کلمه‌بازی

شما در کودکی به اینا چی می‌گفتید؟
ما تو #اصفهان می‌گفتیم «گولی».
«تیله» اسم رسمی، علمی‌پژوهشی و غیرکاربردیش حساب می‌شد.

@kalamebazi

اونجا که ترجیع‌بند نماز «الله اکبر»ه.

تو رب‌العالمینی. رحمان ‌و رحیمی. اما نه، تو بزرگ‌تر از چیزی هستی که من می‌گما.
تو خدای عظیمی. اما نه، تو بزرگ‌تر از چیزی هستی که من می‌گما.
تو خدای اعلایی. اما نه، تو بزرگ‌تر از چیزی هستی که من می‌گما.

و همین‌طور تکرار و تأکید روی بزرگ‌تر بودنش. تکرار. تأکید. تو بزرگ‌تری‌. بزرگ‌تری. بزرگ‌تری از اون چیزی که خودت بهم یاد دادی باهاش توصیفت کنم و باهات حرف بزنم. بزرگ‌تر. باز هم بزرگ‌تر.

الله اکبر.

@kalamebazi

اصفهانیای عزیز
می‌تونید یه دندونپزشکی که کار لمینتش طبیعیه و دندون رو مدل خیلی سفید و مصنوعی و آدامسی درنمیاره بهم معرفی کنید؟
از این اینستاگرامیا نه، خودتون یا آشنا رفته باشید پیشش و واقعاً راضی باشید.

خیلی خیلی ممنونم.

#موقت

«انگار نه‌انگار» ساختار عجیبی داره.
خود انگار، لااقل توی بعضی کاربردهاش، درخودتمام نیست. رو به سوی بیرون از خودش داره. انگار، چی؟ گویی انگار بعد از خودش چیزی رو انتظار می‌کشه. و توی این ترکیب «انگار نه‌انگار»، یهو بعد از انگار با نقیض انگار مواجه می‌شیم: «نه‌انگار». اون چیزی که انتظار داری بعد از انگار بیاد، در غیرقابل پیش‌بینی‌ترین حالت، نقیضشه.

ظاهراً ترکیب قدمت‌داری نیست و این آخری‌ها، اون هم توی محاوره وارد زبان فارسی شده. خوش اومده. دل‌نشینه.

@kalamebazi

یه ضرب‌المثل #ترکی هست که می‌گه «آج قولاغیم، دینج قولاغیم».
هر چی گوشم رو گرسنه‌تر نگه دارم، گوشم دنج‌تره.
هر چی کمتر بشنوم، راحت‌ترم.

@kalamebazi

تو #ورامین خیال‌شون راحت نمی‌شه یا دل‌شون قرص نمی‌شه بابت موضوعی، «گوش‌شون دنج می‌شه.»

پ‌ن: گوش دنج، کنایه از گوش راحت و آسودگی، همون «دینج قولاغ‍»‍ه که از #ترکی وارد فارسی ورامین شده.

@kalamebazi

دختر بیوتی‌بلاگر #تاجیک می‌خواد نازکی‌های کسبش رو یادمون بده تا پسندمون بیاد. و ازمون خواهش دارد هر یک ویدئوی نَو که می‌برارد با لایک و ریشر دستگیری کنیم.

@kalamebazi

اینجا کسی هست که کلاس «نثرنویسی» رفته باشه تا حالا؟
▪️می‌تونید بگید کلاس‌تون کجا بوده، استادش کی بوده، سرفصل مباحثی که تدریس شده چی بوده؟
▪️اگر هم خودتون شرکت نکردید ولی جایی دوره‌‌ی خوبی سراغ دارید لطف می‌کنید بهم معرفی کنید.
▪️و اگر خودتون مدرس چنین دوره‌ای بودید ممنون می‌شم تو کامنت‌ها بهم اطلاع بدید.

امکان کامنت گذاشتن برای همه به‌صورت موقت فعال شده.
و پیشاپیش ازتون ممنونم که درباره‌ی تحربه‌‌تون می‌گید.

#موقت

@kalamebazi

فلانی بَزی بهمانیه‌.
فلان چیز بَزی بهمان چیزه.
بَزی شوما نباشند، خیلی خُب‌اند.

«به از» توی لهجه‌‌ی اصفهانی اینجوری زنده‌ست.
#اصفهان

@kalamebazi

من همیشه تو‌ پیدا کردن معادل برای ageing مشکل داشتم. الان می‌بینم نیما یوشیج از تعبیر سن کردن استفاده کرده:
«عالم صحیح التربیة مجهول را انکار نمی‌کند. ولی فرق است بین مغرور و عالم. همه‌ی این‌ها را سن کردن به انسان می‌فهماند.»

خیلی بهتر از «مسن شدن‍»‍ه. چون مسن شدن به معنی پیر شدنه، ولی سن کردن افزایش سنه بدون اینکه الزاماً به پیری دلالت کنه.

#ترجمه

@kalamebazi

«واژه‌ی دی نیز از ریشه‌ی اوستایی  daδvah-؛ daduš می‌آید و در فرهنگ هند و اروپایی و هند و ایرانی با ریشه diut و diu به معنی پرتو افکندن و گرم کردن مرتبط است. نام ایزدانی چون زئوس و ژوپیتر که در شکل قدیمی‌تر به صورت Diespiter و Tiw آمده و نام ایزد آسمان اسکاندیناوی که در واژه‌ی تیوزدی/ Tuesday هم مانده است، با این ریشه مرتبط‌اند. همچنین واژه‌ی dies لاتین به معنی روز هم از همین ریشه است. این لغت در شکل مثبتش در فارسی فقط در دی باقی مانده است.»

از اینجا.

@kalamebazi

می‌گه فلانی «نوؤدان بوزو»ئه.
یخ ناودون. بی‌اثر و یخ‌زده. کسی که بود و نبودش فرقی نداره.

مشخصه این اصطلاح #ترکی از مناطق سردسیر میاد. ما که در مرکز ایران نه ناودون درست‌ و حسابی دیدیم، نه زمستونی که توش ناودونه یخ بزنه.

📽️ ناودون کلیسای وانک، زمستون دو سال پیش، بعد از برف کریسمس. ناودونی که یخ نزده باشه این‌جور پرسرو‌صدا و شلوغه.

@kalamebazi

می‌دونستید سرود ملی (قومی ترانه) پاکستان با اینکه به زبان اردوئه ولی کلمات فارسی و عربیش اونقدر زیاده که کاملاً برای ما مفهومه؟
تنها کلمه‌ی سانسکریتی که توش به کار رفته «کا»ست، به معنی of.
شاعر؟ حفیظ جالندهری.

@kalamebazi

تو اسپانیایی و فرانسوی و ایتالیایی تصمیم رو می‌گیرند.
تو انگلیسی تصمیم رو می‌سازند.
تو آلمانی تصمیم ملاقات‌کردنیه.
تو ترکی استانبولی ‌و آذری تصمیم رو می‌دند: «قرار ورمک».

فارسیِ شهر یا روستای خاصی هست که تصمیم توش گرفتنی نباشه؟

@kalamebazi

نه فقط به‌خاطر اینکه بدونیم آستین‌پفی و پف
از کجا اومده، بلکه به‌خاطر این قصه‌.

به‌خاطر آنه که تا همیشه از قشنگ‌ترین آدم‌های زندگی‌مونه. به‌خاطر قلب بزرگ متیو. به‌خاطر قصه‌ها که ما رو و دوست داشتن‌ها و دوست نداشتن‌ها و ایده‌ها و باورهای ما رو می‌سازند، بدون اینکه حواس‌مون باشه و بدونیم که چطوری.

#انگلیسی

@kalamebazi

یه عزیزی تذکر دادند که از کاربرد عبارت «استفاده کردیم» توی موقعیت بهره‌مندی از کلام کسی، خوش‌شون نمیاد.

مثلاً در محضر کسی هستی، حرفای خوبی می‌شنوی ازش و انتهای کلام برای نشون دادن ادب و احترام می‌گی «ممنونم، استفاده کردیم.»
یه‌جور شئ‌انگاری توش هست. انگار دیگری رو چیزی تصور کردی که می‌شه ازش استفاده کرد. چیزی هم که استفاده‌کردنیه، تموم‌شدنی، خراب‌شدنی و حتی دورانداختنیه.

و بله. دقیقاً همچین تعبیر نابجا و نازیبا و زمختیه. منم به کارش می‌بردم، تا دیشب. می‌خوام ترکش کنم.

@kalamebazi

تو‌ #ترکی به آدم‌ متاهل می‌گند «اِوْلی/ evli». اما خود «اِوْ/ ev» یعنی خونه. آدم متاهل اهل خونه‌ست. ازش فعل هم داریم با مصدر «اِوْلنماخ» یا evlənmək. مثلاً می‌گی «فلانی اِوْلندی.» ظاهراً داری می‌گی فلانی ازدواج کرد ولی در بطنش داری می‌گی «فلانی خونه کرد.»

هر بار که می‌شنومش این نسبت بین ازدواج و خونه برام تازه‌ست.

@kalamebazi

اینکه به novel می‌گیم رمان، از کجا گرفتیم؟ آلمانی یا فرانسوی؟ هر دو می‌گند roman. البته با «ر»ی «ق»ای. شانس اوردیم به املا بیش از تلفظ اهمیت دادیم، وگرنه الان می‌گفتیم قمان. قم‌ها.

@kalamebazi

شب یلدا بر همگی مبارک!

و اما بعد! اخیراً چند نفر از ایرانیان خیلی آریایی عزیز کشف کرده‌اند که یلدا در حقیقت لغتی سریانی یا آرامی است و از مسیحیان ایرانی اقتباس شده است (چیزی که البته من خودم بیست سالی است که می‌دانستم). در حقیقت یلدا هم‌ریشه با کلمه‌ی عربی ولادت است، و به تولد حضرت عیسی اشاره دارد. یعنی یلدا در اصل همان بوده که امروز کریسمس نامیده می‌شود! حالا این کشف از عدم خلوص آریایی به این هموطنان گران آمده است، و متعاقباً امسال تبریک یلدا تبدیل شده به خجسته گویی شب چله! ("تبریک" هم چون عربی است نباید به کار رود).

آریایی عزیز! وابده! بس کن!

باستان‌گرایی ایرانی از بعضی روشنفکران دوره ناصری شروع شد، و سپس در دوره پهلوی‌ها رایج و شایع شد. تصویری کاملاً دروغین و معوج از روزگاران باستان ایران ارائه کردند که در آن یک نژاد خالص آریایی بود و همه با زبان پارسی و همه هم زرتشتی، و همه هم "پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک". اینها با هخامنشیان شروع شد و بعد ساسانیان، و بعد هم عرب‌های سوسمارخور آمدند و به زور شمشیر، خلوص دین و نژاد را بر هم زدند و خواستند زبان عربی را تحمیل کنند که فردوسی آمد و نگذاشت! عوام مردم هم فکر می‌کنند که یلدا (یا چله) آئینی زرتشتی بوده، و گمان می‌کنند که ایرانیان از دوره کورش شب چله هندوانه می‌خوردند و روز نوروز ماهی قرمز داشتند! آنهایی هم که بیشتر اهل فضلند برایت سخنرانی می‌کنند که بله، کریسمس همان یلدا است، چون در میترائیسم که از ایرانیان گرفته شده، تولد میترا همان یلدا بوده و مسیحیان بعدا این را تبدیل به تولد مسیح کردند....

تمام‌این تصورات از بیخ و بن غلط است یا در بهترین حالات فقط ذره‌ای از واقعیات دارند! نژاد آریایی وجود نداشته و ندارد (مفهومی که به اشتباه ساخته شد و بعداً توسط آلمانی‌های نژادپرست استفاده شد و بعداً همه جا دور انداخته شد، الا توسط تعدادی ابله در ایران!). در ایران همه زرتشتی نبودند، بلکه جمعیت‌های زیادی از یهودیان و مسیحیان و ادیان قومی و قبیله‌ای دیگر نیز بودند. بعضی تاریخ‌نویسان به مسیحی بودن خسرو پرویز ظن دارند و در مسیحی بودن جانشینش تقریباً مطمئن‌اند. زبان اداری هخامنشیان و ساسانیان بیشتر آرامی بود تا فارسی باستان یا پهلوی، و علاوه بر آن زبان‌های متعدد دیگر نیز در جای جای فلات ایران وجود داشت که از ریشه فارسی نبودند.... زرتشتیان هیچ آئینی برای یلدا یا چله یا بلندترین شب سال نداشتند، و قدمت گرامیداشت شب چله در نزد ایرانیان غیرمسیحی نیز شناخته شده نیست و حتی ممکن است متاخر باشد. میترائیسم آئینی رومی بوده و هیچ شاهدی بر وجود آن (به عنوان یک آئین فراگیر) در ایران نداریم (اگر چه ممکن است نام ایزد میترا را از ایرانیان گرفته باشند).....

اگر بخواهم در مورد همه اینها توضیحات مبسوط دهم، یک کتاب می‌شود.

خلاصه که رها کنید این خلوص احمقانه آریایی را! چله یا یلدا، هر پیشینه‌ای که داشته باشد، الان جشنی فرهنگی میان مردم است، و لازم نیست آن را تبدیل به یک بحث ایدئولوژیک "آریایی" کنید!

من برای یلدا چه می‌کنم؟ همان هندوانه و انار و آجیل را می‌خورم، ولی چون به درخت کریسمس علاقه خاصی دارم، یک درخت کریسمس هم تزئین می‌کنم. اسمش را هم "درخت یلدا" گذاشته‌ام!

@jenabegav

ابراهیم گلستان یه جا می‌نویسه «کار نباید نیاز به چوب زیر بغل داشته باشد.»
کنایه از نویسنده‌هایی که دنبال کارهاشون راه می‌افتند، توضیح‌شون می‌دند، براشون مقدمه‌ها و تفسیرها و معرفی‌های طولانی می‌نویسند و خلاصه قد خود کار توضیح میارند که کاره چیه و چرا نوشته شده. کار نباید نیاز به چوب زیر بغل داشته باشد.

@kalamebazi

دوستانی که هنر و نوشتن مسئله‌شونه این دوره رو از دست ندید.
ماها که سن‌مون بالاتره هیچ وقت هیچ دوره‌ای ندیدیم و سلف‌استادی و با آزمون و خطا ژورنالیستی نوشتن رو یاد گرفتیم‌. حالا اگه کلاسی هست که راه رو نشون‌مون می‌ده و زودتر ما رو به مقصد می‌رسونه، چرا استفاده نکنیم؟

#این_تبلیغ_نیست

📣 فهرست کامل رشته‌ها و مدرسان اولین دوره ژورنالیسم هنر «مدرسه میدان آزادی»

#مدرسه_میدان_آزادی در هر فصل از دوره‌های خود با اولویت اهمیت و جذابیت، سراغ بعضی از شاخه‌های #ژورنالیسم_هنر می‌رود.

▫️تأکید می‌شود همانطور که در فراخوان آمده، کارگاه‌های ترم زمستان همه به‌شیوه حضوری و در شهر تهران برگزار خواهد شد.

🔍 اما ژورنالیسم هنر چیست؟

▫️ ژورنالیسم هنر شاخه‌ای تلفیقی و تخصصی منشعب از دنیای هنر و دنیای ژورنالیسم است که همچنان در سرزمین ما آن‌طور که باید و شاید مورد پژوهش و آموزش عمومی قرار نگرفته است. شاخه‌ای که با بهره‌مندی از توانایی‌های نوین ژورنالیسم به سمت هنر می‌آید و با این روش، هنر، هنرمند و اثر هنری را تماشا، واکاوی، نقد، تحلیل و دسته‌بندی می‌کند، درباره‌‌شان صحبت می‌کند، از آن‌ها حمایت و محافظت می‌کند و آن‌ها را برای انواع مخاطبان دسترس‌پذیر می‌سازد.

▫️ ژورنالیسم هنر در جایگاه حرفه‌ای و هنری‌اش -فارغ از انواعِ صرفا تجاری و تبلیغاتی‌اش- نوعی هنربانی است؛ یعنی پل‌شدن و ایستادن در نقطه‌ای بین هنر و مخاطب هنر.


📰 اطلاعات بیشتر‌ و ثبت‌نام:
صفحه مدرسه میدان آزادی


#مدرسه_میدان_آزادی
8️⃣8️⃣4️⃣
@azadisqart

«خودپالایی» رو نداشتم که شکر خدا به دایره‌ی واژگانم اضافه شد. نگیم ما نشستیم به تماشا تا باد اومد، بارون گرفت، برف اومد هوا رو تمیز کرد، بگیم خودپالایی رخ داد.

@kalamebazi

فهمیدم دوستی اسم پسرش رو نویان گذاشته. تصور اولیه‌م این بود که با «نو» بازی کردند. مثل اتفاقی که توی شاهان و رادان و این‌ها می‌افته.
اما کمی جستجو من رو رسوند به اینکه نویان یه لقب نظامی #ترکی در تاریخ بوده. تا اینجاش هم مشکلی نبود. قصه اونجایی پیچیده شد که نویان کلمه‌ی ترکی مغولیه و مشهورترین نویانِ تاریخ، یه سردار مغوله که گویا نقش مهمی هم تو سقوط خوارزمشاهیان داشته.

گفتم در جریان باشید که ماجرای دراماتیک گذار از اسامی عربی‌اسلامی، پس از عبور از کوچه‌ی ایران باستان وارد لشکر مغول شده.

#اسم_پسر

@kalamebazi

توی کامنت‌هاش نوشتند تو #مازندران هم تعبیر «زینه‌جدایی» دارند که به همین معناست.

از اینستاگرام چراغبان.

@kalamebazi

اسامی #ترکی استانبولی خیلی وقتا همون اسامی فارسی و عربی هستند ولی با الفبای لاتین نوشته شدن‌شون باعث آشنایی‌زدایی‌شون می‌‌شه.

الان تو صفحه‌ی اینستاگرام #ماحسون دیدم از مادرش یاد کرده: Faike. خیلی تلاش کردم بفهمم چیه و نشد. معنیش رو گوگل کردم و باز نشد. تلفظش رو گوگل کردم و وقتی فائیکه رو شنیدم تازه متوجه شدم همون فائقه‌ست.

شما هیچ وقت حواس‌تون بود فائقه همون فائق اومدنه، به معنی برتر و عالی‌مرتبه‌؟ من که همیشه فکر می‌کردم این اسم عجیب چیه روی گوگوش گذاشته بودند؟ (پدر و مادر گوگوش هم ترک‌اند.) پسرونه‌ش رو هم ترک‌ها می‌ذارند: فائق‌ یا به قول خودشون فائیک.

@kalamebazi

می‌گند دم‌ پل خواجو تا همین چند سال پیشا یه دکه بوده مال شخصی به اسم غلوم علی دوخره.
در مورد وجه تسمیه پرس و جو کردند. یکی از روایتا می‌گه غلوم پسر شهید علی رحمانیه. ظاهراً علی زور زیادی داشته و به‌خاطر زورش بهش می‌گفتند دوخره. (زور دو تا خر رو داشته) علی تو جنگ هشت‌ساله شهید می‌شه. پسرشم که غلوم باشه کشتی‌گیر و خرزوری بوده برای خودش.

از صفحه‌ی اینستاگرام برنا موسوی و مهدی شاهدلی نقل می‌کنم.

#اصفهان [عکس از دو شب پیش]

@kalamebazi

چرا اینو دیدم؟

@kalamebazi

می‌گه:
دیدار یار نامتناسب جهنم است

هر جور فکر می‌کنم نمی‌فهمم چطوری نامتناسب به مقام یاری رسیده. حداقل اونجا که بهش می‌گی یار، نامتناسب نمی‌انگاریش. حالا ممکنه بعد از جدا شدن ازش، سر عقل بیای و بفهمی عجب نامتناسبِ «تاکسیکی» بودا.

#سعدی

@kalamebazi

ذکر امروز:
Vatanım senin yanın

وطنم، مجاورت تو.

#ماحسون
#ترکی

@kalamebazi

ذکر امروز:
Gül senin tenin
Ben de güller içinde kafesteyim

تن تو گله
منم توی گل‌ها زندانی‌ام

#ماحسون
#ترکی

@kalamebazi

از صفحه‌ی مهدی شاهدلی در اینستاگرام.
نمی‌دونم جز اصفهان شهرهای دیگه هم فامیلی مکاریان و مکاری دارند یا نه.

@kalamebazi

می‌گه قالی ریشه‌ی #ترکی داره و از قالان میاد؛ به معنی ماندگار.
می‌خوایم به کسی بگیم نرو، «بمون»، می‌گیم «قال».

دلیلش هم عنصر آهستگی توی فرآیند تولید قالیه و این باور که هر چی یه قالی دیرتر بافته بشه و زمان بیشتری برای بافتش صرف شده باشه، قالی‌‌تر، قالان‌تر و ماندگارتره.

@kalamebazi

🎉کارگاه عملی آنلاین «جامع ویراستاری مقدماتی» لیکو🎉

📣 ۶۰٪ تخفیف فقط تا ۲۴ ساعت آینده
✅ ظرفیت کلاس‌ ۱۰ نفر
🚨ظرفیت باقی‌مانده: ۳ نفر
🕰 طول دوره: ۲۲ ساعت

🔻سرفصل‌های کلی به ترتیب
👈🏻 ویرایش فنی (صوری)
👈🏻 ویرایش نگارشی (زبانی)
👈🏻 ویرایش رایانه‌ای
👈🏻 ویرایش ترجمه‌ای (تطبیقی)

🧾 مدرک معتبر دانشگاه دولتی
📚 چاپ کتاب پروژه پایان‌ترم، به نام دانشجو

👇🏻ثبت‌نام👇🏻

🔗 https://b2n.ir/r33657 🔗

🛎 پشتیبانی تلگرام
@Leeko_Support

#دوره_ویراستاری #آموزش_ویرایش
#آموزش_ویراستاری #کارگاه_ویرایش
#کارگاه_ویراستاری

توی شهرهای دیگه هم «کارا می‌گورند تو هم» یا فقط مال اصفهانه؟

@kalamebazi

نویسنده نوشته «هرچه گفتم فلان، گوش نگرفت.»

شما گوش بگیر (به معنی گوش کن) و گوش نگرفت (به معنی گوش نکرد) رو جز #قم جای دیگه هم شنیدید یا می‌گید؟

@kalamebazi

می‌گه «فلانی رفت که رفت، اینم با زنش موندند که موندند که موندند.»

بعضیا فقط نمی‌رند، می‌رند که می‌رند.
و بعضیا فقط نمی‌مونند، می‌مونند که می‌مونند که می‌مونند.

#اصفهان

@kalamebazi

یه فقیه شاعر ادیبی داشتیم تو قرن یازدهم و دوازدهم میلادی، به اسم شهاب‌الدین سعد بن محمد صیفی، که این بنده‌خدا به حیص‌بیص مشهور بوده.
چون همیشه لفظ قلم حرف می‌زده و یه باری که می‌بینه مردم خیلی شلوغ می‌‌کنند، می‌گه که «مردم را چه می‌شود در این حیص‌بیص؟»
دیگه مردم براش دست می‌گیرند و از اون بعد بهش می‌گند حیص‌بیص.
خود حیص‌بیص یا حیص و بیص یعنی گرفتاری و سختی و گیر و دار و مخمصه.

اگه کلمه بودی، کدوم کلمه بودی؟

@kalamebazi

بخش پروفایل سایت کتابخونه‌ی دیجیتالی نور، یه بخشی داره به اسم «آگاه‌ساز». اگه زنگوله‌ی کنارش نبود متوجه نمی‌شدم همون نوتیفیکیشنه.
بالای آگاه‌ساز هم کلمه‌ی «پروفایل» رو داریم و پایینش «دانلود‌ها».
معلوم نیست چطوری زورشون فقط به یکی از کلمه‌ها رسیده.

@kalamebazi

#عرب به اکسسوری می‌گه اکسسوارات.
یه دور با بولدوزر از رو کلمه‌ی بیگانه رد می‌شه و مال خودش می‌کندش‌. از قدیم رویکردش همین بوده‌.

@kalamebazi

نویسنده به‌جای بلوار نوشته بولوار.
می‌خوام برم از همکارم بپرسم فلان نویسنده مشهدیه؟ تا چشمم می‌افته به پانوشت کارش که آدرس یه جایی رو تو مشهد داده.

تو تابلوهای #مشهد بلوار رو بولوار می‌نویسند. چطوری تلفظش می‌کنند، نمی‌دونم.

@kalamebazi

مترجم فارسی برای عبارتی که در اصل یونانیه و مترجم‌های انگلیسی‌زبان به well-put-together stories و well-constructed plot ترجمه کردنش،
پی‌ساخت خوش‌چیده اورده‌.

هنوز با پی‌ساخت برای پلات کنار نیومدم ولی خوش‌چیده چه معادل‌سازی خوبی بوده.

#ترجمه

@kalamebazi

دیشب شنیدم که #ماحسون می‌گه:
Seni sevdim seveli seveli
Seni gördüm göreli göreli
Seni bildim bileli bileli
Herşeyim sensin

انگلیسیش اینه:
I have loved you, since I have loved you
I have seen you, since I have seen you
I have known you, since I have known you
You are my everything

و فارسیش:
دوستت دارم، از وقتی دوستت دارم
دیدمت، از وقتی دیدمت
شناختمت، از وقتی شناختمت
همه چیزم تویی

و اون seveli ،göreli و bileli توجهم رو جلب کرد. (توی ترانه دو بار تکرار شدند.)
به ریشه‌ی فعل (sev، gör و bil) پسوند eli اضافه شده که معنی «از وقتی که» می‌ده که نشون‌دهنده‌ی شروع یه عمل در گذشته و ادامه‌ داشتنش در حال حاضره. برای گفتن همین کلمه شما تو فارسی و انگلیسی به چند تا کلمه نیاز دارید.

چون #ترکی جزء زبان‌های پیوندیه (agglutinative). یعنی زبان‌هایی که کلمات رو معمولاً با اضافه کردن پسوندها و پیشوندها به ریشه‌ها می‌سازند و هر پسوند یا پیشوند یه معنی خاص یا یه ویژگی گرامری رو منتقل می‌کنه. توی این زبان‌ها تغییرات بیشتر درون‌کلمه‌ای هستند تا اینکه ساختار جمله و ترتیب کلمات عوض بشند.

این ویژگی‌ باعث می‌شه که زبان ترکی غنی، انعطاف‌پذیر، منسجم و کارآمد باشه و قابلیت این رو داشته باشه که با کمک ساختارهای ساده، معانی پیچیده رو منتقل کنه.

زبان‌های زیادی توی دنیا پیوندی نیستند. از شناخته‌شده‌ترین‌هاشون کره‌ای و ژاپنی‌اند.

@kalamebazi

اونجایی که #ماحسون می‌گه:
Ah, senden bana kalan
İnsafsız bir kalp ağrısı
İnceden sarar bir sızı
Yalnızlık başım' belası

چیزی که از تو برام مونده
یه قلب‌درد بی‌انصافه
دردش رو آروم پخش می‌کنه
دردسر تنهاییمه

@kalamebazi

دوستان برای کمک به فرهنگستان زبان فارسی پیشنهاد می‌کنند به‌جای اکس، از معادل‌های پیش‌یار، دی‌یار، یارپار و پاریار استفاده کنیم.

@kalamebazi

جناب شیخ [ابوعلی سینا] می‌فرماند:
«یار از برای این باید، که بار از دلِ یار خود بردارد.
دوست از بهر آن باشد، تا رنج از دوست خود برگیرد.
اما در این روزگار، چنان دوست و یار، کجا به دست آید؟ که یاری‌‌ها بازی شده‌ است و دوستی‌ها جمله مجازی گشته تا هیچ یار، مر یار خود را جز از برای جذب محبوب جسمانی یا دفع مکروه این‌جهانی، باز نطلبد، هیچ غم و بار، بی‌واسطۀ دِرَم و دینار از وی بازنگیرد... .»

از هزار سال قبل وضعیت همینه. در همه‌ی دوران‌ها هم غر می‌زنیم و می‌گیم زمونه بد شده، قبلنا شریک عاطفی مرام می‌فهمید، محبت می‌فهمید. نه، قبلاً و بعداً نداره گویا.
همینه آقا. همینه خانوم. به گواهی شیخ حداقل هزار ساله که قصه همینه.

@kalamebazi

آقای روانشناس به‌جای پارتنر می‌گه شریک عاطفی.
این شد یه معادل‌گزینی خوب و بچسب که آدم دلش میاد به کارش ببره و موقع گفتنش دهنش نوچ نمی‌شه.

@kalamebazi

اگر قرار باشه به‌جای کلمه‌ی «شهرستان» توی ترکیب «تهران و شهرستان‌ها»، چیزی پیشنهاد بدید چی می‌گید؟

مثلاً نشر اطراف از «شهرهای دیگر» استفاده می‌کنه که خیلی حرکت رو به جلو و شیکیه ولی اون «دیگر» بازم یه حالت جداکنندگی داره. انگار داری می‌گی یه طرف این، طرف دیگه شما همه‌تون.

شاید حتی بشه از دایکوتومی «تهران و یه چیز دیگه» هم بیرون اومد و جای تهران هم چیز دیگه پیشنهاد داد یا کلاً ترکیب رو عوض کرد.

چی می‌گید؟

#موقت

@kalamebazi

آدم‌ها تصدیق می‌گرفتند چون یه اداره‌ای «تصدیق می‌نمود» که اون‌ها معلومات لازم در زمینه‌ی چیزی رو دارند و حالا می‌تونند «حرکتی بنمایند».

عکس از صفحه‌ی اینستاگرام mehdi.shahdeli.

@kalamebazi

تو #افغانستان به‌جای تمیزکار یا نظافتچی می‌گند صفاکار.

روح شغل با همین تغییر کوچیک عوض شد. دلْ خودش رو قاطی ماجرا کرد. مثلاً هیرایاما تو فیلم Perfect Days تمیزکار نیست، صفاکاره.

@kalamebazi

تو #اصفهان وولِه رو می‌رند وقتی می‌خواند وقت تلف کنند، و لُوِه رو می‌زنند وقتی می‌خواند به یکی خواهش و التماس کنند.

اینقده وولِه نرو.
اینقده لُوِه نزن.

پی‌نوشت: گویا ووله نیست و هوله‌ست. اصفهانیا کمک کنید.
پساپی‌نوشت: هوله درسته.

@kalamebazi

اینجا دوست عزیزی داریم که لر بروجرد باشه و دست‌به‌قلم هم باشه و لطف کنه چند تا دیالوگ رو به فارسی‌ای که با لهجه‌‌ی لری بروجرد ادا می‌شند، بازنویسی کنه؟

#موقت

#قم یه جایی داره به اسم دورشهر. البته اسمش الان تغییر کرده ولی مردم همچنان بهش می‌گند دورشهر.

چرا دورشهر؟
یه روایت می‌گه چون زمان پهلوی دوم شهر هنوز تا اون حوالی گسترش پیدا نکرده بود و اونجا از شهر دور بود.
و روایت دوم می‌گه اون منطقه دُورِ شهر بوده. حوالی شهر. اطراف شهر.

@kalamebazi

در حالی که ما به بعد از شلخته، پلخته رو اضافه می‌کنیم و ترکیب شلخته‌پلخته رو می‌سازیم، تهرونیا به قبل از شلخته، شِتِره اضافه می‌کنند و نتیجه می‌شه شتره‌شلخته.

#تهران

@kalamebazi

می‌گه
«من گلمیشم سیزه قوناخ
جیران منه باخ باخ»
(اومدم خونه‌تون مهمونی، جیران نگاهم کن.)

می‌گی به‌به شعر رو، مرد رمانتیک رو.
تا اینکه وی در ادامه می‌افزاید
«پیشیر منه سن قیقاناخ
مارال منه باخ باخ»
(برام قیقاناخ/خاگینه بپز. مارال نگاهم کن.)

کاخ رویاهات در یک آن فرو می‌ریزه. حالا هر چی هم در ادامه قربون‌صدقه‌ی پیراهن کتان و موهای مشکی و صورت رویایی یار در خواب بره. دیگه فایده نداره. دو دقیقه جلوی شکمت رو می‌گرفتی مرد. لااقل رو به آخر ترانه سفارش غذا می‌دادی، نه دم رسیدن.
مردا عجیب‌اند.

پی‌نوشت: ما داریم تو کامنتا مصرع جایگزین پیشنهاد می‌دیم. از پیشنهادای خوب شما هم استقبال می‌کنیم.

#ترکی

@kalamebazi

می‌خواد بگه ضدآفتاب کم زده امروز. انگشت اشاره‌ش رو میاره بالا، بند انگشتی که جاکرمیه نشونم می‌ده، می‌گه «یه‌کم کرم نشونی دستم دادم فقط.»

اصفهانیای مجلس بیاید بگید این «نشون دادن کمی از چیزی به چیزی دیگر یا کسی» رو دیگه کجاها و تو‌ چه جملاتی می‌شه به کار برد.

#اصفهان

@kalamebazi

امشب موقع برگشت، دوست این شعر رو برامون خوند:
هر که بگویدت «ز مه، ابر چگونه وا شود؟»
باز گشا، گره گره، بند قبا که هم‌چنین

به شیطنت #مولانا خندیدیم.

@kalamebazi

اون اعراض کردنی که ما فقط در گفتار و نوشتار رسمی به معنای «روی گرداندن» و «پشت کردن» به کارش می‌بریم، معنی «ترسیدن» و «هول کردن» هم می‌ده و به این معنای دوم تو #شیراز زنده‌ست.
مثلاً «ووی، اعراض کِردم.»

@kalamebazi

اسم بچه‌ی ته‌تغاری رفعت العرعیر، شاعر و نویسنده و استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه غزه، امله. امید. آرزو.

رفعت که صدای غزه توی ادبیات مقاومت بود، سال ۲۰۲۳ و تو یه حمله‌ی هوایی کشته شد، در حالی که تو آخرین بند آخرین شعرش گفته بود:
اگر باید بمیرم
بگذار این مرگ امید با خود بیاورد
بگذار داستان باشد.

If I must die
let it bring hope
let it be a tale.

إذا كان لا بد أن أموت
لتجعلها تجلبُ الأمل
لتجعلها قصة.

کاش یکی زندگی این مرد رو به‌نحو شایسته‌ای قصه کنه.

@kalamebazi

برای یه مجله‌ی سینمایی چه اسمی پیشنهاد می‌کنید کلمه‌بازای عزیز؟
پیشنهادهای اولیه و روی میز این‌هاست:
میزانسن
دکوپاژ
نما شا
سیـ قاب/ ۳۰ قاب
اساسی‌نما
برداشت
برداشت یک
برداشت آخر
برداشت برتر
برداشت کوتاه
«بی‌جهت»
برداشت موازی
برداشت جدید
سیـ مع نا/ سی مع نا/ ۳۰ مع نا
هم‌نما
نما

#موقت

امروز دیدم یکی به اون سبز یواشی که ترند شده و به هزار و یک اسم ازش نام می‌برند، می‌گفت سبز مریم‌گلی.

خشکش یواش‌تره و دقیقاً همون سبز پاستلی می‌شه.

به سبز مریم‌گلی سلام کنید.

@kalamebazi

می‌گه
«درخت آرایش صبح است»

شفیعی کدکنی که فردا تولدشه.

@kalamebazi

یالّا رو شما به معنی «زود باش» استفاده می‌کنید. ما هم.
اما یه سطح دیگه از این فعل (؟) هم بر من گشوده شد. اونجا که دوست عزیزی فرمودند «یالّین» و یالّا رو به‌صورت جمع به کار برد.

حدسم اینه که فقط توی لهجه‌ی #اصفهان این اتفاق بیفته. من اگه بودم خطاب به جمع می‌گفتم «یالّا، زود باشید.»

@kalamebazi

حماسه‌ای دیگر از ترجمه‌ی متون فلسفی:
مترجم پوزیشن رو تو متن لویناس ترجمه کرده به نهشت.
فکر کنم یه رقابت پنهانی برای کسب جایزه‌ی «کی از همه معادل عجیب‌تری انتخاب می‌کنه» در جریانه و من ازش بی‌اطلاعم.

#ترجمه

@kalamebazi

دیشب آقای علی خدایی رو دیدم. ازشون پرسیدم کلمه‌بازی رو دنبال می‌کنید؟ چون عضو کانال هستند. گفتند گاهی سر می‌زنند و مطالب رو می‌خونند (من رو تصور کنید که از ذوق در ابرهام) و یه چیزی گفتند که خودم حواسم بهش نبود. گفتند وقتی یه کلمه‌ی خوب پیدا می‌کنیم، با ثبت و ضبطش توی کانال دست به دستش می‌کنیم.

دست به دست کردن کلمه‌ها؛ «ببین، من این کلمه رو پیدا کردم. ببین چه خوبه. تو هم بیا از این به بعد ازش استفاده کن.»
حواسم نبود که داریم توی این کانال همچین کاری می‌کنیم.

@kalamebazi

دوستان ویراستار، اهل نشر و اهل کتاب،

وقتی یه فایل وُردی به دست‌تون می‌رسه و می‌خواید روش کار کنید، چطوری همه‌ی تنظیمات فایل رو صفر می‌کنید تا ایرادایی مثل نیم‌فاصله‌های کاذبِ با کیبورد غیراستاندارد خورده، ی و ک‌های عربی، اینترهایی که ظاهراً خوردند ولی درواقع نخوردند و امثال این‌ها، خودشون رو نشون بدند؟

من کل مطلب فایل رو با Ctrl+A می‌گیرم و بعد از کپی، روی فایل جدیدی با گزینه‌‌ی Keep Text Only، پیست می‌کنم ولی بازم گاهی فایل‌هایی پیدا می‌شند که با این روش هم یه سری خرابی‌ها و ایرادات رو نشون نمی‌دند.

لطفاً بگید چه می‌کنید که یاد بگیریم.

#موقت

@kalamebazi

اهل فن کانال
شما Inside Out رو که براش معادل‌های متعددی پیشنهاد شده، چی ترجمه می‌کنید؟

#همفکری_ترجمه

@kalamebazi

شهریار مادربزرگش رو «خان‌ننه‌» صدا می‌کرد.
تلفیقی از صمیمیت و احترام.

@kalamebazi

محمدعلی جمالزاده تو خاطرات انقلاب مشروطه‌ای که تعریف می‌کنه، هر جا از دیگرانی که صداش زدند یاد می‌کنه، اسم خودش رو ممدلی می‌گه.
مثلاً با پدرش رفته خدمت پادشاه قاجار، پادشاه صداش می‌زنه، می‌گه «ممدلی مدرسه می‌ری؟»
حالا ممدلی یه نوجوونه که عمامه هم سرشه.

خب شما که حوصله نمی‌کردید اسم رو کامل بگید و اینجور از ریخت می‌نداختیدش، از اول یه چیز دیگه می‌ذاشتید اسم بچه رو.

@kalamebazi

توی #ترکی معادل «به» و «برای» یه چیزه: فتحه.
منَ باخ: به من نگاه کن.
منَ آل: برای من بخر.
برای همین ترک‌ها وقتی می‌خواند فارسی حرف بزنند گاهی این دو تا حرف اضافه رو جابه‌جا به کار می‌برند.

این‌جوری می‌شه که مؤلف تبریزیِ یه کتاب فلسفی که دو تا ویراستار هم داشته، نوشته:
«ریکور نیز مانند گادامر اهمیتی به نیت مؤلف قائل نمی‌شود.»
جمله تو ذهن نویسنده این بوده: «ریکور دا گادامر کیمی، مؤلفین نیتینَ اهمیت قائل دئیل.» که توی ترکی کاملاً درسته.

@kalamebazi