارش می‌بریم، معنی «ترسیدن» و «هول کردن» هم می‌ده و به این معنای دوم تو #شیراز زنده‌ست.
مثلاً «ووی، اعراض کِردم.»

@kalamebazi

اسم بچه‌ی ته‌تغاری رفعت العرعیر، شاعر و نویسنده و استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه غزه، امله. امید. آرزو.

رفعت که صدای غزه توی ادبیات مقاومت بود، سال ۲۰۲۳ و تو یه حمله‌ی هوایی کشته شد، در حالی که تو آخرین بند آخرین شعرش گفته بود:
اگر باید بمیرم
بگذار این مرگ امید با خود بیاورد
بگذار داستان باشد.

If I must die
let it bring hope
let it be a tale.

إذا كان لا بد أن أموت
لتجعلها تجلبُ الأمل
لتجعلها قصة.

کاش یکی زندگی این مرد رو به‌نحو شایسته‌ای قصه کنه.

@kalamebazi

برای یه مجله‌ی سینمایی چه اسمی پیشنهاد می‌کنید کلمه‌بازای عزیز؟
پیشنهادهای اولیه و روی میز این‌هاست:
میزانسن
دکوپاژ
نما شا
سیـ قاب/ ۳۰ قاب
اساسی‌نما
برداشت
برداشت یک
برداشت آخر
برداشت برتر
برداشت کوتاه
«بی‌جهت»
برداشت موازی
برداشت جدید
سیـ مع نا/ سی مع نا/ ۳۰ مع نا
هم‌نما
نما

#موقت

امروز دیدم یکی به اون سبز یواشی که ترند شده و به هزار و یک اسم ازش نام می‌برند، می‌گفت سبز مریم‌گلی.

خشکش یواش‌تره و دقیقاً همون سبز پاستلی می‌شه.

به سبز مریم‌گلی سلام کنید.

@kalamebazi

می‌گه
«درخت آرایش صبح است»

شفیعی کدکنی که فردا تولدشه.

@kalamebazi

یالّا رو شما به معنی «زود باش» استفاده می‌کنید. ما هم.
اما یه سطح دیگه از این فعل (؟) هم بر من گشوده شد. اونجا که دوست عزیزی فرمودند «یالّین» و یالّا رو به‌صورت جمع به کار برد.

حدسم اینه که فقط توی لهجه‌ی #اصفهان این اتفاق بیفته. من اگه بودم خطاب به جمع می‌گفتم «یالّا، زود باشید.»

@kalamebazi

حماسه‌ای دیگر از ترجمه‌ی متون فلسفی:
مترجم پوزیشن رو تو متن لویناس ترجمه کرده به نهشت.
فکر کنم یه رقابت پنهانی برای کسب جایزه‌ی «کی از همه معادل عجیب‌تری انتخاب می‌کنه» در جریانه و من ازش بی‌اطلاعم.

#ترجمه

@kalamebazi

دیشب آقای علی خدایی رو دیدم. ازشون پرسیدم کلمه‌بازی رو دنبال می‌کنید؟ چون عضو کانال هستند. گفتند گاهی سر می‌زنند و مطالب رو می‌خونند (من رو تصور کنید که از ذوق در ابرهام) و یه چیزی گفتند که خودم حواسم بهش نبود. گفتند وقتی یه کلمه‌ی خوب پیدا می‌کنیم، با ثبت و ضبطش توی کانال دست به دستش می‌کنیم.

دست به دست کردن کلمه‌ها؛ «ببین، من این کلمه رو پیدا کردم. ببین چه خوبه. تو هم بیا از این به بعد ازش استفاده کن.»
حواسم نبود که داریم توی این کانال همچین کاری می‌کنیم.

@kalamebazi

دوستان ویراستار، اهل نشر و اهل کتاب،

وقتی یه فایل وُردی به دست‌تون می‌رسه و می‌خواید روش کار کنید، چطوری همه‌ی تنظیمات فایل رو صفر می‌کنید تا ایرادایی مثل نیم‌فاصله‌های کاذبِ با کیبورد غیراستاندارد خورده، ی و ک‌های عربی، اینترهایی که ظاهراً خوردند ولی درواقع نخوردند و امثال این‌ها، خودشون رو نشون بدند؟

من کل مطلب فایل رو با Ctrl+A می‌گیرم و بعد از کپی، روی فایل جدیدی با گزینه‌‌ی Keep Text Only، پیست می‌کنم ولی بازم گاهی فایل‌هایی پیدا می‌شند که با این روش هم یه سری خرابی‌ها و ایرادات رو نشون نمی‌دند.

لطفاً بگید چه می‌کنید که یاد بگیریم.

#موقت

@kalamebazi

اهل فن کانال
شما Inside Out رو که براش معادل‌های متعددی پیشنهاد شده، چی ترجمه می‌کنید؟

#همفکری_ترجمه

@kalamebazi

شهریار مادربزرگش رو «خان‌ننه‌» صدا می‌کرد.
تلفیقی از صمیمیت و احترام.

@kalamebazi

محمدعلی جمالزاده تو خاطرات انقلاب مشروطه‌ای که تعریف می‌کنه، هر جا از دیگرانی که صداش زدند یاد می‌کنه، اسم خودش رو ممدلی می‌گه.
مثلاً با پدرش رفته خدمت پادشاه قاجار، پادشاه صداش می‌زنه، می‌گه «ممدلی مدرسه می‌ری؟»
حالا ممدلی یه نوجوونه که عمامه هم سرشه.

خب شما که حوصله نمی‌کردید اسم رو کامل بگید و اینجور از ریخت می‌نداختیدش، از اول یه چیز دیگه می‌ذاشتید اسم بچه رو.

@kalamebazi

توی #ترکی معادل «به» و «برای» یه چیزه: فتحه.
منَ باخ: به من نگاه کن.
منَ آل: برای من بخر.
برای همین ترک‌ها وقتی می‌خواند فارسی حرف بزنند گاهی این دو تا حرف اضافه رو جابه‌جا به کار می‌برند.

این‌جوری می‌شه که مؤلف تبریزیِ یه کتاب فلسفی که دو تا ویراستار هم داشته، نوشته:
«ریکور نیز مانند گادامر اهمیتی به نیت مؤلف قائل نمی‌شود.»
جمله تو ذهن نویسنده این بوده: «ریکور دا گادامر کیمی، مؤلفین نیتینَ اهمیت قائل دئیل.» که توی ترکی کاملاً درسته.

@kalamebazi