Hikoyalar (G&M)

Zaif.
Replay jamoasidan yana zo'r rolik!
Zo'r orginal mavzu olib chiqishibdi!

Ёруғликка интилган зулмат...

Подшоҳдан сўрадилар:
-  Энг катта орзуингиз нима, подшоҳи олам?
-  Қани эди,  бир кеча бўлса-да, салтанат муаммоларини ўйламасдан ором олсам...


Фозилдан сўрадилар:
-  Ҳаётдан нима топдингиз?
-  Ҳикмат ва ибрат...
-  Қандай хулосага келдингиз?
-  Ҳикматсиз ибрат бўлмас, ибратсиз ҳикмат...

Зулматдан сўрашди:
-  Сен нимани соғиниб яшайсан?
-  Ёруғликни.
-  Нимадан қўрқасан?
-  Қоронғуликдан...

Қўрқоқдан сўрашди:
-  Айт-чи, сен нега қўрқасан?
-  Агар ўзим ҳам билганимда эди... 

Етимдан сўрашди:
-  Кимларнинг қадрига етиб ва кимларнинг меҳрига тўйиб бўлмайди?
-  Ота қадрига, она меҳрига...

Бойликдан сўрашди:
-  Сенга нима етишмайди?
-  Қувонч ва хотиржамлик...

Тўтидан сўрадилар:
-  Нима кулгингни қистатади?
-  Кишиларнинг менга тақлид қилишлари.

Филдан сўрадилар:
-  Истагинг нима?
-  Дунёдаги жамики сичқонларнинг биз филларга тегажонлик қилиши тақиқлансин...

Асаларидан сўрашди?
-  Қанақа армонинг бор?
-  Асалнинг тамини бир марта бўлса-да, татиб кўриш...

Ватандан сўрадилар:
-  Сени нима ўйлантиради?
-  Ота-боболари яшаб ўтган, ҳозирда ўзлари истиқомат қилаётган ва келгусида авлодлари учун ҳам мўътабар маскан бўлмиш ўз юртларига нисбатан одамларнинг бефарқ ва лоқайд бўлишлари...

Ватангадодан сўрадилар:
-  Ушалиши қийин бўлган энг сўнги орзуингиз нима?
-  Қанийди, Ватан йўлида жон фидо қилсам, кошкийди, ўз юртимда вафот этсам, хеч бўлмаганда, вафот этганимда, қабримга юртим тупроғидан бир чимдим ташланса...

Донодан сўрадилар:
-  Ҳаётингни қандай ўтказдинг?
-  Таълим олиш, одоб ўрганиш, ҳикмат йиғиш билан.

Нодондан сўрадилар:
-  Умринг давомида нима иш билан шуғулландинг?
-  Ҳеч ким изламаган ва тополмаган (фойдасиз!) нарсаларни ахтариш билан...

Муҳтарам зотдан сўрашди:
-  Сиз бундай юксак мартабага қандай эришдингиз?
-  Тўрт нарса орқали:
- элимга ва юртимга сидқидилдан хизмат қилдим;
- ишим ва сўзимда ёлғон ҳамда хиёнат аралашмади;
- туз тотган жойим ва ҳурмат кўрган кишиларимга янада кўпроқ меҳр кўргаздим;
- луқмам ва лафзим ҳалол бўлди.

“Фарзанднома” китобидан.

​​— Миллион долларсиз яшамоқ мумкинми?
— Мумкин.
— Юз, ўн, ҳатто бир долларинг бўлмаса-чи?
— Яшамоқ мумкин. Ризқни Тангри беради. Кишининг тирик юриши учун кунда бир кесим нон кифоя. Оғир кунларда одамлар шундай яшашган. Одам нима учун таомланади? Ўлиб қолмаслик, ҳаракатдан тўхтамаслик учун. Бунинг учун катта бойлик шарт эмас.
— Шон-шуҳратсиз яшамоқ мумкинми?
— Одамлар яшашяпти-ку? Нега мумкин эмас экан?
— Юқори мансабсиз-чи?
— Одамларнинг барчаси мансабдор эмас-ку?
— Амалинг бўлмаса, бойлигинг бўлмаса, шон-шуҳратинг бўлмаса, тўй-ҳашамларда сенга пойгакдан жой тегади.
— Демак, улар Одамни эмас, амал ва бойликни тўйга чорлашган экан. Пойгакда ўтиришдан афсус чекмаслик керак. Чунки ўша тўрдагилар ҳадемай пойгакка тушадилар.
— Хўш, бойликсиз, амалсиз, шуҳратсиз яшамоқ мумкин экан. Нимасиз яшамоқ мумкин эмас?
— Иймонсиз. Иймон билан яшаётган киши Аллоҳнинг ҳузурида энг бой, энг шуҳратли кишидир. Тангри ҳузуридаги дастурхон тўри ҳам иймон эгалариники бўлади. Дунёвий бойлик, мансаб, шуҳрат хиёнаткордирлар. Иймон бойлиги эса садоқатлидир. Бу дунёда ташвишли ёки қувончли кунларда ҳам ёлғиз қўймайди. У дунёда эса ўзингга кўшк бўлиб хизмат қилади.

Тоҳир Маликнинг «Меҳмон туйғулар» китобидан

Ҳамма қизларнинг ҳам дадаси менинг дадам каби бўлишини хоҳлардим.

Мактаб даврида кўпчилик қизлар севги-муҳаббат дардига мубтало бўлишади. Ачинарлиси, бу “дард” йигит-қизларни илм олишдан чалғитиб қўяди. Ундан ҳам ёмони кўп ҳолатларда бу “муҳаббат қиссалари”нинг охири хайрли бўлмайди.

Биз ҳам мактабда юқори синфларда, ундан кейин коллежда ўқиган пайтимиз, синфимиздаги қизларни сўраб келадиган йигитлар кўп бўларди. Лекин дугоналарим ичида ҳамма мени сўраб келадиган инсонга ҳавас қилишарди. Чунки уларни охири барибир ташлаб кетадиган, ёлғончи йигитлар сўраб келишса, мени сўраб келадиганим отам эдилар.

Бирорта дугонамнинг дадаси мактабга менинг дадамчалик кўп келмасди. Дадам танаффус пайтлари келиб, мени мактабимиз ташқарисига олиб чиқар, жазирама кунларда менга муздек шарбатлар олиб берардилар. Кейин қўнғироқ чалиниши билан харажатларимга етарли пул бериб, мактабга киргазиб юборардилар. Синфга қўлимда пул ва ширинликлар билан кириб борарканман, кўпчилик дугоналарим менга ҳавас кўзлари билан қарашарди.
Дугоналарим гоҳида ўзлари учрашадиган йигитларининг сифатларини, минадиган машиналарини айтиб мақтаниб қолишарди. Шундай пайтларда мен дадам ҳақларида гапириб мақтанардим. Улар йигитлари ҳақида уйдагилари билиб қолишидан доим қўрқувда, улар ҳақида гапиришдан доим хавотирда юришарди. Мен эса, дадам ҳақида гапиришдан доим хотиржам эдим. Қолаверса улар йигитлари ташлаб кетишидан қўрқишарди. Мен эса, доим ёнимда бўладиган садоқатли ва вафодор дадам борлигидан фахрланардим. Мен улардан кўра ўзимни анча бахтиёр ҳис қилар эдим.

Отам раҳматликнинг елиб-югуришлари, менга бўлган эътиборлари, ғамхўрликлари сабаб ўсмирлик пайтимдан, то турмушга чиқиб кетгунимча бирор йигитга қарамадим. Бирор йигит билан гаплашиш ҳақида ўйлаб ҳам кўрганим йўқ. Йиллар ўтиб билдимки, отам ҳамма ҳаракатларини менинг иффатимни, ор-номусимни сақлаш учун, мени чиройли ҳолатда турмушга бериш учун қилган эканлар. Ҳамма қизларнинг ҳам дадаси менинг падарим каби бўлишини хоҳлардим...

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг “Фарзанд тарбиясидан 700 та сабоқ” китобидан.

Эр ва хотин ўттиз йил бирга ҳаёт кечирди. Ўттиз йиллик ҳаёти давомида аёл ҳар куни эрталаб ширмой нон ёпар эди. Бу иш анъанадек бўлиб қолган эди. Нонушта вақти аёл ширмой нонни ўртасидан кесиб, икки қисмига ҳам сариёғ суртди-да, одатдагидек ноннинг тепа қисмини эрига бераётганда бирданига тўхтаб қолди...
У ўйлади:

“Бирга яшаганимга ўттиз йил тўлган бу кунда, ширмой ноннинг мен яхши кўрадиган седанали, қизариб пишган тепа қисмини ўзим ейишни хоҳлайман. Ўттиз йил мобайнида егим келса-да, бундан воз кечдим. Шу кунгача эрим учун намунали аёл бўлдим, солиҳ фарзандларни тарбия қилдим, қариндошларни иззат, дўстларини ҳурмат қилиб келдим. Вафодор, яхши бека бўлиб, уй-хўжалик ишларига қарадим, оиламиз учун қанча-қанча куч ва соғлиғимни сарф қилдим. Ҳозир эсимга келмаётган бўлса ҳам, яна кўплаб яхши ишларни қилган эдим. Шундай экан, ширмой ноннинг тепа қисмини менинг ҳам ейишга ҳаққим бор”.

Ўз фикрини маъқуллаб, ўттиз йиллик анъанани бузиб, ширмой ноннинг паст қисмини эрига узатди. Кутилмаган ўзгаришдан эр қувониб, аёлига табассум ила, шундай деди:
- Азизам! Бугун менга қимматбаҳо совға тақдим этдинг. Буни қарагин, ширмой ноннинг мен учун ширини бўлган паст қисмини емаганимга хам ўттиз йил бўлди. Бу қисмини ҳар эрта ейишни хоҳлар эдим, лекин ширмой ноннинг ширин бўлган паст қисми сенинг ҳаққинг бўлганлиги ва мен сенга ҳар доим яхшисини илинганим учун буни айтишга, сўрашга ботина олмадим.
Аёл аслида яхшилик эгаси ким эканини тушунди. Табассум билан қалб тубидан шукр қилди.

​​Насиба

Бозорда карамларнинг сўлиган баргларини тозалаётган амакидан "Шу баргларни қуёнларимиз учун олсак майлими?" деб сўради кўринишидан соддалик уфуриб турган аёл енида беш яшар илтижоли боқиб турган қизалоғини қўлидан ушлаб турган ҳолда.
– Олаверинг, барибир чиқиндига олиб кетишади" деди илтифотли амаки.
Она бола қуёнлари учун карам баргларининг сараларини териб, халталарини тўлдиришди ва қайта-қайта раҳмат айтишди.
Кечқурун карам шўрва ичиб ўтирган қизча:
– Ойижон, бизнинг қуёнларимиз йўқ-ку, – деди.
– Сен менинг қуёнчамсан, болажоним, – деб қизининг бурнини чимчилаб қўйди она.
– Унақада эртага қуёнчангиз учун бозордан нима сўраймиз, – деди қизалоқ ўзини қуёнчадек тасаввур қилиб.
– Эртага жўжачам учун новвойхонадан тандир ушламаган нонларни сўраймиз, – деди она ўзининг ғамгинлигини беркитиш учун жилмайиб.
– Ойижон, бугун сиз билан ишга борай, полни артишга ёрдам бераман, шунда кечга қолмасдан бирпасда бўламиз, – қизалоқ ҳам хушчақчақ оҳангда ойисига ялинди.
Она кўз ёшларини кўрсатмаслик учун қизини маҳкам бағрига босди. “Ўқимаган онангни кечир, болам” дея унсиз йиғлади.

Ёлғон ва ҳақиқат.

Ҳикоя қишиларича, ёлғон ва ҳақиқат бир куни учрашиб қолишибди. Ёлғон ҳақиқатга дебди:
-Бугунги кун жуда ҳам гўзал!
Ҳақиқат атрофга гумон билан қараб кўзини осмонга тикди. Ҳақиқатдан ҳам гўзал эди. Ҳаво ҳам ажойиб эди. Бугунни ёлғон  билан ўтказишга қарор қилди.
Сўнгра ёлғон яна ҳақиқатга деди:
- Қудуқдаги сув ҳам жуда гўзал. Кел сувга тушамиз.
Ҳақиқат ёлғонга иккинчи марта гумон билан боқди ва сувни ушлаб кўрди. Сув жуда ёқимли эди. Улар кийимларини ечиб сувга тушишди.
Шунда ёлғон пайт пойлаб сувдан ирғиб чиқдида, ҳақиқатнинг кийимларини олиб қочиб кетди. Ҳақиқат ҳам сувдан чиқиб ғазабланган ҳолда унинг ортидан югурди. Аммо унга ета олмади. Атрофдаги одамлар ҳақиқатни яланғоч ҳолатда кўриб бечора ҳақиқатдан ғазабланиб ундан юз ўгиришди. Ҳақиқат қаттиқ хижолат бўлганидан сув қарига қайтиб тушди ва ундан қайтиб чиқмади.

Ана ўша кундан бошлаб ёлғон ҳақиқатнинг кийимида оламни кезиб юрибди. Олам уни ҳақиқат деб ўйлаяпти. Инсонлар бир вақтнинг ўзида ҳақиқатни яланғоч кўришдан бош тортишмоқда!

Жуброн Халил Жуброн

Qarz...

Qashshoq.

"Replay team"dan super video!

@Hikoyalar

Бир подшоҳ шундай бир дардга учрабдики,уни кўп табиблар тузата олмабди. Сарой амалдорлари подшоҳга:
-- Сизни машҳур табибларнинг барчаси кўрди. Шу кунларда шаҳримизга мусофир табиб келганмиш, уни таклиф қилсак,-дептилар.
   Подшоҳ рози бўлибди.
Табиб подшоҳ ҳузурига кириб уни синчиклаб кўриб дебди:
-Подшоҳим, сизнинг касалингиз асосан кўзингизда.
-Йўғ-кўзим жуда яхши кўради, ундан шикоятим йўқ. Менинг дардим ичимда, дилим ҳамиша қоронғу, ҳеч нарса ёқмайди, диққатим ошади, яхши ухлолмайман.
--Ҳамма гапингиз тўғри, лекин муолажани кўздан бошлаш лозим.
—Сиз қанақа табибсиз, ахир кўзим соппа-соғку
- Унда ижозат беринг, кетай.
Подшоҳ ўйланиб туриб даволанишга рози бўлибди.
   Табибнинг сўзига биноан подшоҳ ўзининг бир гуруҳ яқин кишилари билан сафарга чиқиб, тунда шаҳардан анча узоқ бир водийга етиб келибди. Бу ерда подшоҳ  шундай қаттиқ ухлабдики, уни иккинчи куни тонгда зўрға уйғотишибди. У ўрнидан туриб, атрофга қараса, тоғ бағрида азим дарё суви қуёш нурида жило бериб оқаяпти. Атроф кўм-кўк майсазор, кўзни қамаштирадиган гуллар, сарвиқомат  дарахтлар билан қопланган, булбуллар сайраётган эмиш. Подшоҳ бундай манзарадан лол бўлиб, шахт ўрнидан турибдида, худди ёш болага ўхшаб у ёқдан бу ёққа чопибди. Кўкрагини тўлдириб нафас олибди. Ҳар нафас чиқарганида оғзидан нохуш ҳаво отилиб чиқиб  кетгандек бўлибди. Руҳи енгиллашиб, юрагида шодлик туйғулари уйғона бошлабди. Бир хафта деганда ўзига келиб табибдан сўрабди:
--Дори-дармонсиз қандай қилиб тузалдим, бу ерда нима сир бор?
    Табиб  жавоб қилибди:
—Подшоҳим, бунда ҳеч қандай сир йўқ. Сизни кўришдан олдин  бир неча кун турмуш тарзингизни ўргандим. Маълум бўлишича, Сиз узоқ вақт  мобайнида салтанат ишлари, ҳарбий юришларнинг тепасида тургансиз. Кўпинча саройдан чиқмай яшагансиз. Бу шароит дилингизни  хиралаштириб,  жиғибийронлик туйғуларини қўзғатган. Бундай турмуш тарзини сурункасига кўраверган кўзларингиз толиқиб, аъзойи баданингизни роҳатлантиришга ва қувонтиришга ожизлик қилган. Табиблар бундай кўзларни, гарчанд улар кўрсаларда, хаста ҳисоблайдилар. Шунинг учун мен дардингиз кўзингизда деб айтлим. Бу касални  тузатишда саёҳатга чиқиш ўта фойдалидир. Шу боисдан Сизни бу ерга олиб келдим. Табиий манзараларга, хусусан, азим дарёларга, тоғ чўққиларига, бепоён водийдаги турфа гулларга ва кўмкўк майсаларга, улкан чинорлару қайрағочларга майинлик билан боқиш кўзни озиқлантиради ва дилни равшанлантиради. Бемор киши ўзида ишонч ва умидни ҳис этади.
    Ана энди, дардингиз чекинди. Кўзингиз қувнаб, дилингиз ёзилди. Энди салтанат ишини давом эттираверишингиз мумкин.
   Подшоҳ хурсанд бўлиб, табибга совға берибди.
- Сиз бу муолажани, яъни сайру саёҳатга чиқишни сира канда қилманг. Вақти-вақти билан  сайрга чиқинг, - дебди табиб.
   

Ривоятларда келади, халифа Ҳорун ар-Рашид ўз замонасининг пири бўлмиш Шақиқ Балхий ҳазратларини тез-тез зиёрат қилиб турар экан. Ана шундай зиёратларнинг бирида ҳазрати Балхий халифага шундай дебдилар:
– Тасаввур қил, саҳрода ёлғиз қолгансан, ташналикдан ўлай деб турибсан. Аммо бир қултум сув бўлса, ҳаётингни сақлаб қолиш мумкин. Шу пайт кимдир келиб, «Сув сотаман», деса, нимангни берган бўлар эдинг?
– Нимани сўраса, бераман. Ундай пайтда пул ҳақида ўйлаб ўтирмайман, – дебди халифа.
– Агар ўша одам бир қултум сув учун бутун бойлигингнинг ярмисини сўраса ҳам берармидинг? – сўрабдилар ҳазрат.
– Албатта берардим, –  дебди халифа.
– Яхши, ярим бойлигингга бир пиёла сув сотиб олиб, ичдинг. Энди тасаввур қил, бироз вақт ўтиб, ўша сув таҳоратингни танг қилди, аммо сен уни чиқара олмай қолдинг. Табибларинг ҳам сени даволай олишмади. Сўнг яна кимдир келиб, «Қолган бойлигингни ҳам берсанг, мушкулингни осон қиламан» деса, рози бўлармидинг?
– О, бундай азобдан қутулиш учун боримни беришга ҳам розиман, тузалсам бўлди, – дебди халифа.
Шунда Шақиқ Балхий дебдурлар: «Ундай бўлса, эҳтиёт бўл. Бир пиёла сувни ичишгаю, сўнг уни чиқариб ташлашга арзийдиган бойлигингга ишонма, у билан мағрурланма!».

АЁЛ ЭРИНИНГ ЯҚИНЛАРИНИ ҲУРМАТ ҚИЛМАСА, НИМА ҚИЛИШ КЕРАК?

Эр қандай йўл тутади?

Эр-хотин суҳбатлашиб ўтирар эканлар гап орасида эр хотинига:
– Яқинларимни, ака-укаларим, жиянларимни соғиндим. Сиздан илтимос Хоним, эртага ширин овқат пишириб, дастурхон безасангиз. Бугун уларга қўнғироқ қилиб, таклиф қиламан. Йиғилмаганимизга ҳам анча бўлибди, - дебди.
Аёл норози оҳангда хушламай:
– Майли, келаверишсин-чи, Худо хоҳласа, бир гап бўлар! – дебди.
Эри:
– Ундай бўлса, уларни эртага чақираман... – дебди.

Эр ишдан уйига қайтиб келиб, аёлидан:
– Дастурхон тайёрми? Яқинларим бироздан сўнг келиб қолишади? – деб сўрабди.
Аёл:
– Йўқ, тайёрламадим. Бегона эмаслар-ку, яқинларингиз ахир, уйдаги бор нарсадан еяверишади, – дебди.
Эр:
– Аллоҳ сизни кечирсин, Хоним! Нима учун бирон нарса пишириш ниятингиз йўқлигини кеча айтиб қўймадингиз, ҳозир келиб қолишади нима қиламиз энди?! - дебди.
Аёл:
– Уларга қўнғироқ қилиб келмасликларини айтинг, узр сўранг, вассалом. Ахир, бегона эмаслар, сизнинг  яқинларингиз-ку? Тўғри тушунишади! – дебди.

Эр ғазабланиб уйдан чиқиб кетибди. Бир неча дақиқа ўтар-ўтмас эшик тақиллабди. Аёл бориб эшикни очиб, ҳайратдан донг қотибди...
Чунки қаршисида ўзининг ота-онаси, ака-укалари, опа-сингиллари, жиянлари турар эдилар.
Отаси қизидан:
– Куёвим қани? – деб сўрабди.
Қизи:
– Бироз олдин чиқиб кетгандилар... – дебди зўрға.
Отаси:
– Кеча эринг бизларни бугунги тушликка таклиф қилганди. Барака топгур, бизларни чақириб ўзи кетиб қолдими, а? – дебди.

Аёлни чақмоқ ургандек бўлибди. Терлаб кетган қўлларини бир-бирига ишқалар экан, ўйлай кетибди: “Ахир, уйдаги нарсалар билан яқинларини кутиб ололмайди, йўқ-йўқ уларга тўғри келмайди! Эрининг яқинларига бўлаверади-ю лекин, ўзининг уйидагиларига бўлмайди, ахир... Қандай қилиб, уларга оддий, кўримсиз дастурхон қилиши мумкин?”

Аёл эрига қўнғироқ қилиб:
– Нимага меҳмонга менинг яқинларимни чақирганингизни айтмадингиз? – дея сўрабди.
Эри:
– Менинг яқинларимми, сизникими нима фарқи бор? – дебди.
Аёл:
– Сиздан ўтинаман Хожам! Уйда тайинли нарса йўқ, овқат қилмаганман. Бирон тайёр таом келтира қоли-и-инг... – дебди.
Эри:
– Мен ҳозир уйдан узоқдаман. Устига устак улар бегона эмас “сизнинг яқинларингиз”! Уларга ҳам менинг яқинларимга бермоқчи бўлганингиз, уйдаги бор нарсалар билан меҳмон қила қолинг! Токи бу сенга дарс бўлсин. Менинг яқинларимни ҳам ҳурмат қилишни ўрган! – дебди.

P.S.: Аёлни уриб эмас, ақл билан тавбасига таянтириб, тарбиялаш керак!

Олапар

Унинг ёшлиги етимликка насиб қилди. Шунда ҳам бировга дод-вой қилмади. Онаси туғруқдан қутулибоқ оламдан ўтаркан, Олапарча бир амаллаб кўзпардасини ӯзи йиртиб олди. Кӯзи очилиб кўрдики аччиқ қисмат. Шундоққина тумшуғи тагида онаси жон таслим қилган. Фарзандини дунёга келтираркан онанинг қаршисида дунё ҳою ҳаваслари бир ён бӯлса, очлик, ташналик ва изғирин бир ён бӯлди. Увиллаб- увиллаб худодан жонини олишини сўради, ўлимини тилаб олди. Итнинг сўлаги тегса харомга юйиларку-я, бироқ қалби тоззалигиданми худо ҳам она итнинг илтижосини қабул қилиб қўяқолди. Балки дунёда ҳамма  оналарнинг ҳам худонинг ҳузурида амри вожибдир. Уларнинг "болам бошингга телпагингни кий! Болам белингни  маҳкам қил, болам ундай қил, болам бундай қил ! " деб биз учун куйинишлари бежизга эмас. Бизга келажак хатарни ич ичидан ҳис қиладилар. Биз уларнинг қалб деб аталмиш аьзосидаги марвариддирмиз балки. Оналар эса ҳамон бизга мавҳум ҳилқат эгаларидирлар!
Ҳайвонларнинг ҳам илтижоси тезроқ қабул бўлади деб ўйлайман. Чунки улар ақлсиз. Фақат нафс эгалари қилиб яратилган. Саломга яраша алик!
Хуллас, қаҳрамонимиз Олапар онасидан айрилгач, юл юлакай олдидан чиққанига қаноат қилиб, кўчадан ризқини излайди. Бу вақтда одамлар "янги йил" деб аталмиш ниҳоятда таьвозе қилинадиган бир тантанага ҳозирланадилар. Бир тўда қўни -қўшни, ёш- яланглар оловда гўшт тоблаб маийшат қилмоқдалар. Гунгир-гунгир мўсиқалари, қоматни ларзага келтирувчи пақилдоқлари, уввос солиб қичқиришлари. Бир хил жинс вакиллари маст аласт бӯлиб бир-бирини ўпиб, қучоқлаб, суйкалишлари....
Одамлар ҳам Олапарга мавҳум ҳилқат эгалари бӯлиб кӯринади шу тобда. Оловда қоврилган гўштни йейдилару суягини тикони тўла атиргул орасига ирғитадилар. Майларини ичадилару шишасини Олапарнинг ва шу каби бегуноҳ жонзотларнинг оёқлари остига синдирадилар. Қани бу ерда адолат, қани бу ерда инсоф, қўни-қўшничилик ҳаққи қани, биродарлик ҳурмати қани?! Ахир Олапарлар ҳам шу замин фарзанди эмасми эди. Айби етимлигими, камсуқумлигими ёки қиёфаси ҳайвонлигими. Ҳайвон бўлса нима. У ҳам яратганнинг жон ато қилган махлуқоти эмасми эди. Қани бу ерда дин-у диёнат! Ваҳолангки одамларга ҳам нафс, ҳам ақл берилган эди.
Начора илоҳий ҳадя экан, оч қолган Олапар учун ҳам нафснинг амри вожибдир. Атиргул деб аталмиш нафис махлуқотга тумшуғини чўзаркан орасида қолган суяк кучукча учун борлиқ нафисликдан ҳам афзалроқ эди. Шунда унинг ёнгинасига кимдир пақилдоқ ташлади, шу онда янграган куй қўшиқ дахшати ва маийшатбозларнинг қий чувидан қалқиб тушган ҳамоно кучукчанинг қулоғига атиргул ҳам тиғларини қадаб олди. Жон ҳолатда типирчиларкан кучукчанинг на жони чиқиб қўяқолди ва на атиргулнинг тикони узилиб қўяқолди. Кўрганлар кулдилар, иршайдилар, яйрадилар. Тикон эса унинг қулоғини қоқ иккига бўлди. Қон оқди, ингради, чайиллади. Бунга  эса кимдир кулди, кимдир тиржайди, кимдир яйради. Олапарнинг кўзига дунё торайиб узоқларга сапчиб-сапчиб чопди, қочди, ингради, ҳунграб ҳунграб йиғлади. Худога арзидод қилди. Қани адолат ё роббим! Уни кўриб кимдир қувнади, кимдир ортидан баттар қувлади.
Олапар ғингшиб ётаркан онасининг ортидан кетгилари келди.  Дунёнинг бунчалар қабоҳатга тўлалигига лаьнатлар ўқиди. У онасини нега бу кунларни кўргиси келмай, нега бу дунёдан тезроқ кетиш дардига тушганини сабабини энди англагандай бўлди. Оналар билади. Оталар ҳам аслида шундай. Кўксидан ҳис қилади. Аммо фарзандлар буни доим кеч англайди.
Кечаги бу воқеликнинг гувоҳи мен ҳам ўша кулганлар, иршайганлар, тиржайганлар орасида эдим. Гўёки "бу кучукни калласи ишламайдими дейман" дегандек, қулоғи атиргул тиконига илиниб васвасага тушган Олапарга ҳаммамиз таажубланиб қараган эдик. Ваҳолангки суякни ҳам тиконнинг орасига ташлаган биз эдик.
Коммунал тўловлари тўланган иссиққина печни тагида бу гапларни ёзарканман, юрагим эзилади. Бу воқеага бир суткадан ошди. Ташқарида аср кириб аёз қисган. Олапарни қулоғи газаксимадимикан. Ота онасиз сағирнинг ҳоли совуқда не кечмоқда экан. Тирикмикан.
Худо-чи, бизни кечирармикан...

Наимжон
Ургут тумани. Мангитобод

РИЗҚ АЛЛОҲДАН...

Басра шаҳрида яшовчи бир савдогар бўлган экан. У Чин мамлакати томон сафарга отланиб тайёргарлик кўра бошлабди. Савдогар ҳамма юкларини кемага жойлаётган экан, бир мўйсафид ёнига яқинлашибди. Салом–аликдан сўнг мўйсафид савдогарга илтимосини айтибди.

- Эй, Ҳожа, мен ҳузурингга ҳожат талаб бўлиб келдим. Рози бўлсанг айтай.
- Бемалол.
- Мана бу қопдаги қўрғошинни кемангга жойласанг-да, денгиз ўртасига етганингда сувга ташлаб юборсанг. Зора назирим қабул бўлса.

Савдогар мўйсафиднинг кимлигини суриштириб билгач, молини олиб қолди. Бироқ кемаси денгиз ўртасига етганида тўфон кўтарилиб мўйсафид илтимосини унутди.

Хуллас савдогар эсон-омон Чин мамлакатига етиб келиб, бозорда савдо қилаётганида олдига бир йигит келиб саломлашди.

Басрада сифатли қўрғошин бўлар эди, мабодо олиб келмадингизми, - деб сўради. Шунда савдогар мўйсафидни, унинг омонатини эслабди.

“Энди буни исроф қилгандан кўра пулига мол олиб, эгасига қайтариб топширганим маъқул кўринади”, - деган қарорга келибди-да, қоп тўла қўрғошинни йигитга сотибди.

Савдогар ўз юрти Басрага қайтгач, мўйсафид яшаган маҳаллага бориб билсаки, чол вафот этган экан. Унга яна бир нарса маълум бўлибди-ки, мўйсафиднинг бир жияни бор экан. Укасидан ёдгор бўлмиш бу йигитни сира чиқиштирмас экан.

“Сен менинг ўлимимни кутиб юрибсан, ҳамма бойликларимга эга чиқмоқчисан“, - деб ранжитавергани сабабли йигит Басра шаҳридан бош олиб кетган экан. Савдогар мўйсафиднинг бирор вориси чиқиб қолар деган ниятда Чиндан олиб келган молни 700 динорга сотиб, пулини асраб қўйибди.

Орадан кўп ўтмай Чин мамлакатида ундан қўрғошин сотиб олган йигит савдогарни излаб келибди:
- Мен сиз сотган қўрғошинни уйга олиб бориб, эритиб кўрсам орасидан олтин чиқди. Мен сиздан олтин эмас, қўрғошин сотиб олган эдим. Бу олтинлар мен учун ҳаромдир. Қайтариб олинг, - деб сизни излаб келдим.

Шунда савдогар Чинга сафари олдидан бир қоп қўрғошин кўтариб  келган қария воқеасини сўзлаб берганди, йигит маъюс тортиб қолди.
- Сиз айтаётган мўйсафид менинг амаким эди. Бойликни сувга ғарқ қилишдан мақсадлари мени бобом ва отамдан қолган меросдан маҳрум этиш эди. Бироқ меҳрибон Аллоҳим мазкур бойликни ўзимга насиб этган эканки, турли восита ва василалар билан менга етказди.

Йигит чиндан ўша мўйсафиднинг жияни экани тасдиқлангач, савдогар унга 700 динорни ҳам қайтариб берибди.
- Раҳмат ўғлим, сен ҳаромдан парҳез қилгандинг, Аллоҳ таоло сенга ўз ризқингни - ҳалол бойликни ато қилди“, - деди.

“ШАРҚ РИВОЯТЛАРИ ВА ҲИКОЯТЛАРИ” китобидан.

Yangi 2025 yil muborak bo'lsin!

КУТИЛМАГАН ТАНТИЛИК...

Толибжон маҳалладан ота-онасининг навбати етиб келган Катта Ҳаж масаласини хотини билан маслаҳат қилди. Ота-онасига “сюрприз” қилмоқчи бўлгани учун ҳам уларга ҳозир билдирмасдан, тайёр Ҳаж йўлланмасини топширмоқчи эди. Аммо пули етмаётганлиги сабабли Жентра автомобилини битта маҳаллада яшайдиган синфдоши Шерзодга сотишга қарор қилди. Хотини хурсанд бўлиб: “Биз ҳам адажон билан ойижонга ўхшаб юрайлик”, - дея эрининг қарорини маъқуллади...

Толибжон вақтни бой бермаслик учун синфдоши Шерзоднинг уйига чиқиб, вазиятни тушунтирди ва машинанинг калити билан ҳужжатларини дўстига берди.  Шерзод воқеани эшитгач, ичкари уйга кириб кетиб, пул олиб чиқди.

- Толибжон, биласан, мен ҳозир катта бир хусусий, ўзим очган корхонанинг раҳбариман, лекин болалигимда кўп етишмовчиликлар бўларди. Дадам ногирон бўлганлари учун, кичкина нафақа олардилар, онам эса бир ўзлари ишлаб топган пулларини бутун бир оилага, етти жонга етказишга ҳаракат қилардилар. Шунинг учун ҳам пул йўқлигидан мен ёшлигимдан кўп нарсадан ўзимни чеклардим, аммо... Ҳамма гап мана шу аммода!

Сен кўпинча ўзинг учун олиб келган тушликни мен билан баҳам кўрардинг. Ва эсимдан чиқмайдиган энг асосийси - мен мактаб томонидан Хива, Бухоро, Самарқанд, Термиз каби тарихий шаҳарларга ташкиллаштириладиган ҳар бир сафарларга борардим. Агар ўша вақтларда мен учун ҳам пул тўлаб юбормаганингизда – у ерларга бора олмасдим, синфдошларимдан ажралиб қолган бўлардим... Менга қилган шунча яхшиликларингиз учун оз бўлсада миннатдорлик сифатида мана бу пулларни шундай “пийсабиллоҳ” қабул қилсанг, мен ўзимни бахтиёр ҳис қилган бўлардим. Машинингни яхши кунларда ўзинг ҳайдаб юргин!

Шерзод қўлидаги машинанинг калити ва ҳужжатларини қайтариб берди. Толибжон кутилмаган бу тантиликдан кўзига келган ёшни артиб: “раҳмат, дўстим!” дея оларди, холос...

БЕҲЗОД ҲОЖИМАТОВ.

Қаҳратон қанчалик кучли бўлмасин, баҳор уни енгишга қодир. Баҳорда табиат ўғонар экан, халқ тилида бир гап урф бўлади, "дарахтлар одамнинг кучини олиб ўйғонади". Ростдан ҳам одамларда ланжлик, сустлик ҳукмрон бўларкан, узумзорда токнинг биқинини очаётган чолнинг шашти, ариқ- ўзанларни кавлашга ундаётган бригадирнинг  ғала-ғовури, кўчадаги кетмон-у бел кўтариб, қаёққадир шошилаётган одамларнинг ҳовури, дам у ёқда, дам бу ёқда тутунини ҳидини анқитиб ер чизиб юрган тракторларнинг шовқини кишини тетикликка чорлайди. Кимдир қозиққа ип тортиб картошка экишга ўқ чизиқ  ҳозирлайди. Кимдир қайирдадир "ҳар хил уруғлар бор" деган овозга қулоқ тутади.Қайирдандир доғланмаган ёғ ҳиди бироз димоғни нохуш қўзғалаб, сўнгида янги чиққан жағ-жағнинг қовурилган бўйини олиб келади. Яна кимдир эса ўз ҳисларига маст бўлиб, бу илимсиқ ҳавода бир пиёлагина "ўша ўлгур" ини хумор қилиб ўтираркан, касби ҳам ўша-ўша "отамдан қолган дўконча" деб лақаблаган магазини ёнида бошини офтобга бериб, ўзини аллалаш, умрини алдаш, ҳисларга қул бўлиб нафс қамчиси зарбларига бардош бериш билан оввораҳол эди. Қани энди бирон бир "роҳатижон" келиб, бу ташналикдан озод этса!
Тақдир ҳазилини қаранг-ки, бошқа жомада нобоп бўлиб қолган унинг ўғли узоқроқдан кўринди. Қўлчасида  ўралган қоғозча билан отасидан паналаганнамо дўконга шошилиб кираркан, у қоғозчанинг пул эканини пайқаш қийин бўлмади. Алҳазар! қайдан бўлса бу нажот?! Излаган имкон топар экан. Отаси ҳам ортидан кирди. Боласи тутқич бермаган куйи савдога ўтди
- тухум нечпул ака?
дўкончи;
- учта бир ярим
бола;
-бешта беринг!
бола икки ярим минг сўмни ўзатганда, ортидан отаси келиб шартта пулни олди.
- учта олса бўлади -деди отаси дўкончига музаффарона қараб.
Бола ҳам дўкончи акасига жовдиради. Бола билади. Дод десин, ерга юмаласин бир тийин. Ё калтак йейди ё қолган учта тухумдан ҳам маҳрум бўлади. Ва сўнггида начора у ҳам рози.
Дўкончига эса нима фарқи бор, муҳими савдо бўлсин.
Отаси "тухумдан ортган" пулга сеҳрли дамламасини олиб ичди. Дўкончи пинагини бузмади. Ёки ичида билдирмай нима деса деди. Буни мижоз сезмади. Тўғри-да, мижозни қочирмаслик керак!
Ота кечга томон бир жангари шоудаги "Батиста" деган қахрамонга ўхшаб ўкирганча кўчасига кириб келиб, ётиб қолди. Аёли уни қўлтиқлаб киргизаркан, рахматига "Батиста"дан боплаб мушт еди.
**
Хазоннинг куйимсиқ хиди атрофни қоплаб куз ҳам кириб келди. Атроф мухит супур -сидир, терган ҳосилини паналаш билан банд. Тўйхонадан тўйлар аримайди. Одамлар мусофирликдан қайтиб, ҳар кунги наҳор ошига шошиладилар. Тўйдан чиқишиб, ҳазмига тўп-тўп бўлиб кўчаларда туришади. Тухум олган болакай эса хамон ўша майкада, ўша иштонда ёзни ўтказди. Аслида ўтган қишни ҳам у шу кийимда ўтказган, одамлар уни кўриб эти жунжикибгина қўяқолганди холос. Бугун бўлса онаси уларнинг суннат тўйини ўйлаб кечалари киприк қоқмай чиққаниданми, охир оқибат мусофирлик тўнини кийишга мажбур бўлди. Олдинда узун қиш!
Куни келиб аёл катта юл четида сафарига тайинланган машинасини кутиб тураркан, дориломон кунлар етиштириб берган янгидан янги гапга уста, ғийбатчи кадрлар кўприк устида туриб унинг "мусофирлик тўни"ни турлича талқинда бичиб беришди. Улар  ўтмишдаги ўз касбига содиқ устозларини чироғини ёқиб туриш учун ушбу жойни - азалий ғийбатхонасини макон тутишган эди.
Аёлга эса бунинг ҳеч бир қизиғи юқ. У ишлаши керак, тўй қилиши керак, эри эса ҳеч бўлмаса шу тўйда бош бўлиб берса бас! Аёл атиги шуни ўзини ҳам бир масъулият, бир рағбат деб билади.

Наимжон.
Ургут тумани. Мангитобод мфй

ОЛТИНГА ТЕНГ ЎН НАСИҲАТ
(бахтиёр оила учун)

  Амр ибн Ҳужp Ҳужр бир куни Авф ибн Муҳламнинг қизи Умму Иёсни хотинликка сўраб келди. Отаси Амрга: «Майли, сенга қизимни бераман. Фақат шартим шуки, болаларига ўзим исм қўяман, қизларини ҳам ўзим узатаман (яъни уларга куёвни ўзим танлайман)», деди. Амр ибн Ҳужр:
  «Болаларимизга ўзимизнинг, оталаримизнинг, амаки ва аммаларимизнинг исмларини қўямиз. Қизларимизни эса эса тенгларига берамиз. Қизингизга Киндадаги уйни маҳр қилиб бераман, керакли барча шарт-шароитларни муҳайё қиламан», деди. Қизнинг отаси рози бўлиб, қизини унга никоҳлаб берди. Никоҳ ўқилгач, онаси қиз билан холи қолиб, унга шундай насиҳат қилди: «Қизим! Сен туғилиб-ўсган уйингдан ўзинг танимайдиган бир кишининг уйига кетяпсан. Нотаниш одам билан яқин бўляпсан. Сен унга чўридек бўлгин, у сенга қулдек бўлади. Мен сенга айтадиган ўн насиҳатни эслаб қолиб, уларни доимо ёдингда тутгин:
  Биринчи ва иккинчиси: эрингга ҳурматда бўлгин, топганига қаноат қилгин, унга доим қулоқ солиб, итоатда бўлгин.
  Учинчи ва тўртинчиси: унинг кўзи тушадиган, бурни ҳидлайдиган жойларга эътиборли бўлгин. Эрингнинг кўзи ҳеч қачон хунук нарсага тушмасин, сендан доимо хушбўй ҳид келиб турсин.
  Бешинчи ва олтинчиси: эрингнинг ухлайдиган ва овқатланадиган вақтини яхшилаб билиб олгин, чунки қорни оч одамнинг жаҳли тез бўлади, уйқусизлик эса ғазабни қўзғайди.
  Еттинчи ва саккизинчиси: эрингнинг мол-мулкини муҳофаза қилгин, бола-чақасига эътиборли бўлгин. Молнинг муҳофазаси тежамкорлик билан, бола-чақага эътибор уларни яхши парвариш қилиш билан бўлади.
  Тўққизинчи ва ўнинчиси: ҳеч қачон эрингнинг буйруғига осийлик қилма, эрингнинг сирларини фош қилма. Эрингга осийлик қилсанг, ғазабини келтирасан.
Сирини фош қилсанг, кейин макридан қутула олмайсан.
  Яна шуни билгинки, эринг хафа бўлган пайтда хурсанд бўлишдан, у хурсанд бўлган пайтда хафа бўлишдан жуда эҳтиёт бўлгин», деди.

"Солиҳлар гулшани" китобидан

АЛДАНИБ ҚОЛМА!

Бир одам йўлда кетаркан, деҳқонга дуч келибди ва салом берибди:
- Ассалому алайкум!
- Ваалайкум ассалом! Йўл бўлсин, биродар?
- Сигиримга ем олмоқчиман, шу тарафда бир баққол бор экан, шунинг дўконига кетяпман.
- Шунақами... ундай бўлса, эҳтиёт бўл, алданиб қолма!
- Мени ҳеч ким алдай олмайди!
- Мен айтдим-қўйдим-да...

У одам баққолнинг дўконига етиб келибди. Салом-аликдан сўнг, емнинг нархини сўрабди. «Фалон нарх», - дебди баққол.
- Яхши, менга ўн кило берсангиз.
Баққол ўтирган жойидан қўзғалмабди. Қўли билан дўконнинг орқа томонига эринибгина ишора қилиб:
-Ўша ёққа ўтиб, емдан керагини олгин-да, менга пулини тўлаб кетавер. Ем тўкиб қўйилган жойда тарози ҳам бор, - дебди.

Харидор кўрсатилган тарафга ўтиб, халтасини тарозига қўйиб, ем сола бошлабди, ўн кило бўлгандан кейин қараса, атрофда ҳеч ким йўқ, баққол ўтирган жойдан бу тараф кўринмайди ҳам. Одам халтасига тўрт-беш кило ортиқча ем солибди ва баққолга ўн кило ем учун пул тўлаб, уни алдабди. Чиқиб, ўз йўлига кетибди. Йўлда яна бояги деҳқонни учратибди.
- Ем олдингми? – сўрабди деҳқон.
- Ҳа олдим. Сиз алданиб қолма, дегандингиз. Баққолингиз алдашни эплайдиган одам эмас-ку, бир жойда мудраб ўтирибди. Қайтага мен уни бопладим, тўрт-беш кило ортиқча ем олдим, сезгани ҳам йўқ...

Деҳқон бу одамнинг юзига ачиниш билан боқиб, бошини сарак-сарак қилибди:
-Мен сенга айтгандим-а, алданиб қолишдан эҳтиёт бўл, дегандим-а! Афсус...
Аслида сен алдандинг! Арзимаган 4-5кило ем учун хайр-баракангни қўлдан бой бердинг, баққолнинг гуноҳларини ўз елкангга олиб, дўзахни ўзингга тайин қилиб қўйдинг.

Наҳотки мен қарoқчиман!

Суданлик дўстларимдан бири ажойиб бир мақола ёзди. Сарлавҳаси "Наҳотки мен қароқчиман". Мақолада у ўзи билан содир бўлган иккита воқеани келтиради.

Биринчиси:

Ирландияда тиббиётдан имтиҳонларим бор эди. Имтиҳоннинг тўлови 309 фунт эди. Менда майда пул йўқ эди. Шу сабаб 310 фунт бердим. Муҳими имтиҳонни топширдим. Имтиҳонлар тугагач Суданга қайтдим. Сал ўтиб Ирландиядан хат келди. Унда шундай ёзилган эди:
"Сиз имтиҳон тўловини тўлашда хато қилибсиз. Тўлов 309 фунт эди. Сиз 310 фунт тўлабсиз. Сизга бир фунтлик чек юбордик. Биз ўз ҳақимиздан ортиғини олмаймиз". Қизиғи, мактуб билан марканинг нархи бир фунтдан қимматроқ эди.

Иккинчиси:

Мен факультетга қатнар эдим. Уйим билан факультет орасида бир аёл у-бу нарса сотар эди. Мен ундан 18 пенсга какао сотиб олар эдим.
  Бир куни у ердан ўтаётсам дўконнинг бошқа токчасида айнан ўшандай какаонинг нархи 20 пенс ёзилган ҳолда турибди.
  Мен таажжубланиб сўрадим:
- Нега биринчи токчада какаонинг нархи 18 пенс, иккинчи токчада эса 20 пенс?
У деди:
- Яқинда бизга какаони экспорт қиладиган давлат Нигерияда мушкулотлар юзага келиб нархлар кўтарилибди. Бу токчадаги кейин келган юкдан. Шунинг учун қиммат. Мана буниси эса олдингидан. Шунинг учун у арзон.
  Мен:
- Ундай бўлса кишилар олдин арзонини олишади. У тугаса кейин қимматини олишади. Токи арзони тугамас экан қимматни ҳеч ким олмайди-ку, дедим.
У:
- Ҳа, буни биламан, деди.
Мен:
- Шундай экан, уларни аралаштириб арзонларини ҳам 20 пенсдан сотсангиз бўлмайдими? Буни ҳеч ким билмайди-ку!-дедим.
Шунда у қулоғимга:
- Сен қароқчимисан?-деди.

Унинг гапи ҳалигача қулоғим остида жаранглайди. Бу қанақа ахлоқ?!  Биз қачон бунақа даражага кўтариламиз?!

Sizning e’tiborsizligingiz hech narsani hal qilmaydi.

E’tibor berganlarning esa kimningdir(masalan, mening) xursandchiligida oʻz oʻrni boʻladi.

Tanlov tugadi.
Gʻalaba qozondik.
837 ta ovoz.

Xursandchiligim uchun 3 soniya vaqtini ayamay layk bosganlarga, bir-necha daqiqasini sarflab yaqinlariga yuborganlarga, kanalidagi notanish insonlarni ham “oyoqqa turgʻizgan”larga alohida minnatdorchilik bildiraman. Har biringizning hozirgi baxtiyorligimda oʻz hissangiz bor.
Yaxshiliklar yaxshiliklarga ulanadi, abadiyat qonuni bu. Mendan qaytmasa boshqa bir yaxshidan qaytsin!

Yelkama-yelka turib “Biz yutamiz, sen yutasan, olgʻa!” deb turgan Lady Moon, Prince Edward va Muzaffar aka(@hikoyalar)ga alohida rahmatlar aytaman)
Sizlar TOP’sizlar))
Bitta laykni bosib yo bosmay oʻtib ketsalaringiz ham xafa boʻlmasdim-ku toʻgʻrimi?
Sizlar esa mening xafa boʻlmasligim uchun emas, xursand boʻlishim uchun harakat qildingiz.

Xay mayli, nima boʻlganda ham yutdik!)
Sovgʻaga qoʻyilgan 500 minglik kitoblar kelsa (qanday kitoblar kelishini bilmayman) rasmini tashlayman, eng yoqqani tanlaysizlar.
Bitta tilak va bitta bebaho imzo mendan😌

Doʻstlar omon boʻlsinlar!
Gʻalaba!

✅ Айни пайтда Малайзияда бўлиб турган укам Камолиддин Эгамов шу видеони жўнатибди. Чиндан, биз китоб ўқимайдиган миллатга айландик. Не ажабки ўзим ҳам эртаю-кеч телефон ва компьютерга тикилиб, китоб ўқимай қўйганман...

Аброр Зоҳидов
Телеграм | Инстаграм

Azizxon yigʻladi. Azizxon umrida ilk bor yigʻlashi edi. U xoʻngrab yigʻladi... U Shunday yigʻladiki uning yigʻisidan osmonu-falak titrab ketgandek boʻldi.
   - Bugun mazam boʻlmagandi, doktorga bordim... 2 haftalik homilador ekanman! Bu kunni qancha kutdim, Azizxon aka! Alloh duolarimizni qabul qildi...
Azizxon hamon yigʻlar edi. Alloh hech bir ishni behikmat qilmaydi. Balki Mohlaroy erining koʻngliga qarab boshqa ayolga uylanishiga rozilik bergani uchun Alloh unga shunday neʼmatni bergandir, balki Azizxonning Sirojiddinga koʻrsatgan yordamlari va onasining yuzi uchun sarflagan pullari sabab Alloh ularga farzand ato etgandir... Nima boʻlganda ham Alloh ularni bir umrga bogʻlab turuvchi rishtani tortiq qildi. Farzand bilan siyladi. Yaxshilik hech qachon mukofotsiz qolmaydi. Uning mukofotini Alloh bu dunyoda ham, u dunyoda ham beradi, Inshaalloh...!
                   *     *     *
    Azizxon va Mohlaroy shiringina qizaloqli boʻldilar. Endi ikkalasini bogʻlaydigan rishta bor. Sirojiddin katta yigit boʻlib oʻzining shaxsiy biznesini boshladi. Turkiya bilan hamkorlikda 2-3 ta shartnomalar tuzishga erishdi. 22-23 yoshga yetganida kotta savdogar, ishbilarmon tadbirkor boʻlib yetishdi. Nazokat boshqa oila qurmadi. Qolgan umrini toat ibodatga bagʻishladi. Oʻgʻli Sirojiddin bilan 5-6 martalab Umra safarlariga borib keldilar. Birinchi gal buvisi Enaxon aya bilan borishganida, Enaxon aya Makka shahrida Ka'batillohni tavof qilayotgan payti yuragi urishdan toʻxtadi. Oʻsha joyda millionlab musulmon Enaxon ayaning janozasini oʻqidilar. Oʻsha yerdagi qabristonga jasadlari qoʻyildi...

11-QISM TUGADI.
TAMOM.

m.f - oʻqiganlardan minnatdorman! Alloh barchangizdan rozi boʻlsin. Bu hikoyadan ibratli nimadur ololgan boʻlsangiz, men qilgan mehnatimga achinmayman... Xulosa shuki, Allohning iznida yurgan har bir banda uchun Allohning ajr-u mukofotlari bor. Faqat sabr etmoq, duo qilmoq, chin dildan ishonib ixlos qilmoq kerak.
Barcha oʻqiganlarga va fikr bildirganlarga chin qalbimdan rahmat aytaman. Tez orada Inshaalloh yana yangi hikoyalar yozaman... Va sizlarga albatta ilinaman☺️☺️🥹

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰24.12.2024.                11:55

@Hikoyalar

Nazokat yigʻlab yubordi.
- Agar dadam rahmatli akamga qattiq turganlarida edi... Akam bu holga tushmasdi. Oʻgʻlim ham togʻasidek adashishini xohlamayman! Sizdan yagona soʻraydigan narsam faqat shu xolos. Sizni judayam xurmat qilaman... Men uchun, oilamiz uchun juda katta yaxshiliklar qildiz... Alloh rozi boʻlsin. Hamisha duo qilaman sizni opam bilan baxtli boʻlinglar... Alloh sizlarga ham farzand ne'matini ato qilsin.
Azizxon bir soʻz deyolmay qoldi. Rad javobini bir hisobda olishi mumkinligini bilgan boʻlsada, bu darajada ogʻriqli boʻladi deb kutmagan edi. Nazokat aqlli ayol...
- Yana bir gap...
Azizxon Nazokatga boshini koʻtarib qaradi. Uning koʻzlarida umidsizlik yaqqol namoyon edi.
- Mayli gullarizni olaman. Faqat akam berdi deya, qabul qilaman. Siz menga oʻz akamdeksiz... Lekin uzugizni ololmayman... Uni Mohlaroy opamga bering. Bunday sovgʻaga ular loyiq.
Nazokat guldastani koʻtarganicha oshxonaga kirib ketdi. Azizxon stol ustidagi uzukni oldi. Miyigʻida kulib qoʻydi. Ajabo! Uni yuragini oʻrtayotgan his yoʻq boʻlib qolgandek edi. Nazokat oshxonadan qaytib chiqdi. Azizxon ketish uchun oʻrnidan turdi.
- Mayli unda... Men boraqolay. Mendan xafamasmisiz Nazokat? Taklifimdan xafa boʻlmadizmi?
- Yoʻq... Tushunaman. Menga yaxshi boʻlsin deyapsiz. Mehr bermoqchi boʻlyapsiz... Lekin men oilali erkak bilan birga boʻlolmayman. Alloh menga ham oʻz tengimni yoʻliqtirar, boʻlmasa... Qolgan umrimni oʻgʻlim Sirojiddinga bagʻishlayman. Uning baxtini, iqbolini koʻrsam, menga shuning oʻzi yetarli...
- Havotir olmang Sirojiddinni oʻz nazoratimga olaman... U oʻz oʻgʻlimdek boʻlib qoldi.
- Rahmat... Alloh rozi boʻlsin.
- Sizdan ham...
* * *
Azizxon Nazokatning javobini ancha oʻyladi. "Rad qildi. Balki yaxshilikkadir..." Azizxon kechga borib uyiga qaytar mahal ayoli Mohlaroy uchun qip-qizil atirgullar bilar liq toʻla buket sotib oldi. Yoniga ayoli yoqtirgan shirinliklarni oldi... Uyga kirdi. Mohlaroy yoʻq edi... Ichkari xonalarga yoʻnaldi. Xona o'rtasida bezatilgan stol turar edi. Qizil shamlar yoqilgan oppoq dasturxon ustida turli hil mazali taomlar, shirinliklar... Shamlar atrofi atirgul barglari bilan bezatilgan... Xona nihoyatda sarishta... Romantik kayfiyat baxsh etadi.
Azizxon stolga qarab ancha oʻylandi. "Axir bugun 2-xotin olishimga rozilik bergandi. Erni boʻlishish osonmi?! Men xafa boʻlib yigʻlab oʻtirgan boʻlsa, xursand qilay deb gul olgandim... U boʻlsa... Qiziq, juda qiziq..."
Mohlaroy chiqdi. Egnida nihoyatda chiroyli qip-qizil koʻylak, boshida roʻmoli yoʻq... Sochlarini chiroyli qilib yoyib olgan... Pardozi ham... Sepib olgan atirlari ham kishini mast qiladi... Azizxon ayolini bu holatini koʻrib ogʻzi ochilib qoldi. Taniyolmadi. Ochigʻi tanisa ham, bu oʻzimni xotinimmi deya koʻzlariga ishonolmasdi. Mohlaroy mayin ovozda dedi.
- Keldizmi jonim...?
- Mohim... Bu... Bugun juda boshqachasiz?
- Qanaqa?
- Oʻzgacha... Hech kutilmagan hol... Men xafadirsiz debman.
Mohlaroy shunday chiroyli kuldiki, kulgusidan xonadagi chinnilar jaranglab ketgandek boʻldi.
Mohlaroy Azizxonning qoʻlidagi gulga imo qildi.
- Bular mengami?
Azizxon shoshilib qoʻlidagi guldastani koʻtardi.
- Albatta sizga gulim! Atirgulni yaxshi koʻrasiz deb atayin yasattirdim.
Mohlaroy gullarni oldi. Toʻʻyib-toʻyib hidlari. Yigʻladi. Azizxon uning bu holidan ajablandi?
- Nima boʻldi Mohim? Tinchlikmi?
- Bugun qanday xursandligimni bilsangiz edi! Bugun men naqadar baxtliman!
- Tushunmadim... Gulim ochiqroq gapiring...
Mohlaroy erining koʻzlariga toʻlib qaradi. Quvonchdan yuragi gupullab urib ketdi.
- Siz ota boʻlasiz... Eshityapsizmi ota boʻlasiz...
Azizxon nima deyishini bilmadi. Quloqlari umuman ishonmadi. Nahotki?! Axir 11 yil shu soʻzni kutgan edi u! 11 yil! Sarvinoz bilan 3 yil yashadi. Boʻyida boʻlmadi. Keyin 2 yil uylanmay yurdi. Ikkinchi ayoli bilan yana 3 yil, Mohlaroy bilan tanishishganlariga 5 yil boʻldi... Alloh Buyuk Zot! Azizxon 10 ga yaqin shifokorlar koʻrigidan oʻtdi. Hatto chet davlatlariga ham borib keldilar...

Erini tariflab boʻlmas bir muhabbat bilan sevdi. Endi esa uni boʻlishib yashashga maxkum! Mohlaroy oʻzini yoʻqotib qoʻydi. Boshi otilib ketar darajada ogʻriy boshladi. Dori qutidan ogʻriq qoldiruvchi olib ichib koʻrdi. Biroz yotdi. Uxlasam oʻtib ketar deya, uxlashga harakat qildi... Baribir boʻlmadi... Ogʻriq, bosh aylanishi yana tagʻin koʻngli ham behuzur boʻla boshladi.
- Bunaqada boʻlmaydi. Doktorga borsammikin?! Davlenam oshib ketti shekilli...
Mohlaroy bazoʻr kiyinib hovliga tushdi. Yaqindagina eri olib bergan oq mashinasini oʻt oldirdi. Darvozadan chiqib toʻgʻri shifoxonaga yoʻl oldi...
* * *
- Nazokatxon! Nazokatxon!
Nazokat Azizxon akani ovozini tanidi. Yuragiga gʻulgʻula tushdi. "Siroj ishga ketgandi-ku, nima boʻldiykin? Oʻgʻlimga biron kor xol bo'ldimikin?!" Havotir olganicha uy ichidan otilib chiqdi. Azizxon uning yuzidagi havotirni payqadi.
- Havotirlanman... Sizda gapim bor edi... Shunga kelgandim.
Nazokat hayron boʻldi. "Menda qanday gapi boʻlishi mumkin".
Azizxon kelayotib sotib olgan oppoq lolalar bilan toʻldirilgan buketni qoʻliga oldi. Nazokat gullarni koʻrib battar esankiradi... Nima uchun bu gullar?!
- Ichkariga kirsam maylimi?
Nazokat mayli deganicha boshini asta qimirlatib qoʻydi. Azizxon Nazokatga yaqinlashib gullarni uzatdi.
- Bular sizga...
Nazokat hayrat aralash Azizxonga qaradi.
- Nima uchun... Bugun tugʻilgan kunim emas edi.
- Shunchaki... Olaqoling... Atayin sotib oldim.
Nazokat Istar-istamas gullarni qoʻliga oldi.
- Rahmat... Chiroyli guldasta ekan.
- Arziysiz!
Azizxon oʻtirdi. Nazokat choy qoʻyaman deb oʻrnidan turgan edi. Azizxon uni to'xtatdi.
- Shoshmang, oʻtiring...
Nazokat oʻtirdi. Ancha vaqt jim qolishdi. Azizxon gapni qanday boshlashni bilmay ancha oʻylandi.
- Bilasizmi Nazokat... Men juda uzoq oʻyladim... Bir bu qarorimdan qaytdim, bir yana shu his yuragimga oʻrnashib olganmi, yana shu qarorga keldim.
- Qanday qaror?
- Bilasizmi... Men sizni anchadan beri yoqtiraman.
Nazokat seskanib ketdi. Azizxondan bunday gapni sira kutmagan edi.
- Bu nima deganiz? Tushunmadim...
- Men sizga uylanmoqchiman... Niyatim jiddiy.
- Mohlaroy opamchi?! Axir uylangansiz... Ayolingiz bor.
- Mohlaroy rozi boʻldi... Bugun ertalab oʻz roziligini aytdi. Sizni ham oʻz nikohimga olsam degandim. Oʻylamang bu nafsini oʻylaydigan ablah deb, yoʻq... Bilmadim... Men sizni chindan yoqtirib qoldim. Men zinokor emasman. Nomahram ayolarga shaxvat nazari bilan qaramaganman... Xususan sizga ham... Oʻgʻlizga otalik qilaman, sizlarni toʻlaqonli taʼminlayman... Sizni hurmat qilishga, mehr berishga vaʼda beraman.
Azizxon kastumini choʻntagidan kichkina quticha chiqarib Nazokatga uzatdi.
- Nazokat menga turmushga chiqing... Iltimos.
Nazokat quticha oldi. Ichida juda chiroyli, olmos koʻzli uzuk bor edi... Uni biroz tomosha qildi. Istexzoli kuldi.
- Azizxon aka... Men bir ayolni baxtsiz qilib, baxtli boʻlolmayman. Bu bir! Oilali erkakka osiladigan buzuqilardan ham emasman. Bu ikki! Koʻp xotinlikka qarshiman. Bu uch!
Nazokat Azizxonga qaradi. Azizxon anchagina oʻngʻaysiz holatga tushgan edi.
- Mohlaroy opam sizni koʻngliz uchun, sizni rozi qilish uchun va Allohning 4 ayolga uylanish haqidagi oyatiga isyon qilmaslik uchun rozi boʻlgandir. Men buni tushunaman. Lekin aniq bilaman ular sizni jonidan ortiq yaxshi koʻradi va bu qarorga kelish ular uchun juda ogʻriqli boʻlgan. Men ham ayolman, Azizxon aka! Ayolni his qila olaman. Uning dardini tushunaman. Chunki men ham sevganman. Erimni Sanjar akamni jonimdan ortiq sevganman! Va hamon sevaman! Men erimni xotirasi bilan yashayapman.
Azizxon indamay Nazokatni soʻzlarini tinglar edi.
- Agar menga Alloh yoʻlida yaxshilik qilmoqchi boʻlsangiz, sizdan yagonagina iltimosim... Oʻgʻlim Sirojiddinga tarbiya bering. Uning dadasi ham, togʻasi ham, amakisi ham, akasi ham yoʻq... Oʻgʻil bolaga erkakning tarbiyasi kerak. Oʻgʻlimga akasi sifatidami, yo togʻasi sifatidami... Unga toʻgʻri yoʻlni koʻrsating... Haromdan uzoqlashtiring... Dinimizni uqtiring.

Axir qancha joyga bormadik, hatto chet elgacha borib tekshirtirdik-ku, ikkimiz ham sogʻlom ekanmiz! Balki Alloh shuni xohlayotgandir, Mohim! Axir Xudo hech bir ishni bejiz qilmaydi-ku?! Meni Sirojiddin bilan uchrashtirgan ham, unga mehrimni tushirgan ham Alloh emasmi?! Balki bunda bir ishora bordir. Men oʻsha ayolni baxtli qilsam, Alloh bizni ham baxtli qilarmidi degandim.
Mohlaroy erining yonib kuyib gapirishini jim, soʻzsiz tinglar. Koʻzidagi yoshlari allaqachon tingan edi. Endi uning hayollari bir nuqtaga jamlandi. Azizxon biroz jim boʻldida yana soʻzida davom etdi.
- Agar rozi boʻlsangiz sizga ham, unga ham birdek adolat qilishga soʻz beraman. Doim yonizda boʻlaman. Agar yoʻq desangiz... Qarshilik qilsangiz taqdirga tan beraman, siz bilan qolaman. Sizni hech qachon tashlab ketmayman. Yaxshilab oʻylab koʻring...
Azizxon aka shunday deganicha egniga kastumini ilib koʻchaga chiqib ketdi. Mohlaroy koʻzida qotib qolgan yoshlarini toʻkdi. Shu holatda ancha oʻtirdi. Hayollari har koʻchaga boshladi. Nima qilishga boshi qotgan edi. "Erim Alhamdulillah zinokor emas. Shu paytgacha menga hiyonat qilmadi. Bugun ilk bor koʻzida sevgini koʻrdim. Lekin u menga atalmagan edi. Nima qilishga boshim qotdi. Axir u meni sevmasa ham, men sevaman, men qizgʻonamanku... Qanday qilib uni boshqa bir ayol bilan boʻlishaman?! Lekin... Bejiz Alloh erkak kishiga 4 ayolga uylanishga ruxsat bermagandir, bunda ham bir hayr, bir hikmat yotar... Bilmadim... Bilolmay qoldim."
Mohlaroy ogʻir tin olib oʻrnidan turdi. Yuz qoʻlini yuvdi. Tahorat oldi. Joynamozga oʻtirdi. 4 rakat istixora namozini oʻqidi. Allohdan toʻgʻri yoʻl koʻrsatishini soʻrab duolar qildi. Sajdada uzoq qolib ketdi. Boshini joynamoz ustiga qoʻyganicha yum-yum yigʻlar edi. Oxiri yigʻlay-yigʻlay uxlab qoldi. Tush koʻribdi. Oppoq libosda emish... Qoʻlida juda chiroyli chinni piyola. Oq, tillarang yorqin naqshlari bor juda chiroyli piyola! U shildiragan tovushni eshitdi. Oʻsha tomon yurdi. Bir ariqdan tip-tiniq suv oqar edi. Mohlaroy qoʻlidagi piyolaga toʻldirib suv oldi. Va uni simirib-simirib ichdi. Ajabo! Piyoladagi suv qancha ichsa ham tugamas edi! Ichaverdi... Suv juda mazali, juda totli...
Mohlaroy koʻzini ochsa shom boʻlibdi. Qosh qoraygan, quyosh oʻzining yorqin nurlarini asta soʻndirib bulutlar ortiga yashirina boshladi.
- Voy kech boʻlib ketibdi-ku?! Ancha uxlabman...
Mohlaroyni yuzida kulgu yugurdi. Lablari bilan ohista jilmayishga tushdi.
- Ajib tush...
* * *
Azizxon Mohlaroy tayyorlagan nonushtani yeb boʻlgach, ishga ketish uchun oʻrnidan qoʻzgʻaldi. Mohlaroy erining kastumini yelkasiga ilib kiydirib qoʻydi. Va ohista ovozda dedi:
- Men roziman...
Azizxon tushunmadi.
- Nimaga rozisiz?
- Nazokatga uylanishizga.
Azizxon gʻalati ahvolga tushdi. Ochigʻi hayron qoldi.
- Nega rozi boʻlyapsiz? Qoʻrqmaysizmi?
- Nimadan qoʻrqay? Alloh men bilan... Men aslo qoʻrqmayman.
Azizxon indamadi. Mohlaroy ham jim qoldi.
- Ishga kech qolyapman. Yaxshi oʻtiring.
Azizxon ayolining peshonasidan oʻpib qoʻydi. Azizxon Mohlaroyni rozi boʻlmasa kerak deb oʻylagan edi. Lekin 2 kun deganda ayolidan rozilik javobi olindi. Endi Nazokat bilan gaplashishi kerak. Qiziq u koʻnarmikan? Yoʻq demasmikan?
Azizxon Sirojiddinni yoniga chaqirtirdi.
- Azizxon aka, chaqirtiribsiz?
- Haa... Siroj, oying yaxshimi?
- Yaxshilar ancha. Yuzlarini endi yopmayaptilar. Sizni har doim duo qiladilar.
- Haa yaxshi... Bugun uydadir?
- Ha, uydalar. Lekin buvim Oʻgʻilxon buvimlarnikiga ketganlar.
- Haa... Yaxshi. Mayli boraver, shunchaki hol soʻrab qoʻyay degandim. Ishlaringni qilaver...
- Xoʻp aka...
Qaynonasi yoʻqligi yaxshi boʻldi. Hozir borib gaplashib taklifimni aytsammikin? Temirni qizigʻida bosgan yaxshi.
* * *
Mohlaroyning yuragi qattiq sanchdi. Boshi gir-gir aylana boshladi. Erini boshqa ayol bilan boʻlishish qarori unga shunday tasir qildimikin?! Buning qanchalar azobli ekanini faqat ayollargina tushuna oladi. Bu dard qanchalar ogʻir, qanchalar salmoqli... Bir yostiqqa umid bilan bosh qoʻygan edi.

Malham (Hikoya)

11-QISM FINAL

Yangi tong. Yangi kun. Yangi hayot. Inson umri davomida qancha kunlarni koʻradi, yaxshilarni koʻradi, yomonlarni koʻradi, qiyinchiliklar, yoʻqotishlar, ayriliqlarni koʻradi. Lekin quyosh botib oʻsha kun tugaydi. Tun keldi. Tun ortidan yana tong otadi. Inson qanday kunni koʻrmasin, boshiga qanday ish tushmasin kun oʻtaveradi, oʻtaveradi, oʻtaveradi...
Mohlaroy erining dardini tushungan,lekin indamas bir kun unutadi, koʻnikadi deb oʻylar edi. Lekin unday boʻlmadi. Azizxon tobora oʻychan, hayoli parishon boʻlib borar, uyga ham uncha kelgisi kelmas edi. Mohlaroy soʻrasa ishim koʻp der, deyarli uyda ovqatlanmay qoʻygan edi. Azizxon ayolini qattiq hurmat qilgani uchun, iloji boricha yaxshi gapirar, soʻragan narsasini muhayyo qilar edi. Nazokat haqida aytishga iymanar, endi gap boshlayman deganida koʻngliga gʻulgʻula tushar va gapni boshqa yoqqa burib yuborar edi. "Qanday aytaman? Eshitib meni tashlab ketsa-chi?! Men Mohimni ham yaxshi koʻraman. Unga bogʻlanib qolganman. Bir ayolni deb oʻzimning jufti halolimdan voz kecholmayman".
Kunlar shunday qiyinchilikda oʻta boshladi. Bir kuni Mohlaroy eriga Nazokat haqida gapirib qoldi.
- Begim...
- Labbay jonim?
- Bankda ishlaydigan dugonam boʻlar edi. Eslaysizmi Zebo degan.
Azizxon biroz oʻylandi. Keyin esiga tushdi shekilli choʻzib "haaa" deb qoʻydi.
- Esladizmi?
- Ha, esladim. Toʻyimizda seni yoningda turgan qizmi?
- Ha, eng yaqin dugonam oʻsha. Shu dugonamni akasi yaqinda ajrashibdi. Bitta qizi bor ekan u ham onasi bilan qolibdi. Shu akasi rosa yaxshi inson emish, ichmasmish, chekmasmish...Dugonamga agar yaxshi, soliha ayol boʻlsa uylanardim, debdi. Yoshi ham uncha katta emas. 38-39 lar chamasi. Tashqi koʻrinishi ham binoyidek ekan. Shu kishini Nazokatxonga toʻgʻirlasak qanday boʻlarkin?
Azizxonning ustidan kimdir qaynoq suv toʻkib yuborgandek boʻldi. Eti seskanib ketdi. Axir Nazokatga oʻzi uylanmoqchi edi, xotini nimalar deyapti?!
- Bir-birlariga mos. Ham juda yaxshi joyda ishlarkan... Men Nazokatxon bilan gaplashsammi deyapman...
Azizxon indamay qoldi. Koʻz oldi qorongʻulashdi. Endi nima boʻladi? Hammasi chalkashib ketti-ku?!
- Axir Nazokatxon yosh boʻlsa hali, chiroyli boʻlsa koʻcha koʻyda yomon erkaklar koʻp. Boshida eri boʻlgani yaxshida baribir ham... Axir u bochonani ham baxtli boʻlishga haqqi bor-ku... Bir oilani bekasi, bir insonning zavjasi boʻlgisi keladi u ham.
Azizxon tamoman oʻzini yoʻqotib qoʻydi. Xotiniga nima deb javob berishini bilmas, fikrlari bir-biriga qalashib ketgan iplardek chigal edi.
"Endi boʻlmaydi. Endi aytmasam boʻlmaydi shekilli. Koʻnglimdagini Mohimga aytishim kerak"
- Mohim...
- Labbay?
- Sizga bir gapni aytmasam boʻlmaydi. Koʻnglim yorishmaydi boʻlmasa...
- Qanday gap?
- Bilasiz... Sizga mehrim boshqacha... Sizni yoʻqotishni xohlamayman. Menga boʻlgan sevgizni, itoatizni, muhabbatizni hurmat qilaman. Buni juda qattiq qadrlayman. Lekin... Bilasizmi... Meni oʻsha ayolga...
Mohlaroyning koʻzidan ikki tomchi achchiq yosh chiqib ketdi. Azizxon uni koʻzidagi yoshini koʻrib gapdan toʻxtadi. Yuragi achishib ketdi. U aytaman qoʻyamanda, deb oʻylagan edi. Oson emas ekan... Qiyin ekan, juda qiyin...
Mohlaroy koʻz yoshini artdi. Past ovozda dedi.
- Bilardim... Oʻshani yoqtirishizni bilardim... Anchadan beri sezib yurardim. Lekin unutasiz deb oʻylagandim.
- Mohim... Meni kechiring iltimos. Koʻngil ishi qiyin ekan. Unutishga harakat qildim, boʻlmayapti...
- Necha yil kutgan baxtim sizsiz. Men umrimda sizdan boshqasiga koʻngil bergan emasman... Meni sevib qolishiz uchun qoʻlimdan kelgancha harakat qildim. Afsus... Koʻzlarizda oʻzimni koʻrmadim...
Azizxon boshini quyi soldi. Mohlaroyni koʻzlariga qarolmadi. Boshqa yoqqa qarab gap boshladi.
- Men sizni yaxshi koʻraman, Alloh guvoh. Men sizni hech kimga alishmayman! Men hamisha yonizda boʻlaman. U ayolni koʻrdimu gʻalati hisni tuydim. Oldin hech tuymagan his! Shunchaki siz rozi boʻlsangiz unga ham uylansam, baxtli qilsam degandim. Balki shunda Alloh ikkimizga ham farzand ne'matini berar degandim.

Voqealar rivoji oʻqiguvchiga ma'lum: Sanjar oʻldi, Nazokatning yuzlari kuyib ketdi, Sirojiddin esa oilaning barcha mas'uliyatini yosh jussasiga oldi...
                     *      *     *
    Azizxon Nazokatga uylanmoqchi ekanini ayoliga aytolmadi. Qandaydur ichki qoʻrquv yuzaga keldi. Ayoli oʻsha kecha nima dedi: Erim sizga oʻz akangizdek, dedi. Bu nima degani?! Bu men ikki dunyoda ham bunga rozi boʻlmayman degani emasmi?! Lekin Azizxon Nazokatdan koʻnglini sira uzolmasdi. Fikri hayoli unda boʻlib qoldi. Koʻz ochib yumguncha bir oy ham oʻtib ketdi. Azizxon va Mohlaroy birgalashib Nazokatni Toshkentga olib borib yuzini doktorga koʻrsatishdi. Doktor Nazokarni yuzlarini paypasladi.
   - Yaxshi... Nervlari toʻlaqonli oʻlmagan.
   - Bu nima degani doktor?
   - Yuzini tuzatsa boʻladi. Nervlari tirik. Agar nerv boʻlmaganda edi. Plastik operatsiya ham bu singlimizga umuman yordam bermas edi. Shukrki nervi tirik ekan.
Nazokat yigʻlab yubordi.
   - Nahotki yuzim oldingidek boʻlsa?!
Doktor mamnun qiyofada jilmaydi. Avval Azizxonga, keyin Nazokatga qaradi.
   - Oldingidan-da goʻzal boʻlasiz singlim! Inshaalloh!
   - Inshaalloh!
Nazokat uzoq davom etgan jarrohlikdan oʻtdi. Yuzini bir necha kunga bint bilan oʻrab tashlashdi.
   - Yaxshilab bitib olishi kerak... Hujayralar bir biri bilan bogʻlanib olishiga vaqt ketadi. Yangi teriga, tanadagi terisi moslashishi kerak.
   - Tushunarli doktor, rahmat.
   - Azizxon... Operatsiya juda koʻngildagidek oʻtdi. Sizga qoyilman harajadi juda koʻp boʻldi. Barini qopladiz. Bir begona ayol uchun... Har kimning ham qoʻlidan kelmaydi bu ish...
Azizxon indamadi. Oʻziga tikilib turgan doktorga qaradi.
   - Oʻgʻli oʻgʻlimdek boʻlib qolgan. Yaxshi shogirdlarimdan... Savob ham kerak-ku aka...
   - Haaa... Mayli-da. Alloh dargohida qabul qilsin.
   - Amiyn.
Bir necha kun oʻtgach Nazokatning yuzini ochdilar. U haqiqatda avvalgidanda goʻzallashib ketgan edi.
Nazokatning koʻzlari quvonchdan porladi. Minnatdor qiyofada Azizxon bilan Mohlaroyga qaradi.
   - Rahmat... Bir umrga minnatdorman. Azizxon aka tani joniz sogʻ boʻlsin. Opam bilan uzoq yil birga boʻlinglar! Opa sizga ham rahmat!
   - Arzimaydi asalim... Juda goʻzalsiz. Yomon koʻzlardan Allohni oʻzi saqlasin sizni.
Nazokat yigʻladi. Bu koʻz yoshlari quvonch koʻz yoshlari edi. Oynadagi oʻzining goʻzal aksiga qarab yum-yum yigʻladi. Mohlaroy va Azizxon esa, uning bu holatini soʻzsiz kuzatib turishar edi.

10-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰22.12.2024.            11:45

Onasining koʻz yoshi toʻla duolarini oldi. Vaqt oqar daryo... Mohlaroy 30 yoshga kirdi. Hali hamon turmush qurmagan edi. Shuncha vaqt mobaynida bironta yigitga koʻngil ham qoʻymadi. Hech kimga umid ham bermadi. Onasi esa qizining umri oʻtib borayotganidan siqilib, toʻshakka mixlanib qoldi.
- Bolam... Seniyam koʻp qiynadim. Umringni menga bagʻishlading. Oila qurmading... Sen tengilarni uchta, torttalab farzandlari bor. Bazilarini qizlari allaqachon boʻyi yetgan... Senga qarab yuragim ezilib ketyapti, bolam.
Mohlaroy onasining ajin bosib ketgan yuzlarini siladi. Koʻz yoshlarini artdi.
- Onajonim... Men hayotimdan nolimiman. Muhimi siz sogʻ boʻling, doim yonimda boʻling. Menga shuni oʻzi kifoya qiladi.
Onaxon titroq qoʻllari bilan qizining sochlarini, manglayini asta paypasladi. Past, lekin mamnun ovozda gapirdi.
- Bolajonim, yagonam, Mohlaroyim... Sendan mingdan ming roziman. Alloh baxtingni bersin, bolam...
Onaxon shiftga qaradi. Koʻzlarini ohista yumdi. Pichirladi.
- Laa ilaha illalloh... Laa ilaha illalloh...
Mohlaroy onasiga jim qarab turar edi.
- Onajon...
- Jon qizim... Meni uyqum kelyapti. Sen ham kirib damingni ol. Kech boʻlib qoldi. Ertaga gaplashamiz.
Mohlaroy onasining yuzlaridan oʻpdi.
- Meni biroz hujjat ishlarim bor edi, ona. Shularni qilib oʻtiraman. Yonidagi xonadaman. Biron narsa kerak boʻlsa chaqirasiz.
- Xoʻp bolam, xoʻp...
Mohlaroy chiqib ketdi. Ishlarini qariyb ikki soat bajardi. Tugatib qarasa, soat ham tungi 1 boʻlibdi. Qogʻozlarini yigʻishtirib onasidan xabar olish uchun kirdi.
- Onajon...
Javob boʻlmadi. Mohlaroy onasining xonasiga asta kirdi. Yana sekin chaqirdi.
- Onajon...
Mohlaroyning ichiga gʻulgʻula tushdi. Koʻngli gʻashlandi. Xona chirogʻini yoqdi.
- Ona!
Mohlaroy onasining yoniga yugurib bordi. Siltadi. Onasining yuzlarini asta shapatiladi. Birdan hammasini tushundi. Dod solib baqirdi.
- Onajonim! Onajon! Nega meni tashlab ketdiz?! Bir oʻzim nima qilaman sizsiz, ona?!
* * *
Mohlaroy 33 yoshga kirdi. Onasining vafotiga ham mana 2 yil boʻldi. Lekin u hali hamon oila qurmagan edi. Ishiga borib kelar, hayotiy oddiy, zerikarli va bema'no edi. Ishi tugagach uyiga umuman shoshilmasdi. Uyimda meni sogʻinadigan onam boʻlmasa, turmush oʻrtogʻim boʻlmasa, yugurib boʻynimga osiladigan farzandlarim boʻlmasa, uyda nima ham qilardim, der edi. Uning kunlari shunday yolgʻizlikda oʻtar edi. Kunlarning birida u Azizxon bilan uchrashib qoldi va oldin doʻstona suhbat, keyinchalik oʻrtada birmuncha iliqlik paydo boʻldi. Mohlaroy Azizxonni chindan sevib qolgan edi. Uchrashishsa doim uning ogʻzini poylar, koʻnglidagini aytishga iymanar edi. Va nihoyat Azizxon uning qoʻlini soʻradi. Turmush qurdilar. Azizxon uchun Mohlaroy 3-xotin boʻlasada, Mohlaroy uchun Azizxon koʻz ochib koʻrgani, ilk koʻngil bergan yori edi. Birga baxtli yashay boshlashdi. Mohlaroyga Azizxonning samimiy insonligi, ayol kishini xurmat qiladigan erkak ekanligi va albatta sahovatpeshaligi yoqardi va bu hislatlarini juda xurmat qilar edi. Lekin negadur Azizxonda oʻziga nisbatan muhabbatni koʻrmadi. Balki his qilmagandir. Toʻgʻri Azizxon uni hurmat qilar edi, aytgan narsasini muhayyo qilar edi, nimaiki ish qilsa abatta Mohlaroy bilan maslahatlashardi lekin sevgi boshqa narsa... U insonni koʻzlarida mujassam boʻladi. Mohlaroyning mana Azizxon bilan oila qurganiga 3 yilcha boʻlib qoldi. Lekin Azizxonning koʻzlarida oʻzini koʻrmadi. Allohning sinovimi yoki Mohlaroyni qaysidur qilgan gunohiga jazomi, ularga Alloh farzand bermadi. Azizxonning oldingi 2 ta turmushidan ham farzandi boʻlmaganini bilgach, erini qoʻyarda qoʻymay doktorga borishga koʻndirdi. Ajab! Natijalar juda yaxshi chiqdi. Azizxon bepusht emas edi. Azizxon buni bilgach battar tushkunlikka tushdi. Sababi soppa sogʻ boʻla turib uchchala xotinidan ham farzand koʻrmagani edi. Alloh meni jazolayapti, nahotki shunaqa jazoga loyiq katta gunohim boʻlsa?! Axir yigit boʻlibmanki zino qilmadim, nafsimni halol yoʻl bilan qondirdim. Oʻgʻirlik qilmadim. Johillik qilmadim. 11 yoshimdan namoz oʻqidim.

Malham (Hikoya)

10-QISM

Sirojiddin ancha tuzalib qoldi. Yoʻtali ham ketdi, Istima ham olmayapti. Nazokatning koʻngli ancha yorishdi. Oʻgʻli tahorat olib bomdod namozini oʻqib olgach, Nazokat ham namoz oʻqish uchun oʻrnidan qoʻzgʻaldi...
Joynamoz ustida oʻtirganicha qoʻlini duoga ochdi.
- Allohim... Yaratgan Egam! Yolgʻizgina farzandimni baxtli qil. Rizqini moʻl qil. Iymonini baquvvat qil. Adashganlardan, yuz oʻgirganlardan qilma!
Nazokat akasini esladi. Uni uyidan chiqarib yuborganiga ham bir oy boʻlib qoldi. Onasidan eshitdi, togʻasining uyidan ham chiqib ketibdi. Ehh, hozir qayerlarda yuribdi ekan... Nazokat nonushta tayyorladi. Oʻgʻli, Enaxon aya uchalalashib choy ichdilar.
- Oyijon...
Sirojiddin kulib onasiga qaradi.
- Labbay oʻgʻlim...
- Bugun... Mohlaroy opam mehmonga kelmoqchi edilar. Azizxon akam ham kelsalar kerak. Ularga siz haqizda aytgandim. Siz bilan koʻrishmoqchi boʻlib yurgandilar. Kecha telefon qilib ertaga boramiz dedilar.
Nazokat jilmaydi. Biroz hijolat tortdi.
- Voy... Shunday yaxshi insonlar... Bizga qancha yordam berishdi.
Enaxon aya ham gapga qoʻshildi.
- Toʻgʻri aytasiz... Mana Sirojiddinni ham yoʻlga solib qoʻydi. Tani joni sogʻ boʻlsin...
- Amiyn...
Nazokat Azizxon akani yaxshi bir inson sifatida boshqacha xurmat qilar edi. Qani endi akam ham shunday inson boʻlganida edi, deya hayolidan oʻtkazdi.
Kech kirdi. Nazokat mehmonlarni kelishiga joy hozirladi. Ovqatga unnadi. Pishiriq pishirdi. Chiroyli qilib dasturxon bezatdi. Shomdan keyin Azizxonning oʻktam ovozi eshitildi. Sirojiddin yugirib hovliga tushdi.
- Assalomu alaykum Azizxon aka! Assalomu alaykum opajon.
- Va alaykum assalom.
Mohlaroy Sirojiddinning yuzisi siladi.
- Shukr ancha yaxshi boʻlib qolibsiz.
Sirojiddin mehmonlarni uyga taklif qildi. Mohlaroy birinchi, orqasidan Azizxon birgalashib kirdilar. Ularni Enaxon aya bagʻriga bosib kutib oldi. Azizxonning yuzlaridan oʻpdi.
- Alloh sizni panohida saqlasin oʻgʻlim! Juda minnatdorman. Oilamizga katta yordamlar berdiz. Umriz uzoq, rizqiz ulugʻ boʻlsin bolam!
Azizxon gʻalati ahvolga tushdi. Ikki yuzi qizarib ketdi. Enaxon aya yana gapirishda davom etdi.
- Oʻgʻlim rahmatli ham xuddi sizdek kelishgan yigit edi. Sizdek qoʻli ochiq... Lekin... Bolamni koʻchadagi yomon odamlar yoʻldan urib qoʻydi...
Azizxon battar qizardi. Koʻzlarini hijolatdan yerga qadadi. Enaxon aya bir oz koʻz yoshi qilib olgach mehmonlarni dasturxon tuzatilgan xonaga olib kirdi. Quyuq qilingan duolardan soʻng, eshik ochilib qoʻliga patnis koʻtarganicha Nazokat kirib keldi. Yuzini doimgidek berkitib olgan... Mohlaroy oʻrnidan turib Nazokat bilan qadrdon dugonalardek koʻrishdi.
- Esonmisiz Nazokat? Ancha yaxshi boʻlib qoldingizmi?
- Shukr Alhamdulillah... Oʻzingiz yaxshimi opa?
Mohlaroy kuldi.
-Nega opa deysiz balki sizdan kichikdirman...
- Bilmayman. Birinchi koʻrgan ayolga xurmat yuzasidan opa deb murojaat qilinadida...
Mohlaroy samimiy jilmaydi. Nazokatning qoʻlidan ushladi.
- Haqiqatdan sizdan kattaman, asalim. Shunchaki hazillashdim.
Nazokat yosh turmush qurgan edi. 18 yoshida ona boʻldi. Mohlaroy esa oʻqidi. Oilada yolgʻiz farzand edi. Otasining vafotidan keyin onasi yakkalanib qoldi. Koʻp mazasi qochar, anchayin injiq boʻlib qolgan edi. Mohlaroy onasini yolgʻiz tashlab turmush qurib ketgisi kelmadi. Avval oʻqib olay, oʻzim xohlagan kasb egasi boʻlay, turmushga chiqish qochib ketmas dedi. Onasi kelgan sovchilarga kuyovni ichkuyov qilish shartini qoʻyar edi. Men yolgʻiz qizimga juda bogʻlanib qolganman. Uni bir kun koʻrmasam mazam qochadi. Shunga meni qizimga uylanmoqchi boʻlgan yigit ichkuyov boʻlishi kerak, der edi. Aksiga olib unaqa yigitlar chiqmadi. Mohlaroy institutni tamomlab, magistraturada ham oʻqidi. Bankda buxgalter boʻlib ishga kirdi. Oilani uncha-muncha erkakdan yaxshiroq taminlay oldi. Onasini ham davolatdi, yiliga 2 martalab sanatoriyalarga joʻnatdi. Onasi 50 yoshga kirganida Umra safariga yoʻllanma sovgʻa qildi. Mohlaroy bir farzand onasi uchun qilishi kerak boʻlgan ishlarni Alloh qodir qilganicha bajardi.

Bahorning ilk kunlari. Sanjar yarim kechasi gʻirt mast ahvolda uyiga kirib keldi. Nazokat uxlamagan edi. Erining yana ichib kelganini koʻrib yuragi ogʻridi. Jahli chiqdi. Axir qachongacha bu hol davom etadi!
- Yana ichib keldizmi?
Sanjar Nazokatga mastlikdan qizarib ketgan koʻzlarini suzib qaradi.
- Xmmm! Ichdim! Nimaydi? Senga nima?
Nazokat lablarini tishladi. Oyning nurida yuzi yanayam chiroyli boʻlib yorishib ketdi. Koʻzlarida gʻazan uchqunlari porladi.
- Axir qachongacha ichasiz?! Qachongacha bu hol davom etadi?! Har kuni ichyapsiz, har kuni!
Nazokat yigʻlay boshladi. Sanjar pinagini buzmadi. Kalovlnaganicha devanga oʻzini otdi.
- Eee mingʻillab yigʻlamagin... Yot undan koʻra... Uxla!
- Oʻgʻliz 5 ga kirdi. Bola otasini koʻrib tarbiya oladi axir! Sizni holiz bu boʻlsa!
Ichishizni oqibatida uydan baraka, hayr ketdi. Qarzga botib yotibmiz! Kunda kun ora eshigimiz taqqillaydi... Sizga qarz berganlar ostonamizni buzvorishdi! Qachon odam boʻlasiz, axir?!
- Senga ogʻirligi tushyaptimi? Aaa! Seni pulingga ichyapmanmi? Yo Oqpadar akajoningni puliga ichyapmanmi?! Ishing boʻlmasin...
Nazokat battar tutaqdi. Akasini gapirgani alam qilib ketdi.
- Zerikdim! Eshityapsizmi zerikdim! Mana bu yerimga keldi!
Nazokat qoʻlini boʻyniga olib kelib arra qildi.
- Men ham baxtli yashagim keladi. Shunchalik ham oʻzgarasizmi Sanjar aka! Axir qanday yaxshi inson ediz. Butkul oʻzgardiz. Sizni qanday sevardim men...
- Hozirchi? Hozir sevmaysanmi?! Gapir!
Sanjar baqirdi. Oʻrnidan turdi. Uni kayfi ancha tarqab ketgan edi.
- Gapir! Oʻynash topvoldingmi oʻzingga! Gapir deyapman!
- Oʻynash sizda boʻladi! Esiz joyidami? Nimalar deyapsiz?! Qanaqa oʻynash topaman?! Ichishizdan zerikdim deyapman. Uyda halovat yoʻq deyapman. Baraka yoʻq deyapman. Oldingi erim yoʻq deyapman!
Nazokat yana yigʻlab yubordi. Sanjar ham biroz oʻzini bosib oldi.
- Ichib kelib seni chertmasam ham hatto. Toʻyimizga 6 yil boʻldi. Senga biron marta qoʻl koʻtarmadim. Soʻkmadim. Haqorat qilmadim. Bazilarni eriga oʻxshab xoʻrlab doʻpposlamadim. Haydamadim. Nega noliyverasan, Nazo?!
- Ichmang... Oldingi holizga qayting... Iltimos...Sizni sevaman. Eshityapsizmi sevaman. Farzandimizni oʻylang, u sizdan oʻrnak oladi axir. Meni oʻylang, oyijonimizni oʻylang... Ular ham ancha siqilib qoldilar. Alloh saqlasiz bir kasallik orttirib olsangiz, biz nima qilamiz keyin?
Sanjar indamadi. Joyiga borib yotdi. Birozdan soʻng uxlab qoldi...
* * *
Vaqt oʻtdi. Sanjar katta qarzga botib qoldi. Uni sudga berdilar. Kamida 15 yilga qamalib ketishi mumkin edi. Oxiri boʻlmadi misqollab yigʻib terib mehr berib qurgan uyini sotdi. Mashinalarini ham sotdi. Qarz qoplangach qarz bergan kishilar arizalarini qaytarib olishdi. Sanjar qamoqdan qutilib qoldi lekin bor budidan ayrilgan edi. Aytishadiki, erkak kishini 3 ta narsa xor qiladi: Nomahram ayollar, qimor va ichkilik. Sanjarni ichkilik harob qildi. Xor qildi. Bir onda kambagʻalga aylandi. Ishi orqaga ketgan edi. Bir nechta ustaxonada ishlab koʻrdi. Hecham biri ikki boʻlmasdi. Nazokat ham erining yonida turdi. Boy payti eri bilan yashab boshiga ish tushganida tashlab ketgisi kelmadi. Ketgani bilan qayerga ham borar edi. Onasi miyasidan rak boʻlib qolgach togʻasi uyni sotib davolatdi. Tuzalgach oʻzi bilan olib ketdi. Nazokat shu uyda eri bilan qolishga majbur edi. Sanjarni baribir koʻzi ochilmadi. Ichishni tashlamadi. Bu safar u alamidan ham icha boshladi. Hech bir ishga yaramay qoldi. Nazokat bozorga chiqib meva chevalar, sabzavotlar sota boshladi. Sirojiddin ham maktabdan kelib onasiga qarashar edi. Topgan tutganlari roʻzgʻordan ortmasdi. Enaxon ayaning nafaqasi esa uy toʻlovlariga, soliqlarga ketar edi. Sanjar uyda oʻtirib qoldi. Bir ishni boshini tutmadi. Xotini pul olib kelsa darrov olib koʻchaga chiqib ketar, yarim kechasi oyoqda turolmaydigan holda mast boʻlib qaytar edi...

Inodatlarimni qoʻlimdan kelganicha, Alloh qodir etganicha bajardim. Nega men bunday jazolanyapman, dedi bir kuni u Mohlaroyga.
- Jonim... Tushkunlikka tushmaylik. Bu jazo emas, imtixon. Ha, imtixon. Alloh suygan bandasiga imtixon berarkan. Shu imtixondan oʻtib olsak bas, Alloh bizga ham farzand beradi, Inshaalloh.
Mohlaroy erining quchogʻiga kirdi. Boʻynidan quchdi.
- Men ishonaman. Allohning bizga ham atagan ajrlari, mukofotlari bisyor. Ozgina sabr qilaylik, xoʻpmi jonim?
Azizxon ayoling peshonasidan oʻpdi.
- Mohim meni! Borizga shukr... Albatta... Sabr qilamiz, duo qilamiz. Bizga ham farzand degan ne'matini berishini Xudodan so'raymiz.
* * *
Mehmonlar oʻtirdilar. Azizxon Nazokatga qaradi. Yuragi yana allaqanday ura boshladi. Ajib his! Ovqat tortildi. Taomlandilar. Turli mavzularda suhbatlashishdi. Mohlaroy Nazokatga qarab gap boshladi.
- Goʻzal ayol ekanligingiz qosh koʻzlaringizdan ma'lum. Ular hamon porlab turibdi. Yuzizni jarrohlik yoʻli bilan tuzatsa boʻlarmikan?
Azizxon avval Mohlaroyga keyin Nazokatga qaradi. Nazokat hijolatli jilmaydi.
- Doktorlar boʻladi, deyishdi. Faqat unga koʻproq pul kerak ekan. Bizni yashash tarzimiz uncha yaxshi emas... Inshaalloh oʻgʻlim katta yigit boʻlib ishlari yurushib ketsa, balki oʻshanda...
Azizxon gapga aralashdi.
- Bunaqasi ketmaydi. Tuzatsa boʻladigan narsani kechiktirmaslik kerak. Axir qachongacha odamlardan yuzizni berkitib yashaysiz?
Azizxon Mohlaroyga bir qarab oldi.
- Men oʻzim sizni operatsiya qildiraman. Yaxshi plastik jarroh tanishim bor. Rozi boʻlsangiz bir oylarni ichida poytaxtga borardik.
Mohlaroy erining bu gapidan suyunib ketdi.
- Juda toʻgʻri oʻylabsiz! Sirojiddin bizni oʻz oʻgʻlimizdek boʻlib ketdi. Uning onasi ham bizga endi begona emas.
Enaxon ayaning koʻzlari porladi. Lekin indamadi. Kelining javobini kutdi. Nazokat juda uyaldi. Yuzini yerga qaratdi.
- Hijolat boʻlaman. Oʻzi bizga juda koʻp yaxshiliklar qildiz... Alloh rozi boʻlsin. Lekin bu taklifizni qabul qilolmayman, uzr.
Mohlaroy Nazokatning yoniga oʻtdi. Qoʻllaridan ushladi.
- Nazokat singlim... Mendan 2 yosh kichik ekansiz. Bizni Azizxon akam bilan yoshimiz teng. Ikkalamiz uchun ham xuddi singlimizdeksiz. Aka oʻz singlisiga yordam bermaydimi, xoʻsh? Siz meni opangiz, erimni esa oʻz akangizdek koʻring. Chin koʻngildan aytyaptilar, yordamlarini qabul qiling.
Azizxon ayolining gaplaridan oʻngʻaysizlandi. U zimdan eriga Nazokatga faqat akalik qila olasiz xolos, degandek ma'noda gapirib ketgan edi. Azizxon buni payqadi. Mohlaroy anchadan beri erini gʻalati ahvolda ekanligini sezib yurardi. Ayolni koʻngli shunday yaralganki u hamma narsani seza oladi. Ayollarda 6-hissiyot kuchli boʻladi. Mohlaroyda ham shunday. U erini ancha oʻzgarganini sezar, tez-tez erining ogʻzidan Nazokatning ismini eshitar, lekin bir soʻz demas edi. Bugun mehnonga kelishganda ham, erining koʻzi Nazokatda boʻldi. Mohlaroy uchun buni koʻrib turish va jilmaya olish ogʻir edi. Chunki u erini sevar edi va uni Nazokatdan ich-ichidan qizgʻonsada, buni iloji boricha sezdirmaslikka tirishar edi. Hozirgi erimga singil boʻlasiz, degan gapini ham atayin gapirgan edi. Nazokat buni sezmagan boʻlsada, Azizxon sezdi. Ayolining nima demoqchi ekanini payqadi. "Mohim anoyilardan emas, osonlikcha rozi boʻlmaydi..."ichida oʻyladi Azizxon.
- Ha... albatta. Biz sizni xurmat qilamiz Nazokatxon. Tuzalib ketsangiz hammamiz birdek suyunamiz.
Nazokat bazoʻr rozi boʻldi. Enaxon aya ham suyindi, Sirojiddinni ogʻzi yopilmay qoʻya qoldi.
- Mayli Siroj, yaxshi boʻlib qolgan boʻlsang ertaga ishga chiq.
- Xoʻp Azizxon aka! Rahmat kattakon.
- Arzimaydi.
Mehmonlar ketishdi. Nazokat oʻgʻlini uxlatgach oyna oldiga kelib oʻtirdi. Yuzini ochdi. Chap yuzi, iyyaklari, boʻyni tamoman burishib ketibdi. Toʻgʻri qizarishlari ketgan lekin oʻrni xunuk boʻlib qolgan edi. Nazokat oʻsha joylarini bsrmoqlari bilan asta paypasladi. Yigʻladi. Bir Azizxon akaning gapiga xursand boʻldi, bir oʻzining ahvoliga achinib yigʻladi...
* * *

Hijolatli jilmayganicha oʻrnidan turib oshxonaga kirib ketdi. Uning yuzi qora mato bilan yopilgani bilan, jilmayganini sezish qiyin emas edi. Azizxon uning ortidan tikilib qoldi. Birdan miyyasiga kimdir urgandek boshini qimirlatdi. "Nimalar qilyapman oʻzi? Axir xotinim bor-ku?! Bu yerda nima qilib oʻtiribman? Sirojni ahvolini bildim. Endi tezgina ketish kerak..." Azizxon shularni hayolidan oʻtkazdi. Nazokat xona eshigini ochdi.
    - Azizxon aka... Ovqatim tayyor edi. Suzib beraymi? Siroj ham uygʻonib qoladi hozir...
Azizxon oʻrnidan turdi.
    - Mayli... Keyingi safar icharmiz. Hozir ketishim kerak. Ishlarim juda koʻp.
Nazokat uncha qistamadi. Azizxonni kuzatib hovliga chiqdi.
Azizxon yana Nazokatga qayrilib qaradi. Biroz esankiradi. Yuragi shunday kuchli zarb bilan urardi-ki, uni ovozi goʻyo butun dunyoga eshitilayotgandek edi.
   - Mana bu pulni olib qoʻying.
   - Voy aka... Qoʻyavering. Oʻzi yaqinda ham Sirojiddindan pul berib yuboribsiz ekan...
   - Oling iltimos. Sirojni dori darmoniga ishlatasiz. Ortib qolsa oʻzizga ishlating, roʻzgʻorga ishlating.
Nazokat Azizxonning qoʻlidan pullarni oldi. Koʻzida mamnuniyat, minnatdorchilik tuygʻulari barq urdi. U shunday qaradiki, uning nigohiga Azizxon chiday olmadi.
    - Rahmat, Alloh rozi boʻlsin. Yaxshiyam sizdek yaxshi insonlar bor bu dunyoda.
    - Arzimaydi.
Azizxon mashinasiga oʻtirdi. Ishga borishi kerak edi. Yoʻlga otlandi. Mashina minib ketarkan hayolidan Nazokat ketmay qoldi. Uning nozik qoʻllari, jodu koʻzlari... Koʻz oldiga keldi. Mayin ovozi qulogʻini ostida jaranglab ketdi. Nazokatni oldidan hozirgina ketgan boʻlsa-da, uni yana koʻrgisi keldi. Ovozini yana eshitgisi keldi...
    - Menga nima boʻlyapti oʻzi? Oldin hech bunaqa holga tushmagandim... Hech bunday titramasdim. Yuragim ham bunday urmasdi. Nahotki sevib qoldim?!
Azizxon oʻzining hayollaridan qoʻrqib ketdi. Yoʻlda ketarkan Yuragi va aqli bilan suhbat qura boshladi.
   Azizxon : - Men oilaliman-ku? Ayolim bor. Mohim bor.
  Yurak: - Axir uni sevmaysan-ku?! Sen uylangan ayollaringni ichida hech birini sevmas eding.
  Azizxon: - Toʻgʻri Mohlaroy yaxshi ayol. Lekin sevgi yoʻq. Uni hurmat qilaman, lekin koʻngil ishi boshqa ekan... Endi nima qilay?
   Aql : - Unga uylan. Axir dinimizda 4 ta xotingacha ruxsat berilgan boʻlsa, ham bir beva ayolni shod qilasan. Uni baxtli qilsang, farzandiga oʻz familiyangni berib otalik qilsang balki Alloh senga ham farzand berib qolar.
   Yurak : - Mohlaroy xafa boʻlsachi? Axir u ham umid bilan senga turmushga chiqqan, bir yostiqqa bosh qoʻygan.
   Azizxon : - Nima qilishga hayronman! Men Nazokatni sevib qoldim. Lekin Mohimdan ham kecholmayman.
  Aql: - Uni 2-xotin qilib ol. Ikkovining orasida adolat qilsang, senga gunoh yozilmaydi. Axir yana bir roʻzgʻorni boshqarishga aqling ham, mol davlating ham yetarli boʻlsa.
  Azizxon: - Toʻgʻri aytasan! Axir meni ham baxtli yashashga haqqim bor. Men ham sevgim keladi... Sevilgim keladi. Lekin bu qarorimni Mohimga qanday aytaman? U buni qabul qilarmikan? Meni tashlab ketsa-chi?!
  Yurak: - Bu qaroringni unga bafurja tushuntirib aytib koʻr. Mohlaroy aqlli, oqila ayol.
Qaror qabul qilindi. Azizxon to ishiga yetgunicha aqli va yuragi bilan muzokaralar qildi. Endi ortga qaytish yoʻq. Bu ayol Azizxonning yuragiga choʻgʻ solib qoʻygan edi. Azizxon birinchi marta sevib qoldi. Bir umr shu hisni tuymay dunyodan oʻtib ketsam kerak deb oʻylagan edi. Yoʻq! Alloh unga ham muhabbat dardini yoʻliqtirdi. Endi bu yogʻi Allohga tavakkal! Azizxon avvalo ayoli Mohlaroy bilan gaplashib olishi kerak. Mohlaroy koʻngan taqdirda Nazokat 2-xotin boʻlishga koʻnarmikan? U qaynonasi bilan yashar ekan... Qaynonasi bunga nima derkin hali? Bu savollarga javob hozircha qorongʻu edi. Azizxon chuqur tin oldi. Koʻzlarini yumdi. Qalbi bilan Allohga yuzlandi.
   - Ey Allohim! Qalbimga uning ishqini solding... Endi meni unga yetishtir. Yoʻlimni och. Oʻzing madad ber.Sening roziliging yoʻlida ikki ayolimga ham birdek adolat qilishga harakat qilaman. Oʻzing mehribonsan... Nazokatni menga yor qil...

9-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰19.12.2024.           14:12

Mohlaroy ham Sirojiddinga ancha oʻrganib qoldi. U kelsa xursand boʻlar, oldiga ilinganini qoʻyar, ba'zan kiyimlarini yuvib, dazmollab ham berar edi. Sirojiddin onasi Nazokat haqida Mohlaroyga gapirib berdi. Mohlaroy achindi.
- Bechora... Oyiz rossa qiynalibdilar Siroj. Yuzlari butkul kuyib ketganmi?
- Yarmidan koʻpi...
- Malham surtyaptilarmi? Dori darmon degandek.
- Haa... Har kuni 2 mahal surtadilar. Lekin tuzalishi qiyin boʻlyapti. Qizargan joylari ketgan lekin burushib xunuk boʻlib qoldi...
Sirojiddin yerga qaradi. Labini tishladi. Mohlaroyga mungli qaradi.
- Oyim oldin rossayam chiroyli edilar. Lekin hozir ham oyim men uchun dunyodagi eng goʻzal ayol.
Mohlaroy mayin tabassum qildi. Sirojiddinni boshini siladi.
- MaashaAllah... Ilohim oyiz tezda tuzalib ketsinlar. Dardlariga Allohim komil shifo ato etsin.
Sirojiddin indamadi. Mohlaroy biroz jim turgach yana gap boshladi.
- Siroj...
- Labbay opajon.
- Meni oyiz bilan tanishtirasizmi? Ular bilan judayam suhbatlashgim kelyapti.
Sirojiddin boshini yana egib oldi. Qasr hovlida yashaydigan boyvachcha ayol Sirojiddinni uyini koʻrsa... Sirojiddin qattiq uyaldi.
- Opajon... Uyimiz juda xunukda. Sizni u yerga olib borgani uyalaman.
Mohlaroyni yuragi toʻlib ketdi. Bu bechora bolaga oʻzgacha mehr bilan boqdi.
- Oldin juda chiroyli hovlimiz bor edi. Katta, hashamatli... Dadam rahmatli katta qarzga kirib qolgach, sotilib ketdi. Keyin eski uyga koʻchdik... U yerni sharoiti juda yomon.
Sirojiddin Mohlaroyga qaradi. Birdan jonlandi. Ovozi dadillashdi.
- Men Xudo xohlasa koʻp pul topaman, opajon! Xuddi Azizxon akamni uyidaqangi uy quraman! Onamni, buvimni Hajga joʻnataman! Eng zoʻr mashina olib oilamni rossa aylantiraman!
Mohlaroy kuldi. Lekin koʻzlari jiqqa yoshga toʻlgan edi...
* * *
Sirojiddin mana bir hafta boʻlyapti-ki, kasal. Qattiq gripp boʻlib qoldi. Nazokat ado-yu tamom boʻldi. Oʻgʻlini istimasi 40 ga chiqib ketdi. Tez yordam mashinasi keldi. Bolaning istimasini tushirdilar. Bir varoqni toʻldirib dori yozishdi. Nazokat yuzini roʻmol bilan yopganicha uydagi bor pullarni olib koʻchaga chiqib ketdi. Enaxon aya nevarasining tepasida duolar qilar, koʻz tekkandir deya kinna silar edi. Va nihoyat Nazokat dorilarni olib kirib keldi. Hamma muolajalar qilindi. Sirojiddin tiniqib uxlab qoldi. Enaxon aya ham koʻchaga chiqib ketdi. Nazokat bolasining sochlarini silaganicha ancha oʻtirdi. Birdan hovlidan erkak kishining ovozi eshitildi.
- Siroj! Sirojiddin!
Nazokat hovliga chiqdi. Hovlida Azizxon turar edi. Nazokat uni koʻrishi bilan yuzini berkitdi. Eshikni ochib tashqariga chiqdi.
- Assalomu alaykum. Keling...
- Va alaykum assalom. Yaxshimisiz?Men chet elda edim. Kecha keldim. Yigitlardan soʻrasam Siroj bir haftadan beri ishga chiqmabdi... Tinchlikmikin deb kelgan edim.
- Oʻgʻlimni biroz mazasi yoʻq...
Azizxon havotirlandi.
- Nima boʻldi? Tinchlikmi?
- Istima olyapti. Kecha bezgak tutgandi.
- Kasalxonaga olib bormadizmi? Hozir yaxshimi?
Nazokat qarasa Azizxon hovli oʻrtasida turib qolibdi. Uni uyga taklif qilmaganidan hijolat boʻldi.
- Voy Azizxon aka... Uzr gap bilan boʻlib uyga ham kiring demabman. Uyga kiring... Tashqari juda sovuq.
Azizxon atrofga qaradi. U haqiqatdan ham sovuqqotgan edi. Nazokat uni ichkari uy tomon boshladi. Azizxon uning ortidan kirdi. Uy ancha issiq edi. Xona chetidagi pechkada olov yonardi. Azizxon ustidagi paltosini yechdi.
- Sirojiddin uxlab qoldi. Istimasi tushdi hozir ancha yaxshi shukr...
- Shifo bersin Alloh.
- Amiyn...
Nazokat Azizxonni oldiga non olib kelib sindirdi. Piyolaga yarimlatib choy quyib uzatdi. Azizxon beixtiyor uning bilagiga qaradi. Nazokatning qoʻllari juda nozik, oppoq edi. Barmoqlari uzun, tirnoqlari ham oʻzgacha nafis... Azizxonni gʻalati titroq bosdi. Ichida shayton vasvasa qilayotgandek tuyuldi. Azizxon Nazokatga qaradi. Koʻzlar toʻqnashdi. Nazokatning koʻzlari nihoyatda chiroyli edi. Kipriklari quyuq, qayrilgan... Qoshlari ingichka... Qalamda chizilgan kabi... Nazokat tezda koʻzini olib qochdi.

Hamida opaning koʻz yoshlari toʻxtamasdi. Kech kirdi. Birdan yomgʻir sharros quyib yubordi. Jalaga aylandi. Tomlardagi shiferlardan suvlar sharillab oqdi. Tashqarida umuman yurib boʻlmay qoldi. Hamida opa deraza oldiga keldi. Asta pichirladi.
- Akbar nima qilyaptikan-a? Havo juda aynib ketti-ku...
Ona baribir ona! Farzandi ming yomon boʻlsa ham uni oʻylaydi. U uchun kuyunadi. Havotir oladi... Hamida opa bilmaydiki mana shu yomgʻirli tun oʻgʻli bu dunyoni tark etishini, oʻgʻlining jasadini itlar talashini hayoliga ham keltirolmaydi. Oʻgʻli kasallikdan emas, Allohning gʻazabidan oʻlganini Hamida opa bilmaydi, bilolmaydi...
* * *
Azizxon aka bilan Sirojiddin juda yaqin boʻlib ketdilar. Aziz aka farzandsiz edi. Birinchi xotini bilan ham mana shu sabab ajrashishgan. Keyin yana 2 marta uylandi. Alloh baribir farzand ne'matini Azizxon akaga bermadi. Undan ajrashgan ayollari boshqa turmush qurib barchalari farzandli boʻlishdi. Azizxon aka ayollarini hech birini sevmas edi. Birinchi ayoli Sarvinoz, oʻzining qarindoshi edi. Yaʼni Azizxon akaning togʻasini qizi edi. Ular bolalikdan aka-singildek katta boʻlishgandi. Azizxon bu nikohga tish-tirnogʻi bilan qarshi chiqsada, buvisi oyoq tirab turib oldi.
- Sarvinozdan yaxshi qiz bormikin?! Chiroyli boʻlsa, sarishta boʻlsa, odobi ham goʻzal!
- Toʻgʻri buvijon... Men Sarvinozni odobi-yu tarbiyasiga bir narsa demayman. Lekin u meni singlim-ku?! Birga oʻsganmiz-ku?! Qanday qilib men u bilan... Yoʻq buvi, yoʻq unga uylanolmayman!
- Aziz! Meni buvim desang faqat Sarvinozga uylanasan! Boʻlmasam meni sendek nabiram yoʻq.
Azizxon chorasiz qoldi. Ota-onasi ham buvisining rayiga qarshi chiqisholmadi. Sarvinozni yoqtirgan boshqa bir yigiti bor boʻlsada buni hech kimga aytolmas edi. Xullas kattalarning majburlashlari va xohishlari sabab ikki bir-biriga muhabbati yoʻq qalbning birlashuvi boʻldi. Toʻydan keyin Sarvinoz Azizni barcha xizmatini qoʻlidan kelganicha qilsa-da, koʻnglini ololmas edi. Azizxon ham unga singlisidek muomila qilar, yomon gapirmasdi lekin... Sevmasligini doim bildirib qoʻyar edi. Kunlar shu zaylda oʻtdi. Oradan 3 yil oʻtsa ham oʻrtada farzand boʻlmadi. Aziz va Sarvinozni majburlagan kattalar, endi qilib qoʻygan ishlaridan afsuslandilar. Ikki yosh baxtsiz edi. Bir-birida koʻngli yoʻq... Ularni bir-biriga bogʻlab turadigan rishta - farzand ham afsuski boʻlmadi.
Oxiri Azizxon Sarvinozni talogʻini berdi.
Saarvinoz bir yil oʻtib boshqa yigitga turmushga chiqdi. Azizxon esa ikkichi xotin olishga uncha shoshilmadi. Farzandsizligini sababi qarindoshchilik nikohi deb oʻyladi va tabiiyki doktorga bormadi. Sarvinoz qiz farzandli boʻldi. Xuddi oʻsha yili Azizxon 2-bor uylandi. Bu ayoli birinchi turmushidan ajrashgan, eri narkaman boʻlib chiqqani uchun 1 oygina yashagan xolos, farzandi yoʻq edi. Azizxonning Sarvinozdan koʻra bu ayoliga sevgisi birmuncha bor boʻlasada, hamon yuragi ilimas edi... Yana 2 yil. Bu ayoli ham farzand tugʻib berolmadi. Azizxon bilan qattiq janjallashishdi. Ish ajrimgacha bordi... Azizxonning bu ayoli ham boshqa turmush qurib ketdi.
Azizxonga Alloh boylik tomonlama rizqini moʻl qilgan edi. Qoʻsha-qoʻsha uy soldi, eng qimmat mashinalarni mindi. Lekin yuragi boʻm-boʻsh edi. Uni boyligi uchun boʻyniga osilgan qiz, juvonlar koʻp boʻldi. Azizxon barchasini bilib turar... Makkor ayollarning hiylasidan Allohdan panoh soʻrab namozlarida tinmay duo qilar edi. Nihoyat u yana uylandi. Bu ayoli juda oqila chiqdi. Soliha, namozxon, taqvoli ayol. Bu ayoliga Azizxon boshqacha mehr qoʻydi. Boshqacha koʻz bilan qaradi. Ham uni taqvosini juda hurmat qilar edi. Ayoliga bir ogʻiz ham yomon gap gapirmas edi. Bu ayolining ismi Mohlaroy edi. Azizxon uni erkalab Mohim deb chaqiradi. Hozir ham shu ayoli bilan yashayapti va hamon farzandi yoʻq edi.
Sirojiddin unga oʻz oʻgʻlidek boʻlib qoldi. Uni uyigacha olib kelar, birga koʻp vaqt oʻtkazishar edi.

Malham (Hikoya)

9-QISM

Osmonda charaqlab turgan quyosh birdan bulutlar ortiga berkindi. Bulutlar ham yerdagi boʻlayotgan yomon hodisalarga achingan kabi, rahmi kelgan kabi qorayib boʻzardi. Oxiri chiday olmay oʻzining munchoqdek tomchilarini yerga toʻkdi... Sharros quyayotgan yomgʻir... Hamma oʻz uyida, koʻcha koʻyda hech kim yoʻq. Vaqt ham tongga yaqinlashib qoldi. Akbarning oyoq-qoʻllari uvushdi. U qattiq sovuq qotgan edi. Yura-yura qishloq aholisi ahlatlarni olib kelib toʻkadigan kenglikka kelib qoldi. Gʻira-shirada atrof juda vahimali koʻrinar edi. Yomgʻir esa hamon yogʻar, hali beri toʻxtashidan darak yoʻq edi. Akbar holsizlandi. U juda charchagan edi, aksiga olib bu yerda pana boʻlarli joy yoʻq. Hammayoq kenglik, yana biroz yurilsa bepoyon adirliklar boshlanadi. Akbar qayerga borishini bilmasdi. Endi unga umuman farqi yoʻq edi. Barcha yaqinlari undan voz kechishdi. Xuddi bir paytlar u ham yaqinlaridan voz kechgan kabi. Qaytar dunyo deb shunga aytsalar kerak...
Yomgʻir yogʻaverib yoʻlning bir cheti oʻpirilib tushdi. Yerlar tuproq boʻlganligidan hammayoq loyga aylandi. Akbar yoʻlning oʻpirilganini anglamadi. Buni anglashga unda na kuch, na idrok qolgan edi. U juda charchagan, holsiz, majolsiz ketib borardi. Birdan oʻsha joyga yetdi. Oyogʻi sirgʻaldi. Loyga belangan oyoq kiyimi yechilib ketdi. Akbar axlatlar tashlanadigan chuqurga dumalab ketdi. Atrofdan badboʻy is taraldi. Akbar yiqilgan joyidan qoʻzgʻalolmadi. Hansiraganicha qoʻlini qorniga qoʻydi. Temir sim qornini teshib oʻtkan edi. Qoʻli qip-qizil qonga belandi. Qon toʻxtamas, atrofda hech kim yoʻq... Akbarning kiyimlari qon bilan qoplandi. Koʻz oldi qorong'ulashdi. Bor kuchini yigʻdi. Hasta, toliqqan ovozda bazoʻr dedi:
- Yashashni xohlayman...
Akbar osmonga tikildi. Yuziga tinimsiz yomgʻir tomchilari urildi. Goʻyo uni qilgan gunohlari uchun ayovsiz tarsakilayotgandek, uni oʻlimi oldi jazolayotgandek... Akbar koʻzlarini katta-katta ochdi. Uni koʻzlari hamon oʻsha oʻsha... Sovuq va ma'nosiz. Koʻzlar bir joyda qotib qoldi... Akbar nom nishonsiz, isqirt chiqindixonada fojiali vafot etdi.
Chamasi yana yarim soatcha yomgʻir yogʻdida, birdan bulutlar ortga chekinishdi. Yana olamga Quyosh chiqdi. Tuni bilan yogʻgan yomgʻir tindi. Atrof yorishdi. Tong otdi. Odamlar jonlandi. Akbarning oʻligini bir yigitcha koʻrib qoldi. Uni oʻligini adirda daydib yuradigan itlar talashib yeyishayotgan edi! Yigitcha avvaliga tushunmadi. Bironta hayvonni oʻligidir deb oʻyladi... Lekin qonga belangan oyoq kiyimiga koʻzi tushdi. Itlarni haydab yubordi. Akbarning murdasi tanib boʻlmas holga kelgan edi. Yigitcha qoʻrqqanidan baqirib yubordi.
- Aaaaaaaa!
Odamlar yigʻildilar. Akbar temir simga sanchilgan holatda, badani qonga belangan, qo'li va son qismining bazi joylari tishlab yulib olingan holda yotar edi... Odamlardan yuragi baquvvatroqlari Akbarni u yerdan olib chiqdi. Yuzini itlar tishlab tashlashgani uchun kimligini aniqlashni imkoni boʻlmadi. Akbarning jamadoni axlatlar orasiga tushib koʻrinmay qolgan edi. Uni shu yaqin oʻrtadagi qabristonning bir chekkasiga olib kelib koʻmdilar...
Uni na yuvishdi, na kafanlandi va na janoza oʻqildi...
* * *
Hamida opa oʻgʻli ketganidan keyin yum-yum yigʻladi. Oʻgʻlining bu darajaga tushib qolgani uchun oʻzini aybladi.
- Qattiq turmadim! Yolgʻiz oʻgʻlim deya erkalatdim... Dinni yaxshiroq anglatmadim... Tarbiya berolmadim!
- Opa siqilmang. Siz ham, rahmatli pochcham ham qoʻlinglardan kelganicha farzandlaringni tarbiyalab voyaga yetkazdilaring. Oʻzizni umuman ayblamang opa. Uni fitrati oʻzi azaldan buzuq edi. Bilmadim bu bola kimga tortgan...
Hamida opa indamadi. Koʻz yoshlarini roʻmolining cheti bilan artdi.
- Uni Alloh kechirarmikin Nosir?
Nosir togʻa indamay xomush tortdi.
- Dindan chiqqan doʻzax ahlidan boʻladi deb eshitganman opa... Yanayam Alloh bilguvchi...

😌 Sovgʻaga kitob qoʻyilgan ekan. Xudo xohlasa, gʻolib boʻlaman. Oʻshanda “Voy, menam layk bosgandim” deb faxrlanish imkoniyatini qoʻldan boy bermang))

Hoziroq layk bosing))

❓Қачон жиз еймиз? “Бола пули” тушганда!

✍️ Қишлоқлардан бирида яшовчи дўстимиз куйиниб айтиб берди. Мен эса сизга илиндим...

Даладан қайтаётгандим. Гузар ёнига етганимда кимдир чақиргани эшитилди. Ортга қарасам икки синфдошим дўкон ёнидаги ўриндиқда ўтирган экан. Бордим, қучоқлашиб кўришдик. Бир қишлоқда яшасакда, эртаю-кеч ишда бўлганим учун кўпам учрашавермаймиз.
– Ҳа, кўринмай кетдинг? – сўради Садриддин сигарет тутатиб.
– Юрибман, иш кўп, – доимги гапни айтдим.
– Камолиддин ўғлига суннат тўй берганда ҳам келмадинг, – бироз хафа бўлгандай гапга қўшилди Жалол.
– Ловияни йиғиштираётгандик, кечга қолиб кетдим. Бир табриклашга ўтармиз.
– Бўлди, энди бориб ўтирма, у қурумсоқ бошқа зиёфат бермайди. Тўйда еган еб қолди, – кулди Садриддин.
– Ундан кўра кўплашиб жиз ейишга борайлик. Анчадан бери томоқ ҳам тақиллаб кетди, – бўйнига маънодор чертиб гапирди Жалол.
Рад этиш ноқулай, ичмасамда, давраларига онда-сонда қўшилиб тураман. Лекин одатда доим тўлов муаммо бўлади. Кўпчилик ғирт маст бўлиб оладида, “пулим йўқ, тўлайвер, оласанда” деб тураверади.
– Майли, бирор бўш кун бўлса борсак бораверамиз.
– Э, бунинг бўш куни йўқ барибир, доим ниманидир баҳона қилади. Яна камига ичмай ваъз ўқигани ортиқча. Жалол, яхшиси “бола пули” берилганда, ўзимиз борамиз.
– Қанақа “бола пули”?
– Ие, шуниям билмайсанми? Болаларга давлат берадику, маҳалладан оласан.
Эсимга Садриддиннинг хотини “Эрим ишсиз, ўзим болаларга қараб ўтираман, ёрдам олмасам бўлмайди” деб ҳужжат йиғиб юрганлари тушди.
– Давлат болангга деб берган пулни жиз еб, ароқ ичишга сарфлайсанми, – сўрадим жаҳл билан.
– Ҳей, ақллилик қилма, барибир шу болани боқяпман. Бола пули нима экан, қўшним Турдимурод онасининг пенсияси чиққанда чойхона қилади ҳамиша. Кеча эриди, маза қилдик.
Велосипедни буриб секин кета бошладим. Тўғри, қишлоқда иш кўп эмас, даромадли жойларни ҳам топиш мушкул. Лекин мен ишлаётган далада доим ишчи кучи етишмайди. Катта пул топмайман, лекин ишлаганим бола-чақамни боқишга етиб турибди. Ҳосил кўтарганда уч-тўрт танга орттириб мол-ҳол қиламиз, кўмир оламиз, қишлик захира тўплаймиз.
Қишлоғимизда иккита дўкон, битта ошхона бор. Пенсия, нафақалар тарқатилганда гавжумлашиб кетади. Асосан эркаклар. Дўкончилар эски қарзни ундириб олибоқ дафтардан янги саҳифа очишади. Ошхона ўша куни маст-аластга тўлиб тошади. Вазиятдан қисман бохабар эдим, лекин ўзимнинг дўстларим ҳам шу сафга қўшилиб бораётганини билмагандим. Наҳот бола пули, она пенсиясига кўз тикадиган даражага етдик?

P.S.: Диққат, шу постни "оддий халқни ёмонлаш" дея баҳолайдиган ўзига хослар – нарироқда ўйнанглар!

Аброр Зоҳидов
Телеграм | Инстаграм

Seni unutmayman hech qachon...
@Hikoyalar

Qiziq nega keldi ekan? Bir sabab boʻlmasa bu bola oʻzidan oʻzi kelmas edi" kabi fikrlar aylana boshladi. Nosir togʻaga esa jiyanini shuncha yildan keyin nega qaytgani qiziqtirardi. Nihoyat jimlik buzildi. Akbar salmoqlanib gap boshladi. U boshidan oʻtgan hamma voqealarni birma-bir aytdi. Dindan chiqishga majbur boʻlganini eʼtirof etdi. Oxiri jigar hastaligiga chalinganini va unga katta miqdorda pul kerakligini aytib gapini tugatdi. Hamida opa hayratdan yoqa ushlab qoldi. Oʻgʻliga gʻayritabiiy nigoh tashladi. Nosir togʻa esa boshini quyi solgancha jim oʻtirardi.
    - Togʻa, onajon... Menga pul kerak tushunyapsizlarmi? Kotta pul kerak. Uzogʻi yarim yil ichi operatsiya boʻlmasam oʻlimim muqarrar!
Hamida opa indamadi. Nosir togʻa tomogʻini qirdi.
    - Endi jiyan... Yaqinda toʻy qildim. Uyimni ahvolini koʻrib turibsan... Hali hamon oʻrgartirolmadim. Onangni hastaligini ota hovlilaringni sotib davolatdim. Bir tiyiniga hiyonat qilganim yoʻq. Xullas menda pul yoʻq, onangda ham. Oʻzini dardi oʻziga yetib turibdi hozir...
    - Qarz olsakchi? Tuzalib ketsam Amerikaga ketaman. Ishlab uzardim togʻa?
    - Shuncha qarzni kim beradi bizga?!
Akbar onasiga oʻtinchli qaradi.
   - Onajon bilaman sizni koʻp ranjitdim. Kechiring meni. Men ahmoq oʻgʻlizni kechiring! Yordam beringlar. Oʻlishni xohlamayman! Yashagim kelyapti ona. Ahvolim ogʻir...
Hamida opa yana indamadi. Koʻzi jiqqa yoshga toʻlgani holda oʻgʻliga qaradi.
    - Kofirga yordam bermayman!
Oʻtirganlarni hammasi, hatto Nosir togʻagacha seskanib ketishdi. Hamida opadan bunday gapni kutmagan edilar.
   - Chiq uyimdan, yoʻqol!
Akbar onasiga hayron qarab qoldi.
   - Xotin uchun otangni alishding, kechirdim. Xotin uchun mendan va singlimdan kechding, uniyam ichimda kechirgandim. Lekin xotin uchun Allohdan kechganingni kechirmayman! Qayerga borsang bor, oʻgʻirlik qilasanmi, talonchilik qilib pul topasanmi ishim yoʻq. Meni oʻgʻlim allaqachon oʻlib boʻlgan! Uni qalbimda oʻldirib boʻlganman.
Hamida opaning koʻzidan achchiq yosh chiqdi. Oʻrnidan turib, oʻzining xonasiga kirib ketdi. Akbar ham, Nosir togʻa va uning ayoli ham nima deyarini bilmay qoldilar. Akbar asta ust-boshini kiydi. Koʻzidagi yoshini artdi. Indamay hovliga tushdida darvozadan hatlab koʻchaga chiqib ketdi...

8-QISM TUGADI

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰18.12.2024.            10:18

Nazokat "Xoʻp...hozir" deganicha chiqib ketdi...
* * *
Sanjarning makkor ulfatlari uni holi-joniga qoʻyishmas tez-tez oʻtirishlarga, ziyofatlarga chaqirishardi. Sanjar birinchi ichhanidek koʻp emas,lekin oz-ozdan ichib keladigan odat chiqardi. Bu uzogʻi oʻn besh, yigirma kunda bir boʻladigan holatga aylandi. Enaxon aya qancha tergamasin Sanjarga gap kor qilmas edi. U bora-bora odamgarchilikdan chiqib qolayotgan edi. Sanjar yangi mashina sotib oldi. Chet elniki. Juda chiroyli, koʻrkam mashina. Bunaqa mashina hali shaharda deyarli yoʻq edi. Sanjar kibrga berildi. Mashinasini juda avaylardi, qayerga borsa ham (doʻkonga ham!) shu mashinasida chiqadigan boʻldi. Doʻslari bir kun Sanjarga telefon qildi.
- Eee Sanjarboy! Muborak boʻlsin inomarka mashinalar! Yaxshi kunlarizga haydang, joʻram!
- Rahmat...
- Bu... Mashinani qachon oqlaymiz endi?
Sanjar doʻsti nima demoqchiligini bilib tursada, atey gapini hazilga burib yubordi.
- Mashinamni ranggi qora, oqlashga hojat yoʻq...
Telefonda qah-qah kulgu ovozi eshitildi.
- Vaaaay! Oʻrtoq juda gapga ustasizdaa! Mashinani qachon yuvamiz deyapman!
Sanjar yana hazilga burdi.
- Mashinamni ertalab moyka qildirib qoʻyganman. Yuvishga ham hojat yoʻq.
Yana kulgu...
- Voy Sanjar! Pasmisan oʻrtoq?! Ziyofat qilib bermaysanmi deyapman!
Sanjar jiddiylashdi. Qoshlari oʻz-oʻzidan chimirildi.
- Meni paslik qilganimni biron joyda koʻrganmisan! Hazilni tushunmaysan mi?
- Oʻzim aytdimda oʻrtoq, xafa boʻlma xoʻp.
- Bugun yigʻ bollarni hammasini zoʻr restoran gaplashib qoʻyganman. Mazza qilib oʻtiramiz.
- Mana bu boshqa gap oshna!
Ziyofat juda zoʻr boʻldi. Hamma narsa muhayyo. Sanjar bugun yana birinchi safar ichganidek oyoqda turolmay qolguncha ichdi. Uni doʻstlari oʻz mashinalarida uyigacha olib kelib tashlab ketishdi. Sanjar darvozasi oldida yiqilib tushdi. Uni umuman holi yoʻq edi. Darvoza tagida yotganicha uxlab qoldi...
Ertalab hamma mahalladagilar uning bu holatini koʻrishdi. Ba'zilari uni ustidan kuldilar, ba'zilari achindi... Ba'zi bir gʻiybatchilar esa "Pul quturtirdi-daa buni" deya lablarini burib oʻtib ketishdi. Ba'zi bir insoflilari uni uygʻotib ichkariga olib kirmoqchi boʻlishdi. Nimagadir darvoza qulf edi. Odamlar rosa chaqirishdi, hech kim darvozani ochmadi.
- Enaxon aya bilan kelini shom payti qayoqqadir chiqib ketishgan edi. Shundan beri qaytishmadi menimcha.
- Iyaaa, uyini tashlab qayoqqa ketishdi ekan. Sanjar bu ahvolda boʻlsa...
Qoʻshni Norqobil togʻa Sanjarni oʻz uyiga olib kirib ketdi. Ichkari xonalarni biriga joy solib yotqizdi. Telefonini olib koʻchaga chiqdi. Enaxon ayaning roʻpara qoʻshnisi Nargiza xolanikiga kirdi.
- Nargizaxon! Dugonangiz Enaxonga telefon qilaylikmikan... Kun yoyilib ketti-yu, qayerda yurishibdi ekan.
Nargiza xola achingansimon qilib gapirdi.
- Bechoralar! Sirojiddin qattiq chinqirib yigʻlayotgan edi, balki kasalxonaga ketishgandir... Xoʻp lekin telefonim oʻgʻlimda edida.
- Qarang, bilgandek oʻzimning telefonimni opchiqqandim. Mana oling telefon qilingchi...
Nargiza xola sim qoqdi. Uzoq-uzoq signallardan soʻng goʻshakni Nazokat oldi.
- Alooo, kim bu?
- Alyo! Men Nargiza xolezman qizim.
- Haa... Xolajon assalomu alaykum.
- Va alaykum assalom. Nima boʻldi? Qayerdasizlar?
- Voy xolajon... Kasalxonadamiz. Sirojiddin chinqirib yigʻladi shom payti. Hech ovutolmadik. Dadasiga tel qilsam koʻtarmadilar. Keyin oyijonim taksi chaqiring deyishdi. Shunga taksida kelgandik.
- Tinchlikmi nima boʻlibdi jajjiginamga?
Nazokat piq-piq yig'lab yubordi.
- Xolajon... Suvsizlanib qolganmish... Istimasi baland 40 dan tushmayapti. Kechadan beri doktorlar bilan ovora boʻlib uyga ham borolmadik.
- Voy asalimeee, Allohim shifo bersin. Sogʻayib olsinaaa...
- Rahmat... Ilohim xolajon!

Nargiza xola nega telefon qilgani birdan esiga tushgandek yalt etib ketdi.
- Ha aytgancha... Sanjarbek deng gʻirt mast holatda kelibdi. Darvozalaringni tagida uxlab yotgan ekan. Odamlar rosa mazah qilishdi. Oxiri Norqobil togʻa uyiga opkirib ketdi. Shuni aytib qoʻyey degandim.
Nazokatning yuragi ogʻridi. Erining bu darajaga tushib qolgani unga rosa alam qilardi. Axir qachon oʻzgarishga ulgurdi? Mehribon, suyukli eri butkul boshqa odamga aylangan edi. Mana Sirojiddin tugʻilganiga ham bir yil boʻldi. Bir yil ichida Sanjarni umuman tanib boʻlmay qoldi. Xotiniga qoʻpol muomila qila boshladi. Bolasi bilan ham ishi yoʻq. Onasi Enaxon aya rosa harakat qildi buni odam qilaman deb, sira foydasi boʻlmadi. Kundan kunga ichkilikka rujuvi ortsa orttiki sira kamaymadi. Oldin 20 kunda bir ichib kelsa, hozir haftasiga boʻkib ichadigan odat chiqardi. Sanjar mana shunday irodasizligi tufayli botqoqqa botib borar edi... Lekin buni oʻzi bilmasdi...
* * *
Akbar onasi tomon asta yurib keldi. Hamida opa oʻgʻlini endi tanidi! Tanidi-yu birdan baqirib yubordi.
- Akbar! Senmisan bolam?!
Ona ekan. Baribir farzandini yaxshi koʻradi. Undan xafa boʻlishi mumkin lekin nafratlana olmaydi. Hamida opa yugurib kelganicha oʻgʻlining boʻyniga osdi. Soqoli pala-partish oʻsib ketgan yuzlaridan oʻpdi. Koʻzida yosh miltirab turar edi. Akbar esa serrayib turaverdi. Uning koʻzlari hamon oʻsha oʻsha sovuq edi. Nigohlari ham oʻtkir...
- Oʻgʻlim... Shunchalik oʻzgarib kettingmi? Yuzlaring soʻlib qolibdi-ku... Sochlaringga oq tushibdi...
Hamida opa oʻzini tutib turolmadi. Yigʻlab yubordi.
- Yigʻlamang ona... Men keldim. Bir umrga keldim.
Akbar bu soʻzlarni shunchalik joʻn aytdiki, Hamida opa beixtiyor ortiga tisarildi. Bolasining koʻziga boqdi. Bu koʻzlarda zarracha mehr topmadi. Zarracha iliqlik koʻrmadi. Akbarning koʻzlari ma'nosiz bir joyda qotib qolgandek edi. Shu payt ichkaridan Nosir tog'a bilan ayoli boshlashib chiqib kelishdi. Nosir togʻa ancha qarib qolibdi. Yuzlari ajin bilan qoplangan, sochlari, soqollari oppoq... Lekin tetik edi. Qaddini gʻoz tutganicha Hamida opaning yoniga keldi.
- Ha... Singlim! Arzandang kelibdi-da!
Akbarga bu gap yoqmadi. Gʻashini keltirdi. Istar-istamas togʻasi bilan soʻrashgan boʻldi.
- Assalomu alaykum. Togʻa yaxshi oʻtiripsizlarmi?
- Xmmm, boyvachcha! Oʻtiripmiz yaxshigina...
Gapga togʻaning xotini aralashdi.
- Qoʻying endi dadasi. Oʻtgan ishga salovot. Mana Akbarjon oʻz oyogʻi bilan kelibdi-ku... Yoʻl yurib charchagandir. Ichkariga kiring Akbarjon...
- Akbar indamaygina kennoyisi koʻrsatgan xonaga kirdi. Ustki kiyimlarini yechib qoʻydi. Orqasidan Hamida opa va togʻasi ham kirishdi. Ikkalasi Akbarning roʻparasiga oʻtirishdi. Kennoyi choy olib kirdi. Dasturxonga u-bu mayda-chuydalar qoʻyildi. Nosir togʻaning kelini Vaziraxon boshiga zarrin roʻmolini ilganicha kirib uzoqdan kelgan mehmonga tavoze bilan 3 martta egilib salom qildi. Vazira 2 haftalik kelinchak. Akbarni tanimasada urf-odatga binoan uyga kim mehmon boʻlib kelsa albatta salom qilinishi kerakligi uchun salom roʻmolini tezgina olib chiqib salom qildi. Akbar zoʻrgʻa "Baxtli boʻling" deb qoʻydi. Vazira qaynonasiga qaradi. Qaynonasi unga ovqatga unnang degandek ishora qildi.
- Men oshxonaga chiqib ovqatga unnay! Xush kelibsiz...
Vazira chiqib ketdi. Akbar togʻasiga qaradi.
- Kelinlar qulluq boʻlsin togʻa! Buni qarang Dilbek men ketganimda endi maktabga chiqqan bola edi. Bugun uylanibdi. Vaqt zuv etib oʻtib ketarkan.
Nosir togʻa ma'noli qilib "haaa" deb qoʻydi. Gap uzildi. Tillar sukutni lozim topdi. Bir muddat jimjitlik hukm surdi. Hamma oʻzicha oʻylar edi. Akbar "Onam meni kechirganmikan? Dindan chiqqanimni aytsam nima derkan? Onam ham singlimga oʻxshab meni quvib solsachi?! Unda nima qilaman?"deb oʻylardi. Hamida opaning hayolida esa "Oʻgʻlim shuncha yil deganda keldi. Ancha oʻzgaribdi. Endi 40 ni qoralagan odam chollarga oʻxshab qarib ketibdi. Shu meni bolammi? Taniyolmay qolibman! Lekin koʻzlarida hamon mehr koʻrmadim.

Malham (Hikoya)

8-QISM

Yana bir kunni ortda qoldirib tong otdi. Derazadan quyoshning zarrin nurlari Sanjarning yuziga tushdi. Yorugʻlik yoqmadi shekilli yuzini teskari tomonga burib oldi. Hovlidan Enaxon ayaning qadam tovushlari eshitildi. Nazokat jajji goʻdagini koʻtarganicha oshxona tomonga yurdi. Oshxonadan yoqimli quymoq isi taraldi. Sanjar uygʻoq edi va uyda nimalar boʻlayotganini bilib yotardi. Uning boshi tinmay aylanar, koʻngli ham aynir toʻgʻrisi koʻzini umuman ochilmay qolgan edi. Ikki qoʻli bilan boshini changalladi. Boshidagi ogʻriq kuchayib ketdi. Birinchi marta ichkilik ichgani ichunmi oʻzini sira oʻnglab ololmas edi. Bazoʻr kechagi voqealarni esladi. Garovda yutqazganini va oyoqda turolmay qolguncha aroq ichganini xotirlab yuzi burushib ketdi. "Endi onamni koʻziga qande qarayman?! Alkashlarday boʻkib ichishim shartmidi?! Boshimdagi ogʻriqqa umuman chidab boʻlmayapti-yuuu". Sanjar shunday holatda picha yotdi. Hovlidan Nazokatning yoqimli ovozi eshitildi.
- Oyijon! Nonushta tayyor boʻldi. Yumshoqqina quymoq qilib qoʻydim. Yeb oling.
- Oʻzingizchi bolam. Birga-birga nonushta qilarmiz.
- Sirojiddin deng, kechasi bilan bezovta boʻlib chiqdi. Umuman uxlamadi. Hozir endi uyqusi kelib xarxasha qilyapti. Beshikka boylab uxlatib chiqmoqchi edim.
- Haaa... Tinchlikmikan? Nimaga bezovta boʻldiykin? Balki u-bu joyi ogʻriyotgandir bolam.
Nazokat boʻynini qisdi. Yer chizganicha sekin dedi.
- Yoʻq hech qayeri ogʻrimadi menimcha. Istimasini oʻlchadim, qorni ham dam emas. Hammasi joyida... Balki... Dadasini ichib kelganiga bezovta boʻlgandir. Ichgan odamga shayton ergashadi deb eshitgandim...
Enaxon aya boshini sarak-sarak qildi.
Kelinining gapida jon bor edi. Eri rahmatli aroqdan hazar qiladigan odam edi. Doim pokiza yurardi. Harom luqma yemasdi ham, oilasiga ham unaqa pulni olib kirmas edi.
- Eh... Bu bola nega ichdiykin?! Bizni ajdodimizda ichuvchilar chiqmagan edi. Tez bu bolani bu yoʻldan qaytarish kerak...
Nazokat indamadi. Bolasini koʻtarganicha uyiga kirib ketdi. Ichkarida Sanjar hali ham boshini changallab yotar edi. Nazokat eriga indamadi. Bolasini erkalatdi. Beshikni toʻgʻirlab, Sirojiddinni astalik bilan unga yotqizdi. Ustalik bilan boylab tashladida, ustini yopdi. Asta tebratdi. Mayin ovozda alla ayta boshladi.
- Alla bolam, allayoo, alla...
Seni bergan Robbimga
Hamdu sano alla...
Allayooo alla...
Sanjar qoʻllarini boshidan oldi. Oʻrnidan koʻtarilib oʻtirdi. Xotinini kuzatdi. Nazokat nafis qoʻllari bilan beshikni tebratar edi. Uning chiroyli sochlari yuzining bir qismini yopib turar, oydek oppoq yuzi yanayam yorishib ketgandek tuyular, chiroyli qahvarang koʻzlari bilan beshikdagi jajji jigarporasiga mehr bilan boqib turar edi. Sanjar shu holatda ayolini yanayam yaxshi koʻrib ketdi. Sirojiddin allaqachon shirin uyquga ketgan edi. Lekin Nazokat alla aytishdan toʻxtamasdi. Mayin ovoziga monand beshikni ham shunday sekin tebratardiki.... Sanjar asta turib Nazokatni orqa taraafiga choʻkkaladi. Belidan quchoqlab, boʻynidan oʻpdi. Nazokat xafahon holatda eriga qaradi.
- Nima boʻldi jonim? Xafamisiz?
- Xmm... Xafaman...
- Nega? Ichganimgami?
Nazokat ingichka qora qoshlarini chimirdi. Labini chiroyli qilib burdi.
- Xmm...
- Bir shunaqa boʻlib qoldida, gulim. Endi ichmayman. Oʻzim ham qiynalib kettim. Boyattan beri boshim yorilib ketaman deb ogʻriydi.
Nazokat quvlik bilan koʻzini suzdi.
- Ajab boʻpdi! Battar boʻling...
Sirojiddin Nazokatni bilagidan ushlab oʻziga tortdi.
- Gapirgan gapizni yana bir qaytaringchi, qani?
Nazokat boya aytgan gapini dona-dona qilib qaytardi.
- Ajab boʻlibdi!
- Endi oʻzingdan koʻr!
Sanjar Nazokatni das koʻtarib devanga otib yubordi. Nazokat tinmay kular edi. Sanjar ham kulib yubordi.
- Xiringlormasdan, bor choy olib kel. Nazo, hazilmas. Haqiqatda boshim yomon ogʻriyapti.

https://t.me/+Mn_8Eezz3lE0NjYy

Хурматли *Ортик Отажонов* фидоий мухлислари гурухи аъзолари.
Гурухимиз админстрацияси номидан сизларга куйидаги гапларни айтишни лозим топдим.
Гурухимизнинг максади нима?
Максадимиз:Ортик Отажоновнинг
Бизга колдирган олтин меросини урганиш,ноёб хамма ижроларини туплаб,таргиб килиш.
Сафимизда Ортик Отажоновнинг фарзандлари,шогирдлари,дустлари,биродарлари йигилган.
Шу давомчилари килаётган ишлари хакида бохабар булиб туриш,ижод намуналаридан бахраманд булиш,эшитиб фикр билдириш,куллаб кувватлаш.Санъатга янги кириб келаётган ёшларни куллаб,оммага танитиш.
Биз хеч ким билан мусобака уйнаш ниятимиз йук.
Одам сони канча булиши бизга мухиммас,борига сифатли шароит яратиб беришга харакат киламиз.
Хаммамиз алхамдуриллох мусулмонмиз,бу дунёни тарк этган  буюк инсон Ортик Отажоновни дуо килайлик,жойлари жаннатдан булсин,охиратлари обод булсин.
Сафимиз канча куп булса шунча яхши,дуо килувчилар сафида булинг
Озод Тожадинов

Sanjar hayron qoldi. Qizlar shunchalik soddami?! Gʻirt begona yigit klipmakerman desa ishonib ketaverishadimi, isbotning qani deyishmaydimi? Tavba... Bu qizlarni Kamolni oʻzi yollaganini bechora Sanjar qayerdan ham bilsin?! Kamolning yolgʻondan qilgan oʻyiniga u chippa chin ishondi, qoldi.
    - Qani olsinlar endi!
Kamol bir piyolani toʻlatib aroq quydi. Sanjar uni bir koʻtarishda simirib ichib yubordi. Ichdiyu koʻngli agʻdarilay dedi. Ichida olov yongandek badani qizidi. Bir muddatdan keyin boshi xuddiki uchib ketayotgandek gʻalati aylandi. Kamol yana bir piyolani toʻldirib Sanjarga uzatdi.
   - Buniyam olib qoʻying, boy aka!
   - Bitta deganding xolos-ku, boʻldi boshqa ichmayman!
   - Iyaaa, unaqamasda. Bitta ichding qolgani endi hech narsa qilmaydi, ol qani!
Sanjarning bu safar ichgisi keldi. Kamolning qoʻlidagi piyolani olib yana ichdi. Yana... Yana... Yana...
   Gʻirt mast ahvolga tushdi. Tinmay aljiray boshladi. Doʻstlari uyigacha mashinalarida olib kelib qoʻyishdi. Sanjar uyining darvozasini ochganicha muttasil aljarigan koʻyi ichkariga kirdi. Uydan Enaxon aya otilib chiqdi. Keyin Nazokat ham xonasidan chiqdi. Ular birinchi marta Sanjarni bunaqa ahvolda koʻrishlari edi. Enaxon ayaning yuraklari ezilib ketdi. Bolasiga kuyinib tinmay javrardi.
    - Bu nima ahvol?! Bu nimasi endi bolam?! Shunchalik ham boʻladimi axir?! Sen ichmasding-ku?  Nima jin urdi senga?!
Sanjar tik oyoqda turganicha aqa-baqa chayqaldi. Koʻzlari mastlikdan zoʻrgʻa ochilganicha, aljiradi.
   - Toʻgʻri....t..tttt toʻgʻri oyijon! Ichmasdim! Garovda yutkizdim. Ichishga majbur boʻldim! Siz....siz... Tashvishlanmang. Boshim otilib ketay deyapti. Bitta yotib uxlab tursam yaxshi boʻlib qolaman!
Sanjar shunday deganicha Nazokatning oldiga bordi. Nazokat erining ahvolidan biroz qoʻrqdi. Beixtiyor orqaga tisarildi. Sanjar toʻgʻri devanga oʻzini tashlagancha pishillab uxlab qoldi...

7-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰18.12.2024.           1:06

Enaxon aya behad suyundi. Endi uning ham nabirasi bor. Uni jajji qo'llaridan tutib mahalla koʻchalarini aylantiradi. Oʻgʻliga bergandaqa mehr beradi. Avaylab parvarishlaydi...
Nazokatning ahvoli birmuncha yaxshi. 3 kun tugʻruqxonada yotishdi. Va nihoyat uyga javob boʻldi. Sanjar uyga qori domlani chaqirtirib chaqaloqning qulogʻiga azon ayttirdi. Ismini Sirojiddin deb qoʻydilar. Elga dasturxon yozib katta ziyofat qilindi. Sirojiddinning istiqboli uchun duolar boʻldi. Sanjar aka mana bir oydirki yangi avtoservis ochish ishlari bilan yuribdi. Uncha uyga kelolmay ham qoldi. Jamisi boʻlib shaharni ichida 4 avtoservis va 2 ta avtomoyka ochdi. Barchasida ishchilari, shogirtlari ishlaydi. Kunlar shu zaylda bir tekis ketar edi. Lekin Sanjarning birgina qilgan xatosi butun umriga, nafaqat oʻzinikiga balki butun oilasiga ham oʻz taʼsirini koʻrsatdi...
* * *
Sanjar doʻstlari uchun ziyofat uyushtirdi. Barcha doʻstlar ham kitoblarda maqtalgani kabi samimiy, fidoyi boʻlmaydi. Ba'zilarini ichida gʻalamisi, ichi qora koʻralmaydiganlari ham boʻladi. Ular seni qachondir yiqilib yoyinki qoqilib xato qilishingni kutishadi. Ba'zilar sen uchun maxsus choxlar qaziydi. Sen unga tushib yiqilishing uchun albatta. Sanjarning ham shunday nomard doʻstlari ham bor edi. Ziyofat juda quyuq boʻldi. Sanjar ichkilik ichmasdi, u hatto chekmasdi ham... Bir doʻst - Komil yoniga kelib oʻtirdi.
- Ha ogʻayni, boplading,malades! Mazza qildik! Rahmateee...
- Eee qoʻysangchi! Meni davrimda yayranglar deymanda, oshna!
- Haaa vasheee yayrayapmiz... Nimaga ichmayapsan bizga qoʻshilib? Yo xotiningdan qoʻrqasanmi, a? Yo xolam burchakka turgʻazib qoʻyadilarmi?
Atrofdagi yigitlar xiring-xiring qilib kulishdi. Ularning deyarli yarmi gʻirt mast ahvolda edi.
- Yoʻq... Hech kim urishmaydi. Men oʻzim ichmayman, xohlamayman.
- Xoʻp... Unda bunde qilamiz, oshna... Garov oʻynaymiz yutqazzang bir piyoladegini oppoq qilib olasan! Agar biz yutqazsak, mana bu ziyofatingni pulini oʻzimiz toʻlaymiz, toʻgʻrimi bollar?!
Yigitlar baravariga "ha!"deb baqirishdi. Sanjar biroz oʻylanib qoldi. "Yutqazsam bir piyola odamni oʻldirvormas..."deb oʻyladi.
- Mayli... Qanaqa garov?
Boyagi yigit atrofga qaradi. Orqadagi stolda 2 ta qiz oʻtirardi.
- Mana bu qizlarni nomerini ololsam yutqazasan, agar ololmasam men yutqazaman, boʻladimi?
Sanjar ortiga oʻgirilib qizlarga qaradi.
- Yengiltak qizlarga oʻxshaydi-yu, nomerini berishi kundek ravshan...
- Xoʻp unda ana shu qizlardan pul undirib kelaman. Har biridan 100 mingdan olaman. Qale?! Bir sinab koʻramizmi? Agar pul bersa yutqazasan-da bir piyola aroq ichasan, agar pul bermasa men yutqazaman. Ziyofatni pulini, mayli, oʻzim toʻlayman.
Sanjar oʻyladi. Unga ham bu oʻyin qiziq tuyuldi.
- Mayli, roziman!
- Mana bu erkakcha gap boʻldi!
Kamol oʻrnidan turib qizlar oʻtirgan stolga borib oʻtirdi. Koʻpi bilan 10 minutcha suhbatlashdilar. Keyin ikkala qiz ham Kamolga 100 ming sanab pul tutqazdi. Buni bu yoqda koʻrib turgan yigitlar quvlik qilib qiyqirishdi. Kamol pullarni olib qizlar bilan quyuq xayrlashdi.
- Mana yigitni guli koʻrib qoʻy akangni mahoratini!
Yigitlar xiringlashdi.
- Ooo Kamolbek, malades!
- Tasannolar!
- Qanday olding eee?! Nomerini ham berdi, a?
- Nomer ham, pul ham oldim.
Kamol shumshayib qolgan Sanjarga qaradi.
- Qani yigit va'daga vafo qilingchi?
- Qanaqa qilib olding?
- Eee bu juda oddiy. Hozirgi qizlar mashhur boʻlishni orzu qilishadi. Men shu orzularidan foydalandim, xolos. Ularga men klipmakerman yaqinda bir taniqli yulduzni klipini suratga olaman ikkita qiz kerak dedim. Ular tabiiyki bizni olmaysizmi deyishdi. Men albatta olaman, faqat rasmiyatchilik uchun ozgina xarajati bor dedim. Qancha deyishgandi 100 ming dedim. Ular nomerlari bilan qoʻshib pulni berishdi! Tamom vassalom!

Савдогар ва Жин

Кунларнинг бирида бир савдогар саҳродан Аловуддиннинг сеҳрли чироғини топиб олди.
- Тила тилагингни, - деди жин.
- Сендан истагим шуки, вақтни ортга қайтариб берсанг?! - сўради савдогар.
- Бундан сенга нима наф? Сен яхшиси мол-дунё, зебу-зар, қасру-кошоналар сўра, бажо келтирай.
- Менинг ҳамма нарсам бор, аммо, - маюсланди савдогар, -
мен узоқ йиллардан бери савдогарлик билан шуғулланаман. Мол-дунё деб ҳали у юртда, ҳали бу юртда бўлиб ота-онам ҳизматида бўлиб,  уларнинг дийдорига тўя олмадим. Савдогарлик қилиб узоқ юртларда юрган чоғим улар бу оламни тарк этишди. Уларни йўқотгандан сўнг тўплаган мол-дунёйим ҳам татимай қолди. Менинг бор бойлигим ол! Фақат вақтни ортга қайтариб бер. Ота-онамни жуда соғиндим. Уларсиз менга мол-дунёнинг кераги йўқ. Уларнинг ҳизматини қилай, уларга яхши кўришимни айтай, дуосини олай, хатоларимни тўғрилай, илтимос сендан вақтни ортга қайтариб берсанг! 
- Эҳ нодон, одам, - ҳўрсинди жин. - Агар вақтни ортга қайтаришнинг имкони бўлганда мен минг йиллардан буён кимдир озод қилишини кутиб шу хумчада ўтирармидим!?

Лочин

Бир куни қиролга лочин боласини совға қилишди. Қиролнинг қушбоқари уни катта қилди, аммо ҳеч учишга ўргатолмади. Лочин полапонлигида ўтирган дарахт шохини тарк этишни асло хоҳламасди.
Қушбоқар қиролга лочин устидан арз қилиб, уни асло учишга ўргатолмаётганини, ҳаттоки емишни ҳам қуш ўтирган шохга қўйишга мажбур бўлаётганини айтди.
Қирол жарчи орқали лочинни учишга мажбур қиладиган одам топишни эълон қилди ва эрталаб қуш боғ устида парвоз қилиб юрганини кўрди.
– Бу мўъжизанинг муаллифини олдимга келтиринглар! – деди қирол.
Унинг олдига оддий деҳқонни олиб келишди.
– Уни учишга қандай мажбур қилдинг? Сеҳргармисан?– сўради қирол.
Деҳқон қиролни хурсанд қила олганидан шод эди:
– Бу қийин бўлмади, зоти олийлари. Мен шунчаки лочин ўтирган шохни арралаб ташладим ва у қанотлари борлигини тушуниб уча бошлади.

Хулоса: айрим одамлар ҳам ана шу лочинга ўхшайди. Улар қанотлари борлигини англаб етмай дарахт шохида ўтираверишади. Ҳаёт айримлар ўтирган шохни синдиради ва шундагина улар уча олишларини тушунишади. Айримларнинг ҳамма нарсаси борлиги учун ўтирган жойларини йўқотишдан қўрқиб учишни исташмайди. Балки ҳаётимизда ҳеч бўлмаса бир бор парвоз қилишимиз учун кимдир биз ўтирган шохни арралаши керакдир? Баъзан бошида ёмондек туюлган воқеа ҳам парвоз қилишимиз учун имконият тақдим этиши мумкин.

ЎТКИР ҲОШИМОВГА ДАСТХАТ ҚЎЙДИРМАГАН МУХЛИС...

Ўтган асрнинг 60-йиллари. Ўткир Ҳошимов иқтидорли, келажаги порлоқ ёзувчи сифатида танилаётган, асарлари Абдулла Қаҳҳордай талабчан устоз назарига тушган кезлар эди.

Ёз кунларининг бирида Ўткир ака устозлари – Субутой Долимов, Озод Шарафиддинов, Умарали Норматовлар ҳамроҳлигида гўзал, хушманзара Саричелак қўриқхонасида дам олишади. Ташқи оламдан ажралиб, соқол олмай, “ёввойи” ларча юришади. Сафар тугаганда Янгиқўрғон туманида тўхтаб, бир дўконга киришади. Сотувчи қиз пештахтага энгашганча бир китобни ўқиётган экан,
Озод ака қизиқсиниб сўрайди:

- Синглим, нима китоб ўқияпсиз?
Қиз энсаси қотиб китобнинг муқовасини кўрсатади. Бу Ўткир Ҳошимовнинг китоби эди. Ёш ёзувчи ҳаяжонланиб кетади. Озод ака яна ҳазил қилади:
- Бунақа бемаъни китобни ўқиманг.
- Э, китобни тушунмас экансиз, гапирманг! - дейди қиз тап тортмай.
Озод ака кулимсираб, мулойим оҳангда дейди:
- Бу китобни мана шу бола ёзган, келинг дастхат ёзиб берсин.
Қиз соч-соқоли ўсиқ, кийимлари ҳам афтодаҳол йигитга иккиланиброқ қарагач, жаҳл билан жавоб қилади:
- Э, бор йўқол, шпана!

ШОДМОН ОТАБЕК.
“Дўрмон ҳангомалари” китобидан.

ТАРБИЯ

Қадимда  уч мерган устоз ораларида ким таълим беришда илғорлигини аниқламоқчи бўлишибди. Учаласи ҳам биттадан шогирдларини чақиришибди. Ҳар бир шогирд ўз устозига тош отиб, бу санъатни қанчалар ўзлаштирганини намойиш этиши керак экан. Биринчи устоз шогирди отган тошларга эпчиллик билан чап  берибди. Иккинчи устоз отилган тошларни усталик билан шогирдига қайтарибди. Учинчи устознинг шогирди қанчамажбурлашмасин устозига тош отишдан бош тортибди. Шунда холис ҳакамлар шу учинчи устоз-шогирдни ғолиб деб топишибди. Қолган икки устоз норози бўлиб:
- Ахир, улар тош отиш санъатини кўрсатиб беришмади-ку!-дебди.
- Тўғри, - дебди ҳакам - лекин у шогирдини устозига тош отмайдиган қилиб тарбиялабди…

ОТАНИНГ КЎЗИНИ ОЧГАН ФАРЗАНД...
(Ҳаётий воқеа)

У меҳмонхонадаги диванда ётиб телевизор кўрарди. Бир маҳал 5-синфда ўқийдиган ўғли қўлида чизган расмини ушлаганча отасиинг олдига кириб келиб, деди:
- Дада, қаранг, мен келажакда орзу қилаётган уйимнинг суратини чиздим.
У чиройли, замонавий уч қаватли вилланинг расмини кўриб, ўғли чизганига ишонмади.
- Ўғлим, шу расмни ростдан ҳам ўзинг чиздингми?
- Ҳа, дада, ўзим, ҳеч ким ёрдам бермади. Ахир келажакда архитектор бўлмоқчиман-ку?

У ўғлини синаб кўрмоқчи бўлди:
- Ўзинг чизган бўлсанг... қани, шу уйингни бир тасвирлаб берчи. Нечта хона бор: шуларнинг нечтаси меҳмонхона, ётоқхона, ошхона, ванна...
- Дада, сизни тушундим. Бу уч қаватли вилланинг расмини чизганимга ишонмаяпсиз. Ундай бўлса эшитинг.

Ўғил шундай дея барча хоналарни бирма-бир тасвирлаб берди. Шунда ота 6 та ётоқхоналар кўп эмасми, дея сўради.
- Йўқ, дада, кўп эмас. Мен атайлаб ҳар қаватда иккитадан ётоқхона бўлишини истадим. Учинчи қаватдаги ётоқхоналар худди биздагидек бир йилда бир марта келадиган меҳмонлар учун доим тайёр туриши керак. Иккинчи қаватдаги ётоқхоналарда болаларим ётади. Мен икки нафар болам бўлишини истайман. Алоҳида-алоҳида ётишади, ўзларининг хоналари бўлади. Биринчи қаватдаги ётоқхона эса бизлар учун.

У ўғлининг ақлига қойил қолди. Демак бизга “Ота-онам кексайганда зинапоялардан юришга қийналишмасин”, - деб биринчи қаватдан ётоқхона ажратибди-да... Ўғлининг пешонасидан ўпиб қўйди-да, ундан келажакда яхши архитектор чиқишига ишонишини айтди.

- Барака топ ўғлим. Жуда чиройли вилланинг расмини чизибсан. Илоҳим уни қуришлик ўзингга насиб қилсин! Мен билан онангга биринчи қаватдан жой ажратиб тўғри қилибсан, қариганимизда зиналардан юришга қийналиб қолишимизни билибсан-да, раҳмат сенга!

Ўғил отасига ярқ этиб қаради:
- Дада, биринчи қаватдаги ётоқхона сизлар учун эмас!
- Унда ким учун?
- Мен у ерга бувам билан бувимни олиб келаман. Ахир улар ҳалиям эски, нураб ётган уйда яшайдилар! Сиз уларни янги қурилган уйимизга олиб келмадингиз-ку?! Шунинг учун мен уларни ўзим қурган уйга олиб кетаман. Сиз эса ойим билан шу уйда тураверасизлар!

У ўғлининг бу гапидан карахт аҳволга тушиб, лом-мим дея олмади. Худди устидан кимдир совуқ сув қуйгандек, бутун баданини муздек тер босди. Кўз ўнгидан ота-онасининг эски, нураб ётган уйда кун кечиришаётгани ўта бошлади... Юраги эзилиб, томоғига аччиқ бир нарса тиқилгандек бўлди. Беихтиёр кўзига ёш келди...

У шартта ўрнидан турди ва йилда бир келадиган меҳмон учун қулфлаб қўйилган ётоқхонага кириб, деразаларни очди ва ҳавосини енгиллатди. Кейин ўғлини бағрига босиб деди:
- Ота-онам: “Бормаймиз, ўзимизнинг уйимизда турамиз”, - дейишса индамай кетаверибман. Аслида ич-ичимдан алоҳида яшашни истаганим учундир балки... Мени кечир болам! Катта гуноҳ қилганимни ҳозир англадим. Ёш бўлсанг ҳам кўзимни очдинг! Юр, кетдик, ҳозироқ буванг билан бувингни олиб келамиз! Улардан кечирим сўрайман, пойларига бошимни ураман! Қилган гуноҳим учун Аллоҳга тавба қилдим...

У шундай дея кўзида ёш билан ўғлини мошинага ўтказди-да, уйининг устунлари, дуогўйлари бўлмиш ОТА-ОНАСИни олиб келиш учун йўлга отланди...

БЕҲЗОД ҲОЖИМАТОВ.

Hikoyalar kanali ochilganiga bugun 9 yil to'libdi. Shu vaqtdan beri va undan keyin bizni kuzatayotganlarga katta rahmat! Bu kanalni ochishdan maqsad shunchaki o'zimizga yoqqan hikoyalarni boshqalarga ulashish va o'zim yozgan hikoyalarni joylash edi. Vaqt va sharoit sabab yangi hikoyalar yozish imkoni bo'lmayapti, shu sababli yaxshi, ibratli hikoyalar o'qib qolsak, albatta ulashamiz!
E'tiboringiz uchun rahmat!

Bizni qanchadan beri kuzatasiz?

Hikoyalar kanalining birinchi xabari👇
https://t.me/hikoyalar/4

ЯХШИЛИК ҚИЛИШГА ШОШИЛИШ КЕРАК...

У ишхонадан кайфияти кўтарилган ҳолда қайтди: уч ой катта бир лойиҳа устида ишлашган эди, танловда ғолиб чиқиб, кутилмаганда катта миқдорда мукофот пули чиқибди. У ота-онасининг олдига кириб, хурсандчилигини баҳам кўрди.

- Ҳалол меҳнатингнинг натижаси бу. Энди бу пулларни нима қилмоқчисан? Фақат шошилмай, ўйлаб гапир. Чунки, ҳар бир ғойибдан берилган пулда кўпчиликнинг ҳақи бўлиши мумкинлигини унутма болам, - деди отаси.

- Биринчи навбатда телефонимни яхшироғига ўзгартириб олсаммикан, деб ўйлаётгандим...
- Қўлингдагини олганингга ҳали бир йил ҳам бўлмадику?
- Сиздаги Нексияни сотиб, пул қўшиб, янги Ласетти олиб берайми?
- Худога шукур, тагидан шамол ўтиб турибди. Яна анча йил минаман.
- Ойим билан сизни Ҳажга олиб борайми?
- Биз борганмиз, бошқалар ҳам борсин, болам.
- Унда нима қилай? Яхшиси, сизларга бера қоламан, нима қилсангизлар, розиман.

У шундай дея пулни ота-онасига берди-да, кийимларини алмаштириш учун ўз хонасига кириб кетди...

Кечки овқатдан кейин, отаси ўғлини елкасига қоқиб қўйиб, деди:
- Энг аввало сени бу ютуқ билан табриклаймиз, мартабанг янаям улуғ бўлсин, Аллоҳим ҳамиша ғойибидан, ҳалолидан етказсин! Нимага сарфлаш борасида ўйлаб кўрдингми?
- Ҳа, дада, ҳали айтган гапларингиздан кейин ўзимча бир нарсаларни режалаштиргандек бўлдим, агар хўп десангиз айтаман.
- Қулоғимиз сенда.

- Ўзим ўқиган мактабдаги кутубхонага ва ёнимиздаги масжиднинг кутубхонасига керакли китоблардан олиб берсам. Қабристонни ободонлаштириш учун маблағ ажратсам...
- Баракалла, болам.
- Кейин... синглимнинг ўқишидаги контракт пулини тўлаб берсам...
- Баракалла, ўғлим.
- Қўшнимиз Холида опа эрлари вафот этгандан кейин жудаям ночор аҳволда яшашади... уйларини таъмирлаб, болаларигаям кийим олиб берсам.
- Жудаям тўғри ўйлабсан, болам.
- Ҳамма ишларни қилиб бўлганда кейин озгина пул ортса – уйимизга ҳам нимадир олсам...

- Яша ўғлим, ана энди ўзингга келдинг, инсон энг аввало имкони бўлса - ўзгаларга яхшилик қилишга шошилиши керак. Ана шундагина Аллоҳ унга янада кўпроқ ризқни етказади. Агар ғойибидан келганда фақат ўзингга сарфласанг – шу етказгани биринчиси ва сўнггиси бўлиб қолиши мумкин. Шуни ёдингда тутгин. Лекин, энг аввало бу ишларни бошлашингдан аввал битта қўчқор сўямиз ва мискинларга тарқатамиз.

Отасининг бу гапларидан ўғилнинг боши осмонга етди ва хурсанд бўлганича қассоб оғайнисига қўнғироқ қила бошлади...

БЕҲЗОД ҲОЖИМАТОВ.

КЕРАКЛИГИНГНИ УНУТМА...

Қадим замонларда кимсасиз ва ёлғиз бир қиз яшар эди.
Ёлғизликдан жуда ҳам сиқилган, ҳаётдан хафа ҳолда кўча кезар экан, бир капалакнинг шохлар ичида қолиб кетганига кўзи тушибди. У ердан чиқиш учун ҳаракат қилаётган капалак
қанотларига янада кўпроқ зарар берар эди. Буни кўрган етим қиз эҳтиёткорлик билан капалакни шох-шаббалардан қутқарибди.
Капалак эса учиб кетиш ўрнига қизнинг олдига келиб, гўзал парига айланибди ва қизга дебди:
“Сен жуда ҳам яхши, пок қалбли инсон экансан, шу сабабли сенга бир тилак тилаш имконини бераман”.
Қиз бироз ўйлагач, парига: “Бахтли бўлишни хоҳлайман”, - дебди.
Пари эса қизнинг қулоғига бир нималарни шивирлабди- да, ғойиб бўлибди. Қиз ёши ўтган сари доим бахтли ва хурсанд бўлиб юрар эди. Бу бахтиёрликнинг сирини сўраганларга, ёшлигимдаги парига йўлиққанлигим, дея жавоб берар эди.
Вақт-соати етиб, ажал унга яқинлашганда, атрофдагилар ундан пари унга нима деганини сўрашибди.
Кексайган аёл эса табассум
ила дебди:
“Пари менга шундай деган эди:
“Қари бўлсанг ҳам,
ёш бўлсанг ҳам, бой бўлсанг ҳам, камбағал бўлсанг ҳам… атрофингдагиларга кераклигингни унутма.!" деганди...

Шу гапларни гапира туриб хорижлик қўлига "Almanach Artistique" журнали нусҳасини олиб қаҳвахонани тарк этди.

Эртаси куни битта жиҳатни ҳисобга олмаса, келишув жуда тез амалга оширилди. Жазоирлик қахвахона хўжайини калитларни нотариус ҳузуридаёқ унга бериши, қаҳвахонадаги барча буюмлар ўз ҳолича қолиши, олиб кетилмаслигини ҳам шартномага қўшишни талаб қилиб сўради.

- Аммо у ерда менинг шахсий буюмларим бор. Албатта, улар унчалик муҳим эмас, лекин уларни Сиз нима қиласиз? Балки мен ўзимнинг лаш-лушларимни олиб кетарман?

- Мсье, мен сизга жуда юқори нархни бераяпман. Ўйлайманки, қаҳвахонадаги нарсаларингиз баҳоси бир-икки минг франкдан ошмаса керак. Аммо истасангиз яна қўшимча тўлов қилишим мумкин.

- Яна 5 минг, унда.

- Ҳоп, - дея жилмайди харидор.

- Демак, “томонлар қаҳвахона ҳамма анжомлари билан бирга етти юз беш минг франкка сотилади ” – дея нотариус келишувни тантанали эълон қилди.

Нотариус офисидан чиқиб хўжайин калитларни бериб банк чекини қабул қилиб олди.

У айни шу онда илк марта даргохини сотгани сабабли қандайдир тушунарсиз ғамни ҳис этди.

“Кўнглинг тўқ бўлсин. Бу қаҳвахонани сотишни қанчалик истардинг. Агар ўша дамда қаҳвахонани 300га сота олганларингда Марте' тирик қолган бўларди. Ўтган йили ҳатто 400га сотмоқчи бўлганингда ҳам харидор чиқмаган эди”, дея ўзини овутса ҳам тушунарсиз ғашлик французни тарк этмасди.

Қария пулни олиб, ўз кўп орзу қилган жойга- мамлакат жанубига жўнаб кетади. У ерда денгиз сохилида кичик бир уйча олди ва қолган талай пулларига тинч ва сокин ҳаёт кечира бошлади.

Жазоирлик келишувдан сўнг атиги бир марта қаҳвахонага кириб, севимли столи қаршисидаги девордан у ерда осилиб турган суратни ечиб олиб чиқиб кетгач, уни ҳеч ким қайтиб кўрмади. Ҳамроҳимнинг сўзларига қараганда қаҳвахонани махаллий перфектура солиқдаги қарзлари туфайли суд қарорига асосан муниципал мулк ҳисобига олиб қўймагунча эгасиз ҳолатда нураб қолган эди.

Орадан 2 йиллар ўтди, чамаси.

Лондондаги машҳур Sotheby's аукционида Клод Маненинг шу вақтгача номаълум бўлган асари кимошди савдосига қўйилди. Савдо якунига кўра, унинг учун ўша вақтлардаги ақлбовар қилмас миқдордаги маблағ – олти ярим миллион фунт стерлинг тўланган экан.

Йўловчи дўстим ҳикоясини поезд Париж шаҳрининг Гар ду Норд бекатига етиб келганда тугатди.

У мен билан тезгина хайрлашиб, уст-бошини, ҳамда четида "Almana..." ҳарфлари кўриниб турган журнал солинган саквояжини кўтарган ҳолда вагондан чиқиб кетди..

1999 йил кунларидан бирида поездда Германиянинг Вюрцбург шаҳридан Брюссел орқали Париж томон сафарга чиққан эдим. Брюсселда тўхтаб Talgo тезюрар поездининг биринчи тоифали вагонига кўчиб ўтдим.

Кўринишидан келиб чиқиши африкалик бўлган баланд бўйли эркак билан ёнма-ён жойлашиб қолибмиз. Йўл-йўлакай у билан суҳбатлашиб қолдик. Тасвирий санъатшунослик билан шуғулланишини айтди. Қаердан эканлигим ва нима билан шуғулланишимга қизиқди. Мен унинг ҳаёти ҳақида қизиқдим. Натижада, тасодифий йўловчилар ўртасидагина юзага келадиган илиқ ва мазмунли суҳбат муҳити ҳосил бўлди.

Биз бир-биримизга ҳаётимизда содир бўлган турли воқеаларни ҳикоя қила бошладик. Ҳамроҳим айтиб берган ўша ҳикоялардан бирини сизларга ҳам улашишни лозим топдим.

Ушбу ҳодиса ‘70 йилларнинг бошида бўлган экан.

"Парижнинг чекка туманидаги кичик қаҳвахоналардан бирида жазоирлик мижоз тез-тез меҳмон бўлиб турар эди.

У доимо битта жойда узоқ вақт ўтирар, баъзида енгил тамадди ҳам қилиб турарди, лекин аксар холларда, шунчаки ўтириб, деворларга тикилиб қаҳва ичарди. Менимча, қаҳвахонанинг номи ҳам эсимда – адашмасам, у Lièvre Rapide эди. Шундай қилиб, кунларнинг биридаги одатий ташрифи мобайнида у яна ўз жойига ўтириб, ўйчан ҳолатда қаҳва ича бошлади. Бир вақтнинг ўзида қаҳвахона эгаси, официанти, бош ошпазию- сомелье ва баристаси вазифасини бажарувчи кексароқ француз ўзида анчадан бери тўпланиб келаётган қизиқишини босаолмай, ушбу сирли мижознинг ёнига келиб аста суҳбат бошлади. Қария хорижлик меҳмондан Парижнинг у қадар сайёҳатбоп бўлмаган туманига қаердан, нега келгани ва нима билан шуғулланишини сўрай бошлади.

Жазоирлик аслида Парижга кўчиб келиб, ушбу туманда яшаш нияти борлиги, аммо ундан аввал нима биландир машғул бўлиш учун бирор кичик бизнес соҳибига айланмоқчилигини сўзлаб берди. Шундан сўнг меҳмон эҳтиёткорлик билан айни қаҳвахонага меҳри тушиб қолгани, мабодо эгаси сотмоқчи бўлса (жазоирлик қаҳвахона эгаси билан гаплашаётганига хали амин эмасди, шунчаки, тахмин қилаётганди), яхшигина пул таклиф этиш нияти борлигини ошкор қилди.

Кекса қаҳвахоначининг меросхўрлари йўқ бўлиб, қаҳвахона юргизишда унга аввал фақат рафиқаси ёрдам берарди. Аммо аёли ҳам ўшанда, 4 йил олдин тўсатдан ҳасталикка чалиниб қолганди. Ўша вақтларда қиммат операция важидан қаҳвахонани сотмоқчи бўлишганида, бирор харидор топилмаганини эслади чол. Шундан сўнг рафиқаси вафот этгани сабабли ўзи ҳам ушбу шинам тамаддихонани сотиб жанубга кўчиб кетиш борасида @анчадан бери ўйланиб юрганди. Асли монпельелик қария умрининг сўнгги йилларини иссиқроқ жойларда, пойтахт четидаги ушбу туманда ўзига ёпишиб олган умидсизликдан узоқроқда ўтказмоқчи бўларди.

Шундай онларда “Эҳ, бу даҳмазани ким ҳам сотиб оларди?” – дея ичида хўрсиниб қўярди қария.

Шунинг учун ҳам, у мижознинг тинглай туриб тақдири-азалнинг ўзи унга бу харидорни юборганига шубҳа қилмади.

- Сиз қаҳвахона эгасига қанча пул таклиф қила олган бўлардингиз?- шошиб сўради у.

- Тахминан 500 минг франк...Бундай жой учун бу катта маблағ, шундай эмасми?

- Нима десам экан, - хўжайин боши қотгандек кўриниш учун айёрона жилмайиб қўйди.

У албатта, ўзидаги хурсандчиликни яширишга интилсада, яққол билиниб турган табассумини сотиб қўяётган лабларининг тараддуди, пешонасидаги кўриниб қолган ажинлар ёзилгани айтилган нархдан қониққанлигини англатар эди. Хўжайин актёрлик қобилиятидан йироқлиги яккол сезиларди.

- Мен яна икки юз минг қўша олардим, - хорижлик келишувни бирданига пишитиб, михлашга уринди, - мен Парижга кўчиб келиш учун Жазоирдаги уйим ва бизнесимни сотдим, пулим бор...

- Мен қаҳвахона соҳибиман, агар мени шунчаки лақиллатмаётган бўлмасангиз, келишувни эртагаёқ ҳал қилсак бўлар экан. Мен яқин орадаги яхши нотариусни биламан, - шоша бошлади ресторан эгаси.

- Жуда яхши. Келишдик. Демак, эртага ҳал бўлади, – деди мижоз. Улар бир-бирига қўлларини узатиб маҳкам сиқиб келишувни тасдиқлашди.

- Сизни яна бир финжон қаҳва билан меҳмон қилишга руҳсат этсангиз.

- Йўқ, ташаккур. Келишувни эртагаёқ ҳал этишга бел боғлаган эканмиз, ёпилмасидан аввал зудлик билан банкка бориб улардан чекни олишим керак.

Men bu videoda o’zimni ko’rdim .
Yana kimlar o’zini ko’rdi ?

ЭСКИ ТЕЛЕФОН...

Бугун эски телефонини топиб олди, суратлар,  видеотасвирлар ҳаммаси ажойиб хотираларни эслатди...

- Эҳ-ҳе... Юз элликта СМСим ҳам турибди экан-ку! - деди ўзидан-ўзи қувониб!

Аёли ёзган хабарлар бўлимига кирди:
"Памперс, қатиқ, салфетка"
"Уйда туз тугади",
"Бизни тезроқ олиб кетинг!"
"Нон, гўшт, гуруч, сабзи"
"Бугун пул опкелинг, эртага бозорга чиқаман Шахини оёғига олиш керак"
"Телефонни кўтаринг!"
"Телефон нега банд?!"...

Яна бир қанча шу маънодаги хатлар...
Бирдан кўзи онасининг рақамидан келган хабарга тушди. 
Шошиб очди:
"Юлам, цйгв кедиь иссмқрох кмцмнмь кет".

Ичи музлаб қолди. Онасининг кўзи хира эди, шунинг учун ўхшаш харфларни ажрата олмай шундай деб ёзган бўлса керак.

Онаси безовта қилмай деб кўпинча телефон қилмасди,  "рулдалигингда телефонда гаплашма" деб хавотир оларди.

Демак, ўшанда нимадир сабаб бўлган-ки, хабар ёзиб жўнатган. Ўзича хабардаги ҳарфларни "таржима" қилди:
"Болам уйга келиб иссиқроқ  кийиниб кет".
"Эҳ... Онам-а..."

Умида АЗИЗ.

Onalar doimo asraydi...

https://t.me/hikoyalar

✅ Божхона қўмитаси боплади

✍️ Яқинда бемор болажонларни турли ташкилотларга экскурсия қилдириш ғоясини ёзгандик. Таклифлар кутганимиздан ҳам кўпроқ бўлди. Лекин улоқни биринчи бўлиб Божхона қўмитаси тортиб кетди.

🤝 Барака топкурлар 24 нафар бола ва 25 нафардан ортиқ оналар ҳамда волонтёрларни ўзлари транспорт ташкил қилиб олиб кетишди. Энг катта раҳбарлари болалар билан шахсан учрашди, соғлик тилаш билан бирга катта бўлганларида ишлаш истагини билдиришса, божхоначи бўлишга ёрдам беришларини маълум қилишди. Қизиғи, ҳар бир болага бир нафардан ходим бириктирибдилар. Айниқса операциядан чиққан болажонга алоҳида машина жўнатишгани, икки ходим авайлаб кўтариб айлантиргани жуда тўлқинлантирди.

👮🏻‍♀️Қўмита масъули, тадбирга бош бўлган қадрдон укамиз Ҳусан Тангриев меҳмонларни бир пиёла чойга таклиф қилиш билан бирга музейлар, ходимлар фаолияти билан таништирди.

🐶 Болажонларни айниқса кинологлар жуда хурсанд қилди. Махсус тайёрланган итлар нафақат кўргазмали чиқишлар кўрсатишди, балки болалар билан бирга ўйнаб, роса қувноқ кайфият улашишди. Жажжи болажонлар учун алоҳида кийимлар тиктириб қўйишганига эса шунчаки гап йўқ.

🤲 Соғ бўлишсин илоҳим, планлари доим юздан ошсин. Фахрланамиз!!!

Аброр Зоҳидов
Телеграм | Инстаграм

Сўз - буюк қудрат...

   Бир  қўшнимиз бор . Ҳар доим аёлини камситгани камситган. Бир куни қўшни аёл ҳасратини тўкиб солди.
- Шу десангиз, эрим ёмон одаммаску-я, аммо гапирган гапларига илон пўст ташаворади. Мана уч кундан бери мени  "бефаросат" деб чақиришга ўрганибдилар. Қанча ялинсам ҳам,  барибир шу одатларини ташамаяптилар . Бу юрагимни ёмонам тилкалаяпти-да.
      Унга қараб раҳмим келди. Бир оз ўйланиб, унга нима қилиш кераклигини ўргатдим.
    Эртасига келинчак гул - гул яшнаб чиқди. Унга савол назари билан қараганимни кўриб, жавобга шошилди:

   - Худди ўргатганингиздек жавоб қилдим. Менга гапира туриб бефаросат девдилар, мен уларга,
- Фаросатсизлигимни ўзим хам биламан, таъкидламасангиз ҳам бўлаверади дедим.

Улар:

-Ия , неожиданна-ку! Қаердан биласан? - деб сўраган саволларига:
- Фаросатим йўқлигини бирдан бир исботи сиздай одамни танлаб турмушга чиққанлигим, фаросатим бўлганда шу ишни қилармидим? - дедим.
Улар бир зум ҳайрон қолдилар-да , кейин:

- Кечир, фаросатхон ! - дедилар.

Хуллас, хамма ишлар жойида...

Сўнгги сўз :
Аёллар ! Сўз - буюк қудрат! Хамма гап уни ишлата билишда.
Илтимос, сўзларни ақл билан қўллаб уйингиз ва ҳаётингизни нурга тўлдиринг...

Хазонрезги

Аёлингизни севинг

Бир йигит донишманддан маслахат сўради:
- Биз турмуш қурганимизга бир неча йил бўлди... Аёлимдан совудим, олдинги хис-туйғум йўқ... Уни ортиқ севмайман... У хам шундай...  Нима қилсам экан?

Донишманд жавоб берди:
- Аёлингизни севинг

Йигит хайрон бўлиб сўзини қайтарди:
- Тушинмадингиз чоғи...  мени аёлимга ҳис-туйғум йўқ,  деяпман...

Донишманд бош силкиб давом этди:
- Бу аёлингизни севиш учун яхши омил...

- Қандай севай, ҳис-туйғум бўмаса...- жиғибийрон бўлди йигит.
Донишманд жавоб айтди:

- Аёлингизни асранг,  дардига шерик  бўлинг,   қадрланг,  ғамхўрлик қилинг,  фидойи бўлинг... чунки, эркак учун севиш ҳис-туйғу эмас, маъсулият демакдир...

Sabrina - Kamolxon va Ra'noning qizalogʻi, bugun 2 yoshga kirdi. Ancha tili chiqdi, hovlida chopqillab yuradi, yuguradi. Qiyqirib oʻynaydi. Bir kuni Ra'no qizi bilan aylanishga koʻchaga chiqishdi. Koʻchada Kamolxonning sinfdoshlari boʻlgan bir nechta qizlar gaplashib turar edi. Ra'no ular bilan salomlashish uchun toʻxtadi.
     - Bormisiz Ra'noxon? Sogʻliklariz yaxshimi?
    - Alhamdulillah yaxshi.
    - Kamolxonga hayronmanda! Yoshligidan Qurʼon oʻqirdi. Namoz oʻqirdi. Xotinim oʻrangan soliha boʻladi deb yurardi. Sizga qanday ilakishib qoldiykin?! Qiziq...
Ra'no indamadi.
     - Bilasizmi? Kamolxon ayolim oʻrangan boʻlsa deb orzu qilardi.
Ra'no ularni oldidan oʻtarkan ichida oʻyladi "Nega menga buni aytmaganlar. Bir ogʻiz oʻraning deganlarida men oʻranardim-ku?! Oʻzlari indamaganlariga oʻranmadim, men ham kichkinaligimdan shunday yurishga oʻrganib qolganman axir, menimcha ularga shundayligimcha yoqaman deb oʻylardim..."
      Ra'no uyga keldi. Uy yumushlarini bajarib boʻlgach kechki payt erini ishdan kelishini kutdi. Kamolxon keldi.
    - Dadasi sizga bir gapim bor edi...
    - Ayting gulim.
    - Hijobga kirmoqchiman.
    - Yoʻq. Oʻranmaysiz. Sizga mumkin emas.
Ra'no erining javobidan hayron qoldi. Bunaqa gapni ochigʻi kutmagan edi. "Oʻranaman, desam erim quvonadi" deb oʻylagandi.
    - Mumkin emas deysizmi, nimaga?
Ayolining hayron qolganini koʻrib Kamolxon kuldi.
    - Nimaga kulyapsiz?
    - Necha mahal namoz oʻqiyapsiz?
    - Faqat bomdodni...
    - Qur'on oʻqiyapsizmi?
    - Haa... Kichik suralarnigina.
Kamolxon oʻrnidan turdi. Ayolining qulogʻi yaqiniga keldi.
     - Avval qalbingizni hijoblantiring, soliha gulim...
Ra'no erining nima xohlayotganini tushindi. Oʻsha kundanoq oʻzini isloh qilishga tushdi. Uzogʻi 2-3 oy ichida namozlarini ham joy-joyiga qoʻyib oldi. Bir kuni Kamolxon uydaligida oldiga kirdi. Yuzida, koʻzlarida quvonch porlar edi.
    - Tinchlikmi Gulim? Juda xursandsiz...- Dadasi... Bir maʼruzada eshitgan edim agar uydagi ayol "Voqea" surasini toʻliq yod olsa va har payshanba kuni shu surani oʻqib tursa, uyga halol rizq kelarkan, erining ishlari yurishib, oilasi boylik, ilm nuri bilan toʻlarkan. Shuni eshitganimdan keyin yodlashga tushdim. 1 oy deganda yod oldim. Aytib beraymi?
Kamolxon ayolining qilgan ishidan nihoyatda suyundi. Mamnun qiyofada "Mayli albatta eshitaman"dedi.
    - Izaaa vaqoatil vaqi'a, laysa levaq aaatihaa kaziba, hofizatur Rofi'a. Izaaa rujjatul arzu Rojjaaa, va bussatil jibalu bassa, va kung tum azvajaaa salasa...
Ayoli Qurʼon tilovat qilar edi. Kamolxonning esa koʻzlaridan quvonch yoshlari oqdi. Alloh duolarini qabul qilganini tushunib ich-ichidan xursand boʻldi. Ra'no surani tugatib eriga qaradi. Kamolxonning baxtliligi yuzidan, koʻzlaridan barq urib turar edi. Kamolxon Ra'noga asta shivirladi.
    - MaashaAllah... Alloh ilmingizni ziyoda qilsin. Mana endi oʻrinishingizga ruxsat beraman. Bugundan hijoblaning!
Ra'no oʻranishni judayam xohlagan edi. Qalbi iymon nuri bilan toʻldi. Erining buyrugʻini bir zumda bajardi. Oʻsha zahotini xonasiga kirib boshiga roʻmol oʻrab, uzun koʻylak kiyib chiqdi...
    Qiz bolani tarbiyasiga turmushga chiqqunicha ota-onasi mas'ul boʻladi, turmushga chiqqanidan keyin esa eri mas'uldir. Bazi bir erkaklar ayolini kaltak bilan, yoki qattiq soʻkish bilan tarbiyalayman deb oʻylashadi. Lekin bu xato. Ayolni yaxshi gap bilan aqlli tadbir bilan tarbiya qilish menimcha yaxshiroq va foydaliroq boʻladi. Eridan qoʻrqib oʻransa, uzun koʻylak kiysa-yu qalbida zarracha iymoni eʼtiqodi boʻlmaganidan koʻra, iymonli qalb bilan oʻzi xohlab oʻrangani yaxshiroq nazarimda. Alloh barchamizni qalbimizni Oʻz yoʻliga hidoyat qilsin!

TAMOM.

✍ Usmonaliyeva Munira.
10.11.2024.               14:35

- Men tayyorman!
- Unda ketdik. Onasi!
Ichkaridan Ra'noning kennoyisi Maftuna opa yugurib chiqdi.
- Labbay!
- Men singlim bilan Buxoroga ketyapman. Uzogʻi 2 kunda qaytamiz. Yaxshi oʻtiringlar.
- Xoʻp yaxshi boringlar!
Yoʻl uzoq. Qoʻqon qayerda-yu Buxoro qayerda! Shahar markaziga yetganda birdan Behzod akaning mashinasi tutay boshladi. Ra'no qoʻrqib ketdi. Mashinadan tushdi.
- Aka, nima boʻldi? Nega tutayapti bu?!
- Vaaaay! Matoridanmi bilme qoldim!
- Endi nima qilamiz?! Hali Qoʻqondan ham chiqmadik, qachon yetamiz bu turishda, aka!
- Yetamiz havotir olma! Hozir yaqin oʻrtada avtoservis koʻrgan edim. Oʻsha yerdan odam olib kelaman. Sen shu yerda kutib tur.
- Balki taksida ketarman, aka! Siz ham rossa ovora boʻlyapsiz.
- Yoʻq. Bir oʻzingni begona joyga aslo joʻnatmayman. Biroz kutib tur!
- Xoʻp.
Bekzod aka biroz vaqt oʻtib bir yigitni boshlab keldi. Bu Kamolxon edi.
- Mana mashinam... Koʻrib bering uka. Birdan tutab yurmay qoldi.
- Hozir koʻramiz...
Kamolxon mashinani obdon tekshirdi. Ba'zi joylarini toʻgʻirlagan boʻldi. Mashina ruliga oʻtirib oʻt oldirib koʻrdi. Mashina oʻtadi. Kamolxonning koʻzi Ra'noga tushdi. Bir qarashda yoqimtoy, chiroylikka bu qizdan Kamolxon koʻz uzolmay qoldi. Ra'no sochlari uzun edi. Ularni yoyib olgan, lekin egnidagi kiyimlari ochiq sochiq emas, did bilan kiyingan, oʻzini tutishi ham boshqalardan farq qilardi.(Kamolxon kelgach Ra'no yaqinroqdagi kafega kirib ketgandi va u yerdan akasi chaqirmagunicha chiqmagandi).
Oradan bir hafta oʻtdi. Kamolxon oʻsha kungi qizni yana qayta koʻrgisi kelar edi. Kamolxon yoshligidan boʻlajak ayoli oʻrangan hijobli boʻlishini orzu qilgan boʻlsada, bu qizni nimasidur uni oʻziga tortgan, yuragiga choʻgʻ solgan edi. Bir kuni Ra'noning akasi yana avtoservisga keldi. Kamolxon uni darrov tanidi.
- Assalomu alaykum. Uka mashinam yana pand beryapti.
- Va alaykum assalom. Assalomu alaykum aka. Oʻsha kuni yetvoldilaringmi?
- Haaa. Allohga shukr. Borib keldik. Singlimni bitta partreti mukofotga loyiq topildi.
- Ha yaxshida. Mashinangiz, aka, biroz eskirgan. Buni sizga oʻsha kuni ham aytgandim. Matorini ba'zi qismlarini yangilash kerak. Bizni ustaxonamizga tashlab ketsangiz, oʻzim chiroyli qilib taʼmirlab beraman.
- Zoʻr boʻlardi, ukajon!
- Alloh qodir qilganicha tuzatib risoladagidek qilib beraman, inshaalloh.
- Rahmat ukam!
* * *
Behzod aka bilan Kamolxon ancha apoq-chapoq boʻlib, doʻstlashib qolishdi. Bir kun Kamolxon ichidagini aytdi.
- Aka... Shu sizda bir gapim bor edi.
- Mayli, ukam bemalol.
- Notoʻgʻri tushunmasayiz, shu singlizni yoqtirib qolgan edim. Bir uchrashib gaplashib koʻrsam, keyin onamlarni sovchi qilib joʻnatardim.
Behzod aka mamnun boʻldi. Kamolxondek aqlli, esli yigit singlisiga juda mos deb oʻylardi. Kamolxon haqiqatda yaxshi bola, ichmaydi, chekmaydi, notoʻgʻri yoʻlda yurmaydi... Uchrashishlariga rozi boʻldi, oʻzi singlisini Kamolxonni oldiga olib keldi.
- Ra'noxon... Yaxshimisiz? Oʻqishlariz boʻlyaptimi?
- Alhamdulillah...
- Ochigʻi... Sizda koʻnglim bor. Behzod akamgayam aytdim, agar siz ham meni yoqtirsayiz onamni uyizga joʻnatardim. Meni niyatim jiddiy.
- Bilmadim, uyimdagilar nima desalar shu. Men ularni rayiga qarshi chiqolmayman.
Kamolxon 3 kun oʻtib sovchisini joʻnatdi. Ra'no roziligini bildiribdi. Shu bilan toʻy taraddudi boshlanib ketdi. Yangi kelin-kuyovlik paytlari juda yaxshi oʻtdi. Allohga shukrki Ra'no juda esli qiz chiqdi. Oʻqishini bitirib qoʻliga diplomini oldi. Kamolxonga bitta shiringina qiz farzand tugʻib berdi. Lekin hali hamon boshiga roʻmol oʻramas, uzun koʻylak kiymas edi. Kamolxon ayoliga zugʻm qilib majburan hijobga tiqib qoʻyadigan johillardan emas edi. U ayolini oʻzi xohlab, qalbi iymonga toʻlgach oʻranishini istardi. Biron marotaba ham Ra'noga "Boshingga roʻmol oʻra!" "Endi hijobga kir!" Yoki "Uzun koʻylak kiy!" Deb buyruq bermadi. Lekin shunday qilishini ich-ichidan xohlar, namozlarida Allohdan ayolining qalbiga iymon nurini joylab qoʻyishini soʻrardi.

Nargizaning javobi Kamolxonga yoqmadi. Lekin iloji boricha buni sezdirmaslikka urindi.
- Xoʻp... Mayli. Keyingi savolim... Oila muqaddas narsa deyishadi. Oilani saqlash uchun ayolda qanday hislatlar boʻlishi kerak, nima deb oʻylaysiz?
- Eriga yaxshi muomalasi boʻlishi kerak, uy ishlarini yaxshi qilishi kerak... Yana...
Kamolxon bu qiz u orzu qilgandaqa emasligini tushundi. Uchrashuvdan boʻshashib uyga qaytdi.
- Nima boʻldi oʻgʻlim qiz bilan uchrashdingmi?
Onasi Margʻuba xola eshik oldida oʻgʻlini kutib oldi.
- Chiroyli qiz ekan... Lekin fikrlash doirasi oʻta past! Balki taqvoli namozxon qizdir, ona lekin menga dunyo qarashi keng, ilmli qiz kerak.
Kamolxon shunday deganicha xonasiga kirib ketdi. U hamisha Allohdan namozlarida pokiza ayol soʻrardi. Bugun ham asr namozini oʻqigach qoʻllarini duoga ochdi. Doʻsti Akmal yodiga tushdi. Akmal zinokor bir yigit edi. Kollejda oʻqib yurgan vaqtlarida bir qiz bilan sevishib qolishadi va Akmal u bilan zino qilib qoʻyadi. Qiz homiladorligini bilgach, Akmalga sovchi joʻnatishini soʻrab rossa yalinadi. Qizni ota-onasi Akmalni uyigacha kelishganida Akmalning dadasi "Oʻgʻlim sizlarni buzuqi qizinglarga ikki dunyoda ham uylanmaydi! Agar oʻgʻlimni ustidan shikoyat qiladigan boʻlsalaring oʻzinglarga yomon boʻladi! Qizinglarni oʻzi aybdor! Qiz ixtiyorini bermasa, hech qanday yigit unga yaqinlasha olmaydi. Qizingni yaxshilab tarbiyalaganingda shu koʻyga tushib oʻtirmas edi!" Deb uyidan haydab soladi.Akmalning dadasi katta amaldor odam edi. Qoʻli uzun hammajoyga yetadi. Qizning ota-onasi hech qayerga murojaat qilisholmadi. Oxiri sharmandalikka chidolmay uylarini sotib, boshqa viloyatga koʻchib ketishdi. Akmal 2 yildan keyin bir qizga uylandi. Xotini kechroq, toʻyda 1 yarim yil oʻtib, homilador boʻldi. Nima boʻldi-yu homilasi 3 haftalik boʻlganida nobud boʻldi. Shunda doktor Akmalga gʻalati gap aytibdi. "Xotiningizni bu homilasi 2-homila ekan. Oldingisini oldirganga oʻxshaydi. Shunga homilador boʻlishi ham, uni rivojlanishi ham qiyin boʻlgan." Akmal oʻzini butkul yoʻqotib qoʻydi. Baqir-chaqir qilganicha uyini pardalarini yirtdi, hammayoqni toʻzgʻitib tashladi. Maʼlum boʻlishicha Akmalning xotini avval bir yigit bilan zino qilib homilador boʻlgach, homilani oldirib tashlaydi va qizligini tibbiy yoʻl bilan tiklab Akmalga turmushga chiqadi. Yaxshilab davolanmay shoshilib turmush qurgani uchun kech homilador boʻladi va homilasi ham tabiiyki yaxshi rivojlanmay ichida nobud boʻladi. Umid bilan qilingan toʻy, oʻqilgan nikoh... Akmal xotini bilan rasman ajrashdi.
Kamolxon joynamoz ustida oʻtirganicha shularni hayolidan oʻtqazdi. Alloh "Nur" surasida "Poklar Poklar uchundir!" Deydi. Darhaqiqat shunday. Allohni qudratini qarangki Akmal nopok edi, Alloh ham unga oʻziga oʻxshagan nopok ayolni yoʻliqtirdi. Kamolxon qoʻllarini duoga ochdi. Asta shivirladi
- Poklar Poklar uchundir! Allohim Oʻzing guvohsan, Oʻzing bilguvchisan, Oʻzing koʻrguvchisan! Shu paytgacha bironta qizni bilagidan tutmadim... Sening Muqaddas Kitobingdagi mana shu oyatingga qattiq iymon keltirdim. Men oʻzimni pok saqlasam, Alloh ham menga mendek oʻzini pok saqlagan birini beradi, dedim. Allohim menga qalbi iymonga toʻla bir soliha umr yoʻldosh nasib et...
* * *
Ra'no bugun boshqa viloyatga borishi kerak. Albatta ish yuzasidan. Bugun ochilish marosimi. Shuning uchun vaqtli turdi. Bomdod namozini oʻqidi. Nonushtasini qilib boʻlgach, akasini chaqirdi.
- Aka! Oʻzim olib boraman degandiz...
- Ha albatta oʻzim olib boraman. Sen narsalaringni tayyorlab, kiyinib chiqaver, men mashinamni koʻchaga olib chiqib turaman.
- Xoʻp boʻladi.
Ra'no rassomchilik institutida oʻqiydi. Koʻproq tabiatni, manzarali joylarni rasmlarini chizishni yoqtiradi. Bugun qoʻshni viloyatda bir kotta rassomlik maktabining ochilishi boʻlyapti. Ra'no ham u yerga rasman taklif qilingan. Begona joy boʻlgani uchunmi akasi uni yolgʻiz joʻnatishni istamadi.

Avval qalbingiz hijoblansin, soliham!

(Hikoya)

Muallifdan: "Sohta tuygʻular" qismli hikoyamni bir muddatga yozishdan toʻxtadim. Sababi shu hikoyani asl qahramoni Gulnoza opamni qattiq mazalari qattiq qochib, bir joyda yotibdilar ekan. Ular golos qilib aytib berardilar hayotlarini shunga qarab yozayotgan edim. Endi biroz sogʻayvolsam aytib beraman Munira, iltimos birozga toʻxtatib turing dedilar. Ungacha boshqa qisqa hikoyalar yozib turaman."

Kamolxon yoshligidan ilmga, dinga qiziqar edi. 11 yoshida Qurʼoni Karimni hatm qildi. 13 yoshidan boshlab 5 vaqt namozini qoldirmasdan oʻqir edi. Oilada yolgʻiz oʻgʻil boʻlgani uchun ota-onasi uni erta uylantirmoqchi edi. Maktabda uncha yaxshi oʻqimas, baholari boshqa bolalarga qaraganda pastroq boʻlgani uchun, dadasi uni mashina tuzatadigan ustaga shogirtlikka berdi. U yerda salkam 5 yil mashinasozlik ilmini oʻrgandi. Uncha-muncha mashinalarni bemalol tuzata olar, qoʻlidan anchagina ish kelib qolganida, ustozi "Boʻldi endi, bu yogʻiga oʻzingni ishingni boshlash vaqting keldi" deb chiroyli oq fotiha berdi. Kamolxonning dadasi hovlisining yarmini sotib oʻgʻliga shaharning markazidan avtoservis ochib berdi. Ishlari ancha yaxshi ketar, Kamolxonning el-yurt oldida hurmati borgan sari oshib borar edi.
Kunlari shu zaylda oʻtaverdi... Kuz keldi. Daraxtlarning zangori barglarini oltin boʻyoq qopladi. Kamolxonning ota-onasi uni uylantirish payiga tushib qolishdi. Lekin Kamolxon nimadandir choʻchir edi.
- Oʻgʻlim, Alhamdulillah, ishlaring mana ancha yaxshi. Bemalol bir oilani boshqara olasan. Topish-tutishing zoʻr, qoʻlingda 5-6 ta shogirdlaring bor. Endi yoshing ham 25 ga yaqinlashib qoldi, bolam. Uylanadigan yoshga yetding deb oʻylayman. Senga yaxshi bir oqila umr yoʻldosh, onangga kelin kerak...
- Bilaman dada... Albatta oʻylab koʻrib bir qarorga kelaman.
Gapga Kamolxonning onasi Margʻuba xola aralashdi.
- Ha, oʻgʻlim. Oʻylab koʻr. Men senga juda yaxshi qiz topib qoʻydim. Ilmli, oʻrangan!
Kamolxon "Oʻrangan" degan soʻzni eshitdi-yu qandaydir koʻnglini gʻashlik qopladi. Toʻgʻri Soliha qiz oʻranadi, hijoblanadi, oʻzini nomahramlarning nigohidan saqlaydi. Lekin hozirgi qizlarning koʻpchiligi erga tegish uchun, yo boʻlmasa moda uchun oʻranyapti (Albatta, hammasi ham emas!) Mana Kamolxonning sinfdoshi boʻlar edi, ismni Nilufar. Maktab payti gaplashmagan yigiti qolmagan hisob. Hatto bir vaqtning oʻzida 4 ta - 5 ta yigit bilan sevishar edi. 2 yil oldinmi koʻrganida oʻranibdi, uzun koʻylak kiyibdi. Kamolxon hayriyat Alloh iymonga chaqiribdi Nilufarni deb oʻylagandi. Koʻrishishdi, bir ikki ogʻiz suhbat... Yoʻq! Bu qiz oʻzgarmagan edi. Hali ham fe'li oʻsha, yengiltakligi bor.
- Nilufar nega oʻranib olding?
- Nega soʻrayapsan, Kamol?
- Shunchaki qiziqdimdq.Maktabda oʻrangan qizlarni ustidan kular eding, endi esa oʻzing oʻranganingga biroz gʻalati tuyuldi menga.
- Haaa... Turmushga chiqyapman. Boʻlajak erim oʻranishimni xohladi.
- Namozchi?
- Namoz oʻqishni bilmayman-ku?! Bunisini indamadi. Faqat oʻransam boʻldi ekan.
Kamolxon oʻsha suhbatni esladi. Unga tikilib turgan onasiga javob qildi.
- Xoʻp, yaxshi qiz boʻlsa uchrashib koʻraman onam.
* * *
- Assalomu alaykum, meni ismim Kamoliddin. Uydagilarim, koʻchadagilar Kamolxon deb chaqirishadi.
- Assalomu alaykum, meniki Nazira.
- Naziraxon... Men oilada yolgʻiz farzandman. Boʻlajak umr yoʻldoshim aqlli, ilmli boʻlishini xohlayman. Va yana iymonli boʻlsa deyman. Siz koʻrib turibman oʻrangan soliha qizga oʻxshaysiz. Maylimi sizga bir necha savollar bersam?
- Mayli...
Nargiza boshini quyi soldi. Kamolxonning qanday savollar berishi mumkinligini oʻylardi ichida.
- Iymon deganda nimani tushunasiz?
- Iymon bu... Iymon... Halegi... har bir insonni qalbida boʻlishi kerak. Har bir ishimiz... Yaxshi ishimiz iymonni bildiradi.

- Voyyyy! Kim bor? Belim...
Hojiakbar Gulnozaning ovozi chiqayotgan uy tomon yugurdi.
   - Gulim, nima boʻldi? Tuzukmisiz?
  - Qornimda ogʻriq kuchayyapti, Hojiakbar aka... Belimni koʻtarolmayapman.
Hojiakbar qoʻrqib ketdi, Gulnozaning ahvoli haqiqatda yomon edi. Xotinini dast koʻtarib koʻchaga chiqdi. Mashinasiga oʻtqizdi. Mashinani boshqarib ketarkan boshida turli hil oʻy-fikrlar shamolda toʻzgʻigan kuzgi barglar kabi aylandi. "Kecha oshirib yubordim. Bekor urdim. Kayfiyatim umuman yoʻq edi-da. Bitta iplos bilan kelisholmay qolib ancha siqilib qolgandim. Uyga kelsam, ayam Gulnozadan shikoyat qildi. Oʻzi alamimni kimdan olishni bilmay turgandim. Ayamay uribman... Bugun kechirim soʻramoqchi boʻlib kelgandim. Kelsam bu ahvol! Ey Xudoyim Gulimni oʻzing saqla! Uni yaxshi koʻraman!" Hojiakbar to shifoxonaga yetib kelgunicha qilgan ishidan afsuslanib hayolida oʻzini oʻzi koyib keldi. Gulnozani zudlik bilan olib kirib ketishdi. Hojiakbar tashqarida qancha kutdi, bilmaydi... 1 soat. 2 soat... Va nihoyat doktor chiqib keldi.
   - Nima boʻldi, doktor? Ayolim yaxshimi?
Shoshilganicha soʻradi Hojiakbar.
Doktor ayol boshini afsusdan chayqadi. Hojiakbarga qattiq qaradi.
   - Shunchalik ham urasizmi yigit? Kuchiz shunchalik koʻpayib ketgan boʻlsa, koʻchada oʻzizga oʻxshagan togʻdek yigitlar bilan bellashing. Essiz!
   - Nima boʻldi gapirsangizchi qonimni qaynatmay!
   - Ayolingizni ahvoli har holda yaxshi, lekin...
   - Nima lekin?!
Hojiakbar asabiy baqirdi.
   - Oʻzizni bosing uka, bu yer shifoxona. Qornidagi homilasi nobud boʻldi. 3 yarim haftalik ekan... Nobud boʻldi.
   - Nobud boʻldi?
   - Ha... Xotiningizni oʻzidan soʻrasak, ogʻir narsa koʻtargandim, keyin ogʻriq turdi deyapti.
Hojiakbar homilani nobud boʻlganini eshitib koʻp siqildi, lekin endi kech boʻlib boʻlgandi.
     Gulnozaning ota-onasi uni koʻrgani kelishdi. Nargiza xola qizining ahvolini koʻrib chidolmay yigʻlab yubordi. Yer-u osmonga ishonmay asragan farzandi bir ahvolda yotsa! Nargiza xola qizining oldiga oʻtirdi. Mehr bilan sochlarini, yuzlarini siladi. Gulnoza onasining yigʻlaganini darrov bildi. "Onamni siqib nima qildim. Meni deb sogʻliklarini yoʻqotmasinlar" oʻyladi ichida.
    - Nima boʻldi qizim? Nega bunday boʻldi?
   - Ogʻir koʻtarib qoʻyibman. Unchalik ham ogʻir emas edi, bilmasam... Birdan ogʻriq turdi.
   - Mayli qizim... Hali koʻp farzandlaring boʻladi.
   - Oʻziz yaxshimisiz, ayajon? Meni deb siqilib qoldingizmi?
   - Nega unaqa deysan, meni eng yaxshi koʻrgan bolamsanku...
Gulnozaning koʻzlaridan yosh quyilib keldi. Nargiza xola qizining peshonasidan oʻpib qoʻydi.
                      *    *    *
   Va nihoyat oʻqish boshlandi. Hojiakbar va Gulnoza Andijonga ijaraga kvartira olib koʻchib ketishdi. Ularning oz boʻlsada shirin, baxtli hayoti boshlandi. Lekin Hojiakbarning ishlari sira yurishmas, ertalabdan kechgacha uyda oʻtirardi. Gulnoza oʻqishiga borib kelib yurar, stipendiyasini erini qoʻliga tutqazardi. Qaynonasi oyligidan oʻgʻliga pul joʻnatib turar, Hojiakbar shu pullar hisobiga yashar, ishlamas edi. Lekin shunday boʻlsa ham Gulnoza bu yerda qaynonasi bilan yashagandan koʻra ancha tinchroq edi.

4-QISM TUGADI

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰08.11.2024.       01:00

@Hikoyalar

Kunlari shu zaylda oʻtar, qaynonasi qoʻlidan kelganicha Gulnoza bilan Hojiakbarning oʻrtasiga tushishga urinar, ikki yoshni oʻrtasida mehr-muhabbat uygʻotishni oʻrniga orasini buzishni xohlar edi. Hojiakbar toʻydan keyin Gulnozani haqiqatda sevib qoldi. Unga borgan sari bogʻlanib borar edi. Ba'zan uyga gul koʻtarib kelar, ba'zan shirinlik bilan Gulnozani xursand qilar edi. Lekin bu hol uzoqqa bormadi. Onasining toʻxtovsiz gij-gijlashlari oxiri ta'sirini koʻrsatdi. Tez-tez chakib olib Gulnozani uradigan odat chiqardi.
* * *
Bir kuni Gulnozaning qattiq koʻngli aynidi. U 3 haftalik homilador edi. Yogʻ hidiga chidolmay, ovqat ham qilolmadi. Kechka qaynonasi ishdan qaytsa, Gulnoza mazasi yoʻq holsiz oʻtirgan edi.
- Ha, kelinposhsha... Tinchlikmi nima boʻlyapti?
- Assalomu alaykum, ayajon. Yaxshi kevoldizmi? Mazam boʻlmayapti yogʻ hidiga koʻnglim ayniyapti.
- Ovqat qilmadizmi hali?
Gulnoza chiroyli qayrilma kipriklarini tez-tez pirpiratdi.
- Yoʻq qilolmadim.
- Tavba! Bitta siz homiladorsiz! Biz ham kelin boʻlib homilador holimizda ham ovqat qilganmiz, ham qaynona-qaynotamizni hizmatini qilganmiz. Hozirgi kelinlar nozik nihol!
Bir payt darvoza ochilib Hojiakbar kirib keldi. Kayfiyati yoʻq shekilli toʻngʻillaganicha onasiga yuzlandi.
- Nima boʻlyapti, onam?
- Mana bu xotinchangni qara! Mazasi yoʻqmish, ovqat qilsa koʻngli aynirkan! Bitta ovqat qilib qoʻymabdi. Men ishdan charchab kelib ovqat qilaymi endi?!
Hojiakbar itday quturdi. Jon jahdi bilan xotinini sudraganicha uyga olib kirib ketdi.
- Senmi hali onamga bahona qiladigan!? Bitta ovqat qip qoʻysang oʻlib qolasanmi?!
Hojiakbar Gulnozani ayamay urar, dod-voyiga, yalinishlariga quloq solmas edi.
- Jon Hojiakbar aka! Urmang! Urmang iltimos! Endi qilib qoʻyaman ovqatni!
- Endi qilasanmi?! Endi-ya?!
Hojiakbar doʻpposlashdan toʻxtamas edi. Gulnozaning boshi yorilib yuzlariga qon sizib oqdi. Qoʻllari, oyoqlari qaqshab ogʻriganicha Hojiakbarning mushtlaridan himoyalanishga kuchi qolmadi. Xushini yoʻqotib yerga yiqildi.
Qancha yotdi bilmaydi, koʻzini ochsa tong yorishib qolay degandi. Qoʻl oyoqlari zirqirab ogʻriganicha bazoʻr oʻrnidan turdi. Xonada yolgʻiz oʻzi edi. Hojiakbar koʻchaga chiqib ketibdi. Gulnoza oynadan oʻz aksiga qaradi. Yuzida qotib qolgan qon dogʻlarini salfetkada artdi. Artayotib xoʻrligi kelib oʻkrab yigʻlab yubordi. Shumi uning orzu qilgan hayoti?! Shumi u tanlagan er?! Guldek chiroyli, sutdek oppoq yuzlarini ayovsiz kaltaklar koʻkartiribdi. Qahvarang jodu koʻzlaridagi porlab turgan quvonch uchquni oʻchib, oʻrnini anglab boʻlmas gʻam koʻlankasi qoplabdi.
- Gulnozaaaa!
Qaynonasining ovozini eshitib Gulnozaning tishlari gʻirchillab ketdi.
- Shu ham ayolmi? Oʻgʻli shuncha urdi, bir marta ham holi nima boʻldiykin deb xabar ham olmadi...
- Gulnoza deyapman! Turdizmi?!
Gulnoza xohlamaygina javob qildi.
- Turdim! Hozir chiqaman.
Yuzini yaxshilab yuvib tozaladi. Koʻkargan joylarini makyaj qilib yopishga harakat qildi. Iloji boricha oʻzini tutib tashqariga chiqdi.
- Bugun uyga mehmonlar keladigan. Shunga harakatizni qiling. Yon tomondagi xonaga mehmonxonada turgan katta stolni opchiqib ustini chiroyli qilib tuzab qoʻying. Men ketyapman.
- Xoʻp boʻladi.
Mehmonxonadagi stol anchagina ogʻir edi. Uyda Gulnozadan boshqa hech kim yoʻq. Agar shu ishni qilib qoʻymasa yana qanonasining bobillashini eshitadi, kamiga eridan ham kaltak yeydi. Majbur stolni dast koʻtargancha qaynonasi aytgan uy tomon yurdi. Eshikdan ichkariga kirgandi hamki belida qorni aralash kuchli ogʻriq turdi.
Voy-voylaganicha yerga choʻkkalab qoʻldi. Hojiakbar koʻchadan qaytgan edi. Ichkaridan Gulnozaning ingragan ovozi eshitildi

Sohta tuygʻular (Hikoya)

4-QISM

Gulnoza bilan Hojiakbarning toʻyi ham oʻtdi. Toʻy (Nikoh) bu - ikki qalbning birlashishi, bir-birini mutlaqo tanimaydigan ikki insonning umrbodga birga yashash uchun qilgan qaroridir. Umr yoʻldoshi tanlash avvalambor, tugʻilajak farzandga ota yoyinki ona tanlash demakdir. Ona ilmli, taqvoli, farosatli va albatta salohiyatli boʻlsa, farzand ham shunga monand ulgʻayadi. Axir tarbiyani asosan bolasiga ona beradi! Ota mehrli, iymonli, koʻchadan halol rizq topib keladigan ishbilarmon kishi boʻlsa, farzand oilada koʻzi toʻq bo'lib ulgʻayadi, oʻksinmaydi, xafa boʻlmaydi. Ota-onaning birligi farzand uchun, uning kelajagi uchun juda muhim ahamiyat kasb etadi...
"Yuz ochdi" (Ba'zi joylarda "Uch kunlik" ham deyiladi) marosimi oʻtgach Gulnozaning kelinlik hayoti boshlandi. Uni yaxshi koʻrib kelin qilgan qaynonasi bitta-yu bitta oʻgʻlini rashk qilibmi yoki oʻzining azaliy fe'li shundaymi, hech ham Gulnozaga kun bermas, tong sahardan to yarim tungacha ish buyurar, bir daqiqa boʻlsin holi joniga qoʻymas edi. Hozir ta'til payti. Oʻqish boshlanishiga hali 1 yarim oy bor. Gulnozani kechasi qattiq mazasi qochdi, tuni bilan uxlolmay alahladi. Aksiga olib Hojiakbar uyda emas edi. Ogʻriqdan sira uxlolmay oxiri bomdodga yaqin koʻzi ilindi. Yarim soat uxladimi yoʻqmi, derazaning qattiq-qattiq ovozda taqqillaganidan choʻchib uygʻonib ketdi. Koʻzlari qizarib ranggi boʻzdek oqarib ketibdi. Yangi kelinchak emasmi, shosha-pisha yuz qoʻlini yuvib oynaga qaradi. Deraza yanada qattiqroq taqqilladi. Bu safar taraq-turuq ovozga qoʻshimcha qaynonasi ham bobillab ketdi.
- Bu kelin abedgacha uxlaydi! Hammani kelini allaqachon turib koʻcha-hovlilarini yogʻ tushsa yalagudek qilib boʻldi!
Gulnoza hasta ovozda bazoʻr ovozini balandlatdi.
- Hozir ayajon, chiqyapman!
- Tong yorishib ketdi-ku Gulnoza! Shunchayam uxlaysizmi, uyat!
Gulnoza shoshilganicha kiyinib sochlarini turmakladi-da tashqariga yugurdi. Shoshilganidan salom roʻmoli qolib ketgan edi. Vodiyda shunday urf-odat borki, kelin boʻlmish 1 oy davomida har kuni ertalab qaynotasiga, qaynonasiga ( ba'zi joylarda qaynisingil, qayniopaga-yu qaynilariga ham) uch marta egilib salom beradi. Buni kelinning oʻsha xonadondagilarga koʻrsatgan ehtiromi, hurmati sifatida qaraladi. Gulnoza chiqdi.
- Kechiring ayajon... Kechasi bilan mazam boʻlmay chiqdi, shunga...
- Voy tavba! Yangi kelinchak, nega mazayiz boʻlmaydi?! Bahonalarizni borib ota-onayizga aytasiz.
Gulnozaning qaynonasi bir narsa yodiga tushgandek yalt etib keliniga qaradi.
- Salom qilmaysizmi? Roʻmolizni tashlab chiqibsiz... 15 kun boʻlmay, hurmatimiz bitdimi?!
Gulnoza darrov ortiga qaytdi. Xonasidan salom roʻmolini olib chiqib qaynonasing roʻparasiga keldi. 3 marta egilib salom qildi.
- Koʻp yashang, baxtli boʻling.
Til uchida aytilgan bu gaplar Gulnozaga sezildi. Roʻmolini bir chetga qoʻyib uy yumushlarini qilishga kirishib ketdi. Avval qaynonasi, qaynotasi va qaynisinglisi uchun nonushta tayyorladi. Ular koʻchaga chiqib ketishgach bir boshidan hammayoqni tozaladi, changlarni, pollarni artdi, kir yuvdi...

   - Voy Gulnoz... Nima qildi senga, nega gʻalatisan?
Zilola dugonasiga achinib qaradi. Gulnoza shu 2-3 oy ichida ancha oʻzgargan, hayolchan boʻlib qolgan, fikri hayoli qoʻlidagi telefonda turar edi.
   - Kecha telefon qilsam salom alik qildingda tez oʻchirib qoʻyding. Deyarli gaplashmayapmiz ham, tinchlikmi?
   - Ha tinchlik...
Gulnozaning chiroyli lablari titradi.
   - Bilanas-ku Hojiakbar akamning jahllari tez. Telefon qilib qolsalar band boʻlsam, qattik soʻkadilar. Shunda hech kim bilan gaplashmay qoʻydim.
Zilola hayratdan koʻzlarini katta ochdi.
   - Nega senga halitdan hoʻjayinchilik qiladi, ering emas hali u seni! Haqqi yoʻq bunaqa qilishga.
Hojiakbar Gulnozani anchagina qoʻrqitib qoʻygan edi. Dugonasini oldida oʻzini tutib turolmadi, yigʻlab yubordi.
   - Gulnoz... Asalim, nega yigʻlayapsan?
   - Unashtiruvni qaytaray desam ortimda 2 ta ukam bor, Zilol. Oriyatim yoʻl qoʻymayapti. Dadam, onam qanday bosh koʻtarib yurishadi. Shu yigitni tanlagan oʻzim-ku...
   - Boʻldi yigʻlama. Hammasi yaxshilikka, oʻrtoq. Hech narsa behikmat emas.
   - Haa... Balki.
                  *    *    *
Hojiakbar bir yaxshi, mehribon boʻlib qolar, bir jahldor manyakka aylanar edi. Balki oilasidagi muhit shunaqa boʻlgani uchun bu bola ham shunday tramvalar bilan oʻsgandir. Yoshligida dadasi onasini koʻp bor kaltaklar, xoʻrlab urar edi. Bunga u necha bor oʻz koʻzi bilan guvoh boʻlib qolgan. Endi esa yoshlikdagi tarbiya oʻz kuchini koʻrsatyapti.

Gulnoza bilan unashtirilganlariga ham yarim yildan oshdi. Bu vaqt mobaynida Gulnoza necha martalab (Shu bolani qiliqlaridan toʻyib ketganidan!) fotihani qaytarishga urindi. Har safar boʻldi fotihani qaytaraman deganida, Hojiakbar hamiliyonga oʻxshab tusini oʻzgartirib olar, Gulnozaga yana gullar, shirinliklar, sovgʻalar berar, shirin gapirar, kerak boʻlsa bemalol yalinar edi. Gulnoza esa, bu yigitni oʻzgarib odam boʻlib qolishidan umid qilardi, bir tomondan oilasini shaʼnini ham oʻylar, fotihani qaytarsam ukamga kim qizini beradi, singlimga ham bu tasir qiladi-ku deb oʻylar, yana ota-onasi, qarindosh urugʻlari "Sen oʻzing tanlagansan shu yigitni"deya yuziga solishlaridan qoʻrqar, aniqrogʻi uyalar edi. Kunlar shu zaylda oʻtaverdi. Toʻyga ham hech qancha vaqt qolmadi. Endi hamma toʻy tashvishlari bilan ovora boʻlib qoldi. Gulnoza Hojiakbarni toʻydam soʻng albatta oʻzgaradi deya qattiq ishondi. Lekin uning bu koʻrganlari, toʻydan keyingi koʻrgiliklarini oldida hech nima emas edi...

3-QISM TUGADI

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰05.11.2024.       10:18

@Hikoyalar

Hojiakbarning onasi malakali pedagog, avval Gulnozalar oʻqigan maktabda oʻqituvchilik qilgan. Bu ayol Gulnozani ancha yaxshi tanir, ochigʻi bu qiz unga yoqardi ham. Hozir esa, institutda domlalik qiladi. Oxirgi parasini yakunlab uyga qaytdi. Uyda oʻgʻli uni kutib oʻtirar edi.
    - Assalomu alaykum, onam! Yaxshi kevoldizmi?
   - Rahmat oʻgʻlim, Va alaykum assalom.
Hojiakbar onasi chiqqunicha telefonida nimalarnidir koʻrib vaqt oʻtkazdi.
   - Ona... Sizda gapim bor edi.
   - Mayli gapir.
   - Shu mahallamizda bir qiz borakan, uni siz juda yaxshi taniysiz...
   - Xoʻp... Kim ekan u?
   - Elmurod akaning qizi bor ku - Gulnoza. Shu qiz.
   - Ha taniyman. Yaxshi qiz, yoqimtoy, chiroyli...
   - Shunga uylanmoqchiman. Sovchi boʻlib borasizmi degandim.
Lola xola biroz oʻylanib qoldi. Bir hisobda oʻgʻlining qaroridan mamnun boʻldi. Chunki u maktabda ishlab yurgan payti bu qizni yoqtirar, uni boshqacha yaxshi koʻrar edi.
   - Mayli oʻgʻlim... Boramiz.
Hojiakbar juda xursand boʻldi. Onasini maxkam quchoqlab oldi.
   - Rahmat onam!
Hojiakbar Gulnozaga haqiqatda mos yigit edi. Boʻy basti kelishgan, oppoq, chiroyli yigit. Gulnoza ham xuddi shunday... Oʻziga xos chiroyi, husni bor. Lekin... Insonning baxti bunday narsalar bilan aslo oʻlchanmas ekan.
                   *    *    *

Hojiakbar Gulnozani koʻngliga yoʻl topish uchun ancha harakat qildi. Haftasiga gullar joʻnatdi, kitoblar, shirinliklar yana turli xil sovgʻalar... Sovchisini ham joʻnatishdan sira toʻxtamadi... 3 marta, 5 marta, 10 marta... Son-sanoqsiz, ketma-ket sovchisini joʻnataverdi. Kechalari Gulnozalarning uyi yoniga kelib baqir-chaqir qilib oʻtib ketar, kunduzlari esa qizni koʻnglini olish uchun turli xil narsalar oʻylab topar edi. Haqiqiy romantik, jentelmen yigit edi. Gulnozaga ham mana shunaqa yigitlar yoqar, baxtni shunday narsalarda deb bilar edi...
Axiyri Hojiakbar Gulnozaning roziligini oldi. Bu albatta oson boʻlmadi. Lekin... Qiyinchilik bilan erishilgan narsa totli boʻladi.
- Gulnoza, qizim bu bolaning oilasi bizga toʻgʻri kelmaydi.
Gulnozaning buvisi joni kuyib gapirar edi.
- Seni unga bermaymiz! Otasi xotinboz, amakilari ham shunaqa odamlar... Baribir nasl tortadi, bolam. "Qazisan, qartasan asl zotingga tortasan!" Deyishgan burungilar.
- Yoʻq buvijon, bu bola unaqamas. Yaxshi bola. U unaqa ishlar qilmaydi, men ishonaman.
Gulnozaning koʻzlari koʻr, quloqlari kar boʻlib qolgan edi. Buvisining yonib-kuyib gapirishi unga taʼsir qilmas, Hojiakbar bilan birga boʻlishni xohlar edi. Oʻylardiki, hayoti faqat shunday davom etadi, gullar, sovgʻalar, turli xil syurprizlar...
- Menga quloq sol qizim. Keyin afsuslanib qolma, erkak kishini betida harom tuki boʻladi, shirin soʻzlariga uchib aldanib qolma, bolam. Men u oilani juda yaxshi bilaman, axir. Seni baxtingni xohlayapman men ham.
Gulnozani qaysarligi tutdi. Baribir oʻz fikrida qatʼiy turib oldi.
- Yoʻq, u yaxshi bola! Undan boshqasi kerakmas menga!
Gulnoza shunday deganicha shart oʻrnidan turib tashqariga chiqib ketdi. Buvisi boshini chayqaganicha ortidan "Guldek umring xazon boʻlmasinda bolam"deb qoʻydi.
Gulnoza bilan Hojiakbar unashtirilishdi. Bir-birlari bilan telefonda uzoq-uzoq suhbatlashishar kunduzlar vaqtni birga oʻtkazishar edi. Unashtiruvga ham bir hafta boʻldi. Hojiakbarning ishlari birdan orqaga ketdi. Shokolad firmasi ehtiyotsizlik bilan qilingan xato sabab inqirozga uchrab, davlatdan ancha qarz boʻlishdi. Uy-joylarini va mashinalarini hammasi shunga kirib ketdi. Qisqa qilib aytganda bankrot boʻldi. Endi Hojiakbar oldingi Hojiakbar emasdi. U oʻzining asl yuzini asta ocha boshladi. Baʼzan alamini Gulnozadan olar, hali nikohida boʻlmagan qizni urar, unga ochiqdan ochiq hoʻjayinchilik qilar edi. U Gulnozaga ilk bor qoʻl koʻtarganidayoq Gulnoza xato qaror qabul qilganini tushundi. Qalbida bu yigitga nisbadan zarracha muhabbat qolmadi. Lekin... Lekin uning fikricha endi kech boʻlgan edi.
* * *

Sohta tuygʻular (Hikoya)

3-QISM

    Koʻzlar kiprik qoqqunicha 1 yil ham oʻtdi ketdi. Sentyabr! Kuzning ilk kuni. Hali daraxlarning barglari sargʻaymadi, quyosh ham osmonning eng yuqorisiga chiqib olib, zarrin nurlarini ayamay sochmoqda. Kun issiq, atrof esa juda chiroyli.
   Gulnoza bu yil 2-kursga oʻtdi. Oʻqishlari har doimgidek yaxshi ketyapti. Uyidan sovchilar arimaydi. Ba'zilari 3 marta, ba'zilari 5 martalab sovchisi joʻnatadi. Oldingilar tadbiri bilan aytganda Gulnozaning ostonasi oʻpirilib ketdi (Sovchilarning koʻp kelganidan albatta!) Gulnozaning maqsadi esa oʻsha-oʻsha, oʻqish, magistratura... Lekin dadasi Elmurod aka bu yil qizini uzatish fikriga tushib qoldi. Chunki tinimsiz qizini soʻrab kelishyapti, qizining yoshi ham ayni oila quradigan yoshga yetdi...
    - Avvalambor, oʻgʻlimiz rossa yaxshi bola, toparman-tutarmon. Qizizda koʻngli bor. Oʻlaman sattor shu qizdan boshqasiga uylanmayman deyapti.
Nargiza xola piyolaga choy quyib kelgan sovchilarga uzatdi.
    - Qizimizni ixtiyori oʻzida... Hali oʻqiyman deyapti.
   - Voy tavba! Qiz bolani tengi chiqdimi berish kerak-da. Uchrashib koʻrishsin, balki bir-birlariga koʻngli tushib qolar.
   - Xoʻp aytib koʻraman.
Kelgan sovchilar bir-birlariga ma'noli qilib qarab olishdi.
   - Mayli unda, biz yana kelarmiz... Turaylik endi.
   - Xush kepsizlar...
  - Xushvaqt boʻling.
Nargiza xola mehmonlarni kuzatib uyga kirdi. "Yaxshi joydan ekan. Yigit, oʻqimishli, aqlli... Oʻqishdan kelsin, Gulnoza bilan gaplashib koʻraman" oʻyladi Nargiza xola.
    Gulnoza dugonalari bilan anchagacha suhbatlashib qolib ketdi. Bugun uyga borishi kerak edi. Vaqt ham asrga yaqinlashibdi, shoshilganicha kafedan chiqdi.
    - Assalomu alaykum, ha singlim qayerga ketasiz?
Taksi haydovchisi yoʻl chetida turgan Gulnozaning oldiga toʻxtadi.
   - Assalomu alaykum, Boʻzga...
   - Oʻtiring, olib borib qoʻyaman. Yoʻlim ayni oʻshetga edi.
Gulnoza mahallasining koʻchalaridan oʻtib keta turib oʻzining maktabdoshi boʻlgan yigit - Hojiakbar akani koʻrdi. Lekin shoshilib turgani uchunmi unga parvo qilmang, yonidan tezgina oʻtib ketdi.
   - Keldingmi qizim, namuncha qolib ketding?!
   - Qizlar bilan ozgina kafeda oʻtirib qolib ketibman. Soatga qaramay qolibman. Tinchlikmi?
   - Tinchlik... Bugun ham 3 ta joydan sovchilar kelishdi.
Gulnoza onasiga norozi qiyofada qaradi.
   - Aytdim-ku, aya... Hali turmushga chiqmoqchimasman. Hech boʻlmasa oʻqishni bitirib olay.
   - Sen avval eshit. Juda yaxshi joylardan hammasi. Biri doktor ekan. Yaxshi joyda ishlarkan. Yoshi ham juda kattamas 94-yil bola. Esli-xushli emish. Bir uchrashib koʻrasanmi shu yigit bilan.

- Yoʻq hech kim bilan uchrashishni xohlamayman.
- Nimaga?
Gulnoza javob bermadi.
- Turmushga chiqadigan paayting keldi, qizim. Dadang ham uchrashib koʻrsin deyaptilar. Yoki koʻnglingda u-bu kim bormi?
Gulnoza indamaygina yerga qaradi. Past ovozda dedi
- Yoʻq hech kim...
- Ha unda nega buncha qaysarlik qilyapsan? Uchrashib koʻr, yoqsamasa birov seni majburlarmidi?
- Oʻylab koʻraman.
Gulnoza shunday deganicha xonasiga kirib ketdi.
* * *
Hojiakbar Gulnozani oʻsha kuni bir koʻrishdayoq yoqtirib qolgan edi. Maktab payti bu qizga uncha e'tibor bermagan ekan. Maktabdan soʻng hamma oʻz yoʻliga yurib ketdi. Oʻqiyman degani institutga hujjat topshirdi, ishlayman degani ish izladi, hunar oʻrganaman degani yaxshi ustozga shogird tushdi. Gulnoza oʻqidi. Hojiakbar esa, dadasining shokolad fermasida ish boshladi. Biznesi rivojlanib ketdi. Topish tutishi yaxshi, boyni bolasi, tagida mashinasi, hashamatli uyi bor. Gulnozaning oilasi ham asli shunaqa oilalardan. Dadasi tajribali tish shifokori. Mashina, uy-joy bari havas qilsa arzigulik. Hojiakbar uyda oʻtirganicha shularni hayolidan oʻtqazdi. "Nima qilib boʻlsa ham shu qizni oʻzimniki qivolishim kerak. Yaxshi qiz, keyin juda chiroyli, shiringina qoʻgʻirchoqqa oʻxshaydi. Oilasi ham, oilamizga mos, ziyoli. Onam ishdan kelsalar, ogʻiz ochib koʻraman..."

Gulnoza onasi va singlisi bilan boshlashib ichkari uy tomon kirib ketishdi. Ularning ortidan qiziga termulgancha Elmurod aka anchagacha oʻylanib qoldi. "Qizim hali bola-ku, turmushni eplay olarmikan? Uni ustiga eng yaxshi koʻrgan farzandim shu boʻlsa, nega buncha erga berishga shoshilmasam?! Nargiz haq! Endigina oʻqishga kirgan boʻlsa, hech yoʻq yana bir yil oʻqib olsin. Qolganiga Xudo Poshsho..." Dilidan oʻtkazdi Elmurod aka.
    Elmurod aka doim qizining kelganini bayramdek nishonlaydi. Bugun ham qizi Gulnoza uchun oʻz qo'llari bilan kabob pishirdi. Kechqurun hammalari oilaviy oʻtirib ovqatlanishdi. Soʻng maroqli suhbat... Nargiza xola erining kechagi gaplarini qiziga qanday aytishni, ochigʻi gapni qayerdan boshlashni bilmas edi. Endigina ogʻiz juftlagan edi hamki, Elmurod aka chaqirib qoldi.
    - Nargiz, onasi! Bir minutga qarab yuboring.
   - Xoʻp hozir! Gulnoza men shunday dadangga qaray...
   - Xoʻp aya, bemalol.
Nargiza xola nargi eri televizor koʻrib oʻtirgan xonaga kirdi.
   - Labbay dadasi?
   - Kel oʻtir...
Nargiza xola erining yoniga oʻtirdi.
   - Menga qara tunov kuni kelgan sovchilarga ayt, qizimiz hali yosh, uchrashuvga chiqmaydi, degin. Ertangi uchrashuvni oʻzing bir narsalar deb bahona qilib qoldir xullas!
   - Nega? Axir qizizni atayin shu uchun chaqirgandikku?
   - Aytganimni qil, tamom. Gulnoza hali bola! Oilani eplolmaydi... Uni ustiga endi 1-kurs boʻlsa. Yana bir yil bagʻrimizda boʻlgani yaxshi.Nargiza xolaning koʻngli togʻdek koʻtarildi. Qalbini egallab turgan gʻashlik koʻlankasi birdan tarqab ketdi. Eriga quvonchdan porlagan koʻzlari bilan mamnun qaradi.
   - Juda toʻgʻri oʻylabsiz, dadasi. Gulnoza hech yoʻq yana bir yil bagʻrimizda boʻlsin, shoshib nima qilamiz...
   - Haa... Shoshilmaslik kerak. Umr savdosi axir bu.
Nargiza xola ering oldidan xursand qiyofada qaytdi. Qiziga sovchilar va uchrashuv haqida ogʻiz ochishni ham  lozim topmadi. Gulnoza bilan bir mahalgacha suhbatlashib chiqishdi. Suhbat mavzusi asosan, oʻqish haqida boʻldi. Gulnoza onasiga sotib olgan kitobini koʻrsatdi. Nargiza xola qizining aqlliligidan, esli, tarbiyali boʻlib ulgʻayganidan behad suyundi. "Qizim hali hammadan baxtli boʻladi. Unga faqat va faqat kulish yarashadi. Ilohim Alloh qizimga baxtning eng shirinini nasib etsin. Nomardlardan saqlasin, mard, har doim qizimga suyanchiq boʼla oladigan umr yoʻldoshini yoʻliqtirsin!" koʻnglida duo qildi Nargiza xola.
                    *    *    *
   Gulnoza Yakshanbani ham ota uyida oʻtkazdi. Onasiga uydagi yumushlarga qarashgan boʻldi, dars qildi, biroz badiiy kitob mutolaa qildi. Endi ertadan yana oʻqish, soʻng imtixonalar boshlanadi. Ilohim yaxshi natijalar bilan birinchi kursni yakunlashni nasib et...

2-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰3.11.2024.      23:53

@Hikoyalar

* * *
Oʻqishdan soʻng oʻzi xohlagan kitobini sotib oldi. "Shukronalik moʻjizalari"! Psixologik xarakterga boy bu asar Gulnozada oʻzgacha qiziqish uygʻotdi. Yana yuz uchun kasmetikalar va judayam yoqimtoy kattagina ayiqcha sotib oldi. Uning yoshi 20 dan oshgan boʻlsa-da, qalbi hali hamon bola edi. Uning yuragida shiringina bir qizaloq yashardiki, u mana shu qizaloqni shunaqa oʻyinchoylar va shirinliklar bilan tez-tez xursand qilib turishni yoqtiradi. Ba'zan uyda oʻzi yolgʻiz qolganida xonasidagi qoʻgʻirchoqlari bilan oʻynar, ertak kitoblar ham oʻqib turardi.
Gulnoza olgan narsalarini koʻtarganicha uyiga qarab yoʻl oldi. Mana oʻsha koʻcha... Keng, fayzli... Odamlari ham soddadil, kamtarin. Gulnoza mahallasining koʻchalaridan yurib borarkan qalbida allaqanday hislar uygʻona boshladi. Turmush qurib ketsa, bu yoʻllarni sogʻinmaydimi? Koʻchaning chet-chetlariga ekilgan manzarali daraxtlarni, oʻzi oʻynab katta boʻlgan koʻchaning gʻuborsiz changlarini qumsamasmikin?! Albatta, qumsaydi, albatta sogʻinadi!
Gulnoza oʻzining uyiga keldi. Ostonada biroz turdi. Sekin darvoza eshigini ochib uyiga qadam qoʻydi.
- Ayajon! Dadajon! Men keldim!
Elmurod aka hovli chetidagi gulzorda butash ishlari bilan band edi. Qizini koʻrib chehrasi yorishdi. Qizining guldek ochilib ketganini koʻrib yuragi allanechuk boʻlib ketdi.
- Assalomu alaykum Dadajonim! Mana erka qizingiz keldi!
Gulnoza boshini yonga sal egibroq qilib shiringina kuldi. Qoʻlidagi oʻyinchogʻini boʻyi bilan baravar koʻtardi.
- Qarang, qizingiz nima sotib oldi!
Elmurod aka qiziga tek tikilib qarab turardi. Dadasining indamaganini Gulnoza boshqacha tushundi. Oʻzini yigʻishtirdi, tabassum yugurgan lablarida jiddiylik aks etdi.
- Kecha stipendiya olgandim dada. Shunga u-bu narsalar harid qildim. Jahlingiz chiqdimi?
Elmurod akaning hayollari olovdan otilib chiqqan uchqun zarralari singari har tomonga tarqab ketdi. Qarasa, qizi Gulnoza unga havotir aralash nigohlarini qadab turibdi. Beixtiyor kulib yubordi. Koʻksini toʻldirib chuqur nafas oldi.
- Yoʻq qizim, barakalla! Juda chiroyli ekan. Yaxshi kevoldingmi, oʻqishlaring boʻlyaptimi?
- Haa... Boʻlyapti, dadajon.
Gulnoza bir narsa esiga tushgandek atrofga alangladi.
- Dada! Ayam bilan singlim qayerda?
- Shu yerda edi. Ichkarida ovozingni eshitmay qolishdi shekilli. Nargiz! Shirina! Chiqinglar, Gulnoza qizim keldi!
Ichkari xonadan Nargiza xola bilan Gulnozaning jajji singlisi Shirina chiqib kelishdi. Gulnoza avval onasi bilan quchoqlashib koʻrishdi, soʻng singlisiga yuzlandi.
- Asalim, qara men senga nimalar sotib oldim...
Gulnoza soʻmkasindan allanimalarni qidiray turib singlisiga koʻzlarini sirli qisib qo'ydi. Qidirganini topdi shekilli, tantanali ovozda e'lon qildi.
- Shirinliklar! Va yana mana bu oʻzingga oʻxshagan shiringina qoʻgʻirchoq!
Shirina xursand boʻlib opasining yuzlaridan oʻpib qoʻydi.

Sohta tuygʻular (Hikoya)

2 - QISM

Haftani boshidagi issiq havo birdan pastladi. Atrofga salqinlik yugurib, osmonni turli xil tusdagi bulutlar qopladi. Ba'zilari oppoq paxtaga oʻxshaydi, momiq, begʻubor. Ba'zilar yomgʻirdan xabar bergan misoli qovogʻini oʻyib olgan. Oʻqish tugashiga bir hafta qoldi. Oldinda imtixon. Qizlar yotoqxonasida tayyorgarliklar avjida. Bugun shanba. Gulnoza doimgidek oʻqishdan soʻng kutubxonaga borib biroz mutolaa qilmoqchi, keyin esa olgan stipendiyasiga u-bu narsa xarid qilish uchun "Karzinka"ga boradi. Harqalay uning bugungi rejasi shundan iborat edi.
- Qizlar men kecha juda zoʻr kitob koʻrib qoʻygandim. "Shukronalik moʻjizalari" degan. Stipendiyanga birinchi oʻrinda oʻsha kitobni sotib olaman.
- Ajoyib qizsizda, Gulnoza. Kitob oʻqiganlarni juda xurmat qilaman.
Gulnoza mamnun jilmaydi. Sekin joyiga oʻtirgancha sochlarini yoydi. Uning sochlari juda uzun, tun yarmi singari tim qora edi. Gulnoza taroqni olib ularni tarashga tushdi. Qiynaldi shekilli, qoʻlini bir-ikki silkitib oldi.
- Sochim juda koʻp, qiynalaman juda...
Komila yozayotgan kanspektini qoʻyib, Gulnozaning oldiga bordi va qoʻlidan taroqni yulqib oldi.
- Oʻzim tarab qoʻyaman!
- Voy sizni ovora qilamanmi? Dars qilib oʻtiribsiz-u, beravering oʻzim tarayman.
- Yoʻq - yoʻq. Hijolat boʻlmang, opa. Uyda singlimni ham sochi shunaqa uzun. Doim oʻzim tarab qoʻyardim. Qoʻrqmang ogʻritmayman.
- Rahmat asalim.
Gulnoza sochlarini chiroyli qilib turmakladi, dars boshlanishiga 20 minutcha vaqt bor edi. Birdan uning telefoni jiringlab qoldi.
- Voy ertalabda kim boʻldi ekan?
Gulnoza sumkasining ichidan shosha-pisha telefonini oldi.
- Ayam ekanlar... Aloo, Assalomu alaykum ayajonim, yaxshimisiz? Dadajonim yaxshilarmi?
- Va alaykum assalom goʻzalim. Rahmat hammamiz yaxshimiz. Bugun darsdan keyin toʻgʻri uyga kelgin, xoʻpmi?
- Voy nega tinchlikmi? Oʻziz oʻtgan hafta biryoʻla imtixonlaringni tugatib kelsang ham mayli degandingiz-ku?
- Haa... Tinchlik qizim. Shunchaki seni koʻrgimiz keldi.
- Xoʻp, aya boraman. Faqat oldin bir-ikki joyga oʻtaman, maylimi?
- Mayli, faqat ehtiyot boʻl.
- Xoʻp.
Telefon oʻchdi. Gulnoza oʻtgan hafta uyiga borib kelgan edi. "Nima gap ekan? Mayli tinchlik boʻlsin-da" hayolidan oʻtkazdi.

ҲАСРАТ ВА ШУКР

Ҳасрат буюмфуруш аёл қиёфасига кириб, эшикма-эшик юриб, буюм сотарди.Ҳар гал хонадонга кириб, уй бекаларига буюмларини кўз-кўз қиларкан, ҳасрат дастурхонини ҳам ёзиб юборарди:
- Шу ишни қилиб кун кўриб юрибман, эгачи. Замонни қаранг. Зўрники ё зари борники бўлиб қолди. Бир этак болаларим бор. Эрим касалманд. Чурвақаларим бир бурда нонга тўймаса... Ола қолинг, пули зора битта нонга етса. Танини беришим керак... тирикчилик-да энди, айланай...
Уй бекалари обидийда қилаётган сотувчига раҳм қилиб, у сотаётган пиёла, чойнак, лаган, коса ва шу кабиларни ўз нархидан неча баробар қиммат сотиб олишаётганини сезмай ҳам қолишарди. Яна камига сотувчини юпатиб, у-бу сўзларни айтиб, дилгирлик ҳам қилишарди. Айримлар эса унинг буюмларини сотиб олиб тағин нон, гуруч, бир бўлак гўшт, ярим шиша ёғ ҳам беришарди. Буюмфуруш қиёфасидаги Ҳасрат эса ичида улардан кулиб, ғолибона қадамлар билан уй остонасидан узоқлашарди.
Бир куни у жуда ҳам хароба кулба эшиги олдида тўхтаб қолди. Бу кунга қадар у бу каби деворлари нураган, сувоқлари кўчган, дарчасининг ранги ўчган уйга дуч келмаган эди.Ҳайрон бўлди-ю, аммо ички қизиқиш устун келиб, эшикни тақиллатди.Ҳаял ўтмай, дарчани ёши ўтинқираган бир аёл очди.
- Келинг, - деди у кутилмаган «меҳмонга».
Ҳасрат остонадан ўтди ва мезбонга хуржунидан идишларни бир-бир чиқариб, кўрсатаркан, ҳунарини ишга солди:
- Шулардан бирортасини олақолинг, эгачи, зора пулига нон олиб болаларга едирсам. Бечоралар уйда оч ўтиришибди.
- Жоним билан олардиму, аммо ортиқча чақам йўқ-да. Топганимизни фақат шу кунгагина етказамиз. Ўғилларим, барака топишсин: бири ҳаммол, иккинчиси мардикор. Мен уйда ўтириб уларнинг дуойи жонини қилиб ўтираман. Майли, шунисига ҳам шукр.
Ҳасратнинг сеҳри мана шу ерда сўнди. У туйқус буғга айланиб, тарала-тарала ҳавога сингиб кетди. Шукр она уни енгганди. Шундан сўнгҲасрат ортиқ ҳеч кимни безовта қилмай қўйди. Шундайку-я, унинг идишларини сотиб олган одамларнинг авлоди эса ҳамон ҳасрат  қилиб юрганмиш.

Lekin uni uyga qaytganda bir yangilik kutib turgandiki, buni oʻzi hali bilmasdi...
                *    *    *
    - Dadasi, qizimiz hali yoshku, endigina oʻqishi boshlangan boʻlsa, oʻqib olsin.
Nargiza xola eriga yalinchoq ovozda gapirdi.
   - Tushunsangchi, Nargiz. Qiz bolani tengi chiqdimi, berish kerak. Uyda saqlab oʻtirgandan foyda yoʻq!
Elmirod aka hotirjam oʻtirgan koʻyi ayoliga muloyimlik bilan tushuntirishga oʻtdi.
    - Juda yaxshi joylardan soʻrab kelishyapti. Men ham qizimni baxtli boʻlishini xohlayman. Bir yaxshi joydan soʻrashdi, yigit harbiy ekan, oilasi ham oʻziga toʻq. Toʻydan keyin qizing bilan Toshkentda yashashadi.
   - Voy uzoqku, dadasi.
   - Nima qipti uzoq boʻlsa? Qizing ham doim poytaxtni orzu qilganku?! Mana oʻzi xohlaganidek yigit. Yoshi ham, bu basti ham mos. Ismi Fuqat. Qizingdan bir yosh katta ekan.
Elmurod aka ayolini oʻylanib qolganini koʻrib, yana ovozini pastlatdi.
   - Nargiz, xalqda bitta gap bor, "Tengi chiqsa, tekin ber". Bu bejizmas. Shu yigitni qizingga har tomonlama mos koʻryapman. Xullas, ertaga shanba qizinga ayt, darsdan keyin kelsin. Yigit bilan uchrashib koʻrsin. Shunga qarab keyin bir qarorga kelamiz.
   Elmurod aka ayoliga shu gaplarni aytgach koʻchaga chiqib ketdi. Nargiza xola hovli chetidagi soʻrida oʻtirgancha oʻylanib qoldi. Qizi hali yosh, biroz erkaligi bor. Oilani eplay olarmikin? Oʻynab-kulib oʻqishini bitirib olsa yaxshi boʻlardi. Lekin bir tomondan dadasini gaplarida ham jon bor. Tengi chiqdimi, berish kerak...
    Nargiza xolaning hayolida shu xil gaplar charx urib aylanar, Yaratganga duo qilib qizini baxt-u iqbolini soʻrardi.

1-QISM TUGADI

Usmonaliyeva Munira.
31.10.2024.         13:05

https://t.me/hikoyalar

- Bizga yarashoradi, gulim.
- Maqolni buzma.
Gulnoza eshik oldida turgan qizga dazmolini olib berdi.
- Mana oling. Ertalabda shoshilib qilgan dazmolizam uncha oʻxshamaydi, asalim. Bundan keyin erinmang. Reja bilan ish qisez oʻzizga foyda.
- Rahmat... Hozir olib chiqib beraman.
- Xoʻp, bemalol...
* * *
Gulnoza bu yil birinchi kursni tamomlayapti. Oʻqishga kirib olguncha ancha vaqt oʻquv kurslarida tayyorlandi. Birinchi yili ingliz tili fakultetiga topshirgandi. Oʻtolmadi. Oʻtgan yili yengni maxkam shimarib astoydil tayyorlandi. Andijon Davlat pedagogika universitetining ona tili va adabiyoti fakultetiga topshirdi. Alloh omadini berib oʻqishga shartnoma asosida kirdi. Bolaligidan bilimga chanqoq, qiziquvchan va isteʼdodli edi. Boʻsh vaqtlarida she'rlar, hikoyalar yozardi. Kitob oʻqishni, salqin havoda sayr qilishni, musiqa tinglashni yoqtiradi. Uning asosiy maqsadi dadasining ishonchini oqlash edi. Dadasi doim qizidan faxrlanib kelgan. Allohga shukrki maktabni a'lo baholarga tamomladi. Uncha-muncha yozgan mashqlari gazeta, jurnallarda bosildi. Mana institutni ham birinchi kursini yaxshi natijalar bilan tamomlayapti.
Bugun 3 para dars bor edi. Qizlar odatdagidek darslarni tugatib, universitetdan chiqishdi.
- Bugun vaqtli tugadi darsimiz. Balki biror joyda oʻtirarmiz.
- Haa toʻgʻri. Ozgina gaplashib oʻtirelik. Ovqatlanib ham olardik.
- Madina, siz ham biz bilan biroz oʻtiring.
Madina Gulnozaga mayin tabassum bilan qaradi.
- Xafa boʻlmang, Gulnoz, qizlar... Uyga tez borishim kerak.Qaynamlardan gap eshitib qolaman.
- Hali vaqtli-ku?!
- Baribiram... Tezroq bora qolay. Mayli qizlar yaxshi oʻtiringlar.
Madina ketgach, qizlar uning ortidan qarab qolishdi. Gulnoza achinib gapirgan boʻldi.
- Bechoraga qiyin. Oʻqishini oʻqisinmi? Qayna-qaynatasini hizmatini qilsinmi yo eriga qarasinmi?
- Ha shuning uchun uyidagilari ozgina tushunib sharoit qilib berishlari kerak-ku?!
- Besh qoʻl barobar emasda, Komila.
- Ha mayli... Uni qoʻyinglar. U-bu joyda oʻtiraylik, qayerda oʻtiramiz?
Qizlar oʻqishidan uncha uzoq boʻlmagan kafega kirib oʻtirishdi. Qizgʻin suhbat boshlandi.
- Oʻzichi vaqtli erga tegmaslik kerak!
- Ersirab qolganday, de.
- Yoʻq. U ma'noda emas. Qara, ham institutga kelasan, uyda seni bir dunyo kelinlik vazifalari kutib turgan boʻladi, keyin qaynangni, qaynotangni, agar boʻlsa qaynisinglingni qosh-qovogʻiga qaraysan, undan tashqari eringga ham vaqt ajratishing kerak, undan ortib keyin dars qilasan.
- Toʻgʻri.
Zilola oʻzining fikrida davom etdi.
- Misol uchun men oʻqishni tamomlab, qoʻlimga diplomimni olgach keyin oila qurishni oʻylamoqchiman.
- Yaxshi fikr. Dedi Komila. - Bemalol oʻqishingni yayrab oʻqib olasan. Er kutib turadi!
Qizlar baravariga kulib yuborishdi.
Gapga Sitora qoʻshildi.
- Lekin meni uyimdagilar yanagi yiliga uzatib yuborishmoqchi.
- Voy nega?
- Yigit dadamni yaqin oʻrtogʻini oʻgʻli. Oʻsha oʻrtogʻi yanagi yilga qilaylik ikkalamiz quda boʻlaylik debdi.
Sitoraning koʻzlariga yosh toʻlgandek boʻldi. Nim pushti, yupqa lablari titradi.
- Dadam uchrashuvga chiqasan deb qoʻymayaptilar... Negadir turmush qurgim kelmayapti. Hali yoshman, hech narsani bilmaymanku
Gulnoza Sitoraning qoʻllaridan ushladi.
- Asalim, xafa boʻlmang. Ota onangiz sizga yomon boʻlsin demaydiku. Ular ham sizni baxtli boʻlishizni xohlashadi.
Qizlar ham Gulnozaga qoʻshilishib dugonalariga dalda berishdi.
- Oʻziz qachon turmush qurmoqchisiz, Gulnoza? Ikkinchi kursdami, uchinchidami? Yo siz ham Zilolaga oʻxshab bitirib keyin tegasizmi?
Gulnoza bir qarashda sirli koʻrinadigan chiroyli koʻzlarini suzib qaradi. Sekin boshini egib past ovozga gapirdi.
- Qizlar, bilasizlarmi, ayni damda men nimani his qilyapman?
Qizlar baravariga soʻrashdi.
- Nimani?!
- Qornim ochganini!
Qizlar gurillab kulishdi. Gulnoza ham ularga qoʻshilishib kulardi.
- Rostan, qornim ochdi. Abed qilmagandim. U-bu narsa aytaylik...

Sohta tuygʻular

(Hayotiy hikoya)

1-QISM

Tinimsiz yogʻayotgan yomgʻirdan soʻng, bulutlar ortidan quyosh chiqqach, butun borliqni oʻzgacha goʻzallik qamrab oladi : atrofga yer isi taraladi, oftobning yoqimli nurladi olamni asta qizdiradi. Bunday manzarani koʻz bilan yoyinki quloq bilan his qilib boʻlmaydi, buni his qilish, bu goʻzallikni tafakkur etish uchun insonda ulkan qalb boʻlishi kerak. Insonlarning taqdirlari ham ob-havoga oʻxshaydi. Bazan sovuq, bazan issiq. Gohida yomgʻirli, shamolli, qorli hatto boʻronli! Lekin ob-havo qanday boʻlmasin, bir kunmas bir kun, albatta, quyosh chiqadi. Chiqadi-yu olamni nurga toʻldiradi. Taqdirlar ham shunday : ayriliqlar, yoʻqotishlar, koʻz yoshlar, azoblar va turli sinovlardan iborat boʻlishi mumkin, lekin, Alloh taolo oʻzining suygan bandasiga BAXT atalmish ajib bir ne'matini bermasdan qolmaydi. Bunga faqat ixlos bilan ishonish, yaxshi-yomon kunga sabr etmoq kerak.
Bugun dushanba. Ba'zi kishilarning e'tiroficha - Ogʻir kun. Balki bunga sabab yakshanbada olingan dam, dushanbaga ham oʻz taʼsirini oʻtkazganidir. Odamlar koʻpincha shu kuni ishga, oʻqishga kech qolishadi.
Qizlar yotoqxonasida bir yoshgina qiz derazadan ufqqa tikilgancha kofe ichyapti. Hali atrof yorishmadi. Quyosh ham endigina uyqudan uygʻongandek togʻlar orasidan sekin moʻraladi. Quyosh koʻksi yaralangandek qip-qizil boʻlib ketdi, goʻyo undan qon otilib chiqqandek osmonga qizgʻishlik nurlari sachradi. Atrof esa unga hamohang olovrang tusga kirdi.
- Voy Gulnoz... Uxlasang boʻlmaydimi, hali tong otishiga 1 soat bor-ku!
Deraza oldida turgan qiz - Gulnoza bamaylihotir nozik barmoqlarni bilan tutib turgan chashkadagi kofesini simirdi.
- Tong otdi! Qara Zilol, qanaqa chiroyli manzara...
- Qanaqa ekan?
Uyqusirab javob qildi dugonasi.
- Juda goʻzal... Qop qora tunni yotib chiqib Quyosh balqdi. Avval qip-qizil edi, keyin olovrang boʻldi...
- Yana birozdan keyin sap-sariq boʻladi.
Gulnoza dugonasiga kulib qaradi.
- Shuni aytamanda. Soat 6 boʻldi. Turaqol endi! Kechqurunda kiyimlarimizni tayyorlab qoʻyganimiz yaxshi boʻldi, endi bemalol choyimizni ichib darsga boramiz.
- Toʻgʻri aytasan. Choy damladingmi?
- Ha... Xohlasang kofe ham tayyorlab beraman. Sen yuz-koʻlingni yuvib chiq.
- Kofe boʻlsa yaxshi boʻlardi. Uyqum ochilarmidi? Mayli men ketdim... Yuzimni yuvib chiqay.
Gulnoza dugonasiga ham kofe tayyorladi. Choy ichish uchun shirinliklar bor. Daqiqalar bir-biri bilan quvlashmachoq o'ynayotgandek, bir pasta oʻtib ketib qoladi. Gulnoza tabiatan juda ozoda qiz. Tartibni yoqtiradi. Kiyimlari, darsliklari, oʻqiydigan kitoblarining barchasini tartib bilan taxlaydi. Uyqudan kechsa kechadi, lekin ertangi kungi kiyadigan kiyimlarini dazmollamasdan yotmaydi. Dugonasini ham doim shunga amal qilishga undaydi.
Ikki dugona choy ichib oʻtirishardi, birdan eshik ochilib qoʻshni xonadagi qiz kirib keldi.
- Qizlar dazmolinglar yoʻqmidi? Meniki buzilib qopti. Oq koʻylagim gʻijim ekan. Shunde darmollavole.
- 7 boʻlishiga 10 minut qoldi-ku! Shuni kecha qilib qoʻysez boʻlmasmidi?
- Qilmoqchiydim, erinib qoldim.
- "Eringan qiz - erga yolchimas"!
Zilolaning aytgan maqolidan qizlar kulib yuborishdi.
- Maqolda "shoshilgan qiz" edi-yu, Zilol, adashmasam?

70 дан ўтиб, 80 га яқинлашиб қолган бир дўстимдан ўзида қандай ўзгаришларни ҳис қилаётганини сўрадим.

У менга қуйидагиларни айтди:

1. Ота-онам, ака-ука, турмуш ўртоғим, фарзандларим ва дўстларимни сева-сева, энди ўзимни сева бошладим.

2. Дунё менинг елкамда эмаслигини англадим.

3. Мева-сабзавот сотувчилар билан савдолашишни тўхтатдим. Яна бир неча минг сўм мени синдирмайди, лекин бу пуллар камбағал деҳқонга қизининг ўқиши учун пул тўлашга ёрдам беради.

4. Мен официантга ҳам чойчақа қолдираман. Қўшимча пул унинг юзига табассум олиб келиши мумкин. Ахир унинг тирикчилики меникидан кўра қийинроқ.

5. Мен кекса одамларга битта воқеани неча марта такрорлагани ҳақида айтишни тўхтатдим. Хотира уларни умр йўлларидан қайта юриб, ўтмишни эслашга мажбур қилади.

6. Мен одамларнинг нотўғри гапирганини билсам ҳам, уларни тузатмасликни ўргандим. Ҳаммани мукаммал қилиш юки менинг зиммамда эмас. Дунё мукаммалликдан қимматроқдир.

7. Барчага сахийлик билан илтифот кўрсатаман. Яхши гаплар нафақат уларни эшитувчининг, балки менинг ҳам кўнглимни кўтаради.

8. Мен кўйлакдаги бурма ёки доғга эътибор бермасликни ўргандим. Шахсият ташқи кўринишдан кўра аниқроқ кўзга ташланади.

9. Мени қадрламайдиган одамлардан узоқлашишга ҳаракат қиламан. Улар менинг қадримни билишмайди, лекин мен биламан.

10. Каламушлар пойгасида кимдир мени қувиб ўтиш учун фитнага қўл урса, мен совуққонликни сақлайман. Чунки мен каламуш эмасман.

11. Мен ҳис-туйғуларимдан уялмасликни ўрганяпман. Ҳис-туйғуларим мени одам қилади.

12. Мен тушундимки, муносабатларни тўхтатгандан кўра, худбинликдан воз кечиш яхшироқдир. Менинг худбинлигим мени чеклайди, ундан воз кечсам мен ҳеч қачон ёлғиз қолмайман.

13. Мен ҳар кунни охирги кунимдек яшашни ўргандим. Ахир у чиндан ҳам охирги бўлиши мумкин.

14. Мени бахтли қиладиган ишни қиламан. Мен бахтим учун жавобгарман ва қарздорман. Бахт бу танловдир. Сиз хоҳлаган вақтда бахтли бўлишингиз мумкин, шунчаки бахтни танланг!

Энтони ХОПКИНС

*    *    *
Mana dadajonimning vafotlariga ham 10 yil boʻldi. 10 yil...! Ozmuncha vaqt emas. Shu vaqt mobaynida qanaqa kunlarni koʻrmadik. Men, oyim rahmatli va singillarim. Men hech vaqt erga tegishga shoshilmadim. Boʻlmasa qoʻlimni soʻraganlar juda koʻp edi. Oyimni vasiyatini bajaray dedim, singillarimni baxtini koʻray dedim, oyoqqa turay dedim, bir kasbning egasi boʻlay dedim, hayotga nimalargadur erishay, jamiyatda oʻz oʻrnimni topay dedim. Alhamdulillah... Alhamdulillah! Barcha maqsadlarimga erishdim. Toʻgʻri qiyin boʻldi. Odamlar gap so'z qildi. Shu kunlarga kelguncha kechani kecha, kunduzni kunduz demay ishladim. Boʻsh boʻlib qoldimmi ilm oʻrgandim. Mana endi hotirjamman, sokinman. Eng asosiysi baxtliman!
    Shaharning markazidagi hashamatli hovlimizning balkonida, kofe ichib oʻtiribman. Oʻtmishga qaytdim, yoshligimni esladim. Bu manzilga yetguncha bosib oʻtgan yoʻllarimni esladim.
    - Onasi! Shu yerdamidiz? Umarxonimiz sizni sogʻinib qoldi-yu!
   - Oʻzimni shirin oʻgʻlim!
2 yoshar oʻgʻlim quchogʻimga yugurib keldi.
   - Dadayiz bilan mazza qilib aylanib keldilaringmi?
   - Haa nimasini aytasiz, Nargiz oʻgʻlimiz rosa shoʻx boʻlgan. Qoʻlimdan chiqib yugurgancha ketvordi. Park boʻylab quvib yurdim bu shumtakani!
  - Shunaqami?! Dadayizdan qochib ketdizmi?!
Oʻgʻlim jajjigina barmoqchasini labiga bosgancha kulimsirab turardi.Yuzlaridan oʻpdim.
   - Dadasi...
   - Labbay Jonim.
   - Kechka u-bu joyda oʻtiraylik oilaviy.
   - Mayli, bugun boʻshman. Qayerda desangiz oʻsha yerda oʻtiramiz.
                
TAMOM.

Muallifdan: Hikoyani oxirigacha oʻqigan barcha insonlardan Allohim rozi boʻlsin, koʻzlari dard koʻrmasin. Alloh albatta sabr qilganlarga eng goʻzal baxtni tortiq etadi. Nargizaning hayoti bunga yorqin misol.
    Yangi hikoya boshladim biiznillah! Qoʻllab quvvatlab turasizlar degan umidim bor! U real hayotdan olingan ( oʻzimning eng yaqin, qadrdon opamning hayotini yozyapman, albatta, oʻzining roziligini olgan holda). Hatto ismlari ham oʻzgartirilmadi. Inshaalloh duo qilib tursalaring 2-3 kunda 1-qismini tashlayman. Alloh barchamizdan rozi boʻlsin. Assalomu alaykum va rahmatullohi va barokatuh))

✍Usmonaliyeva Munira.
⏰1.11.2024          14:00

@Hikoyalar

- Aka, Nasim deganingiz qop-qora, novcha odammi? Yuzlarida bir ikki chandigʻi ham bor.
   - Ha, oʻsha.
   - Ha! Demak u iflos, dadamdan oʻzi bergan pulni oʻgʻirlagan, bir yil oʻtib qoʻlidagi hujjat va videoni roʻkach qilib bizdan yana shuncha pul talab qilgan ekanda!
   - Shunaqa... Ochigʻi uni ismi haqiqatdanam Nasimmi bilmayman. Kelishim bilan opamdan boʻlgan voqeani eshitib oʻsha boʻlsa kerak deb oʻylagandim oʻzim ham. Bugun ertalab melitsiyaga qidiruvga berib keldim. Ochigʻi uni qidirayotgan bitta biz emas ekanmiz. U uchiga chiqqan firibgar ekan. Oʻzbekistonga kelib shunaqa qingʻir yoʻllar bilan odamlardan pul undirgach chetga chiqib ketarkan! Hozir qidiruvda, Xudo xohlasa, yaqinda topib qolishadi.
Akamning gaplaridan ham hayron edim, ham jahlim chiqqandi. Inson shu darajada ham noinsof boʻladimi?! Kishining oʻzi toʻysa ham, koʻzi toʻymas deb shunga aytishsa kerakda! Alloh barchamizga insof bersin, yomonlar jazosini olsin, oʻsha ablah Nasim ham tez orada topilsin...

5-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰27.10.2024.          14:50

Boʻshliq

(Hikoya)

5-QISM

Yunus 15 sutkaga qamaldi. Undan xabar olgani Malika ikkalamiz melitsiya idorasiga bordik. Kutmagandi shekilli, bizni koʻrib xursand boʻldi.
- Opa, yaxshimisizlar? Kelishuvimiz ham qolib ketti.
- Hechqisi yoʻq, Yunus. Biz yaxshimiz. Bizni kechiring, shu ahvolga tushishizga biz sababchimiz.
- Unaqa demang, opa. Yigitchilikda boʻlib turadi. Oʻzingiz yolgʻiz keldingizmi?
- Yoʻq singlim Malika ham kelgandi. Oʻzingiz kirib chiqavering deb tashqarida qoldi.
- Haa...
- Bunaqa joylarni yoqtirmaydi.
- Ha, muhimi yaxshi bo'lsalaring boʻldida. Opa, agar malol kelmasa iltimosim bor edi...
- Bemalol aytavering qanaqa iltimos.
- Aytgandim-ku oyim qishloqda yashardilar, meni bu yerda ishlarim ancha yurishib ketgach, shu yerga oyimni ham olib kelgandim. Hali hech qancha boʻlmadi. Bu yerlarni bilmaydilar. Mendan havotir olyotgandirlar. Iloji boʻlsa uyimga borib yaxshi ekanligimni aytib qoʻysanglar, koʻngillari hotirjam boʻlsin.
- Albatta, ukam. Bugunoq boramiz.
Yunus uy manzilini bergach, idoradan chiqib singlim bilan Yunusning uyiga bordik. 2-qavatda turishar ekan. Umuman olganda chiroyli joyda joylashgan ekan, soʻlim, sokin... Odam ham uncha gavjum emas. 2-qavat 21-xonadon qoʼngʻirogʻini chaldim. Ichkaridan "Labbay! Hozir!" Degan tanish ovoz eshitildi.
- Assalomu aleykum, Xolajon yaxshimisiz?
- Va aleykum assalom. Qizlarim kelilar!
Yunusning onasi juda samimiy, yuzidan nur yogʻilib turadigan xushbichimgina ayol ekan.
- Xolajon men Nargizaman. Oʻgʻlizga uyimni sotgan edim-ku? Bu singlim Malika!
- Voy qizlarim, sizmidingiz?! Qani ostonada turmanglar, kiringlar ichkariga!
Yunusning onasiga qoʻshilib ichkariga kirdik. Bejirimgina xonadon ekan. Fayzli, juda ozoda. Yunusning onasi xushmuomalalik bilan bizni mehmonxonaga olib kirdi. "Ovora boʻlmang!" Deyishimizga qaramay dasturxon tuzadi. Singlim ikkalamiz qoʻshilishib qarashib yubormoqchi edik, koʻnmadi.
- Qizlarim, sizlar menikida mehmonsizlar. Urinmanglar, bemalol oʻz uylaringdagidek his qilib oʻtiringlar.
- Hech narsaga ovora boʻlmang,xolajon. Biz tezda ketamiz. Uyda oyimiz yolgʻiz qolganlar.
Xola biz haqimizda hammasini oʻgʻlidan eshitgan shekilli, chuqur uh tortdi.
- Oyilaring salomatmilar? Ancha yaxshi boʻlib qoldilarmi?
- Shukr, ancha yaxshilar.
- Bechoraga qiyin, bu ham bir sinovda bolajonlarim.
- Ha albatta...

Tez-tez yurgancha narigi xonadan 5 ming dollar olib chiqdim. Stol ustiga qoʻydim.
- Mana pullaringiz! Endi ketishingiz mumkin.
Amakilarim bir-birlariga ma'noli qilib qarab olishdi.
- Mayli jiyan! Salomat boʻlinglar.
Ikkala katta amakilarim pullarni olib ensalarini qotirgancha chiqib ketishdi. Kichkina amakim qoldilar. Ochigʻi kelganlaridan beri oʻzlarini oʻngʻaysiz sezardilar. Shuncha paytdan beri bir ogʻiz ham gapirmadilar. Amakilarim chiqib ketishgach, sekin soʻz ochdilar.
- Yaxshimisan Nargiza? Sizchi kennoyi? Qiynalmasdan oʻtiribsizlarmi? Akamlardan xafa boʻlmanglar. Ular shunaqa. Akam rahmatli bilan ham tez-tez urushib qolishardi. Dadam tirikliklarida uy-joy talashaverishganlaridan oxiri shu hovlini akamga hadya qilib yuborgandilar. Har birimizga uy olib berganlar. Meni bilasiz koʻproq Rossiyada yuraman. U yoqda uyim, xotin bola-chaqam bor.
Javohir akam ( bu amakim hali juda yosh. Men tugʻilganimda 9 yosh boʻlgan ekanlar. Shunga kichkinaligimdan ularni aka deb oʻrganib qolganmiz) biroz gapdan toʻxtab oldilariga qoʻyilgan choyni bir-ikki hoʻplab ichdilar.
- Eshitdim, juda katta qarz toʻlabsizlar. Ochigʻi akam katta biznes qilaman deganlarida, qarshilik qilgandim. "Nima qilasiz, aka, bir yaxshi ishiz bor. Davlat xodimisiz. Biznes nega kerak?" Degandim. Lekin akam unamadilar. "Qizlarim kotta boʻlishyapti, ularni oʻqitishim, chiroyli toʻy qilib uzatishim kerak. Kennoyingga ham protez boʻlsa ham oyoqlar qoʻydirmoqchiman. Bir oʻzimnibg oylik maoshim nimayam boʻlardi" degandilar.
Hayron qoldim. Dadamning buncha qarz olganidan Javohir akam xabardor ekanda!
- Siz bilarmidingiz?!
- Haa...bilardim. Keyin kredit olaman dedilar. Yoʻq aka, kreditni foizi bor. Toʻlash osonmas dedim. Soʻrab surishtirib Nasim degan yigitdan 50 ming dollar qarz oldik. Bilsak u iflos, nomard kishi ekan. Biz bilan ulfat boʻlib olib, akamga juda koʻp aroq ichirardi. Men akajon unaqa koʻp ichmang, qizlarizga yomon taʼsir qiladi desam, xoʻp uka, endi ichmayman,derdilar, lekin baribir ichishda davom etdilar.
Javohir akam chuqur uh tortdilar. Bir menga, bir oyimga, bir singillarimga qaradilar. Afsus bilan gaplarini davom ettirdilar.
- Bir kuni Nasim bizni ziyofatga chaqirdi. Men ziyofatni yarmida chiqib kevordim. Chunki rosa charchagandim. Dam olmasam boʻlmasdi. Ertansiga abedlarda akam telefon qildilar. "Javohir! Ukajon! Pullarim yoʻq! Oʻgʻirlab ketishibdi!" Dedilar. Kim olgan boʻlishi mumkin deb oʻylardim. Nasimga telefon qildim. Ablah oʻchirib qoʻygan ekan! Uni hech qayerdan topolmadik! U ablah akamga bergan 50 mingdan tashqari, akamning oʻzi anchadan beri yigʻib yurgan 30 ming dollar pulini ham olib chetga chiqib ketgan ekan. Akam allaqachon biznes hamkorlar bilan kelishib qoʻygandilar. Hammasi barbod boʻldi. Akam juda katta pulga tushib qoldilar. Shunga siqilib koʻp ichadigan odat chiqardilar.
Javohir akam yigʻlab yubordilar.
- Rossiyaga ketishimdan oldin. Akam bilan oxirgi marta gaplashganimizda "Siqilmang aka, u ablahni albatta topaman. Ishlab sizga koʻp pul joʻnataman. Hali hammasi iziga tushadi. Faqat ichmang, iltimos" degandim.
Oyim ham yigʻlardilar. Men va singillarim ham yigʻladik.

Malika menga imlab qaradi. U shoshayotgan edi. Bugun ingliz tilidan qoʻshimcha darsi bor. Men ham gapni choʻzib oʻtirmay Yunusning iltimosini bajarishga oʻtdim.
- Xolajon, Yunusbek 15 sutkaga qamalib qoldilar. Uyimizda biroz koʻngilsizlik boʻlgandi bir yaramas kishi bilan. Oʻsha odam ustidan yozib beribdi.
- Haa...
Xola picha oʻylanib qoldi. Koʻzida yosh toʻplangandek boʻldi. Lekin oʻzini tezda qoʻlga olib bizga mayin tabassum bilan qaradi.
- Mayli Allohimni panohiga, qayerda boʻlmasin bolamni tan-u jonini sogʻ qilsin.
Bu ayoldagi ogʻir bosiqlik meni hayratda qoldirdi. Ajoyib oqila, vazmin ekanlar. Oʻrnilarida boshqasi boʻlganida "Oʻgʻlim senlarni deb shu ahvolga keldi!" Deb bizni uyidan haydab solgan boʻlardi.
- Mayli Xolajon biz turaylik... Meni darslarim bor edi.
Xola singlimga javob qildi.
- Asal qizim, biroz gaplashib oʻtirardik. Oʻzim zerikib ketgandim, sizlar kelib qoldilaring.
- Mayli biz turaylik, xola. Uyda, aytdimku, oyimning oʻzlari qolgan. Kichkina singlim karatega boradi. Bugun mashgʻuloti bor edi.
- Mayli boʻlmasam... Alloh tanlaringni sogʻ qilsin. Baxtli saodatli boʻlinglar.
Fotiha tortildi. Shuncha gaplashib xolaning ismlarini soʻramabmiz.
- Xolajon... Gap bilan boʻlib ismingizni ham soʻramabmiz.
- Ismim Hadicha.
Singlim mendan oldin gapni ilib ketdi.
- Meniki Malika, opamniki Nargiza, yana bitta singlimiz bor u Laylo. Oyimni ismlari Munisaxon.
Hadicha xola kulib yubordilar. Men ham kuldim. Singlim juda ajoyib qilib gapirgandiki... Beixtiyor kulib yuborasiz!
- Voy qaqajon qizee! Bilaman, oʻgʻlim aytgan.
* * *
Yunus qamoqda boʻlgani uchun uy almashish qoldirildi. Biz oʻzimizni hovlimizda qoldik. 3 ta amakimiz bor. Ikkitasi shu yerda. Kichkina 3-amakim Dadamning vafotidan bir necha hafta oldin Rossiyaga ketgandilar. Kecha qaytibdi. Uyda hammamiz oilaviy kino koʻrib oʻtirgan edik. Darvoza tarafdan "Kim bor?! Biz keldik!" Degan ovoz eshitildi. Laylo yugurib chiqdi. Ingichka ovozda "Kelinglar!" Dedi.
- Oyi! Amakimlar kelishibdi.
Kutib olish uchun oʻrnimizdan turdik. Salom alikdan soʻng hammamiz mehmonxonaga kirdik. Malika bilan Laylo ovqat tayyorlagani oshxonaga kirib ketishdi.
- Ha, jiyan! Bu bemaslahat uyni sotibsan... Amakilarim bor edi-yu meni, shular bilan maslahat qilay demabsan ham. Ammangga ham qoyilmasman! Seni bu fikringdan qaytarish oʻrniga oʻzi bosh qosh boʻpti.
Indamay turaverdim. Amakim oyimga qarab gapirib ketti.
- Sizchi, siz? Kennoyi. Qizizga toʻgʻri yoʻlni koʻrsatsayiz boʻlmaydimi? "Qizim bu ota hovli. Bu hovlini faqat dadang koʻtarmagan, haqqimiz yoʻq sotishga" demadingizmi?! Oʻzi eskilar toʻgʻri aytishgan ekan "Otning oʻlimi - itning bayrami" deb. Akam oʻlib juda taltayib, oʻzboshimcha boʻlib ketdilaring!
- Ogʻzizga qarab gapiring amaki. Biz majbur boʻldik. Anavi iflos pulni ber deb tirab turib oldi. Shuncha pulni qayerdan olardik, ayting! Shu hovlidan boshqa nimamiz bor bizni?!
Oyim yigʻlab yubordilar. Oʻksinib oʻksinib gapirdilar.
- Dadasi rahmatli boʻlganlarida shu kunlar yoʻq edi! Bevaqt bizni tashlab ketdilar...
- Bevaqt tashlab ketganmish!
Amakim menga shunday oʻqrayib qaradilarki vajohatidan qoʻrqib ketdim.
- Akamni sen oʻldirding!
Bu gap yuragimga qanchalar ogʻir botganini bir oʻzim bilaman, Alloh biladi. Ikki koʻzimdan baravariga achchiq yosh chiqib ketdi.
- Unaqa demang, Murodjon! Akangiz baxtsiz hodisa tufayli oʻldilar. Qaysi qiz oʻz otasini oʻldiradi. Shaytonga hay bering, tuhmat qilmang.
- Tuhmat?! Qachon tuhmat qildim. Shu itarib yubormaganda akam oʻlmasdiku!
Amakimni gaplariga ortiq chidab turolmadim. Yigʻlagan koʻyi ichimdagini toʻkib soldim.
- Amaki, men bunaqa boʻlishini xohlamagandim. Alloh guvoh atay qilmadim. Uyga kelsak, bu uy toʻlaqonli dadamning nomlarida ekan. Dadamning vafotlaridan soʻng onamning nomiga oʻtkan. Demak uy faqat bizniki! Uni sotamizmi, sotmaymizmi bu bizni ishimiz. Agar dardingiz pul boʻlsa, sizlardan olgan qarzimizni olib qoʻyganman!

*    *    *
Atrof yorishdi. Yangi kun, yangi hayot boshlandi. Singillarim nonushta qilishib maktabga ketishdi. Vaqt oqar daryo ekan... Bir pasta katta boʻlib koʻzga koʻrinib qolishdi. Malika bu yil bitiruvchi 11-sinf. Laylo esa 8-sinf boʻldi. Koʻz tegmasin, singillarim bir-biridan chiroyli, aqlli, mehnatkash. Koʻchadan tez-tez eshitib qolaman Malikaning oshiqlari juda koʻp emish... Mayli ilohim Alloh taolo baxtlarini bersin. Bu orada menga ham sovchilar kelishdi. Lekin men hammasini qaytardim. Koʻpchiligi oyimning nogironligini, boshimizda otamiz yoʻqligini, yana uyda erkak yoʻq ekan, akasimi, ukasimi boʻlganida ishonchli boʻlarmidi, bular yosh qizlar boʻlishsa qanday tarbiya topishgan Xudo biladi, qabilidagi gaplarni aytishibdi. Mayli, hammaga Xudo bor! Gʻiybat qilganga ham, tuhmat qilganga ham, igʻvochiga ham, yolgʻonchiga ham! Bir yigitdan juda koʻp keldi sovchi. Meni yaxshi koʻrishini aytgandi. Ismi Muhammad. Lekin men sovchilarini qaytarardim. Bir kun uyimizga keldi.
    - Nargiz, nega sovchilarimni qaytaryapsiz? Sizni yaxshi koʻraman, axir.
    - Muhammad aka, meni toʻgʻri tushuning, singillarim hali yosh, qolaversa onamni bu ahvolida tashlab ketolmayman. Menga juda oʻrganib qolganlar. Hozir turmushga chiqish niyatim yoʻq...
Unga shunday degandim. Mana hozir singillarimga sovchi kelishni boshladi. Oyim meni oʻylab qattiq siqilib qolardilar. "Jon bolam, baxtingga zomin boʻlyapman! Men yomon onaman! Seni baxtsiz qilyapman!" Deb gapirganlarida, ularga " Oyijon! Alloh hammani juft-juft qilib yaratgan. Nafaqat insonlarni, balki, hayvonlar,qushlar, hasharotlar, oʻsimliklarni ham hatto. Misol uchun Yerning jufti osmon, quyoshning jufti oy, Kunning jufti tun! Tanholik faqat Allohga xos. Mening ham peshonamga bitib qoʻyilgan juftim bor, albatta. Faqat hamma narsani vaqti soati boʻlganidek, turmush qurishimni ham oʻz vaqti soati bor.Havotir olmang. Hech ham bunaqa gaplarni gapirib oʻzizni ayblamang!" Der edim.
      Oradan ancha vaqt oʻtdi. Peshin boʻldi. Haligacha Yunusdan darak yoʻq edi. Axir bugun uylarimizni alishmoqchi edikku,nima boʻldikin?! Yunusga qoʻngʻiroq qildim. Uzoq-uzoq signallardan soʻng notanish ayolning ovozi eshitildi.
    - Aloo, kim kerak edi sizga?
    - Assalomu aleykum, Yunusbekni raqamlari shumi?
    - Ha, shu.
    - Ularga hovlimizni sotgan edim. Bugun natariusga borishimiz kerak edi. Haligacha kelmadi. Shunga havotir olib telefon qilayotgandim.
     - Voy qizim, bu sizmisiz? Oʻgʻlim siz haqizda aytgandi. Bugun soat 10 larda Nargiza opamnikiga borib kelaman deb endi chiqib ketayotganida melitsiyadan kelib olib ketishdi, bolamni! Haligacha uyga qaytmadi.
     - Melitsiyadan?
    - Haa kimdir oʻgʻlimni ustidan shikoyat qilibdi.
    - Haa, mayli Xolajon siqilmang... Kelib qolsa albatta xabar beraman.
    - Xoʻp, rahmat qizim...
Ifloseee! Anavi maraz Yunusni qamataman deb doʻq qilgan edi. Baribir shikoyat qilibdi daa. Ey Xudoyim, Yunusni mushkulini oʻzing oson qil...

4-QISM TUGADI

✍Usmonaliyeva Munira.
⏰25.10.2024.       12:03

Yunus menga, men esa unga qaradim.
- Shu odamdan qarz olganmidiz?
- Yoʻq... Dadam rahmatli olgan ekanlar.
Yunus kiraverishga qoʻyib qoʻygan soʻmkasini olib keldi.
- Pullarni olib keldim.
- Hayriyat! Tez berib shundan qutulaylik...
- Shoshmang... Shunday berib yuboraverasizmi?Qarindosh urugʻlaringiz yoʻqmi? Mahalladan uchastkavoy, yana 3-4 ta qoʻshnilarni chaqiring. Guvohlarni yonida berasiz. Boʻlmasa bu maraz yana sizni bezovta qilishi mumkin.
Ajab! Bu narsa hech hayolimga kelmagan edi. Ochigʻi uyni sotganimni faqat ammam bilardilar xolos. Qolganlarga amakilarim, togʻam va buvimlarga bu haqida aytmagan edim. Yunus haq! Pulni ovolib, tagʻin qoʻlidagi dalillarni ishga solgan holda sudga berib yana pul undurishi hech gap emas. Bunaqa odamlardan har narsani kutish mumkin.
Yunus aytgandek qildim. Avvalo ammamni chaqirdim.5-6 guvohlar oldida 30 ming dollarni boyagi kishiga topshirdim. Yunus telefoniga video qilib oldi. "Pullarni qabul qilib oldim" mazmunida tilxat ham yozdirib oldik. Alhamdulillah, qutuldim. Yelkamdan togʻ agʻdarilgandek boʻldi.
- Yunus, rahmat sizga. Meni katta bir balodan qutqardiz.
- Arzimaydi...
Yunus atrofga qarab biroz oʻylanib turdida, soʻng yuzimga qaradi.
- Yashaydigan joylaring bormi opa? Ochigʻi biz oyim bilan yaqinda koʻchib kelgandik qishloqdan. Qishloqda endi oʻzingiz bilasiz hovlida yashaydi odamlar. Bu yerdan 4 xonali kvartira sotib olgandim. Oyim siqilib qoldilar. Hovliga oʻrganib qolgan ekanlar. Menga "Oʻgʻlim... 4 devor orasida siqilib ketdim. Bu yerda qoʻshnichilik ham yoʻq ekan. Roʻpara qoʻshnimiz ham, bizdan bitta yuqoridagi qoʻshni ham oʻris. Gaplariga tushunmayman. Juda zerikyapman bolam. Iloji boʻlsa hovlida yashasak edi" deb qoldilar. Shunga hovli qidirib eʼlonlarni koʻrib oʻtirsam, sizni hovlingizga koʻzim tushib qoldi. Ishonsangiz, bizni qishloqdagi hovlimizga juda oʻxshash ekan. Suyunib ketdim. Oyimga koʻrsatsam ularga ham juda yoqdi.
- Haa... Hovli baribir yaxshida. Yoshi katta insonlar tor kvartirada qiynalishadi.
Yunus savoliga javob kutgandek menga tikilib qoldi.
- Hozircha yashashga joyimiz yoʻq. Bironta uy topishga harakat qilarmiz. Ochigʻi bu odamdan 50 ming dollar edi qarzimiz. 20 minggini qarindosh urugʻlarimizdan pul olib bergandik. Oyim qarzni yomon koʻradilar. Shunga avval qarindoshlarimizga oʻz pullarini bermoqchimiz. Ortganiga ijarada yasharmiz.
- Ijarada qiynalmislarmikin?
- Endi bu yogʻi Allohga tavakkal...
Yunus nimadir demoqchi boʻlardiyu lekin sira gapini chiqarolmasdi.
- Opaa... Xohlasangiz bir taklifim bor.
- Qanaqa taklif?
- Sizlar meni kvartiramda tursalaringchi, nima deysiz? Ijara puli olmayman. Uylarimizni alishamiz. Boshlangʻich 5 ming dollarni bersangiz, qolganini sekin sekin toʻlayverasizlar. Hech qanday foiz olmayman.
Bir tomondan Yunusning soʻzlaridan xursand boʻldim. Ochigʻi bu juda ajoyib taklif edi. Lekin men hali bu narsalarni uncha tushunmayman. Ammam va oyim bilan bir ogʻiz maslahatlashishim kerak albatta.
- Xursandman, rahmat. Biz uchun qaygʻuryapsiz. Bu masalani oilaviy maslahatlashib keyin bir qarorga kelamiz, maylimi?
- Albatta opa, bemalol oʻylab koʻring. Bitta farzandman oilada. U uy baribir bekor turardi. Beray desam aka-ukam yo opa-singlim yoʻq. Yaxshilab duo qilib qoʻysalaring bas. Ibodatlaringda men uchun ham Allohdan rahmat va marhamat soʻrashinglarni xohlayman xolos.
Yunus gapidan biroz toʻxtadi.
- Uni ustiga xolam ham bu ahvoldalar. Boshlaringda taʼminlab turadigan otangiz yo akangiz yoʻq. Mana bunaqa marazlar koʻp hozir. Shularni oʻylab shu qarorga keldim, opa.
- Baribir ham, Yunus, bilmay qoldim... Nima deyishni ham.
- Yaxshilab oʻylab koʻring. Ertaga rozi boʻlsangiz, uylarimizni almashib qoʻya qolardik. Havotir olmang har oy kevolib pul qani demayman. Qoʻlizga pul tushganida beraverasiz. Oyim doim mazlumlarga yordam qoʻlini choʻzsang, Alloh senga 1000 ni beradi. Ham koʻp beradi, ham barakali beradi deb oʻrgatganlar. Sizlar barchalaring ojizasizlar, baribir ham. Kecha oyimga shu qarorimni aytganimda juda xursand boʻldilar.

- Onangiz juda yaxshi ayol ekanlar!
Koʻzlarimga yosh keldi. Dunyoda yaxshi odamlar ham koʻp. Agar shundaylar boʻlmaganda, yer yuziga allaqachon Qiyomat kelgan boʻlardi. Chunki Alloh taolo Qiyomat faqat zolimlar ustida qoyim boʻladi degan ilohiy kitobimizda.
- Bu yaxshiliklaringni unutmayman hech qachon, Yunus. Sizdan ham onangizdan ham Alloh rozi boʻlsin.
- Yoʻgʻe opa, shunchaki, savob uchun deb biling yetadi.
* * *
Yunus ketganidan keyin ammam bilan suhbatlashdik.
- Ammajon bu yigit juda yaxshi taklif aytyapti. Ijarada har oy ijarachi kelib pulni ber deb tirab turadi. Bunda boshlangʻich toʻlovini bersak qolganini sekin pul topganimizda toʻlarkanmiz. Uyni puli toʻliq toʻlanishi bilan uy bizni nomimizga oʻtarkan.
- Haa... Rostdanam juda yaxshi taklif. Yaxshi yigit ekan. Yosh boʻlsa ham aqlli, salohiyatli... Nargiza men senga bergan pullarimni qaytarib olmayman jiyan. U sizlarga. Amakilaring bilan togʻangni oilasi bola-chaqalari bor. Ularga pulini qaytarishing kerak. Menikini uyni puliga qoʻsh. Boshlangʻich toʻlovi 5 mingmidi? Sen 10 ming ber. Shunda qolganini toʻlashinglar yengilroq boʻladi.
Ammam biram mehribonki, koʻnglim boʻshab ketdi. Ammamni quchoqlab yigʻlab yubordim.
- Rahmat ammajon! Sizdan Alloh rozi boʻlsin!
- Jinni qiz! Boʻldi yigʻlama, koʻz yoshlaringni art. Jigar jigarga qarzga pul berganini qayerda koʻrgansan?! Men bu pulni qarz deb bermaganman. Chin koʻngildan berganman.
Oyim, singillarim va men juda xursand boʻldik. Oyim yigʻlagancha avval Yunusni, keyin ammamni duo qildilar.
Ammam ketgach anchagacha hovlida oʻylanib oʻtirdim. Dunyoning ishlari qiziq. Bugun uysiz qolib, bugunni oʻzida uyga erishdik. Allohimni moʻjizasi shu boʻlsa kerak! Omad bilan oʻynashib boʻlmaydi, deyishadi. Kechqurun qashshoq holda uyquga yotgan kishi, ertalab boy badavlat odamga aylanishi hech gap emas. Bir gazetada oʻqigan edim. Bir boyvachcha kishining farroshi boʻlardi. Uyi yoʻq edi. Haligi boy odamning hovlisidagi kichkinagina kabinkada kun kechirardi. Boy kishining qizi adashib olmoslar solingan xaltachani chiqindi qutisiga tashlab yuboradi. Haligi farrosh uylarni changini yaxshi aytmagani uchun uydan haydashadi. Buni qarangki oʻsha farrosh tunini chiqindixonada oʻtkazishiga toʻgʻri keladi. Va ertalab koʻzi olmoslar solingan xaltachaga tushadi. Bir kechada millionerga aylanadi! Bu Allohning inʼomi! Alloh bizga ham shunday in'om berdimikin?! Bilmadim. Eng xayrlisini, eng toʻgʻrisini albatta, bilguvchi faqat Robbimizdir! Nima boʻlsa ham Unga shukr aytishdan toʻxtamaymiz.

Boʻshliq

(Hikoya)

4-QISM

Tong otdi. Kechasi bilan maydalab yogʻgan yomgʻir biroz shashtidan qaytgandek bir bir tomchilarini tashlayapti. Yerning yoqimli ifori atrofni tutib ketdi. Yomgʻir insonlarning dardlarini tushunadigandek tuyuladi menga. Sababi kishilar qattiq xafa boʻlsalar yoki koʻngillari ogʻrisa koʻz oldi qorongʻulashadi, yolgʻiz qolgisi keladi, to oʻziga kelib olmagunicha koʻzidan yoshlarini oqizadi. Yomgʻir ham xuddi shunaqa. U kelgan mahal atrof qorongʻulashadi, koʻcha koʻyda odamlar deyarli boʻlmaydi, dunyoda goʻyo faqat yomgʻir va tabiat suhbat qurishgandek boʻladi. Soʻng tomchilar... Tomchilar... Va yana tomchilar...
Bugun Yunus pul olib kelsa Inshaalloh qarzimizdan qutulsak bas. Qolganini peshonamizdan koʻraveramiz. Alloh bor-ku, bizni yolgʻiz tashlab qoʻymaydi! Odamlar bejiz aytishmas ekan, qarz yomon narsa deb. Darhaqiqat qarz odamni halovatidan ayirar ekan. Mana necha kundirki uyqu nimaligini bilganim yoʻq. Fikri hayolim oʻsha pullarda. Dadamning bu qilgan ishiga sira tushunolmayapman. Oʻylaganim sari fikrlarim har tomonga tarqab ketyapti.
- Kim bor?!
Voy Xudoyim, ertalabdan kepti! Yugurib darvozani ochdim.
- 3 kun oʻtdi, oyim qiz. Meni pullarim qani?
- Uyni sotganman. Hozir pulni bergani kelishi kerak edi.
- Seni yolgʻonlaring qachon tugaydi oʻzi?! Sabr kosam toʻlib boʻldi!
U meni bilagimdan maxkam qisib darvozadan ichkariga itarib yubordi. Oʻzi ham uyga kirdi. Ogʻzimni kafti bilan berkitib qoʻllarimni qattiq qayirar edi. Jonim yomon ogʻridi. Nazarimda qoʻlim qarsillab ketgandek tuyuldi. Jon holatda ogʻzimni yopib turgan kaftini tishladim. Dodlab baqirdi.
- Qanjiq!
Bir tarsaki tushurdi menga. Yuzim lovullab ketdi. Shu payt, kirganini sezmay qolibman, Yunus paydo boʻlib, boyagi kishini yelkasidan ushlab oʻziga tortdi. Yuziga, boshiga va yelkalariga tinmay mushtlab ura boshladi.
- Sen marazni kuching bir ojizaga yetdimi! Kimni qanjiq deyapsan?!
Yunus uni tinimsiz urar, boyagi kishi esa unga hecham bas kelolmasdi. Men qoʻrqib chinqirib yubordim. Ichkaridan Malika yugurib chiqdi. Singlim ikkalamiz Yunusning qoʻliga yopishdik.
- Qoʻying, Yunus. U bunga arzimaydi.
Yunus ancha hovuridan tushdi. Boyagi kishi esa yerda yuz-koʻzi momotaloq boʻlib ketgan, labining bir cheti yorilib qontalash boʻlib ketgan holda yotardi. Bir ikki yoʻtalib oʻrnidan turdi. Boʻralatib soʻkindi.
- Hali meni kimligimni bilmabsan, umringni qamoqda chiritaman! Meni urdiya! Menga hatto otam ham, onam ham qoʻl koʻtarmagan! Sen kim boʻpsan!
- Oʻpkangni bos! Oʻzing emasmi yoshgina qizga kuchingni koʻrsatgan.
- Ustingdan arz qilaman, qarab tur. Seni masalangni avval hal qilaman, keyin uchib ketaman horijga!

Allohimga yigʻlab duo qildim. Bizga oʻzing toʻgʻri yoʻlni koʻrsat, mushkulimizni oson qil! Rahmatingdan, marhamatingdan umidvorman!
     Miyamga bir fikr keldi. Tezda ammamga qoʻngʻiroq qildim.
    - Aloo, amma...
    - Ha, Nargiza?
    - Assalomu aleykum. Amma 3 kun ichida 30 ming topishim kerak. Hovlini sotmoqchiman. Bir amakilarimdan eshitgandim, hovlilaringni eng kam narxi 45 ming degandilar. Amma qimmatroq olaydigon haridor topish kerak.
     - Hovlini sotaman deysanmi? Keyin qayerda yashaysizlar? Qolaversa bu hovli juda qadrli-ku, hammamiz uchun ham...
    - Jon amma, boshqa yoʻl koʻrmayapman. Uyni iloji boricha qimmatroqqa sotib qolgan pulga ijaraga yashab turardik degandim.
    - Esingni yeb qoʻyibsan sen qiz. 3 kun ichida bunaqa haridorni qayerdan topamiz. Keyin ijarada turish osonmas.
    - Mayli amma nima boʻlsa peshonamizdan bu yogʻi. Men instagramga, telegramga e'lon beraman. Haridor chiqib qolar. Siz ham qidirsangiz yaxshi boʻlardi.
    - Haa... Asallarim sizlargayam jabr boʻldi. Mayli bu ham bir Allohni sinovi. Xoʻp harakat qilaman asalim.
    - Rahmat amma. Borizga shukr.
Internet orqali juda koʻp kanallarga e'lon berdim. Uyni sotmoqchiligimni eshitib singillarim bilan onam qaygʻuga botdilar. Lekin meni qoʻllab quvvatladilar.
     Ertasi kuni kechka yaqin bir yigit profilimga yozdi. Ismi Yunus. 98-yil edi. Uy unga maqul kelgani va uni ertaga kelib koʻrib ketishini aytdi. Men esa menga pul zarur ekanini tushuntirdim. Xullar ertaga Yunus keladigan boʻldi.
                     *   *   *
    - Hovlingiz juda chiroyli ekan. Anchagina katta ham fayzli...
    - Ha! Bu uyni dadam qancha mashaqqat bilan qurgandilar!
Yunus menga achinib qaragandan boʻldi.
    - Uyingiz juda yoqdi. 60 ming beraman, boʻladimi?
    - Ha boʻladi! Faqat ertaga bersangiz degandim iloji boʻlsa...
    - Nega buncha shoshilinch? Tinchlikmi?
    - Ha... Tinchlik...
    - Bemalol aytavering.
    - Biroz qarzimiz bor.
Yunus chuqur uh tortdi. Oʻychan nigoh bilan uyni kuzata turib choʻzib gapirdi.
     - Shunaqa deng...
     - Opa! Assalomu alaykum!
Qarasam singlim Malika ekan. Nega vaqtli keldi ekan soat endi 10 boʻldi hali darslari tugamagan edi.
     - Va alaykum assalom. Haa? Darsing vaqtli tugadimi?
     - Yoʻq... Uyda juda zarur daftarim qolib ketibdi. Bugun tekshiruv kelarkan maktabimizga shunga oʻqituvchim tez borib olib kel degandi.
Malika Yunusni endi koʻrdi shekilli, shoshib salom berdi.
    - Assalomu aleykum.
    - Va alaykum assalom!
Qarab tursam Yunus singlimdan xonasiga kirib, uydan to chiqib ketgunicha koʻzini uzmay qarab qoldi.
    - Singlim boʻladi!
    - Ha... Uzr chalgʻib qoldim. Xullas uyiz yoqdi. Ertaga pulni olib kelaman. Siz ham hujjatlarni tayyorlab qoʻyasiz.
   - Xoʻp kelishdik.
   - Unda men boraqolay.
Yunus ketdi. Xudoga shukr. Duolarim qabul boʻldi. Uyni juda tez sotdim. Endi ertaga anavi marazdan butkul qutulamiz...

3-QISM TUGADI

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰24.10.2024.     00:09

- Nega yigʻlayapsan? Qoʻrqitma meni bolam!
- Dadam allakimdan katta qarz olgan ekanlar! Shuni soʻrab kelishdi. Juda katta pul oyi! 50 ming dollar emish! Hujjatlari ham bor ekan! Endi nima qilamiz?!
Oyim hayratdan qotib qoldilar.
- Voy shoʻrim! Shuncha pul-aa?!
- Oyi, nega biz behabarmiz? Hayronman. Hech narsani tushunmayapman.
Oyim ikkalamiz anchagacha oʻzimizga kelolmadik. Keyin barcha qarindoshlarimizga telefon qilib uyga chaqirtirdik. Bir maslahat chiqib qolar deya...
* * *
Hamma yigʻildi. Amakilarim, ammam, buvim va togʻam. Vaziyatni iloji boricha tushuntirishga harakat qildim. Hammamiz hayron edik. Shuncha pul qayerga ketadi?! Lekin baribir u pullar olingan, endi esa toʻlash kerak. Hamma qoʻlidan kelganicha, imkon darajasida pul berdi. Buvim va togʻam 3 ming dollar, amakilarim 5 ming dollar, ammam ham 5 ming dollar berdi. Oyim barcha tillalarini sotib kel deb berdilar, men va singillarim ziraklarimizni qoʻshdik, oʻzimning onamdan qolgan tilla uzuk bor edi, oʻshani ham sotdik. Jamisi boʻlib 20 ming dollar yigʻildi! Qolgan 30 mingni qayerdan topamiz?! Yuragim siqildi. Bir pasda bir hafta ham oʻtdi.
Eshik jiringladi. Oʻsha notanish kishining ovozi keldi.
- Kim bor? Chiqsanglar-chi?!
- Assalomu aleykum.
- Va aleykum... Pul tayyormi?
- Haa... Faqat...
- Nima faqat?!
- 20 ming topoldik, xolos. Qolganini yana biroz muhlat bersangiz toʻlaymiz.
- 20 ming?! Men 50 ming degandimku!
- Aka... Bor bisotimizni sotib shuncha yigʻdik. Tushuning bundan ortiq hozir topib berolmaymiz.
- Hechamda! Pulni topasan! Boʻlmasa...
U yana menga xunuk qaradi.
- Eshitishimcha yana 2 ta singling bor ekan. Onang nogiron emish...
- Xoʻsh... Nima demoqchisiz?
- Xohlasang yaxshi bir taklifim bor. Men va 2-3 ta ogʻaynilarimga hizmat qilasan singillaring bilan birgalikda...
Koʻzimdan oʻt chaqnab ketgandek boʻldi. Juda qattiq jahlim chiqdi. Koʻziga tik qaradim
- Qanaqa hizmat?!
- Iyeee, qanaqa boʻlardi, jonidan! Bizni xursand qilasizlarda! Shunda balki qolgan qarzlaringdan kechib yuborarman, nima deysan?!
U shunaqangi jirkanch koʻrindiki, tariflab berolmayman. Xunush ishshayganicha menga qarab turardi.
- Hoziroq daf boʻl uyimizdan, eshitdingmi? Men va singillarim ikki dunyoda ham, ming qiynalib qolgan taqdirimizda ham bu koʻchadan oʻtmaymiz. Nafas olyapmizmi demak rizqimizni Alloh berib turadi. Qarzga kelsak 3 kundan keyin kelasan. Pulingni tayyorlab qoʻyaman. Olib ketasanda qaytib bu yerda qorangniyam koʻrsatmaysan!
Notanish kishi gaplarimga hayron boʻlib qoldi.
- Mayli-mayli, oʻzing bilasan. Lekin yaxshi taklif bergandim. Oʻylab koʻr yana...
- Oʻylab boʻldim!
- Shuncha pulni qayoqdan topasan 3 kunda?
- Bu yogʻi bilan ishing boʻlmasin!
Eshikni qarsillatib yopib qoʻydim. Unga 3 kunda pul qiberaman dedimuu lekin, qayerdan topaman, boshim qotgan edi. Mayli harom yoʻlga kirmadim-ku, Allohim oʻzi bir yoʻlga boshlar!
* * *

Boʻshliq

(Hikoya)

3-QISM

Nega oxirgi paytlar dadam juda oʻzgarib qolgan edi? Koʻp ichadigan odat chiqargandilar, juda qoʻpol, qoʻrs odamga aylanib qolgandilar. Hammasi kechinchalik ma'lum boʻldi. Yakshanba kuni edi. Hammamiz uyda. Koʻz tegmasin oyim ancha yaxshi boʻlib qoldilar. Ammam maxsus oʻrindiq olib keldilar ( Nogironlar aravachasi ekan. Eng zamonaviysi. Tugmalari bor ekan. Bemalol pultda boshqargandek boshqarilarkan. Ammamning oʻgʻillari Germaniyadan joʻnatishibdi) Oyimni endi hovlida, koʻchalarda aylantirgani olib chiqyapmiz. Ranglari ham ancha kirib, uncha muncha kulib qoldilar.
Dadamning vafot etganlariga mana 7 oy boʻldi. Bu vaqt mobaynida singillarim bilan perashka, somsa, mantilar pishirib sotdik. Doʻkonlarga shirinliklar tayyorlab tarqatdik. Xullas oʻzimizni oʻzimniz oz boʻlsada taminlashga harakat qildik. Ammam ( Men bilgan eng mehribon insonim) Alloh ulardan rozi boʻlsin. Doim bizga ham moddiy, ham manaviy yordam berib turdilar. Uy toʻlovlarini, svet va boshqa soliqlarni toʻlashimizga yordam berdilar.
Oyimni hovliga olib chiqib, oʻzim kir yuvayotgan edim eshik qoʻngʻirogʻi jiringladi. Yugurib borib darvozani ochsam bir kishi turibdi (oldinlari bu odamni hech koʻrmagandim. Yuzi tirishlarga toʻla, qop qora, boʻyi ham juda uzun edi).
- Assalomu aleykum. Kechirasiz, sizga kim kerak edi?
- Akmalni uyi shumi?
Qoʻpol qilib soʻradi boyagi kishi.
- Haa, shu. Tinchlikmi?
- Akmalni chaqirvoring. Sizi kimi boʻlasiz?
- Qizlariman. Dadam...
U menga shunday xunuk koʻz bilan qaradiki, yuragimga gʻalati qoʻrquv tushdi.
- Qiziman deng... Oʻziyam bir qoshiq suv bilan yutib yuborgudek ekansiz...
- Oʻgʻzizga qarab gapiring. Nimalar deyapsiz?! Dadam vafot etganlar, yaqinda bir yil boʻladi. Sizga nima kerak oʻzi?
- Voy uzr bilmasdim. Oxirati obod boʻlsin.
U qoʻli bilan zoʻrgʻa (pisand qilmaganday!) fotiha qilgan boʻldi.
- Xullas, eshit meni. Dadang mendan katta miqdorda qarz olgan. Biznes qilaman deb. Men chet elga ketib qoldim. Bir yilda beraman degandi shunga keldim.
- Nima? Qanaqa qarz? Bizni xabarimiz yoʻq bundan.
- Xabaring yoʻq boʻlsa, mana endi bor. Menda hujjatlari ham turibdi. Telefonimga videoga ham olvognaman mendan pul olayotganini. Ishonmasang koʻr.
Notanish kishi telefonidan allaqanday video qoʻyib berdi. Unda dadam bu kishidan juda koʻp pul olayitgani tasvirlangan edi. Dadam allaqanday hujjatga qoʻl qoʻydilar. U yerda dadamdan tashqari yana 3-4 ta kishilar ham bor edi. Ustimdan muzdek suv quyilgandek boʻldi. Qoʻrqa-pisa soʻradim.
- Qancha olgandilar?
- 50 ming dollar.
- Qancha?! 50 ming?!
Quloqlarimga ishonmasdim. Shuncha pul! Dadam oʻzi qanaqa biznes qilmoqchi boʻlgan? Nega u pullarni biz hecham koʻrmaganmiz? Qayerga sarflaganlar? Dadam oʻzi nimaga aralashib qolganlar? Aqlim ishlamay qoldi. Miyamda mingta savol aylanar, ularning birontasiga javob topilmasdi.
- Menga qara, agar pullarni toʻlamasang, qoʻlimda dalillarim bor, sudga berib boʻlsa ham undirib olaman.
Koʻzimga birdan yosh quyilib keldi.
- Aka, biz bu pullarni umuman koʻrmaganmiz. Hozir oʻzi ahvolimiz yaxshi emas. Ozgina vaqt bering iltimos...
- Menga zudlik bilan pul kerak tushunyapsanmi, ey qiz. Bir necha kunni ichida chetga chiqib ketishim kerak. Bir yil muhlat bergandim dadangga, bir yil oʻtdi!
- Xoʻp hozir qayerdan topib beraman shuncha pulni? Uydagilar bilan, qarindoshlarimiz bilan maslahatlashaylik biroz vaqt bering.
- Yaxshi. Bir hafta muhlat. Pulni taxt qilib qoʻylaring! Yoʻqsa oʻzlaringga yomon boʻladi!
Notanish kishi ketdi. Meni butun tanamni ogʻir bir yuk bosib turgandek edi. Boshimda kuchli ogʻriq turdi. Sekin-sekin qadam bosib hovliga kirdim.Oyim ahvolimni koʻrib havotirga tushdilar.
- Nima boʻldi qizim? Nega homushsan? Tinchlikmi?
- Oyi...

- Bitta bolaniyam eplab tugʻolmadi, uni ustiga bepushtga aylandi! Menga bunaqa kelin kerakmas! Nodir! Hoziroq javobini ber! Ajrashasan!
Erimga qaradim. U menga xuddi dushmaniga qaragandek oʻqrayib turardi.
     - Javobini berdim, oyi. Ertagayoq ajrimga ariza berib kelaman.
Tamom. Bitdi. Ne ne umidlar bilan qurgan oilam parchalandi. Sevgan insonim mendan yuz oʻgirdi. Shifoxonadan chiqib toʻgʻri ota uyimga bordim. Dadam rahmatli, meni boshimni silab uzoq yigʻladilar.
    - Qizim... Boshinga shuncha ish tushibdi. Nega kelmading, bolam?
    - Qoʻrqdim dadajon... Meni quvib solasiz deb oʻyladim. Axir siz erimga butkul qarshi ediz-ku! Qaysi yuz bilan oldizga kelardim, dada?!
     - Qaysi ota oʻz farzandini quvib soladi, bolam? Ayb oʻzimda ham bor tez-tez holingdan xabar olib turmadim. Ayb menda bolam...
     - Unaqa demang dada... Bu Allohimni menga yozgan qismati. Nolisak shirk keltirgan boʻlamiz. Ham erim koʻchaga chiqarmay qoʻygandi, darvozadan bir hatlab chiqsang oyogʻingni urib sindiraman! Deb qoʻrqitardi...
Ota uyimda 3 yil yashadim. Orada ishga kirdim. Oʻzimni ancha oʻnglab olgandim.
Oyim yoshli koʻzlari bilan menga qaradilar, yuzlari biroz yorishganday boʻldi.
    - Bir kuni ishdan uyga qaytsam oyim boshqacha kutib oldilar meni. Yonlariga oʻtqazib dedilar.
     - Qizim, Munisam... Senga bitta yaxshi joydan sovchilar keldi. Yigit juda yaxshi ekan. Yoshi sendan biroz kattaroq. 13 yosh katta. 3 nafar shirin qizchalari borakan. Ayoli bevaqt vafot etibdi. Shunga nima deysan?
     - Bilmadim oyi... Hayronman. Erkak zotidan koʻnglim qolgan. Ochigʻi turmushga chiqqim yoʻq...
    - Unday dema qizim. Yolg’izlik faqat Allohga xos. Ertadan keyin dadang bilan men oʻtib ketsak, axir bizni ham senga bogʻlab bermaganku bolam, farzanding boʻlmasa bir oʻzing qolib ketasan qizim. Ayol kishiga suyanchiq, dardkash kerak. Jon bolam yaxshilab oʻylab koʻr. Besh qoʻl barobar emasku, dunyoda yaxshi erkaklar ham koʻp.
Shu-shu dadangizga turmushga chiqdim. Juda yaxshi, mehribon inson ekanlar. Sizlarni koʻrdim. Onalik baxtini his qildim. Sizlarga bor mehrimni berdim. Bolam yoʻq edi. Uch nafar qizning onasiga aylandim.Allohga shukr dadangiz va sizlar bilan juda shirin, baxtli kunlarim koʻp boʻldi.
    Oyim mendan koʻzlarini uzib shiftga qarab oldilar.
     - Nargiza... Sizlarni yaxshi koʻraman, qizim... Shu kunlarda dadam rahmatli juda koʻp tushlarimga kiryaptilar. Onda sonda dadangizni ham koʻraman. Ikkalalari birga osmonda uchib yurishadi tushlarimda.
Oyimning boʻgʻziga nimadir tiqilgandek 3-4 marta yoʻtalib qoʻydilar.
     - Men ham ketib qolsam kerak, qizim.
Qoʻrqib ketti. Oyimni maxkam quchoqlab oldim.
    - Unaqa gaplarni gapirmang. Bizga hali juda koʻp keraksiz, oyijon.
    - Qizim bir narsani hech qachon yodingdan chiqarma, aldamchi his tuygʻularga berilma. Yetti oʻlchab bir kes. Men qilgan xatoni takrorlama. Oʻzingga yaxshi umr yoʻldosh tanla. Shirin soʻzlariga uchma, iymoniga boq, taqvosiga qara. Solihiga oʻzingni baxshida et.
Ikki yuzim qizarib ketdi. Bunaqa gaplarni endi eshitayotganimgadir balki, uyalib ketdim.
    - Uyalma qizim. Endi yosh bola emassan. Boʻyi yetgan qizsan. Gaplarimni yodingdan chiqarmagin.
    - Xoʻp oyijon...
Oyimning hayoti bir-bir koʻz oldimdan oʻtdi. Bechora... Ketma-ket sinov, ketma-ket azob... Eng qiyin imtihon, Hayot imtihoni deyishganlari haqiqatdan rost gap!

2-QISM TUGADI

✍ Usmonaliyeva Munira.
⏰22.10.2024.       11:58

Ovozimizni eshitib qoʻni-qoʻshnidan chiqishdi. Uyimizda yigʻi sigʻi avjiga chiqdi. Biz 3 nafar yosh qizlar, nima qilish kerakligini umuman bilmasdik. Oyim esa oʻzlari yarim jon boʻlib yotibdilar. Kimdir ammamga telefon qildi. Kimdir melitsiyaga. Tong payti uyimiz juda gavjum boʻlib ketdi. Melitsiya hodimlar kelib dadamni ancha tekshirdilar. Soʻng oyimning oldilariga kirib ketishdi. Men ham ortlaridan kirdim.
- Fuqoro Usmonova Munisaxon sizmi?
- Ha, men...
- Aytingchi... Eringizga nima boʻldi. Qanday qilib bu holat sodir boʻldi?
Oyim koʻzyoshlarini bazoʻr artdilar.
- Biz qizlarim bilan oʻtirgan edik. Birdan dadasi keldilar, gʻirt mast edilar. Oʻzlarini bilmasdilar. Janjal qilib meni doʻpposlay boshladi keyin qizlarim dadalarini mendan ajratishga urinishdi. Xonasiga olib kirib qoʻyishmoqchi edi. Ularning kuchlari yetmadi. Keyin birdan qattiqroq itarib yubordim men. Qizlarim ham dadalarini menga qattiq jarohat berib qoʻymasin deya bilmay itarib yuborishdi. Eshik ochilib ketdi. Zinaga yiqilib...
Oyim buyogʻini aytolmadilar. Oʻksinib oʻksinib yigʻladilar. Men ham eshik oldida turgancha yigʻlardim.
- Iltimos, qizlarimda ayb yoʻq. Bu baxtsiz hodisa boʻldi.
- Ha... Mayli yigʻlamang opa... Qizlaringiz hali voyaga yetmagan ekan. Sizning ham ahvolingiz yaxshi emas.
- Iltimos qilaman... Jinoiy ish ochmanglar. Qizlar dadalarini nihoyatda yaxshi koʻrishardi. Oxirgi payt ishlari orqaga ketib koʻp ichadigan odat chiqargandilar. Qizlarimda umuman ayb yoʻq iltimos qilaman jinoiy ish ochmanglar...
- Xoʻp opa... Siqilmang. Eringiz oʻzi ichib kelgan. Gandiraklab yiqilib boshi qattiq lat yegan deb yozamiz. Tashvishlanman.
- Rahmat...
* * *
Dadamning barcha marakalari oʻtdi. Ammam hammasiga oʻzlari bosh-qosh boʻldilar. Uyimiz goʻyo zimistonga aylandi. Dadamni sogʻindim. Ularsiz uy huvillab qolarkan.
- Nargiza!
- Labbay, amma... Endi men ketishim kerak asalim. Onangga yaxshi qaranglar. Yordam kerak boʻlsa bemalol qoʻngʻiroq qilgin xoʻpmi? Oʻzim ham tez-tez kelib turaman.
- Rahmat ammajon... Bizni sirayam yolgʻizlatib qoʻymadiz.
Ammam meni bagʻriga bosdilar.
- Albatta hecham yolgʻizlatmayman. Axir sizlar yakka-yu yolgʻiz ukajonimdan qolgan yodgorsizlar.
Ammam ketdilar. Singillarim ham maktabiga bora boshlashdi. Men esa doimgidek oyimning yonlarida qoldim. Endi bu yogʻiga biz uchun qiyinchilik kunlar boshlangan edi...

- Nargizaaaa...
Oyimning unsiz ovozi eshitildi. Xonalariga kirdim.
- Kel yonimga oʻtir... Senga aytadigan gaplarim bor, qizim.
Yonlariga asta oʻtirdim.
- Qizim... Bu hayotda yashash osonmas ekan. Nafas olishni boshlagan kunimizdan biz hayot uchun kurashishni boshlaymiz. Aqlimizni taniganimizda bizga Allohdan turli sinovlar, imtihonlar kelib turarkan. Qachonki inson shu imtihonlardan oʻtsa, oʻshandagina asl baxtga erishadi. Asl baxt bu dunyoda emas bolam. Asl baxt - oxiratda boʻladi, inshaalloh. Biz oʻsha asl baxt yoʻlida halol rizqimizni terib, sinovlarga sabr etsak, albatta, Jannatning oltin darvozasiga yetamiz...
Oyim biroz nafaslarini rostladilar. Mayin tabassum qilib nozik barmoqlari bilan yuzlarimni siladi.
- Kechagidek esimda sendek chiroyli, orzulari limmo-lim qiz edim. Ayni yoshligimning bahori, bir yigitni uchratdim. Judayam samimiy, ochiqkoʻngil edi. Menimcha menga shunday tuyulgan. U bilan tez-tez uchrashib turardik. Uzoq-uzoq suhbatlashardik. Oxiri uni uyidagilar ham, mening uyimdagilar ham oʻrtamizdagi munosabatlardan xabar topishdi. Dadam rahmatli, boshida rossa qarshilik qildilar. Keyin esa rozi boʻldilar. Toʻyimiz boʻldi. Juda sodda odamlar boʻlganimizdan, hatto ularni tuzukroq surishtirib koʻrmabmiz ham. Boshida hammasi yaxshi edi. Keyin ularning ichki kirdikorlari ochila boshladi.
Oyim oʻrnilaridan qoʻzgʻalib oʻzlarini oʻnglamoqchi boʻlgandilar, darrov turib yostiqlarini toʻgʻirladim. Sovuq qotdilar shekilli, deb ustilarini adyol bilan yopib qoʻydim.
- Rahmat qizim. Yelkam juda ogʻrib ketgandi... Nima deb turodim?
- Toʻy boʻldi.
- Haaa... Toʻy boʻldi. Hammasi toʻydan keyin ochildi. Erimning onasi folbin ekan. Uyiga har xil odamlar kelardi. Qaynonam esa ularga hizmat koʻrsatar: fol ochar, issiq-sovuq qilar, hatto kimlarnidir kasal qiladigan, oʻldiradigan qilib sehrli tumorlar, qoʻgʻirchoqlar yasardi.
Hayratdan qotib qoldim.
- Oʻldiradigan?!
- Ha qizim. Odamlar shu darajada tubanlashib ketganki, bir birini shunaqa sehr qilib oʻldirishgacha borisharkan hatto. Men ham anchagacha oʻzimga kelolmay yurdim. Erimga juda koʻp aytdim. Onangiz bu ishlarini tashlasinlan, axir bu ulkan gunohku dedim. Qaynonam ikkalasi bir boʻlib meni doʻpposlashardi. Erim "Uningni chiqarma... Agar gʻing desang chavaqlab tashlayman" deb qoʻrqitardi. Sevib tekkan erim shunchalik zolim, johil ekanidan kuyardim, shart chiqib ketay desam qornimda 5 oylik homilam bor. Qaysi yuz bilan ota uyimga boraman. Axir oʻzimku shu odamga oʻlaman, sevaman deb tekkan. Ota-onamning raylariga qarshi chiqqan! Ham tugʻilajak farzandim hali tugʻilmasdan turib yetim boʻladimi derdim. Shu-shu oʻsha uyda tishimni-tishimga qoʻyib, Allohdan oʻzimga sabr, qaynonam bilan erimga esa tinmay ofiyat soʻrardim.
Oyim yigʻladilar. Lablari alamdan titrar, ovozi ham boʻgʻilib chiqardi.
- Qaynonam namoz oʻqiganimni koʻrsa, joynamoz ustida oʻtirganim koʻyi roʻmolimni boshimdan yulqib olib, oʻsha holatimda, joynamoz ustida meni urardi. Erim ishdan kelganida, xuddiki men katta bir ayb qilgandek, namoz oʻqiganimni, boshimga roʻmol oʻraganimni vahima qilib oʻgʻliga gapirardi. Erim ham xonaga olib kirib xumoridan chiqquncha meni savalardi.
Bir kuni qornimda juda kuchli ogʻriq turdi. Oʻzimi koʻtarolmadim, yerga yiqildim. Koʻzimni ochsam shifoxonada ekanman. Qornimni paypasladim homilam yoʻq edi! Qattiq baqirdim, jon holatda oʻzimni u yoqdan, bu yoqqa tashlardim. Hamshiralar yugurib oldimga kirishdi.
- Oʻzizni bosing Munisa, tinchlaning!
Ular menga qanaqadir ukol qilishdi. Asta koʻzlarim yumilib chuqur uyquga ketdim. Oʻzimga kelib bildimki bolam ichimda oʻlib qolgan ekan, bu ham yetmagandek yiringlab bachadonimga ham zarar yetkazgan. Ular bolaga qoʻshib, bachadonimni ham olib tashlashibdi! Endi farzand koʻrolmasligimni aytishganida, dunyolar koʻzimga tor koʻrinib ketdi. Oʻlgim kelardi, umuman hayotdan toʻygandek edim. Erim bilan qaynonam hamma aybni menga agʻdarishdi.

Boʻshliq

(Hikoya)

2-QISM

Singillarim hali yosh. Maktabi bor, oʻqishi bor. Dadam erta-yu kech ishdalar. Oyimga men qaraydigan boʻldim. Oddiygina yostiqlarini toʻgʻirlab qoʻysam ham meni "Jonim qizim, seni ham koʻp ovora qilyapman. Ilohim gʻam koʻrma, Alloh doim yoʻllaringni yorugʻ qilsin" deya duolar qilardilar. Ikkala oyoqlaridan ham ayrilgan oyim bazan qattiq-qattiq yigʻlar, alamdan, qaygʻudan yuzlari ancha soʻlgʻin, koʻzlaridan esa ma'no yoʻqolgandek edi. Bazan xonalariga kirib qolsam shiftga tikilganlaricha bir narsalarni pichirlab yotardilar. Koʻzlarining chetidan sizib chiqqan yoshlari yaqqol bilinar edi. Bir kuni ovqat tayyorlab oyimga yedirib tursam birdan koʻzlarimga qattiq tikildilar.
- Nargiza jon qizim, yaxshiyam borsan... Meni deb oʻqishing qolib ketdi. Qanchadan qancha orzularing bor edi. Hammasini barbod qildim. Kechir meni qizim...
Oyim yigʻlab yubordilar. Men ham yigʻladim.
- Nega unday deysiz oyijon? Men uchun birinchi oʻrinda siz turasiz. Begona demasdan menga, singillarimga mehr berdiz. Chiroyli tarbiya qildiz. Sizga qancha qilsam ham oz, sizni judayam yaxshi koʻraman...
- Orzularingchi? Senga har safar qarasam boshinga balo boʻlgandekman.Shunday tuyuladi menga.
- Yoʻq, baloni gapirmang oyijon. Hali hammasi yaxshi boʻladi. Oʻqirman ham, jurnalist ham boʻlarman. Muhimi siz yonimda boʻlsangiz bas.
Titroq qoʻllarim bilan oyimning koʻz yoshlarini artib qoʻydim.
- Uyda oʻqiyapman havotir olmang. U bu narsa ham yozib turibman.
- Qizim, Alloh sendan rozi boʻlsin!
* * *
Dadamning ishlari birdan orqaga keta boshladi. Yurish turishida halovati yoʻq. Doim asabiy. Bizga ham, hatto bir joyda yotib qolgan oyimga ham baqirib alamini olar edi. Bir kuni gʻirt mast ahvolda uyga keldilar. Oyimga oʻzim yozgan yangi maqolamni oʻqib berayotgan edim. Uyni aroq hidi tutib ketdi. Dadam oyogʻida zoʻrgʻa turardi.
- Haa! Oʻtiripsanlarmi yallo qilib?! Sen tekinxoʻrlarni deb hech kosam oqarmayaptiyu!
Oʻrnimdan turib dadamni xonalariga olib kirmoqchi boʻlgandim meni siltab tashladilar. Mast ahvolda oyimga zarar berib qoʻymasinlar deyam yana dadamni qoʻllarini ushladim.
- Dada! Yuring xonangizga olib borib qoʻyay.
- Qoch! Qoʻyvor! Mana bu kasalvand xotindan toʻydim!
Dadam oyimni mushtlab urib ketdilar. Jon holatda ularga yopishdim. Ichkari xonadan Malika bilan Laylo yugurib chiqishdi. Ular ham dadamni oyimdan ajratishga urinishdi. Dadam toʻxtamasdan oyimni doʻpposlardi. Oxiri bor kuchimiz bilan dadam itarib yubordik. Dadam gandiraklab eshikka urildi, birdan eshik ochilib ketib dadam zinaga yiqildilar. Boshlarini changallagancha dod deb baqirardilar. Men, singillarim va oyim qoʻrquvdan qotib qolgan edik. Dadam baqirishdan toʻxtadilar. Sekin qoʻrqa-pisa eshikdan moʻraladim. Dadamning boshi qonga belanib yotardi.
- Dada! Dada... Turing dada!
Dadam nafas olmayotgan edi. Birdan qilib qoʻygan ishimni tushundim. Jon holatda, telbalarcha baqira boshladim.
- Dadaaaa! Dadajooooon! Dada koʻzizi oching! Dada! Dada!
Singillarim ham menga qoʻshilib dadamni siltab baqirib yigʻlashar edi. Oyimning "Shoʻrim qursin! Shu odam oʻlguncha, mengina oʻlsam boʻlmasmidi!" Deb yigʻlaganlari eshitilib turardi.

Vaqtlar oʻtdi, bitiruvchi sinf boʻldim. Bir haftadan keyin "Soʻnggi qoʻngʻiroq". Kotta hayotga qadam qoʻyaman. Orzularim judayam koʻp. Jurnalist boʻlmoqchiman. Koʻp maqolalar yozib tumanimiz gazetasiga joʻnatardim. Ularni juda koʻpi bosilib chiqqan. Oyijonim ( Munisa opani yaxshi koʻrib qoldim. Ular haqiqatda mehribon ayol ekanlar. Ertaklardagi yovuz oʻgay onalardaqa emas. Bizga ham doʻst, ham opa, ham ona boʻlishga qattiq harakat qildilar) har bir yozgan maqolamni koʻzlarida yosh bilan oʻqirdilar. "Barakalla! Oʻzimning asal qizim. Bundanam katta yutuqlarga erishgin ilohim" deya duo qiladilar.
     Maktabda imtihonga tayyorgarliklar qilinyapti. Darslardan soʻng xohlovchilar uchun qoʻshimcha mashgʻulotlar bor. Bugun eng sevgan fanim adabiyotdan qoʻshimcha darsga qoldim. Lekin negadur uyga vaxliroq borgim kelar, koʻnglim nimadandir gʻash edi. Va nihoyat mashgʻulot tugab uyga qaytdim. Qiziq... Uyda hech kim yoʻq edi. Baland ovozda oyimni chaqirdim.
     - Oyijon! Oyiiiiii! Qayerdasiz?!
Hech kim javob bermadi. Singillarim ham allaqachon maktabdan kelishi kerak edi.
     - Malika! Laylo! Malikaaaaa!
Yana hech kim javob bermadi. Qoʻshnimiz Saida xola ovozimni eshitdilar shekilli darvozadan yugurib kirdilar.
     - Voy Nargiza qizim keldingmi?!
Uning yuzi juda havotirli koʻrinar edi.
    - Jon bolam uyingdegilar hammasi markaziy shifoxonaga ketishdi!
    - Nima?! Shifoxonaga?! Nima boʻldi oʻzi Xolajon?
    - Oying magazinga chiqib ketgandi. Katta yoʻlni boshiga. Qaytayotganda qandedur bitta alkash urib yuboribdi. Oying bechorani ahvoli juda ogʻir ekan!
Badanimdan muzdek ter chiqib ketdi. Koʻz oldim qorongʻulashdi. Oʻzimni yoʻqotib qoʼydim. "Qanaqasiga axir?" "Boʻlishi mumkinmas!" Yigʻladim. Koʻzim jiqqa yoshga toʻldi. Saida xolaning "hay-hay"lashiga ham qaramasdan yugurib hovlidan chiqib ketdim. Kasalxonaga yetib borgunimcha yuragim taka-puka boʻldi.
      Operatsiya xonasining oldida dadam va singillarim xomush turishardi. Yonlariga bordim. Dadam kelganimni sezmdilar ham! Qattiq qaygʻuga botgandilar. Sal turib eshik ochildi. Oppoq xalat kiygan nozikkina ayol oldimizga keldi. Yuzidan xavotirli koʻrinar, dadamga nima deyishini bilmay ikkilanardi. Dadam tutoqib ketdilar.
    - Doktor! Ayting, ayolim yaxshimi?!
    - Aka... Ayolingiz juda qattiq jarohat olgan oyogʻidan. Suyaklari maydalanib ketibdi, tiklashning iloji yoʻq, son qismidan majaqlangan. Shunga ikkala oyogʻini ham kesib tashlashimiz kerak. Boʻlmasa u yiringlab butun tanasiga oʻtib ketishi mumkin. Bu esa juda xavfli.
Dadam ham biz ham shokka tushib qoldik. Dadamning koʻzlari kotta kotta ochilganicha hech oʻziga kelolmasdi.
     - Bu nima deganingiz?! Nega?! Qaysi gunohi uchun?! Qaysi gunohimiz uchun?!
     - Unaqa demang aka. Allohga shirk keltirmang. Allohning irodasi shu ekanda. Oʻzingizni qoʻlga oling.
Dadam vajohat bilan baqirdi.
     - Men u iflosni sogʻ qoʻymayman. Meni guldek ayolimni shu koʻyga solgan marazni umrini doʻzaxga aylantiraman!!!
Doktor ayol dadamga achinib qaradi.
     - Albatta jazosini oladi. Jazosini qonun beradi.
     - Olmaganiga ham qoʻymayman!
Dadam yigʻladilar. Men dadamning yigʻlaganlarini juda koʻp koʻrganman. Lekin bu safargisi anchayin alamli edi...
                     
1-QISM TUGADI.

✍ Usmonaliyeva Munira
⏰20.10.2024     1:40

Boʻshliq

1-QISM

(Hikoya)

Shaharning markazida, eng oldi yangi qurilgan binoning balkonidan atrofni jimgina kuzatyapman. Shahar gavjum. Mashinalarning signal tovushlari, u yoqdan bu yoqqa shoshilib oʻtayotgan kishilarning, bolalar maydonchasida qiyqirishib oʻynab yotgan jajjigina kichkintoylarning shovqini hammayoqni tutib ketgan. Lekin mening qulogʻimga bularning birontasi ham kirmas, hayollarim olis-olislarga uchib ketgan edi.
10 yil... Ozmuncha vaqt emas albatta. Mana hayotimning eng goʻzal kunlariga ham yetib keldim. Bu manzilga yetguncha qancha dovonlardan oʻtdim, qancha qiyinchiliklarga sabr qildim, ne ne yoʻqotishlarni koʻrmadim ba'ri avvalosi Allohimga, keyin oʻzimga ayon. Oʻtmishim yodimga tushdi. Bolalik yillarim, juda kichkinaligimda bir mushukcham boʻlardi. Oppoq, nihoyatda yoqimtoy edi. Uyqudan uygʻonishim bilan uni ahtarardim. Bir kecha... Qop qorongʻu tun... Hamma uyquda. Gʻalati ovozlar eshitildi. Qoʻrqib uygʻonib ketdim. Ovozlar anchagacha kelib turdi. Soʻng hammayoq yana suv quygandek jimib qoldi. Tong otdi. Ertalab chiqib qarasam mening sevimli mushukcham hovlini oʻrtasida qonga belanib yotar edi. Boshi tanasidan uzib tashlangan... Oppoq yunglari qip qizil qon! Dod deb yigʻladim. Meni hech kim na onam, na dadam, na amakilarim ovuta olishmadi. Men hayotimdagi ilk yoʻqotishni oʻshanda koʻrdim. Ilk bor koʻnglim ogʻridi...
Oʻzi tabiatan juda koʻngilchan qizman. Salga yigʻlab yuboraman. Rasm chizishni, tabiat bilan ruhan suhbatlashishni yoqtiraman. Ikkinchi sinf paytim onam vafot etdilar... Men ikkinchi bor ayriliq tamini totdim. Lekin bunisi juda achchiq boʻldi. Men va mening 2 nafar singlim ona mehriga toʻymay yetim boʻlib qoldik. Oʻrtancha singlim 5 yosh, kichkina singlim 2 yarim yosh edi. Onamni tuproqqa qoʻygach dadam bechora uyda bizga qarab qolib ketdilar. Ertalabda hovlilarni tozalardilar, kirlarimizni yuvar, ovqat pishirardi. Kichkina Singlim onamni qumsab koʻp xarxasha qilib yigʻlardi. Dadam uni koʻtarganicha "Ona qizim meni... Asal qizim meni" deb erkalab qoʻshib aytib ovutishga harakat qilardilar. Kunlar shu zaylda oʻtib bordi...
Bir kun uyimizga ammam keldilar. Men maktabdan endigina kelib singillarim bilan hovlida oʻynayotgan edik. Ammam yonimizga keldilar
- Assalomu aleykum, ammajon!
Singillarim bilan ammamni boʻyniga osildik. Ammam hammamizni birma-bir yuzimizdam oʻpib quchoqladilar.
- Nargiza, dadang uydami?
- Ha amma, uyda edilar.
Ammam ichkari uy tomon kirib ketdilar. Biz oʻyinimizni oʻynashda davom etdik. Ichkaridan dadamning asabiy ovozi baralla eshitilib ketdi.
- Qoʻysangizchi opa! Men Nilufarni unutolmayman. Qanday qilib boshqasiga... Yoʻq! Keragi yoʻq!
- Menga qara uka! 3 ta qizing bor ularga ona kerak! Tushunyapsanmi?! Kichkinang Laylo aya ayalab tinme xarshasha qilsa, ishga ham borolmayapsan, bularni kelajagini oʻyla! Ertadan keyin bularingni uzatishing kerak. Ona tarbiyasi kerak qizlaringga!
Ovozlar pasaydi, endi ammam pichirlab nimadirlarni gapirar, dadamdan esa biron sado chiqmasdi. Bir payt ammam chaqirib qoldilar.
- Nargiza!
Yugurib bordim. Dadam bilan ammam haliyam pichiirlashib gaplashishardi.
- Labbay ammajon...
- Singillaring qani?
- Hovlida oʻynab yurishibdi.
- Ha yaxshi. Tez kiyinib chiqinglar. Men bilan ketasizlar. Sizlarni opketgani keldim.
Qarasam Dadam boshlarini egib oʻtiribdilar. Qoʻrqib ketdim. Bizni ammamga bir umrga berib yuboryaptilarmikan deb oʻyladim. Serrayib turaverganimga ammamning jahli chiqib ketdi.
- Nima qilib turibsan?! Bor kiyin dedim! 3-4 kunda qaytarib olib kelib qoʻyaman.
Koʻnglim joyiga tushdi! Demak mehmonga ammamlarnikiga boramiz ekan. Xursand boʻlib xonadan chiqib ketdim. Orqadan ammamning ovozi eshitilib turardi.
- Sen ukam hecham oʻylanmagin, hammasini pishitib qoʻyganman. Uchrashib koʻr. Keyin bir qarorga kelarsan.
* * *

Ammamlarnikida 3-4 kun emas, naqt 1 oy qolib ketdik. Uyimni, dadajonimni rossa sogʻingan edim. Ammam yolgʻiz yashardilar. Birinchi turmushidan ham, ikkinchisidan ham ajrashganlar, ikki nafar oʻgʻil farzandlari bor. Ular hozirda Germaniyada oʻqishadi. Biz ammamning chiroyli, hashamdor hovlisida bemalol yashadik. Nihoyat ammam "Sizlarni uylaringga olib borib qoʻyaman asallarim. Bir necha oyga Turkiyaga borib kelishim kerak" deb qoldilar.
Jonajon uyimizga keldik. Dadam hovlini oʻrtasidagi gulzorimizni sugʻoraayotgan ekanlar. Yugurib borib boʻyniga osildik.
- Dadajooooon! Sizni sogʻindik!
Tavba! Dadam juda oʻzgarib ketibdilar. Sochlarini boshqacha turmaklaganlar, kiyimlari ham top toza, tekis qilib dazmollangan. Uyimiz ham ancha oʻzgarib qopti.
- Mana ukam... Bollaringni opkeldim. Bular seni juda sogʻinib qolishdi. Ham ish yuzasidan chetga chiqib kelishim kerak. Mayli yaxshi oʻtiringlar.
- Oʻtiring opa, bir piyola choy ichamiz.
- Yoʻq ketishim kerak. Hafa boʻlma. Yanagi safar ichamiz choyni.
Ammam ketdilar. Dadam ularni kuzatib uyga qaytdi. Birdan ichkari eshik ochilib ichidan bir notanish ayol chiqdi. Egniga atlas koʻylak kiygan, sochlari chiroyli turmaklangan, yangi kelinlarga oʻxshedi. Bizni koʻrdiyu turgan joyida qotib qoldi.
- Ha, aytgancha Munisaxon... Bular meni qizlarim. Sizga aytgandimku 3 ta qizim bor, hozircha opam bilan turishibdi deb.
"Munisaxon" anchagacha bizga qarab qoldi. Keyin sekin zinadan tushib yonimizga keldi. Mayingina tabassum qildi.
- Voy asallarim... Buncha shirin ekan qizlariz, Akmal aka!
- Endi bular sizni ham qizlariz boʻladi. Ularni oʻz farzandizdek qabul qilib, mehr bersez xursand boʻlardim, Munisaxon!
"Munisaxon" yuzlarimizdan oʻpdi. Dadamga qarab quvnoq ohangda gapirdi.
- Albatta dadasi! Bular mening ham qizlarim!
Toʻgʻrisi "dadasi" deganiga rossa gʻashim keldi. Singillarim hali kichkina, ular uncha tushunishmaydi. Lekin men qandedir bu ayolni xohlamas edim. Qovogʻimni solib oldim. "Munisaxon" bizlarni qoʻyib oshxonaga kirib ketdi. Dadam avzoyimni koʻrib yonimga keldilar, boshimni silab asta gapirdilar.
- Nargiza, qizim bu opang endi biz bilan yashaydi. Buyogʻiga Munisaxonni "oyijon" deb chaqirasizlar xoʻpmi? Tushun, qizim onang uzoqlarga ketgan endi qaytib kelmaydi. U yuqorida Allohni yonida yashayapti.
Dadamning koʻzlari yoshlandi. Koʻzlarining chetidan chiqqan achchiq yoshlarini tezgina artib oldilar.
- Men onangni Nilufarimni unutolmayman, qizim. Lekin majburman senga, singillaringa ona kerak. Ayol tarbiyasi kerak. Sizlarga qarab uyda qolsam, ishim qop ketyapti axir pul topib kelishim kerakku qizim, toʻgʻrimi?
Dadam kuyunib gapirardilar. Rahmim keldi, oʻzimni qilgan ishimdan uyaldim.
- Meni kechiring dadajon...
Dadam meni va singillarimni maxkam bagʻriga bosdilar.
- Dadasi! Ovqatim pishib qolibdi. Suzaveraymi?
- Ha, albatta. Mazza qilib ovqatlanamiza?!
Singillarim bilan baravariga baqirdik. "Haa!"
Kunlarimiz shu zaylda oʻtib bordi. Munisa oyim men oʻylagandek yomon emas ekan. Mehribon, juda ochiq koʻngil. Ertalab singillarimni bogʻchaga tayyorlaydi, keyin meni maktabga joʻnatadi. Dadam ham xursand. Lekin... Lekin nimadir yetishmayotgandek tuyulaverardi menga.
* * *

Эрининг иккинчи аёли борлигини билиб қолди ва сабр қилди.

Ибн Жавзий роҳимаҳуллоҳ ўзларининг "Сифатус софва" деган китобларида қуйидаги қиссани келтирадилар.

Бағдодда кийимлар билан савдо қиладиган бой бир савдогар бор эди. Бир куни дўконига ёшроқ аёл келди, савдогар билан савдолашиб турганда юзи очилиб қолди. Савдогар кўрган заҳоти ҳайратга тушди: “Валлоҳи, лол қолдим!” – деди.

Ёш аёл айтди:

“Ўзи мен бирор нарса харид қилмоқчи эмасдим. Анчадан бери бир киши қалбимни ўртайди, унга хотин бўлишни хоҳлайман. Лекин айтишга ҳаё қилиб юрибман”.

“Мен айтишим мумкин унга, ким экан у?” – деди савдогар.

Ёш аёл: “У – сизсиз!” – деди.

Савдогар:

“Мен уйланганман, хотиним амакимнинг қизи бўлади. Бир фарзандим ҳам бор”.

Ёш аёл айтди:

“Менинг уйим ва молу мулким бор, ҳафтада икки бор келиб турсангиз, етади”.

Савдогар рози бўлиб, унга уйланди. Ҳафтада икки кун унинг уйида қоладиган бўлди.

Хотинига: “Баъзи дўстларим илтимос қилди, ўшанинг уйида тонг оттирдик”, деб юрди.

Савдогар хотини сиқилмасин, деб яна бир аёлга уйланганини айтмаган эди. Ойлар ўтиб савдогарнинг хотини эридан шубҳалана бошлади. Жорияни ишга солди. Эри дўконга кетар экан, ортидан яширинча эрини кузатишни, қаерга борса, изидан боришга буюрди. Жория бекаси айтгандек қилди. Савдогар кун қайтгач, ёш аёлининг уйига борди. Жория уни кузатиб келди ва савдогар кириб кетган уйни кўрди.

Ўша уйнинг қўшнисидан “Бу уй кимнинг уйи?” – деб сўради. Ёш бир аёлнинг уйи, у яқин ойлар ичида бир савдогарга турмушга чиққани ҳақидаги жавобни олди. Жория келиб, барча кўрган ва эшитганини бекаси айтиб берди. Бекаси жориядан буларни ҳеч кимга айтмаслигини тайинлади. Ўзи ҳам ўзини ҳеч нарсадан хабари йўқдек тутди. Шу ҳолда бир йил ўтиб савдогар вафот этиб қолди ва ўзидан саккиз минг динор мерос қолдирди.

Савдогарнинг хотини илмли аёл эди. Мерос тақсимини биларди, шунга кўра еттиминг динорни ўғлига, минг динорни эса иккига бўлди ва бир қисмини ўзига олди. Иккинчи қисмини халтага солиб жорияга берди ва айтдики: “Буни ўша уйга олиб бор ва унга: “Хожам вафот этди, қолдирган меросидан сизнинг улушингизни бекам бериб юборди деб буни ташлаб кел!”

Жория борди ва ёш аёлнинг уйига кириб, бекаси айтгандек қилди. Ёш аёл йиғлади... Ва айтдики: “Бекангизга мендан салом айтинг ва яна шуни айтингки савдогар мени талоқ қилиб кетганди. Бу меросни олишга менинг ҳаққим йўқ, буни бекангизга қайтариб беринг” – деди. Жория беш юз динор солинган халта билан бекасининг уйига қайтди.

Азиз ўқувчи!

Билмадим бу икки аёлнинг қай бирининг иши ажиброқ. Биринчининг зукколиги, эрига бўлган ҳурмати, тақвоси, мусибатда турганда ҳам адолатга кўра иш қилишими ёки иккинчисининг мероснинг саккиздан бирига ҳақли бўла туриб, уни олмаганими? Чунки савдогар уни талоқ қилмаган эди. У халтадаги динор уники эди. Аммо у ҳам биринчининг олийжаноблигидан қолишмайдиган бир жўмардлик қилган эди.

Араб тилидан Абдулатиф қори Атаханов таржимаси

​​#Ҳикоя

Кексалик ҳаловатини истайсизми?

Ўғил уй қуриш тарадудида юрибди. Ҳар куни ҳисоблайди-чамалайди, янги ҳовлининг қаерига нима қуришни мўлжаллайди, хоналар сонини чамалайди. Ҳар куни кўчага-чиқиб кирганда, ота-онаси яшайдиган хона деразаси олдига бориб улар билан салом-алик қилади. Буни қарангки, ўғил ҳар куни ўша хона олдидан кам деганда беш-олти маротаба ўтса-да, дераза ойналаридан бири сингани, шабадани тўсиш учун ойнасиз ромга ёстиқ тиқиб қўйилганини “кўрмайди”...



Тўй бошлаганидан бери аёлнинг ороми йўқ. Ҳар куни эрига алланималарнинг рўйхатини тутқазади-да, гап орасида “Қиз узатиш осонми?!” деб қўяди. Тилла тақинчоқлару чинни идишларни бир неча маротаба алмаштирди “модадан қолган” эмиш. Парда, мебеллар, келин-куёв сарполарини хориждан олиб келди. Она бир четда мунғайибгина ўтирибди. Тўнғич неварасининг ҳам тўйи кўнглига сиғмаётгани шундоқ юз-кўзидан сезилиб турибди. Набираси ¬ ўғлининг ўғли оғир касалликка чалинган, операцияси учун катта миқдорда пул керак экан. Ўғли боши қотиб унча пулни қаердан топишни ўйлаб эзиляпти. Боласи фарзандининг дардида эзилаётган онанинг кўнглига тўй сиғсинми? “Қизим, шунча пулни бугун урф бўлиб эртага эскирадиган матоҳларга сарфлагунча, укангга бер, ўғлини даволатсин, савобидан ҳам сен, ҳам фарзандларинг баҳраманд бўлади” деган ифодани онасининг кўзидан ўқиёлмаётган аёл эса дабдаба васвасига ғарқ бўлган...



Беш нафар фарзанди бор. Беш болани тарбиялаб, ўқитиб элга қўшдилар. Орзу-ҳавасли тўйлар қилиб уйлантирдилар, узатдилар. Уйлар қуриб, бешик тўйлар қилиб фарзандлари олдидаги қарзларини уздилар. “Болалардан тинчидик, Худога шукур”, деганларида қарашса, етмишни қоралаб қўйишибди. Энди тўй-маъракаларда кекса отахон-онахон дея уларни тўрга ўтирғизиб эъзозлашади. Муборак ҳаж зиёратига бораётганлар маҳалланинг ёши улуғ, пиру бадавлат кексалари дея улардан фотиҳа олишади. Шундай кезларда отанинг ҳам, онанинг ҳам кўнглида “Қанийди, бизга ҳам шундай улуғ ибодатга бориш насиб этса” деган хўрсиниқ аралаш илинж уйғонади. Болалар эса омонат дунё ҳаваслари ва тирикчилик ташвишларининг асирига айланган, ота-онасининг кекса қалбидан кечаётган орзулардан бехабар...

Мулоҳазаларимиз кўзгусидаги қиёфалар аксини танияпсизми, юртдошим? Улар мен, сиз, ҳаммамиз. Баъзан узоқдаги ота-онамизга бирровгина қўнғироқ қилиб қўйишга вақт топмайдиган, “иши кўп”, “бош қашишга вақти йўқ” одамлар...

Эрта бир кун сизу биз ҳам қариймиз. Ота-онамиз ва ён-атрофдаги кексаларга меҳр-мурувват кўрсатиш билан фарзандларимизга ибрат бўлайлик. Бугунги амалларимиз пиру бадавлатлик ва кексалик ҳузур-ҳаловатимизнинг тамал тошларига айлансин.

Умида АЗИЗ

•┈┈┈┈•❈••✾••❈•┈┈┈┈•
✅ Расмий ва манфаатли каналга аъзо бўлинг:
👉 @ZAYDIBNSOBIT01

Qahramon...

https://t.me/hikoyalar

Бир куни тулки бўридан сўради:
— Эй бўри! Менга ҳаётда қандай яшашни ўргатгин, — деган эди, бўри:
— Боргинда, мана бу тепаликдан сакра, — деди.
— Ахир оёғим синади-ку.
— Ташвишланма! Ўзим сени ушлаб оламан, — деди.

Тулки бўри айтганига ишониб сакраган эди, бўри унга ёрдам бермади. Тулки:
— Нимага мени ушлаб олмадинг? — деган эди, шунда бўри:
— Мана шу ҳаёт ҳақидаги биринчи дарс бўлиб, ҳаммага ҳам ишонавермагин, — деб жавоб берди.

Бир киши дўстига уйида жанжал чиқмай, аёли билан йиллаб гўзал умр кечирганини сўзлаб беряпти.

Мен ишдан келарканман, агар кайфиятим яхши бўлса эшикни икки марта, агар жаҳлим чиқиб турган бўлса уч марта тақиллатардим.
Агар уч марта тақиллатсам, аёлим кулиб кутиб олар, менга кундагидан бошқачароқ меҳрибон, эътиборли бўлар эди.
Аёлимни жаҳли чиққанини эса, ишдан келганимда эшикни очибла, мени кутмай ичкарига кириб кетишидан сезардим.
У куни мен унга янаям меҳрибонроқ бўлардим.

Дўсти гапини бўлди ва сўради:

Агар сен эшикни уч марта тақиллатсангу, ҳотинингни ҳам жаҳли чиқиб турган, сени кутмай ичкарига кириб кетсачи?
У ҳолда ташқарига чиқиб қайтадан, икки марта тақиллатардим.

Бир-бирини тушуниб яшашга нима етсин.

"Кўпчилик одамлар пул одамни ўзгартириб юборади дейишади, лекин аслида ундай эмас..."

Билл Гейтсдан жуда кучли сўзлар!

Кундош

«Тонгги қўнғироқ туфайли у билан уришиб қолдим. Кўзларимга қараб бақирди. Юзимга қўлларини сермаб жаҳл қилди. Мен эса бўғзимга тиқилган алам кўзларим томон ўтиши, кўзёши бўлиб чиқишини истамаганим учун жим турдим. Балки онамнинг «Хотин эрдан бир поғона паст туриши керак», деган гапи қулоғимга қуйилиб қолгани учун сукут сақлагандирман.

— Қўнғироқ қилган ким? — дедим рақамнинг бегоналигини кўриб.

Мана шу бир оғиз берган саволим уни бу қадар тутақтириб юборади деб ўйламагандим. Йўқ, бундай деганимда жаҳли чиқмади. «Қачон?» деди бу саволимга жавобан.

— Атай ўзингизни билмаганга олаяпсизми? Териб кўриб, кимлигини билайми? — дея яшил тугмага бармоқ олиб борганимда сапчиб кетди.

— Нима дейсан, тентак? Аҳмоқмисан? «Эримга нега қўнғироқ қилдингиз?» дейсанми? Ишхонамиздандир? Шунчалик фаросатсизмисан? Айтмайман кимлигини! Ё кундошим деб ўйлаяпсанми?..

Шу билан уни тўхтатиб бўлмади. Шу қадар тутақдики...

Мен баттар гумон ичида қолдим: «Нега бунчалик қўнғироқ қилишимдан қўрқди? Бир гап бор?»

У бор аламини сочиб, ишга кетди. Мен ҳаммасини ютиб, уйда қолдим. Кун бўйи хабарлашмадим. Уям жим.

«Балки ўшаниси билан гаплашиб, устимдан кулаётгандир?» йиғлагим келди.

Ишдан қайтганида салом бердим-у, бошқа лом-мим демадим. У эса кулди. Баттар ичимга оташ тушди.

— Менга ишонмайсан-а? Ишонмаганингга куяман! Ишончингни оқламаганимга куяман! Гумон уйғотадиган қандай иш қилганимни билолмай куяман. Мана, ўша рақам. Кел, бирга қўнғироқ қиламиз.

Мен индамай ўтиравердим. Эрим телефоннинг овозини баландлади. Узун-узун гудок кетди. Кейин қиз боланинг овози жаранглади:

— Почча, бўлди, опамга айтаверинг. Онам яхши. Кўричак бўлган экан. Операциядан яхши чиқди. Энди бу рақамга қилманг. Ўзимнинг телефонимни олиб келишди... Шошиб қолганимиздан телефон олмабмиз-да...

Онамга нисбатан хавотир, эрим олдидаги мулзамликдан ўзимни қўярга жой тополмай қолдим...»

#огоҳ_бўлинг

Суратдаги аёл (агар уни аёл деб бўлса!) - германиялик немис тили ўқитувчиси Верена Брюншвайгер. Ёнидаги эса унинг «Фарзандсиз эмас, болалардан қутулган: манифест» номли китоби.
Китоб (гўёки!) иқлимни муҳофаза қилиш дардида ёзилган.
Веренанинг айтишича, аёллар фарзанд кўришдан бош тортишлари керак, чунки болалар катталардан кўра кўп нафас олиб чиқаради ва оқибатда ҳаводаги карбонат ангидрид миқдори ошиб кетади. Бу ҳолат эса кучли иқлим ўзгаришларига олиб келади.

Бу иблисий китобдан айрим иқтибослар келтираман:

«Болалар - тоза иқлимнинг биринчи рақамли қотилларидир».

«Болалар ҳеч қачон ўз ота-оналарини бахтли қилмайдилар. Аксинча, уларни зомбига айлантирадилар».

«Гўдаклар сайёрамизни ифлослантиришдан бошқа ҳеч нарсага ярамайдилар».

«Ҳаётининг энг гўзал дамларини чақалоғининг ахлатини тозалашга сарфлайдиган аёлларнинг психикаси бузуқдир».

«Аёллар, болалардан озод бўлинг! Тухум босадиган уй товуқларига айланиб қолманг!»...

Бу китоб – бошланғич синфларга немис тилидан дарс берадиган, яъни доимий равишда болалар билан ишлайдиган, аммо инсониятнинг барча муаммоларида болаларни айблайдиган «ўқитувчи»нинг китоби.
Бу шайтоний китоб ўтган икки йил ичида Ғарбда ниҳоятда машҳур бўлди ва дунёнинг бир нечта тилларига таржима қилиниб, тарқатилди.

P.S. «Буларнинг бизга дахли йўқ», деманг. Болаларимиз кўчаларда тўрт оёқлаб эмаклаб, ўзларини ҳайвондек ҳис қилмагунларигача, квадроберлар ҳам бизга «дахли йўқ»дек кўринар эди. Аҳволни кўрдингиз...

© Дилфуза Комил

📱 Дилфуза Комил

Эр хотинига деди:
— Менга бирор ҳикоя айтиб бер.
Хотин:
— Доим ҳикоя айтсам, қулоқ солмайсиз.
— Айт, эшитаман.
— Қадим замонда бир жойда қуёшли кечаларнинг бирида бўйдоқ деҳқон хотини билан ўтирган экан...

Хотин ҳикоясини тўхтатди. Эр ҳайрон бўлиб, "Нега тўхтадинг, давом эт" деди. Хотин хафа бўлган оҳангда: "Айтдимку мени эшитмайсиз деб" деди.

Эр "Мен сени эшитяпман" деди.

Шунда хотини "Жуда соз. Бирор марта кечаси қуёш порлашини ёки бўйдоқ деҳқон хотини билан ўтиришини эшитганмисиз?!" дебди.

Жуфти ҳалолларимизни ростдан тинглашимиз керак.

Nozimjon domlaning #Facebook sahifasidan

📝 ЯХШИЛИК ЖАВОБСИЗ ҚОЛМАС...

Техас ресторанларидан бирида қизиқ воқеа рўй берган. Бир куни бир уст-боши кир қария ресторанга кирган ва қалтираб қақшаб столга зўрға бир амаллаб ўтириб олган. Ундан жирканган хўрандалар ҳам ундан олисроққа туриб кетишган ва официантлар ҳам ундан жирканиб ҳеч бири унинг ёнига бориб хизмат қилишни истамаганлар.

Шунда Мария исмли бир официант қиз унинг ёнига боргану, ундан буюртма қабул қилиб хизмат кўрсатишни бошлаган.

Менежер эса Марияга агар бу дайди пулини тўламаса унга ўз ҳисобидан тўлатишини айтиб пўписа ҳам қилган. Аммо Мария бунга рози булиб дайдига хизмат қилган. Ҳисоб китоб вақти келганида эса ҳамма ҳайрон қолган. Дайди пулни тўлаган ва устига устак яна қўшимчасига 100 доллар чойчақа ҳам қолдирган.

Тарелканинг тагига эса бир хат қолдириб кетган. Унда шундай сўзлар ёзилган эди:

"Сен доимо яхшилик қилар экансан, бу ишинг ҳали сени умринг давомида кўп мушкулларингни осон қилади" - деб ёзилган эди.

Кейинчалик маълум бўлишича бу "дайди" рестораннинг эгаси бўлиб ўз ходимларини синаш мақсадила шу қиёфада ташриф буюрган экан. Мария эса рестораннинг бош менежери бўлиб кўтарилди ва шундан кейин унинг ҳаётида юксалишлар даври бошланди.

Чунки бу дунёда яхшилик ҳеч қачон жавобсиз қолмайди....

@Hikoyalar ни яқинларингизга ҳам юборинг!
Rasmiy diniy kanal @zaydibnsobituz
______________

📜📚📖 @Hikoyalar каналига қўшилиш учун 👇
https://t.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ни босинг ва OK.

Izohsiz !

Қадим замонда бир одам уйланди. Биринчи куни онаси ва хотини билан дастурхон атрофида ўтириб, янги келинчак бўлгани учун аёлига таомнинг катта қисмини алоҳида эътибор, мулозамат билан узатди. Арзимаган бир қисмини эса ўта беэътиборлик билан онасининг олдига дақ этиб қўйди.

Хотини донишманд аёл эди. Ҳозироқ мени талоқ қиласан, деб туриб олди. Сабабини сўраган эди:

- Қон тортади, сендан бола кўриб, шу она каби хор бўлишни истамайман, - деб жавоб берди аёл.

Минг афсуски, айрим аёллар эри тарафидан қайнонасидан кўра кўпроқ иззат кўрсалар, ўзларича ғолиблик нашъасини сурадилар. Билмайдиларки, ҳар ким экканини ўради. Емоқнинг қусмоғи ҳам бор.

Алқисса, аёл талоғини олиб, эридан ажрашди. Вақт ўтиб Аллоҳ унга бошқа бир яхши эрни насиб этди. Йиллар ўтди, бола-чақали бўлди.

Йиллар ўтиб, бир куни туя устидаги кажава ичида борарди. Болалари атрофида парвона бўлиб, хизматига шай турардилар. Йўлда бир карвонга дуч келдилар. Карвон ортида абгор аҳволдаги ёши катта бир киши ялангоёқ пиёда борарди. Унга ҳеч ким эътибор бермас эди. Болаларига, мени ўша одамнинг олдига олиб боринглар, деди. Олиб боришгач, ҳалиги одамга деди:

- Мени танидингизми? Мен сизнинг собиқ хотинингиз бўламан. Сизга қон тортади, ҳар ким экканини ўради, демаганмидим? Кўряпсизми, болаларим мени қандай иззат-ҳурмат билан олиб юришибди. Энди ўзингизнинг аҳволингизга бир қаранг. Бунинг сабабини биласизми? Сиз онангизни хорлаган эдингиз. Мана энди жазойингизни оляпсиз. Кейин болаларига қараб деди:

- Аллоҳ учун унга эътибор бериб қўйинглар.

Ҳар бир эркак ва аёл унутмасинларки, қон тортади ва ҳар ким экканини ўради.

Арабчадан Муқим Маҳмуд таржимаси.

Gap qovun haqida emas .

Қайтар дунё...

—Азиз ака, ойижонга "плитка" олмадик-ку?
—Борақол, тез олиб кел. Келинчак қайнонаси яхши кўрадиган сутли шоколад олиб келганда ҳисобчи уларнинг нарсаларини эндигина саватдан пештахтага олаётганди...

Кечки таомдан сўнг
—Ойи, бу сизга,— деди Азиз шоколадни узатиб. Дилсора ўғлининг қўлидан ширинликни олиб, очдию, шундоқ қоғознинг ўзида бўлакларга бўлди. Энди бир бўлагини оғзига солганди, невараси мўралади
—Кел, кел, оҳ  бераман! Ўғлининг ортидан кирган Нозик ҳавотирланди "томоғи оғриб қолмаса бўлди!", аммо гапини сиртига чиқармади. Ўғли ҳам бувиси узатган ширинликни олди-ю, югуриб бориб, онасининг оғзига солди.
—Кўрдингизми,—деди қайнонаси,—бу қайтар дунё, ўғлим менга илинди, неварам сизга—ўз онасига!
Ҳар ишдан ҳикмат излайдиган қайнонаси Нозикка тарбиядан яна гўзал бир мисол келтирган эди.
Аслида, излаган одам ҳар қадамдан яхшилик топа олади,  бу бўлаётган воқеа-ҳодисаларга қайси кўз билан қарашингизга боғлиқ

© Феруза Салходжаева

Бир дарвеш узоқ бир шаҳарда машҳур авлиё яшашини эшитиб, унинг зиёратига отланибди. Йўл юриб, йўл юрса ҳам мўл юриб, дашту саҳролар ўша авлиёнинг манзилига етиб, унинг эшигини қоқибди.
“Ҳай, ким?” овоз берибди болахона даричасидан аёл киши.
“Мен фалон юртдан ҳазратимнинг зиёратларига келган дарвешман” дебди мусофир.
“Овора бўлибсан, дарвеш, — дебди аёл. — Мен унинг хотиниман. Дунёда иккита аблаҳ бўлса, биттаси ўша. Дунёда иккита беномус, алдоқчи бўлса, биттаси ўша шайтони лаин. Зиёратингга арзимайди у”, дея бор ҳақорату маломатларни ёғдириб, эрининг бошига мағзава тўкибди. “Келган йўлингга қайт” деб гапини тугатибди.
Дарвеш ҳанг-манг бўлиб қолибди. Эътироз этмоқчи бўлиб оғиз жуфтлабдию яна ўзини тийибди. “Майли, нима бўлса ҳам кўрай, чақиринг” деб оёқ тирабди.
“У уйда йўқ, чиқиб кетган” дебди аёл.
Шунда дарвеш чор-ночор эшикдан йироқлашиб, тўрт-беш қадам нари кетибди. Бир одам учрабди. “Мабодо фалон авлиёни кўрмадингизми?” сўрабди дарвеш ундан. “Кўрдим, — дебди ҳалиги киши, — ўтин тергани ўрмонга кетди”.
Дарвеш ўрмонга қараб юрибди. Бир пайт ўрмондан авлиё чиқиб келибди. Арслонга ўтин ортиб, устига ўзи ўтириб олганмиш. Йўғон бир илонни қамчи қилиб, боши узра айлантириб келаётганмиш.
“Ҳай, дарвеш! — дебди йироқдан. — Кўнглингдан нима гаплар кечганини айтайми?”
“Айтинг” дебди дарвеш.
“Шундоқ авлиё одам шундай жоҳил хотин билан қандай тирикчилик қиларкин?” деб ўйладинг.
“Тўғри” дебди дарвеш.
“Ўйлаб қара, бир хотиннинг жаврига чидай олмасам, нечук авлиё бўлдим? Ўшанинг жаврига чидадимки, арслонни эшшак қилиб, устига ўтин ортиб, илонни қамчи қилиб юрибман” дебди авлиё.

Хўш, бу ривоят билан Мавлоно нима демоқчи? Ҳалиги аёл – шунчаки аёл эмас, дунё. Мавлоно айтмоқчики, бу дунёга келдингми, бас, у сени аяб ўтирмайди. Машаққатларга дучор қилади, бошингга таҳқиру ҳақоратлар ёғдиради. Ана шунга чидай олсанг, марра сеники, бир нимага эришасан. Чидамасанг, нарёғини ўзингдан кўр. Ҳа, дунёни чидаганга чиқарган. Мана, сизга ривоят замиридан келиб чиқадиган ҳикмат.

© Жамол Камол таржимаси

Ҳовли олма, қўшни ол...
  
Қўшни ким ва қайси миллатга тааллуқли бўлишидан қатъий назар, уни ҳурмат қилмоқ ва қўшни ҳақ-ҳуқуқини  адо этмоқ одамийоик хислатларидан биридир.

   Қўшни итига сабабсиз  тош отиш, мушугини ҳайдаш эса, уни ҳақоратлаш билан баробардир.

    Бир киши ўз дўстининг олдига келиб, уйида сичқон кўплигидан шикоят қилди. Дўсти унга мушук  боқишни маслаҳат берди.
  У эса рози бўлмай:
" Мушук боқсам, уйимдаги сичқонлар қўшнимникига  қочиб чиқармикан,  деб қўрқаман"деди.
Ҳа, ўзинг учун нимани нолойиқ деб ҳисобласанг, уни ўзга учун ҳам раво кўрма!

​​- Буюк анне, мен катта бўлгунимча ҳам, ундан кейин ҳам кўп савоб иш қиламан. Савобларим ана бунча бўлиб кетади. Жаннатга кираётганингизда савобингиз етмай қолса, бемалол мендан сўрайверинг, хўпми?
Йиғлаб юбормаслик учун лабимни қаттиқ тишладимда, Ихласни маҳкам қучоқлаб олдим.
- Хўп ўғлим, борақол энди. Орқамга қайрилганимда, кўзёшларим менга бўйсунмай дув этиб тўкилиб кетди.
Ҳаёт жуда қисқа. Қалбларни парчалаш бизга ярашмайди. Сизларни яхши кўраман.

Eng zo'r, sara, tarbiyaviy va sevimli @Hikoyalar shu yerda

📜📚📖 @Hikoyalar kanaliga qo'shilish uchun 👇
https://t.me/joinchat/AAAAADuknkYHGVbghYjS1A
👆 ni bosing va OK.
Bizni aslo tark etmang! Yaxshilari albatta bo'ladi. Biz izlanishdamiz!

- Ойимга айтмайсизми?
- Йўқ, айтмайман.
- Ихласга сув сотишига ёрдам бердим.
- Ихлас ким?
- Ўртоғим, чин дўстим. Онаси билан Суриядан келган. Учта ёш укалари бор. Отаси уришда халок бўлган. Маркеттан икки лирадан сув оламиз. Совутиб тўрт лирадан сотамиз. Ўзи сотса, йигирмата, ўттизта сотади. Иккаламиз сотсак элликтадан ошади.
- Онангга айтсанг шундоқ ҳам ёрдам берадику. Қийналиб нима қиласизлар.
- Ихласни танимайсизда, у жудаям ғурурли. Хеч кимни ёрдамини қабул этмайди.
Эндигина ўн икки ёшга кирган Муслимни кўзидаги мунгни кўриб ичим ивишиб кетди.
- Тойчоғим, бу йил ўқув қуролларингни, мактаб кийимингни мен олиб бермоқчи эдим. Ихласга ҳам қўшиб олсак, нима дейсан.
- Буюк анне, у кўнмайди. Уни яхши танийман.
- Уриниб кўрайлик. Инсон хар ишни қилиб кўриши керак. Кошки демаслик учун синаб кўриши керак.
Эрталабда Ихласларникига қараб кетдик. Онаси Муслимни олдида мени кўриб хавотирга тушди.
- Хуш келибсиз. Муслимга айтдим. Уйингдагилар билиб қолса ҳафа бўлишади дедим. Қулоқ солишмади. Болада, айбга буюрманг.
- Хавотир олманг. Унинг учун келмадим. Сизга бироз ёрдам берсам майлими? Ихласга мактаби учун бозорлик қилсам.
- Ихласим бироз қайсар. Кўнмаса керак. Тўрт юз лира йиғиб қўйди. Яна уч, тўрт кун ишласа етиб қолади.
- Сиз у пулни рўзғорга ишлатинг. Ихласни менга қўйиб беринг.
Аёл бизни уйга таклиф қилди. Ғарибгина уй. Эски гилам, эски пардалар. Лекин ораста. Ёш болали уйга ўхшамайди.
- Муслим картошкали бўрак пиширдим. Яхши кўрасанку. Кел еб ол. Ихласни суви тугаб қолгандир, ҳозир келиб қолади.
Ажабланиб Муслимга қарадим. У картошкали бўракни ёмон кўради. Уйда оғзига ҳам олмайди. Ўтириб, иштаҳа билан бир бўлак бўракни еб олди.
- Муслим яхши кўргани учун, Ихлас кўп пиширтиради. Мактаб пайтида икки кунда бир пишираман. Бир кун Муслим олиб борганини ейишади. Бир кун Ихласникини.Ҳам арзон,ҳам баракали.
Ихлас келгунча онаси билан гаплашиб ўтирдик. Чевархонада ишлар экан. Музлатгичлари йўқ экан. Қўшни аёл ёрдам учун сувни совутиб бераётган экан.
- Биласизми, биз музлаткични алмаштирмоқчи эдик. Каттароғидан олмоқчимиз. Эски демасангиз уни сизга берайликми?
- Вой, қандай яхши. Сизни Аллох етказди.
Бу орада Ихлас келди. Қоши кўзи қопқора, ширингина болакай салом бериб яқинлашди.
- Ихлас, йиғиб қўйган пулингни ойингдан олдим. Бугун чегирма кетаётган экан. Бозорлик қилишга борайликми?
- Етармикан?
- Етади. Айтимку, чегирма бор экан.
- Майли.
Бу ерда мактаб бозорлари йўқ. Харидни магазиндан қиламиз. Ҳамма магазинда бир хил нарҳ ушлаб турилади. Болалар ҳамма нарсаларини бир хил қилиб олишди. Улардан олдинроқ кассага етиб бордим. Сотувчининг ёнига кўпроқ пул қўйдим.
- Қанча бўлса шу ердан олинг. Фақат болаларни ёнида икки киши учун саккиз юз лира бўлди деб қўйинг.
Сотувчи тушунди. Хўп деб кулиб қўйди. Ҳатто чиқаётганимизда болаларга биттадан ручка ҳадя қилди.
- Энди қоринчаларни ҳам ҳурсанд қилиб қўяйлик.
- Яшасин, искандар кабоб еймиз. Овқат маҳали ҳам Ихласга қараб қўяман. Узун киприклари соя солиб турган кўзлари жуда маюс. Ихлас хижолатлик билан менга қаради.
- Сизни буюк анне десам майлими?
- Албатта, мен сенинг ҳам бувингман. Ихлас қўлини ювишга кетди. Муслимга юзландим.
- Ээээ... Сен картошкали бўракни ёқтирмас эдинг. Муслим муғомбирона жилмайди.
- Ээээ... Бизни музлатгичимиз хали янгигина эди.
Ихлас келиши билан Муслим қўлини ювишга кетди.
- Буюк анне. Мен ҳаммасини билдим. Чегирма деган ёзув йўқ эди. Сотувчига пул берганингизни ҳам кўрдим. Ҳаммага кўрсатиб, мақтаниб эҳсон қиладиганларни ёрдамини қабул қилмайман. Сиз менга ҳам билдиргингиз келмади.
Нима деб жавоб беришни билмай тургандим, Муслим келиб қолиб қутилдим.
Ихласни уйигача кузатиб қўйдик, лекин ичкарига кирмадик. Беш, олти қадам юрганимиздан кейин, орқамиздан Ихлас югуриб келди...

"САВОБИНГИЗ ЕТМАЙ ҚОЛСА МЕНДАН СЎРАНГ..."

Муслимбек арзандамиз бизнинг. Унинг туғилишини ўн йил сабр билан кутганмиз. Ўн биринчи йили Аллох паҳлавондек ўғил берган. Исмини ҳам ўзим қўйганман. Лайло сути келмаётганини баҳона қилиб йигирма кундаёқ, болани менга ташлаб ишга чиқиб кетган. Уч ёшигача она деб чақирарди мени. Уч ёшидаёқ ўқишни, ёзишни ўргатганман. Етти ёшида Истанбулнинг энг яхши мактабига ўқишга бердик. Энг қиммат кастюм шимда ясантириб бордим.Синф рахбари хайрон бўлиб кутиб олди.
- Болани тўйга олиб келдингизми ёки мактабгами? Биринчидан мактабимизнинг махсус кийими бор. Ҳамма бир хил кийинади.Иккинчидан болага бу кийимлар ноқулайлик туғдиради.Дарс вақтида енгил,қулай кийим яхши. Болалар енгил ҳаракат қила олиши керак.
Кейин эътибор берсак,болалар бир хил кийимда. Спорт усулида тикилган кийимлар сифатли ва жуда қулай. Икки ой сўнгра мактаб директори чақиртирди. Дарҳол етиб бордик.
- Муслимни иккинчи синфга кўчирдик. Бола бешинчи синф программасига қадар ўзлаштириб бўлган.
У бизни ғурурлантиришда давом этди. Учинчи синфни бошлаши билан тўртинчи синфга кўчирмоқчи бўлишди. Рози бўлмадим. Тенгдошлари билан катта бўлсин дедим. Мактабда уни мақташади. Хар йили мақтов ёрлиқлари, тақдирномалар, мактаб биринчилиги, туман биринчилиги.
Ҳамма тенгдошлари қатори телефонга муккасидан кетганди. Бир психолог дугонам бошқа нарсаларга қизиқтир болани деди. Футболга қизиқди. У билан биргаликда, Мессини, Роналдуни, Погбани, Драгбани танидим. Бешиктош, Галатасарой футболини ўйингоҳларга бориб кўрадиган бўлдик. Каталониянинг Барселона клубининг бирорта ўйинини ўтказиб юбормасдик. Айниқса, эл классико бўладиган кунни байрам қилардик.
Бир куни Шириневлар майдонида кетаётган эдик. Инсонлар жума намози учун шошилишаётган эди.
- Буюк анне (буви) намоз шунчалик мухимми?
- Албатта ўғлим.
Ёшлигимизда бобом бизга сураларни, оятларни ёдлатарди. Ихлос сурасини ёдлаганимиз учун музқаймоқ олиб берган. Кавсарни ўрганганимизда лимонад олиб берган. Оятал курсини ёддан айтиб берган кунимиз паркка ўйнашга олиб борган. Бобом бизни хар битта оят ва суралар учун рағбатлантирарди. Муслимда буни синаб кўрмоқчи бўлдим. Уни рағбатлантиришимга хожат қолмади. Муслим Исломни ўрганишга қаттиқ киришиб кетди. Уни қуръон курсларига олиб бордим. Саккиз ёшидан бери намозини канда қилмайди. Пайғамбарлар тарихини ўрганиб чиққан. Меърож воқеаларини тўлқинланиб гапиради. У билан гаплашиб, мазза қилади одам.
Кеча ғалатироқ воқеа бўлди. Муслим эрталабданоқ кўчага отланиб қолди. Шундай чиқма, чиройли кийиниб ол деди онаси. Муслим бўлаверади деб қўлини силкиб чиқиб кетди. Икки соат сўнгра маркетга чиққан Лайло, жиғибийрон бўлиб қайтиб келди.
- Опа, сиз ёнини оласиз. Уятдан ўлиб қолай дедим. Оёғида шиппак, уй ичи кийимида совук сув сотиб юрибди. Суриялик бир болани топиб олган. Унга ўртоқ бўлишни ҳоҳлайдиганлар шунча. Мактабида энг обрўли оилалар фарзандларини Муслимни ёнида бўлишини ҳоҳлашади. Хали келсин, кунини кўрсатаман. Мени кўрмади. Болам дейишга ҳам уялиб кетдим.
- Унда ўтиш ёши бошланяпти. Бу вақтда болага дўст бўлиш керак. Унинг кўнглини синдириб қўймайлик. Аввал мен гаплашиб кўраман. Индамай тур. Бу ёшда сен ҳам мени куйдиргансан. Бирор марта кунингни кўрсатиб қўймаганман.
Кечки пайт терлаб пишиб Муслим кириб келди. Кийимига қараб бўлмайди. Лекин димоғи чоқ. Лайлога жим деб имо қилдим. Кечки овқатдан кейин Муслимни хонасиги кирдим. Саришта хона. Жойнамоз ёнида турк, инглиз тилидаги қуръон китоблар меҳр билан териб қўйилган. Бизнинг заиф нуқтамиз бор. Туркияда катта бўлаётган, баъзилари шу ерда туғилган кичкинтойларимиз ўзбек тилини билишмайди. Билса ҳам қийналишади. Ўтган йили келганимда Муслимга она тилимизни ўрганишни тайинлаган эдим. Натижа аъло. Бироз бузиб таллафуз қилса ҳам яхши гаплашяпти.
- Ҳўш, кунинг қандай ўтди? Нималар қилдинг ташқарида? Ўртоқларинг ким?...