ИНБАЗАРМИ, ДИН БАЗАРМИ Ё РИНГБАЗАРМИ?
« Inbazar » савдо тармоқлари раҳбари ва у ўрнатган зўравонлик тизими билан боғлиқ воқеа ва ҳодисалардан хабардор бўлсангиз керак.
Шунинг учун воқеаларни таърифлаб матн ёзиб ўтирмайман. Кейинроқ балки барча видеоларни жамлаб воқеалар йиғиндисини қўйиб қўярман.
Ўзбекистонда яшамаганим учун мен умуман билмайдиган “Инбазар” деган дўконларнинг эгаси давлатимиз ва жамиятимизнинг оёғидан тортиб ётган нима иллатлар, нуқсонлар ва салбий жиҳатлар бор бўлса, уларни битта ўзи намоён қилар экан:
- Ўзини диндор ва тақводор, инсоф ва виждонли, адолатпарвар инсон қилиб кўрсатувчи “шустряк” тадбиркор. “Ҳожи ака” бўлса ҳам ажабланмайман
- Машҳурлар, таниқли блогер ва ижтимоий фаоллар, спортчи ва санъаткорларнинг оғзини мойлаб, буларни видеоларга муҳрлаб, “еган оғиз уялар” қабилида “қисиб” юрадиган қилиш йўлини ўйлаб топган айёр
- Пули, танишлари, балки “кўча”даги, спортчилар орасидаги ва “органлар”даги танишларига суянган ҳолда “ўз подшолиги”ни яратиб олган золим подшо. Ўзи ҳукм чиқариб, ўзи ижро қилиб, қўл остидагиларга ҳам буйруқ бериб, ижро қилдириб, барча ижро жараёнларини тасвирга олиб борувчи тизимни ўрнатган мазахист
- Валло билло, “урганларини кўриб шокка тушдим. Урган одамга қонун чора кўради” деб кўзларири пирпиратиб, ўзини фаришта қилиб кўрсатадиган иккиюзламачи
- Ўз одатига кўра, калтак еган болага машина ва мансаб совға қилиб ёпғлиқ қозонни ёпиқлик қолдиришга ва аксинча бу “қора пиар”дан ҳам ўз манфаатлари йўлида фойдаланишга интиладиган порахўр. Ажойиби, болага машинани ўз ҳисобидан совға қилмасдан балки урган одамнинг машинасини олиб берган экан.
- Ва энг ачинарли ва хавфлиси, у ўзидан диний раҳнамо ясаб олиб, одамларни ишга олишда эътиқодга қараб дискриминация қилиб келган. Яъни у Конституция, Виждон эркинлиги тўғрисидаги қонун ва Меҳнат кодексидаги моддаларни қасддан бузиб, ўзи яратган “подшолик” ичида араб тилини ўқишни билмаса, намоз ўқимаса, диндор бўлмаса ишга олмай келган.
Бу ҳолатнинг яширин бошқа бир томони борки, бунда динсизлар ва намоз ўқимайдиган мусулмонлар эмас, балки эътиқоди кучли инсонлар қурбонга айланадилар. Чунки арабча ўқиб, намозга берилиб, диний ваъзларни тинглаб юрган инсонлар уларга ўзини дин ҳимоячиси, иймонли тақводор, адолатли мусулмон қилиб кўрсатилган айёр раҳбарга шак-шубҳасиз ишониб, сал кам иймон келтириб сўзсиз итоат қиладиган ишчиларга айланадилар. Шу сабабдан уларни “диндор ва тақводор” раҳбар “адолат” юзасидан урса, сўкса, хўрласа ҳам ғиринг дея олмайдилар.
Бундай диний “асос”га қурилган лойиҳа, у давлатга пул келтираётган бўлса ҳам узоқ муддатларда давлат ва жамиятнинг пойдевори остига сув қуяди.
Яна бир томони, қудратли раҳбар ҳар сафар бировларни уриб, хўрлаб, видеога олиб, барчага тарқатса ҳам унга ҳеч нима бўлмаганини кўргач, улар ҳам ўзларини биров ҳимоя қилишига ишонмайдилар ва калтаклансалар, хўрлансалар ҳам жим турадилар.
Дастлаб калтак еган боланинг видеолари чиққанида айримлар “Эркаксан-ку, калтак еб турмасдан жавоб қайтармайсанми?” деб ёзган ҳолатлар бўлди. “Самосуд”га “самосуд” (самозащита бўлса ҳам) билан жавоб беришни ёқламаган ҳолда, йигит уларга жавоб қайтаришини ва ҳатто уларни уришини тасаввур қилиб кўринг. “Камбағални туянинг устида ҳам от қопади” деганларидай бир зумда ИИБ келиб, зўравон раҳбарнинг “окахонлари” ёрдами билан бечора болани камида 10 йилга қамаб юборишган бўларди. Ҳозирги ҳолатда эса, шунча видеолари, яъни исботлари тарқалган бўлса ҳам шахсан мен жиноятчи деб ҳисоблайдиган раҳбарни жарима ёки узоғи билан 15 сутка қамоқ билан ёпти ёпти қилиб юбориш эҳтимоли йўқ эмас.
Шундай бўлгач, калтак еб жим турган йигитлар, ҳали видеолари чиқмаган гувоҳлар, видеолари бўлмаган жабрдийдаларга “Индамай калтак еб туравердингми?” деб таъна қилиш нотўғри бўлади.
Юқоридагиларни ҳисобга олиб, “Инбазар”нинг раҳбари кимнинг кими, кимлар билан салом-алиги борлиги, кимларни видеоларга олиб, оғзини ёпиб қўйганлигига қарамасдан қонун олдида жавоб бериши керак. Акс ҳолда, ўзи шундоғам давлатга, органларга, судга ишончи юқори бўлмаган халқнинг юртимизда адолат борлигига ишончи янада сўниши мумкин.
