Bektosh Khatamov @bektoshkhatamov Channel on Telegram

Bektosh Khatamov

14 Jan, 13:16

🎉 Bayramingiz muborak bo‘lsin!

Ayollarni odatda oyga o‘xshatishadi, ular nurlari bilan tunga o‘xshash hayotimizni oydinlatishlari bor gap. Ammo oy nurini qayerdan oladi? Albatta, quyoshdan. Bu hayotdagi quyoshlarimiz esa mard yigitlarimizdir.

Jamoamizning hurmatli yigitlari, Quyosh singari olamni yoritishda davom eting.

Siz bor ekansiz, biz xotirjamlikda ertangi kunga ishonch bilan olg‘a qadam bosaveramiz.

🤗 Bayramingiz muborak bo‘lsin!

——-
🎉 С праздником!

Женщин часто сравнивают с луной, которая освещает своим светом нашу ночную жизнь. Но откуда Луна берет свой свет? Конечно, от солнца. Наши солнца в этой жизни — наши храбрые молодые люди.

Дорогие ребята из нашей команды, продолжайте освещать мир, как Солнце.

С Вами мы сможем двигаться вперед со спокойствием и уверенностью в завтрашнем дне.

🤗 Счастливого праздника!

@profiuniversity

1,755

Bektosh Khatamov

14 Jan, 11:01

Доллар мазах қилганда деган расм!

@bektoshkhatamov

2,986

Bektosh Khatamov

14 Jan, 08:10

Гамбаримасу.

- 12 йил Японияда яшаяпсан, бу ерда жуда кўплаб нарсалар ўргандинг, лекин кетиш керак бўлса ва ўрганган нарсаларингдан фақатгина биттасини олиб кетишга мажбур бўлсанг, нимани олиб кетган бўлар эдинг?

- Гамбаримасу.

- Нима у?

- Бир ишга, бир ҳунарга, бир бизнесга, умуман олганда ҳаётдаги ўзинг севган ишнинг ҳақиқий соҳиби бўлиш учун ўзингни максимум даражада шу ишга бағишламоқ. Таксичимисан? Шу иш сенга ёқадими? Энг зўри бўлишинг керак. Қассобмисан? Шу ишдан завқ оляпсанми? Шу ишнинг энг зўр мутахассиси бўлишинг керак.

Японлар айнан “гамбаримасу” туфайли урушдан кейинги энг қашшоқ давлатдан дунёнинг энг бой давлатига айланди. Агар инсон ичида гамбаримасу бўлса, ҳар қандай қийинчилик, ҳар қандай муаммо оддий бўлиб қолади.

@bektoshkhatamov

3,313

Bektosh Khatamov

14 Jan, 02:56

Фокус.

Бир ишни севиб бажарсангиз, унга қанча вақт ва маблағ кетиши сизни умуман қизиқтирмайди, асосийси қилиш керак деган хаёл тўлиқ қамраб олади. Уйқудан олдин, уйқуда, турганингизда, ётганингизда шу иш ҳақида ўйлайверасиз.

Ана шунақа иш учраб қоладиган бўлса, уни асло қўйворманг, чунки у ҳаёт мазмунига айланиб қолади, шу ишга фокусни қаратинг, пул ва бошқа нарсалар ўзи сизни қувиб келаверади. Асосийси фокусни йўқотиб қўйманг.

@bektoshkhatamov

4,491

Bektosh Khatamov

12 Jan, 12:04

Ишончлар жанги.

Биласизми, ишончлар қанчалик инсонларни бир-биридан узоқлаштиради? Маълум бир ҳикояга ишонган одамлар бошқа бир ҳикояга ишонган инсонларни душман каби кўра бошлашади.

Чунки бизни бир ҳақиқат бор, ундан бошқа ҳақиқат йўқ деб ўстиришган, бизникидан бошқа ҳикояга ишонадиганларни ўзимизга душман деб кўрамиз. Буни кичик бир ҳудудий бўлинишдан тортиб давлатлар бўлинишигача, динлар, миллатлар, ирқлар бўлинишигача олиб келади.

Масалан, яҳудий деган ҳикояга ишонганлар мусулмон ҳикоясига ишонганларни қирмоқда. Оддий бир кичик мисол айтаман: талабалик давримизда талабалар вилоят, вилоят, ҳатто туман-туман бўлиниб олишар эди. Ҳозир ҳам шундай. Биров билан танишсак, биринчи саволимиз: қаердансиз? бўлади.

Чунки биз бир вилоятлик бошқа бир вилоятликни қўллаб-қувватлайди, бир жойдан бўлса, ёрдами тегади деган ҳикояга ишонамиз.

Икки фарқли дин вакили бўлган икки севишган ҳаётини барбод қилганлиги ҳақида эса мана бу 👉 видеода батафсил айтиб бердим.

Умуман олганда биз инсон сифатида мутлақ ягона ҳақиқат бор деган тушунчадан узоқ бўлишимиз керак деб ҳисоблайман.

@bektoshkhatamov

4,987

Bektosh Khatamov

12 Jan, 09:33

Прокурордан чиққан ҳокимлар.

Саидали ака прокурор ёки ички ишлар органларидан чиққан ҳокимлар қисқа вақтда ўзини оқлаши мумкин, лекин узун вақтда барибир ўзини оқламайди деб ёзибдилар.

Мен эса прокуратура ёки ички ишлардан чиққан ҳокимлар умуман ўзини оқламайди деб ҳисоблайман. Бунга асосий сабаб биздаги ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларидаги инсонларнинг миясида шаклланган “жиноятчини топиш” деган фокус. Хоҳлайдими ёки йўқми тизимнинг ўзи уларда ҳамма нарсадан ёки ҳар кимдан шубҳаланишга ўргатиб қўяди.

Уларнинг наздида ҳамма жиноятчи, ҳаммани жазолаш керак. Масалан, ҳозир ва шу ерда жазоланиши керак деган таомил билан иш кўришади. Умуман олганда узоқни кўра оладиган ҳокимларни тайёрлаш дастури зарур деб ўйлайман. Масалан, ривожланган давлатларда ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларидан бошқарувга қўйиш амалиётини умуман учратмайсиз, чунки ундай одамларни халқнинг ўзи сайламайди.

Бизда эса ҳокимлар ҳозиргача ҳам тайинланади холос, сайланадиган бўлса, ишончим комилки, бирорта ҳам ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган вакили ҳокимликка сайлана олмайди, чунки халқ уларни фақат жазоловчи позициясида қабул қилган.

Бу аслида ёмон эмас, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи одам ҳар нарсадан шубҳаланиши табиий ҳолат, аммо ёмон томони шундаки, улар ҳокимликка ўтган пайтларида мияни олдин ишлаган жойида ташлаб кета олмайдилар.

Шунинг учун биз ҳозир ҳам баъзи ҳокимларни “қама буни, беш йиллигини текшир, ҳозир аризасини ёзсин, бўшат ишдан, йўқот буни” деган хитобларини эшитамиз, асосий муаммо шундаки, “мутлақ ҳокимият чексиз қонунсизликни келтириб чиқаради”.

@bektoshkhatamov

4,166

Bektosh Khatamov

12 Jan, 05:26

Илм, таълим ва сунъий интеллект

Яқин ярим йил ичида ChatGPTдан фойдаланиш ва дарс бериш жараёнида ChatGPTни талабаларга таълим беришдаги имкониятларини шахсан ўрганиб чиқдим. Интернет, ҳусусан, ChatGPT таълимни ташкил қилиш мазмунини ва шаклини тубдан ўзгартириб юборди, десам ҳеч ҳам хато қилмаган бўламан.

Таълим олиш манбалари ҳозирда ўқитувчидан (домладан) ўқувчи (талаба)ларга ўтиб (“марказда талаба” тамойили), ҳозирги даврда талабаларнинг ўзлари томонидан (масалан, ChatGPTдан) маълумот/билим излаш имкониятлари анча кенгайди. Бу борада ўқитувчининг (домланинг) мақоми “таълим берувчидан” “мотивация берувчига” айланиши даркор.

Юқоридагиларни эътиборга олиб, республика олий таълим муассасаларида 1-босқич (foundation year)даги (таълим йўналишидан қатъий назар) барча фанларни қуйида кўрсатилган фанларга алмаштирилишини истардим:

1. Мотивация бериш ва олиш асослари;

2. Маълумот йиғиш ва уларни таҳлил қилиш методологияси

3. Мен ва сунъий интеллект: методологик тавсиялар;

4. Таълим олишга ўзим масъулман: методологик тавсиялар;

5. Тўғри ўқишга 100 қадам: методологик тавсиялар;

6. Тўғри эссе/илмий маъқолалар ёзишга 100 қадам: методологик тавсиялар.

Сиз қайси фанларни яна қўшган бўлар эдингиз. Изоҳларда фикрингизни ёзиб қолдиринг.

@azizovulugbek

3,814

Bektosh Khatamov

11 Jan, 14:26

Ҳусанов тўлқини.

Абдуқодир Ҳусанов ростан ҳам жуда катта тўлқинни олиб келади, Ўзбекистон ҳам инсон капитали, истеъдоди билан дунё етакчилари қаторида тура олишини исботлаша олади.

Бу катта тўлқинни олиб келади, яъни энди футбол скаутлари Ўзбекистондан ҳам талант топиш мумкинлигини англаб етиша бошлашди. Энди Европа скаутлари фақат Африкадан эмас, Ўзбекистондан ҳам талант қидиришни бошлайди.

Бу эса нафақат футбол, балки бошқа соҳаларни ҳам жалб қилишни бошлайди.

@bektoshkhatamov

4,704

Bektosh Khatamov

10 Jan, 13:11

Огоҳлик.

Грузияга борадиганлар учун эслатма, биз келган самолётда эрталаб борган 9 киши қайтиб келди. Грузияда Ўзбекистон фуқароларига нисбатан паспорт текшируви қаттиқ олиб борилмоқда.

Келаётган Ўзбекистон фуқароларидан қайтиш билети, меҳмонхона брони, неча кунга келганлиги сўралмоқда, бирор меҳмонхонани айтсангиз, ўша меҳмонхонага телефон қилиб ростан ҳам брон бор ёки йўқлиги текширилмоқда.

Бир ўзбекистонлик эркак дўстининг олдига келаётган экан, лекин дўстининг фамилиясини билмас экан, шунинг учун қайтариб юборишибди. Дўстларингизнинг фамилиялари билан билиб юриш кони фойда экан.

Бундан ташқари кўринишга ҳам қарашмоқда, ўранган, ҳижобли ёки қандайдир диний атрибутлар кийиб ёки тақиб олган одамларни ўтказиши жуда қийин бўлмоқда, ўтказган тақдирда ҳам сўроқ қилиб, аниқ барча фактларни текшириб кейин ўтмоқда.

@bektoshkhatamov

15,908

Bektosh Khatamov

10 Jan, 00:46

Кичик, аммо катта ўзгариш.

Саакашвили Грузия президентлигига келишидан бироз ўтиб пойтахт Тбилисидан Батуми томон мошинада йўлга чиқади. Йўлда бир АЁҚШ (автомобилларга ёқилғи қуйиш шаҳобчаси), яъни халқ тилида заправкада тўхтайди ва ҳожатхонага кирмоқчи бўлади, аммо заправкадагилар янги президентни танимайди ва ҳожатхона фақат ходимлар учун дея жавоб беради.

Шу воқеадан кейин Саакашвили кичик, аммо жуда катта ўзгаришларга олиб келган қарор қабул қилади, бу қарорга кўра ҳар қандай заправка олдида албатта жамоат ҳожатхонаси бўлиши, у текин бўлиши ва тўлиқ санитария қоидаларига жавоб бериши шарт қилиб қўйилди.

Ундан ташқари заправкалар туристлар учун қулай бўлиши, ҳар бир заправка олдида озиқ-овқат дўкони бўлиш талаби қўйилди.

Ўзи кичкина ўзгаришдек туюлган қарор бутунлай мамлакатнинг туристга бўлган муносабатини ва туристларнинг мамлакатга бўлган муносабатини ўзгартириб юборди.

Халқнинг ҳар бир вакили турист қанчалик муҳим эканлигини, хизмат кўрсатиш юқори даражада бўлиши кераклигини тушуниб етди.

P.S. Қизиқ буларда ҳам метрога сийиб кетадиганлар бормикан-а?

@bektoshkhatamov

6,290

Bektosh Khatamov

09 Jan, 12:50

Грузия валюта бозори.

Грузияда валюта икки хил усулда сотилади, биринчиси бизники каби банк, унда валюта алмаштириш учун паспорт кўрсатишингиз шарт, иккинчиси маҳаллик кичик тадбиркорлар томонидан сотилади, унда паспорт кўрсатиш шарт эмас.

Иккинчи усул биздаги қора бозорнинг қонуний варианти десак ҳам бўлади. Кичик тадбиркор лицензия олади, давлатга солиқ тўлайди ва истаганча валюта олди-бердиси билан шуғулланаверади.

Банкдан афзаллиги 24 соат ишлайверади, банк эса ҳафтада беш кун фақат иш соатларида ишлайди, бундан ташқари паспорт кўрсатиш шарт эмас. Валюта нархи эса деярли банк билан бир хил, салгина арзон ҳам юради.

@bektoshkhatamov

5,675

Bektosh Khatamov

09 Jan, 11:46

Казино бизнеси.

Ҳозир Батумидаман, бу ер Қора денгиз бўйидаги Лас-Вегас дейилади. Умуман Грузияда ўз халқи казинога кира олмайди, казино фақат туристлар учун ташкил қилинган.

Дунёнинг турли давлатларидан турист Грузияга казинога кириш учун келишади. Батумига асосан Туркия, Қозоғистон ва Ўзбекистондан казинога кириш учун келишар экан, урушдан олдин Россиядан келувчилар сони жуда кўп бўлган экан, лекин ҳозир сал камайиб қолибди.

Бизда ҳам Мўйноқда шунақа жой қилишни режалаштирилган эди, аммо кейинчалик бу режа қолиб кетди. Менимча бу мамлакатга жуда пул ва турист оқимини олиб келади, бу масалани ҳам ўйлаб кўриш керак менимча. Худди Грузия каби фақат туристлар учун рухсат берилса, анча жойлар ўз-ўзидан ривожланиб кетар эди.

@bektoshkhatamov

5,105

Bektosh Khatamov

07 Jan, 07:42

Энергия тақсимоти.

Танамизда мия энг катта энергия олар экан, у ҳатто уйқуда ҳам ишлайди, агар биз бутун танага энергияни тўғри тақсимламасак, мия бизни кемиришга тушади ва бутун энергиямизни еб битиради, натижада ҳолсизлик, ҳар хил негатив фикрлар, асабийлашиш, стресс каби нарсалар келиб чиқади, чунки мия зуриқиш билан ишлайди.

Энергияни тана бўйлаб тўғри тақсимлай олганлар эса ҳаётда анча позитив, стресслардан ҳоли тарзда яшар экан. Harvard Business Review (HBR) нашрининг маълумот беришича энергия тақсимотини тўғри йўлга қўя олган бизнесменларда пул оқими енгил шаклланар экан, чунки қарор қабул қилиш анча самарали бўлар экан.

@bektoshkhatamov

7,090

Bektosh Khatamov

03 Jan, 16:27

Ғайрат Дўстовнинг озод қилиниши…

Ҳозир ростини айтсам, жуда кўпчилик Ғайрат Дўстовни озод қилинди деб ёзмоқда, лекин аслида озод қилинмади, шунчаки жазо муддати 15 суткадан 8 суткага қисқартирилди ва Ғайрат Дўстов ўзи 8 сутка ўтириб қўйгани учун суд залидан чиқариб юборилди десак тўғрироқ бўлади.

Бунда суд ҳали ҳам Ғайрат Дўстовнинг ҳаракатларини майда безорилик деб малакаламоқда, бу эса умуман бошқа нарса. Мен ҳали ҳам тушунмаган жойим: Ғайрат Дўстов кимни ҳақорат қилди? У ҳақорат қилган инсонлар даъвогар сифатида судда қатнашдими? Улар ИИБга ариза билан мурожаат қилдими? Шаҳобча ходимлари деган мавҳум одамлар ўзи кимлар? Айнан қаерда ҳақорат бор?

Кейин жамоат тартиби бузиш, жамиятда юриш-туриш нормаларини бузиш деганда ўзи аниқ бир рамка борми? Мана бундай қилсанг, рамкангдан чиқасан, мана бу рамканинг ичи деган тушунча борми? 183-модда билан аслида хоҳлаган одамни 15 суткага тиқиш мумкин.

Бу ўзига хос “дежурний” модда бўлиб қолган, агар биз ростан ҳам ҳуқуқий-демократик жамият қуриш истагида бўлсак, бунақа мавҳум жумлаларга тўла навбатчи моддалар қонунчилигимизда бўлмаслиги керак.

@bektoshkhatamov

15,397

Bektosh Khatamov

03 Jan, 10:07

Ҳа, айтганча бугун Грузияга етиб келдик. Грузияда тоғ-чанғи курортига кетмоқдамиз, у ердан жуда ҳам ажойиб контентларни сизлар билан бўлишиб бораман.

Барча контентни мана бу линк орқали кузатиб боринг. Грузияни умуман бошқа томондан кашф қиламиз.

https://www.instagram.com/khatamov.bektosh?igsh=MTNmZzV1ejBiMHFhdg==

@bektoshkhatamov

8,234

Bektosh Khatamov

03 Jan, 09:59

Бекликни йўқотмайлик.

Белгиянинг пойтахти Брюсселда airbnb орқали уй ижарага олдмм, ростини айтсам, олдинлари қаерга борсам, рейтинги юқори меҳмонхона олар эдим.

Бу сафар қандайдир айнан уй ижарасини синаб кўрай деб олдин Парижда, кейин эса Брюсселда Airbnb платформаси орқали уй ижарага олиб кўрдим, ҳам ўзимга тажриба, ҳам контент учун деб ўйладим.

Парижда олган уйимизда ҳеч қандай воқеа содир бўлмади, Париждаги уй ҳақида мана бу 👉 видеода ҳаммаси гапириб берганман.

Аммо Брюсселда бизни биз кутмаган воқеа кутиб турган эди. Брюсселда тарихий бир уйни ижарага олдик, биринчи куни ҳаммаси яхши ўтди, аммо иккинчи куни турмуш ўртоғим билан айланишга чиқиб қайтиб келсак, уйга ўғри кирибди, сал кам 5000 долларга яқин нарсаларни ўғирлаб кетибди.

Airbnb платформаси зарарни қоплаб берди, аммо барибир ёмон бўлди. Шу бекликни йўқотмасдан синалган меҳмонхоналарда яшаб юравер дегандай бўлди-да.

Брюсселда қандай уйни ижарага олганим ҳақида мана бу 👉 видеода айтиб бердим.

@bektoshkhatamov

8,387

Bektosh Khatamov

03 Jan, 02:13

Мободога.

Аэропортда учиб кетиш терминалида “Pie Republic” деган овқатланиш шаҳобчаси бор. Кассада жуда эҳтиёт бўлинг, долларни 14500 сўмдан ҳисоблашади, нега ундай деган саволга секин елка қисиб қўяверашади. Олмаган нарсангизга ҳам қўшиб юбориши мумкин. Карта аппарат ишламаяпти деб фақат нақд пул қабул қилди.

Билиб қўйган яхши.

@bektoshkhatamov

6,560

Bektosh Khatamov

01 Jan, 19:10

Адолат қарор топиши керак.

Аслида халққа керак бўлган ягона нарса адолат, халқ қашшоқ, ночор ҳолда ҳам бир амаллаб кун кўриши мумкин, чироқ бўлмаслиги, газ бўлмаслигини ҳам бир амаллаб ўтказиши мумкин, лекин халқдан охирги томчи адолат олиб қўйилса, халқ жунбушга кела бошлайди.

Араб баҳори 2010 йил 17 декабрда Тунисда бошланган. Бу воқеа маҳаллий савдогар Муҳаммад Буазизийнинг ўзини ёқиб юбориши билан бошланди. У полиция томонидан адолатсиз муносабатга учраганидан кейин норозилик сифатида ўз жонига қасд қилди. Бу воқеа кенг жамоатчиликнинг ғазабини келтириб чиқарди ва мамлакат бўйлаб оммавий намойишлар бошланди.

Тунис президенти Зин Эл-Обидин Бен Али 2011 йил январда мамлакатни тарк этишга мажбур бўлди. Бу воқеа араб дунёсидаги бошқа давлатларга ҳам таъсир кўрсатди.

——-

Ҳозир Ғайрат Дўстов тармоқлар қаҳрамонига айланиб бормоқда. Унинг уйига турли одамлар тинмасдан ёрдамлар юбормоқда, оиласининг ҳолидан хабар олиб турилибди, умуман олганда ўзига хос табиий кампания бошланиб кетди. Жуда катта норозиликларни ҳам тармоқларда кўрмоқдамиз, бунинг мисқоллаб йиғилган ҳурматни пақирлаб ҳаво совуриш дейилади.

@bektoshkhatamov

6,815

Bektosh Khatamov

01 Jan, 13:01

183-модда. Майда безорилик

Майда безорилик, яъни жамоат жойларида уятли сўзлар билан сўкиниш, фуқароларга ҳақоратомуз шилқимлик қилиш ҳамда жамоат тартибини ва фуқароларнинг осойишталигини бузувчи шу каби бошқа хатти-ҳаракатларда ифодаланган жамиятда юриш-туриш қоидаларини қасддан менсимаслик

———

Дўстов Ғайрат Аҳмадович шу сўзларни айтгани учун майда безорилик деб 15 суткага қамалибди.

Майли мен бир нарсага тушунмаган жойим: шаҳобча ходимларини ҳақоратлаб жамоат тартибини бузиб майда безорилик қилди дея судья Дадахонова қарор чиқарибди.

Шунда шаҳобча ходимлари шикоят қилган бўлиши керак, яъни даъвогар деган жойида аниқ шахслар бўлиши керак, уларнинг исм-фамилияси, манзили, улар киритган аризанинг мазмуни ва айнан нима деб сўкканлиги бўлиши керак эди.

Аммо мен биринчи марта мавҳум шахсларни сўкканлик учун қамаб юборилган ҳолатни кўрмоқдаман ё Ўзбекистонда бўлаверадими?

@bektoshkhatamov

7,598

Bektosh Khatamov

31 Dec, 10:45

Her şeye rağmen.

Мен бу йилни ўзим учун “her şeye rağmen” деб номламоқчиман, туркларнинг “her şeye rağmen” деган ибораси “ҳеч нарсага қарамасдан” деган маънони беради.

Ҳаётимизда жуда кўплаб воқеалар биз хоҳлагандек бўлмаслиги мумкин.

Биз танлаган инсонлар биз хоҳлагандек бўлиб чиқмаслиги мумкин, йўлнинг ярмида хато қилганимизни тушунишимиз мумкин.

Ҳукумат биз хоҳлагандек бўлмаслиги мумкин, давлатнинг олган қарорлари бизнинг фойдамизга ишламаслиги мумкин, ҳатто бизга зарар ҳам бериши мумкин.

Ишимиздан айрилишимиз мумкин, бизнесимиз биз айтгандек ўхшамаслиги мумкин, пул йўқотишимиз мумкин.

Соғлиғимиз биз истагандек бўлмаслиги мумкин, қайсидир жойимиз оғриши мумкин, хасталик бизга азоб бериши мумкин.

Умуман хоҳишларимиз ва имкониятларимиз бир нуқтада кесишмаслиги мумкин, лекин бир нарса жуда муҳим: ҳеч нарсага қарамасдан бахтли бўла олиш, ўзингизга, демак шундай бўлиши керак экан, энг хайрлиси ва энг яхшиси мен учун шу экан дея далда бериб яна йўлда давом эта олиш.

Шунинг учун 2025-йилда ҳеч нарсага қарамасдан бахтли бўлишингизни тилайман. Билингки, қайсидир иш, воқеа, ҳолат сиз истагандек бўлмаса, демакки унинг туташувчи нуқтаси бор, униси ҳам яхшиликка, ичингизда “her şeye rağmen” деб қўйинг етарли.

Барчангизни кириб келаётган 2025-йил билан табриклайман.

@bektoshkhatamov

7,550

Bektosh Khatamov

30 Dec, 16:48

2024-йилдан ўзим учун олган 10 сабоқ.

1. Катта стратегияларни кичик одамлар билан қилишни ўйлаб ҳам ўтирманг.

2. Кўпроқ бера оладиган инсонлар, кўпроқ оладилар.

3. Ишончни йўқотмаслик энг катта бойлик. Бебаҳо ишончни арзон одамларга бериб бўлмайди.

4. Хатоларни тезроқ содир қилиш керак, ундан ҳам улардан хулоса чиқариб давом этиш керак.

5. Сендан ёрдам сўралмаган жойга ўзинг ёрдам бераман деб суқилма.

6. Бир ёлғон аралаштирган, ваъдасида турмаган инсонлар билан алоқани узиб қўявериш кони фойда.

7. Саёҳат яна кўпроқ вақт ажратиш ҳаётни кўпроқ қадрлашга туртки бўлади.

8. Ҳар қандай мағлубият бошқача йўл топиш учун имконият.

9. Ўзини биринчи ўринга қўя олган инсонгина бошқаларнинг ҳаётига маъно бера олади.

10. Қадриятлар билан манфаатлар тўғри келганда қадриятларни танлаш керак.

@bektoshkhatamov

7,444

Bektosh Khatamov

26 Dec, 17:16

Ёлғонсиз жамият.

Ҳар бир миллат ва давлатнинг ўзига хос маданияти, урф-одатлари бор, ҳар бир миллат ўзгача маданиятга эга ва бу маданиятлар миллатларда асрлар давомида шаклланиб борган.

Ҳозир Финландиядаман. Биз билган ўша Финландияда таълим анча ривожланган, лекин бу дегани буни шундоққина кўчирсак, бизда ишлаб кетади дегани эмас. Ёки иккита дарсликни олиб келиб бизда ўзбекчада чиқарсак, биз ҳам финларга ўхшаб таълимда биринчи бўлиб оламиз дегани эмас.

Умуман бирор нарсани кўчириб олиб келишда миллатнинг маданиятини ҳам кўчириб олиб кела оламанми деган савол қўйиш керак. Фин жамияти ёлғонсиз жамиятнинг яққол мисоли десак бўлади, умуман одамлар давлатни давлат одамларни алдайман деган хаёлнинг ўзи йўқ.

Яна бир мисол, фин маданиятига кўра эркаклар ва аёллар бир саунада чўмилишади, ўтиришади, бу маданият уларда болаликдан шакллантирилади, ҳатто уларнинг дарслик китобларида ҳам бу бор, сиз дасрликни тўғридан тўғри таржима қилганда шу маданият билан бирга таржима қиласизми?

Менимча бизнинг биринчи мақсадимиз ёлғонсиз жамият яратиш бўлиши керак деб ўйлайман, акс ҳолда бир йил фин тажрибаси деб пуллар ҳавога совурилади, иккинчи йил сингапур тажрибаси дея триллионлаб пуллар ейилади.

Биз финлардан кўчиришимиз зарур бўлган нарса - ёлғонсиз жамият. Қолгани ўз йўлига тушиб кетади.

P.S. Фин сауна маданияти ҳақида мана бу 👉 видеода батафсил тушунча бердим.

@bektoshkhatamov

7,285

Bektosh Khatamov

25 Dec, 19:07

Айтишларича ҳалиги Республика олий таълим кенгаши протоколи бекор қилиниши арафасида эмиш.

Ноқонуний қарор қабул ҳам қилинаверади, бекор ҳам қилинаверади, бу қарорни қабул қилганларга ҳеч қандай ҳуқуқий жазо ҳам қўлланилмайди, кейин яна бошқачасини қабул қилишади.

Ишқилиб сизлар нима қилсаларинг ҳам қонунга тўғри келаверади-эээ.

@bektoshkhatamov

5,811

Bektosh Khatamov

25 Dec, 17:50

Милоддан аввалги ва милодий йилни адаштирадиганлар учун
👉 маълумот 👈 тайёрладим.

@bektoshkhatamov

5,712

Bektosh Khatamov

25 Dec, 14:25

Кетиб қолса-чи?

Мен жуда кўпчилик бизнесменлар билан учрашганимда турли мавзуларда суҳбатлашамиз, фикр алмашамиз ва умуман тажриба алмашамиз. Биз бошқарув жамоаси билан келишиб олганмиз, ходимларнинг билим олиши учун пул аямаймиз, умуман қандайдир ходимга қизиқ курс чиқиб қолса, юбораверамиз.

Ходим ўзи бошқа лавозимда ишлаши мумкин, дейлик ходим сотув бўлимида ишлайди, аммо касаначилик бўйича бир курс чиқиб қолди, юбораверамиз. Фақат бир шарти бор, ўрганиб келган нарсани камида 5 одамга ўргатиши керак.

Бир акамиз билан гаплашганда, укам, палонча пул сарфлаб ходимни ўқитсанг, эртага у кетиб қолса-чи?, мен шунинг учун ўқишига пул сарфламайман деб қолдилар.

Рости гап бу савол олдин ҳеч ўйлаб кўрмаган эканман, лекин жавоб худди миямда муҳрлангандай турган экан, бирдан “кетиб қаерга ҳам борар эди, шу жамиятга боради-да” деб юборибман.

Ўртага бироз сукунат тушди ва даврада бошқа мавзу бошланиб кетди, лекин менинг миямда ўзимнинг жавобимдан қониқиш туйғуси дискотека бошлаб юборган эди.

@bektoshkhatamov

———

А если уйдёт?

Когда я встречаюсь со многими бизнесменами, мы обсуждаем разные темы, обмениваемся мнениями и делимся опытом. Мы в нашем руководящем коллективе договорились, что не будем жалеть денег на обучение сотрудников. Если появляется какой-то интересный курс, мы без проблем отправляем их учиться.

Сотрудник может работать на другой должности, например, в отделе продаж, но если появится курс по ремеслу, мы всё равно отправим его. Единственное условие — он должен будет обучить как минимум 5 человек тому, чему научился сам.

Как-то я разговаривал с одним знакомым, и он сказал: «Брат, ты потратишь кучу денег на обучение сотрудника, а что, если он потом уйдёт?» Он добавил, что именно поэтому не тратит деньги на обучение своих работников.

Честно говоря, я раньше никогда не задумывался над этим вопросом, но ответ у меня был как будто заготовлен заранее. Я сразу же сказал: «А куда он пойдёт? В это же общество и пойдёт!»

В разговоре повисла небольшая пауза, и мы перешли на другую тему. Но в моей голове моё собственное высказывание вызвало такое чувство удовлетворения, словно там началась дискотека.

@bektoshkhatamov

7,066

Bektosh Khatamov

24 Dec, 17:06

Кенгаш ўзи нима?

Республика олий таълим кенгаши Вазирлар Маҳкамасининг 2019-йил 26-декабрдаги 1037-сонли қарорига мувофиқ тузилган нодавлат нотижорат ташкилот ҳисобланади, яъни мустақил тижорат субъектига солиқ тайинлаш ваколати уёқда турсин, ўзи давлат ташкилоти ҳам эмас.

Вазирлар Маҳкамасининг худди ўша 1037-сонли қарорнинг 3-иловасига мувофиқ Республика олий таълим кенгаши таркиби тасдиқланган.

Лекин 29-ноябрь куни кенгаш битта протокол билан кенгаш таркибига ўзгартириш киритиб юборган. Вазирлар Маҳкамасининг қароридаги кенгаш таркибида баъзи инсонлар ҳам бор, лекин кенгашнинг 29 ноябрдаги протоколидаги кенгаш таркибида баъзилар йўқолиб қолган.

Вазирлар Маҳкамасининг қарори? Нима у? Вазирлар Маҳкамасининг қарори Нодавлат нотижорат ташкилот протоколидан ҳам устун бўлибдими?

@bektoshkhatamov

5,547

Bektosh Khatamov

24 Dec, 16:34

Нафас олсак, майлими?

Байрам 4 фоиз билан тугагани йўқ, яна ўша аллақандай нодавлат нотижорат кенгаш чиқарган ноқонуний қарорга кўра олий таълим ташкилотлари ректорлари (директорлари)нинг:

2025 йил 'атроф-муҳитни асраш ва яшил иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш учун профессор-ўқитувчиларнинг бир кунлик иш ҳаққини ушлаб қолиш назарда тутилибди.

Ундан ташқари ҳар бир талаба бошига меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 10 фоизи миқдорида спорт майдончалари қурилишига ажратиш зарур эмиш.

Ўзбекистонда яшасак, майлими? Нафас олсак, уришмайсизларми?

@bektoshkhatamov

4,901

Bektosh Khatamov

24 Dec, 14:30

Вазирнинг улпон йиғиши жуда ёмон сигнал.

Бу бизнес оламига ҳам жуда ваҳимали сигналлар беради. Ўзбекистонда бизнес қилиш вазир, ҳоким, яна бошқа амалдорларнинг хоҳиш ва истаклари билан солиқ пайдо бўлишининг ўзи жуда қўрқинчли сигнал.

Нега?

Чунки бу давлатда қонунлар ишламаслигини, ким қачон хоҳласа, ўша пайтда қарор қабул қилиб солиқ йиғиши мумкинлигини кўрсатади. Бу эса инвестиция, ҳар қандай инвестор учун таҳлика яратади.

Бундани ҳам ёмон бу ҳолат Президент ва қонун чиқарувчи органнинг легитимлигини савол остига қўяди? Чунки бундай қарор қабул қилишнинг ўзи мен Президентдан ҳам, Олий Мажлисдан ҳам олийроқман, мен хоҳлаган пайтда, хоҳлаганча солиқ сола оламан деган тушунчани беради.

Яна бир савол: нега 4 фоиз? Нега 5 эмас, нега 10 эмас, нега 25 эмас? Нега 2 эмас, 4 қаердан чиқди?

@bektoshkhatamov

5,162

Bektosh Khatamov

24 Dec, 14:21

Мана шу таклифни қайси нодавлат ОТМ раҳбари берди экан, бизнинг нодавлат ОТМ таъсисчилари телеграм гуруҳимиз бор, гуруҳдаги бирорта ҳам таъсисчи бунақа таклиф ҳақида эшитмаган. Бу таклифни ким киритган бўлиши мумкин?

@bektoshkhatamov

3,550

Bektosh Khatamov

24 Dec, 14:07

Мана бу қарор ноқонуний, яна пул кўчириб юрманглар.

Олий таълим, фан ва инновациялар вазири ҳеч қанақа 4 фоиз солиқ солиш ваколатига эга эмас. Эмишки Олий таълим, фан ва инновациялар вазирига нодавлат олий таълим муассасалари ҳар йили талабалардан олинадиган шартноманинг 4 фоизи миқдорида “улпон” солинглар деб илтимос қилган эмиш.

Шу нодавлат олийгоҳ раҳбарлари ким? Менга бир кўрсатинглар, сизлар “муууунчааа молодеслар-ааа?”

Нодавлат олий таълим муассасалари оддий тижорат субъекти ҳисобланади, уларга солиқ солиш учун солиқ қонунчилига ўзгартириш киритилиши керак, солиқ қонунчилигига ўзгартириш киритиш учун Олий Мажлисда депутатлар ҳеч бўлмаса, кнопкани босиши керак, кейин Сенатда ҳам тасдиқланиши керак.

Унақа вазир айтса, тўланиб кетавермайди. Унда бирдан биз 90 йилларга қайтдик, хоҳлаганимиз қиламиз, қонун бу вазир деб айтиб қўйинглар, биз шунга қараб иш қилайлик.

@bektoshkhatamov

3,513

Bektosh Khatamov

24 Dec, 10:24

Тўғрисўзлик қадрияти.

Ҳозирда Harvard Business School (HBS)нинг корпоратив бошқарув бўйича жуда қиммат бир курсида таҳсил олмоқдаман. Унда 2020-йилгача Starbucks компаниясининг корпоратив бошқарув ва инсон ресурслари (HR) бўйича бош директори бўлиб ишлаган Люси Ҳелм (Lucy Helm) ҳам дарс бермоқда.

Унинг сўзларига кўра компания жуда тезлик билан бозорга киришни хоҳласа, аввало ишни миссияларни аниқлаб олиб қадриятларни ходимлар ва раҳбарларга сингдиришдан бошлаши керак.

Компания тўғри ишлаши учун компаниянинг ўзида тўғрисўзлик қадриятини мустаҳкамлаш энг муҳим қоида ҳисобланар экан. Фойда кўриш компания учун жуда муҳим, лекин компания фойда деганда фақатгина моддий фойдани кўзламаслиги энг асосий қадриятлардан бири бўлиши керак.

@bektoshkhatamov

———

Ценность честности.

В настоящее время я обучаюсь на очень престижном курсе по корпоративному управлению в Гарвардской школе бизнеса (HBS). На этом курсе также преподаёт Люси Хелм (Lucy Helm), которая до 2020 года занимала должность директора по корпоративному управлению и человеческим ресурсам (HR) в компании Starbucks.

По её словам, если компания хочет быстро выйти на рынок, она должна в первую очередь определить свою миссию и внедрить ценности среди сотрудников и руководства.

Для правильной работы компании главным правилом считается укрепление ценности честности внутри организации. Прибыль, безусловно, важна для компании, однако одной из основных ценностей должно быть понимание того, что прибыль – это не только материальная выгода.

@bektoshkhatamov

3,335

Bektosh Khatamov

23 Dec, 16:39

🚫 Bizneslar "qotili", ya'ni "кассовый разрыв"

📈 Forbes jurnalining yozishicha 40% bizneslar pul yetishmasligi "кассовый разрыв"ni biznesi o'smasligining asosiy sabablaridan biri sifatida keltirar ekan.

Umumiy holatda 60% kichik biznes egalari pul oqimi bo'yicha muammolarga doimiy duch kelishadi.

Bunga asosiy sabablardan biri - bu albatta biznesdagi pulning ko'p qismi muzlab yotishi.

Bugun sizlar bilan shu mavzuda gaplashamiz

😉 Ertangi online darsimiz ham yodingizda a?!

Kanal: @biznesda_pul_boshqaruvi

3,559

Bektosh Khatamov

23 Dec, 14:19

Хатоларни тезроқ қилиш йўли.

Spotify асосчиларидан бири Даниэл Эк бир пайтлар шундай деган: “Биз хатоларни бошқалардан тезроқ қилишни мақсад қилганмиз.”

Бу бироз ғалати туюлади, тўғрими? Мусиқачилар эса бу сўзга: “Ҳа, буни албатта қилдингиз,” деб жавоб беришар эди. Лекин Эк аслида нима демоқчи бўлган?

У шундай демоқчи бўлган: агар сиз янги бир нарсани синаб кўрсангиз, хатоларга йўл қўясиз. Ва рақобатбардош муҳитда хатога йўл қўйишдан қўрқмаслик муҳимдир, чунки хатолардан тез ўрганиш ва тезда яхшиланиш имконияти туғилади.

Болалар хатолар қилишга йўл қўйишади, аммо катталар ундан қочишади. Аслида, катталар хатолардан қўрқишади. Лекин, агар хатолар қилмасангиз, ҳеч нарса ўрганмайсиз. Бу эски фикр, аммо фойдали.

Постмортем таҳлил хатолардан ўрганиш учун осон ва самарали усулдир. Лойиҳа тугагач, қуйидагиларни сўранг:
— Нима содир бўлди?
— Нега бундай бўлди?
— Нималарни ўргандик?
— Кейинги сафар нимани бошқача қиламиз?

Энг муҳими, “Ким айбдор?” деб сўраманг! Ҳеч ким хатолик учун танқид қилинмаслиги керак. Аксинча, хатога йўл қўйган кишига миннатдорчилик билдиринг, чунки улар ҳамманинг бирор нарсани ўрганишига имконият яратди.

P.S. Амстердам кўчаларида юриб келган хаёлларим.

@bektoshkhatamov

——-

Как быстрее совершать ошибки

Один из основателей Spotify Даниэль Эк как-то сказал: «Мы стремимся совершать ошибки быстрее, чем кто-либо другой.»

Звучит немного странно, не так ли? Музыканты могли бы на это ответить: «Да, вы определённо это сделали.» Но что же на самом деле имел в виду Эк?

Он, вероятно, хотел сказать следующее: если вы пробуете что-то новое, вы обязательно будете совершать ошибки. И в условиях конкурентной среды важно не бояться ошибаться, чтобы быстро учиться на своих ошибках и быстро совершенствоваться.

Дети могут позволить себе ошибаться, а вот взрослые избегают этого. На самом деле взрослые боятся ошибок. Но если вы не допускаете ошибок, то и ничему не учитесь. Это старая мысль, но всё ещё полезная.

Постмортем-анализ — это простой и эффективный способ извлечь уроки из своих ошибок. Когда проект завершён, задайте себе следующие вопросы:
— Что произошло?
— Почему это произошло?
— Чему мы научились?
— Что мы сделаем по-другому в следующий раз?

Самое важное — не спрашивать: «Кто виноват?» Никто не должен быть осуждён за совершение ошибки. Напротив, будьте благодарны тому, кто совершил ошибку, ведь благодаря этому у всех появилась возможность чему-то научиться.

P.S. Мысли, которые пришли во время гуляния по Амстердаму.

@bektoshkhatamov

3,508

Bektosh Khatamov

23 Dec, 08:18

Францияда қандай талаба бўлиш мумкин? Уй ижараси қанақа? Иш топса бўладими?? Ўқиш харажатларини тўлаш тартиби қандай? Халқаро диплом олиш мумкинми? Бу саволларга тўлиқ жавобни мана бу 👉 видеода топишингиз мумкин.

Франциядан сиз учун махсус.

@bektoshkhatamov

3,776

Bektosh Khatamov

22 Dec, 13:29

Тушунча ҳосил қилишингиз учун 👉 видео.

@bektoshkhatamov

——

Видео 👈 для того, чтобы у вас сложилось представление.

@bektoshkhatamov

4,160

Bektosh Khatamov

22 Dec, 13:12

Уруш - тинчликдир.

Нидерландия (Голландия)да юриб биринчи эътибор берган нарсам ҳамма жойда одамлар худди сигарет каби марихуана (наша) чекишади. Ҳа, наша қонунийлаштирилган, марихуана дўконлари, ҳатто уйда етиштириш учун махсус қўлланмалар мавжуд.

Лекин шунақа бўлса-да, аҳоли нашаванд бўлиб кетмабди, кейин бунинг сабабларини ва натижаларини ўрганишни бошладим.

Бу сиёсатга дастлаб жуда катта қаршиликлар бўлган экан, турли тарафлар бўлган экан, лекин бундай қонун қабул қилинишининг асосий сабаби аҳоли орасида наркотикка боғлиқлик ва ноқонуний наркотик савдосини камайтириш бўлган экан. 🫠
Бу сиёсат “толерантлик сиёсати” (gedoogbeleid) деб номланади.

Жамият хавфсизлигини таъминлаш:
Марихуана фақат махсус рухсатномага эга “кофе-шоплар”да сотилади. Бу эса наркотик моддалар савдоси билан боғлиқ жиноятларни камайтиришга ёрдам беради.

Наркотикларнинг назорати:
Марихуананинг қонуний савдоси унинг таркиби ва сифати устидан назорат ўрнатиш имконини беради. Бу эса зарарли ва қўшилмалар аралаштирилган моддалар тарқалишини чеклайди.

Соғлиқни сақлашга эътибор:
Фуқароларга марихуанадан фойдаланиш бўйича маълумотлар берилади ва уларга ёрдам кўрсатилади. Бу эса наркотикка боғлиқликнинг олдини олишга ёрдам беради.

Политика ва иқтисодий фойда:
Қонуний савдодан солиқ тушумлари орқали иқтисодий фойда олинади. Шу билан бирга, полиция ва суд тизимида наркотик билан боғлиқ ишлар камайиб, улар бошқа муҳим масалаларга йўналтирилади.

Ёшларни ҳимоя қилиш:
Қонунийлаштириш ёшларни ноқонуний бозорлардан ҳимоя қилиш ва назоратни кучайтириш мақсадини кўзлайди.

Бу сиёсат турли баҳсларга сабаб бўлса-да, Нидерландияда наркотик моддаларга боғлиқ жиддий муаммоларнинг камайиши ва жиноятчилик даражасининг пасайиши кузатилган.

@bektoshkhatamov

———

Война — это мир.

Находясь в Нидерландах (Голландии), первое, что бросилось мне в глаза — это то, что здесь повсюду люди курят марихуану (коноплю) так же, как сигареты. Да, марихуана легализована: существуют магазины, где её можно купить, а также специальные руководства по выращиванию марихуаны в домашних условиях.

Но, несмотря на это, население здесь не превратилось в наркоманов. Я начал изучать причины и последствия такой политики.

Сначала эта политика столкнулась с серьёзным сопротивлением и вызвала множество споров. Однако основной причиной её принятия стало стремление снизить уровень зависимости от наркотиков и сократить незаконную торговлю наркотиками.

Эта политика называется “политика толерантности” (gedoogbeleid).

Обеспечение общественной безопасности:
Марихуана продаётся только в специальных “кофе-шопах”, имеющих соответствующую лицензию. Это помогает уменьшить преступность, связанную с незаконным оборотом наркотиков.

Контроль за наркотиками:
Легальная продажа марихуаны позволяет контролировать её состав и качество. Это предотвращает распространение вредных примесей и поддельных наркотиков.

Забота о здоровье:
Гражданам предоставляется информация о безопасном употреблении марихуаны, а также доступ к программам помощи. Это помогает предотвратить наркотическую зависимость.

Политика и экономическая выгода:
Легальная торговля марихуаной приносит налоговые поступления в бюджет. Кроме того, уменьшается нагрузка на полицию и судебную систему, которые могут сосредоточиться на более серьёзных преступлениях.

Защита молодёжи:
Легализация защищает молодёжь от нелегальных рынков и усиливает контроль над их доступом к наркотикам.

Хотя эта политика вызвала немало споров, в Нидерландах был зафиксирован спад серьёзных проблем, связанных с наркотиками, а также снижение уровня преступности.

@bektoshkhatamov

3,923

Bektosh Khatamov

22 Dec, 11:15

Берлин девори.

Ҳозир Амстердамдаман, “Believe it or not” деган музейдаман. Мана шу орқамда турган девор капитализмнинг ғалабаси социализмнинг қулаши десак бўлади. Бу Берлин деворидан бир парча экан. Расм ўша даврда Шарқий Германияда яшаган болалар томонидан чизилган.

Берлин девори — Германия пойтахти Берлин шаҳрини иккига бўлиб турган тарихий тўсиқ бўлиб, у 1961 йил 13 августда қурилган ва 1989 йил 9 ноябрда ағдарилган.

Қисқача тарих:
• Қурилиши: 1961 йилда ГДР (Герман Демократик Республикаси, Шарқий Германия) ҳукумати томонидан қурилган.

• Мақсади: Ғарбий Берлинни Шарқий Берлиндан ажратиш ва социалистик Шарқий Германия фуқароларининг капиталистик Ғарбий Германияга қочишини тўхтатиш.

• Тузилиши: Берлин девори 155 км узунликка эга бўлиб, баландлиги 3.6 метрга етган. У тиканли симлар, мина майдонлари ва қўриқлаш миноралари билан мустаҳкамланган эди.

Аҳамияти:

Берлин девори “Совуқ уруш” рамзларидан бири бўлиб, Ғарб ва Шарқ ўртасидаги сиёсий ва мафкуравий тақсимотни ифодалаган. Унинг қурилиши миллионлаб оилаларни ажратган ва инсон ҳуқуқларининг бузилишига олиб келган.

Йиқилиши:

1989 йил 9 ноябрда Германия халқининг намойишлари ва Совет Иттифоқидаги ўзгаришлар натижасида Берлин девори қулатилди. Бу воқеа Германиянинг бирлашиши ва Европада янги даврнинг бошланишига олиб келди.

@bektoshkhatamov

———

Берлинская стена

Сейчас я нахожусь в Амстердаме, в музее под названием “Believe it or not”. Эта стена за моей спиной может символизировать победу капитализма и падение социализма. Это фрагмент Берлинской стены. Рисунок на ней был сделан детьми, которые жили в Восточной Германии в то время.

Берлинская стена — исторический барьер, разделявший столицу Германии, город Берлин, на две части. Она была построена 13 августа 1961 года и снесена 9 ноября 1989 года.

Краткая история:
• Строительство: Построена в 1961 году правительством ГДР (Германская Демократическая Республика, Восточная Германия).
• Цель: Разделить Западный и Восточный Берлин, а также предотвратить бегство граждан социалистической Восточной Германии в капиталистическую Западную Германию.
• Конструкция: Берлинская стена имела длину 155 км и высоту 3,6 метра. Она была укреплена колючей проволокой, минными полями и сторожевыми башнями.

Значение:
Берлинская стена стала символом “Холодной войны” и политического, идеологического разделения между Западом и Востоком. Её строительство разлучило миллионы семей и привело к нарушениям прав человека.

Падение:
9 ноября 1989 года, в результате массовых демонстраций в Германии и изменений в Советском Союзе, Берлинская стена была разрушена. Это событие положило начало объединению Германии и открыло новую эру в истории Европы.

@bektoshkhatamov

3,671

Bektosh Khatamov

22 Dec, 07:11

Menimcha bu insoniyat tarixidagi eng muhim fotosurat. Bu 1990 yilda Voyager 1 zondi tomonidan 6 milliard km masofadan olingan Yer sayyorasining surati. Keyinchalik, ushbu fotosuratdan ilhomlanib, fizik Karl Sagan shunday yozgan:

“Bu nuqtaga yana bir nazar tashlang. U o‘sha yerda. U bizning uyimiz. U bizmiz. Siz sevgan har bir inson, siz bilgan har bir kishi, siz eshitgan har bir kishi, mavjud bo'lgan har bir inson unda o'z hayotini o'tkazdi. Azob-uqubatlar, minglab dinlar, mafkuralar va iqtisodiy ta'limotlar, har bir ovchi va terimchi, har bir qahramon va qo'rqoq, har bir sivilizatsiya yaratuvchisi va vayron qiluvchisi, har bir shoh va dehqon, har bir kishi. Bu erda sevishgan juftliklar, har bir ona va ota, har bir yorqin bola, ixtirochi va sayohatchi, har bir axloq o'qituvchisi, har bir yolg'on siyosatchi, har bir "super yulduz", har bir "eng buyuk rahbar", bizning urug‘imiz, tarixidagi har bir avliyo va gunohkor yashagan. Mana shu quyosh nurida akslangan tashlandiq joyda...

Yer ulkan kosmik maydondagi juda kichik sahnadir. Unda sarkardalar va imperatorlar shon-shuhrat va zafar ilinjida qisqa muddat qum donasiga ega bo'lishlari uchun to'kilgan qon daryolari haqida o'ylab ko'ring. Bu nuqtaning bir burchagida yashovchilarning boshqa burchakning zo'rg'a kun ko‘rayotgan aholisiga qilgan cheksiz shafqatsizligi haqida o'ylab ko'ring. Ular o'rtasida qanchalik tez-tez kelishmovchiliklar paydo bo'lishi, ular bir-birlarini o'ldirishga intilishlari, nafratlari qanchalik issiq ekanligi haqida fikrlang.

Bizning turishimiz, tasavvurimizdagi ahamiyatimiz, koinotdagi imtiyozli maqomimiz haqidagi illyuziya - bularning barchasi mana shu rangpar yorug'lik nuqtasida ro‘y beradi. Bizning sayyoramiz - bu kosmik cheksizlikdagi yolg'iz chang zarrasi. Bu ulkan bo'shliqda bizni jaholatdan qutqarish uchun kimdir yordamga kelishiga ishora yo'q.

Yer hozirgacha hayotni qo'llab-quvvatlashga qodir bo'lgan yagona dunyodir. Boshqa boradigan joyimiz yo'q - hech bo'lmaganda yaqin kelajakda. Unda vaqtincha hozir bo‘la olamiz xolos. Mustamlaka qilishga qodir emasmiz. Xohlaysizmi yo'qmi, shu Yer endi bizning uyimiz.

Aytishlaricha, astronomiya kamtarlikni shakllantiradi va xarakterni mustahkamlaydi. Ahmoqona takabburligimizning shu mitti dunyomizning bu rasmidan ko'ra, ahmoqona yaxshiroq namoyishi bo'lmasa kerak. O‘ylaymanki, bu bizning mas’uliyatimizni oshiradi, bir-birimizga mehr-oqibatli bo‘lish, yagona uyimiz – rangpar ko‘k nuqtani asrab-avaylashdek burchimizni eslatib turadi”.

@hamzajumayev

3,074

Bektosh Khatamov

21 Dec, 09:20

Такман назарияси.

Жамоавий иш худди қўрқинчли атракционда учгандай гап.. Жамоанинг кайфияти ҳам, руҳи ҳам, албатта, натижалари ҳам кўтарилиб тушиши мумкин.

Биз кўпинча жамоа муҳитга фаол унча эътибор бермаймиз, жамоавий маданият шаклланишига енгил қараймиз: барча ишлар йўлга тушади ёки тушмайди — буни омадга боғлаймиз ва унга таъсир қилиш имкони йўқ деб ўйлаймиз. Аммо тадқиқотлар шундан далолат берадики, жамоалар фақат омад туфайли шаклланмайди. Улар устида ишлаш керак. Одамларнинг жипс жамоага айланиши жараён орқали рўй беради.

1960-йилларда психолог Брюс Такман жамоа ривожланишининг қуйидаги босқичларда рўй беради:

Ташкил топиш (Forming)
Гуруҳ йиғилади. Бир-бирини таниш жараёни кўпинча ишончсизлик ҳисси билан кечади. Мен ҳақимда нима деб ўйлашади? Улар мени қабул қиладими? Мен қандай роль ўйнайман? Бу босқичда жамоа аъзолари ўртасидаги муносабатлар ҳали номаълум ва аниқ эмас. Улар бир-бирига ҳали ишонмайди.

Шиддатланиш (Storming)
Биринчи ноаниқлик босқичидан сўнг, жамоада ҳар бир аъзо ўз ролини топади. Баъзилар фаол равишда рол олишса, бошқаларга роль тақсимланади. Бу босқичда сиз доимий равишда ўз манфаатларингизни жамоанинг манфаатлари билан мувозанатлаштиришингиз керак бўлади. Куч учун курашлар ва бошқа низолар юзага келади. Огоҳ бўлинг: баъзи жамоалар бу босқичдан ўта олмайди.

Нормага келтириш (Norming)
Жамоа аъзолари қолган келишмовчиликларни ҳал қилиб, умумий мақсад ҳақида ўйлай бошлайдилар, қоидалар ва асосий қадриятлар бўйича келишувга эришадилар ва ролларни белгилашда биргаликда ишлайдилар. Улар ўзларига ишонч ҳосил қиладилар ва барча мотивацияни ҳис қилади.

Фаолиятга ўтиш (Performing)
Энди ҳақиқий иш бошланади.

@bektoshkhatamov

——-

Теория Такмана

Командная работа похожа на поездку на страшном аттракционе. Настроение команды, её дух и, конечно, результаты могут подниматься и опускаться.

Мы часто не уделяем должного внимания командной атмосфере и легкомысленно относимся к формированию командной культуры: всё либо получится, либо нет — мы списываем это на удачу и считаем, что не можем на это повлиять. Однако исследования показывают, что команды не формируются просто благодаря удаче. Над этим нужно работать. Превращение группы людей в сплочённую команду — это процесс.

В 1960-х годах психолог Брюс Такман выделил следующие этапы развития команды:

Формирование (Forming)
Группа собирается. Процесс знакомства часто сопровождается чувством неуверенности. Что обо мне подумают? Примут ли меня? Какую роль я буду играть? На этом этапе отношения между членами команды ещё не определены и остаются неясными. Они пока не доверяют друг другу.

Шторминг (Storming)
После первого этапа неопределённости каждый член команды находит свою роль. Одни берут её на себя активно, другим она назначается. На этом этапе вам постоянно приходится балансировать между своими интересами и интересами группы. Возникают конфликты и борьба за власть. Будьте внимательны: некоторые команды так и не могут преодолеть этот этап.

Нормирование (Norming)
Члены команды решают оставшиеся разногласия, начинают думать о своей общей цели, договариваются о правилах и ключевых ценностях, а также совместно распределяют роли. Их уверенность растёт, и все чувствуют мотивацию.

Работа (Performing)
Теперь начинается настоящая работа.

@bektoshkhatamov

3,723

Bektosh Khatamov

21 Dec, 07:11

Жамоа бўлишнинг муқаддас учбурчаги!

Ҳар қандай жамоа учта муҳим фундаментга эга бўлиши шарт.

1. Ишонч. Жамоа ичида инсонлар ўзларини ишончда эканликларини, ҳар қандай оғир вазиятда уларга ёрдамга етиб келишга, уни қўллаб-қувватлашга инсонлар топилишини ичдан ҳис қилишлари керак.

2. Муаммолар ечими. Ҳар қандай жамоада инсонлар муаммоларни ечишга, уларга йўл топишга ҳаракат қилишлари керак, чунки илгарига силжишнинг ягона йўли ғоялар орқали муаммоларга ечим келиши.

3. Мақсадларга эришиш. Ишонч бўлса, муаммоларни ҳал қилиш ҳақида ғоялар фабрикасини яратсак-у, аммо қўйилган мақсадларга эришмасак, бу жамоанинг ҳар бир аъзосини ортга тортади.

4. Мослашувчан бўлиш. Ҳар қандай ишончли жамоа, муаммоларга ечим топа оладиган жамоа, мақсадларни ортиғи билан бажариб қўядиган жамоа мослашувчан бўлмаса, динозаврлар каби ўлимга маҳкум.

Ҳа, ростан ҳам мослашувчанлик инсоннинг асосий қуроли ҳисобланади, бизнинг миямиз яшаб қолиш учун мослаштирилган, шундай экан жамоа ҳам тирик қолиш учун мослашувчан бўлиши шарт.

@bektoshkhatamov

——-

Священный треугольник команды!

Любая команда должна обладать тремя важными фундаментами:

1. Доверие.
Члены команды должны внутренне ощущать, что находятся в атмосфере доверия, и знать, что в любой трудной ситуации они получат помощь и поддержку от окружающих.

2. Решение проблем.
В каждой команде люди должны стремиться к решению проблем и поиску выходов из сложных ситуаций, потому что единственный путь к прогрессу — это нахождение решений через идеи.

3. Достижение целей.
Если есть доверие и создана «фабрика идей» для решения проблем, но команда не достигает поставленных целей, это будет тормозить развитие каждого её члена.

4. Адаптивность.
Надёжная команда, которая умеет решать проблемы и перевыполнять цели, обречена на вымирание, как динозавры, если она не будет гибкой и способной адаптироваться.

Да, действительно, адаптивность — это главный инструмент человека. Наш мозг создан для выживания и адаптации, поэтому команда также должна быть гибкой, чтобы оставаться «живой» и процветать.

@bektoshkhatamov

3,916

Bektosh Khatamov

20 Dec, 13:27

Миллат, ирқ, дин.

Фирузнинг миллат, ирқ ҳақидаги постини ўқиб баъзи бир нарсаларни қўшимча қилиб кетмоқчиман. Ростан ҳам бирор миллат, ирқ ёки дин бошқасидан устун деган илмий асос йўқ. Лекин айнан шу нарсалар жуда кўпчилик учун айирмачилик қилишга, бирининг бошқасини ўлдиришига, қирғибарот жанглар қилишга асос бўлиб келмоқда.

Бу ҳолат инсон деган биологик мавжудот пайдо бўлгандан бери давом этиб келади ва ҳозир ҳам айнан шу ҳикоялар асосида урушлар содир бўлмоқда.

Аслида биологик жиҳатдан бири иккинчисидан фарқ қилмайдиган инсон фақатгина турли ҳудудда, турли муҳитда ва турли ҳикоялар билан озиқлангани учун бошқа бир инсонни ўлдиришга, қиришга тайёр.

Масалан, ҳозир ислом ҳикояси асосида ўстирилган инсон бир исроиллик оилада туғилиб яҳудий ҳикояси асосида катта бўлганида унинг фикрлаши ҳам, дунёқараши ҳам умуман бошқача бўлар эди, худди шунинг акси, ҳозир Фаластинда одамларни ўлдираётган бир Исроил аскари Ироқдаги бир мусулмон оилада туғилиб исломий қадриятлар билан ўстирилганда ҳозир Фаластинга озодлик деб кўчаларга чиқиб юрган бўлар эди.

Инсонларни бир ҳудудда ушлаб туриб бирлаштириб турган нарса аслида ана шу ҳудуддаги инсонларнинг у ёки бу тарздаги ҳикояларидир. Шунинг учун бир миллат, ирқ, диннинг ёки дин вакилларининг бошқасидан устун бўлиши керак деяётган ва айнан мана шундай бўлиши учун ҳаракат қилаётган инсонлардан ваҳшийроқ, хавфлироқ мавжудот бўлмаса керак.

@bektoshkhatamov

——-

Нация, раса, религия.

Прочитав пост Фируза о нации и расе, хочу добавить несколько мыслей. Действительно, нет научных оснований считать одну нацию, расу или религию выше другой. Однако именно эти понятия на протяжении всей истории служили основой для разделений, убийств и масштабных кровопролитных войн.

Эта ситуация продолжается с момента появления человека как биологического существа и до сих пор является причиной войн, основанных на тех же самых историях.

На самом деле, с биологической точки зрения люди не отличаются друг от друга. Однако, находясь в разных регионах, разных средах и питаемых разными историями, человек готов убивать и уничтожать другого человека.

Например, человек, воспитанный на истории ислама, если бы родился в израильской семье и вырос под влиянием иудейской истории, имел бы совершенно другое мировоззрение. И наоборот, израильский солдат, который сегодня убивает людей в Палестине, если бы родился в мусульманской семье в Ираке и воспитывался в духе исламских ценностей, сегодня мог бы выходить на улицы Палестины в борьбе за её свободу.

То, что удерживает людей в определённой территории и объединяет их, — это истории, которыми они питаются. Поэтому люди, которые утверждают, что их нация, раса или религия лучше других, и стремятся к господству своих убеждений, являются, пожалуй, самыми опасными и жестокими существами.

@bektoshkhatamov

3,764

Bektosh Khatamov

07 Dec, 06:27

Лидерлик туғмами?

(текст на русском ниже)

Лидерлик туғма қобилиятми ёки ўрганиш мумкин бўлган ҳолатми, деган савол катта муҳокамаларга сабаб бўлиб келган. Асосий қарашлар қуйидагича:

1. Туғма лидерлик (ирсий назария)

Бу қарашга кўра, лидерлик маълум шахсий фазилатлар ва табиий қобилиятлар билан туғилган инсонларда мавжуд бўлади. Бу инсонлар:
• Харизма: Иккиланмай бошқаларни ўз атрофига тўплай олиш қобилиятига эга.
• Мақсадга интилиш: Ташаббускор ва қатъиятли бўлади.
• Бошқарув ҳисси: Уларда туғма равишда етакчилик қилишга бўлган қизиқиш бўлади.

Бу назария тарафдорлари, масалан, катта давлат арбоблари ёки тадбиркорлар мисолида, баъзи лидерлар туғма етакчи бўлиб туғилади, деб ҳисоблайди.

2. Лидерлик ўрганиладиган малака (омиллар назарияси)

Бу қарашга кўра, ҳар қандай инсон тўғри билим, тажриба ва мотивация орқали лидерлик қилишни ўрганиши мумкин. Бунинг асослари:

• Билим ва тажриба: Тўғри тренинглар ва ҳаётий ҳолатлар орқали лидерлик кўникмалари шакллантирилади.

• Муносабат: Меҳнат қилишга ва жамоани бошқаришга тайёр бўлган ҳар бир киши етакчи бўла олади.

• Илҳом ва рағбат: Кўпгина етакчилар ўзлари ишлаган муҳит таъсирида шаклланган.

Бугунги кунда кўплаб тадқиқотлар шунга асосланганки, лидерликнинг катта қисми одамнинг ўзида ривожлантирилади.

3. Мижозлашган ёндашув (аралаш назария)

Ҳаётдаги кўпчилик ҳолатларда лидерлик туғма фазилатлар ва ўрганиладиган кўникмаларнинг уйғунлиги натижасида шаклланади.

• Туғма қобилиятлар: Масалан, ишонч, харизма ёки масъулият ҳисси, айрим одамларда кучлироқ бўлиши мумкин.
• Ўрганиладиган кўникмалар: Эффектив мулоқот, стратегия тузиш ва жамоани бошқариш каби кўникмалар вақт ўтиши билан ривожлантирилади.

Хулоса

Лидерлик туғма қобилиятларга ҳам, ўрганилган кўникмаларга ҳам боғлиқ. Ҳар қандай инсон ўз устида ишлаш орқали етакчилик қобилиятини шакллантириши мумкин, аммо табиий харизма ёки етакчиликқа мойиллик инсонга дастлабки устунлик бериши мумкин.

Тўғри тарбия ва шароитда ҳар бир киши ўзига хос лидер бўлишга қодир, яъни мен лидер бўла олмайман деган тушунча йўқ, меҳнат орқали ҳар қандай табиийликни енгиб ўтади. Асосийси давомийлик.

@bektoshkhatamov

———-

Лидерство: врождённое или приобретённое?

Вопрос о том, является ли лидерство врождённой способностью или навыком, который можно развить, долгое время остаётся предметом горячих дискуссий. Основные взгляды на этот вопрос следующие:

1. Врождённое лидерство (генетическая теория)

Согласно этой точке зрения, лидерство присуще людям, обладающим определёнными личными качествами и природными способностями. Такие люди:
• Харизма: Обладают способностью уверенно объединять вокруг себя других.

• Целеустремлённость: Инициативны и настойчивы в достижении целей.

• Чувство управления: Имеют врождённый интерес к руководству и организации процессов.

Сторонники этой теории считают, что некоторые лидеры, например, великие государственные деятели или предприниматели, рождаются с лидерскими качествами.

2. Лидерство как приобретаемый навык (теория факторов)

Согласно этому подходу, лидерство – это навык, который может быть развит каждым человеком при наличии правильного обучения, опыта и мотивации. Основные положения этой теории:
• Знания и опыт: Лидерские навыки формируются через тренинги и практику в жизненных ситуациях.

• Отношение: Каждый, кто готов усердно работать и брать на себя ответственность за управление коллективом, может стать лидером.

• Вдохновение и мотивация: Многие лидеры формировались под влиянием среды, в которой они работали.

Современные исследования показывают, что значительная часть лидерских качеств может быть развита через обучение и самосовершенствование.

3. Смешанный подход (комбинированная теория)

На практике лидерство часто является результатом комбинации врождённых качеств и приобретённых навыков.
• Врождённые способности: Например, уверенность, харизма или чувство ответственности могут быть более выраженными у некоторых людей.

• Приобретаемые навыки: Умение эффективно общаться, разрабатывать стратегии и управлять коллективом формируется со временем.

Вывод

492

Bektosh Khatamov

07 Dec, 06:27

Лидерство зависит как от врождённых качеств, так и от приобретённых навыков. Каждый человек может развить в себе лидерские способности, но природная харизма или склонность к лидерству могут дать первоначальное преимущество.

С правильным воспитанием и в благоприятных условиях каждый может стать лидером. Главное – понимать, что «я не могу быть лидером» – это миф. Постоянная работа над собой и настойчивость могут преодолеть любые ограничения.

@bektoshkhatamov

524

Bektosh Khatamov

06 Dec, 09:27

Қонунчиликда белгиланган нима дегани?

(русский текст ниже)

Энди кўпчилик хусусий олийгоҳ талабалари савол сўрашмоқда:

Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 369-моддаси 5-пунктида қонунчиликда белгиланган миқдорларда ва тартибда тўланадиган стипендиялар фуқароларнинг жами даромадларига киритилмайди дейилган, шундай ҳолатда стипендия учун солиқ тўланмайдими?

Қонунчиликда белгиланган тартиб нима дегани?

Бунга кўра Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ёхуд бошқа қонуний норма чиқариш ҳуқуқига эга бўлган орган стипендия бериш тартиби ва миқдори ҳақида ҳуқуқий норматив ҳужжат қабул қилади, ана шу ҳолатда стипендия солиққа тортилмайди.

Бошқача қилиб айтганда давлат олийгоҳи талабаларининг стипендиялари солиққа тортилмайди, лекин хусусий университетларнинг стипендия бериш тартиби университетнинг ички тартиби ва қарорига кўра белгиланади, шу сабабли бу қонунчиликда белгиланмаган ва айнан шунинг учун ҳам хусусий университет талабалари оладиган стипендия солиққа тортилади.

@bektoshkhatamov

——-
Что означает «установленный законодательством»?

Многие студенты частных вузов задают вопрос:

В пункте 5 статьи 369 Налогового кодекса Республики Узбекистан говорится, что стипендии, выплачиваемые в размерах и порядке, установленных законодательством, не включаются в совокупный доход граждан. Значит ли это, что стипендия не облагается налогом?

Что подразумевается под порядком, установленным законодательством?

Согласно закону, это означает, что Кабинет Министров Республики Узбекистан или другой уполномоченный орган принимает нормативный правовой акт, регулирующий порядок и размеры выплаты стипендий. В таком случае эти стипендии не облагаются налогом.

Иными словами:

• Стипендии студентов государственных вузов не облагаются налогом, так как их выплата регулируется государственными нормативными актами.

• Однако в частных вузах порядок выплаты стипендий определяется внутренними правилами и решениями самого университета. Таким образом, такие стипендии не считаются установленными законодательством, и поэтому они облагаются налогом.

@bektoshkhatamov

2,305

Bektosh Khatamov

06 Dec, 06:04

Стипендия солиққа тортиладими?

Жуда кўпчилик олийгоҳлар ўз талабаларига стипендия беришади, стипендия берадиган олийгоҳлар қаторида давлат ва нодавлат олийгоҳлар ҳам бор, шу жумладан @profiuniversity ҳам ўтган ўқув йилидан бошлаб талабалар учун стипендия жорий қилган.

Хўш, талаба олаётган стипендия солиққа тортиладими ёки йўқми?

Жавоб: Ҳа ва йўқ.

Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 368-моддасига Ўзбекистон Республикасининг резидентлари учун — Ўзбекистон Республикасидаги ва унинг ташқарисидаги манбалардан олинган даромадлардан резидентларнинг жами даромадлари ҳисобланади, жами даромадларга кирадиган ҳар қандай даромад солиққа тортилади.

Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 369-моддасига кўра Ўзбекистон Республикасининг давлат мукофотларига ва давлат пул мукофотларига сазовор бўлган солиқ тўловчи олган бир йўла бериладиган давлат пул мукофоти ёки шунга тенг баҳодаги эсдалик совғаларининг қиймати, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг ёки Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори асосида бир йўла бериладиган пул мукофоти ва совғалар жами даромадлар қаторига кирмайди.

Энди эътибор беринг, агар давлат мукофотлари ва давлат пул мукофотлари, улар ҳам бир йўла берилган тақдирдагина солиққа тортилмайди. Масалан, олимпиада ғолиблари учун берилган бир йўла пул мукофоти, уй ва машиналар солиққа тортилмайди. Агар стипендия ҳам бир йўла тўланадиган давлат мукофоти бўлса, у солиққа тортилмайди.

Қолган ҳоллар стипендия солиққа тортилади, чунки қолган ҳолатда стипендия даромад ҳисобланади.

@bektoshkhatamov

——-

Облагается ли стипендия налогом?

Многие высшие учебные заведения предоставляют своим студентам стипендии, включая как государственные, так и негосударственные университеты. Например, @profiuniversity с прошлого учебного года ввёл стипендии для своих студентов.

Так облагается ли стипендия налогом или нет?

Ответ: Да и нет.

Согласно статье 368 Налогового кодекса Республики Узбекистан, совокупный доход резидентов Узбекистана включает доходы как из источников внутри страны, так и из-за рубежа. Любой доход, входящий в совокупный доход, облагается налогом.

В соответствии со статьёй 369 Налогового кодекса Республики Узбекистан, государственные награды, единовременные денежные премии и подарки, предоставленные на основании решений Президента или Кабинета Министров Республики Узбекистан, не включаются в совокупный доход и не облагаются налогом.

Пример: Если стипендия рассматривается как единовременная государственная премия, например, за победу на олимпиаде или конкурсе, она не облагается налогом. Однако в остальных случаях стипендия считается доходом и подлежит налогообложению.

@bektoshkhatamov

2,827

Bektosh Khatamov

06 Dec, 04:38

Ҳамкорликка таклиф қиламиз.

Ҳозирда туризм йўналишида бизнес бошлаш, айнан тур фирмалар очиш, авиачипталар сотиш, турларни ташкил қилиш йўналишида бизнес бошлаш арафасида турибмиз. Шунга бизга бу соҳада тажрибаси бор, ўзгача муҳитда ишлаб, айнан ўз билимларини бошқалар билан бўлиша оладиган, жамоани бошқара оладиган инсонлар керак.

Агар обуначиларим орасида шундай инсонлар бўлса ёки танишларингиз бўлса, @BektoshKhatamovBot орқали менга мурожаат қилишингиз мумкин.

@bektoshkhatamov

2,803

Bektosh Khatamov

05 Dec, 14:58

EMU тақдири нима бўлади?

Охирги куннинг муҳим хабарларидан бири халқаро қидирувда бўлган ва Жанубий Кореяда қўлга олиниб Ўзбекистонга экстрадиция қилинган ва ҳозирда Президент администрациясининг собиқ мулозими Комил Алламжоновга қилинга суиқасд да фигурант сифатида кўрилаётган Жавлон Юнусов Тошкент шаҳридаги нодавлат олий таълим муассасси “EMU-University”нинг таъсисчиларидан бири экан.

Жуда кўпчилик EMU талабалари савол йўллашмоқда. Шу ҳолатда EMU тақдири нима бўлади?

Университет лицензия асосида фаолият юритади, агар университет ҳеч қандай бошқа муаммоларга аралашиб қолмаган бўлса, ўз фаолиятини давом эттираверади.

Лекин масаланинг бошқа томони бор, бугун kun.uz интернет нашрида Жавлон Юнусовнинг бошқа бизнеслари ҳақида видео мақола чиқди, унга кўра у таъсисчилик қилган корхона бир нечта жойларда уй қуриш учун пул олиб ҳали ҳамон топширмаган ва уй сотиб олганларга пулларини ҳам қайтармаган.

Шунга бу ҳолатда бир гап дейиш қийин.

@bektoshkhatamov

3,444

Bektosh Khatamov

05 Dec, 09:29

Кулайми йиғлайми?

9,98 триллион ёхуд 775,8 миллион доллар учун 9 дақиқа ишлашди.

Гап шундаки Янги Ўзбекистонга сайланган Янги депутатлар вазирлик ва идораларнинг харажатларини 2024-йилнинг ўзида 9,98 триллион (9 980 000 000 000) сумга оширилишга қарши бирор депутат савол ҳам бериб қўймади.

Майли қарши бўлмаган савол ҳам бериб қўйишмади. Муҳокама 9 дақиқа давом этибди, менимча жойларига ўтириб, жойлашиб олишларига ва ҳамма кнопкани босиб олишига вақт беришган бўлишса керак.

@bektoshkhatamov

4,264

Bektosh Khatamov

04 Dec, 11:25

Зироат Ҳошимова.

Бугун Ўзбекистон Республикасининг биринчи хоними Зироат Ҳошимова 59 ёшни қарши олмоқда.

Зироатхон Ҳошимова (Мирзиёева) — Ўзбекистоннинг биринчи хоними ва Президент Шавкат Мирзиёевнинг рафиқаси. У 1964 йилнинг 4 декабрида туғилган. Олий маълумотли бўлиб, Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш институтида ўқиган ва ўзининг интизоми билан ёрқин талабалардан бири бўлган.

Зироатхон Ҳошимова 2020 йилдан буён «Zamin» халқаро жамоат фондининг ҳомийлик кенгаши раиси ҳисобланади. Фонд ижтимоий ҳимоя, тиббиёт ва таълимни ривожлантиришга қаратилган лойиҳаларни амалга оширади. Асосий эътибор атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, ҳаво сифати мониторингини автоматлаштириш ва сув таъминотини яхшилаш каби масалаларга қаратилган.

Бугунги туғилган кун муносабати билан Зироат Ҳошимовани табриклаймиз, узоқ ва мазмунли ҳаёт тилаймиз.

@bektoshkhatamov

4,038

Bektosh Khatamov

03 Dec, 15:11

🎭 Profi University talabalari Samarqandda! 🎶

1-dekabr kuni Samarqand musiqaviy drama teatri sahnasida ajoyib musiqiy sayohat bo‘lib o‘tdi!

✨ Talabalarimiz san’atning sehrli dengiziga sho‘ng‘ishdi!

Betakror kuy-qo‘shiqlardan zavq olishdi,

Teatr muhitining go‘zalligini his qilishdi,

O‘zlarini musiqiy sehrning bir qismidek his qilishdi!

Bu nafaqat badiiy zavq, balki ijodiy ilhom va samimiy taassurotlar bag‘ishlagan kun bo‘ldi. Profi University o‘z talabalarini san’at va madaniyat olamiga yaqinlashtirishda davom etadi!

📽: Samarqandda o‘tgan unutilmas onlarni quyidagi lavhalar orqali tomosha qiling!

@navoiyprofiuniversity

3,986

Bektosh Khatamov

03 Dec, 14:02

Грузияда вазият кескинлашмоқда.

14 декабрь куни ўтказиладиган президентлик сайловлари сиёсий тартибсизликларга сабаб бўлмоқда. Сайловлар янги тартибга кўра ўтказилади, яъни президент сайлов ҳайъати томонидан танланади.

Бу мухолифат ва ҳукумат ўртасида рақобатни кучайтирмоқда, чунки ҳар икки томон ғалаба қозонишини даъво қилмоқда. Сайловлар натижасига қарши тартибсизликлар содир бўлиши хавфи ҳам мавжуд.

Тбилисида бир неча кунлик норозилик намойишлари бўлиб ўтди. Улар мухолифат томонидан ташкил этилган бўлиб, сиёсий адолат, ҳукуматга қарши ислоҳотлар ва коррупцияга қарши чоралар талаб қилинмоқда. Намойишларни тарқатишда махсус кучлар қўлланилган, бу эса вазиятни янада кескинлаштирди.

Грузияда Россия билан муносабатлар ва Ғарбга интеграция масалалари ҳануз мунозарали. Мухолифат ҳукуматни “пророссиячи” деб танқид қилмоқда, ҳукумат эса Ғарб ва Россия ўртасида мувозанатни сақлашга ҳаракат қилаётганини таъкидламоқда. Бу сиёсий бўлиниш мухолифатнинг Ғарб қўллаб-қувватлови орқали позициясини кучайтиришга уринишларига сабаб бўлмоқда.

Иқтисодий қийинчиликлар, ёшлар орасида ишсизлик ва коррупция масалалари ҳам намойишлар ва норозиликлар сабабларидан бири ҳисобланади.

Грузиядаги вазият сиёсий бўлиниш, халқаро сиёсий босим ва ички иқтисодий муаммолар сабабли кескинлашмоқда. Президентлик сайловлари натижалари вазиятни янада оғирлаштириши мумкин.

@bektoshkhatamov

3,788

Bektosh Khatamov

02 Dec, 19:01

Истамбул ҳақида бироз маълумот.

Ҳозир бир дўстим устози билан бирга Истанбулда юрибди, уй тополмай бироз сарсон ҳам бўлишибди, бунга менинг ҳам бироз ҳиссам бор, шунга Истанбулга борсангиз, метро ва автобуслар ҳақида кичик маълумотни ёзиб қўймоқдаман, ҳаммага манфаатли бўлади деган мақсадда.

Истанбул метроси учун расмий платформа ва маълумотлар қуйидаги манбалар орқали тақдим этилади:

1. Истанбул Метросининг расмий веб-сайти

Metro Istanbul расмий саҳифаси орқали метролар йўналиши, вақт жадвали, харита ва янгиликлар билан танишиш мумкин. Бу саҳифа метро йўналишлари ва хизматлари ҳақидаги энг ишончли маълумот манбаи.

2. Мобил иловалар

Истанбулдаги жамоат транспорти учун қуйидаги мобил иловаларни фойдаланишингиз мумкин:

• Metro Istanbul App – йўналишлар ва жадваллар ҳақида маълумот олиш.

• Marmaray App – Метронинг денгиз ости линияси бўйича маълумот.

• IETT App – Автобус ва метро алоқалари ҳақида.

3. Google Maps ёки Moovit

Истанбул метросининг йўналишлари, жадваллари ва маълумотлари бу платформаларда ҳам янгиланган ҳолда мавжуд.

4. Метро истеҳгоҳлари ҳақидаги кўрсатмалар

Ҳар бир истеҳгоҳ йўналиш хариталари ва вақтинчалик ўзгаришлар ҳақида ахборот мавжуд. Бу ҳам тезкор йўл бўлиши мумкин.

Қўшимча маълумот:

Истанбулда метро тизими кенг ва замонавий бўлиб, ундаги асосий йўналишлар:

• М2 Йўналиши: Йеникапи – Ҳажитепе.
• М5 Йўналиши: Чекмекой – Ускудар.
• М11 Йўналиши: Янги Ҳаво Майдони йўли.

P.S. Ўзи телефонимни ўчириб қўйишим кўпчиликка зарар бериб қўяди-да.

@bektoshkhatamov

7,678

Bektosh Khatamov

02 Dec, 06:37

Эртадан Хитойга визасиз кетса бўладими?

- Йўқ, ҳозирча Хитойга визасиз кета олмайсиз, ҳозир икки давлат ўртасида визасиз режим бўйича битим имзоланди, энди икки давлатда ҳам ички қонунчилик меъёрлари ишлаб чиқилиши керак, бу бироз вақт олади. Аммо тез орада ҳал бўлса керак.

@bektoshkhatamov

4,818

Bektosh Khatamov

02 Dec, 04:20

Хитойга визасиз борилади.

Ўзбекистон ва Хитой ўртасидаги 30 кунлик визасиз режим ҳақидаги келишув 2024 йилнинг 1 декабридан расман кучга кирди. Бу қарор икки давлат ўртасидаги туризм, савдо, инвестиция ва маданий алоқаларни ривожлантириш мақсадида қабул қилинган.

Таъкидланади:
• Ўзбекистон фуқаролари Хитой ҳудудида 30 кун мобайнида визасиз бўлиш ҳуқуқига эга.
• Хитой фуқаролари ҳам худди шу муддат давомида Ўзбекистонга визасиз ташриф буюриши мумкин.
• Бу келишув икки давлатнинг ташқи ишлар вазирлари томонидан имзоланган.

Қўшимча маълумот:
Бу қарор халқаро савдо йўналишларини фаоллаштириш, шунингдек, минтақа ичидаги иқтисодий интеграцияни чуқурлаштириш учун муҳим стратегик қадам сифатида баҳоланмоқда.

@bektoshkhatamov

6,879

Bektosh Khatamov

01 Dec, 03:15

Фантазёр.

Шу ўқитувчининг ойлигидан бошқа иш йўқми? Ҳеч шу давлат мактабларида ўқитувчининг ойлиги отнинг калласидай бўлганини эшитмадим. Отнинг калласидай деганда ўзи нечи пул тушунилади? Масалан, фақат қўл кўтаришга ярайдиган депутатлар менимча 50-70 миллион атрофида ойлик олишса керак, ундан ташқари уларнинг квартира, ҳайдовчи ва бошқа харажатлари ҳам давлат ҳисобидан қопланса керак-а?

Мана бу отнинг калласидай деган жумлага тўғри келса керак. Халқ таълими тизимида 400 000 нафарга яқин ўқитувчи бор дейишади. Буларнинг қайси бирига камера ўрнатилади? Ким ўша камераларни текшириб ўтиради? Камерачи ўқитувчи деган штат жорий қилиниб унга алоҳида ҳақ тўланадими?
400 000 ўқитувчига 400 000 камераўқитувчи 🤪

@bektoshkhatamov

7,475

Bektosh Khatamov

30 Nov, 17:10

У фарқига бормайди.

Ҳозир “Mutlu Beyin”, яъни “Бахтли мия” деган бир туркча китоб ўқияпман, унда жуда бир ажойиб тадқиқот ҳақида сўз боради.

Айтилишича, бизнинг миямиз реаллик ва фантазиянинг фарқига бормас экан. Биз ҳаётимизни ҳар қанақа ҳолда фантазия қилсак ҳам мия уни реаллик деб қабул қилар экан.

Олимлар буни мастурбация, яъни онанизм билан шуғулланадиган эркак ва аёллар мисолида тушунтириб берибди, яъни инсон мастурбация қилиш жараёнида фантазия қилар экан, ҳар қандай фантазия тажрибада иштирок этган одамлар оғзидан ёзиб олинади.

Аммо мияга ўрнатилган аппаратлар бу ҳолатни ростан, яъни реал ҳаётда содир бўлмоқда деб ўйлар экан. Олимлар бу билан нимани исботлашмоқчи бўлишган? Инсон ўз ҳаёти ҳақида қанчалик ақлбовар қилмас фантазиялар қилса-да, мия уни рост деб қабул қилади.

Шунчаки инсонлар фантазия қилишдан чарчашган ёки фантазия қилмай қўйишган, шунинг учун реал ҳаётда ҳам улар ўзлари хоҳлаган ҳаётга эриша олишмас экан. Қизиқ-а?

@bektoshkhatamov

4,810

Bektosh Khatamov

30 Nov, 16:11

“Жаҳон Отин Увайсий” - “World Horse Uwaysiy”

Албатта кулгили ҳолат, лекин бу аслида сифатсиз таълимнинг маҳсули, афсуски бугун ҳам таълим устида турли хил бўлар-бўлмас тажрибалар қилиш давом этмоқда, дарсликлар муаммоси ҳал бўлмай туриб баҳолаш муаммоси юзага чиқмоқда.

Ҳали Сингапур методикаси дедик, кейин финлар кўзимизга яхши кўриниб кетди, кейин японларникига ҳам орада бир осилиб кетдик, хуллас таълимда мана шундай ўйинқароқликлар охир-оқибат мана шунақа натижаларга олиб келаверади.

@bektoshkhatamov

9,586

Bektosh Khatamov

29 Nov, 14:10

Экосистема - экология эмас.

Бугун ёшлар тадбиркорлиги доираси бир қатор устоз тадбиркорлар Жаҳонгир Ортиқхўжаев, Ҳасан Мамасаидов ва Бегзод Самигжановлар билан биргаликда очиқ мулоқотда спикер сифатида қатнашдим. Видео.

Шунда талабалардан бири бундан кейин қайси бизнеслар самарадор бўлиб қолади деган саволни берди, мен бизнес экосистемага эга бўлган компаниялар самарадорликни сақлаб қолади деб жавоб бердим.

Буни тўлиқроқ тушунтириб бераман:

Бизнесда экосистема қуриш, бу – бир-бири билан боғлиқ компаниялар, ташкилотлар, мижозлар ва шерикларнинг ўзаро манфаатдорлик асосида ҳамкорлик қилиши учун муҳит яратишдир. Бундай экосистема нафақат бизнеснинг ўз самарадорлигини оширади, балки шериклар, мижозлар ва бошқа манфаатдор томонларга ҳам фойда келтиради. Қуйида бизнесда муваффақиятли экосистема яратишнинг асосий қадамлари келтирилган:

1. Стратегик мақсадни аниқлаш

Экосистема яратишдан олдин унинг асосий мақсади ва қадриятларини белгилаш лозим. Саволлар:

• Бизнинг бизнес қандай қиймат яратади?

• Бошқа томонларни қандай жалб қиламиз?

• Экосистема мижозларга қандай қўшимча фойда келтиради?

Мисол: Apple ўз экосистемасини қуришда мижозлар учун қулайлик ва маҳсулотлар ўртасида интеграцияни мақсад қилиб олган.

2. Ўзаро манфаатли шерикчилик алоқалари ўрнатиш

Экосистеманинг муваффақияти кўпинча шериклар билан мустаҳкам муносабатлар ўрнатишга боғлиқ:

• Таҳлил қилинг: кимлар сизга қўшилиши мумкин? (таъминотчилар, хизмат кўрсатувчилар, шариклар).

• Ўзаро манфаатни таъминланг: шерикларга ўз бизнесларини ривожлантиришда қандай ёрдам берishingizни кўрсатинг.

Мисол: Amazon ўз экосистемасига турли сотувчилар, етказиб берувчилар ва хизмат кўрсатувчиларни жалб қилган.

3. Мижозлар учун қиймат занжирини яратиш

Мижозлар экосистеманинг марказида бўлиши керак. Қуйидаги қадамларни амалга оширинг:

• Ҳар томонлама хизматларни тақдим этинг (маҳсулотлар, сервислар, янгиланишлар).

• Мижозларнинг турли эҳтиёжларини қондириш учун уларни экосистеманинг турли қисмлари билан боғланишига имконият яратинг.

• Мижозларга фойдаланишда осонлик ва қулайлик беринг.

Мисол: Google ўз маҳсулотларини (Search, Gmail, Google Maps, Android) интеграция қилиб, мижозлар учун мослашувчан экосистема яратган.

4. Технология ва инновацияларни қўллаш

Экосистемани самарали бошқариш учун замонавий технологиялардан фойдаланинг:
• Дастурий платформалар: экосистема иштирокчиларининг ўзаро алоқаси учун платформа яратинг.

• Маълумотлар таҳлили: мижозларнинг эҳтиёжларини яхшироқ тушуниш ва шериклар билан ўзаро манфаатли алоқалар ўрнатиш учун маълумотлардан фойдаланинг.

Мисол: Tesla ўз экосистемасида автомобиль, қуёш энергияси тизимлари ва батарея сақлаш технологияларини интеграция қилган.

5. Шаффофлик ва ишончни таъминлаш

Экосистеманинг барқарорлиги учун иштирокчилар ўртасида ишонч муҳим аҳамиятга эга:

• Барча қоидалар ва мажбуриятларни аниқ белгилаш.

• Мижозлар ва шериклар манфаатларини адолатли ҳимоя қилиш.

Мисол: PayPal ишончли тўлов тизими орқали ўз экосистемасига кўплаб бизнесларни жалб қилган.

6. Интеграция ва масштаблаш

Экосистеманинг кенгайиши учун унинг иштирокчилари ўртасида ўзаро боғлиқликни кучайтиринг:
• Янги маҳсулот ёки хизматларни интеграция қилинг.
• Мижозларга энг катта қийматни тақдим этувчи хизматларни ривожлантиринг.

Мисол: Uber нафақат транспорт хизматлари кўрсатади, балки Uber Eats ва бошқа платформалар орқали турли соҳаларни қамраб олган.

7. Моделингизни доимий янгилаб боринг

Экосистема бозор талаблари, технологиялар ва рақобатга қараб ўзгариши керак:
• Мижозларнинг фикр-мулоҳазаларини ўрганинг.
• Янги имкониятларни қидиринг ва уларни экосистеманинг қисми қилинг.

Қуйидаги бизнес соҳаларида экосистема қуриш мумкин:

1. Технология (Apple, Google).
2. Савдо (Amazon, Alibaba).
3. Транспорт ва логистика (Uber, DHL).
4. Молия (PayPal, Stripe).
5. Соғлиқни сақлаш (Pfizer, Medtronic).
6. Энергия (Tesla, Shell).

Хулоса

Бизнес экосистемасини қуриш учун аниқ стратегия, инновация, ишончли шериклар ва мижозларга қиймат яратишга қаратиш керак.

4,917

Bektosh Khatamov

29 Nov, 13:09

Вазирлик айиққа дўстми?

Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг расмий саҳифасида жорий йилнинг 17-октябрь куни Тошкент туманлараро судининг қарори билан “Digital university” лицензияси бекор бўлганлиги ҳақида хабар чиқарилди.

Бу ҳали биринчи инстанция судининг қарори эди, ҳали қарор қонуний кучга кирмаган бир пайтда вазирлик буни эълон қилиб юборди. Бугун эса “Digital university” аппеляция судида ютиб чиқибди ва биринчи инстанция судининг қарори бекор бўлибди. Бу ҳақида “Digital university” таъсисчиси хабар бермоқда.

Лекин мени бошқа савол миямда: вазирликнинг мақсади нима? Нега бунчалик тезкорлик билан ҳали қонуний кучга кирмаган қарорни оммага ошкор қилди? Нега ҳеч бўлмаганда қарорнинг қонуний кучга киргунича бўлган санани кутмади ва лицензия бекор бўлди дея оммага жар солди?

Судларнинг эса тадбиркор фойдасига, тадбиркорликни ривожлантиришга бўлган қарорлари албатта одамни хурсанд қилмоқда.

@bektoshkhatamov

5,182

Bektosh Khatamov

29 Nov, 05:06

“Бэтмен” синдроми.

Баъзи инсонларда “бэтмен” синдроми кучайиб кетади, ўзини ҳар ишни бажаришга қодирман деб ҳисоблаб юборади, дунёни у қутқара оладигандек тасаввур шаклланади.

Бу психологик феномен бўлиб, у шахснинг ўзини “қутқарувчи” ёки “ҳимоячи” сифатида кўрсатишга бўлган ўта кучли хоҳиши билан тавсифланади. Бу ҳолатда шахс атрофидаги муаммоларни ўз зиммасига олиб, уларни ҳал қилишга интилади, ҳатто бу унинг шахсий манфаатларига зарар етказса ҳам.

Синдромнинг асосий хусусиятлари:

1. Ўзини қаҳрамон сифатида ҳис қилиш: Инсон доимо бошқаларга ёрдам беришга ҳаракат қилади ва ўзини “қаҳрамон” ёки “қутқарувчи” деб ҳисоблайди.

2. Ёрдамга муҳтожликни излаш: Бундай одамлар аксарият ҳолларда “қутқариш” керак бўлган инсонларни ёки вазиятларни қидиради.

3. Шахсий эҳтиёжларни четга суриш: Улар бошқаларга ёрдам бериш учун ўз муаммоларини ва эҳтиёжларини инкор қилади.

4. Ҳаддан ташқари масъулият сезиши: Улар атрофидаги барча муаммолар учун жавобгарликни ўз зиммасига олади.

Сабаблари:

• Болаликдаги психологик жараёнлар (масалан, керакли даражада эътибор ва муҳаббат олмаслик).
• Қадрли ҳис қилиш истаги.
• Ижтимоий ва маданий таъсирлар (масалан, қаҳрамонликка бўлган орзу).

Синдромнинг салбий томонлари:

• Руҳий ва жисмоний чарчоқ.
• Шахсий муаммоларни ечишда қийналиш.
• Инсонга ёрдам бериш жараёнида бошқа тарафда қарамлик (зависимость) юзага келиши.

Бу ҳолат соғлом қаҳрамонликдан фарқ қилади, чунки бунда инсон ўз ресурсларини назоратсиз сарфлаб, шахсий ҳаёти ва саломатлигига зарар етказади. Агар бундай синдром белгилари сезилса, психолог ёрдамига мурожаат қилиш тавсия этилади.

P.S. Ижтимоий тармоқда икки усул билан ҳаётингизни йўлга солиб юбораман дейдиган одамларга юбориб қўйинг.

@bektoshkhatamov

5,111

Bektosh Khatamov

27 Nov, 10:44

Yoshlar tadbirkorligi yoʻnalishida ochiq muloqot oʻtkaziladi

Toshkent shahar hokimligi tashabbusi bilan oʻtkazilayotgan “Toshkent yoshlarni sevadi” oyligi doirasida 29-noyabr kuni soat 15:00 da “Zakovat arena” binosida yana bir ajoyib ochiq muloqot yoshlar tadbirkorligi yoʻnalishi boʻyicha boʻlib oʻtadi.

Unda telejurnalist Hamza Jumayev, “Profi” ta’lim klasteri asoschisi Bektosh Hotamov, “Safia” qandolat mahsulotlari tarmog‘i asoschilaridan biri Bekzod Samigjonov, “Dekos” kompaniyasi rahbari Hasan Mamasaidov kabi taniqli tadbirkorlar ishitirok etishadi.

Roʻyxatdan oʻtish uchun: @poytaxtuzbot

Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

5,307

Bektosh Khatamov

26 Nov, 13:36

Китоб тавсияси ҳақида икки оғиз ўз фикрларимни 👉бўлишдим.

@bektoshkhatamov

5,468

Bektosh Khatamov

26 Nov, 09:32

Сифатли таълим бермаган ўқитувчиларга камроқ маош тўланиш таклифини яна ўша Алишер Қодиров киритибди.

Ўзи жуда “катта” ойликлар бериб юборяпмизки, ундан ҳам туя қилиб қолишга ҳаракат қиламиз.

Лекин дарсликларимиздаги муаммоларни, баҳолаш тизимидаги муаммоларни ҳеч ҳал қилайлик деган мақсадларимиз йўқ шекилли. Шу Алишер Қодировдек одамлар шу дарслик муаммоларини ҳам гапирармикан?

@bektoshkhatamov

6,820

Bektosh Khatamov

25 Nov, 11:22

Қамоқ ўрнига браслет

Қозоғистонда жиноятда гумонланувчиларни қамоққа олиш ўрнига уларга электрон билагузуклар тақиш кўпайибди.

Атиги ўн ой давомида судлар томонидан 505 та билагузук қўлланилган. 2021-йилга нисбатан уй қамоғи 860 тадан 1911 тага ёки икки бараварга, гаров эвазига озод этиш эса тўрт бараварга (59 тадан 214 тага) ошган.

Билагузукни мустақил равишда олиб ташлаш мумкин эмас. Гаджетнинг хавфсизлик тизими бузишга уриниш ёки унга зарар етказилиши ҳақида дарҳол хабар беради. У хавфсизлик хизмати ходимлари томонидан маҳкамланади ва унинг махсус калити бор.

Бундан ташқари, гумонланувчи билагузукни кесолмайди, чунки тасма бўйлаб сенсор мавжуд. У кўринишидан оддий электрон соатга ўхшайди, сана ва вақтни кўрсатади. Харитада эса хавфсизлик ходимлари ҳар бир билакузукни кўриб туради ва гумонланувчи белгиланган чегара доирасидан чиқиб кетмаслигини назорат қилади.

P.S. Бу амалиётни бизда ҳам қўллаш мумкин. Айбланувчи ёки гумонланувчини қамамасданам уни назорат қилиш, тергов ва судга келтириш имконини қилиш ҳозирги кунда қийин эмас. Хоҳиш бўлса бўлди. Шахсни қамаб ўтиришдан бу давлатга арзонам тушади.

👉@bahodirahmedoff👈

6,019

Bektosh Khatamov

24 Nov, 13:31

Океан стратегиялари.

Океан стратегиялари – бу бизнесдаги рақобат ва инновацияни стратегик бошқаришга қаратилган концепция. Улар компанияларнинг бозордаги ўрнини аниқлаш ва ривожлантириш стратегияларини таҳлил қилади. Ушбу стратегиялар “оқ океан”, “кўк океан” ва “қора океан” деб аталади. Қуйида улар ҳақида батафсил маълумот келтирилади:

1. Оқ океан стратегияси

Бу стратегия анъанавий бизнес тамойилларига асосланган ва мавжуд бозорларда рақобатлашишни назарда тутади. Оқ океан стратегиясининг хусусиятлари:
• Мавжуд бозорларда фаолият юритади.
• Рақобатчиларни мағлуб этишга урғу беради.
• Мижозларни жалб қилиш учун маҳсулот сифатини ошириш ва нархларни пасайтиришга қаратилган.
• Мақсад – мавжуд бозорда ўз улушини кенгайтириш.

👉 Камчиликлари:
• Рақобат кучли, шунинг учун фойда маржаси паст бўлади.
• Инновацияга кам эътибор қаратилади.

2. Кўк океан стратегияси

Бу стратегия рақобатдан қочиш ва янги бозорлар яратишга қаратилган. У компанияларга янги имкониятлар топиш ва инновация орқали бозорга чиқишга ёрдам беради. Кўк океан стратегиясининг хусусиятлари:
• Бозорнинг янги сегментларини яратади (ҳеч ким кирмаган йўналишлар).
• Рақобатдан устунлик эмас, балки ундан қочиш асосий мақсад.
• Инновацияга урғу берилади, мижозлар учун янги қадриятлар яратилади.
• Талабни қайта шакллантириш ва бозорни кенгайтиришга интилади.

👉 Афзалликлари:
• Рақобат деярли йўқлиги туфайли юқори фойда маржасига эришиш мумкин.
• Компаниялар бозорда етакчилик қилади.

👉 Мисол: iPhone, Netflix, Tesla каби инновацион компаниялар ўз соҳаларида кўк океан стратегиясини қўллаган.

@bektoshkhatamov

5,406

Bektosh Khatamov

21 Nov, 18:59

Бир биткоин нархи 100 000 долларга чиқди. 2009 йилда 100 долларга биткоин олганингизда ҳозир 10 миллиард доллар соҳиби бўлар эдингиз. Ўзим шу пайт қаерда эдим-а?

@bektoshkhatamov

8,178

Bektosh Khatamov

21 Nov, 18:26

Ҳақиқий истеъдодли инсоннинг биринчи белгиси: у бошқаларнинг муваффақиятидан хурсанд бўлади.

Евгений Шварц
“Ёш эр-хотинлар ҳақида ҳикоя”

———

Дўстларингизнинг шундай хусусияти бўлса, демак тўғри дўст танлагансиз. Аслида кимнингдир муваффақиятидан хурсанд бўла олиш ҳар кимнинг ҳам қўлидан келмайди.

@bektoshkhatamov

6,898

Bektosh Khatamov

21 Nov, 16:32

✨ Когда опыт и новые технологии объединяются! ✨

В нашем ролике — история о том, как важно поддерживать друг друга и не бояться перемен.

Опытный учитель думала, что новые технологии не для неё.

Она опасалась, что не справится. Но благодаря поддержке молодой коллеги педагог открыла для себя новые возможности в обучении и поверила в свои силы.💡

💻 Итог? Современные методы + многолетний опыт = вдохновляющие уроки!

Вместе мы доказываем: учиться никогда не поздно, особенно, когда рядом команда, готовая поддержать и помочь.💪

Как вы относитесь к технологиям в образовании? Делитесь своим мнением в комментариях!👇

Profi School - Think out of the box

📞+998787771111

#ProfiSchool #ОбразованиеБудущего #Учителя #Технологии #Поддержка #Команда

@profischooluz

6,458

Bektosh Khatamov

21 Nov, 14:31

Энди эски услубдаги бизнес юритиш иш бермайди. Кўпроқ сотсангиз ёки қимматроқ сотсангиз, фойдани кўпайтираман деган тушунчани янги бизнес моделлар сиқиб чиқариб ташламоқда.

@bektoshkhatamov

5,451

Bektosh Khatamov

19 Nov, 11:25

Олий таълим вазирлиги ўзи нимага керак?

Иқтисодчи Бекзод Ҳошимов “Лолазор” подкастида Олий таълим вазирлиги кераксиз ташкилот деган эди.

Олий таълим вазирлиги нима учун ўзи бор ва нега йўқ бўлса ҳам ҳеч нарса ўзгармаслиги ҳақида бир оз фикр юритдим:

1. Таълим стандартларини белгилаш ва назорат қилиш:
Олий таълим вазирлиги университетлар ва бошқа олий ўқув юртлари учун умумий стандартлар белгилайди ва уларнинг бажарилишини назорат қилади. Бу таълимнинг сифатини кафолатлайди деб ўйлашади, лекин 21-асрда таълим маълум стандартлар асосида ўқитилишининг ўзи нотўғри. Дунё шу даражада тез ривожланмоқдаки, биз эски стандарт, қандайдир назорат билан ҳеч нарсага эриша олмаймиз.

2. Таълимда тенгликни таъминлаш:
Ҳар бир фуқарога таълимга тенг кириш имконини яратиш учун сиёсат ишлаб чиқади. Масалан, қишлоқ ҳудудларида таълим имкониятларини кенгайтириш ёки кам таъминланган талабаларга грантлар ажратиш ҳам вазирликнинг бир вазифаларидан биридир деб ўйладим, лекин ҳатто мана шу нарсалар ҳам бозор иқтисодиётининг талаб ва таклиф қонуни асосида бўлиши керак.

3. Таълим ва меҳнат бозори ўртасидаги алоқа:
Вазирлик меҳнат бозори эҳтиёжларига мувофиқ таълим йўналишлари бўйича қарорлар қабул қилади деб ўйлашингиз мумкин, лекин бу умуман ҳақиқатдан йироқ, аслида вазирлик таркибидаги ҳеч бир олийгоҳда мен потенциал иш берувчининг талабларидан келиб чиқиб ўқув дастурлар ишлаб чиқилганлигини мен эшитмаганман.

4. Рақамли трансформация ва инновациялар:
Олий таълим соҳасида янги технологияларни жорий қилиш, халқаро ҳамкорлик ва глобал рейтингларда иштирокни қўллаб-қувватлайди. Шундай ишларни қилиш учун, балки вазирлик керакдир, лекин ҳатто шу нарсаларни ҳам эркин бозор нисбатан зўр бажаради деб ўйлайман. Мен шу пайтгача вазирлик қилган битта “Hemis” деган платформани кўрдим, лекин эркин бозор шароитларида бу нарсани хоҳлаган университет ўзига мослаб ишлаб чиқа олади.

5. Халқаро миқёсдаги интеграция:
Халқаро даражадаги таълим стандартлари ва амалиётларга мувофиқлашиш учун давлат миқёсидаги орган зарур деб ўйладим, лекин биздаги таълим дастурларининг аксари йиллар давомида ҳеч ўзгармасдан келмоқда. Масалан, ўзимнинг бошимдан ўтиб турган нарса тиббиёт йўналишидагилар учун аллақандай диншунослик фанининг муҳимлигини мен ҳали ҳам ақлимга сиғдира олмаяпман.

Ҳаддан ташқари бюрократия:
Олий таълим вазирликлари бюрократияни кучайтириши ва университетларнинг эркинлигини чеклаб ташламоқда, аслида яратувчанлик, креативлик, тадбиркорлик бюрократик тўсиқлар минимал бўлган давлатлардагина ривожланади.

Таълим муассасаларининг автономияси:
Кўпгина ривожланган давлатларда университетлар ўз-ўзини бошқаришга эга ва улар мустақил равишда стандартлар белгилайди. Масалан, АҚШда федерал ҳукумат таълимни тўғридан-тўғри бошқармайди.

Молиявий ресурсларнинг нотўғри тақсимоти:
Олий таълим вазирлиги орқали маблағ тақсимотида адолатсизлик ва коррупция эҳтимоли ошиши мумкин ва бу нарсалар тўғридан тўғри таълим сифатига салбий таъсир қилади.

Тезкорликнинг йўқлиги:
Давлат органлари тез қарор қабул қила олмаслиги сабабли таълим соҳасидаги глобал ўзгаришларга мослашиш суст кечади.

Ҳали бу мавзу ҳақида кўп ва хўп ёзаман, лекин бир нарса аниқроқ кўриниб турибди, шу эртага олий таълим вазирлиги тугатилса ва университетлар ўз-ўзини бошқаришга ўтса, талабанинг ҳаёти яхшиланса, яхшиланадики, асло ёмонлашмаса керак.

@bektoshkhatamov

1,649

Bektosh Khatamov

18 Nov, 18:01

Марк Левининг “Ҳар ким севгини истайди” асаридаги бир иқтибос бор:

“Менга битта нарсани ваъда қил: бугун майда-чуйда, уддалай олмаган ишларинг ҳақида ўйлама. Ўзинг эришган барча ютуқларга бир назар сол, уларни уддалай олгансан-ку, демак бу жуда ажойиб, шундай эмасми?”

Бу иқтибос инсонни ўз ютуқларини қадрлашга ва кучли томонларига диққат қаратишга чақиради. Биз кўпинча бизда йўқ, қўлга кирита олмаган нарсаларимиз учун ўзимизни бахтсиз ҳис қиламиз, чунки бизда мактабдан бошлаб “хатоларимизга эътибор беришимиз кераклигини” уқтириб келишган, кучли томонларимизга эмас.

@bektoshkhatamov

3,107

Bektosh Khatamov

18 Nov, 08:16

Бу мумкинми?

Нурдинжон Исмоилов Олий Мажлис Қонунчилик палатаси спикери лавозимига сайланди. Нурдинжон Исмоилов сурункасига учинчи марта Олий Мажлис Қонунчилик палатаси спикери лавозимига сайланмоқда.

Янги қабул қилинган Конституциянинг 100-моддасига кўра айни бир шахс сурункасига икки муддатдан ортиқ Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Спикери бўлиши мумкин эмас дейилган, лекин Нурдинжон Исмоилов учинчи марта бўлмоқда, бу мумкинми дейишмоқда.

Ҳа, мумкин, гап шундаки, Нурдинжон Исмоилов янги қабул қилинган Конституцияга кўра энди иккинчи марта сайланди, ҳа, у биринчиси Эски Конституция, эски даврларда қолиб кетди, шунга янги давр бўйича бу иккинчиси, шунга бўлаверади.

@bektoshkhatamov

5,879

Bektosh Khatamov

18 Nov, 08:00

Югуриб ҳам етиб бўлмайди.

Ўзбекистон таълимга етарлича ақлли, алоқадор одамларни олиб келмас экан, биз дунё таълим бозорида жуда орқада қоламиз. Бунга биринчи сабаб биз ҳали ҳам эски методикалар, дастурлар билан дарс ўтишга мажбур бўлмоқдамиз.

Масалан, хусусий университетларда ҳам диншунослик, тарих деган фанлар мажбурий тарзда ўтилишининг ўзи кулгили, яна бу фанлардан китоб етишмаяпти деб лицензия беришни рад қилиши одамнинг асабини бузади.

Ҳозирги рақамли дунёда ҳар куни жуда катта миқдорда маълумот яратилади, кўчирилади ва истеъмол қилинади. 2024 йилда дунё бўйлаб ҳар куни тахминан 402 миллион терабайт маълумот яратилиши қайд этилмоқда, бу йилига 147 зеттабайтни ташкил қилади. Бу ўсиш рақамли воситаларнинг оммавийлашуви ва интернетдан кенг фойдаланиш билан боғлиқ. Умуман олганда, глобал маълумот ҳажми ҳар 3-4 йилда икки баробарга ошмоқда ва 2025 йилга келиб 181 зеттабайтга етказилиши кутилаяпти.

Бундан 200 йил олдин глобал маълумотнинг икки баробарга ўсиши учун 100 йил вақт керак бўлган. Ҳозир эса 2-3 йил етарли.

Маълумот ҳажмининг бундай катта ўсиши интернет фойдаланувчилари сонининг ортгани, смартфонлардан фойдаланишнинг кўпайиши, ижтимоий медиа платформаларида фаолият ва электрон тижоратнинг ўсиши билан изоҳланади. Масалан, ҳар бир минутда WhatsApp орқали 41 миллиондан ортиқ хабарлар юборилади, Instagram фойдаланувчилари кунига 15 миллиард тасвир ва видео яратади.

Бу тенденция жаҳон миқёсида рақамли маълумотларни бошқариш ва сақлашга бўлган талабни ошираётган муҳим жараённи акс эттиради.

Биз эса ҳали ҳам диншунослик китоби йўқ деб таълимга тўсқинлик қилиб юрибмиз. Бу одамларнинг мақсади таълим бериш эмас, аҳолини саводсиз қилиш деган хаёлга бориб қоляпман охирги пайтларда.

@bektoshkhatamov

2,926

Bektosh Khatamov

17 Nov, 13:38

Мен бахтсизман.

Шу сўзларни ўзингизга ҳеч айтиб кўрганмисиз? Аслида рақамли дунёда яшаб турибмиз, ҳатто замонамиздаги энг камбағал инсон ҳам Ўрта асрлардаги қироллардан 500 баробар яхши яшамоқда экан, лекин шунга қарамай инсонларда ички бахт йўқ.

Мен бахтлиман-ку деб ўзингизни алдаманг, ҳозир бу бахтсизликнинг сабабини тушунтириб бераман.

Рақамли дунё одамларга кўплаб қулайликлар ва янги имкониятлар тақдим этган бўлса-да, кўп ҳолатларда бу дунё одамларни ўзларини бахтсиз ҳис қилишларига сабаб бўлиши мумкин. Бунинг бир неча асосий сабаблари бор:

1. Ижтимоий таққослаш (Social Comparison)

• Ижтимоий тармоқларда одамлар асосан ўзларининг энг яхши лаҳзаларини кўрсатадилар. Бошқаларнинг “идеал” ҳаётини кўриш ўз ҳаётингизни унга таққослашга олиб келади ва бу ўзини паст баҳолаш ёки норозилик ҳисларини пайдо қилади.
• Масалан, “Ҳамма мендан яхшироқ яшаяпти” деган фикр ёлғон тасаввур бўлишига қарамай, ўзини бахтсиз ҳис қилишга олиб келади.

2. Муваффақият босими

• Рақамли дунё, хусусан ижтимоий тармоқлар, одамларни доимо ижобий ва муваффақиятли бўлишга ундовчи муҳит яратади. Бу доимий босим стресс ва тушкунликка сабаб бўлади.
• Мисол учун, ёшлар “ҳаётда нимага эришдим?” каби саволлар билан ўзларини қийнайдилар.

3. Маънавий бўшлиқ

• Рақамли муҳитда инсонлар кўп вақтларини экран қаршисида ўтказадилар, лекин бу уларга чуқур маънавий қониқиш бермайди. Чунки чинакам бахт кўпинча ҳақиқий муносабатлар ва шахсий ривожланишдан келиб чиқади.
• Ҳаддан ташқари виртуаллик жисмоний дунёни унутиб қўйишга ва маънавий алоқаларнинг камайишига олиб келиши мумкин.

4. Доимий ахборот оқими ва чарчоқ

• Интернет ва рақамли платформалар орқали келаётган ахборотнинг катталиги одамларни руҳий чарчоқ ҳолатига солади. Ҳар доим янгиликлар ёки хабарлардан хабардор бўлишга ҳаракат қилиш, ақлий оромнинг йўқолишига олиб келади.
• Бу доимий ҳозирги вақтда яшаш ҳиссини йўқотиб, инсонни ғамгин қилади.

5. Хақиқий алоқаларнинг йўқолиши

• Рақамли дунёда мулоқот асосан виртуал шаклда бўлади. Бу одамлар ўртасидаги хақиқий, юракдан юракка бўлган алоқаларнинг камайишига сабаб бўлади.
• Инсон ўзини атрофда кўп одам бордек ҳис қилса-да, чинакам яқин муносабатларнинг етишмаслиги уни ёлғизликка олиб келади.

6. Допамин тушкунилиги (Digital Dopamine Addiction)

• Ижтимоий тармоқлар ва рақамли дунёдан фойдаланиш инсонда допамин (ҳаловат гормони) миқдорини тез-тез оширишга хизмат қилади. Аммо бу доимий равишда такрорланганда, инсоннинг табиий равишда қониқиш ҳисси пасаяди.
• Буни “рақамли чанқоқ” деб аташ мумкин: инсон кўпроқ “лайк” ёки эътибор кутган ҳолда ўзини қониқтиролмайди.

7. Вақтни самарасиз ўтказиш ҳисси

• Одамлар кўп вақтларини ижтимоий тармоқларда ва телефонда ўтказганликлари учун кун охирида “мен бугун нимага эришдим?” деган савол билан ўзларини айбдор ҳис қилишлари мумкин.

Нима қилиш мумкин?

• Рақамли вақтни назорат қилиш: Мақсадли вақт белгилаш ва телефондан ортиқча фойдаланишдан қочиш.
• Ҳақиқий алоқаларни ривожлантириш: Оила ва дўстлар билан кўпроқ шахсий мулоқотга эътибор бериш.
• Табиатда вақт ўтказиш: Жисмоний фаоллик ва табиатда бўлиш руҳий ҳолатни яхшилайди.
• Ахборот парҳези: Фақат муҳим маълумотларни қабул қилишни ўрганиш.

Шундай қилиб, рақамли дунёдан фойдаланишни соғлом ва мувозанатли шаклда амалга ошириш инсонни бахтлироқ қилиши мумкин.

@bektoshkhatamov

4,039

Bektosh Khatamov

17 Nov, 10:18

Вассалимнинг вассали менинг вассалим эмас.

Менинг хаёлимда биз “capo di tutti capo” принципида яшаяпмиз. Яъни сен билан мен ўртамдаги муносабат сен билан пастдагилар ўртасидаги муносабатдан муҳимроқ, пастда нима бўлса бўлаверсин, биз туяқуш каби ернинг ичига беркиниб оламиз.

“Capo di tutti capi” итальян тилида “бошлиқларнинг бошлиғи” ёки “ҳамма бошлиқларнинг бошлиғи” деган маънони англатади. Бу ибора тарихан сицилиялик мафия ва бошқа уюшган жиноий гуруҳларда етакчи ёки энг нуфузли шахсни ифода этиш учун ишлатилган.

19-аср охири ва 20-аср бошида бу термин АҚШда фаолият кўрсатган итальян мафияси етакчиларига нисбатан омма орасида машҳур бўлган. Масалан, Лаки Лучиано ва Сальваторе Маранзано каби шахслар “capo di tutti capi” деб аталиб, улар уюшган жиноий дунёнинг энг нуфузли шахслари сифатида кўрилган.

Шунингдек, бу ибора баъзан кино ва адабиётда мафия етакчиларини ифода этишда ҳам ишлатилади. Мисол учун, машҳур “The Godfather” фильмидаги Дон Корлеоне образи айнан шундай таърифга мос тушади.

———

Бу принципга кўра бошлиқларнинг бошлиғи фақатгина у билан алоқа қила оладиган бошлиқлар айтган гапларга қулоқ солади, ўзидан кейинги бошлиқларнинг қўл остидагилар билан ҳисоблашиб ўтирмайди.

Мана дарсликлардаги хатоликлар, мактаблардаги баҳолаш тизимидаги хатолар ҳақида жамоатчилик бонг урмоқда, таълимни таълимга алоқаси бўлмаган одамлар қўлига бериб расво қилишаётганлиги бир ҳар куни, ҳар соатда ёзишмоқда, лекин бизникилар конференция ўтказиб, “қандай гўзал бу баҳолаш тизими” деган “қўшиқлар” куйлашмоқда.

Шуни унутмаслик керакки, жим туришнинг бадалини биз саводсиз авлодлар билан бир кун албатта тўлаймиз.

@bektoshkhatamov

3,301

Bektosh Khatamov

17 Nov, 07:17

Бугун ўқиган энг зўр иқтибосим.

Ўзини заиф ҳис қилишдан чарчаган хотин олдида доимо ўзини кучли ҳис қилишдан чарчаган эркак мавжуддир.

Ростан ҳам биз қачонки эркак кучли, аёл заиф деган тушунчадан йироқлашиб, ҳар иккиси ҳам ўз кучли ва кучсиз томонларига эга икки тенг ва эркин инсонлар деб қабул қилсак, бир қушнинг икки қаноти каби вазифани бажариб кўкларга учамиз.

@bektoshkhatamov

4,150

Bektosh Khatamov

17 Nov, 05:38

Талабалар куни тарихи

Бу куннинг келиб чиқиши 1939 йилга бориб тақалади. Чехословакиянинг Прага шаҳрида талабалар фашизмга қарши намойиш ташкил қилган, аммо бу ҳаракат қатағонга учраган.
• 1939 йил 28-октябрь: Чехословакия фашистлар томонидан босиб олинган пайтда Прага университети талабалари мустақиллик учун намойиш ўтказди.
• Фашистлар бу намойишни қонли бостириб, талабаларни ҳибсга олдилар, 9 нафар талабани қатл қилдилар ва кўплаб ёшларни концлагерларга юбордилар.
• 17-ноябрь 1939 йил: Прага университетлари ёпилди, талабаларга қарши зўравонликлар амалга оширилди.

Бу воқеалар 1941 йилда Лондон шаҳрида бўлиб ўтган талабалар анжуманида муҳокама қилинди ва 17-ноябрь расман Халқаро талабалар куни деб эълон қилинди. Ушбу кун талабаларнинг эркинлик ва тенглик учун курашини эслатиб туриш учун танланган.

Талабалар кунининг аҳамияти

1. Талабаларнинг ролига эътибор қаратиш:
Талабалар жамиятнинг фаол қатлами бўлиб, уларнинг ташаббуслари, инновациялари ва фаоллиги ҳар қандай давлат тараққиёти учун муҳим.

2. Таълим аҳамиятини тарғиб қилиш:
Бу кун таълимнинг глобал ривожланиш ва барқарор келажак яратишдаги аҳамиятини эслатиб ўтади.

3. Талабалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш:
Жаҳон бўйлаб талабаларнинг ҳуқуқлари, эркин таълим олиш имкониятлари ва ижтимоий фаолиятига эътибор қаратилган.

Дунёда Талабалар куни қандай нишонланади?

• Конференциялар ва тадбирлар: Талабалар ташкилотлари турли маърузалар, форуми ва учрашувлар ташкил қилади.

• Маданий ва ижтимоий тадбирлар: Университетларда концертлар, спорт мусобақалари ва кўнгилочар тадбирлар ўтказилади.

• Талабалар муаммоларига эътибор: Халқаро ташкилотлар ёшлар таълими ва ҳуқуқларини ҳимоя қилиш масалаларини кўтаришади.

Ўзбекистонда Талабалар куни

Ўзбекистонда ҳам бу кун ёшлар учун турли маданий тадбирлар, ёшлар форумлари, спорт мусобақалари ва таълимга оид ташаббуслар билан нишонланади. Бу байрам талабаларнинг иқтидорини намоён қилиш ва уларнинг ижтимоий ҳаётдаги ролини янада кучайтириш мақсадида хизмат қилади.

Шиор ва илҳом

“Ёшлар – келажак пойдевори!” деган қараш ушбу куннинг моҳиятини акс эттиради. Талабалар куни нафақат таълим, балки ёшлар учун ижтимоий адолат, эркинлик ва имкониятлар курашини ёдга соладиган кундир.

@bektoshkhatamov

4,272

Bektosh Khatamov

16 Nov, 13:07

JCI Uzbekistan.

Бугун “JCI Uzbekistan” тадбиридан сўнг стартап бошлаган ёшлар ўзларининг лойиҳаларини намойиш этишди. JCI ташкилоти ростан ҳам жуда катта ташкилот ва бутун дунё бўйлаб ёш бизнесменларни бир-бирига боғлаб қўядиган, бир бизнесни бошқа бизнес билан ҳамкор қилиб қўядиган ташкилот.

Аслида кўпчилик бизнес қилишда фақатгина маҳаллий бозорга урғу қаратади, лекин ҳозирги глобализация жараёнида бизнес қилиш жуда ҳам осон, чунки дунё бир кичик кварталдек гап, агар қаловини топсангиз, дунёнинг нариги бурчагига ўз маҳсулотингизни сотишингиз мумкин.

@bektoshkhatamov

3,475

Bektosh Khatamov

16 Nov, 11:10

JCI Uzbekistan president 2025.

Бугун “JCI Uzbekistan” миллий президентини сайлаш маросими бўлди ва 2025 йил учун Khatamov Bektosh Begmatovich президент этиб сайланди.

Энди шунақа бўлиб қолди. 🫠

@bektoshkhatamov

3,469

Bektosh Khatamov

15 Nov, 14:01

Ўрганишдан, билмайман дейишдан тўхтамаслик.

1492-йил 12 октябрда нима бўлган? Кимдир биладими? Билмаганлар учун айтишим мумкин. Христофор Колумб илк бор Америка қитъасига оёқ қўяди. Лекин нега Америка қитъаси Колумб номига қўйилмаган?

Нега у Америка?

Гап шундаки, Колумб янги қитъага етиб борганда у Шарқий Осиёга келдик, бунгача билинган Осиёнинг шарқига, яъни Японияга келдик деб ўйлайди ва шу фикрида қаттиқ туради, чунки диний муқаддас китобларда фақат шу қитъалар ҳақида ёзилган эди, ер бошқача бўлиши мумкин эмас эди.

Ҳатто Колумб ўзи кашф қилган қитъадан қайтиб келиб ҳам у жойларни шарқий осиё деб юраверган, яъни бошқача бўлиши мумкин-ку деган хаёли ҳам бўлмаган. Колумбнинг энг катта хатоси мен биламан эди.

1499-1504 йилларда эса Колумб кашф қилган ерларга яна бир италян денгизчиси Америго Веспуччи бир неча бор саёҳат қилади ва у ўз саёҳатлари ҳақида ёзганда бу ерлар умуман ўша пайтга қадар хариталарда йўқ бўлган, муқаддас китобларда тилга олинмаган янги қитъа эканлиги одамларга тушунтиради.

Унинг саёҳат ҳақида ёзганлари бутун Европа бўйлаб тарқали ва 1507-йилда Мартин Валдсмўллер Веспуччининг ёзганлари асосида янги дунё харитасини чизади ва у янги қитъани Америго Веспуччи яратди деб ўйлаб янги қитъага Америка номини беради.

Бу ҳикоядан бир нарсани тушунишингизни хоҳлайман, инсон ҳеч қачон мен ҳамма нарсани биламан, менинг билимим етарли дея тўхтаб қолмаслиги керак. Айнан ҳамма нарсани биламан дейиў жоҳилият ҳисобланади.

Бир италян кашф қилган қитъа номи бошқа бир италян номи билан аталиши эса жоҳилият учун Колумбга берилган жазо деб қабул қилинг. Бу билан нима демоқчиман, муваффақиятли инсонлар ҳеч қачон ўқишдан, ўрганишдан тўхташмайди. Доимий изланишда бўлишади.

@bektoshkhatamov

6,188

Bektosh Khatamov

15 Nov, 08:34

Комил ака, шунда ҳаммасини бирлаштириб Ўзбекистон номини Комилистон ёхуд “Комил инсонлар мамлакати”деб ўзгартирсак, бўладими?

@bektoshkhatamov

3,917

Bektosh Khatamov

15 Nov, 06:31

Конференциябозлик авжида.

Мен шунақа конференциялар жуда бир скептик қарайман. Спикерлар бирин-кетин чиқади, ким нима деяпти биров иши йўқ, мажбурлаб олиб келинган одамлар орада бир мизғиб олади. Шу концеренцияларда ўзи нима иш қилинади?

Шунча дабдаба билан ҳар икки ҳафта конференция ўтказамиз… бунга яна ҳам зўр гап бор, Комил ака: “Кетида иштони йўқ, исми Шоҳжаҳон”.

@bektoshkhatamov

3,928

Bektosh Khatamov

14 Nov, 17:05

Японияга тур.

Ҳозирда JCI ташкилотининг Жаҳон президенти Кевин Кюртин Тошкентда бўлиб турибди. 16-ноябрь куни қурултойдан сўнг ёш тадбиркорлар ўз бизнес ғояларини намойиш қилишлари учун бизнес ғоялар кўргазмаси ташкил қилинар экан.

Энг яхши бизнес эга соҳиблари ўз бизнеслари учун гранд ёки Японияга бир ҳафталик тўлиқ харажатлари қопланадиган тур ютиб олишлари мумкин.

Агар сизда қандайдир бизнес ғоя бўладиган бўлса, уни намойиш қилишнинг айни вақти. 16-ноябрь куни соат 14:00 да Ҳилтон меҳмонхонасининг иккинчи қаватидаги бизнес конференция залида ўз ғоянингизни кўргазма қилишингиз мумкин.

@bektoshkhatamov

4,063

Bektosh Khatamov

14 Nov, 13:22

Омад атрофингизда…

Жуда кўпчилик кўпчилик бизнес эгалари, бизнес бошламоқчи бўлган одамлар қандай муваффақиятга эришиш ҳақида ўйлашади… лекин кимнингдир бизнеси кундан кунга ривожланиб кетаверади, кимдадир эса бу унчалик ҳам ўхшамайди… ёпилиб кетаётган бизнесларнинг ҳам анчагина.

Бизнесда омадни сизга ҳеч ким қўш-қўллаб олиб келиб бермайди, сиз унга ўзингиз боришингиз керак. Қандай борилади деб сўрасангиз, бунинг бирдан бир йўли нетворк, яъни ўзбекча айтганда таниш-билиш.

Ҳа, тўғри тушундингиз, таниш-билишнинг ўрни бизнесда жуда муҳим, яқинда Туркиядаги бир гуруҳ ёшлар янги лойиҳа ишлаб чиқишибди ва лойиҳа учун 3 миллион доллар йиғишибди.

Буни қандай қилишган?

1915-йилда бутун дунё тадбиркорларини бирлаштирувчи ташкилотга асос солинган, бу ташкилот 120 дан ортиқ давлатда мавжуд, ташкилотнинг жаҳон президенти ва маҳаллий президентлари бор, улар бутун дунёдаги тадбиркорларни бир-бири билан боғлаб турли даражадаги ҳамкорликларни ташкил қилишади.

Бу ташкилот орқали ёш тадбиркорлар ўз лойиҳалари учун инвесторлар топишади, кимдир ҳамкор топади, кимдир саёҳат дўстлар орттиради… хуллас “бутун дунё тадбиркорлари бирлашинг”… деган шиор айнан шу ташкилотга тегишли.

Туркиядаги бир гуруҳ ёшлар айнан шу ташкилотга аъзо бўлиб ўз лойиҳаларига 3 миллион доллар инвестиция жалб қилишган.

JCI ташкилоти 2024-йилдан бошлаб Ўзбекистонда ҳам фаолият юритади. Унинг телеграм манзили мана бу 👉линкда, аъзо бўлиб кузатиб боришингиз мумкин.

16-ноябрь куни Ҳилтон меҳмонхонасининг конференц залида 2025-йил JCI Ўзбекистон президентини сайлаш бўйича қурултой бўлади, қурултойга хоҳлаган одам келиши мумкин, бемалол келиб, танишиб, ўзингизга мос нетворк яратишни бошлашингиз мумкин.

JCI Ўзбекистон ташкилотига аъзо бўлиш пуллик: талабалар учун йилига 50 доллар, тадбиркорлар учун йилига 200 доллар. Лекин бу пулга бир дунё янги билимлар, таниш-билишлар, дўстлар орттиришингиз мумкин. Энг асосийси янгидан янги бизнес ғояларнинг уясига тушиб қоласиз.

P.S. Барчани қурултойда кутиб қоламиз.

@bektoshkhatamov

4,084

Bektosh Khatamov

13 Nov, 16:05

Зеҳният ўзгармаса, ҳаммаси бекор.

Бизнинг жамиятда ҳам одамлар ўша эски сарқитлар, ҳар хил руҳ ва диний бир нималарга ишониш, динни фанатизм даражасига чиқариб олишлар кўпайиб бормоқда.

1500 йилгача мусулмон оламидаги ва умуман Осиё қитъасидаги яратилган империялар фақат ерларни фатҳ этиш билан чегараланган ва эгалланган ерларда мажбурий ўз дини ва одатларини сингдириш билан шуғулланган.

1500-йиллардан кейин Европа кучайишига сабаблардан бири “Кашф эт - фатҳ эт” принципи эди, фақатгина фатҳ этиш ва у ерда динни тарқатиш асосий иш эмас эди, уларга умуман урф-одатни тарқатиш шарт эмас эди, улар фатҳ этилган жойларда кашфиётлар учун илм инсонларини олиб юрар эди.

Ҳатто 1798-йилда Наполеон Мисрни босиб олганда ўзи билан 165 нафар илм инсонларини олиб борган, улар орасида зоология, кимёгарлар, ботаниклар, географлар бор эди. Бу илм инсонлари бориб-бориб бутун Европани ривожланишига хизмат қилди.

Биз эса ўша руҳлар, инс-у жинслар деган нарсаларга ишониб юравердик. Жуғрофия ўқитиш ширк деб баҳолаб қанча одамлар тошбўрон қилинишига нари-бериси 100 йил бўлди. Ўша даврларда ҳам бизникилар латта-путта, соч-соқол мавзуларида соатлаб муросалар, илмий мажлислар қилишган.

Ҳозир ҳам жуда кўпчилик университетларда форма, галстук, соч-соқол, рўмол, такя деган нарсалар кун мавзусида турибди… аслида зеҳниятимиз ҳали ҳам ўзгармаяпти менимча…

Биз ўқишдан асосий мақсад нима деган саволга жавобни ҳар биримиз ўзимизга бериб кўришимиз керак.

Агар ўқишдан мақсад фақат диплом, фақат баҳо олиш ёхуд қандайдир ишга кириш бўлса, унда ўқиш умуман керак эмас, кашфиётчилар қўлида оддий қора ишчи бўлиб қолаверасиз. Асосий мақсад кашф этиш бўлиши керак. Кундалик равишда нимадир янги нарсани кашф қилиб боришингиз керак.

@bektoshkhatamov

4,104

Bektosh Khatamov

13 Nov, 15:47

Астронавт ва қизилтанлилар.

1969-йил Нил Армстронг ва Бузз Алдрин ойга учишидан олдин Американинг ғарбидаги чексиз чўлларнинг бирида тайёргарлик кўришади. Ўша жойларда қизилтанлилар жамияти ҳали ҳам яшаётган бўлган.

Қизилтанлилар жамияти уларни ўз уйида меҳмон қилади.

Бир куни ўқув машғулотлари давомида астронавтлар қария бир қизилтанли билан учрашади. Қария улардан бу ерда нима қилаётганларини сўрайди. Астронавтлар яқин орада Ойга йўл олишадиган тадқиқот сафарига тайёргарлик кўраётганларини айтишади. Қария буни эшитиб, бироз жим бўлиб қолади, кейин эса астронавтлардан бир яхшилик қилишларини сўрайди.

Астронавтлар: “Нима қилишимизни хоҳлайсиз?” — деб сўрайдилар.

Қария: “Қабиламиздаги одамлар Ойда муқаддас руҳларнинг яшашига ишонишади. Улар учун муҳим бир хабар қолдиришингизни истардим.”

Астронавтлар: “Хабар нима?” — деб сўрайдилар.

Қария ўз тилида нимадир деб гапиради, сўнгра астронавтларга уни ёдлаб олишлари учун такрорлашларини сўрайди.

Астронавтлар: “Бу нима дегани?” — деб сўрайдилар.

Қария: “Бунинг маъносини сизга айтиб беролмайман. Фақат бизнинг қабиламиз ва Ой руҳлари билан боғланиши мумкин бўлган сир бу,” — дейди.

Базага қайтиб келишгач, астронавтлар узоқ изланишлардан сўнг маҳаллий тилни биладиган бир кишини топишади ва ундан хабарни таржима қилиб беришини сўрашади. Ёдлаб олган сўзларини айтиб беришгач, таржимон қаҳқаҳ отиб кулишни бошлайди. Ниҳоят, сокинлашгач, таржимон астрономларга диққат билан ёдлаб олган сўзлари маъносини айтади: “Бу одамларнинг сизга айтган ҳеч нарсасига ишонманг. Улар ерларингизни ўғирлаш учун келишган.”

——

@bektoshkhatamov

5,168

Bektosh Khatamov

13 Nov, 10:52

Ўзбекистонда нега Нобель мукофоти совриндорлари чиқмайди?

Ҳеч шу саволни ўзингизга бериб кўрганмисиз? Мен охирги уч-тўрт йил давомида доимо шу саволни ўзимга бераман. Бир неча хулосаларим бор, биринчи навбатда таълим тизимининг бошида тўғри одамлар ўтиргани йўқ, бу жуда ҳам долзарб муаммо, иккинчидан ягона бир таълим йўлимизни танлаб ололганимиз йўқ, бир кун Сингапурни истаб қоламиз, иккинчи кун Япония, учинчи кун Финландия…

Бошқа айрим сабаблар…

1. Илмий ва инновацион базанинг ривожланиши: Нобель мукофотига сазовор бўлиш учун чуқур илмий изланишлар, инновациялар ва технологияларнинг ривожланиши зарур. Ўзбекистонда илмий тадқиқотларга ажратиладиган молиявий ва техник ресурслар ҳали ҳам жаҳон стандартлари даражасида эмас. Илмий муассасаларда замонавий ускуналар, лабораториялар ва тадқиқот марказлари етишмаслиги муваффақиятли илмий натижаларга тўсиқ бўлиши мумкин.

2. Таълим тизими ва кадрлар етиштириш: Халқаро мукофотларга муносиб ёш олимларни етиштириш учун кучли таълим тизими зарур. Ўзбекистонда таълим сифати йил сайин яхшиланиб бормоқда, лекин жаҳоннинг етакчи университетлари билан таққослаганда, ўрганиш ва тадқиқот қилиш учун зарур шароитлар ҳали ҳам чекланган. Кўплаб иқтидорли ёшлар, хорижга кетишни афзал билишади, бу эса маҳаллий илмий салоҳиятни ривожлантиришда қийинчилик туғдиради.

3. Илмий ҳамкорлик ва халқаро интеграция етишмаслиги: Нобель мукофоти олиш учун халқаро майдонда таниқли ва етакчи илмий ҳамжамиятлар билан ҳамкорлик қилиш жуда муҳим. Ўзбекистондаги илмий муассасалар ҳали кўплаб етакчи университетлар ва тадқиқот марказлари билан доимий ҳамкорлик алоқаларини ўрнатмаган. Бу ёш олимлар учун халқаро майдонда тажриба алмашиш имкониятини камайтиради.

4. Молиявий ва маъмурий қўллаб-қувватлаш етишмовчилиги: Илмий изланишлар кўп вақт, молия ва қўллаб-қувватлаш талаб қилади. Ўзбекистонда давлат ёки хусусий сектор томонидан илмий лойиҳаларга ажратиладиган маблағлар кам бўлиши, ёш олимларнинг катта натижаларга эришиш имкониятини чеклайди.

5. Илмий натижаларнинг тижоратлаштирилмаслиги: Кўплаб Нобель мукофоти совриндорлари ўз тадқиқотларини амалиётга татбиқ қилиб, жамиятга фойда келтирувчи ишларни амалга оширишган. Ўзбекистонда илмий ишланмалар ва натижаларни саноат ёки бизнес билан боғлаб, тижоратлаштириш салоҳияти паст бўлиб, бу эса илмий натижаларнинг кенг оммага етиб боришини чеклайди.

Сизнингча биздан Нобель мукофоти совриндорлари чиқадими?

@bektoshkhatamov

3,183

Bektosh Khatamov

11 Nov, 14:23

Сиз катта бўлганингизда, дунёда бир шарт билангина қандайдир яшаш мумкинлигини тушунасиз: инсоннинг эгоизми — унинг табиий хислати эканлигини англаш зарур. Сиз бошқалардан фидойилик талаб қиласиз, аммо бу жуда адолатсиз талаб эмасми? Сиз улар ўз хоҳишларидан воз кечиб, сизнинг хоҳишларингизни қондиришини истаяпсиз. Нима учун улар бунга мажбур? Ҳар бир инсон фақат ўзи учун яшашини англаганингизда, яқинларингизга нисбатан кўпроқ мулойим бўласиз. Улар умидларингизни оқламайди ва сиз уларга нисбатан янада меҳрибонроқ муносабатда бўласиз. Инсонлар ҳаётда фақат бир нарсага интилишади — лаззатланишга.

Сомерсет Моэм
“Инсон эҳтирослари бадали”

3,654

Bektosh Khatamov

11 Nov, 10:41

Когнитив диссонансга учраган жамиятга ўхшаймиз, агар ниманидир ўғирлаш керак бўлса, чет эл тажрибаси деб турли бўлган, бўлмаган қарорларни ишлаб чиқарамиз, бошқа ҳолатда эса чет элдан кириб келаётган ёд ғоялар деб бонг урамиз… ўзи креатив бирор нима ярата оламизми ёки бир тўда бюрократлар қўлида йўқ бўлиб чўкиб кетамизми?

@bektoshkhatamov

3,671

Bektosh Khatamov

11 Nov, 10:35

Менинг хаёлотим.

Мана шу “маънавият экспертиза” қандай ўтказилади? Маънавият деган нарса ўзи нима? Миллийликчи? У қаерда бошланиб қаерда тугайди? “Маънавият экспертиза” қайси микроскоп ёрдамида ўтказишади? Шуларни бир тасаввур қилиб кўрингда…

Мен буни мана бундай тасаввур қиляпман?

Ғофур Ғуломнинг “Шум бола” асаридаги Ҳожи бобо ва нашаванд чоллар ҳақидаги парчани эсланг… худди ўша ёшдаги чолларни хаёлингизга келтиринг… бир хонада ўтириб олишган, бир гуруҳ шум бола ёшидаги ёш болалар мултьфильм яратиб ўша қарияларга беришди. Мултьфильм шунақанги табиийки, ёш болалар дунёни қандай кўришса, шундай тасвирлаб олиб келишган… Лекин буни қарангки, мултьфильм қаҳрамони соқолли одам…

Мана шу ерда ҳалиги Ҳожи бобо… “бай, бай… бунақа бўлиши мумкинми, биринчи зарбада белларигача, иккинчи зарбада бўйниларигача бўлади”, деб ҳалиги қаҳрамоннинг соқолини олдириб ташласа, яна бир жойда қиз қаҳрамоннинг юпкаси тиззасидан салгина баланд бўлиб қолган бўлса, шунда ҳам маънавиятимизга тўғри келмайди, ёшларимизнинг онгини бузади, миллийлигимиз қаерда қолади деган шиорлар билан ахлатга ирғитамизми?

Ўзи миллийлик, маънавият деган тушунчаларнинг тамал нуқтаси борми? Мана бу миллийлик, мана бу номиллийлик деган жойи борми ёки пахта гулли дўппи кийиб олса, бўлдими, миллийлик бўлиб кетаверадими? Кейин глобализация жараёнида миллийликнинг ўрни қаерда? Ишлаб калламаяпти…

@bektoshkhatamov

3,704

Bektosh Khatamov

11 Nov, 09:15

Маънавият полицияси маънавият экспертизаси ўтказади.

Ўзимни гоҳида “1984” асарининг ичида яшаётгандек ҳис қиламан. Медиамаҳсулотлар эндиликда “маънавият экспертизаси”дан ўтказилади.

Маънавият ва маърифат маркази, АОКА, Маданият вазирлиги, Кинематография агентлиги, МТРК, Ўзбекистон Миллий медиа бирлашмасининг қарори билан теле ва радиоканаллар ҳамда ижтимоий тармоқлар учун тайёрланаётган медиамаҳсулотлар, хусусан, сериал, мултфильм, кино ва қўшиқларни “маънавий экспертиза”дан ўтказиш тартиби жорий этилди.

@bektoshkhatamov

3,774

Bektosh Khatamov

10 Nov, 16:45

Biz aqlli, Singapurliklar "tupoy"mi yoki ... boshlang'ich sinf bolalarini "mayib" qilganimiz qolyaptimi?

Respublika ta'lim markazi 5- va 6-sinflar uchun matematika darsliklarining bir qismini e'lon qildi. Kutilganidek, bu darsliklar Singapur darsliklarining tarjima qilingan varianti deyilmoqda (uni tarjima va chop qilish qaysi nashriyotga ishonib topshirilganini uch urinishda topib ko'ring).

Yuqoridagi suratlarda Singapurning tarjima qilingan 6-sinf darsligidan bir sahifa va "Novda"ning 2-sinf matematika darsligidan bir sahifa berilgan. Ulardagi tushunchalar, amallar va tenglamalarni solishtirib ko'ring. Masalan, "Novda"ning 2-sinf darsligi 59-betidagi 9-mashqda berilgan tenglamalarga e'tibor qarating. 2-sinfda noma'lumni qavs ichidan chiqarib uch xonali sonlar ishtirokida tenglamalar yechadigan bolaga 6-sinfda (!) x+1 yoki 9*y qabilidagi algebraik ifodalar endi kiritilmoqda.

"Novda"ning darsliklari kiritilganidan beri o'qituvchilar, ota-onalar, jurnalistlar darsliklar bolalarning yoshiga, kognitiv darajasiga mos emasligi, bunday yondashuv bolalarni "mayib" qilishi mumkinligi haqida bong urib kelishmoqda. Lekin na ta'limning mazmuni va sifatiga javobgar Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi va na bu darsliklarni tasdiqlab bergan Ta'limni rivojlantrish markazi bu xavotirlarga biron-bir jo'yali munosabat bildirganicha yo'q.

Endi har ikkala tashkilotga savol: 2-sinfda noma'lumi qavs ichida bo'lgan tenglamalar "yechib tashlaydigan" bizning o'quvchilar aqllimi yoki 6-sinfda y+8=14 singari ifodalar bilan endi tanishadigan Singapur bolalari "tupoy"mi? Boshlang'ich sinflarga berilayotgan ta'lim mazmuni biron-bir ekspertizadan o'tganmidi, bu yoshdagi bolalarga mosligi tekshirilganmidi? Hoynahoy Singapur darsliklarining mualliflik huququga valyutada falon pul to'langan bo'lsa kerak. Bu darsliklarni tarjima qilishdan oldin kimdir uning hozir boshlang;ich sinflar o'rganayotgan ta'lim mazmuni bilan uyg'unligini tahlil qilib ko'rganmi?

3,559

Bektosh Khatamov

09 Nov, 14:37

Маркетинг трюклар.

Ҳар қандай товар ёки хизматни сотиш учун албатта маркетинг керак, маркетинг компания учун жуда муҳим ҳисобланади. Дунёда жуда кўплаб маркетинг усулларини учратишингиз мумкин, ҳар қандай рекламада сиз маркетингнинг бир трюкига гувоҳ бўласиз.

Маркетингда одамларнинг эътиборини жалб қилиш, савдони ошириш ва брендга садоқатни мустаҳкамлаш учун турли хил трюклар ва стратегиялардан фойдаланилади.

Қуйида баъзи машҳур маркетинг трюклари сизга мисол қилиб келтираман, умуман қандайдир реклама ёки маркетинг кампания қилишда шу усуллардан бирига мослаштирсангиз, маркетинг яна ҳам жонли ишлайди.

1. Қўрқитиш тактикасидан фойдаланиш (FOMO): “Йўқотиш қўрқуви” (Fear of Missing Out) одамларни товар ёки хизматни тезроқ харид қилишга ундайди. Масалан, “фақат бугун 50% чегирма!” ёки “маҳсулот чекланган миқдорда қолди” каби иборалар истеъмолчиларда таъқиб қилиш туйғусини келтириб чиқаради ва уларни тезроқ қарор қабул қилишга ундайди.

2. Ижтимоий далиллар (Social Proof): Истеъмолчилар бошқаларнинг фикрига кўп ишонади. Шундай экан, маркетологлар маҳсулотни машҳур инсонлар ёки кўп сонли фойдаланувчилар орқали реклама қилади. Мисол учун, ижтимоий тармоқларда блогер ва инфлуэнсерлар томонидан тавсия қилинаётган маҳсулотлар истеъмолчилар учун ишончлироқ туюлади.

3. Чегирмалар ва “бирни олсангиз, иккинчиси бепул” таклифлари: Бу тактика харидорга қўшимча арзонлаштириш имкониятини беради. “3ни сотиб ол ва биттасини бепул ол” ёки “фақат бугун 40% чегирма” каби таклифлар, истеъмолчига кўпроқ сарфлашни ўйлаттириб, сотиб олишга ундайди.

4. Психологик нарх белгилаш: Масалан, маҳсулот нархини $100 эмас, балки $99.99 қилиб қўйиш. Бу кичик фарқга қарамай, харидорлар нархни арзонроқ деб қабул қилади. Бундай маркетинг тактикаси харидорнинг психологик туйғуларини ишлатади.

5. Чегараларни яратиш: Товар ёки хизматни чекланган миқдорда ёки вақт оралиғида таклиф қилиш орқали уни янада қадрли қилиш. Масалан, “фақат 50 дона қолди” ёки “кампания бир неча кун давом этади” деган таклифлар орқали истеъмолчига тезроқ қарор қабул қилиш босими сездиради.

6. Маҳсулотни катта қадрият билан кўрсатиш: Истеъмолчи учун маҳсулотнинг афзалликларини жозибадор қилиб кўрсатиш. Масалан, маҳсулот нафақат эҳтиёжни қондиради, балки ҳаётни яхшилаш, фойдали одатларни шакллантириш ёки келажакка сармоя сифатида таклиф қилиниши мумкин.

7. Қимматли туҳфалар ва бонуслар: Қимматли туҳфалар бериш билан истеъмолчиларни ўзига жалб қилиш. Бундай кампанияларда истеъмолчи харид қилади ва қўшимча бонусларга эга бўлади. Бонус сифатида кичик ҳадялар, арзонлаштирилган маҳсулотлар ёки эксклюзив таклифлар бўлиши мумкин.

8. Ички маркетинг (Storytelling): Маҳсулот ёки бренднинг ортидаги тарихни айтиб бериш истеъмолчиларни ҳиссий боғлиқликка чорлайди. Масалан, кичик бизнеслар ўз маҳсулотларининг қўлда ишлангани ёки оилавий тадбиркорлик асосида ривожланганини таъкидлаши мумкин.

9. Қимматли маҳсулотлар қаторини яратиш: “Примиум” ёки “люкс” тоифадаги маҳсулотларнинг мавжудлиги истеъмолчиларга брендни юқори сифатли ва қадрли деб қабул қилишга ёрдам беради. Бундай маҳсулотлар умумий нархланиш даражасини ошириб, бошқа маҳсулотларга ҳам талабни ошириши мумкин.

Ушбу маркетинг стратегиялари истеъмолчиларнинг психологик хусусиятларини ҳисобга олиб, брендлар учун фойдали натижаларга олиб келади.

@bektoshkhatamov

4,409

Bektosh Khatamov

09 Nov, 08:21

Когнитив диссонанс учун зўр намуна қилиб пайшанба куни эрталабгача ичиб, бор бузуқликни қилиб эрталаб туриб “жума муборак” дея смс юборадиган, турли домлаларнинг маърузаларидан парча ташлайдиганларни келтириш мумкин.

Бирдан хаёлингизга ким келди? Шу одамга юбориб қўяверинг.

@bektoshkhatamov

4,033

Bektosh Khatamov

09 Nov, 07:32

Когнитив диссонанс.

Когнитив диссонанс – бу шахснинг ўзида бир вақтнинг ўзида мавжуд бўлган, бир-бирига зид бўлган икки фикр, ишонч ёки қараш сабабли юзага келадиган ноқулайлик ёки ички зиддият ҳолати. Бу тушунча биринчи марта америкалик ижтимоий психолог Леон Фестингер томонидан 1957 йилда илгари сурилган.

Когнитив диссонанс ҳолатида инсон кўпинча бу зиддиятни енгиллаштириш учун ўз ишончларини, хулқини ёки қарашларини ўзгартиришга ҳаракат қилади. Бундай вазиятлар айниқса инсоннинг қадриятлари ёки ишончлари билан зид бўлган ҳаракатларни амалга оширганда пайдо бўлади.

Масалан:

• Сигарет чекишнинг зарари ҳақида билиш: Инсон сигарет чекиш саломатликка зарар эканини билишига қарамай, сигарет чекишда давом этса, унинг фикрлари ва хатти-ҳаракати ўртасида зиддият юзага келади. Бу ноқулайликни енгиш учун инсон ёки чекишни ташлашга ҳаракат қилиши, ёки сигаретнинг зарарини камситишга, ҳатто оқлашга интилиши мумкин.

• Экологик зарарли маҳсулотни сотиб олиш: Атроф-муҳитга эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлган одам экологик зарарли маҳсулотни сотиб олса, бу унинг қадриятлари билан зиддиятни келтириб чиқаради. Бу ҳолатда шахс ўзини оқлаш учун “бошқа танлов йўқ” каби фикрларни ишлатиши мумкин.

Когнитив диссонанс шахснинг қарор қабул қилиш жараёнида муҳим ўрин тутади ва баъзан шахсий қарашлар ёки хатти-ҳаракатлар ўзгаришига сабаб бўлиши мумкин.

Менинг баъзи дўстларим доимо шунақа когнитив диссонанс ҳолатида юришади.

@bektoshkhatamov

4,084

Bektosh Khatamov

09 Nov, 07:12

Одам катта бўлса ҳам характер ўзгармаса қийин экан… шу расмда мени топиш унча қийин бўлмаса керак…

@bektoshkhatamov

3,881

Bektosh Khatamov

07 Nov, 18:09

Зўр даврлар.

Кўпчиликка маълум, биз олдинлари жуда кўплаб абитуриентларни ўқишга киришга тайёрлар эдик, ўша пайтда жуда қаттиққўл бошқарув қилар эдик, ўқимаганларни ҳайдар эдик.

Шунда бизнинг қаттиққўллигимиздан зериккан абитуриентларимиз мана бундай чиқишлар қилишган, ўқиш ташлашлар қилишган экан. Кейинги куни булар билан “хатолар устида ишлаш” дарсини ўтганмиз. Зўр даврлар эди-да… абитуриентларимиз ҳам ўзимизга ўхшаб қайсар бўлганми дейман…

@bektoshkhatamov

5,292

Bektosh Khatamov

07 Nov, 15:51

Чала киллерлар ҳақидаги сериалнинг давоми чиқмадими? Негадир ҳамма жойда сукунат куйи чалиниб турибди…

@bektoshkhatamov

4,849

Bektosh Khatamov

07 Nov, 04:54

Пигмалион эффекти.

Пигмалион эффекти тарихи антиқа ўхшатишдан келиб чиққан. Бу термин қадимги юнон афсонасидаги Пигмалион исмли ҳайкалтарошдан келиб чиққан бўлиб, у ўз яратган аёл ҳайкалига ошиқ бўлиб қолади ва уни ҳаётга қайтаришни орзу қилади. Афсонага кўра, унинг чуқур ишончи туфайли ҳайкал тирик аёлга айланади.

Психологияда бу тушунча 1960-йилларда социологлар Роберт Розентал ва Леонор Жейкобсоннинг тажрибаларидан сўнг шаклланган. Улар ўқитувчиларнинг ўқувчиларга бўлган кутилмалари натижасида ўқувчиларнинг академик натижаларига қандай таъсир кўрсатишини ўрганишган.

Қизиқ томони шундаки, социологлар синфдан беш нафар ўқувчини ажратиб олишган ва уларга зеҳни ўткир, билими зўр деб баҳо беришган, аслида ўқувчилар бошқа ўқувчилардан ҳеч нимаси билан фарқ қилмаган, лекин бир йилда ўша болаларнинг натижалари бошқаларникидан кескин фарқ қилишни бошлаган ва бориб-бориб улар ростан ҳам катта муваффақиятларга эришган инсонлар бўлишади.

Пигмалион эффекти — одамлар ўзларидан ёки бошқалардан кутган натижаларининг амалга ошиш эҳтимоли юқори бўлганини англатади. Бу эффектга кўра, бирор шахсга нисбатан юқори ёки паст умидлар билдирилганида, у одам шу кутилмаларга мос равишда ҳаракат қилади ва натижада айнан шу натижаларга эришиш эҳтимоли ортиши мумкин. Бу феномен педагогика ва бошқарув каби соҳаларда катта аҳамиятга эга бўлиб, ишонч ва умиднинг одамларнинг фаолиятига таъсирини тушунишда қўлланилади.

P.S. Дадамнинг бир гаплари бор: “Бир одамни бир ой бир жойда қамаб қўйиб унга ҳар куни “сен чўчқасан” деб айтсанг, 31-куни чўчқага ўхшаб овоз чиқаради. Буни қарангки, психологияда бу эффект ҳам бор экан, бу ҳақида кейинги постда ёзаман.

@bektoshkhatamov

6,994

Bektosh Khatamov

06 Nov, 16:48

Вольтернинг жуда бир ажойиб гапи бор: Тангри йўқдир, аммо буни асло хизматкоримга сўзламанг, йўқса у мени кечқурун буғиб ўлдиради.

——-

Мана шу гап ҳақида икки оғиз фикр бермоқчиман. Ростан ҳам инсоннинг хаёл кучи ҳар нарсани хаёл қила билади. У хаёл кучи билан қишлоқлар, шаҳарлар, давлатлар қурди, пул бирликлари, қонунлар ярата олади… бошқа бирор бир мавжудот хаёл кучи билан ўзгаларга таъсир ўтказа олмайди. Бу инсоннинг ўзига хос жиҳати…

Инсон мана шу хаёл кучи билан бошқа инсонларда қурқувни шакллантира олади ва инсонларни бошқара олади. Хаёл кучи қанчалик кучли бўлган инсон, шунчалик муваффақиятли бўлади. Хаёл кучини ўстиришнинг жуда кўп йўллари бор: улардан иккита энг муҳими китоб ўқиш ва саёҳат қилиш.

Болаларингизга ҳам, ўзингизга ҳам фантазия қилишни ўргатинг…

@bektoshkhatamov

5,047

Bektosh Khatamov

06 Nov, 13:02

🇺🇿🇺🇸Шавкат Мирзиёев Дональд Трампни табриклади

Табрикномада Афғонистон масаласи юзасидан қуйидагича таъкидланади:

"Ишончим комилки, келгусида Афғонистонда барқарор тинчликни таъминлаш ва унинг иқтисодий-ижтимоий тараққиётига ҳисса қўшиш ўзаро ҳамкорлигимизнинг ажралмас қисмига айланади".

P.S. Воқеалар ривожи жуда жадаллашмоқда…

@bektoshkhatamov

4,781

Bektosh Khatamov

06 Nov, 10:45

Нима ўзгаради?

Ҳали расман эълон қилинмаган бўлса-да, Доналд Трамп сайловда ғалаба қозонди деб турамиз ва у сайланса, нималар ўзгариши мумкин?

Агар Доналд Трамп янгидан президентликка сайланса, унинг президентлиги давомида қуйидаги йўналишларда ўзгаришлар бўлиши мумкин:

1. Ички сиёсат: Трамп яна президент бўлса, у солиқларни қисқартириш ва ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлашга қаратилган иқтисодий сиёсатини давом эттириши мумкин. Ишлаб чиқариш ва энергия соҳаларига бўлган қўллаб-қувватлови қайта кучайиши эҳтимоли бор. Шунингдек, у муҳожирлик қонунларини қатъийлаштириш ва чегара хавфсизлигини кучайтиришга урғу бериши мумкин.
2. Ташқи сиёсат: Трамп ташқи сиёсатда “Америка биринчи ўринда” шиорини давом эттириши мумкин, бу эса савдо келишувларида қайта музокаралар ва баъзи мамлакатлар билан муносабатларда ўзгаришларга олиб келиши мумкин. Хитой билан иқтисодий ва геосиёсий муносабатлар янада мураккаблашиши мумкин. НАТО ва бошқа халқаро иттифоқлар билан бўлган алоқалари қайта кўриб чиқилиши ёки ўзгариши эҳтимоли ҳам бор.
3. Ижтимоий ва ҳуқуқий масалалар: Трамп ижтимоий масалаларда консерватив ёндашувни давом эттириши мумкин. Масалан, у суд тизимини консерватив судьялар билан тўлдиришга ҳаракат қилиши мумкин. Ҳуқуқий сиёсатда эса, у баъзи федерал қонунларни қатъийлаштириш ёки озод қилиш бўйича ислоҳотларни қўллаб-қувватлаши мумкин.
4. Климат ўзгариши ва атроф-муҳит сиёсати: Трамп атроф-муҳит сиёсатини юмшатишга мойил бўлган, шу боис қайта сайланса, у қазилма ёқилғилар ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаб, экологик чекловларни камайтиришга ҳаракат қилиши мумкин.
5. Соғлиқни сақлаш: Трамп аввалги президентлиги давомида ОбамаCare (Affordable Care Act) ислоҳотига қарши турган ва уни қайта кўриб чиқишга уринишлар қилган. Қайта сайланса, у бу соҳадаги ислоҳотларни давом эттириши мумкин.

Унинг президентликка қайта келишининг натижалари сиёсий муҳит, Конгресс таркиби ва жамиятнинг ўша пайтдаги кайфиятига ҳам боғлиқ бўлади. Шунинг учун, Трампнинг иккинчи президентлиги жорий вазият ва жавобгарликка қараб турли йўналишларда ўзгаришларга сабаб бўлиши мумкин.

P.S. Ҳалиги қишлоққа чироқ келдими?

@bektoshkhatamov

4,043

Bektosh Khatamov

06 Nov, 08:24

Мана бу мем кўпчиликка мос келаверса керак-а?

@bektoshkhatamov

4,096

Bektosh Khatamov

06 Nov, 07:48

Одам 78 ёшида дунёнинг энг қудратли давлатига қайтадан президент бўлмоқда. Қойил. Ўзимизда 78 ёшлиларни бир хаёлингизга келтиринг. Трамп президентликдан кетаётганда 82 ёшида бўлади.

@bektoshkhatamov

4,712

Bektosh Khatamov

06 Nov, 04:41

Хаёл кучи.

Эрталабдан бир хаёл кучимни ишга солиб кўрдим. Мен ҳозир жуда кўпчилик ўзбекистонликларнинг АҚШ сайловларини берилиб кузатишаётганига гувоҳ бўлмоқдаман, умуман умрида кўчасининг нариги бетидаги сайлов участкасига бормаган одамлар ҳам Пенсилвания штати ҳаммасини ҳал қилиб қўйса керак деб ўтирибди.

Албатта халқнинг иродасини тинч тарзда ифода этадиган энг кучли қурол сайловлар… шундай сайлов қилсанки, сенинг сайловларингга ўз юртингдан ташқарида ҳам одамлар жуда катта қизиқиш билдириб ўтиришса…

Тасаввур қилинг, 2224-йил… Ўзбекистонда сайловлар бўлмоқда, ҳаммамиз ўлиб кетганмиз… Ўзбекистон энди “вўўўббшим” даҳшат бўлиб кетган, осмонларда учар ликопчалар учиб юрибди, хуллас ўша биз келажаги буюк деб юрадиган давлат келажакда буюк бўлиб кетган…

Ва сайлов қизғин кетмоқда… одамлар турна қатор бўлиб эрталабдан навбат олиб қўйишган, навбатни ҳам қанақа олишган, уйида ишлайдиган робот хизматкорлари келиб эгаси учун навбатда турибди, навбат яқинлашганда робот эгаси оила аъзолари билан етиб келади…

Сайловда 1089 партиядан номзодлар иштирок этишмоқда, ким бекор бўлса, партия очиб олаверган… лекин иккита партия, “Янги Сусамбил” ва “Сунъий адолат” деган партияларнинг номзодлари олдинда кетмоқда…

Лекин ҳали ҳам ким ютиши аниқ эмас, асосий вазиятни ҳал қилувчи туманлар бор. Энди у пайтда ҳозирги туманлар ҳам катта мегополис бўлиб кетган бўлади-да… журналистлар сайлов жараёнларини ёритиш учун уёқдан-буёққа учар автомобилларида учиб юришибди… ҳамма сайлов участкаларида робот назоратчилар… кўпчилик халқаро робот назоратчилар…

Асосий масалани Пахтаобод сити, Шимолий Караката ва Янги Ургут маҳалла фуқаролар шаҳри аҳолиси ҳал қилишади… вазият жиддий, ҳамма миясидаги чиплар ёрдамида сайловни миялайн кузатиб туришибди… охирги дақиқалар кетмоқда…ва ниҳоят икки овоз фарқи билан “Янги Сусамбил” партиясидан номзод T19GHT мия соҳиби ғолиб бўлди…

@bektoshkhatamov

5,863

Bektosh Khatamov

05 Nov, 17:59

Ўз ҳикоянгизнинг ёзувчиси бўлинг.

Ҳар тонг Саваннада бир арслон уйғонади, у жуда тез югуриши керак, акс ҳолда оч қолади ва ўлади. Ҳар тонг Саваннада бир жайрон уйғонади, у ҳам жуда тез ҳаракат қилиши керак, акс ҳолда арслонга ем бўлади.

Айтмоқчи бўлганим, арслон ёки жайронга айланиш эмас, доимий ҳаракат қилиш керак, ўхшайди, ўхшамайди бу иккинчи масала. Доимо ўз ҳаёт ҳикоянгизни ёзиш ҳаракатида бўлинг, акс ҳолда ҳаракатда бўлганларнинг ҳикоясини эшитишга мажбур бўласиз.

@bektoshkhatamov

5,062

Bektosh Khatamov

05 Nov, 07:52

Озод таълим.

Бир ақлнинг бошқа бир ақлга тобе қилиш аҳмоқлаштиради.
Бир ақл, яъни бир ўқитувчи бошқа бир ақл, яъни ўқувчининг устида ҳоким бўлиши тобе ақлда ижодкорликни йўқотар экан.

Биз йиллар давомида таълимда мана шу тизимда ишлаб келмоқдамиз, бу эса ўқувчида ижодкорлик масаласини ўртага чиқаради. Бизнинг ўқувчиларимизнинг жуда кўпчилиги орзу қилишни билишмайди, хоҳлашмайди ва ҳатто орзу қилишганда ҳам ўша атрофидаги одамлар орзуларига ўхшаш орзулар қилишади.

Нега шундай бўлади?

Чунки таълим бир-биридан ўрганишга эмас, бирининг бошқасига тобе қилиб ўқитишга асосланган. Ҳоким-тобе муносабатларида эса орзуга ўрин қолмайди.

@bektoshkhatamov

4,343

Bektosh Khatamov

04 Nov, 13:54

Кетмоқми ёки қолмоқми?

Олдинлари ҳеч шунақа фикрларим бўлмас эди, охирги пайтлар мана шу фикрлар атрофида ўралашиб қолмоқдаман.

@bektoshkhatamov

4,781

Bektosh Khatamov

04 Nov, 12:13

Инсонларга қилинган инвестиция.

Бир ташкилот бўладими, давлат бўладими, энг биринчи навбатда инсонларга инвестиция қилиши керак, қилганда ҳам адолатли инвестиция қилиниши керак.

Бир пайтлар дунёнинг энг қолоқ 10 давлатига кирган давлат 60 йилда инсонларга адолатли инвестиция қилиб дунёнинг энг бой 10 давлати қаторига кирди. Ҳозир рости айтсам, кимнинг бекорчи вақти бўлса, таълим билан бир ўйнашиб чиқиб кетмоқда.

Фин таълими деб дарсликларни ўзгартиришди, натижада у фин таълими бўлиб чиқмади, триллионлаб сўмни дарслик чиқариш учун хусусий бир нашриётга бериб юборишди, энди яна шу дарсликларга ижара пули деган нарсани қайтариш илинжида юришибди.

Кейин Сингапур таълим тизимини олиб келамиз дейишди, у ҳам аниқ бир стратегия эмас, ўзи таълимга таълимда айтарли бир ишни қойиллатмаган ёки умуман ҳеч иш қилмаган одамларни олиб келишнинг оқибатида шунақа ботқоққа ботиб қоляпмиз, буни тушунадиган одам эса топилмаяпти.

Бир қарасанг, фин, бир қарасанг, сингапур, яна бир қарасанг, умуман бошқа нарсаларни хоҳлаб қоляпмиз. Ҳаммаси зўр, капитан, лекин биз чўкаяпмиз, деган гапни бизнинг таълимга бемалол ишлатса бўлаверади.

@bektoshkhatamov

5,507

Bektosh Khatamov

04 Nov, 09:12

Барча болалар тенгми?

Мен охирги пайтлар таълимда жуда катта дискриминация юз бераётганига гувоҳ бўлмоқдаман. Тасаввур қилинг, бир мусобақа ўйнасак, лекин мен олдиндан айтиб қўяман, мусобақа ҳаққоний бўлмайди, яъни адолат бўлмайди. Палончи пистончилар палончи пистончининг куёви, қизи, жияни, ўғли, тоғаси, аммаси, поччаси, қўшниси бўлгани учун уларга алоҳида шартлар белгилайман. Лекин менга таниш бўлмаган, менга қариндош бўлмаганлар учун умуман бошқа шартлар бўлади, уларга жуда кўп нарса қийинлаштирилган, мураккаблаштирилган тартибда бўлади десам, сиз шу мусобақага киришни хоҳлармидингиз?

Таълимдаги бундай адолатсизлик, бунақа дискриминация учун ҳали бутун жамият, бутун халқ, бутун давлат улпон тўлаймиз.

@bektoshkhatamov

4,063

Bektosh Khatamov

04 Nov, 02:32

Асосийси.

Ринат Валиуллиннинг “Пятое время года” деган асарида шундай жумла келтирилади:

- Режалар қандай?
- Бахтли бўлиш.
- Мен бугунга қандай режаларинг бор деб сўраяман.
- Фарқни кўрмаяпман.

——

P.S. Бугунга қандай режангиз бўлса, бўлсин, асосийси бахтли бўлишни унутманг.

@bektoshkhatamov

4,788

Bektosh Khatamov

02 Nov, 15:39

Адвокатура: Ҳимоя сифатини оширишга яна бир муҳим қадам

Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатаси Бошқарувининг 4-сонли мажлиси бўлиб ўтди.

Мажлисда ҳимоянинг сифатини таъминлашга хизмат қилувчи муҳим бир ҳужжат бир овоздан маъқулланди. Яъни, Адвокатлар жиноят ишларида ҳимоячи сифатида иштирок этишига доир стандартлар.

Ҳужжат адвокатлар учун мажбурий характерга эга ҳисобланиб, бу унда илгари сурилган стандартлар ҳар бир адвокат томонидан пухта ўзлаштирилиши шартлигини англатади.

Ўз навбатида, уларни амалиётда қўлланилиши аҳоли орасида сифатли ҳимояга бўлган ишончни орттириш ва мустаҳкамлашга хизмат қилади.

@Advokat_Abdullayev

4,573

Bektosh Khatamov

02 Nov, 03:43

Дофамин.

Дофамин — бу инсон мияси томонидан ишлаб чиқариладиган нейротрансмиттер бўлиб, у асаб ҳужайралари ўртасидаги сигналларни узатишга ёрдам беради. Дофамин “қониқиш ва мукофот гормони” сифатида танилган, чунки у миянинг мукофот ва ҳаловат билан боғлиқ бўлган жараёнларини бошқаришда муҳим роль ўйнайди.

Дофаминнинг асосий вазифалари:

• Мукофот тизими: Дофамин инсоннинг ёқимли фаолиятлар билан шуғулланишга ва ўзини яхши ҳис қилишга мойиллигини рағбатлантиради. Бу, масалан, мазали овқат еганда ёки ижтимоий мулоқотда бўлганда ишга тушади.

• Мотивация ва рағбатлантириш: Дофамин инсоннинг муайян мақсадларга интилиш ва уриниш жараёнида мотивациясини таъминлайди. Кам дофамин даражалари мотивациянинг камайишига олиб келиши мумкин.

• Ҳаракатлар ва моторика: Дофамин мотор функцияларини бошқаришда ҳам иштирок этади. Унинг етишмовчилиги Паркинсон касаллигида кузатиладиган мотор бузилишларга олиб келиши мумкин.

• Кайфият ва ҳис-туйғулар: Дофаминнинг нотўғри ишлаши депрессия, апатия ва бошқа руҳий саломатлик муаммоларига сабаб бўлиши мумкин.

Дофамин даражасини ошириш усуллари:

• Жисмоний фаолият: Машқлар мияда дофамин ишлаб чиқарилишини рағбатлантиради.

• Соғлом овқатланиш: Омега-3 ёғ кислоталари, тирозинга бой озиқ-овқатлар (масалан, банан, тухум, гўшт) дофамин синтезини қўллаб-қувватлайди.

• Етарлича ухлаш: Тўлиқ ухлаш дофамин рецепторларининг тўғри ишлашини таъминлайди.

• Мақсад ва рағбатлар: Майда мақсадларга эришиш ҳам дофамин даражасини ошириши мумкин, чунки мия мукофот ҳиссини яратиб, рағбатлантиради.

Дофамин инсоннинг кундалик ҳаётидаги завқ, мотивация ва энергия билан боғлиқ жараёнларнинг муҳим қисмидир.

@bektoshkhatamov

4,658

Bektosh Khatamov

01 Nov, 15:25

Орадан 40 йил ўтди.

“1984” – бу инглиз ёзувчиси Жорж Орвеллнинг машҳур антиутопик романи бўлиб, биринчи марта 1949 йилда чоп этилган. Асар дунёдаги тоталитар режимлар ва уларнинг инсон эркинлигига бўлган таҳдидини кўрсатиш мақсадида ёзилган. Орвелл бу асарида давлатнинг инсон ҳаётини тўлиқ назорат қилиши, дезинформация, цензура ва сиёсий қатағон каби мавзуларни кўтариб чиқади.

Асарнинг асосий қаҳрамони Уинстон Смит, Океания давлатининг Лондондаги турғуни. Давлат “Ингсоц” (Инглиз социализми) идеологияси асосида иш олиб боради ва уни “Катта Ака” (Big Brother) деб аталадиган раҳбар бошқаради. Барча фуқаролар доимий назорат остида бўлиб, фикр эркинлиги ва шахсий ҳаётга эгалик деярли йўқ қилинади. Уинстоннинг бунга қарши ғоялари ва амаллари сюжетнинг асосини ташкил қилади.

“1984” романи тоталитар тузумлар, ахборотни сохталаштириш ва “фикр полицияси” каби мавзулардаги огоҳлантирувчи асар сифатида жуда катта таъсирга эга. Орвелл асар орқали инсонларни эркин фикрлаш ва тўғри ахборотга эга бўлиш ҳуқуқларининг аҳамияти ҳақида ўйлашга ундайди.

@bektoshkhatamov

4,597

Bektosh Khatamov

01 Nov, 07:40

Ўзи маркетингга қанча пул ажратиш керак?

Жуда кўпчилик масалаҳат сўраб келган тадбиркорларнинг бир маслаҳатнинг ўзида олтин бир калитчани олса-ю, бизнесдаги муаммоларнинг барчасини очиб кетаверсам деган хаёл бўлади. Жуда кўпчилик мендан маслаҳат олишга келган одамлар ўзи маркетингга қанча пул сарфлашим керак деган саволни беришади.

Бунга аниқ жавоб йўқ.

Маркетинг учун ажратиладиган маблағ кўплаб омилларга боғлиқ бўлиб, улар қаторига компаниянинг катталиги, фаолият соҳаси, мақсадлари ва умумий даромад миқдори киради. Умумий тавсияларга кўра, компаниялар ўз тушумининг 5-10% қисмини маркетингга сарфлашлари лозим.

• Кичик бизнеслар: Одатда, тушумнинг катта қисмини бозорда ўз ўрнини мустаҳкамлаш учун маркетингга сарфлаши мумкин. Одатда улар тушумнинг 7-15% атрофидаги қисмини маркетинг учун ажратади.

• Йирик компаниялар: Йирик ва ўрта компаниялар кўпинча ўзининг бозордаги мавқеини сақлаб қолиш учун 5-10% атрофида маблағ сарфлайди.

• Бизнеснинг тури ва мақсадлари: Стартаплар ва янги бизнеслар кўпроқ сарфлашлари мумкин, чунки улар брендини бозорда танитишга ва мижозлар базасини шакллантиришга катта эътибор қаратади.

Маркетинг бюджети ичига реклама, контент яратиш, ижтимоий тармоқларни бошқариш, SEO ва бошқа маркетинг воситалари киради. Шахсий талаблар ва мақсадларга қараб, баъзи компаниялар ўзларининг асосий фаолият йўналишини қўллаб-қувватлаш учун мутахассислар ёки агентликлар хизматидан фойдаланишлари мумкин.

Лекин яна айтаман, бундаги ўлчов ҳар бир компания учун алоҳида олинади, 15 фоиз сарфласанг, зўр бўлиб кетади деган қараш бўлмаслиги керак. Маркетингга ақл билан пул сарфламасангиз, анча пулга куйиб қолиш мумкин.

@bektoshkhatamov

4,768

Bektosh Khatamov

01 Nov, 06:47

Рус тили бўйича қонун ратификация қилинди.

Ўзбекистон рус тили бўйича халқаро ташкилотни таъсис этиш туғрисидаги шартномани ратификация қилди.

Маълумот учун, 2023 йил 13 октябрь куни МДҲ давлатлари раҳбарлари саммитида Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев рус тили бўйича халқаро ташкилот тузишни таклиф қилганди.

Ўша пайтдаги ҳужжатда ўзаро алоқалар ва халқаро ташкилотлар ҳамда форумлар платформаларида рус тилидан фойдаланиш мажбурияти тасдиқланган.

Эндиликда халқаро форум ва платформаларда рус тилидан фойдаланиш мажбурий бўлар экан.

@bektoshkhatamov

4,998

Bektosh Khatamov

01 Nov, 03:42

Кучли томонга эътибор қаратинг.

Сиз эҳтимол миллион марта эшитгансиз “Камчиликларингиз устида ишланг.” Бизга буни мактабдан сингдиришади, ҳатто бизда “хатолар устида ишлаш” деб номланган дарслар бўлар эди.

Мен бу фикрга умуман қўшилмайман. Хатолар табиатнинг ажралмас бир бўлагидир, агар биз хато қилишдан қочиб бирор ишни қилмасак, бу ишнинг натижаси қандай бўлишини билолмай ўтиб кетамиз.

Агар сиз барча вақтингиз ва эътиборингизни камчиликларни тузатишга сарфласангиз, кучли томонларингизга нима бўлади?

Сизни ажойиб қиладиган нарсалар унутилган бўлиб қолади, ва бу ўсишни тўхтатишнинг энг тезкор йўлидир.

Масалан, мен ҳеч қачон кучли боксчи бўлмаганман ёки бассейнда неча соатлаб машқ қилмайин, ёки тасодифан қанча сув ичмайин, мен зўр сузувчи бўлиб қолмайман, мен сувда эмас, ерда бўлиш учун яралганман.

Аммо маркетинг стратегиясида, қандайдир ғояларни сотиш, бизнес лойиҳалар ишлаб чиқиш, сотув муаммосини ҳал қилиш ҳақида гап кетганда, бу бутунлай бошқа воқеа. Мен сувдаги балиқдек бўламан — ўз табиий муҳитимдаман.

Лекин мени мижозлар муваффақиятига эришиш учун жозибадор маркетинг кампанияларини яратаётганимни, инновацион стратегияларни ўйлаб топаётганимни ва мижозлар билан боғланиб, уларга ёрдам бераётганимни кўрасиз, бизнесда тизимлар яратаётганимни кўришингиз мумкин.

Агар мен зўр сузувчи эмасман деб соатлаб сузишга вақт сарфласам, мен ўзимнинг кучли томонимни унутиб кучсиз томонимга эътибор беришни бошлаган бўламан.
Агар мен шу вақтимни ҳовузда машқ қилишга эмас, энг яхши қилган ишимга – тадбиркорлик ғояларимни ривожлантиришга ёрдам беришга сарфласам-чи?

Камчиликларингиз устида ишлаш ўрнига, кучли томонларингизни мустаҳкамлашга эътибор қаратинг.

Камчиликларингизни кучсизроқ бўлмаслиги учун курашиш мумкин, лекин вақтингиз ва энергиянгизни аллақачон муваффақ бўлган соҳаларга сарфлаш сизга яхшироқ натижа беради.

Камчиликларни бироз камайтириш учун қилинган саъй-ҳаракат кучли томонларингизни юксалтириш учун сарфланган меҳнат билан бир хил натижа беради.

Маркетингда кўплаб тадбиркорлар ҳамма нарсани ўзлари қилишга ҳаракат қилиб, ўзларини жуда ҳам чарчатишади. Агар сиз ўзингизга нотаниш соҳаларда қийналаётган бўлсангиз, ўша қийинчиликларни ечиш учун мутахассисларни жалб қилишни ўйлаб кўринг.

Бизнес сизга стресс келтираётган бўлса, қаердадир тизим ишламаяпти.

@bektoshkhatamov

2,950

Bektosh Khatamov

31 Oct, 18:26

Ўлчов бирлиги.

Навоий давлат педагогика институти негизида Навоий давлат университетини ташкил этилар экан. Бу ҳақида Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори эълон қилинди.

Умуман олганда қарор айни пайтда чиқди ва жуда кўп тўғри йўналишларга урғу берилган, ҳар ҳолда навоийликлар учун жуда хурсандман.

Мени бошқа нарса доим ўйлантиради, баъзан қонунлар, қарорлар, фармонларни ўқиганимда ватанпарлик руҳида тарбиялаш, ватанни севиш, ватан тақдирига дахлдорлик деган жумлаларга кўзим тушади.

Мен кўпинча ўлчовли нарсалар, топшириқлар самарали бўлади деб ўйлайман, кўпчилик давлат амалдорлари ҳам шунақа ўйласа керак. Аммо севги, дахлдорлик тушунчалари қандай ўлчовда баҳоланади.

Ватанга муҳаббат, унинг тақдирига дахдорлик, касбга садоқат ҳиссини мустаҳкамлашнинг ўлчов бирлиги нимада? Масалан, бир талаба-ёшнинг қалбидаги ватанга муҳаббат туйғусини кўп ёки камлиги қандай ўлчанадики, унга кўра маълум бир раҳбарга мукофот ёки дашном берилса?

Ўзи бундай нарсаларни ҳуқуқий-норматив ҳужжатларга қўшиш тўғримикан? Лекин қарор айни пайтида чиққан деб ўйлайман.

@bektoshkhatamov

3,006

Bektosh Khatamov

31 Oct, 14:14

Majlis bo‘lishini kutaman...

Bugun ishxonam, Profi Universityda marketing jamoasi ishtirokida navbatdagi majlisimiz bo‘ldi. Bunday majlislar vaqti-vaqti bilan bo‘lib turadi.

Ishonsangiz, men shu majlis qachon bo‘larkan deb kutaman. Shu hafta ham majlis bo‘lsa-yu, deb qo‘yaman ba’zan xayolimda.

Hozir bu gapimga siz rosa qotib kulayotgan bo‘lsangiz kerak...

Ha o'la, majlisboz deb:))

Lekin bunday majlisni faqat men emas, jamoadagi boshqa xodimlar ham kutishadi. Ochig‘i buni majlis demagan ham bo‘lardim.

Buning sababi shundaki, bizning bu kabi yig‘ilishlarimiz shunaqangi ko‘tarinki ruhda o‘tadiki, u yerdan chiqqanlar energiyaga to‘lib chiqadi. Masalan, bugungi yig‘ilishimiz naq 2 soatdan ortiqroq davom etdi. Lekin 10 daqiqada tugagandek tuyuldi.

Hech kim birovni so‘kmaydi, qilingan xatolar uchun tanqid qilinmaydi, hamma erkin. Faqat g‘oyalar va qilinishi kerak bo‘lgan ishlar aytiladi, bularni esa xodimlar o‘z ixtiyori bilan zimmasiga olib, ishni bajarib ketaveradi.

Ishoning, shu vaqtga qadar hech qayerda, hech qaysi ishxonada, majlisda o‘tirib bunday pozitiv energiyani his qilmaganman. Menimcha, hamma joyda mana shunday bo‘lishi kerak, aslida.

Bizning majlisda aytilgan fikr va g‘oyalarni ba’zi kurslarda odamlar pul to‘lab o‘rganishadi. Men esa ularni tekinga olyapman.

***

Bir vaqtlar maktabda ishlab yurgan kezlarimda biz "pedsovet"lar qilganmiz, kimdir yig‘lagan, kimdir so‘kish eshitgan, yuqoridan kelgan qat’iy topshiriqlar berilgan. Bunday majlisdan chiqqanlarning holatini esa tasavvur qilib ko‘rish qiyin emas.

Demak, xodimlarni erkinlik va ishonch orqali qo‘llab-quvvatlash — bu ularning ijodiy salohiyatini ochib, yanada mas’uliyat bilan ishlashga undar ekan. Buni tanamda his qilib ko‘rdim.

@u_pulatoff

3,192

Bektosh Khatamov

31 Oct, 09:34

Ишонч.

Муваффақиятли инсонлар атрофида юриб, уларни кузатиб, улар билан танишиб, яқиндан суҳбатлашиб шуни билдимки, уларни умумий боғлаб турувчи бир нарса ишонч экан. Улар ҳар қандай ишни ишончни йўқотиб қўймаслик учун, аксинча бор имкониятини ишга солиб янада кўпроқ ишонч қозониш учун қилишар экан.

@bektoshkhatamov

4,057

Bektosh Khatamov

30 Oct, 17:02

Нега лицензия берилмаяпти?

Тўғриси айтганда, охирги марта тиббиёт ва юридик йўналишлар учун лицензияга рад жавоби берилганда жамоам билан ҳам, ўзим ҳам нимани хато қилдик, бу далолатномада кўрсатилган камчиликлар шунчалик катта хатомидики, бизга лицензия олишни рад қилишса, масалан, диншунослик ва энг янги Ўзбекистон тарихи фанидан адабиётлар етишмайди ёки тиббиёт йўналиши учун ўқув дастурда диншунослик фанининг биринчи семестр эмас, иккинчи семестрга қўйилиши тиббиёт йўналишини битириб чиққан талабанинг бирор одамнинг ўлдиришига олиб келадиган ҳолатми, деб ўйлаб қолдим.

Кейин бундан 10 ой олдин Отабек ака Бакиров билан қилган мана бу подкастимдан бир парча чиқиб қолди. Ростан ҳам таълимда бундай шахсий муносабатлар ва садоқат деган тушунчаларга қурилган муносабатларда биз қандайдир таълимда ислоҳот қиламиз, зўр таълим берамиз дейишимиз жуда ғалати туюлса керак. Ахир биз улар айтган рамкага тушмаганимиздан кейин бизга лицензия бермайди ҳам, чунки таълим менежментида Отабек ака айтганидек таълимда ҳеч нарса қўлидан келмаган одамлар йиғилиб қолган экан.

Жуда зўр фикрлар айтилган ва бу фикрлар ҳозир ҳам актуал, бундан ўн йил, йигирма йил, агар таълимда фақат шунга ўхшаш “лаббайчилар” ишласа, бундан юз йилдан кейин ҳам бу фикрлар актуал бўлиб қолаверади.

@bektoshkhatamov

7,124

Bektosh Khatamov

30 Oct, 05:43

Жамоа 150 кишидан ошса, нима қилиш керак?

Жамоа 150 кишидан ошганда, уни бошқариш анча мураккаблашади. Бу ҳолатда, самарали бошқарув ва ички тартибни сақлаш учун бир қатор стратегиялар керак бўлади. Айниқса, 150 киши атрофидаги жамоалар Робин Данбарнинг назариясига мувофиқ “Данбар сони”га яқинлашган ҳисобланади. Бу назарияга кўра, инсонлар 150 кишидан катта ижтимоий гуруҳларда яқин алоқаларни сақлаб қолиши қийинлашади.

1. Жамоани кичик гуруҳларга ажратиш

Катта жамоаларни самарали бошқариш учун уларни мақсад ёки вазифалар бўйича кичикроқ гуруҳларга бўлиш тавсия этилади. Ҳар бир гуруҳ ўз раҳбарига ёки координаторига эга бўлиши лозим, ва улар умумий мақсадга хизмат қиладиган бўлинмаларга бирлаштирилади. Бу структура катта жамоани бошқаришни енгиллаштиради ва ҳамкорликни кучайтиради.

2. Иерархия ва структуранинг аҳамияти

Иерархик бошқарув тизимини жорий қилиш катта жамоаларда анча самарали. Бу тизимда ҳар бир раҳбар ёки менежер маълум бир ходимлар гуруҳини бошқаради ва улар учун жавобгар бўлади. Бундай структура орқали раҳбарлар билан ходимлар ўртасидаги мулоқот осонлашади.

3. Мулоқот каналларини ривожлантириш

Катта жамоаларда турли каналлар орқали самарали мулоқот қилиш зарур. Онлайн мессенжерлар, электрон почта, ҳафталик йиғилишлар ёки махсус платформа орқали жамоанинг барча аъзолари доимий ахборотга эга бўлишига ёрдам бериши мумкин. Бу мулоқот йўналишини қўллаб-қувватлаш орқали ишонч ва кўпроқ шаффофлик таъминланади.

4. Кадрларнинг малакасини ошириш

150 кишидан катта жамоани бошқариш учун малакали кадрларни тайёрлаш муҳим. Бу жамоани ўқитиш ва ривожлантириш дастурлари орқали амалга оширилади. Мақсадли малака ошириш орқали ходимлар ўртасида мустақил қарорлар қабул қилиш қобилияти ривожланади ва раҳбарлардан ортиқча ёрдам сўраш эҳтиёжи камаяди.

5. Жамоа маданиятини мустаҳкамлаш

Ишонч ва қўллаб-қувватлаш асосидаги жамоа маданиятини шакллантириш муҳим. Барча аъзолар ўзларининг жамоадаги аҳамиятини ҳис қилишлари учун жамоа маданиятини мустаҳкамлаш керак. Бунда жамоа қадриятларини яратиш ва барчага тушунарли миссия ва мақсадлар белгиланиши асосий ўрин тутади.

Катта жамоани бошқариш муваффақиятли бўлиши учун юқоридаги каби ёндашувлар орқали самарали тузилма, мулоқот, малакани ошириш, ва ички жамоа маданиятини шакллантиришга эътибор қаратиш керак.

@bektoshkhatamov

6,693

Bektosh Khatamov

29 Oct, 16:45

Сайловлар ҳақида икки оғиз.

Куни кеча каналда сайловлар ҳақида ёзганимда, баъзи муштарийлар барча сайловлар ёлғон экани, уларнинг натижаси олдиндан ҳал қилиб қўйилганини иддао қилишди. Бунақа изоҳларни олдин ҳам ўқиганман.

Умрида бирор марта ҳаққоний, адолатли сайловда иштирок этмаган одам шунақа деб ўйлашини тушуниш мумкин. Аммо мен ўзим Калгарида бир марта маҳаллий сайловда, бир марта провинциал сайловда кузатувчи бўлиб иштирок этдим. Шаҳар миқёсида ҳам, провинция миқёсида ҳам мен қўллаб-қувватлаган номзод штабида кўнгилли сифатида ишладим.

Иккала номзод ҳам оддий оиладан чиққан, оддий ишда ишларди. Биттаси ўқитувчи эди. Улар сайлов кампанияси учун округда истиқомат қилувчи одамлардан пул йиғди. Сайлов штабини кўрсангиз эди… жуда бир оддий бинода биттагина хона ижарага олинган. Кўнгиллиларнинг аксарияти пенсияга чиққан холалар.

Бари жуда-жуда оддий.

Одамларга ўз платформамизни тушунтириш учун кунига юзлаб эшикларни қоқиб, эшикни очган одамга бизнинг кандидатни тарғиб қилардик. Эшикни очмаган уйларга эса флаер ташлаб кетардик. Бошқа кўнгиллилар эса телефонда ўтириб, округдаги сайловчилар билан гаплашиб, уларни бизнинг кандидатга овоз беришини сўрарди.

Сайлов куни ҳам бейжик тақиб, сайлов округида ўтирдим бир неча марта. Одамлар келиб, овоз беришини кузатдим. Сайлов тугаганидан сўнг бошқа партиялар вакиллари билан бюллетенлар ҳисоб-китобини назорат қилдим.

Бирорта ёлғон, қўшиб ёзиш, алдашни кўрганим йўқ. Шунинг учун ҳам сўнгги сайловда менинг номзодим ютқазганига (унчалик) ҳафа бўлмадим. Чунки у адолатли сайловда ютқазди, у одамлар ишончини қозонолмади.

Шунинг учун айтаманки, ҳаммаёқда ҳам сайловлар натижаси олдиндан маълум эмас. Шундай давлатлар ҳам борки, сайловлар натижасини одамлар ҳал қилади.

Масалан, Британия Колумбияси провинциясидаги сайловни олайлик. Жуда тиғиз, жуда тенг кураш бўлди.

Хуан де Фука-Малахат сайлов округида қизиқ иш бўлди. Унда Янги демократик партия (НДП)дан Дэйна Лажунес, Консерваторлардан СССРда туғилган Марина Сапожникова ва Яшиллардан Дэвид Эванс иштирок этди.

Дастлабки натижаларга кўра, округда Сапожникова хоним ғалаба қозонаётганди. Кейин почта орқали берилган овозлар қўшилганида НДП номзоди рақибидан 141 овозга ошиб, ғалаба қозонди.

Шунга ўхшаш натижа Саррей—Гилдфорд округида ҳам қайд этилди. Округда консерваторлар 12 овоз билан олдинда кетаётганди, барча бюллетенлар, почта орқали юборилганлари ҳам қўшиб саналганида НДП номзоди 27 овозга ошиб кетди.

Қаранг, округда 19 039 овоз берилган, шуларнинг 27таси натижани ҳал қиляпти. Агар шу 27 нафар фуқаро овоз бермаганида, бошқа партия номзоди ютиб кетарди.

Табиийки, консерваторлар бундай натижадан сўнг йиғи-сиғини бошлаб юборишди. Почта орқали юборилган бюллетенлар ҳаққоний эмаслиги, овозлар қўшиб ёзилганини иддао қилишяпти. Трамп ҳам 2020 йили ҳудди шу аснода ютқазганди. Почта орқали юборилган бюллетенларнинг аксарияти Байден тараф бўлган.

Энди бу натижаларни суд тасдиқлаши керак. Шундан сўнггина сайлов натижалари расман тасдиқланади.

Мана шунақа гаплар.

@zambarakning_oqi

3,452

Bektosh Khatamov

29 Oct, 13:31

Эҳсон келишуви.

“Пежо” бу ижтимоий келишув, яъни бир одам Пежо деган завод очади ва у юридик шахс бўлади, агар бирор нарса бўлса, одамлар Пежога боради, заводни очган одамга бормайди. Бу ижтимоий келишув.

Худди шундай динлар, давлатлар, пуллар билан ҳам мана шу ижтимоий келишув мавжуд. Масалан, сиз Африкага бориб, Африка тилини тушунмаслигингиз мумкин, аммо долларни кўрсатсангиз, етарли, дарров тил топишилади.

Динлардаги эҳсон ҳам аслида ижтимоий келишув.

Масалан, бир маймундан қўлингдаги бананни берсанг, ўлганингдан кейин сенга банан боғидан жой бераман, банандан қаср ясаб бераман деб қўлидаги бананини олиб қўя олмайсиз.

Аммо инсонларда бу мумкин, ҳозир масжидга эҳсон қилсанг, ўлганингдан кейин сенга жаннатдан қаср қилиб берилади деб қўлидаги пулини олиб қўйиш мумкин.

Инсон нега бунга рози бўлади? Чунки у бутун диндошлари томонидан қабул қилинган ижтимоий келишувга рози бўлган ва бунинг аслида ёмон жойи ҳам йўқ, инсонлар мана шу ижтимоий келишувлар борлиги учун ҳам динозаврларга ўхшаб қирилиб кетмаган.

@bektoshkhatamov

3,714

Bektosh Khatamov

29 Oct, 12:27

Ижтимоий афсона.

Инсонлар ўзлари билмаган, ҳаттоки ўйламага ҳолда ижтимоий афсоналарга боғланиб қолган, биз ҳаммамиз ана шундай ижтимоий афсоналар қулимиз десак янглишмайман. Лекин бу аслида инсон яратган энг олий ихтиролардан бири ҳисобланади.

Агар инсонлар ўртасида ижтимоий афсоналар бўлмаса, яъни ижтимоий келишувлар бўлмаганда эди, нималар содир бўлишини тасаввур қилиш ҳам қийин.

Ювал Ной Ҳарарининг Сапиенс: Инсон тарихига қисқа назар асарида “Пежо” ҳақидаги “афсона” концепциясидан инсон ижтимоий тузилмаларини тушунтириш учун фойдаланилади.

Ҳарари “Пежо” автомобил компаниясини мисол қилиб олиб, корпорациялар, давлатлар ёки динлар каби ижтимоий ташкилотлар ва тузилмалар, аслида, юридик тушунчалар ва одамлар ўртасидаги келишувларга асосланган афсона эканини таъкидлайди.

“Пежо” ҳақиқатан ҳам моддий дунёда мавжуд бўлган бинолар, ишчилар, заводлар ёки машиналар шаклида намоён бўлади. Бироқ, агар бу ресурсларни олиб ташласак ҳам, “Пежо” юридик шахс сифатида мавжуд бўлиб қолади. Бу жисмоний жиҳатга эмас, балки юридик ва ижтимоий келишувларга асосланган, одамлар уни шундай қабул қилишга рози бўлганларидан вужудга келган “ҳуқуқий афсона”дир.

Бу концепция орқали Ҳарари “афсона” деганда моддий жиҳатга эга бўлмаган, лекин инсонлар орасидаги келишувлар орқали мавжуд бўлган мафкураларни тушунтиради. Шундай қилиб, корпорациялар, давлатлар, динлар ва ҳатто пул — буларнинг барчаси инсонларнинг ижтимоий тасаввурлари ёрдамида барқарорликка эришган “афсоналар” деб қаралади.

@bektoshkhatamov

3,842

Bektosh Khatamov

29 Oct, 11:35

Кутиш.

Ҳаёт доимо нимадир кутган ҳолда ўтади. Фильмлар, китоблар, сериаллар, воқеалар, одамлар, автобусларни кутамиз. Қишни, баҳорни, ёзни, кузни кутамиз. Қўнғироқлар, хабарлар, учрашувларни кутамиз. Маошни, илиқ об-ҳавони, дам олиш кунларини кутамиз. Ҳаммаси ўзгаришини кутамиз. Бир куни барчаси яхши бўлишига умид қиламиз. Доимий кутиш билан ҳаёт ўтиб кетганини ҳам билмай қоламиз. Яшашни бошлаш керак.

Элчин Сафарли
“Бахт рецептлари”

@bektoshkhatamov

4,465

Bektosh Khatamov

29 Oct, 06:40

Индама. Жим.

Сўз эркинлигини буғишда фаол бўлганларнинг ўзига ҳам бугун сўз эркинлиги керак бўлиб қолмоқда. Замон ривожланиб борар экан, глобализация жараёни тезлашиб борар экан, сўз эркинлиги буғиш деярли имконсиз бўлиб бораверади.

Эскидан “эл оғзига элак тутиб бўлмайди” деб бекорга айтишмаган. Сўз эркинлигини чеклаш, буғишга астойдил ҳаракат қилганларнинг ўзига ҳам бир кун келиб минбар керак бўлишини ҳаётнинг ўзи кўрсатиб турибди.

Сўз эркинлигини чеклаш ва буғиш бир қатор салбий оқибатларга олиб келиши мумкин:

1. Ижтимоий ривожланишни тўхтатади: Жамиятдаги муҳокамалар, баҳс-мунозаралар, турли фикрларнинг эркин ифодаланиши ижтимоий ривожланишнинг муҳим омилидир. Сўз эркинлиги бўлмаган жойда фаол мулоқот ва фикр алмашинуви чекланади, бу эса тараққиётга тўсқинлик қилади.

2. Оммавий назорат механизмлари заифлашади: Оммавий ахборот воситалари ва блогерлар ҳукумат ёки бизнес соҳаларидаги камчиликларни ёритиб, уларга эътибор қаратиш имкониятига эга бўлмайди. Натижада, жамиятда коррупция ва ноқонуний хатти-ҳаракатлар ортиши мумкин.

3. Жамиятда норозилик кучаяди: Одамлар ўз фикрларини эркин ифодалай олмаганида, ички тушкунлик ва норозилик пайдо бўлади. Бу вақт ўтиши билан кенг кўламли норозиликлар ёки турли кескинликларга олиб келиши мумкин.

4. Ижодкорлик ва инновацияларга тўсқинлик қилади: Фикр ва ғояларнинг эркин айтилиш имконияти бўлмаганда, ижодкорлик ва янги ғояларнинг пайдо бўлиши секинлашади. Бу эса мамлакатнинг иқтисодий ривожига ҳам салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

5. Таълим ва маърифат соҳасидаги ўсишни чеклайди: Сўз эркинлиги фақат сиёсий ёки ижтимоий масалалар билан чегараланмаслиги керак; бу таълим ва маърифат соҳасига ҳам тегишлидир. Очиқ муҳокама имконияти чекланган жойда таълим сифати пастлаб, жамият илмий ривожланишда орқада қолиши мумкин.

Сўз эркинлиги жамиятнинг соғлом ривожланиши, очиқ ва шаффоф муҳокамалар орқали турли ғояларни инобатга олиш ва камчиликларни бартараф этиш учун муҳимдир.

Биз эса ўрганиб қолганмиз: агар ҳеч ким сўзимизни буғмаса, ўзимиз, яъни жамият бўлиб сўзимизни буғамиз. Индама, жим, гапирма, оғзингни юм, ёзма, қарама, ишинг бўлмасин ва ҳокозо…

@bektoshkhatamov

5,162

Bektosh Khatamov

28 Oct, 16:32

Нега?

Софт скиллар ривожлантириш борган сари жуда муҳим бўлиб қолмоқда. Мен софт скилни ривожлантиришнинг биринчи қадами “нега?” деган саволларни бера бошлаш деб биламан. Шу савол ҳар куни сизда пайдо бўлмагунча софт скилни ривожлантириш қийин.

Софт скилларни ривожлантириш учун қуйидаги қадамларни амалга ошириш мумкин:

1. Мулоқот кўникмаларини ошириш: Яхши суҳбатдош бўлиш ва фикрларни тўғри баён этиш муҳим. Бунинг учун кўпроқ гуруҳларда иштирок этиш, фикр алмашиш ва нутқларни кўриш ёрдам беради.

2. Тинглаш ва эмпатия: Яхши тингловчи бўлиш, бировларнинг ҳис-туйғуларини тушуниш ва уларни қўллаб-қувватлаш муҳим. Бу скилни ошириш учун одамлар билан кўпроқ очиқ мулоқот қилиб, уларнинг фикрларини тушунишга ҳаракат қилиш керак.

3. Ўзини бошқариш: Стресс ҳолатларида ўзини тутиш, туйғуларни назорат қилиш ва вазиятга мослашиш қобилияти. Бунга йога, медитация ёки нафас олиш машқлари ёрдам бериши мумкин.

4. Вақтни самарали бошқариш: Ўз вазифаларингизни режалаштириш ва уларни бажаришга интилиш. Бунинг учун “To-Do” рўйхатлар тузиш ёки махсус вақт бошқарув дастурларидан фойдаланиш мумкин.

5. Масъулият ва ишонч: Ваъдага риоя қилиш ва вазифаларни аъло даражада бажариш билан ишонч қозониш. Бу скилни ошириш учун кичкина вазифаларни бажариб бориш орқали масъулиятлироқ бўлишга ҳаракат қилинг.

6. Танқидга очиқлик ва тажриба ўрганиш: Фикр ва танқидларни тўғри қабул қилиш, хатолардан сабоқ олиш.

7. Ижодкорлик ва муаммоларни ҳал қилиш: Турли муаммоларга янгича ечимлар топишга интилинг. Ижодкорликни ошириш учун янги соҳаларни ўрганиш ва тажрибалар ўтказиш ёрдам беради.

8. Тармоқлаш: Янги танишлар орттириш, муносабатлар ўрнатиш. Кўпроқ тадбирларда иштирок этинг, турли соҳалардаги одамлар билан мулоқот қилинг.

Бу қадамларни қўллаб бориб, софт скилларни ривожлантириш мумкин. Муваффақиятлироқ ва ижтимоий ҳаётда самаралироқ бўлишга ёрдам беради.

@bektoshkhatamov

6,212

Bektosh Khatamov

28 Oct, 07:07

Ўша-ўша.

2019-йилги Парламент сайлови натижалари:

Ўзбекистон Либерал демократик партияси – 43 нафар;

«Миллий тикланиш» демократик партияси – 35 нафар;

«Адолат» социал-демократик партияси – 21 нафар;

Халқ демократик партияси – 18 нафар;

Экологик партия – 11 нафар.

———-

2024-йилги Парламент сайлови натижалари:

🔵 O‘zLiDeP — 64 та ўрин (38+26)

⚪️ Миллий тикланиш — 29 та (15+14);

🔴 Адолат SDP — 21 та (9+12);

🟣 XDP — 20 та (7+13);

🟢 Ekopartiya — 16 та (6+10).

———

Умуман ўринлар бўйича ўша-ўша натижалар қайд этилди, омале.

@bektoshkhatamov

5,117

Bektosh Khatamov

27 Oct, 10:56

“Ҳаёт бу театр, биз эса ундаги актёрлармиз”, - бир пайтлар бу гапларни Шекспир айтган эди.

Мободо бугун ўзингизни актёр каби ҳис қилаётган бўлсангиз, Шекспирнинг юқоридаги гапларини эслаб қўяверасиз.

@bektoshkhatamov

5,108

Bektosh Khatamov

27 Oct, 07:22

Прогресс иллюзияси.

Прогресс иллюзияси — бу жамиятда ёки шахсий ҳаётда белгиланган мақсадларга етишиш ёки ўтказилган ислоҳотлар натижасида ўсиш ва ривожланиш мавжудлигига ишониш, аммо ушбу ривожланишнинг реал натижалари ёки самараси кўзланган даражада аниқ ва сезиларли бўлмаслиги ҳолатидир.

Бу концепцияда, инсонлар ёки жамият умумий яхшиланишга ишонишлари мумкин, бироқ аслида ушбу «илгари қадам»лар ҳақиқий натижалар бермаслиги, ёки ўзгаришлар фақат кўриниш учун бўлиши мумкин. Бу ҳолат турли соҳаларда, масалан, сиёсатда, бизнесда, шахсий ривожланишда ёки илмий изланишларда кўзга ташланиши мумкин.

Прогресс иллюзиясининг намоён бўлиш сабаблари:

1. Ташқи ўзгаришларнинг яққоллиги: Яъни, ташқи ўзгаришлар мавжуд бўлишига қарамай, уларнинг ички мазмуни ёки таъсири кам бўлади. Масалан, катта қурилиш лойиҳалари ёки янги технологиялар яратилиши, аммо улар жамият ёки компанияга реал фойда келтирмаслиги мумкин.

2. Мақсадлар ва реал натижалар ўртасидаги фарқ: Жамият ёки шахс белгилаган мақсадлар кўзланган натижага олиб келмайдиган ҳолатлар, лекин инсонлар ўзгаришларга ишонишда давом этадилар.

3. Маълумотнинг манипуляция қилиниши: Оммавий ахборот воситалари ёки бошқа манбалар маълумотни шундай тақдим этишлари мумкинки, бу ҳақиқий вазиятдан фарқ қилади ва прогресс тўғрисидаги тасаввур яратилади.

4. Эго ва психологик таъсирлар: Шахсий ҳаётда инсон ўзини ривожланаётган ёки мақсадларига етаяпти деб ўйлаши мумкин, лекин аслида унинг ҳаракатлари унчалик самарали эмас. Бунинг сабаби, инсон ўзининг ҳаракатларини доимо ижобий қабул қилишга мойил бўлади.

Прогресс иллюзияси шахсий ва жамиятнинг ривожланиш жараёнларини холисона баҳолашга имкон бермайди. Шу сабабли, аниқ мақсадларга эришиш учун нафақат ташқи ўзгаришларни кўриш, балки уларнинг таъсирини ҳам холис таҳлил қилиш муҳимдир.

Кўпгина тадбиркорлар мана шунақа прогресс иллюзиясига тушиб қолгандек назаримда.

@bektoshkhatamov

5,139

Bektosh Khatamov

26 Oct, 16:48

Ўзи эртага қанақа сайлов?

Сайлов ҳақида ҳаммаёқда гап-сўз, лекин баъзи одамлар ботга “ўзи эртага қанақа сайлов” деб савол бериб қолишди. Шунга ўзи эртага қанақа сайлов бўлиши ҳақида батафсил ёзай:

Ўзбекистонда парламент сайловлари Олий Мажлиснинг Қонунчилик палатасига ва маҳаллий кенгашларга депутатлар сайлаш жараёнидир. Олий Мажлис икки палатали парламент бўлиб, унинг юқори палатаси Сенат ва қуйи палатаси Қонунчилик палатасидан ташкил топган.

Парламент сайловлари тартиби

• Сайловлар цикли: Парламент сайловлари ҳар 5 йилда бир марта ўтказилади. Охирги парламент сайлови 2019 йил декабрь ойида бўлиб ўтган бўлиб, мана беш йилдан кейинги сайлов эртага, яъни 27-октябрь куни ўтказилиши кутилмоқда.

• Қонунчилик палатаси: Қонунчилик палатаси 150 нафар депутатдан иборат. Улар тўғридан-тўғри овоз бериш йўли билан сайланади.

• Сенат: Сенат аъзолари эса вилоятлар ва Тошкент шаҳридаги маҳаллий кенгашлар томонидан сайланади ҳамда Президент томонидан тайинланадиган сенаторлар ҳам мавжуд.

Сайлов тизими ва партиялар

• Сайлов тизими: Ўзбекистонда парламент сайловлари қонунга мувофиқ ўтказилади. Бунда мамлакат аҳолиси ёшидан қатъи назар, 18 ёшга тўлган ҳар бир фуқаро овоз бериш ҳуқуқига эга. (Қамағда ўтирганлар бундай мустасно, ома)

• Партиялар: Парламент сайловларида бир неча сиёсий партиялар иштирок этади. Ўзбекистондаги асосий партиялар қуйидагилар:

• Ўзбекистон Либерал-демократик партияси (OʻzLiDeP)

• Халқ демократик партияси

• «Адолат» социал-демократик партияси

• Миллий тикланиш демократик партияси

• Экологик партия

(Тўғрисини айтсам, юқорида номи ёзилган партияларнинг фақат номлари ҳар хил, кўпинча уларнинг дастурлари жуда бир-бирига ўхшаш бўлади)

Сайлов жараёни ва аҳамияти

Сайловлар Ўзбекистондаги демократик жараёнларни ривожлантириш, сиёсий барқарорликни таъминлаш ҳамда халқнинг манфаатларини ифодалаш имконини беради. Бу жараёнда сайловчилар ўз вакилларини танлайди, парламент орқали давлат бошқарувига ўз таъсирини кўрсатиш имконига эга бўлади.

Ўзбекистон ҳукумати сўнгги йилларда сайлов жараёнини янада ошкора ва адолатли ўтказишга қаратилган ислоҳотларни амалга оширмоқда. Сайловларнинг халқаро кузатувчилар томонидан мониторинг қилиниши ҳам унинг адолатли ўтишини таъминлашга ёрдам беради.

Парламент сайловлари Ўзбекистонда сиёсий ҳаётнинг ажралмас қисми бўлиб, давлатнинг келгусидаги ривожланиш йўналишини белгилашда муҳим ўрин тутади.

P.S. Шу охирги уч абзацга ўзим ҳам ишонгим келади, лекин депутатларнинг охирги вақтларда қонун қабул қилишларини кўриб одам бир нима дейишга ҳам иккиланиб қолган.

Л-классико бошланди, қани, ёстиқни оволинг, сайлов ўз йўлига… ҳозир мана бу ўйинни томоша қилайлик, эртага бир гап бўлар… нима дедингиз?

@bektoshkhatamov

6,251

Bektosh Khatamov

26 Oct, 09:24

Кизиқ ишлар.

Бугун сайловдан олдинги сукунат куни, эртага сайлов, орада кимдир дага-дага ўйнаб кетди, лекин ҳали ҳам ким эканлигини топиша олишмаётган экан.

Мен ҳозир жуда шошиб қолдим, эртага кимга овоз беришим ҳали ҳам аниқ эмас. Бу нима аҳвол, ўртоқлар? Маҳалла қаерга қараяпти? Телевидение қаерга қараяпти? Бу бўлаётган воқеалар ҳақиқий номзодлар қолиб депутатликка муносиб бўлмаган номзодлар учун овоз беришда халқни чалғитмоқда деб ўйлайман.

Сайловларда қайси партия ғолиб бўлар экан-а? Бу ҳали ҳам номаълум, охирги дақиқаларгача катта ўйин бўладиганга ўхшаб турибди… келажакни кимларга ишониб топширамиз? Ҳаммаси эртага аниқ бўлади…

Менимча зудлик билан Эркюл Пуаро каби бирор изқуварга мурожаат қилиш керак… аҳвол жиддий.

@bektoshkhatamov

5,539

Bektosh Khatamov

26 Oct, 07:25

Киллерлари ҳам ўз ишининг усталари бўлмаган юртда яшашнинг ҳам ўзига хос ютуқлари бор экан, омале.

@bektoshkhatamov

5,866

Bektosh Khatamov

25 Oct, 17:04

Дага-дага.

Болалигимизда автоматларни оволиб ота-от ўйинини ўйнар эдик, турли вилоятларда бу ном турлича номланса керак, қайсидир шевада ота-от, қайсидир пақ-пақ, биз томонларда буни дага-дага дейишар эди.

Хуллас тўрт-бешта бола ўйинчоқ автоматларни олволиб дага-дага, пақ-пақ деб отади, автоматнинг ичида ҳам ҳеч қандай ўқ йўқ, фақат оғизда дага-дага, пақ-пақ овозлари чиқади, ана сенга тегди, сен ўлдинг, дейди бир болакай, униси бўлса, “йўқ, тегмади, ёнимдан ўтиб кетди”, деб ўзини оқлайди.

———

Якшанба куни сайловлар бўлар экан, шу кунларда партиялар ўзаро теледебатлар қилишяпти экан.

———

Ҳа, нима деяётган эдим? Дага-дага зўр ўйинда, автоматнинг ўйинчоқ эканлигини билиб турсанг ҳам ўйинга берилиб кетсанг, автоматинг ўйинчоқ эканлигини ҳам, ичида ўқи йўқлигини ҳам унутиб қўясан…

@bektoshkhatamov

8,431

Bektosh Khatamov

25 Oct, 15:47

Дижитал минимализм.

“Дижитал минимализм: шовқин ҳаётдаги диққатли ҳаётни танлаш” (Digital Minimalism: Choosing a Focused Life in a Noisy World) китобини АҚШлик ёзувчи ва компьютер илми профессори Кал Ньюпорт китобини ўқимоқдаман. Китоб 2019 йилда чоп этилган бўлиб, унда ёзувчи замонавий технологиялар, айниқса, ижтимоий тармоқлар ва смартфонлар ҳаётимизга қандай таъсир қилаётганини ўрганади ҳамда уларни бошқаришга оид маслаҳатлар беради.

Ўзи бу китобни @profiuniversity кутубхонасидан олиб турдим, дастлаб ўқисамми ўқимасамми деган хаёл ўтди, лекин охирги кунларда ҳаётимда бир нарса эътиборимни тортди ижтимоий тармоқда узоқ қолиб кетмоқдаман, баъзан умуман кераксиз нарсаларга ўзим хоҳламаган ҳолатда вақт сарфлаб қўймоқдаман.

Китобни ўқимасам бўлмаслигини тушуниб етдим ва секин-аста смартфонимни тозалашни бошладим. Китоб ўқишни бошлаганимда телефонимда 72 та илова бор эди, ҳозир 31 та қолди, ҳали китобни ўқишда давом этмоқдаман.

Кал Ньюпорт “дижитал минимализм” концепциясини илгари суради, яъни инсонларга ҳақиқатдан керакли ва фойдали бўлган технологиялардан оқилона фойдаланишни таклиф этади. Бу ёндашув доирасида у бир қанча амалиётларни таклиф қилади, жумладан:

1. Технология детокси — биринчи навбатда инсонлар ўзларига кўп вақт талаб этадиган дастурлардан танаффус олишни ва кейинчалик улардан самарали фойдаланиш йўлларини белгилашни таклиф қилади.

2. Оқилона танлаш — фақат фойдали ва муҳим вазифалар учун керакли технологияларни танлашни ҳамда уларни қандай қўллаш режасини ишлаб чиқишни маслаҳат беради.

3. Гўзаллик ва нафосатга эътибор бериш — ҳаётни нафақат технология билан тўлдириш, балки шахсий ривожланиш, ижодкорлик, спорт ёки кундалик оддий нарсалар орқали бадавлат қилишга чақиради.

Китобда Ньюпорт дижитал минимализм орқали инсонларнинг ҳаётидаги стресс, диққатни йўқотиш ва ишончсизлик муаммоларини камайтириш мумкинлигини таъкидлайди. Ушбу концепция замонавий инсонларга ўз ҳаётида ҳақиқатдан ҳам муҳим бўлган нарсаларга диққатини қаратиш ва технологик чалғитувлардан халос бўлиш имконини беради.

Ҳаётингизда ростан ҳам сиз учун қадрли бўлган инсонлар бўлса, уларга вақт ажратинг, улар ҳар қандай ижтимоий тармоқдан муҳимроқ аслида.

@bektoshkhatamov

7,741

Bektosh Khatamov

24 Oct, 16:17

Кун режаси.

Эртанги кунни самарали режалаштириш учун қуйидаги усулларни қўллаш мумкин:

1. Ўз мақсадларингизни аниқлаш

Эртанги кун учун энг муҳим 3-5 та мақсадни белгиланг. Улар кун давомида нималарга эътибор бериш кераклигини кўрсатиб беради ва эътиборингизни тақсимлашни осонлаштиради.

2. Топшириқларни муҳимлигига кўра устуворликка ажратиш

Ишларни Айзенҳавер матритсаси ёрдамида тўрт категорияга ажратиш мумкин:

• Тезкор ва муҳим: Булар биринчилардан бўлиб бажарилиши керак.
• Муҳим, лекин тезкор эмас: Уларни вақт билан режалаштириш лозим.
• Тезкор, лекин муҳим эмас: Буларни имкони борича бошқаларга топшириш керак.
• На тезкор, на муҳим: Бундай ишлар вақтни йўқотмаслик учун четга сурилади.

3. Вақтни блоклар бўйича тақсимлаш

Кунни турли вазифаларга ажратиш учун вақт блокларини яратинг. Масалан, эрталабки 9:00-11:00 оралиғида асосий ишни қилинг, тушдан кейин учрашувлар ёки кичик топшириқларга вақт ажратинг. Вақтни мақсадли тақсимлаш самарадорликни оширади.

4. Ўзига хос иш режасини яратиш

Ўз ишингизга мос равишда вақт тақсимотини яратиб, ҳар бир вазифа учун қанча вақт кераклигини белгилаб қўйинг. Шошмаслик учун реалистик вақт режаларини тузинг.

5. Ёзиш ва ёдга олиш

Ўйлаб юришдан кўра топшириқлар ва вазифаларни ёзиб қўйишни афзал кўринг. Ёзиш маълумотни хотирада сақлаб қолишни осонлаштиради ва эътиборингизни тараққий этади.

6. Кечқурун рефлексия қилиш

Кун охирида режалаштирган ишларингиз қандай ўтганини таҳлил қилинг. Бу орқали эртанги кун учун режаларни яхшироқ қуриш ва қайси ишларни яхшилаш мумкинлигини билиш имконияти туғилади.

Эрта кунни режалаштиришни кечқурундан бошлаш кун давомида вақтини самарали фойдаланишга ёрдам беради.

@bektoshkhatamov

5,345

Bektosh Khatamov

24 Oct, 11:02

Лиар парадокси.

Вазирлар Маҳкамасининг 80-сонли қарорига кўра нодавлат олий таълим муассасаси очиш учун ҳар бир таълим олувчига камида бештадан бадиий адабиёт бўлиши белгиланган. Яъни масалан сизнинг жойингиз 5000 нафар талабага мўлжалланган бўлса, камида 25000 та китоб бўлиши керак.

Лекин масаланинг бошқа томони бор, бу китобларни талабалар олиб кетиша олмайди, чунки 5000 талаба иккита китоб олиб кетса, 10000 китоб олиб кетади, айнан ўша пайтда лицензия бўйича текширув келиб қолса, бадиий адабиётлар сони етарли эмас деб ёзиб кетади.

Ҳой, китоблар бор, талабалар ўқиш учун олиб кетган деган гаплар ўтмайди, китоблар ҳозир ва шуерда бўлиши керак. Йўқми? Демак лицензия талаблари бузилган.

Ғалати ҳолат ҳа? Ҳар бир таълим олувчи учун олинган китоблардан таълим олувчининг ўзи фойдалана олмайди.

——

P.S. Ҳа, нима деяётган эдим?
Лиар (Ёлғончи) парадокси: Бир киши “Мен ҳозир ёлғон гапиряпман” деса, бу гап тўғри ҳам, ёлғон ҳам бўлиши мумкин эмас. Агар у рост гапирган бўлса, унда ёлғон айтган бўлади. Агар у ёлғон гапирган бўлса, унда у ҳақиқатни айтаётган бўлади. Юқоридаги ҳолат ҳам лиар парадоксига яққол мисол бўлади.

@bektoshkhatamov

4,738

Bektosh Khatamov

23 Oct, 15:15

Тор коридор.

Нобель мукофоти соҳиблари Дарон Ажемўғли ва Жамес Робинсон “Тор коридор” асарида жуда ҳам зўр фикрлар берилган, шу китобни ўқишни ҳаммага тавсия қиламан. Асарда жамият ва давлат ўзаро тор коридорда тил топиши адолатли жамиятнинг юзага келишига сабаб бўлади дейилган.

Хўш, ўзи адолатсиз жамият нима?

Адолатсиз жамият — бу имкониятлар, ҳуқуқлар ва ресурслар тенг тақсимланмаган, адолат ва ҳаққонийлик принциплари амал қилмайдиган жамиятдир. Бундай жамиятнинг бир қатор хос хусусиятлари бор:

1. Иқтисодий номутаносиблик: Бойлик, ресурслар ва иқтисодий имкониятлар бир гуруҳ кишилар ёки оилалар қўлида тўпланади, қолган аҳоли эса қашшоқликда ёки чекланган иқтисодий имкониятларда яшашга мажбур бўлади. Меҳнат ва хизматлар тенг баҳоланмайди, айримлар адолатсиз маош олади.

2. Ҳуқуқ ва имкониятлар тенгсизлиги: Адолатсиз жамиятда одамлар ҳуқуқлари ва эркинликлари бир хил эмас. Айрим тоифадаги шахслар (миллат, жинс, ижтимоий мақом ва ҳ.к.) ўз ҳуқуқларидан тўлиқ фойдалана олмайди ёки чекланган ҳолда фойдаланишади. Имкониятлар, таълим ва соғлиқни сақлаш соҳаларидаги адолатсизлик кенг тарқалган бўлади.

3. Коррупция ва маъмурий зўравонлик: Давлат бошқарувидаги тузум ёки маъмурий тузилмалар шахсий манфаатларни кўзлаб ишлайди, коррупция кенг тарқалади. Қонунлар баъзи гуруҳлар манфаатини ҳимоя қилиш учун ишлатилади, бошқалар эса адолатсиз муносабатга дучор бўлади.

4. Қонун олдида тенгсизлик: Қонун ва адлия тизими ҳамма учун бир хил ишламайди. Айримлар қонун ҳимоясига эга бўлса, бошқалар ундан фойдалана олмайди ёки қонуний адолатдан маҳрум бўлади. Суд жараёнларида тенглик ва адолат сақланмайди.

5. Ижтимоий ноҳақлик ва маргинализация: Жамиятда кам таъминланган ёки четга сурилган гуруҳлар бор. Улар ижтимоий ресурслардан (таълим, иш ўринлари, тиббий хизматлар) фойдаланиш имкониятидан маҳрум қилинган. Ушбу гуруҳлар одатда дискриминацияга дуч келади ва уларнинг ижтимоий манфаатлари ҳимоя қилинмайди.

6. Аҳлоқий инқироз: Адолатсиз жамиятда ахлоқ ва қадриятлар заифлашади, чунки шахсий манфаатлар ва материализм биринчи ўринга чиқади. Жамиятда бир-бирига ишонч йўқолади, вакиллар адолатни талаб қилишдан қўрқади ёки бунга ишонмай қўяди.

7. Ижтимоий кескинлик ва конфронтациялар: Адолатсизлик жамиятда турли ихтилоф ва кескинликларга сабаб бўлади. Норозилик, ёлғонлар, зўравонликлар ва урушлар кўпайиши мумкин, чунки адолатсизлик одамларнинг ҳаётларига катта зарар келтиради.

Бундай жамият узоқ вақт барқарор бўлолмайди, чунки ижтимоий адолат ва тенгликсизлик бўлса, одамлар ўртасидаги ишонч ва ҳамкорлик ҳам сўниб бораверади.

Адолатли жамиятни яратиш учун жамият аъзолари нималар қилиши керак? Шу ҳақида бир ўйлаб кўринг…

@bektoshkhatamov

5,039

Bektosh Khatamov

23 Oct, 07:34

Эркакларига қиролдек муносабатда бўлган аёллар қироличалардек яшашга маҳкумдирлар.

Анна Гавальда
“35 кило умид”

@bektoshkhatamov

5,475

Bektosh Khatamov

22 Oct, 17:58

Нега олий таълимда монополия бўлиши ёмон?

Франциялик иқтисодчи, Нобель мукофоти соҳиби Жан Тиролнинг мана бу мақоласини ўқиб чиқишни ҳаммага маслаҳат бераман. 👉 Видео. 👈

Хўш, ўзи ҳозирги монополияда нега биз ютқизамиз?

Тироль айтганидек: “давлат футболчи эмас, ҳакам вазифасини бажариши керак”. Мен бунга бошқача тўлдириш қилган бўлар эдим: ҳакам бўлганда ҳам адолатли ҳакам бўлиши керак, бир томонга ён босиб иккинчи томонга арзимаган баҳонага жарима соладиган эмас.

Оддий мисол сифатни ҳеч қачон Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ҳал қилмаслиги керак. Ҳозир вазирлик гуёки талабга жавоб бермаган ёки сифатсиз дея бир нечта университетларни ёптирди, лекин сифат масаласида вазирлик ҳакамлик қилмаслиги керак.

Масалан, бир университетнинг биноси қайсидир бизнес марказнинг олтинчи қаватида бўлишини нормал қабул қилиш керак. Ҳа, агар шу ҳолатда ўқишга рози бўладиган мижоз оқими бўлса, демак шу сифатли таълим бўлиши керак.

Вазирликнинг сифатли деган тушунчаси билан мижознинг сифатли тушунчаси ўртасида ер билан осмонча фарқ бор. Бир учрашувда Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги департамент бошлиғи Абдували Холиқов 5000 кв метрдан паст бўлган биноларга лицензия бермаяпмиз деди, аслида бу ҳам қонунчиликда йўқ, лекин масалан, талаба 1000 кв метр жойи бор университетда таҳсил олишни хоҳлайди, унга шу маъқул.

Давлат бунга аралашиб унинг жойи 1000 кв метр бўлгани учун ёптириб юбориши ғирт ўйланмай қилинган қадам. Оддий мисол: ҳозир ўқув марказларига лицензия олиш талаби бутунлай бекор бўлган, бундай бўлганига ҳам сал кам саккиз йил бўлди.

Олдин шу ўқув марказига ҳам лицензия олиш жуда катта муаммо эди, лицензияни давлат тест маркази берар эди, баъзан битта лицензия учун йиллаб югурилар эди.

Лекин ҳозир қаранг: Тошкент шаҳрининг энг марказ жойларида, ижараси энг қиммат жойларни, бир-биридан замонавий ўқув марказлари эгалламоқда, кунига нечта ўқув маркази очилиб нечтаси ёпилиб ҳам кетмоқда.

Биров билиб, биров билмай ҳам қолади. Нега шундай? Чунки давлат аралашуви йўқ, барчаси бозор қоидалари асосида, бозорнинг ўзи ҳал қилади. Ким сифатли, ким сифатсиз белгилаш учун вазирлик сифат полицияси вазифасини бажариши жуда кулгули аслида.

Лекин бизнинг ўзимизга хос, ўзимизга мос йўлимиз бор тўғрими? Жан Тироль деганлари ким бўлибди? Бизга ҳаммаси “пх” дейишса керак-а?

@bektoshkhatamov

3,904

Bektosh Khatamov

22 Oct, 15:18

Хавфсизлик чоралари.

Бу постни яна қайсидир оила йўқ бўлиб кетмаслиги учун ёзмоқдаман, ўзингиз ҳам яхшилаб ўқинг, яқинларингизга ҳам юбориб қўйинг.

Хонада ёки уйда газ тўпланиб қолмаслиги учун нималар қилиш керак?

1. Газ ускуналарини мунтазам текшириш: Барча газ ускуналари, хусусан, плита, сув иситгичлари ва қозонлар мунтазам равишда мутахассис томонидан текширилиб туриши керак. Қурилмалардаги носозликлар газ чиқишига сабаб бўлиши мумкин.

2. Газ ускуналарини тўғри ўрнатиш: Газ ускуналарини ўрнатиш ва таъмирлаш ишларини фақат лицензияга эга мутахассисларга топшириш зарур. Нотўғри ўрнатиш ёки қўллаш газ чиқишига сабаб бўлиши мумкин.

3. Вентиляция тизимини назорат қилиш: Уйда яхши вентиляция тизимини таъминлаш жуда муҳим. Ҳаво айланиши учун ойналар ёки махсус вентиляция тизимлари ўрнатилган бўлиши керак. Газли хоналарда доим ҳаво алмашиниши таъминланиши лозим.

4. Газ детекторлари ўрнатиш: Махсус газ детекторларини ўрнатиш тавсия этилади. Улар ҳавода газ тўпланганини аниқлаганда сигнал беришади ва сиз ўз вақтида чора кўришингиз мумкин бўлади.

5. Газ кранини ёпиб қўйиш: Уйдан чиққанда ёки газдан фойдаланмаган вақтда газ кранини ёпиб қўйиш орқали хавфни камайтириш мумкин.

6. Ёқилмайдиган буюмларни ёндирманг: Газ ускуналарини ишлатиш чоғида ёки яқинида очиқ ёнғин, свеча ёки чақмоқли қурилмалардан фойдаланмаслик керак, чунки бу учқун чиқишига ва ёнғин хавфига олиб келиши мумкин.

7. Газ шлангларини текшириш: Газ шлангларини мунтазам текшириб туринг. Агар уларда чизиқлар ёки ёриқлар бўлса, шлангни алмаштириш керак.

8. Уйдаги фойдаланувчиларни ўқитиш: Барча уйдаги кишиларга газ ускуналаридан тўғри фойдаланиш, хавфсизлик қоидалари ва фавқулодда ҳолатларда қандай ҳаракат қилиш кераклигини ўргатиш керак.

Бу чоралар газ чиқиши хавфини камайтиришга ва уйдаги барча учун хавфсиз муҳит яратишга ёрдам беради.

———-

Хонада ёки уйда газ тўпланиб қолса, нималар қилиш керак ёки мумкин эмас?

Агар хонада газ тўпланиб қолса, хавфсизликни таъминлаш учун зудлик билан қуйидаги қадамларни амалга ошириш керак:

1. Ҳаво алмашишни таъминлаш: Ҳона дарҳол тоза ҳаво билан таъминланиши керак. Барча эшик ва ойналарни очиб, ҳаво киритинг.

2. Газ манбасини ўчириш: Агар хавфсиз бўлса, газ манбасини ўчиришга ҳаракат қилинг. Лекин буни фавқулодда вазиятда қилиш хавфли бўлиши мумкин, шундай экан эҳтиёткор бўлинг.

3. Электр ускуналарини ёқманг: Ёки ўчирманг, чунки бу учқун чиқариб, портлашга олиб келиши мумкин. Электр ускуналарини ва чироқларни фойдаланмаслик керак.

4. Ўт ўчирувчиларни чақиринг: Агар газ ҳали ҳам чиқиб турган бўлса ёки сиз уни ўчиролмасангиз, зудлик билан ўт ўчирувчиларни чақиринг.

5. Бинони тарк этинг: Ҳонани ва бинодан зудлик билан чиқинг. Газ тўпланган жойда қолиш хавфли бўлиши мумкин.

6. Фавқулодда хизматларни кутиш: Ташқарида бўлганингизда ёки хавфсиз жойда бўлганингизда, профессионаллар келиб вазиятни назоратга олишини кутиб туринг.

Газ чиқиши хавфли ҳолат бўлгани учун юқоридаги чораларни шошилинч ва эҳтиёткорлик билан бажариш жуда муҳим.

@bektoshkhatamov

6,706

Bektosh Khatamov

22 Oct, 14:51

Ташқарида 21 аср кезмоқда эди…

Соат 6:15ларда ўғлимни уйғотдим, мактабга кетиши керак эди. Соат 6:20ларда ўғлим портлаш овозини эшитган. Югуриб ташқарига чиқдик. Қарасак, уй ёнаётган экан. Портлаш зилзиладай бўлган, ўғлим қўрқиб қолган.

Ҳали тонг отмаганди, ғира-шира қоронғу эди. Ҳеч ким ёрдам беролмади. Қўшнимнинг турмуш ўртоғи Рустам ака кеча газ келдими, келин, деб сўраганди. Йўқ дегандим. Бугун эрталаб энди у кишининг ўзи йўқ. Битта оила йўқ бўлиб кетяпти, унақа ўлимга лойиқ эмасди булар”, дейди ҳалок бўлган оила қўшниси.

——-

Самарқанд вилоятида бир оила газдан портлаб йўқ бўлиб кетди.

Нега бу нарсани ёздим? Ростини айтсам ўзим ҳам билмайман… лекин бир нарсани аниқ биламан ташқарида 21 аср кезмоқда… космосга учирилган ракеталар ерга қайтиб тушганда портлаб кетмаяпти, шунчаки уларни темир қуллар ушлаб қолмоқда…

Шунчаки ташқарида 21 аср…

@bektoshkhatamov

5,061

Bektosh Khatamov

22 Oct, 08:45

Узоқ муддатли мотивация.

Инсон борки, у ўз ҳаётини янада яхшилаш ҳаракати билан яшайди, ҳеч бўлмаганда шу ҳаракат ҳақида ўйлайди. Кўпчиликда бўлган бўлса керак, мана эртадан чекишни ташлайман, мана душанбадар спорт билан шуғулланишни бошлайман, мана ойнинг биринчи кунидан ёмон одатларни ташлайман.

Лекин булар фақатгина бир-икки кунлик илҳомбахш нарсалар, уч-тўрт кун, бир-икки ҳафта ўтгач ҳаётингизда деярли ҳеч нарса ўзгармайди, яна ўша одатлар, яна ўша атроф-муҳит, яна ўша одатий ҳаракатлар. Инсонга ана шу пайтда узоқ муддатли мотивация етишмайди.

Узоқ муддатли мотивацияни шакллантириш учун бир нечта муҳим қадамларни амалга ошириш керак:

1. Аниқ мақсадлар қўйиш: Узоқ муддатли мақсадларни аниқ белгилаш жуда муҳим. Мақсадларингиз аниқ ва ўлчовли бўлса, уларга эришиш осонлашади. Масалан, “Бизнесни ривожлантириш” эмас, балки “Уч йил ичида даромадни икки баробарга ошириш” каби аниқ мақсад қўйиш зарур.

2. Бўлинган вазифалар: Катта мақсадларни кичик вазифаларга бўлиб олиш керак. Ҳар бир қадамни амалга ошириш мотивацияни сақлаб қолишга ёрдам беради, чунки ҳар бир кичик натижа эришганлик ҳиссини уйғотади.

3. Мақсадга боғлиқлик: Мақсадингизни ҳаётингизга ва шахсий қийматларга боғлаб олиш керак. Агар мақсад шахсий қадриятларга мос келса, уни амалга оширишга мотивация юқори бўлади.

4. Ўзгаришлар ва мослашиш: Узоқ муддатли мақсадларга эришиш жараёнида дуч келадиган муаммолар ва ўзгаришларга тайёр бўлиш керак. Мослашувчанликни сақлаб, ўзгаришларга мослашиш мотивацияни узоқ муддатга сақлашга ёрдам беради.

5. Қулай муҳит яратиш: Ўз атрофингизни мотивацияни қўллаб-қувватлайдиган муҳитга айлантиринг. Масалан, ўз мафкурангизга ўхшаш одамлар билан ўраб олиш, керакли воситалар ва билимларни доимий равишда янгилаб туриш. Атрофингизда ҳамма алкаш, кашанда инсонлар йиғилиб қолган бўлса, мотивацияни узоқ муддат ушлаб туриш қийинлашаверади.

6. Мукофот тизимини яратиш: Кичик муваффақиятларга эришганингизда ўзингизни мукофотлаш, узоқ муддатли мотивацияни сақлаб туришга ёрдам беради.

7. Сабр-тоқат ва интизом: Интизомли бўлиш ва қийинчиликларга сабр қилиш мотивацияни давом эттиришда ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Ҳар доим ҳам иш натижаси тезда кўринавермайди, лекин узоқ муддатда эришиладиган натижалар учун сабр талаб қилинади.

@bektoshkhatamov

4,073

Bektosh Khatamov

21 Oct, 17:42

Бирлашув ўрнига айирув.

Аслида замонавий дунёда оила институти борган сари йўқолиб бораверади. Бунга энг катта сабаблардан бири дея кўрилаётган омиллардан бири бу ижтимоий тармоқларнинг ривожланиб бориши экан.

Тасаввур қиляпсизми, аслида ижтимоий тармоқлар инсонларни бир-бирига яқинлаштириш учун яратилган бўлса-да, улар аслида бизни бир-биримиздан айириб қўймоқда.

Хотин дейди палончининг эри хотинига пистонча олиб берибди, ана инстаграмга қўйибди, менга ҳам шунақасидан бўлсин дейди, эр дейди палончининг хотини эрни бундай кутиб олар экан, ундай эъзозлар экан, ана инстаграмга қўйибди, менга ҳам шунақа қил дейди…

Буларнинг ҳаммаси бориб-бориб инсонларнинг ўзи яшаб турган ҳолат қанчалик яхши бўлмасин, ундан қониқмасликка, ўзини инстаграмдаги бошқалар билан солиштиришга ўтиб олишга олиб келади, натижада инсон доимий бахтсизлик гирдобига тушиб қолади… мана шу бахтсизликда эса инсон кўпинча ўзидан бошқа барчани айблаб чиқаверади. Энг биринчи навбатда эса турмуш ўртоғи кўзга кўринган айбдор бўлиб қолади…

@bektoshkhatamov

4,695

Bektosh Khatamov

21 Oct, 16:59

Нега ажралишлар кўпайиб, никоҳланишлар камаймоқда?

Туркиядаги ўзбеклар каналида Туркияда ажралишларнинг ҳаддан ташқари кўпайганлиги, никоҳланиш эса тушиб бораётганлигини кўрсатиб берувчи видео эълон қилинди.

Умуман олганда бу жараён бутун дунёда рўй бермоқда, хусусан ўзимизда ҳам аҳвол деярли шундай. Оила институти борган сари ўз кучини йўқотиб бормоқда.

Туркияда оила қуришнинг камайиши ва ажралишлар сонининг кўпайиши бир қатор ижтимоий, иқтисодий ва маданий омилларга боғлиқ. Шу омилларни ўзимизга ҳам қўллашимиз мумкин. Қуйида бу жараёнларга таъсир этувчи асосий сабаблар келтирилган:

1. Иқтисодий омиллар:

• Ишсизлик ва иқтисодий қийинчиликлар: Иқтисодий муаммолар, ишсизликнинг юқори даражаси ва турмуш шароитларининг ёмонлашуви оила қуришни кечиктиришига сабаб бўлади. Иқтисодий барқарорликка эга бўлмаган ёшлар оила қуришдан олдин иқтисодий имкониятларини яхшилашга ҳаракат қилишади.

• Турар-жой муаммолари: юқори уй-жой нархлари ёшларнинг мустақил равишда уй сотиб олишини ёки ижарага олишини қийинлаштиради, бу ҳам оила қуриш қарорини кечиктиради.

2. Таълим ва карьерага эътибор:

• Аёллар ва эркакларнинг таълимга ва карьерага эътибори: Ҳозирги кунда кўплаб аёллар ва эркаклар оила қуришдан олдин таълим олишни ва карьера қилишни устун кўришади. Бу эса оила қуриш ёшини кечиктиради. Карьерага йўналган инсонлар оила қуришга вақт ажратишдан кўра профессионал ривожланишга кўпроқ аҳамият беришади.

3. Жамиятнинг ўзгариши ва модернизация:

• Анъанавий қадриятларнинг ўзгариши: Урбанизация ва глобализация жараёнлари Туркия жамиятида анъанавий оилавий қадриятларининг ўзгаришига олиб келди. Ёшлар оила қуришга бўлган анъанавий ёндашувдан узоқлашиб, шахсий эркинлик ва мустақил ҳаётга кўпроқ эътибор қаратишмоқда.

• Шахсий мустақиллик ва танлов эркинлиги: Жамиятда шахсий танлов ва мустақиллик қадриятлари ошгани учун ёшлар оила қуриш қарорини кечиктиришлари ёки ҳатто умуман уни режалаштирмасликлари мумкин.

4. Ажралишлар сонининг кўпайиши:

• Замонавий муносабатлар ва сабрсизлик: Ёшлар орасида муносабатларда ўзаро сабр ва муроса қилиш тушунчалари камаймоқда. Жуфтлар ўртасида чиқадиган муаммоларни тезда ҳал қилиш ўрнига ажралишни танлаш ҳолатлари кўпаяди. Бунга бир томондан ижтимоий тармоқларнинг ривожланиши ҳам сабаб бўлмоқда. (Бу ҳақида алоҳида пост ёзаман).

• Ҳуқуқий ва ижтимоий қўллаб-қувватлаш: Ҳозирги кунда ажралиш жараёнини осонлаштирувчи ҳуқуқий тизим ва ижтимоий ёрдам механизми мавжуд. Ажралиш жамият томонидан камроқ танқид қилиниши туфайли, бу ҳам ажралиш қарорини енгиллаштиради. Яна бир нарса Туркия қонунчилиги ҳаддан ташқари аёлларнинг манфаатларини устун қўяди, бу ҳам ажралишлар сонини кўпайтирмоқда.

• Иқтисодий мустақиллик: Аёллар ва эркакларнинг молиявий мустақилликка эришиши ажралишни енгил қабул қилишларига сабаб бўлади. Хусусан, аёллар иқтисодий жиҳатдан ўзларига ишончли бўлганда, улар муаммоли муносабатлардан чиқишни осонроқ деб билишади. Аёл ажрашгандан кейин ҳам то кейинги эрга теккунга қадар, агар тегмаса умрининг охиригача собиқ эрининг боқувида бўлади, ҳатто ўртада фарзанд бўлмаса ҳам.

5. Шахсий ва профессионал ҳаётнинг мувозанатсизлиги:

• Карьера ва шахсий ҳаётнинг тўқнашуви: Ёшлар карьерасига кўпроқ эътибор қаратаётгани сабабли, шахсий ва оилавий ҳаётни мувофиқлаштириш қийинлашмоқда. Бу эса муносабатларда муаммолар келтириб чиқариб, ажралишга олиб келиши мумкин.

6. Ижтимоий омиллар:

• Ҳаёт услубининг ўзгариши: Урбанизация ва глобализация билан бирга ҳаёт услуби ўзгарди. Ёшлар орасида кечиктирилган никоҳлар ёки никоҳсиз муносабатлар кўпроқ қабул қилиниб бормоқда.

• Оммавий ахборот воситалари таъсири: Медиа ва поп-маданиятнинг таъсири ортиб, шахсий ҳаётда муваффақият ва эркинлик қадриятлари кучайди. Бу кўп ҳолларда ёшлар орасида оила қуришни кечиктиришга сабаб бўлади.

Бу омиллар Туркияда оила қуриш ва ажралишлар статистикасидаги ўзгаришларга таъсир этмоқда. Қолаверса, бу жараёнлар кўпгина жамиятларда кузатилган умумий тенденциялардан бири ҳисобланади.

@bektoshkhatamov

5,030

Bektosh Khatamov

21 Oct, 11:40

Маркетингдаги энг катта хатолар нималар?

Маркетингда кенг тарқалган хатолар бизнеснинг муваффақиятсизликка учрашига ёки самарасиз сармояга олиб келиши мумкин. Қуйида энг катта хатолардан баъзилари келтирилган:

1. Аниқ мақсадли аудиториянинг йўқлиги: Мақсадли аудиторияни аниқламаслик маркетинг кампанияларининг самарасизлигига олиб келади. Барча учун маҳсулот ёки хизмат таклиф қилиш ўрнига, аниқ сегментларга қаратилган реклама кўпроқ натижа беради.

2. Бозор ва рақобатни ўрганмаслик: Бозорнинг ҳолати ва рақобатчиларни таҳлил қилмаслик маҳсулот ёки хизматга талабни нотўғри баҳолашга олиб келади. Бу маркетинг стратегиясини кераксиз қилади.

3. Бир хил ёндашувга амал қилиш: Турли хил каналлар ва аудиториялар учун бир хил маркетинг стратегиясидан фойдаланиш хатодир. Ҳар бир каналнинг ўзига хос хусусиятлари бор ва ҳар бир аудиторияга мос мессеж юбориш лозим.

4. Бренд қийматини очиқ билдирмаслик: Мижозлар учун маҳсулот ёки хизматнинг афзалликлари ва қадриятлари аниқ бўлмаслиги маркетингни самарасиз қилади. Мижозлар товардан қандай фойда олишларини билишлари керак.

5. Контентнинг сифатсизлиги: Сифатсиз контент ёки реклама мижозлар эътиборини жалб қилмайди. Сифатли ва фойдали контент мижозларни жалб қилишнинг асосий йўлидир.

6. Мижоз фикрини инкор қилиш: Мижозлар фикрига етарлича эътибор қаратмаслик катта хатодир. Мижозларнинг эҳтиёжлари ва истакларини тушуниш, уларга мос таклифлар ва хизматлар яратиш жуда муҳим.

7. Савдони маркетингдан устун қўйиш: Фақат савдони оширишга қаратилган ёки қизиқтирувчи таклифлар орқали мижозлар билан тезда фойда олишга ҳаракат қилиш жуда катта хатодир. Устувор мақсад — мижозлар билан узоқ муддатли муносабат ўрнатиш ва уларнинг ишончини қозониш бўлиши керак.

8. Содиқ мижозлар билан ишламаслик: Фақат янги мижозларни жалб қилишга эътибор қаратиб, мавжуд мижозларга кам аҳамият бериш. Содиқ мижозлар билан муносабатни сақлаш ҳам савдони оширишга ёрдам беради.

9. Натижаларни кузатмаслик ва таҳлил қилмаслик: Маркетинг ҳаракатлари натижаларини кузатиб бориш ва таҳлил қилмаслик катта хато ҳисобланади. Маркетинг стратегияси самарадорлигини таҳлил қилиш ва уни яхшилаш учун маълумотларга асосланган қарорлар қабул қилиш муҳим.

10. Рақамли маркетингни эътибордан четда қолдириш: Бугунги рақамли даврда интернет ва рақамли платформалардан фойдаланмаслик катта йўқотиш бўлиши мумкин. Рақамли маркетинг орқали кенг аудиторияга тез етиш мумкин.

Бу хатолардан қочиш ва маркетинг стратегиясини яхшилаш орқали бизнес самарадорлигини ошириш мумкин.

@bektoshkhatamov

7,007

Bektosh Khatamov

21 Oct, 07:08

У вафот этди.

Бир пайтлар Ўзбекистон таълимини бутунлай ўзгартириб юборган турк лицейларнинг асосчиси бўлган Фетҳулла Гулен бугун 21 октябрь куни Америкада вафот этди.

Унинг ташкилоти FETO Туркияда террорчилик ташкилоти деб эълон қилинган

@bektoshkhatamov

5,607

Bektosh Khatamov

21 Oct, 04:45

🇯🇵 Yaponiya universitetlariga kirish endi osonlashdi

🎙Nagoya Iqtisodiyot Universitetiga kirish imtihonlari Toshkentda o'tkaziladi

📝

Ariza topshirish muddati: Oktabr 21 ~ 28, 15:00 gacha.

😄

Arizalar ushbu onlayn link orqali: https://forms.gle/Xw6jY2xJHsJ7AqvM6

📆 Imtihon sanasi: Noyabr 6, 10:30

📢

Natijalar e’loni: Noyabr 22

*Imtihonga hujjatlar asosida tanlovdan o'tgandan keyin kiriladi.

📝 Imtihon tartibi: Insho (2ta) va Intervyu
*Insho 300~400 harfdan iborat bo'ladi.

📱

Imtihon joyi: Center for Global Education and Exchange (CGEE) markazi
Profi Univetsiteti Beruniy Kampus (🚇 Beruniy metro bekatidan 5min).

👩‍💻

Ba'zi hujjatlar namunasi va ma'lumotlar quyidagi linkda:
https://drive.google.com/drive/folders/1pMpWuicsFamT8uJETh2OuUMzJHOsepHn?usp=share_link

🔖 Hujjatlar topshirishda qiynalsangiz, albatta CGEE markaziga murojaat qiling (xizmatlar pullik).

▫️ +998771602060
▫️ @cgee_uz

📱 Telegram I 📱 Instagram

📱 Facebook I 📱Website

4,572

Bektosh Khatamov

20 Oct, 08:54

Нейминг.

Компанияга учун ном танлаш жуда муҳим босқичлардан бири ҳисобланади, ном танлашга алоҳида эътибор бериш керак. Ҳозир “How business works” китобини ўқияпман, бу китобни ўзбек тилига албатта таржима қилиш керак, чунки мана шу китобни ўқиб чиқишни ўзи тадбиркорликда йўл қўйилиши мумкин бўлган жуда кўплаб хатоларнинг олдини олади.

Ана шундай хатолардан бири нейминг, яъни корхонани номлаш ҳисобланади. Бизда хоҳлаган номни қўйиб ташлашаверади, унинг маъноси, ўқилиши ва номнинг фалсафаси умуман қизиқ эмас.

Масалан, “Шермат ҳожи бобо фарзандлари ва неваралари” МЧЖ деган номлар ҳақиқий кринж номлар аслида. Хўш, замонавий бизнес тамойилларига кўра ном танлашда нималар қилиш керак, нималарни умуман қилиш мумкин эмас, тавсия этилмайди.

Мумкин ва қилиш зарур:

1. Олдин ўша номни интернетда бўшлиги, ижтимоий тармоқларда мавжуд ёки мавжуд эмаслиги текширилади.

2. Тавсифловчи ном танланг. Номнинг ўзи корхона нима билан шуғулланишини айтиб туриши керак.

3. Ном барча тилларда бир хил талаффуз қилинишига эътибор қаратинг. Одамлар шунчаки эшитиши билан уни ёза олишлари керак. Ўзбек тилида у, ў, ҳ, х ҳарфлари бошқа тилларда йўқ, уларни кўпчилик хато ёзади, неймингда бу ҳарфларни ишлатишдан қочган яхшироқ.

4. Ном бошқа тилларда нима маъно беришини ҳам текшириб кўриш керак. Бир кун келиб шу ном билар бошқа давлатларда ҳам фаолият юритишингиз мумкин, номдаги хатолик кейинчалик қимматга тушиши мумкин.

5. Ном максимал қисқа ва оддий бўлиши керак, турли сўз ўйинларидан қочиш керак.

———

Мумкин эмас ва тавсия этилмайди:

1. Компания номида асосчининг исми бўлиши, компания банкрот бўлса, бу сиз билан боғлиқ бўлиб қолади ва шунинг акси сиз қандайдир нотўғри қадам қўйсангиз, бу компанияга таъсир қилиши мумкин.

2. Максимал рақобатчилардан ажралиб турадиган ном танлаш керак, рақобатчиларникига яқин номлар мижоз учун жуда чалкаштирувчи ҳисобланади, бундан қочиш керак. Худди шу кейсни мен яқинда “Хонсарой” ва “Шоҳсарой” номларида кўрдим.

3. Номдан маҳсулотни яратиб олиш керак, одатда тўғри маҳсулот яратилса, ўзига хос фалсафий ном келиб чиқади.

@bektoshkhatamov

5,248

Bektosh Khatamov

20 Oct, 05:13

Қийин.

Ўткир Ҳошимовнинг “Дафтар ҳошиясидаги битиклар” асарида “Чироқ кўтарган одам” битиги бор, унда шундай дейилади:

Ҳақгўй қоронғуда чироқ кўтариб бораётган одамга ўхшайди. Унинг чироғи оламни мунаввар қилмаслиги мумкин, бироқ дилларга далда беради, умид уйғотади… Ҳақгўй олис-яқиндан кўриниб туриши - шундан.
Афсуски, чироқ кўтарган одам жуда кўп қоқилади…

——

Ростан ҳам чироқ кўтариб яшаш жуда қийин, бир нарса нотўғри бўлса, парт этиб гапириб юборасан, кейин калтак ейсан, лекин бу тил ўлгур ҳеч тўхтамайди… бировга тилёғламалик қилолмайди…жуда қийин.

Бу қачон осон бўлади?

Менимча, қачонки чироқ кўтарган одамлар кўп бўлса, ҳа, ҳаддан зиёд кўп бўлса, ёлғонни бекитишга имкон қолмаса, шунда яшаш анча осон бўлса керак.

@bektoshkhatamov

5,327

Bektosh Khatamov

19 Oct, 11:55

Бренд.

Биласизми, кўпчилик бренд ҳақида турлича гапиради, бренд бу фақатгина катта компанияларга хос хусусият эмас, ҳатто кичкинагина компания бўлиб ҳам бренд яратиш мумкин.

Бренд учун берилган энг зўр таъриф: бренд = лафз. Ҳа, ҳатто биргина инсон ҳам ўзига ўзи бренд яратади, палончи лафзсиз, палончи фирибгар дейиш ҳам бир брендга берилган таъриф аслида, инсонлар узоқдан сизни танишади, сизга яқинлашишдан ўзларини тийишади.

Катта компания бўламан кейин бренд ясайман, кейин лафзли бўлиб ишлайман ҳам деб ўйламанг, чунки катта компания бўлишга сабабчи бўлган омиллардан бири ҳам ўша лафз. Компания қуряпсизми, мижозларингиз билан ҳам, таъминотчиларингиз билан ҳам лафз асосида муносабат ўрнатинг.

@bektoshkhatamov

5,368

Bektosh Khatamov

19 Oct, 09:47

Савдони икки баробарга ошириш учун нималар қилиш керак?

Агар бизнесда йил сайин сотувлар камида икки баробарга ошмаса, унда бизнесда қаердадир муаммо бор ва бу муаммони текшириб чиқиш керак деб ўйлайман.

Бизнесда савдони икки баробар ошириш учун стратегияли ва тизимли ёндашув талаб қилинади. Қуйида савдони ошириш учун амалга оширилиши мумкин бўлган бир неча муҳим қадамлар келтирилган:

1. Мавжуд мижозларни сақлаш ва ошириш:

• Мижозлар билан алоқани мустаҳкамлаш: Мавжуд мижозлар билан доимий алоқа қилинг, уларнинг эҳтиёжлари ва фикр-мулоҳазаларини ўрганинг. Яхши хизмат кўрсатиш ва сифатни ошириш мижозларнинг содиқлигини таъминлайди.

• Қўшимча маҳсулот ёки хизмат таклиф қилиш: Мавжуд мижозларга қўшимча маҳсулотлар ёки хизматлар таклиф қилинг. Бу уларнинг харидларини оширишнинг самарали усули.

2. Янги бозорларга кириш:
• Янги аудиторияни мақсад қилинг: Маҳсулот ёки хизматингизни янги ҳудудларда, янги сегментларда таклиф қилинг. Яъни, янги мижозлар базасини яратиш.

• Онлайн ва офлайн реклама: Рақамли маркетинг (таргетинг рекламалари, контент маркетинг) орқали янги аудиторияга етишинг. Офлайн реклама ҳам ишончли ва самарали бўлиши мумкин.

3. Маҳсулот ёки хизмат турларини кенгайтириш:

• Ассортиментни кенгайтириш: Мавжуд маҳсулотларга ўхшаш ёки уларни тўлдирувчи маҳсулотлар таклиф қилинг. Мижозлар учун кўпроқ танлов яратиш савдони оширишга ёрдам беради.

• Махсус таклифлар ва акциялар: Янги мижозларни жалб қилиш учун акциялар ёки чегирмалар ташкил этиш мумкин.

4. Брендинг ва маркетинг:
• Қадриятлар яратиш: Мижозларингизга маҳсулот ёки хизматингизнинг улар учун қандай қадриятлар яратишини тушунтиринг. Брендинг орқали мижозлар билан ҳиссий боғланиш ўрнатиш савдони оширади.

• Фойдали контент яратиш: Маҳсулот ёки хизмат ҳақида ўқув ва фойдали контентлар яратиш, бунда блоглар, видеолар ва инфографикалардан фойдаланиш мумкин. Бу мижозларнинг қизиқишини оширади.

5. Таъсирли нарх сиёсати:
• Нарх сиёсатини қайта кўриб чиқинг: Мижозларга қўшилган қиймат ва хизмат сифатига қараб нархларни оширинг ёки қўшимча хизматлар таклиф қилиб қимматли маҳсулотлар яратишга эътибор қаратинг.

• Кросс-сотув ва апселл: Мижозларга арзон маҳсулотларга қўшимча ёки қимматроқ, кўпроқ фойдали вариантларни таклиф қилиш.

6. Технологиялардан фойдаланиш:

• Савдо жараёнларини автоматлаштириш: CRM тизимлари ва бошқа маркетинг воситалари орқали мижозлар билан алоқани яхшилаш, тарғибот жараёнларини тезлаштириш ва самаралироқ қилиш.

• Электрон тижорат: Агар сизда ҳали онлайн дўкон ёки платформа бўлмаса, уни яратиш савдони кенгайтиришнинг муҳим воситаси бўлади.

7. Мижозлар тажрибасини яхшилаш:

• Мижозларга қулайликлар яратиш: Тез ва қулай тўлов, тез етказиб бериш, юқори даражадаги мижоз хизмати савдони оширишга ёрдам беради.

• Мижозлар фикрини кузатиб бориш: Доимий равишда мижозлардан фикр олиш ва уларни бажариш савдони барқарор оширишга ёрдам беради.

Ушбу стратегияларни тизимли равишда амалга ошириш савдони ошириш ва бизнесни янада мустаҳкамлашга имкон беради.

@bektoshkhatamov

5,163

Bektosh Khatamov

18 Oct, 13:45

Дўстлар билан бизнес қилганда нималарга эътибор бериш керак?

Дўстлар билан бизнес бошлаш жуда қизиқарли, лекин унинг муваффақиятли бўлиши учун аниқ келишувлар ва меъёрларни белгилаш муҳим.

Дўстларни бизнесда йўқотиб қўйиш жуда осон, энг ёмони дўст билан бирга пулга ҳам куйиб қолишингиз мумкин.

Қуйида дўстлар билан бизнес қилишда эътибор бериш керак бўлган асосий омиллар келтирилган:

1. Роллар ва масъулиятларни аниқлаш: Ҳар бир шерикнинг вазифалари ва бизнесдаги роллари аниқ бўлиши керак. Бу ортиқча тушунмовчиликларнинг олдини олади ва иш самарадорлигини оширади.
2. Ёзма келишув: Бизда ҳатто дўстлар ўртасида ҳам ҳамма нарсани оғзаки ҳал қилиш анъанавий бўлиши мумкин, лекин ишни расмий қилиш жуда муҳим. Шартномалар, молиявий масъулиятлар, бизнесдаги улушлар ёки бизнесдан чиқиш ҳолатларини ёзма равишда аниқ келишиб олиш керак.
3. Молиявий шаффофлик: Молиявий масалалар очиқ ва шаффоф бўлиши лозим. Ҳар бир шерикнинг сармояси, даромадлари ва харажатлари тўғрисида тўлиқ ҳисобот юритилиши керак.
4. Шахсий ва иш муносабатларини ажратиш: Дўстликни ва бизнесни алоҳида сақлашга ҳаракат қилиш керак. Мунтазам равишда бизнес масалалари бўйича профессионал мулоқот қилиш, шахсий муносабатларга таъсир қилмаслигига эътибор бериш муҳим.
5. Мақсад ва режаларни мувофиқлаштириш: Барча шериклар бизнес мақсадлари бўйича бир хил фикрда бўлиши керак. Бунга бизнеснинг узоқ муддатли режалари ва ривожланиш йўналишлари ҳам киради.
6. Масалаларни ҳал қилиш учун стратегiyalar: Ихтилофлар ёки норозиликлар вужудга келганда уларни қандай ҳал қилиш бўйича аниқ стратегияга эга бўлиш керак. Бу можароларни тез ва самарали ҳал қилишга ёрдам беради.
7. Ташқаридан маслаҳат олиш: Зарур бўлса, юридик, молиявий ёки бошқа мутахассислардан маслаҳат олиш мумкин. Бу қарорларни қабул қилишда профессионал ёндашувни таъминлайди.

Дўстлар билан бизнесда муносабатлар соғлом ва устувор бўлиши учун ишлаб чиқилган келишувлар ва масъулиятларни очиқ белгилаш ҳар доим самарали бўлади.

@bektoshkhatamov

4,633

Bektosh Khatamov

18 Oct, 11:48

Санкт-Петербургдаги Царское село ёки рус драматурги ва шоири А. Пушкин номига қўйилган Пушкино шаҳарчасида олтин куз.
Шоир бу ерга 12 ёшлигида келади. Ҳаётининг энг ёрқин даврини ва ижодидаги шедевр асарларини айнан у Царское Село боғларида кезиб яратганди. Шунинг учун у ушбу шаҳарчага кўплаб шеърларини бағишлагани ажабланарли эмас. Шоирку майли, энди бу манзаралар ҳар қандай оддий бир инсонни ҳам қалбини жумбушга келтира олишига шубҳам йўқ.
Расмлардаги сарой Екатерина II нинг резиденцияси ҳисобланади. Қиролича ҳам саройни нега айнан шу жойда қурганлигини энди тушуниб етгандекман. Камина ҳам бу ерда икки марта бўлган. Бу шаҳарча менга абадий ширин хотиралар қолдирган. Албатта сиз ҳам боринг!

4,520

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov (English)

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov

Bektosh Khatamov