नाशिक, नगर, कळवण, नंदुरबार, सिन्नर, बागलाण
दुष्काळ असताना शेतसाऱ्यात 33 टक्के वाढ झाली......कारणाने असंतोष वाढला.
त्यातील सहभागी व्यक्ती ... व घटना या लेखात आहेत.
इतिहासाचा टेलिग्राम ग्रुप 'History Samadhan Mahajan' आपल्याला एक अत्यंत रोमांचक आणि शैक्षणिक अनुभव प्रदान करेल. या ग्रुपमध्ये आपण विश्वातील विविध इतिहासाच्या घटनांची माहिती प्राप्त करू शकता. या ग्रुपमध्ये समाधान महाजन सरकारच्या सूचना आणि समाचारांची मौल्यवान माहिती प्रदान करतात. त्यांच्या उत्कृष्ट व्याख्यानांचे सुनाऊन व विचारांचा प्राप्त करण्याची संधी मिळवा. 'History Samadhan Mahajan' टेलिग्राम ग्रुपमध्ये शामिल होऊन इतिहासाच्या अद्वितीय जगात आपले ज्ञान वाढवा आणि सामाजिक दृष्टिकोन विकसित करा. हे ग्रुप आपल्याला नक्की खूप नवीन माहिती देणार आहे आणि आपल्याला इतिहासाच्या आवडत्या विषयांच्या विचारांच्या संघर्षात सहाय्य करेल. या ग्रुपमध्ये सामाजिक जागरूकतेचे विचार चर्चा केल्यास आपला चित्त विश्रांत होईल आणि आपल्याला सध्याच्या घटनांच्या संदर्भात अधिक माहिती प्राप्त होईल. 'History Samadhan Mahajan' ग्रुपमध्ये सामील झाल्यावर आपल्या इतिहासाच्या ज्ञानात नवीन उजळा टाका आणि स्वतःच्या ज्ञानाची वृद्धी करा.
21 Jan, 02:54
20 Jan, 07:29
20 Jan, 07:29
20 Jan, 06:57
20 Jan, 06:51
20 Jan, 02:22
17 Jan, 15:27
17 Jan, 09:34
17 Jan, 08:19
16 Jan, 12:02
12 Jan, 05:30
महात्मा जोतीराव फुले’ या पुस्तकात खालील उल्लेख आहे :
''नोकरीवर रुजू होण्यासाठी सदाशिवराव गोवंडे अहमदनगरला गेले तेव्हा त्यांनी आपल्याबरोबर जोतिबांना नेले. त्याकाळी अहमदनगर हे ख्रिस्ती मिशनऱ्यांनी चालविलेल्या शिक्षणकार्याचे एक मोठे केंद्र बनले होते. तेथे गेल्यावर एके दिवशी सदाशिवराव गोवंडे व जोतिबा ह्यांनीं अमेरिकन मिशनमधील मिस फरारबाईंच्या शाळेला भेट दिली.
मुलींची शाळा काढण्यापूर्वी आपण कोणत्या गोष्टी केल्या ह्याविषयी जोतिबा म्हणतात:
`
माझ्या देशबांधवांपैकी महारमांगचांभार ह्या कनिष्ठ जातींतील बंधू हे दुःख आणि अज्ञान यांत साफ बुडालेले आहेत. त्यांची स्थिती सुधारण्यासाठी दयाळू देवाने मला प्रेरणा दिली. स्त्रियांच्या शाळेने प्रथम माझे लक्ष वेधले. पूर्ण विचारांती माझे असे मत झाले कि, पुरुषांच्या शाळेपेक्षा स्त्रियांच्या शाळेची अधिक गरज आवश्यकता आहे. स्त्रिया आपल्या मुलांना त्यांच्या दुसऱ्या आणि तिसऱ्या वर्षांत जे वळण लावतात त्यातच त्यांच्या शिक्षणाची बीजे असतात. ज्ञानोदय मासिकात जोतिबांचे हे मनोगत १८५३ साली प्रसिद्ध झाले होते. जोतिबा लिहितात :
`
अतिशूद्रादिकांस विद्या शिकविण्याविषयांची मंडळी12 Jan, 05:30
12 Jan, 05:30
बॉंबे गार्डियन’ने याबद्दल विस्तृत नोंद केली आहे. `
१८४८ मध्ये सदाशिव बल्लाळ गोवंडे हे अहमदनगर येथे जज्जाच्या कचेरीत नोकरीस लागले, तेव्हा त्यांनी जोती गोविंद फुले या आपल्या मित्राला नगर येथे नेले होते. एके दिवशी हे दोघे मिस फरारच्या मुलींच्या शाळा पहावयास गेले. तेथील व्यवस्था बघून त्यांना आपल्या देशातील स्त्रियांना शिक्षण दिले जात नाही याची खंत वाटली. फुले पुण्यात गेले व त्यांनी मित्रांना हे काम हाती घेण्याचा बेत सांगितला. त्यांच्या पत्नीला शिक्षण देऊन त्यांनी शाळा सुरु केली. मग पुण्यातील महारा-मांगांसाठी शाळा काढली. मुलींना शिक्षण देण्याची खूप इच्छा असलेल्या पुणे शहरातील एका तरुण सद्गृहस्थाला मिस फरार यांनी आनंदाने सल्ला आणि मार्गदर्शन पुरवले. मुलींच्या शाळा सुरु करण्याबाबत आणि या शाळांचे व्यवस्थापन करण्याबाबत फरार यांनी या तरुणाला मार्गदर्शन केले. अहमदनगरहून पुण्याला परतल्यावर या तरुणाने हिंदू मुलींना शिक्षण देण्यासाठी तेथे शाळा सुरु केल्या. मुलींच्या या शाळांना स्थानिक लोकांनी तसेच काही सत्प्रवृत्त ब्रिटिश लोकांनीं मदत केली आणि या शाळांनी पुढील काही वर्षांत खूप प्रगती केली. ‘’
अमेरिकन मराठी मिशनच्या सिथिया फरार यांच्याबाबत अमेरिकन मराठी मिशनच्या १९२०च्या अहवालात खालील माहिती आढळते :
`
या मिशनच्या कार्यात सहभागी होणाऱ्या सिंथिया फरार या पहिल्या अविवाहित अमेरिकन महिला होत्या. शंभर वर्षांपूर्वी, २९ डिसेंबर १८२७ रोजी त्यांचे येथे आगमन झाले. अहमदनगर येथे पहिल्यांदाच त्यांनी मुलींच्या शाळा सुरु केल्या. त्यांनी ही सेवा सुरु केली तेव्हा काही हिंदू लोकांनी तिरस्कारयुक्त शब्दांत त्यांना सुनावले. '' आधी गाढवांना वाचण्याचे धडे ध्या आणि मग आमच्या मुलींना शिकवण्याचा प्रयत्न करा !'' 12 Jan, 05:30
12 Jan, 05:30
12 Jan, 05:30
मिस सिंथिया फरार - आगमन २९ डिसेंबर १८२७ , निधन २५ जानेवारी १८६२’ अशी नोंद आहे.
यादरम्यान अमेरिकेतून मुंबईत आल्यावर सिंथिया फरार यांनी अमेरिकन मराठी मिशनच्या मुलींच्या शाळांचा दर्जा उंचावण्यासाठी प्रयत्न केले. मिशनच्या १८२९ सालच्या अहवालात या शाळांची संख्या वाढत चालली आहे असे नमूद करून विद्यार्थिनींची संख्या चारशेहून अधिक झाली आहे आणि त्यापैकी १२२ मुली चांगल्यापैकी वाचू शकतात, सुंदर अक्षरात लिहू शकतात असे म्हटले आहे.
अमेरिकन मराठी मिशनचे मिशनरी अहमदनगर येथे पोहोचल्यानंतर लगेचच या मिशनरींच्या पत्नींनी तिथल्या स्थानिक मुलींना आपल्याकडे बोलावून शाळा सुरु केल्या. या शाळांत मुलींना लिहिणे, वाचणे शिकले जाई आणि बायबलमधील काही प्राथमिक तत्त्वे शिकवली जाई.
मुलींच्या शिक्षणाबाबत समाजात अत्यंत प्रतिकूल मत आणि कडवा विरोध असल्याने या शाळांत मुलींना बोलावण्यासाठी प्रचंड कसरत करावी लागायची.
धर्मप्रसार करताना या कार्याचाच एक भाग म्हणून स्थानिक मुलांसाठी शाळा सुरु करणाऱ्या मिशनरींना अनेक समस्यांना तोंड ध्यावे लागले होते. मुलींच्या शाळा सुरु करताना, या मुलींनी शिक्षण सोडू नये यासाठी प्रयत्न करताना अनेक प्रसंगी त्यांना अपयश येत असे.
अमेरिकन मराठी मिशनच्या १८३४ सालच्या अहवालात मिशनच्या मुंबईच्या शाळांची माहिती दिलीआहे. त्यात तेथल्या कार्यरत व्यक्तींच्या यादीत मुलींच्या शाळांच्या
सुपिरिटेंडंट मिस सी. फरार' असा उल्लेख आढळतो. 11 Jan, 14:41
सत्यशोधक' चित्रपटाच्या सुरूवातीला
जेम्स साहेबां'वर म्हणजेच जोतिबांचे शिक्षक रेव्हरंड जेम्स मिचेल यांच्यावर चित्रण करण्यात आले आहे. फर्स्ट मिसेस मिचेल’ म्हणजे
जेम्स मिचेल यांच्या पहिल्या पत्नी' किंवा कोकणातील बाणकोटच्या मिसेस मिचेल’ असाच उल्लेख आढळतो,
त्यांचे छायाचित्र माझ्या तरी पाहण्यात आतापर्यंत आलेले नाही. तरीही दूर कोकणात अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत मुलींसाठी शाळा आणि बोर्डिंग चालवणाऱ्या या
फर्स्ट मिसेस मिचेल’ यांच्या योगदानाची दखल घ्यायलाच हवी. 11 Jan, 14:41
मिसेस मिचेल' म्हणून उल्लेख होतो त्या जेम्स मिचेल यांच्या मार्गारेट शॉ मिचेल या पत्नी.
मिसेस मिचेल यांच्या स्त्रीशिक्षणाबाबतच्या कार्याबाबत जेम्स मिचेल यांनी लिहिलेले एक पत्र १८४२ सालच्या
मिशनरी रेकॉर्ड' मध्ये पान १५२ वर प्रकाशित झाले होते. या पत्रात आगामी काळातील झनाना स्कुलच्या पाऊलखुणा दिसतात असे रॉबर्ट हंटर यांनी म्हटले आहे. बॉम्बे गार्डियन’ या वृत्तपत्रातील बातमीवरून सावित्रीबाईच्या पुढील शिक्षणाची जबाबदारी जोतीरावांचे मित्र सखाराम यशवंत परांजपे आणि केशव शिवराम भवाळकर (जोशी) यांनी घेतल्याचे दिसते. सावित्रीबाईनी अहमदनगर येथे फरारबाईच्या व पुण्यात मिचेलबाईंच्या नॉर्मल स्कूलमध्ये अध्यापनाचे प्रशिक्षणही घेतले होते,’’ असे हरी नरके यांनी
महात्मा फुले: शोधाच्या नव्या वाटा' या पुस्तकाच्या संपादकियात लिहिले आहे. 11 Jan, 14:41
11 Jan, 03:33
07 Jan, 11:19
05 Jan, 13:21
05 Jan, 13:21
05 Jan, 13:21
05 Jan, 13:21
03 Jan, 03:56
02 Jan, 11:41
29 Dec, 00:28
28 Dec, 21:33
28 Dec, 21:33
27 Dec, 16:47
26 Dec, 22:21
21 Dec, 04:01
08 Dec, 17:05
08 Dec, 08:34
08 Dec, 08:34
30 Nov, 15:10
28 Nov, 07:22
21 Nov, 11:34
21 Nov, 11:34
31 Oct, 11:06
20 Oct, 06:23
20 Oct, 06:23
20 Oct, 06:23
19 Oct, 01:47
15 Oct, 09:34
15 Oct, 09:34
15 Oct, 09:34
30 Sep, 03:24
28 Sep, 04:58
28 Sep, 04:58
24 Sep, 13:22