ፍልስፍና ለላቀ አስተሳሰብ Philosophy

የሜታፊዚክስ ፍልስፍና ሙግቶች
.....የቀጠለ
4.esse est percibi -በርክሌይ

በርክሌ esse est percipi የሚል ፍልስፍናዊ ሀረግ አለው ሃረጉ የተፈጠረው ከላቲን ቃላት ሲሆን፣ ትርጓሜውም “መሆን ማለት ማስተዋል" ነው፡፡ ወንበር በውኑ ዓለም ላይ ያለ ነገር ለመሆን የግድ የሚያስተውለው አካል ያስፈልገዋል፡፡ የሚዳስሰው አልያም የሚመለከተው ሰው ከሌለ ወንበሩ በእውኑ አለም አለ ማለት አንችልም፡፡ በጫካ ውስጥ የወደቀው ዛፍ ሰሚ ከሌለው ድምጽ አያሰማም፣ ጓደኛህም አንተ ካላየኸው ወይም ካልነካኸው በውኑ ዓለም አለ ማለት  አንችልም።

የእውኑ ዓለምም የሚፈልቀው ከአንተ አእምሮ በመነሳት ነው፡፡ ህንጻዎችን  ስትመለከት፣ የአበባ መዓዛን ስትምግ፣ ትኩስ ቡና ምላስህን ሲያቃጥለው እነዚህ ሁሉ በአእምሮህ ያሉ የእውኑ ዓለም መገለጫዎች ናቸው፡፡ የእውኑ ዓለምም የሚያየው (የሚያስተውለው) አካል ሳይኖር ሲቀር መኖሩ ያበቃለታል፡፡

ሆኖም ግን ሰው (ወይም ሌላ አስተዋይ) በማይደርስበት በረሃ ላይም እኮ ዛፎች፣ ተራሮች፣ ድንጋዮች አሉ ይህ ስለምን ሆነ? ለምንስ እነርሱም አልተሰወሩም፡፡
የባርክሌ ምላሽ ቀላል እና አጭር ነው፤

“እግዚአብሔር አለ!” ተመልካች በሌለበት ሁሉ፣ በአጽናፈ አለሙ በሙሉ እግዚአብሔር ተመልካች ነው፡፡  ለዛም ነው የተከልናት አበባ ወደ ቤታችን እስክንመለስ ድረስ ሳትሰወር የምትጠብቀን፤ ለዚህም ነው በጥቅጥቅ ደን መሃል የወደቀ ዛፍ ድምጽ የሚያሰማው፡፡

5.ቅዱሱ አባትችን -ፍሮይድ

እድሜያችን ምንም ያህል ቢሆን እንኳን በውስጣችን ልጅነት አለ፡፡ ሁሌም ቢሆን እንፈራለን፤ ሁሌም ቢሆን ከችግር የሚያወጣን አልያም እጃችንን ይዞ ጨለማውን የሚያሻግረን አባት እንፈልጋለን፡፡ ህግ አልባ በመሰለችን ዓለም ላይ ነጋችን ምን እንደሚሆን አናውቅምና “አይዞህ አትፍራ እኔ አለሁ” የሚለን አባት ከጎናችን እንዲኖር እንፈልጋለን፡፡

በአለማችን ላይ ስሙ የገነነው  ኦስትሪያዊው ኒሮሎጂስት ሲግመንድ ፍሮይድ- ይህ ነው ሰዎች የማይታይ፣ የማይጨበጥ አባት እንዲፈጥሩ ያስገደዳቸው ይለናል፡፡ ሁሉን ቻይ፣ ሁሉን አድራጊ፣ ደስ ባለን ጊዜ የምንጨቀጭቀው ልክ እንደ አባታችን የሆነ አምላክ - እግዚአብሔር።
ፍሮይድ ሁላችንም በህጻንነታችን ደካማ እና እርዳታ ፈላጊ ነበርን ይለናል፡፡ እርዳታም ባስፈለገን ቁጥር ወደ ወላጅ አባታችን እንሄዳለን፤ ሆኖም እያደግን ስንመጣ አባታችን እንደኛ ከፍጹምነት የጎደለ ፍጡር እንደሆነ እና ሁሉንም ፍላጎቶቻችንን ሊያሟላልን እንደማይችል
እንረዳለን፡፡ ነገር ግን ሁሌም ቢሆን ከአደጋ የሚጠብቀን አካል እንዲኖር እንፈልጋለን፡፡

የሰው ልጅ ተፈጥሮ ሲከፋበት፤ ልክ አባቱን እርዳኝ እንደሚለው ሁሉ ፈጣሪውን ይማጸናል፡፡ ልክ በመኪና መንገድ ላይ እጃችንን ይዞ መንገድ እንደሚያሻግረን ወላጅ አባታችን ሁሉ፣ ይህ ፈጣሪ በጨለማ ጊዜያቶቻችን ላይ እጃችንን ይዞ ያሻግረናል፤ ፈጣሪ ለመልካምነታችንም ከረሜላ (ገነትን) ይሸልመናል፤ ስናጠፋም በቀበቶው ይገርፈናል (ወደ ሲኦል ይዶለናል)

ኃይማኖት ከጥንት ጀምሮ የሰዎችን ምኞት ሲያሳካ ቆይቷል። ደካማነታችን ከምንም፣ ከማንም በላይ ሃያል የሆነ አባትን እንድንፈጥር አደረገን፡፡' ኃይማኖት ለሰው ልጆች የሞት ፍርሃትን አስወገደላቸው፤ ነገውን ለማያውቅ ሰውም ሁሉ ነገሩን በአምላኩ ላይ እንዲጥል አስቻለው፤ መልካም በማድረጉም ይሸለማልና መልካምነትን ወደደ፤ ቢያጠፋም  በዘላለም እሳት ይቃጠላልና ከእኩይነት ሸሸ፡፡ ለራሱም፤ ሁሉም ነገር ጥሩ ይሆናል... በታላቁ አባትህ እጅ ነህና! "አለው::

6.Abductive reasoning
ፔሊ

በአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን የነበረ ዊልያም ፔሊ የሚባል አንድ ቄስ የእግዚአብሔርን መኖር ወይም ሃልወተ እግዚአብሔርን ሊያረጋግጥልን የሚችል ሙግት አነሳ፡፡ ሙግቱም teleological argument ይሰኛል። በእርሱ ሙግትም በጫካ ውስጥ ሲጓዝ ሰዓት ወድቆ ያገኘ ሰው በእርግጠኛነት ሰዓቱ ሰሪ እንዳለው ያውቃል። ሰዓቱም እንዲሁ በዘፈቀደ ንፋስ በሰበሰባቸው ብረቶች አልተሰራም፡፡ እናስ ለዚህ ተራ ሰዓት እንኳ ፈጣሪ ካለው፣ እንዴት ውስብስብ ተደርጎ የተሰራን ሁለንተና (ዩኒቨርስ) ፈጣሪ የለውም እንላለን?

የስው ልጅ ልብ ሳያቋርጥ በደቂቃ ደም እየመጠነ ይረጫል፤ ሳንባው ለሰከንድ እንኳ ሳያቋርጥ አየር ያስገባል አየር ያስወጣል፤ አይኖቹ በዓለም ላይ ካሉ ካሜራዎች ሁሉ በብዙ እጥፍ ምስልን ይቀርጻሉ እናስ ይህ ከእጅ ሰዓት በላይ የተወሳሰበን ፍጡር የአጋጣሚ ሂደት ፈጠረውን?

ከሰው ጀምረን እስከ ሁለንተና ድረስ ተፈጥሮን እየተነተንናት ብንጓዝ ልክ ገዢ እንዳላት ሁሉ፣ በህግ እና በስርዓት ስትመራ እንመለከታታለን፡፡ ተፈጥሮ ከቅንጣት ጀምሮ እስከ ግዙፍ ከዋክብት ድረስ ያሉ ውስብስብ ሰርዓቶችን ይዛለች።

እናም የፔሊ ጥያቄም ይህ ነው - ሰዓትን ለመፍጠር ሰዓት ሰሪ ካስፈለገ፣ ስለምን ተፈጥሮስ ንድፍ አውጪ የላትም?

ይህ የቴሎሎጂካል ሙግት abductive reasoning ወይም ጠላፊ የምክንያት ሂደት ይባላል፡፡ ይህም የነገሩን መጨረሻ በማየት ብቻ መጀመሪያውን ለመገመት ያስችለናል፡፡ ለምሳሌ በግማሽ ነዶ ያለቀ ሲጋራ በመንገድ ላይ ቢያጋጥመን፣ ሲጋራውን ሲያጨሰው የነበረ ሰው እንዳለ መገመት እንችላለን፡፡

በተመሳሳይ ሂደትም የቴሎሎጂካል ሙግትም- የምናየውን የተወሳሰበ ዓለም የፈጠረ እና ዓለም ሁሉ በህገ ተፈጥሮ እንዲመራ ያደረገ አካል አለ፤ እርሱም እግዚአብሔር ነው ይለናል።

@zephilosophy

የሜታፊዚክስ ፍልስፍና ሙግቶች

የሰው ልጅ ለዘመናት መልስ አልባ እንቆቅልሾችን ለመመለስ ሞክሯል። ገደብ አልባ ስለሆነው ሁለንተና ገደብ ባለው አእምሮ አሰላስሏል። ከጥያቄዎቹም አንዱ የሆነው ማን ፈጠረን? የሚለው ነው፡፡ ይህ ሁሉ ዓለም ከምን ጀምሮ እዚህ ደረሰ? በተለያየ ዘመን ከተለያየ ቦታ የተነሱ የስድስት ፈላስፎች ሙግት እናያለን
ሶስቱ የአምለክን መኖር በአመክንዮ አስረግጠው ሲያስረዱ
ሶስቱ ደግሞ የሰው ልጅ ስነ ልቦናዊ ወይም ፓለቲካዊ በሆነ ምክንያት አምላኩን ፈጠረ ብለው ይሞግታሉ እስቲ አንድ በአንድ እንያቸው።

1.Cosmological argument - አል ኬንዲ

ሁሉም ነገር በሆነ ጊዜ ላይ የሆነ ቦታ ይጀምራል፡፡ ሁሉም ነገሮችም ለመከሰታቸው መንስኤ የሆነ አካል አላቸው፡፡ የምትንከባለል ኳስን በማየት ብቻ መጀመሪያውኑ ከቆመችበት እንድትንቀሳቀስ ያደረጋት እና የጠለዛት ሰው እንዳለ ማወቅ እንችላለን፡፡
ይህ ቀላል የሆነ ለነገሮች ያለን እይታ፣ የእግዚአብሔርን ሃለዎት ወይም የፈጣሪ መኖርን ለማስረዳት ከሚቀርቡ ሃሳቦች አንዱና ዋነኛው ነው፡፡ የሙግቱ ስያሜም Cosmological argument ይሰኛል፡፡ የሙግቱ መነሻ ጥንታዊቷ ግሪክ ብትሆንም፣ የአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን ኢስላማዊ ፈላስፋ የሆነው አል ኬንዲ በቀላል ቋንቋ አስቀምጦልናል፡፡ አመክንዮው ቀላል ነው።
A.ነገር ሁሉ ለመከሰት የግድ መነሻ አለው
B.ሁለተንተና ተከስቷል

2.ሰው በአምሳሉ አምላኩን ፈጠረ-ፎየር ባክ

ሰዎች ይታመማሉ፣ ይፈራሉ፣ ይወድቃሉ፣ ይሞታሉ... እናም ከዚህ ሁሉ መከራ የሚያስጥላቸውን መሸሸጊያ ፈጠሩ፡፡ የዓለምን ስቃይ በራሳቸው አቅም ማምለጥ አይችሉምና ከስቃይ የሚያተርፋቸውን ፍጹማዊ አምላክ በአምሳላቸው ሰሩ፡፡ ይህንን አምላክ ልክ እንደ ራሳቸው አካል ይቆጥሩታል፤ ልክ እጃቸው እንደሆነ ሁሉ ያጎርሰናል ብለው ያስባሉ፤ ልክ እግራቸው እንደሆነ ሁሉ ያሻግረናል ይላሉ።
_
“በሞት ጥላ መካከል እንኳ ብሄድ አንተ ከእኔ ጋር ነህና ክፉን አልፈራም፤ በትርህና ምርኵዝህ እነርሱ ያጽናኑኛል” እንዳለው  መዝሙረኛው ዳዊት፣ አምላክ የሰዎችን ጉድለት ሊሞላ ተፈጠረ  ይለናል ፎየርባክ፡፡

3.የህዝቦች ማደንዘዣ- ማርክስ

ማርክስ ኃይማኖት በገዢዎች (ቡርዥዋ) የተፈጠረ እና ሰራተኛው በእነርሱ ላይ እንዳያምጽ ማድረጊያ መሳሪያ ነው ይለናል፡፡

ኃይማኖት ይህን የሚያደርገው በሁለት አይነት መንገዶች ነው። አንደኛው ለምስኪን፣ ደሃዎች ወይም መልካም ለሆኑ ሰዎች እንደ ሽልማት ዘላለማዊ ገነትን በማቅረብ ሲሆን፣ በአንጻሩ ከህግ ወጥተው ለሚያምጹ እና መጥፎ ለሚያደርጉ ደግሞ ዘላለማዊ ቅጣት ይጠብቃቸዋል።

ሁለተኛው ፤ኃይማኖት እንደ እጽ ማደንዘዣ ነው ይለናል ማርክስ ፤ ልክ እንደ ኦፒየም አብዛኛውን የማህበረሰብ ክፍል ያደነዝዘዋል። በችግር ውስጥ እንኳ ቢሆን ደስተኛ እንደሆነ ያስባል፤ ህመሙም አይሰማውም... ደንዝዟልና፡፡ ከልባቸው መዝሙርን ይዘምራሉ፣ በደስታ ውስጥ ሆነው ይጸልያሉ... ይህም ጥያቄ ማንሻ ጊዜ እንዳይኖራቸው ያደርጋል፡፡ የዓለምን ኢ-ፍትሃዊነትንም የአምላካቸው እቅድ አካል አድርገው በደስታ ይቀበሉታል፡፡ ዓለም ምን ብትከፋቸው፣ ፍርዱን ለፈጣሪ ይተዋሉ እንጂ በገዢዎች ላይ አያምጹም፡፡

@zephilosophy

ሃልወተ እግዚአብሔር & The problem of evil

አምላክ እንደ ሆንክ አስብ፡፡ አለማትን ሁሉ ፈጠርክ። እናም ፈጥረህ ስትጨርስ የእጅህን አቧራ አራግፈህ ገሸሽ አልክ፤ ሁሉንም ፍትህን ለመመልከት በሚያስችልህም ሰባተኛ ሰማይ ላይ መኖሪያህን አዘጋጀህ። የፈጠርከው ዓለም ውብ ነው፤ እልፍ አእላፍ ከዋክብቶችንም በውስጡ ይዟል፤ ከፈጠርካቸው አለማትም በአንዷ ላይ፣ ላባ እና መንቁር አልባ የሆነ በሁለት እግር የሚጓዝ ፍጡር አለባት... ነገር ሁሉ መልካም እንደሆነም አየህ፡፡

ጎንህን ለማሳረፍም ጭልጥ ያለ እንቅልፍ ውስጥ ገባህ። ሆኖም በመሃል የፈጠርካቸው ፍጡራን በጫጫታቸው ቀሰቀሱህ። አስታወስክ እነዚያ በሁለት እግር ሂያጅ ፍጡራን... እርስ በእርስ እየተገዳደሉ ነው፤ ከፊሎቹም ምግብ እያሉ ወዳንተ ያለቅሳሉ፤ ሌሎች በህመም ይሰቃያሉ...

አሁን ላይ አንተ ምን ታደርግላቸዋለህ? ማንስ ነው ለዚህ ሁሉ መከራ ተጠያቂ የሚሆነው?

ይህ ጥያቄ “problem of evil” ተብሎ ይጠራል፡፡ በዓለም ሁሉ ስለምን መጥፎ ነገሮች ኖሩ?
ስኮትላንዳዊው ፈላስፋ ዴቪድ ሂዩም
  በአምላኩ ላይ ጥያቄን ያነሳል ፦

አምላክ ሁሉን ቻይ (omnipotent)፣
ሁሉን አዋቂ (omniscient) እና
ፍጹም መልካም(omnibenevolent) ነውን?

ስለምንስ መከራችንን ሳያይ ቀረ፣ ይህ ሁሉ ስቃይስ በእኛ ላይ ሲሆን እርሱ የት ነበር? ሲል ይጠይቃል።

ፍጹም መልካም፣ ሁሉን ወዳጅ የሆነ አምላክ እንዴት አይሁዶች በእሳት እንዲጠበሱ ፈቀደ? ስለምን ህጻናት በርሃብ እንዲሞቱ ሆኑ? ደካማው ሚዳቋ ስለምን ለበረታው አንበሳ ምግብ እንዲሆን ተፈረደበት?

ምናልባት ሁሉን ቻይ ሳይሆን ቀርቶ ይሆን? መርዳት እየፈለገ ሆኖም አቅሙ ስለሌለው ነው እጁን ያልዘረጋው?

ምናልባትም አላወቀም ይሆናል? ሁሉን አዋቂ ካልሆነ ልንፈርድበት አይገባም፡፡
ሆኖም ግን ይህን አምላክ ፍጹም መልካም፣ ሁሉን ቻይ እና ፍጹም አዋቂ ነው ብለን ማለት አንችልም፡፡
በተመሳሳይ ጊዜ ሶስቱንም መሆን አይችልም፡፡ ከሶስቱ ባህርያቱ ቢያንስ አንዱን ልንቀማው ይገባል፡፡

በመከራችን አልረዳንምና ለመከራችን ተጠያቂውም እርሱ ይሆናል። የሚጠብቀን አንቀላፍቶ ይሆን?

ሁለት አይነት ክፋቶች በዓለም ላይ አሉ - ምድራዊ እና ተፈጥሯዊ (ለምሳሌ፤ የመሬት መንቀጥቀጥ፣ ድርቅ፣ ወረርሽኝ እና ወዘተ) እና ሰዋዊ  (መገዳደል፣ ውሸት፣ መስረቅ እና ወዘተ)
ሁለቱም ክፋቶች ጥያቄን ያስነሳሉ፡፡

የመጀመሪያው ማን ነው ዓለምን ከነችግሮቿ የፈጠራት የሚል ጥያቄን ያስነሳል። ሁለተኛው ሰዎች ክፋት እንዲያደርጉ የፈቀደላቸው ማን ነው? የሚል ጥያቄን ያስነሳል፡፡

ለዚህ ጥያቄ መልስ ለመስጠት አስቸጋሪ የሚያደርገው በኃይማኖተኞች ዘንድ የተሳለው አምላክ ሃያል መሆኑ ነው። አምላክ የፈለገውን እንደፈለገው ቢፈጽም የሚጠይቀው አካል መኖር የለበትም ምክንያቱም እርሱ ሃያል ነው።

በኃይማኖተኞች ዘንድ ለ “problem of evil” የተሰጡ ምላሾች አሉ። ምላሾቹም ቲዮዲሲ ተብለው ይጠራሉ።
ሶስት አይነት መልሶችንም ያቀርቡልናል፡፡

⭐️የመጀመሪያው የሰው ልጅ ክፋትን እንዲሰራ ነጻ ፍቃድ አለው የሚል ይሆናል። ሰው እሳት እና ፍትፍት ከፊቱ ቀርቦለታል፤ መልካሙን ወይም መጥፎውን የመምረጥ ድርሻውም የእርሱ ነው ይሉናል፡፡

⭐️ሁለተኛው፤ እኛ ማን ነን ይህ ክፉ ነው፣ ይህ ደግሞ መጥፎ ነው ብለን የምንሰይመው? ለምሳሌ እሳተ ገሞራ በተፈጥሮው መጥፎ ይመስላል፤ የብዙ አራዊቶችንም ሕይወት ሊቀጥፍ ይችላል፤ ሆኖም እሳተ ገሞራ በመኖሩ ምክንያት ነው ተራራዎች የተፈጠሩት ተራሮችም ለደኖች፣ ወንዞች እና ሌሎችም መፈጠር ምክንያት ናቸው፡፡ እናም መልካም እና መጥፎ የሆነውን የሚለይልን አምላካችን እንጂ እኛ አይደለንም፡፡

⭐️ሶስተኛው ሁሉም ነገር የፈጣሪ እቅድ አካል ነው፡፡ ለምሳሌ አንድ ህጻን በርሃብ ሲሞት ምናልባትም ወደ ዘላለማዊ ማር እና ወተት ወደሚፈስባት ዓለም እየተጓዘ ይሆናል። የእርሱንም እቅድ መጨረሻ አናውቅምና ይህ መልካም ነው፣ ይህ መጥፎ ነው ማለት አንችልም፡ በሕይወትህ መጥፎ አጋጣሚዎች ተከስተውብህ የሆኑት ለበጎ ነው እንኳንም ሆኑ ብለህ አታውቅም? ምናልባትም ይህም የእርሱ
እቅድ አካል ይሆናል፡፡

ምንጭ -ፍልስፍና ከዘርዓ ያዕቆብ-ሶቅራጠስ
ፁሁፍ -ፍሉይ አለም

በኃይማኖተኞች ዘንድ ለ “problem of evil” የተሰጡ ምላሾች በቂ ናቸው ብላችሁ ታስባለችሁ ?ከነዚህ ውጪስ ሌሎች ምላሾች የሉም ይሁን?
ግሩፕ ላይ ተወያዩበት
👇👇👇
https://t.me/+XgPfefgVVvRhZjk0

«አብዛኛው የሰው ልጅ የሚከተላቸው እምነቶችና በእምነቱ ውስጥ የሚፈፅማቸው ድርጊቶች መነሻቸው  ልማድ ነው። እምነት በዕውቀት መገለጥን ካልያዘ የሚጠይቀውም ሆነ ምላሽ የሚያገኝለት ጥያቄ ስለማይኖር ሌሎች ስለሚያደርጉት ብቻ የሚደረግ ከንቱ ተግባር ሆኖ ይቀራል።»
ዜኖች

@zephilosophy

ሐይማኖት- ፍቅር
--
“I belong to no religion. My religion is Love. Every heart is my temple.” ~ Rumi

የእውነትን መንገድ ሊያሳዩን በመሃከላችን በስጋ የተመላለሱ ምርጦች እልፍ ናቸው… ሁሉም ለሁሉ የሚሆን ቅን መልዕክት ትተውልናል… ‘ለእነ እከሌ ብለን መጣን’ ባይሉም “ለእኛ መጡ” ብለን ግን ከፋፍለናቸዋል… ጭራሽ በስማቸው አጥር አበጅተናል - ሐይማኖት!!… እናም ዛሬ ቡድሃ፣ ኢየሱስ፣ መሐመድ፣ ኮንፊሺየስ፣ ክሪሽናና ሌሎች ምርጦች ከአጥሩ ውጭ ላሉ ሰዎች እንዳይደርሱ ማዕቀብ ተጥሎባቸዋል… የሁሉም መልዕክት አንድና ተመሳሳይ ቢሆንም ተከታይ ነን ባዮቹ ውሎ እያደር በፈጠሩት ግንብ ምክንያት መተያየት አልተቻለም… ቢያንስ ከአጥሩ ጫፍ ሰይፍና ጦር እንጂ የፍቅር ቃል አይወረወርም…
እኒያ ምርጦች ግን ምን ነበር ያሉት?...
ኢየሱስ – In everything, do to others as you would have them do to you; for this is the law and the prophets. (Jesus – Matthew 7:12)
ነቢዩ መሐመድ – Not one of you truly believers until you wish for others what you wish for yourself. (The Prophet Mohamed, Hadith)
ቡድሐ - Treat not others in ways that you yourself would find hurtful. (Udana – Varga 5:18)
ሌላውንም እንዲሁ ዘርዝሩ… ይሁዲዎች እንደሚሉት “What is hateful to you, do not do to your neighbor. This is the whole Torah.” - “በአንተ ሊደረግ የማትፈልገውን ነገር በሌላው አታድርግ” ከሚል የፍቅር ቃል ውጭ ምንም አታገኙም… ቢገኝም “… “All the rest is commentary!!!” - (Hillel, Talmud, and Shabbat 31a)
***

@Bridgethoughts
@Zephilosophy

"ብዙሀኑን የሚያታልል ጌታቸው ይሆናል ፤ ከዓይናቸው ላይ ቅዠትን ለማጥራት የሚሞክረው መቀጣጫ ይሆናል!።"
ኒቼ
 @zephilosophy

ቡድናዊነት በድናዊነት?
ብርሀን ደርበው

የምንከተለው ፋሽን፣ የሚያስቁን ቀልዶች የምንወዳቸው ሙዚቃዎች ወዘተ ወዘተ... እውን የወደድነው የምንወደውን ነው? የምናደርገው ሁሉ በራሳችን ውሳኔ እና ፍላጎት የተደረገ ወይስ ቀልብያችን የሚለን ሌላ ሆኖ አንዳች ኃይል አስገድዶን?

አንዳንዴ እራሴን እንዲህ ብዬ ጠይቃለሁ የምትከተለው ፋሽን የሚያስቁህ ቀልዶች የምትወዳቸው ሙዚቃዎች ወዘተ ወዘተ... ያንተ ምርጫ ወይስ አንዳች ኃይል አስገድዶህ ምትመርጠው? እውን የወደድከው ሁሉ የምትወደውን ነው? የምታደርጋቸው ውሳኔዎች ባንተ ፍላጎት በቀልብያህ ፍቃድ ወይስ ሌሎች ስለወደዱት ላለመነጠል በዓለም ውስጥ
መናኒ ላለመሆን?

Solomon Asch የተባለ ሳይኮሎጂስት Confirmity Line Experiment የምትባል የሰውን ልጅ ውሳኔ አሰጣጥ የምትገመግም አንዲት የምትገርም ጥናት አለችው። እነሆ ጥናቱ A,B,C ሲል የሰየማቸውን ሦስት የተለያየ ቁመት ያላቸው መስመሮች አዘጋጀ።

ተሳታፊዎች በተዘጋጀላቸው ክፍል ውስጥ ሁሉም በየተራ የትኛው መስመር ረዥም እንደሆነ ጮክ ብለው ይናገራሉ። ታድያ ይሄ ሁሉ ሲሆን ክፍሉ ውስጥ በየዙሩ ከሚገኙት ተሳታፊዎች ከአንዱ ወይ ከሁለቱ በቀር ሁሉም ተዋናያን(ሆን ብለው ስህተት የሆነውን እንዲመርጡ) ይሆኑና በመጨረሻ የተቀረው መልሱን እንዲመልስ ይደረጋል።

ታድያ ውጤቱም ከቅጥረኛ ተዋናያን ጋር ከነበሩት ውስጥ በአማካይ 75% ተሳታፊዎች ቢያንስ አንዴ ስህተት የሆነ መልስ ሰጥተዋል። በአንጻሩ ያላንዳች ተጽእኖ ለብቻቸውን (control group) የመለሱ ተሳታፊዎች ሙሉ ለሙሉ በሚባል ደረጃ ትክክለኛውን መልስ መልሰዋል።

በጥቅሉ የጥናቱ ውጤት እንደሚያሳየው እውነታው ግልጽ እና እርግጥ ሆኖ ሳለ ከሌሎች ላለመነጠል ሲል እያወቀው አልያም ብዙ ሰው ካለውማ ልክ ነው (ሞት ከአገር ጋር እንቅልፍ ነው እንዲሉ አበው) በማለት ካለው እውነት የብዙኃኑን ስህተት ይቀላቀላል።

ግላዊነት በሚንቆለጳጰስበት በዚህ በዘመነ ሉላዊነት ምንበላውን ምግብ ፣የት መብላት እንዳለብን፣ ምንለብሰውን ልብስ፣ ማንን መጥላት፣ ማንን መደገፍ እንዳለብን ሁሉ ባንድም ይሁን በሌላ መንገድ የሚወስንልን ማህበራዊ ሚድያው ሆኗል። ፍቅራችን አድናቆታችን ጥላቻችን የኛ አይደለም። ከየትኛውም ጊዜ በላቀ የመንጋነት ስነልቡና በዓለም ላይ ተንሰራፍቷል። ሌሎችን ቀድሞ መከተል ሌሎችን እንደመምራት የሚቆጠርበት ዘመን ላይ ነን።

ቡድናዊ አስተሳሰብ የተለየ ሃሳብ ማመንጨትን ፣ በተለየ መንገድ ነገሮችን ተረድቶ የተለየ
መፍትሔ መስጠትን ፣ አዲስ እይታን፣ ልዩ ምልከታን በጥቅሉ በራስ መቆምን የሚገድል
ከቡድን ውጭ ያለን ሁሉ በድን የሚል ምልከታ ነው።

Hannah Arendt የተባለች ፖለቲካል ፊሎሶፊስት Adolf Eichman ስለሚባል የናዚ መኮነን የፍርድ ሂደት ላይ በጻፈችው Eichman in Jerusalem በተባለ መጽሐፏ እንዲህ ትለናለች ‘’The sad truth is that most evil is done by people who had never made up their minds to be good or evil. ‘’

የሚያሳዝነው ብዙ ክፋቶችና ጥፋቶች የተሠሩት ክፉና ደጉን ለይተው ክፋትን በሚፈጽሙ ክፉ ሰዎች እና አረመኔዎች ሳይሆን ኢየሱስ “የሚያደርጉትን አያውቁምና ይቅር በላቸው።” እንዳለው የሚያደርጉትን ሁሉ አስበውበት ሳይሆን አሳስበዋቸው በፈጸሙ ፤ ስማ በለው በሚመራቸው ጆሯቸው የአእምሮዋቸውን ቦታ በተካባቸው ብኩኖች ነው።

ከሶቅራጥስ ግድያ እስከ ክርስቶስ ስቅላት፣ከጆርዳኖ ቡሩኖ ቃጠሎ እስከ ስልሣዎቹ መረሸን፤ ከናዚ የዘር ፍጅት እስከ አገራችን ፍጅት በፍራቻ በጥላቻ ና በስጋት
ቡድኖች በባህል በፖለቲካ እና በሃይማኖት ስም የመንጋ ውሳኔዎችን በማስተላለፍ ታላቅ ጥፋት
አድርሰዋል እያደረሱም ነው።

ብዙኃንን መከተል ለምን?

የሰው ልጅ ተፈጥሮ(Human natures need to belong) Aristotile(አርስጣጣሊስ) Man is by nature a social animal ሰው በተፈጥሮው ማህበራዊ እንስሣ ነው ይለናል።

በሰው ልጅ ዝግመተ ለውጥ ውስጥ ለአደን ለመሄድም ሆነ ከአራዊት ጥቃት እራስን ለማዳን የሰው ልጅ ሕይወቱን ለማስቀጠል የሄደበት መንገድ በቡድን መሆንን ነው። ታድያ በስነ ተረክ እና በባህል ተጠቅሞ ኃይልን ለማንበር ፣ ሰላምን ለማስፈን እና ነውጥን ለመግራት የሚያደርገው ትግል በ DNAያችን እና በ ንቃት ህሊናችን ውስጥ ስለሚታተም ከመንጋው መነጠል ወደ ሞት መጓዝ ነው ብሎ እንዲያስብ እና እንዲደምድም ያደርዋል።

ታድያ እርግጠኛ ባለመሆን ፤ተቀባይነትን ለማግኘት፤ መጣልን/መገለልን ፍራቻ በጥቅሉ ክብርን ለማግዘፍና ህላዌን ለማስቀጠል ሲል ብዙኃኑን ይከተላል።
የማህበራዊ ሚዲያን መስፋፋት ተከትሎ የዲጂታል መንጋነትም ለመቆጣጠር በማያስችል ሁኔታ እየተስፋፋ ነው። ጭብጨባችን እንኳ የራሳችን አይደለም። የገደል ማሚቶዎች ሆነናል ፤ በቀቀናዊ ማንነትን ተላብሰናል። ነገሩን ተረዱትም አልተረዱትም ሃሳብን በሃሳብ ከመሞገት ይልቅ በስድብ፣በዛቻ እና በማስፈራራት የሚመልሱ ከልቡናቸው/በጣታቸው በኩልም ይሁን በአፋቸው/ ከጸያፍ ነገር በቀር የሌለ የሚመስል ባለማእረግ ተራጋሚዎችን እያፈራን ነው።

ዲጂታል መንጋዎች ተከታዮቻቸው እንዲነኩባቸው አስተያየት እንዲሰጥባቸው አንዳች ትችት እንዲደርስባቸው አይፈልጉም። የሚከተሉትን ሰዎች ከፈጣሪያችው እኩል አንዳንዴም በላይ እንከን የለሽ አድርገው ስለሳሏቸው እነሱን ለነካባቸው እንጦሮንጦስ ድረስ ወርደው በቀል የመሰላቸውን ነገር ለማድረግ ሁሌም ዝግጁ ናቸው።

ኒቼ Beyond Good and Evil መጽሐፉ ላይ እንዲህ ይላል “Insanity in individuals is something rare - but in groups, parties, nations and epochs, it is the rule.” ቡድኖች እብደታቸውን ሕግ ያደርጉታል።

በማህበር ሲታበድ፤ በጎራ ሲወፈፍ፣ በወል ሲነሆለል፤ ስሜት ይነግሣል ምክንያት ቦታ ያጣል። መቃወም ያስወግራል ፣ መለየት ያስቀጣል ፣መሞገት ያሠድዳል፣ መመርመር ያስቀስፋል ። ከኛ ወዲያ ክንደብርቱ ከኛ ወድያ ኃያል ርቱዕ ከኛ ወድያ ጎራሽ... ፣ ከኛ ወዲያ ላሳር ከኛ ወድያ... ። የሁሉ ነገር መለኪያ ፣ የሁሉ ነገር መተኪያ፣ እና ሁሉ ነገር በራሱ እኛ ነን የሚል የተደፈነ አስተሳሰብን ያጸናል።

እኛ ደሞ(የመተርጎም ነጻነቱን ላንባቢው ትተን) መኖርን የሚያክል ጥናት የለምና ኖረን ካየነው እንዲህ እንላለን Even a pacifist in a mob could become a warmonger.
ቡድናዊነት/የመንጋ እሳቤ በግለሰቦች ውስጥ ያለን እውነት፣ ለውጥ ፣ሂደትና ፈጠራ ወደ በድንነት በመለወጥ በራስ መቆምን የሚያሽመደምድ ነው። መንጋነት ሲነግሥ ሰውነት ይረክሳል፣ ፍትሕ ትንጋደዳለች፣ ስልጣኔ አፈር ይበላዋል።የወል እሳቤ ማጤን መመርመርን በጥቅሉ ሰው መሆንን የሚገድል ነቀርሳ ነው።

በጅምላ ማሰብ፤ የሰው ልጅ የመጀመርያው ሞቱ ነው። ቆም ብለህ አስብ።ከእሳቱ ከልለው ከጨለማው የዶሉህን ትተህ የራስህን ሻማ ለኩሰህ ብርሃንህን አብራ።ሰው ሆነህ ሳለህ እራስህን ስለምን ታሳንሳለህ? ራስህን ችለህ አስብ! በራስህ ተጠራ! ሰው ሁን!

ብዙኃን በመንጋ ፣በቡድን፣ በጎራ ሲያስቡና ሲወስኑ ብቻቸውን መቆም የቻሉ ምንኛ የታደሉ ናቸው። የሰውነት ምልአት የመሻገር ከፍታ እነርሱ ጋር ናትና።

ቸር ያቆየን!

Credit to ባይራ ዲጂታል መፅሄት

@Bayradigital
@Zephilosophy

"ከመከራችሁ የሚበዛው ራሳችሁ የመረጣችሁት ነው።"
ደራሲ- ካህሊል ጂብራን

አንዲትም ሴት ተናገረች እንዲህም አለችው። " ስለ ስቃይ ንገርን?"
እሱም አለ ፦

"ስቃያችሁ የማስተዋላችሁ ማቀፊያ ሽፋን (ቅርፊት) መሰበር ነው...
"በፍራፍሬዎች ውስጥ ያለው እንደ ድንጋይ የጠጠረ ፍሬ ልቡ ተከፍቶ በፀሀይ ውስጥ ይቆም ዘንድ የግድ መሰበር እንዳለበት ሁሉ እናንተም ስቃይን ማወቅ ይገባችኋል...

"ልባችሁንስ በህይወታችሁ የእለት ተዕለት ተዐምራት ውስጥ በአስደሳች ሁኔታ ልታቆዩት ይቻለችኋልን? ስቃያችሁስ ከደስታችሁ ያነሰ አስደናቂ ይመስላችኋልን?

"በእርሻ ማሳዎቻችሁ ላይ የሚፈራረቁትን ወቅቶች ሁልጊዜ በፀጋ እንደምትቀበሉዋቸው ሁሉ የልቦቻችሁን ወቅቶችም  ወቅቶች በፀጋ መቀበል ይኖርባችኋል። የሀዘናችሁን የክረምት ወራትም በፀጥታ ትጠብቃላችሁ...

"ከመከራችሁ የሚበዛው ራሳችሁ የመረጣችሁት ነው። በውስጣችሁ ያለው ሀኪምም የራሳችሁን ህመም የሚፈውስበት መድሀኒት አለው። ስለዚህ ሃኪሙን እመኑት እና መራራ መድሃኒቱንም በፀጥታ ተረጋግታችሁ ተጎንጩት...

@zephilosophy

ማንነት

ልጅ ሳለህ የተነሳኸውን ፎቶ ተመልክተኸው ታውቃላህ ? ምን ትዝ ይልሀል? ምንስ ታስታውሳለህ?  ትንሹ አካልህ በግዙፍ አካል ተቀይሯል። የምታስባቸው ነገሮች ፣የምትመርጣቸው ነገሮች ልጅ ከነበርክበት ጊዜ በእጅጉ ተቀይሯል።ሰለዚህ ማንነትህ ተቀይሯል ማለት እንችላለን ? በእርግጥ ስለባለፈው ማንነትህ ትውስታ ይኖርሀል። ትውሰታህን በሙሉ አትጠተህ  ማንነትህ በሌላ ማንነት ቢቀየርስ አንተ አለህ ማለት እንችላለን?

የፍልሰፍና ማዕድ መፅሀፍ ውስጥ ይሄን ፁሁፍ አገኘሁ
"ፊሊፕ ዲክ የተባለ ደራሲ በጻፈው We can remember it for you wholesale በተሰኘ የአጭር ልቦለድ ታሪክ ውስጥ አርኖልድ ኮነን የተባለ ገጸ ባህሪ እናገኛለን፡፡ ኮነን አንድ ቀን ደስ የማይል ነገርን አገኘ፡፡ ኮነን በጭራሽ አርኖልድ ኮነን አይደለም፡፡ ወይም በሌላ አነጋገር የቀድሞ ማንነቱ ሌላ ነበር። ግራ ተጋባ።

ታሪኩን ሲመረምርም  ስለቀድሞ ማንነቱ ያውቃል። ሲወለድ የተሰጠው ስም አለን ውድ ነበር፡፡ ውድ መልካም ሰው አይደለም። ራስ ወዳድ፣ ጨካኝ እና ምህረት አልባ ነበር፡፡ ከሁለት አመት በፊትም  ከወንጀል ምርመራ ቢሮ ጋር ጥልቅ የሆነ ችግር ውስጥ ገባ። እሱም ሁለት አማራጭ አቀረቡለት፤ ጭንቅላቱ ውስጥ ያሉት መረጃዎች በሙሉ ተደምስሰው በሌላ እና ልቦለዳዊ በሆነ የውሸት ሰው እንዲተኩ አልያም ጥብቅ ጥበቃ በሚደረግበት እና ስቃይ ባለው እስር ቤት ውስጥ እድሜውን ሙሉ እንዲያሳልፍ፡፡

ትውስታዎቹ እንዲደመሰሱለት መረጠ፡፡ እናም አለን ውድ ጥልቅ የሆነ መደንዘዝ ውስጥ እንዲገባ ተደርጎ ትውስታዎቹ በአዳዲስ እና በውሸት ትውስታዎች ተተኩለት፡፡ ሲነቃም እስከዛሬ የነበሩትን የሕይወት ትውስታዎች ሁሉ ዘንግቷል፡፡ እሱም የሚያውቀው ኮነንን እንደሆነ ብቻ ነው፡፡

አሁን ላይ ኮነን፣ በቀድሞ ሕይወቱ አለን ውድ'ን እንደነበር አውቋል፡፡ እናም ይህ ሰው ማን ነው? ውድ ወይስ ኮነን?
የኮነን/ውድ የማንነት ቀውስን ለመፍታት ቀላል የሚመስል ችግር ቢሆንም፤ መልሱ ግን እንደምናስበው ቀላል አይደለም፡፡ ብዙ ሰዎች የኮነን እውነተኛ ማንነቱ የቀድሞ ማንነቱ እንደሆነ ይደመድማሉ። የአብዛኞቻችን ማንነት ከአዕምሮ እና ከሰውነት እድገታችን ጋር የተቆራኘ ነውና እንዲህም ማሰባችን ተገቢነት ይኖረዋል። እስከ ዛሬ ሁለት አመት ድረስም ይሄ ሰው ወንጀለኛው አለን ውድ ነበር፤ አሁን አለን ውድ የለም የምንል ከሆነ፣ አስክሬኑ የታል፣ የታልስ የሞተው? ማንም የሞተ ሰው የለም፤ እና አለን ውድ የት ሄደ? ይሄ ሰውስ ማን ነው?

አርኖልድ ኮነን (በውሸት የተፈጠረው ማንነት) የአዕምሮ ጤና ሃኪም ነው፡፡ ስለ ልጅነቱም ሆነ ስለ ጉርምስናው የሚያስታውሰው አንዳችም ነገር እውነት አይደለም፡፡ ውድ የእውነት እንደሆነ ሁሉ ኮነን የውሸት ነው፡፡ አሁንስ ላይ ኮነን የውሸት ነው ብለን መደምደም እንችላለን?
ለምሳሌ ኮነን፣ ወንጀለኛው ውድን መሆን ይፈልጋል? ከመልካም ሰውነትስ ጭራቅ የሆነውን ውድ'ን መምረጥ ይፈልጋልን?"

መምረጥ ቢችል የትኛውን ማንነት መምረጥ ይኖርበታል ውድን ወይስ ኮነን?

@zephilosophy

ስብዕናን የሚያንፁ የስነ ልቦና ምክሮች ለማግኘት ከፈላጋችሁ ይሄን ቻናል ይቀላቀሉ
👇👇👇👇
https://t.me/+Rn0O-d8bj50OUCcP

አብዮት- ፔን

ተደጋጋሚ እና ለውጥ አልባ በሆነ መንገድ ላይ መጓዝ በራሱ አደገኛ ይሆናል። ለውጥንም ከማምጣት ይልቅ፣ “ሁሌም የምናደርገው በእንደዚህ አይነት መንገድ ነው” ማለት ይቀለናል፡፡ እውነተኛ የአብዮት ሰው ለመሆን ትልቅ ጥረት እና መስዋእትነት ይጠይቃል፤ ራሳችንንም ከማህበረሰቡ ነጥለን በአዲስ እይታ እና መንገድ መጓዝ ይጠበቅብናል፡፡

አሜሪካዊው የፖለቲካ ፈላስፋ የሆነው ቶማስ ፔን፤ “ለረዥም ጊዜ ከማህበረሰቡ ጋር የቆዩ ልማዶች፣ መጥፎ እና ስህተት ቢሆኑ እንኳ ሳንመረምር ልክ እንደሆኑ እንቀበላቸዋለን” ይለናል፡፡ ምን ያህል ኢ-ፍትሃዊነቶችን፣ በደሎችን ... መጥፎ ቢሆኑም እንኳ ልማድ ስለሆኑ ብቻ አሜን ብለን ተቀብለናል?

ለፔን ሰዎች ሰው በመሆናቸው ብቻ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ የሚያገኟቸው መብቶች አሏቸው፡፡ ለምሳሌ በሕይወት የመኖር፣ የነጻነት፣ የመናገር እና የፈለጉትን የማመን መብት አላቸው፡፡
በተጨማሪም እንደየሁኔታው ህግ (መንግስት) የሚሰጠን አልያም የሚነሳን መብቶች አሉን፡፡

ሆኖም ባለስልጣናት ባህል በሚል ካባ የማህበረሰቡን መብቶች መጣስ ቀላል ይሆንላቸዋል። ባህል ወግ ውስጥ ሲደበቁ፣ ልማዶች የማህበረሰቡን አይኖች ይጋርዱታል፤ አምጾም አምባገነን መንግስቱን እንዳይጥል ይሆናል፡፡ እኛ ከመወለዳችን በፊት አያቶቻችን ሲመሩባቸው የነበሩ ወግ እና ልማዶች ዛሬ ላይ ሊያስሩን አይገባም። እያንዳንዱ ትውልድ እንደ ራሱ ነጻ ሁኖ መንቀሳቀስ አለበት... ባህል የአምባገነኖች መጫወቻ ያደርገናል።' አዎ... ከአያቶቻችን የምንወርሰው ጥበብ ይኖራል፤ ሆኖም ግን በእነርሱ ህጎች ዛሬ ላይ መመራት የለብንም፡፡

ፔን መንግስታትን አይወዳቸውም ነበር፤ እንደውም ከስር መሰረታቸው መጥፎ ናቸው ይለናል፡፡

መንግስታት አለቃ እና መሪም
ከመሆን ይልቅ የህዝቡ ባሪያ እና አገልጋይ መሆን አለባቸው፡፡ ይህ  ሃሳብ ነው ፔንን ህዝቦች መንግስታቸው ፍትሃዊ እና መልካም ካልሆነ መገልበጥ አለባቸው ወደሚል ድምዳሜ ያደረሰው፡፡

ኢየሱስ በአይሁድ አለቆች ላይ አመጸ፤ ማርከስ አዲስ የሆነ አብዮታዊ ስርዓት ቀረጸ፤ ጋንዲ እና ማንዴላ በእንግሊዞች ላይ አመጹ... የሁሉም ጥያቄ የነበረው እና ሁሉም ሲሰብኩ የነበረው፣ የሰውን ልጅ ክቡርነት ነው፡፡ ሰው ሰብዓዊ መብቶቹ ሊጠበቁለት የተገባ ነው፡፡
እናም ምንም ያህል ባህል እና ስርዓታችንን የምናከብር ቢሆንም እንኳ የሰውን ክብር የሚነካ ከሆነ ማመጽ ይኖርብናል። ይህን ካላደረግን አምባገነኖች በባህል እና በብሄር ስም ይጨቁኑናል።

አመጽ እና አብዮት ለማስነሳት የሚያስችል ወኔ በውስጣችን አለን? ፔን እንደጻፈው “ዓለምን አፍርሶ እንደ አዲስ መገንባት የሚያስችል ኃይል አለን”

ልማዶች በራሳቸው መጥፎ አይደሉም፤ ሆኖም መጠቃትን እና መጨቆንን በጸጋ እንድንቀበል ምክንያት ይሆኑናል።

አዘጋጅ-ፍሉይ አለም

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሕያውነት
እኚህ ብኩን እጆች፣
እኚህ ጠባብ ሕልሞች፣
በፍርድ ግድግዳ እየተከለሉ፤
ሕያው ታሪኬ ላይ ቆሻሻ ይጥላሉ፤
                         ትቢያ ይከምራሉ፤
                          አሻራ ያጠፋሉ።
ይልቅ ንገሯቸው!
“ቀን ሰርቶ ለሞተ – ለተስፈኛ ጅምር፤
ለስላሳ ወለሉ ነው –የፍርስራሽ ክምር

በረከት በላይነህ
የመንፈስ ከፍታ

ኑሮ አያሻግርም!

እኮ ማነው!
የሰውነት ድልድይ እንዲህ እየፈረሰ፣
የሰውነት መንገድ እንዲህ እየሻከረ፣
መንገዱን ሊያስውብ  እንዲህ ያሳመረ?
ይልቅ ንገሩልኝ!!
ለእንደኔ ዓይነቱ ሰው፤
በግርግር ደቦ ትልሙ ለፈረሰ፤
የአበባ ዘመኑን በነጠላ መንገድ ሲጓዝ ለጨረሰ፡፡
በቁስ መደራረብ፣
            በዜና ጋጋታ ተስፋ አይሰፈርም፤
“አስፓልት” እግር እንጂ ኑሮ አያሻግርም!

በረከት በላይነህ
የመንፈስ ከፍታ

@Zephilosophy

ሌዥዤክ ኮላኮዉስኪ የአለምን ፍፃሜ ሲተነብይ በቲያትር ይመስላታል ። ቅልጥ ያለ ተዉኔት እየታየበት ካለ መድረክ ጀርባ እሳት ይነሳል ። ተዋናዩ ሮጦ መጥቶ ለተመልካቹ እሳት እሳት ሲል ደንገጥ የሚል የለም ። እንደ አንድ የድራማዉ ክፍል እንጂ እንደ እዉነተኛ እሳት ሳያዩት እሳቱ ተዋናዮቹንም ተመልካቾቹንም በልቷቸዉ ያልፋል ።

የእኛ ሀገር አኳኋንም እንደዚህ ነዉ ። ችግር የመጪ ግዜ ብስራትን መጠበቂያ ሀፒ ኢንዲንግ'ን ተስፋ ማድረጊያ መድረካችን ነዉ ። ያለ አዉዱ ሲገባ ሊነጋ ሲል ይጨልማል  እንደሚሉት አባባል በስባሳ ብሂል የለም።

መንግስት ተብሎ የተቀመጠዉም በተስፋ መነሁለልን የሙሉ ግዜ ስራዉ ያደረገ የንቅሎች ስብስብ ነዉ ። እንደ ህዝብም እንደመንግስትም ንቃት ጎድሎን ፥ ከዚያ ማን ማንን ሊታደግ እንደሚችል አላህ ይወቅ

Bicola Nas

@Zephilosophy

"ግፍና መከራ ተንከባሎ በሁሉም ቤት ይደርሳል። "

የምናደርገው ነገር ትርጉም መስጠት ያቆመበት በሚመስልበት ጊዜ ላይ ነን። እዚህ ሀገር ልጅ እንወልዳለን። የምናወርሰው ሀገር ግን ሲዖል ነው። ምሽቶች ባሎቻቸው ድንገት በወጡበት ይቀራሉ። ይታፈናሉ፥ ይታገታሉ። ልጆች ያልጠገቡትን፥ በውል ያለዩትን አባቶቻቸውን ባልጠበቁት ቅጽበት ይሰናበታሉ። ለሀገራቸው ውለታ የዋሉ ዋርካ ሰዎች በልጅ እግሮች ይገደላሉ። ደም ይፈሳል —በየመንገዱ፥ በየጫካው።  አድባራት አንድ ባንድ ይፈርሳሉ። ማንም ምንም ማምጣት የሚችል አይመስልም። ድንገት ኢምንትነት እንዲሰማህ ትሆናለህ።

ሞት እየጠራህ ትማራለህ? ሞት እያነፈነፈህ ታከማቻለህ? በደጅህ ሞት እያደባ ታገባለህ? ሀገር እየተቃጠለ ትሰርጋለህ? ቆንጆ ቆንጆ ልጆች የጥይት እራት እንዲሆኑ ትወልዳለህ? መሣሪያ የታጠቀ ወንበዴ ቤትህን እየሠረሠረ ታንቀላፋለህ? የዓለም ምጽዓት አንተ ጋር እስከሚደርስ ትተኛለህ?

ሀገሩ የባለጌ ነው። ማን ጌታ እንደሆነ አይታወቅም። በመንገድ ስታልፍ ረግጦህ የገላመጥከው ሰው ዘመደ ብዙ ነው። የጦር መሣሪያ አለው። ባታውቀውም የጎበዝ አለቃ ነው። ትንሽ መንግሥት ነው። ሕይወትህን ከአፈር ይደባልቀዋል። ያየህ እስከማይገኝ ድረስ ድራሽህ ይጠፋል። ወዝህ ያስቀናው ሰው ዳር ሊያስይዝህ ይችላል።

ሀገርህ ከየት እስከየት እንደሆነ አታውቅም። እግርህ ከቤት ወጣ እንዳለ የጠላት ሀገር ነህ። በካርታ ባይከለልም የተበጀ ድምበር አለ። ድንገት  ትጨመደዳለህ፥ እጅ ትሰጣለህ። ብትማረክም ትገደላለህ። ከቀን ውሎህ ተርፈህ፥ በሰላም ወጥተህ ከገባህ እድለኛ ነህ።  ከሄድክበት ስትመለስ ቤትህን በገነባህበት ስፍራ ላታገኘው ትችላለህ። ግፍና መከራ ተንከባሎ በሁሉም ቤት ይደርሳል። እስከዚያው ያንተ ተራ እስኪደርስ  ታንቀላፋለህ? ወይ የተኛህ ትመስላለህ? ዝም ካልከው በራፍህን አንኳክቶ መምጣቱ አይቀርም አልነገሩኝም እንዳትል!!

@Zephilosophy

የዓለም ሰላምን ማረጋገጥ

ኢማኑኤል ካንት  ፤ በ1795 ዓ.ም ባዘጋጀው አነስተኛ በራሪ ወረቀት (Pamphlet) ላይም እንዴት በዓለም ላይ ፍጹማዊ ፍጹማዊ ሰላምን ማስፈን ይቻላል በሚል ደረጃ በደረጃ አስረድቷል፡፡

አገራት ሰላምን ማስፈን ከፈለጉ ሊከተሏቸው የሚገቡ ሶስት መንገዶች ብሎ የጻፋቸውን እንመልከት፡-

1. ሪፐብሊክ መሆን (ህዝባዊ መንግስት መመስረት)-
ካንት ሁሉም የሀገሪቷ ህዝብ በህግ ፊት እኩል መሆን አለባቸው ይለናል፡፡ ህጉም በዜጎች የጋራ ፍቃድ ሊጸድቅ ይገባዋል፡፡ እንዲህ ከሆነ ይለናል ካንት፣ ህዝቦች መንግስታቸው እንዳይዋጋ ያግዱታል፤ ምክንያቱም ወደ ጦርነት ከተገባ ንብረት የሚወድምባቸው እና የሚሰደዱት እነርሱ ናቸውና፡፡ ሃብታሞች እና አምባገነን ባለስልጣናት ብቻ ናቸው ጦርነትን የሚያውጁት፤ በጦርነቱ ከሚያጡትም ይልቅ ትርፋቸው
ይበልጣል፡፡

2. የሪፐብሊኮች ፌዴሬሽን መመስረት  (ራሳቸውን በራሳቸው የሚያስተዳድሩ መንግስታትን በአንድ ማቀናጀት) -
በንግድ ይሁን በሌላም መንገድ በመንግስታት መካከል ግንኙነቶች ሊመሰረቱ ይገባል፡፡ የዚህ ህብረት አካል የሆኑ መንግስታትም ሉአላዊነታቸውን አሳልፈው መስጠት እና በአንድ ንጉስ የመመራት ግዴታ የለባቸውም፤ ይልቁኑ በምክንያት የሚመራ የንግድ ትሥሥርን ይዘረጋሉ፡፡

3. ኮስሞ ፖሊታኒዝምን መቀበል (ሁሉም ሰዎች እኩል ናቸው ብሎ ማመን)
ካንት ሁሉንም ሰው በአንድ መደብ መድቦ እኩል ናቸው አላለም፤ ይልቁኑ ሰዎች በመሃላቸው የጋራ መከባበር ሊኖር ይገባል ይለናል፡፡ ሌላውን ሰው እንደ አውሬ እያየን ወይም ከሰው በታች ዝቅ አድርገን እያንቋሸሽነው ሰላምን ማምጣት አንችልም፡፡

አሁን ላይ የካንትን እሳቤ የሚከተሉ የዓለም አገራት አሉ፡፡ ለምሳሌ ያህል አውሮፓውያን በአውሮፓ ህብረት ስር የጋራ የሆነን የንግድ ትስስር መስርተዋል፡፡ በእነዚህ አገራት መካከልም ጦርነት የመከሰት እድሉ በእጅጉ አናሳ ነው፡፡

@Zephilosophy

አመስጋኝ እንሁን
ሙላ ናስሩዲን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ኢጎ እና ደስታ
✍️ኤካህርት ቶሌ

ብዙውን ጊዜ ደስታ ሠዎች የሚላበሱት ሚና እየሆነ ነው። ከሚስቅልህ ፊት ጀርባ ከፍተኛ ስቃይ አለ። የደስታ እጦት በፈገግተኛ ፊት እና በሚያምሩ ነጭ ጥርሶች ጀርባ ሲደበቅ ወይም ደስታ ማጣትህን ለራስህም ጭምር ሳትቀበል ስትቀር ድብርት ውድቀት ፣ጉስቁልና እና ግልፍተኝነት የተለመዱ ከስተቶች ይሆናሉ።

“ደህና ነኝ” የሚለው ኢጎ የሚላበሰው ሚና፣ "የተጎሳቆሉ መምሰል " የተለመደ በሆነባቸውና በማህበረሰቡም መደበኛ ከሆነባቸው ከሌሎች አገሮች ይልቅ በአሜሪካ ጎልቶ ይታያል። ምናልባት ግነት ሊሆን ይችላል፣ ነገር ግን በአንደኛው የኖርዲክ አገር መዲና ውስጥ መንገድ ላይ ለማታውቀው ሠው ፈገግ ካልክ፣ ሰከረሃል ተብለህ ልትታሰር እንደምትችል ሰምቻለሁ።

መከፋት በውስጥህ ካለ በመጀመሪያ መኖሩን ልትቀበል ይገባል። “ደስተኛ አይደለሁም” ግን አትበል። ደስታን ማጣት ከማንነትህ ጋር ምንም የሚያገናኘው ነገር የለም። ይልቁንም “መከፋት በውስጤ አለ” ብለህ ከዚያ ነገሩን ለመመርመር ሞክር። ምናልባት ያለህበት ሁኔታ፣ ለዚያ ምክንያት ሊሆን ይችላል። ስለዚህ ሁኔታውን ለመቀየር ወይም ከሁኔታው ለመውጣት እርምጃ መውሰድ የማትችል ከሆነ ደግሞ ያለውን ነገር ተጋፍጠህ “ደህና፣ በዚህ ሰዓት ነገሩ እንዲህ ነው፤ ልቀበለው ይገባል ” በል። የደስታ እጦት ዋነኛ ምክንያቱ የተከሰተው ነገር ሳይሆን፣ ለሁኔታው ያለህ ሃሳብ ነው። ስለዚህም ሃሳብህን አስተውል። ሁልጊዜ ገለልተኛ እና እንደነበር ከሚሆነው ክስተት ሃሳብህን ለይተህ ተመልከት። ስለሁኔታው ሃሳቦች እየጨማመርክ ነገር ከማወሳሰብ፣ክስተቱ ወይም እውነታው ይሄ ሲሆን ለሁኔታው ያለኝ ሃሳብ ደግሞ ይሄ ነው፤ ብለህ በእውነታው ላይ አተኩር።ለምሳሌ “አለቀልኝ” ካልክ አንተን የሚገድብና ተገቢ እርምጃ እንዳትወስድ የሚያደርግህ ታሪክ ነው። “በአካውንቴ የቀረኝ ሃምሳ ሳንቲም ብቻ ነው” ብትል ግን እውነታ ነው። እውነታውን መጋፈጥ ደግሞ ሁልግዜም ቢሆን ሃያል ያደርጋል። የምታስበው ነገር ስሜትህን ለማወክ ትልቅ ድርሻ እንዳለው ልብ ብለህ አስተውል። በሃሳብህና በታወከው ስሜትህ መሃል የሚኖረውን ቁርኝት ተመልከት። ሁልጊዜ ታድያ፣ ሃሳብህንና ስሜትህን ከመሆን ይልቅ ከባሻገራቸው ያለውን አስተውሎ ሁን።

ደስታ ለማግኘት አታፈላልገው፤ ካፈላለግከው አታገኘውም፤ ምክንያቱም ማፈላለግ በራሱ የደስታ ጸር ነው። ደስታን ለመጨበጥ አዳጋች ነው። ከደስታ እጦት ነፃ መውጣት ግን፣ አሁኑኑ ማሳካት የምትችለው ነገር ነው። ይህ የሚሆነውም ለሚፈጠረው ሁሉ፣ ታሪክ ከማበጀት ይልቅ ነገሩን እራሱን በመጋፈጥ ነው። የደስታ እጦት ተፈጥሮአዊውን የደህንነት፤ የውስጣዊ ሰላምንና የእውነተኛ ደስታን ምንጭ ይጋርዳል።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ኢጎ የአእምሮ በሽታ ነው
✍️ኤካህርት ቶሌ

አዕምሮአዊ ቀውሶች የተገነቡት በማንኛውም ጤናማ ሠው ላይ በሚሰሩ ተመሳሳይ ኢጎአዊ ባህሪዎች ነው። ልዩነቱ ከሚሰቃየው ሠው በቀር ለሌላው ሠው ሁሉ እጅግ ጎልተው መታየታቸውና በሽታዊ ባህሪያቸው ግልፅ መሆኑ ነው።ለምሳሌ፣ ጤናማ የሚባሉ ሠዎች በጣም አስፈላጊ መስለው ለመታየትና የተለዩ ለመምሰል በሌሎች አዕምሮ ውስጥ ያላቸውን ምስል ለማጎልበት እገሌን አውቀዋለሁ ፣ አንዲህ ነገር አሳክቻለሁ፣ ይህን እችላለሁ፣ይሄ አለኝ እና ማንኛውንም ኢጎ ሊዛመድበት የሚችለውን ነገር በመጠቀም በየጊዜው ይዋሻሉ። አንዳንዶች ደግሞ እንዲሁ በኢጎ የጎዶሎነት ስሜት እና የማግኘት ወይም ተጨማሪ ብዙ በሚለው ፍላጎቱ ተነድተው፣ እንደ ልምድ ከፍቃዳቸው ውጪ ይዋሻሉ። ስለራሳቸው የሚናገሩት ብዙ ነገር (ታሪካቸው)፣ ባጠቃላይ ምኞትና ኢጎ ታላቅና ልዩ ለመሆን ለራሱ የቀመረው ምናብ ነው። ለራሳቸው የፈጠሩት አስደማሚና የተጋነነ ምስል፣ ለጊዜው ሌሎችን ሊያጃጅል ይችላል። ትንሽ ቆይቶ ግን የፈጠራ ታሪክ እንደሆነ በብዙዎች ይደረስበታል።

ፓራኖይድ እስኪዞፍሬኒያ ወይም ባጭሩ ፓራኖያ  እየተባለ የሚታወቀው የአዕምሮ በሽታ፣ በመሰረቱ የኢጎ የተጋነነ ገፅታ ነው። በአብዛኛው የተገነባው አዕምሮ ከጀርባው ለሚሰማው ጠንካራ ፍራቻ ትርጉም ለመስጠት በፈጠረው ምናባዊ ታሪክ ነው። የታሪኩ ዋናው ክፍል፣ የሆኑ ሠዎች (አንዳንዴም ብዙ ሠው ወይም ሁሉም ሰው) በኔ ላይ ሊያሴሩብኝ ነው” ወይም “እኔን ለመቆጣጠር ወይም ለመግደል እያደቡ ነው” የሚል እምነት ነው።

ተረኩ ወጥነት ያለውና ምክንያታዊ ከመሆኑ የተነሳ አንዳንዴ ሌሎችን ሰዎች እንዲያምኑ ያደርጋቸዋል። አንዳንዴ ድርጅቶችና አገሮችም ጭምር ከስራቸው የዚሁ የፓራኖይድ ሲስተም እምነት አላቸው። “የኢጎ ፍራቻና ሌላውን አለማመን፣ የሌሎችን “ሌላነት” በሚያየው ስህተታቸውና ይህንንም ስህተት ማንነታቸው በማድረግ ላይ ትኩረት መስጠት ባህሪው ምክንያት፣ የተወሰነ እርምጃ በመውሰድ ሌሎችን ኢ-ሰብዓዊ ጭራቆች ያደርጋል።
  ኢጎህ እየጠነከረ ሲመጣ፣ ሌሎች ሠዎች የህይወትህ ዋነኛ ችግሮች እንደሆኑ ወደማመኑ ትመጣለህ። አንተ ደግሞ ይበልጡኑ ለሌሎች ህይወትን ከባድ ታደርግባቸዋለህ።.. በርግጥ ይህንን መመልከት አትችልም። ሁልጊዜ የሚሰማህ ሌሎች አንተ ላይ እያደረጉ እንደሆነ ነው።

ፓራኖያ የምንለው የምንለው የአዕምሮ በሽታ፣ በሁሉም ኢጎ ላይ የሚታይ ሌሎች መገለጫዎች አሉት። ምንም እንኳ በፖራኖያ ላይ በጣም የጎላ ቢሆንም። በሽተኛው እራሱን በሌሎች እንደሚጨቆን፣እንደሚሰለል፣ እንደሚያስፈራሩት ሲያይ  ሁሉም ነገር በሱ ዛቢያ እንደሚሽከረከር፣ የብዙ ሠዎችን ትኩረት የሳበ ምናባዊ ቁልፍ ሠው እንደሆነ በማሰብ፣ ልዩና አስፈላጊ ሠው እንደሆነ የተጋነነ ማንነት ስሜት ይሰማዋል። የተበዳይነት ስሜቱና ብዙዎች በስህተት ተመለከተውኛል ማለቱ በጣም ልዩ እንደሆነ እንዲሰማው ያደርገዋል። ቅዠታዊ መዋቅሩን በፈጠረው ታሪክ ውስጥ እራሱን የሚመለከተው ኣንድም እንደተበዳይ ሲሆን፣ ሌላው ደግሞ አለምን ለማዳን ወይም እነዚህን የጥፋት ሃይሎች ለማሸነፍ አቅም እንዳለው ጀግና ሠው ነው።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"የዛሬዋ ኢትዮጵያ እንኳንስ ውለታን መክፈል፣ ራሱን ውለታንም አታውቅም።"
ልደቱ አያሌው

የእኛዋ የዛሬዋ ኢትዮጵያ የ1960ዎቹ የእነ ጥላሁን ግዛው ኢትዮጵያ፣ ወይም የ1960ዎቹ የእነ ኒኖይ አኲዪኖ ፊሊፒንስ፣ወይም የ2010ቹ የእነ መሐሙድ ቡዓዚዝ ቱኒዚያ እንዳልሆነች ብዥታ የለኝም። የእኛዋ ኢትዮጵያ የታጋይ መስዋዕትነት ተራ እና “ደመ ከልብ” ሆኖ የሚቀርባት ኢትዮጵያ ናት። በተቃራኒው የሚሊየን ሕዝብ ደም በእጃቸው ላይ ያለ ፖለቲከኞች ከተጠያቂነት ነፃ ሆነው በድሎትና በክብር እንቅልፍ እየተኙ የሚኖሩባት አገር ነች ኢትዮጵያ።

የዛሬዋ ኢትዮጵያ እንኳንስ ውለታን መክፈል፣ ራሱን ውለታንም አታውቅም። አገዛዝን በፀጋ አንቀበልም ብለው የሚታሰሩና የሚገደሉ ዜጐች አርዓያ፣ አርበኛና ባለውለታ ተደርገው ከመታየት ይልቅ ሰላማዊ ትግልን ለማጣጣል ማስፈራሪያና መፈራረጃ ተደርገው የሚቀርቡባት አገር ነች። በእስር ቤት እየማቀቁ የሚገኙ እና በትግሉ ሒደት ተገለው ሜዳ ላይ የተጣሉት “ሰማዕታት” እኛን ለማጀገን የሚወሱ አርዓያዎች መሆን ሲገባቸው፣ በተቃራኒው እኛን በሰላማዊ ትግል ተስፋ ለማስቆረጥ የሚቀርቡ ማስፈራሪያዎች ሆነዋል። የእኔም የነገ ዕጣ-ፈንታ ከዚህ የተለየ የሚሆን አይመስለኝም። “ስንመክረው አልሰማ ብሎ ነው፣ ይገባዋል!” ብባል ብዙም አይደንቀኝም።

በአጠቃላይ በራሳችን የህይወት ዘመን ደጋግመን እንዳየነው አገራችን አስመሳዮች፣ ጥቅመኞች፣አላዋቂዎች፣ ክፉዎችና ከፋፋዮች ባለ ክብርና ባለ ዝና ሆነው እየተሞካሹ የሚኖሩባት ነች።

ዛሬ ላይ የሕዝቡን አይንና ጀሮ የተቆጣጠሩትና ድጋፍ የሚጐርፍላቸው ሰዎች የሕዝብን ጊዜያዊ ስሜት በመኰርኰር የተካኑ ብልጣ-ብልጥ ብሔርተኞችና ጥቅመኞች ናቸው። በአንፃሩ አዋቂዎችና ሀቀኞች፣ አገርና ሕዝብ ወዳዶች፣ ጨዋዎችና ሰላማዊ ዜጐች ተንቀውና አንገታቸውን ደፍተው የሚኖሩባት የጉድ አገር ነች- ኢትዮጵያ።

@zephilosophy

"ብሔርተኛነት ጨቅላ ሕፃናትን እንደሚያጠቃ አደገኛ በሽታ ነው።"

በብሔርተኛነት ላይ ትችት በማቅረብ የሚታወቁት ኤሪክ ሆብስቦውንን /Eric Hobsbawn/፣ እና ፍራንዝ ፋነንን /Franz Fanon/ የመሳሰሉ ምሁራን እንደሚሉት “ብሔርተኛነት የተካረረ ልዩነትንና ቅራኔን በመፍጠር አንድን ሕዝብ በሌላ ሕዝብ ላይ አነሳስቶ ስልጣንና ሀብትን ለመቆጣጠር በመሳሪያነት ጥቅም ላይ የሚውል ርዕዮት ነው። የውጪ ጥራዝ- ነጠቅ ርዕዮት ሰለባ በመሆን ጤናማ የሆነውን የባሕልና የቋንቋ ወይም የብሔር ማንነታችንን አውዳሚ ወደሆነ የፖለቲካ መሳሪያነት በመቀየር አስተሳሳሪ ማንነታችንን በጣጥሰን ጥለነዋል። አሁን በእጃችን ላይ የቀረችው ስጋና ደሟ የሆነውን ኢትዮጵያዊነትን ተነጥቃ በአፅመ-ቅሪቷ ብቻ በመኖርና ባለመኖር መካከል እየተንገዳገደች የምትገኘው አገረ-ኢትዮጵያ ነች። አገረ-ኢትዮጵያም የግንባታ ሂደቷ ከመቆምም አልፎ በመቀልበሱ ምክንያትም አሁን የምትገኝበት ደረጃ በከፍተኛ የህልውና የአደጋ ቋፍ ላይ ነው። ዓለም-አቀፍ እውቅና ኖሯት በስምና በካርታ ላይ ከመኖሯ በቀር ለህልውናዋ ዋስትና የሚሰጡ እጅግ ብዙ አስተሳሳሪ እሴቶቿን አጥታለች።

ብሔርተኛነትን በርዕዮትነት እንደማራመድ ለአገር አንድነትና ሰላም ብቻ ሳይሆን ለብሔር-ብሔረሰቦች የእኩልነት መብት መከበርም ፀር የሆነ የፖለቲካ አመለካከት የለም። አንድ ኃይል ራሱን በአንድ ብሔር ስም አደራጅቶ ለፖለቲካ ስልጣን ከታገለና ስልጣን ከያዘ በኋላ የሁሉንም የአገሪቱን ሕዝብ ጥቅምና ፍላጐት የሚያስጠብቅ የእኩልነት ስርዓት ሊመሰርት አይችልም። ብሔር የመሬት ወይም የግዛት ባለቤት ከሆነም ከዚያ ብሔር ውጪ ያሉ ዜጐች መጤና ሁለተኛ ዜጐች ተደርገው ከመታየት ሊድኑ አይችሉም።

በአገራችን በተግባር እየሆነ ያለውም ይኸው ነው። አልበርት አንስታይን /Albert Einstein/ በጥሩ አባባል እንደገለፀው ብሔርተኛነት “ጨቅላ ሕፃናትን እንደሚያጠቃ አደገኛ በሽታ” /Infantile Disease/ ነው።

የኢትዮጵያዊነትን መሸነፍ እንደ ጥሩ ውጤትና ድል በመቁጠር የሚኩራሩ የዘመናችን ብሔርተኞች ብዙዎች ሆነዋል። ይህ መኩራራታቸው የሚመነጨው ግን ብሔርተኛነት ሄዶ ሄዶ የአጥፍቶ-ጠፊነት ውጤት እንደሚያስከትል ካለመረዳት ነው። ጆን ግሬይ /John Gray/፣ በርትራንድ ረስል /Bertrand Russell/፣ ሃናህ አረንት /Hannah Arendt/ እና መሰል ፀሐፍት እንደሚሉት “የብሔርተኝነት ትግል ሲጀመር በፍጥነት የሚያድግና የሚጠናከር ሲሆን፣ በሒደት ግን በውስጡ በሚፈጥረው የጥላቻና የመከፋፈል አዙሪት ባልተቋረጠ ሁኔታ እየተበተነና እየተዳከመ የሚሄድ ነው። ብሔርተኛነት በቆየና የበለጠ በተጠናከረ ቁጥር ሁሉጊዜ የሚፈጥረው ሌላ ከሱ የባሰ ጠባብና አክራሪ ብሔርተኛነትን ነው። ከዚህ የተለየ ሌላ የእድገት ዑደት የለውም። እድገቱ ቁልቁል ነጓጅ /Degenerative/ ሒደት ነው።

አንድ ጊዜ የጋራ መተሳሰሪያችን ከሆነው ከኢትዮጵያዊነት ወይም ከዜግነት ማንነታችን መነቀል ከጀመርን በኋላ አሁን ላይ ንዑስ-ብሔርተኞች ሲሉ እንደሚሰማው ከብሔር ማንነታችን አውርዳችሁ አድዋና ተንቤን፣ ወለጋና አርሲ፣ ወይም ጎንደርና ጎጃም ወዘተ... ብላችሁ አትከፋፍሉን ብሎ ሌሎችን ማማረር ትርጉም የለውም። እንዲህ ዓይነቱ አባባል የብሔር ፖለቲካን መነሻ እንጂ መድረሻን አስቀድሞ ካለማወቅ የሚመነጭ ድክመት ነው። በዜግነት ደረጃ ያልጠበቅነውን መተሳሰር ወደ ብሔር ደረጃ ከወረድን በኋላ አስጠብቀን የማስቀጠል ዋስትና ሊኖረን አይችልም። አንድ ጊዜ የብሔርተኛነት ፖለቲካን የተለማመደ ሕዝብም የራሴ የሚለውን አገር ከመመስረት ባነሰ በሌላ ማናቸውም ዓይነት ውጤት የመርካት ዕድል የለውም። ሁልጊዜም ብሶተኛ፣ ነጭናጫና ጠባጫሪ ሆኖ የሚኖር ነው።

ተዋቂው ፀሀፊ ኤሪክ ሆፈር /Eric Hoffer/ እንደሚለው፣ “ማንኛውም የግለሰቦችን መብት ለቡድን ጥያቄ አሳልፎ የሚሰጥ የቡድን እንቅስቃሴ ሕዝብን ለጊዜው በብሶት፣ በስሜትና በጥላቻ ከማነሳሳት ባለፈ አገርንና ስርዓትን በጋራ የመገንባትና የማስቀጠል ሚና የለውም”። ባለፉት 33 ዓመታት በአገራችንም ሆነ በአካባቢያችን ሲሆን እንደታየው የብሔር “ነፃ አውጪ” ድርጅቶች ዕጣ-ፈንታ እየተበተኑ ከመሄድ የተለየ አልሆነም። የራሳቸውንም ሆነ “ነፃ እናወጣሀለን” የሚሉትን ሕዝብ ሕይወት ከመኖር ወደ አለመኖር ሲቀይሩት እንጂ ችግሩን ሲፈቱለት አልታዬም። የኦነግ፣ የብአዴን፣ የኦህዴድም ሆነ የ50 ዓመታቱ የሕወሓት የብሄርተኛነት ጉዞ ለዚህ ጥሩ ማሳያ ይመስለኛል። ኢትዮጵያዊያን ብሔርተኛነትን በአገር ደረጃ በፖለቲካ ርዕዮትነት ማራመድ ከጀመርን በኋላ በታሪካችን ታይቶ በማይታወቅ መጠን በሚሊየኖች ስንፈናቀልና በጭካኔ ስንጨፈጨፍ በገሃድ እያየንም ዛሬም በሚያሳዝን ሁኔታ የተለየና አዲስ መፍትሄ ማሰብ አልቻልንም። በመረረ ጥላቻ፣ በአጉል እልህና ፉክክር ሕሊናችን ስለተጋረደ “የጅል ዘዬ ሁሌ አበባዬ”እንዲሉ ዛሬም “ብሔርተኝነት ወይም ሞት!” በማለት የጥፋቱን መንገድ የበለጠ አጠናክረን ቀጥለንበታል።

ከልደቱ አያሌው ገፅ የተወሰደ

@zephilosophy
@zephilosophy

ቴሌቭዥን

ምንጭ ፦ አሁናዊ ሀይልን ማግኘት (ኤክሀርት ቶሌ)
ትርጉም ፦ ሙሉቀን ታሪኩ

በመላው ዓለም በሚሊዮን የሚቆጠር ሕዝብ የሚመርጠው መዝናኛ ቲቪ መመልከት ነው። ከግማሽ በላይ የሚሆኑ አሜሪካውያን ከ60 ዓመት እድሜያቸው 15 ዓመታትን ቲቪ በማየት ያሳልፋሉ። የሌሎች አገራትም ሁኔታ ተመሳሳይ ነው።

ለብዙዎች ቲቪ መመልከት “ዘና ያደርጋል”። በእርግጥ የቲቪ ስክሪን ላይ አፍጥጣችሁ ሳላችሁ የማሰብ ተግባራችሁ ይቋረጣል። የትኛውም ዓይነት ፕሮግራም ስትመለከቱ አእምሮ ምንም ዓይነት ሃሳብ አያፈልቅም፤ ችግሮቻችሁን ትረሳላችሁ፤ እንዲሁም ለአጭር ጊዜም ቢሆን ከራሳችሁ ነፃ ትሆናላችሁ። ታዲያ ከዚህ በላይ ምን አለ?

ይህ ማለት ቲቪ መመልከት ውስጣዊ ስፍራን (Inner Space ) ይፈጥራል?አሁናዊ ንቃተ-ኅሊና ላይ ያደርሰናል? በእርግጥ ይህንን አያስችለንም። ቲቪ ስትመለከቱ አእምሮአችሁ ሃሳብ ማመንጨት ቢያቆምም ከቲቪው የሃሳብ ተግባራት ጋር መጣመሩ አይቀሬ ነው። በመሆኑም አእምሮ የቲቪውን ሃሳብ ማሰላሰሉ ይቀጥላል። በቲቪ የሚያየውን ምስልና ድምፅ እየመጠጠ ይመለከታል። ይህም መፍዘዝና የቀረበውን ነገር መቀበልን ያስከትላል። ፖለቲከኞችና የማስታወቂያ ሰዎች ብዙ ሚሊየን ከፍለው በቲቪ የሚጠቀሙት የተመልካቹን ሕዝብ ቀልብ መያዝ ስለሚችሉ ነው። ወይም ሕዝቡ ያለማስተዋል የቀረበለትን ስለሚቀበል ነው። በዚህም ሃሳባቸውን የተመልካቹ ሃሳብ ማድረግ ያስችላቸዋል።

እንደ አልኮልና እፅ ኹሉ ቴሌቭዥን መመልከት ከሃሳብ በላይ መቆም ሳይሆን ከሃሳብ በታች መውደቅ ያስከትላል። ለጊዜው ከአእምሮ ፋታ ቢሰጣችሁም ዋጋ ያስከፍላችኋል። ዋጋው ደግሞ ንቃተ-ኅሊና ማጣት ነው። በዚያ ላይ ደግሞ እንደ እፅ ሁሉ ቲቪም ሱስ ይሆናል። አንዳንዴ ሪሞት አንስታችሁ ቲቪ ለመዝጋት ትዘጋጃላችሁ። ይሁንና ሳታውቁት ለሰዓታት ቻናል እየቀያየራችሁ ታያላችሁ። ጣታችሁ የማይነካው የመዝጊያውን ቁልፍ ብቻ ይሆናል።

የተሻለ ይዘት ያላቸው ፕሮግራሞች መመልከት የቲቪን ተፅዕኖ ለመቀልበስ ያስችላል። አንዳንድ ፕሮግራሞች እጅግ ጠቃሚ ናቸው። የብዙሃንን ሕይወት የቀየሩና ለንቃተ-ኅሊና ያበቁ ይገኛሉ። ኮሜዲ ይዘት ያላቸው ጭውውቶች ሳያስቡት ንቃተ-ኅሊናን ይቀሰቅሳሉ። ኮሜዲ የሰውን ልጅ ኢጎ ማጋለጥ ይችላል። በዚያ ላይ ተመልካቹን እያሳቁ ሕይወትን በቀላል እይታ እንዲመዘን እና ምንም ነገር ከባድ እንዳልሆነ ያሳያሉ። ይሁንና ቲቪ በኢጎ የበላይነት ቁጥጥር ስር ባሉ ሰዎች የሚመራ ኢንዱስትሪ በመሆኑ ድብቅ አጀንዳቸው እናንተን ማስተኛትና ከንቃተ-ኅሊና ማራቅ ነው። ይህም ሆኖ ግን በርካታ ያልተረጋገጡ ጥቅሞች አሉት።

በከፍተኛ ፍጥነት ምስል የሚቀያይሩ ማስታወቂያዎችንና ተመሳሳይ የቲቪ ፕሮግራሞችን አትመልከቱ። የዚህ ዓይነት ትዕይንት ተመልካቹን ለትኩረት ማጣት (attention deficit disorder) ያጋልጣሉ። በመላው ዓለም በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሕፃናት የዚህ ችግር ተጋላጭ የሆኑት በቲቪ ምክንያት ነው። ቲቪ መመልከት ካለባችሁ ግን ዘወትር ውስጣችሁ ንቁ ሆኖ ተመልከቱ። በየመሃሉ ዓይናችሁን ከቲቪው ላይ በማንሳት ረፍት ስጡት። ቲቪውን እንደዘጋችሁት ወደ መኝታ አትሂዱ። በተለይ ደግሞ ቲቪ እያያችሁ በዚያው መተኛት ጉዳት ያስከትላል።

(ይህ ምክር ለሞባይልም ይሰራል)

@zephilosophy
@zephilosophy

አሁንን የመኖር ሀይል

በመጀመሪያ አሁን የጊዜ አካል አይደለም። ጊዜ እንዲኖር ያለፈው ወይም የወደፊቱ መኖር አለበት። አሁን የጊዜ አካል ሳይሆን ዘላለማዊ (eternal) ነው። ልብ ብላቹ ካሰባችሁት ጊዜ ያለው አእምሮአችን ውስጥ ነው፤ ምክንያቱም ምናስባቸው ሀሳቦች በጊዜ ውስጥ ማለትም በባለፈው እና በወደፊቱ ጊዜ ላይ የተመሰረቱ ናቸው። እስኪ ምታስቧቸው ሀሳቦች ላይ ለተወሰነ ደቂቃ ለማተኮር ሞክሩ፤ ከዚያ አእምሮአችሁ በባለፈው(past) እና በወደፊቱ(future) ላይ ተጠምዶ ታገኙታላቹ።

ስለ አሁን(present) ማሰብ አትችሉም። አሁን ላይ ማሰብ ሳይሆን መኖር (አእምሮ አልባ መሆን) ነው ምትችሉት። እስኪ ስለአሁን ለማሰብ ሞክሩ ምን ሀሳብ ወደ አእምሮአችሁ መጣ? በርግጠኝነት ምንም ማሰብ አልቻላችሁም፤ ስለዚህ ሀሳብ የሚያርፍበት ጊዜ ይፈልጋል ማለት ነው። ይህ ማለት ግን ምንም የማያስብ ስራፈት ትሆናላችሁ ማለት አይደለም። አሁን ላይ መኖር ስትጀምሩ ከአእምሮአችሁ በላይ መሆን ትጀምራላችሁ። ስለዚህ አእምሮአችሁን ምን ማሰብ እንዳለበት የምትወስኑት እናንተ መሆን ትጀምራላችሁ ማለት ነዉ። ነገር ግን አእምሮ ካለናንተ ፍቃድ በራሱ ማሰብ ያቆማል። አእምሮአችሁ እናንተ ሳትፈልጉ በሀሳብ የሚጠመድ ከሆነ ግን አሁን ላይ እየኖራችሁ አይደለም ማለት ነው።

አሁን ላይ ለመኖር ተደጋጋሚ የተመስጦ (meditation)  ልምምድ ያስፈልጋችኃል፤ ምክንያቱም ከአእምሮአችሁ ካልተላቀቃችሁ አሁንን መኖር አትችሉም። ተመስጦ (meditation) ማለት ደግሞ ምንም ሳይሆን እራሳችንን ከአእምሮ ቁጥጥር የምናላቅቅበት መንገድ ማለት ነው። ከአእምሮአችሁ ስትላቀቁ ህይወትን ከዳር ቆማችሁ እንደ ተመልካች መታዘብ ትችላላችሁ።

ህይወትን በሙላት መኖር ከፈለጋችሁ ከኢጎ (ከአእምሮ ቁጥጥር) መላቀቅ ይኖርባችኃል። ኢጎ ከሌሎች የተሻላችሁ እንደሆናችሁ እንዲሰማችሁ እና ሌሎችን እንድትጨቁኑ ይነግራችኃል። አለማችን ላይ የምናየው ጦርነት፣ ክፉት፣ ጥላቻ፣ ዘረኝነት፣ ፅንፍ የወጣ ሀይማኖትን ተገን ያደረገ የሰዎች ጭፍጨፋ በሙሉ የኢጎ ውጤቶች ናቸው። ሁላችንም ውስጥ አይነቱ ይለያይ እንጂ የሆነ አይነት ኢጎ አለ። ኢጎ አሁንን እንዳንኖር የሚገዳደረን ቀንደኛ ጠላታችን ነው።

ሁላችንም ኢጎን አሽቀንጥረን መጣል ይኖርብናል። አለበለዚያ ሰዎች በሰላም የሚኖሩባት የተዋበች ምድር ማግኘት በጣም አስቸጋሪ ነው። ነገር ግን ከኢጎ መላቀቅ እንደምናስበው ቀላል አይደለም። ከህፃንነታችን ጀምሮ የሆነ የኢጎ ማንነት ስንገነባ ኖረናል። ኢጎአችን ትክክለኛ ማንነታችን እስኪመስለን ድረስ ከስብዕናችን ጋር ተጣብቋል። አንዳዶቻችን የብሔር ማንነትን፣ ሀይማኖትን፣ ግለሰባዊ አስተሳሰብን፣ የበላይነት ስሜትን፣ የቆዳ ቀለምን እና የመሳሰሉትን እንደ ተፈጥሮአዊ ማንነት በመቁጠር ከሌሎች ጋር እስከ መጋጨት እና መተላለቅ የሚያደርሱን የኢጎ ገፅታዎች አሉን። እነዚህ ኢጎዎች ከፍ ሲሉ በሀገራት ደረጃ አሁን የምናየውን ጎራ ለይቶ መጠፋፋት ያስከትላል።

አእምሮአችን ህይወትን ውስብስብ አድርጎብናል። ህይወት ግን በጣም ቀላል ናት። አእምሮአችን ማፍቀር አይችልም፤ አእምሮአችን የሚችለው ማስላት ነው። ህይወት አሁን ናት። ከአሁን ወጪ ማድረግ ምትችሉት ነገር አለ? መኖርስ? ያለፈው እና የወደፊቱ ጊዜ ቅዠት ብቻ ናቸው። ያለፈ የምንለው ጊዜ ስንኖርበት አሁን ነበር፤ የወደፊቱም አሁንን ሆኖ ነው ሚመጣዉ። አሁን ላይ መኖር ስትችሉ ከሁለንተና ጋር ትዋሀዳላችሁ።

ብዙ ሰዎች በተለያዩ አጋጣሚዎች ለምሳሌ፦ ተራራ መውጣት፣ ከፍተኛ ህመም፣ ከባድ የህይወት ፈተና ሲያጋጥማቸው አሁን ላይ የመገኘትን አጋጣሚ አግኝተዋል። ነገር ግን አሁን ላይ ለመገኘት የግድ እንደነዚህ አይነት አጋጣሚዎች መጠበቅ የለባችሁም። በማንኛውም ሁኔታ ውስጥ አሁን ላይ መገኘት ትችላላችሁ።

@zephilosophy
@zephilosophy

ኢጎ እና አእምሮ

የሰው ልጅ ለደረሰበት ስልጣኔ እና ብዙ ሳይንሳዊ እውቀቶች ምክንያት አእምሮዉን በሚገባ መጠቀሙ መሆኑ ግልፅ ነው። ነገር ግን አእምሮአችን በጣም አስፈላጊ የመሆኑን ያህል አውዳሚም ሊሆን ይችላል። እንዴት?

አእምሮ በውስጡ ወደ 100 ቢሊየን የሚጠጉ ኒውሮኖች ይገኛሉ። በዚህም ምክንያት የሰው ልጅ በቀን (24ሰአታት) ውስጥ ከ 40,000 እስከ 60,000 ሀሳቦችን ያስባል። ከነዚህ ሀሳቦች ውስጥ 75% የሚሆኑት መጥፎና አውዳሚ (negative thoughts) ሲሆኑ 95% ደግሞ ተደጋጋሚ (repetitive thoughts) ናቸው። ስለዚህ ከነዚህ ሁሉ ምናስባቸው ሀሳቦች ውስጥ ጠቃሚ እና መልካም (positive thoughts) የሚባሉት 5%ቱ ብቻ ናቸው።

ተመስጦ (meditation) የማድረግ ልምድ ካላችሁ ይህንን መረዳት ትችላላችሁ። አእምሮአችን በአብዛኛው ምንም ለህይወታችን ፋይዳ በሌላቸው ሀሳቦች ሲባክን ይውላል። ነገር ግን ይህን ለመረዳት መጀመሪያ አእምሮአችሁን መታዘብ መጀመር አለባችሁ። ይህንን ካላደረጋችሁ ግን የምታስቡት እናንተ እንጂ አእምሮአችሁ ላይመስላችሁ ይችላል። አብዛኛው ሰዉ የሚያስበው አእምሮ መሆኑን አይረዳም፤ የሚያስበው፣ የሚያስታውሰው፣ የሚያሰላስለው አእምሮአችሁ እንጂ እናንተ አይደላችሁም። ይህንን ለማረጋገጥ ጭንቅላቱ ላይ አደጋ የደረሰበትን ሰው መመልከት በቂ ነው፤ ጭንቅላታቸው የተጎዱ ሰዎች ያለፈ የህይወት ታሪካቸውን እና ያከማቹትን እውቀት የሚረሱበት አጋጣሚ አለ።

አእምሮአችን እንድናስብበት እና እንዲያገለግለን የተሰጠን ድንቅ ገፀ በረከት ቢሆንም በተቃራኒው እኛ እራሳችን የአእምሮአችን ባርያ ነን። ነገር ግን አእምሮን በአግባቡ ከተጠቀምንበት መጥፎ ጌታ ከመሆን ይልቅ ጥሩ ባርያ ማድረግ እንችለላለን። አእምሮአችን ማስላት ይወዳል፤ እራሱን ከሌሎች ያነፃፅራል።

አእምሮ የኢጎ ማእከል ነው። ኢጎ እራስን በሆነ አይነት ማንነት ለሰዎች ለመግለፅ መሞከር እና ከሌሎች የተሻለ መሆኑን ለማሳየት የሚሞክርበት መንገድ ነው። ለምሳሌ ፦ የብሔር ማንነትን፣ የትምህርት ደረጃን፣ የቆዳ ቀለምን፣ ሀይማኖትን፣ ግለሰባዊ አመለካከትን እንደ ራስ ማንነት በመቁጠር ከሌሎች የተሻሉ መሆንን ለማሳየት የሚደረግ ጥረት የኢጎ የተለያየ ገፅታ ነው። አንድ ሐኪም ለሙያው ካለው ፍቅር የተነሳ የሚሰጠው የህክምና አገልግሎት ጤናማ ቢሆንም፤ የህክምና እውቀት መያዙ ከሌሎች ሰዎች የተሻለ እንደሆነ እንዲሰማዉ የሚያደርገው ከሆነ እና በየአጋጣሚው ስለሱ የሚያወራ ከሆነ ግን ይህንን ኢጎ ልንለው እንችላለን።

ኢጎ ራስን ከሁለንተና የመነጠል ውጤት ነው። አእምሮአችሁ ከሁለነተና ጋር አንድ እንድትሆኑ አይፈልግም። ምክንያቱም ከሁለንተና (universe) ጋር አንድ ከሆናችሁ ከአእምሮ በላይ ትሆናላችሁ፤ ማሰብ በምትፈልጉበት ሰአት ታስባላችሁ ካልፈለጋችሁ ደግሞ አእምሮን እንዳያስብ ማድረግ (shutdown) ትችላላችሁ። አሁን ግን እየሆነ ያለው የተገላቢጦሽ ነው፤ አእምሮአችን በያንዳንዷ ሰከንድ ያለኛ ፍላጎት ያስባል። ይህም ማለት እጃችን ያለኛ ፍላጎት ቢንቀሳቀስ ማለት ነው፤ አእምሮአችን ግን ይህንን ያደርጋል። ሰዎችም ይህንን የአእምሮአቸውን ጫጫታ ለመርሳት በተለያዩ የአልኮል እና አደንዛዥ እፆች እራሳቸውን ይጠምዳሉ።

እዉነታው ግን እኛ ከሁለንተና የተለየን አይደለንም። አእምሮአችን ከእውነተኛ ውስጣዊ ተፈጥሮአችን በታች ነው። ይህንን ውስጣዊ ተፈጥሮአችንን ለማግኘት ከኢጎ (አእምሮ) የበላይነት መላቀቅ ይኖርብናል። አእምሮ ማለት ምንም ሳይሆን ያለፈ እና የወደፊት ህይወታችን የሀሳብ ጥርቅም ማለት ነው። ከአእምሮአችን ቁጥጥር ለመላቀቅ አሁንን መኖር ይኖርብናል፤ ምክንያቱም አሁን(now) የጊዜ አካል አይደለም። ሀሳብ እንዲኖር ያለፈ ወይም የወደፊቱ ጊዜ መኖር አለባቸው።

@zephilosophy
@zephilosophy

2.ስለ ሁሉም ነገር ተሳስታችኋል (እኔም)

በአስራዎቹ የእድሜ ክልል ሳለሁ ለሁሉም ሰው፣ ለምንም ነገር ግድ እንደሌለኝ እናገር ነበር፡፡ እውነቱ ግን በጣም ለብዙ ነገር ግድ ያለኝ መሆኔ ነበር፡፡ ሌሎች ሰዎች እኔ ሳላውቅ የእኔን አለም ያዙበት ነበር፡፡ ደስታ እጣ ፈንታ እንጂ ምርጫ እንዳልሆነ አስብ ነበር፡፡ ፍቅር ዝም ብሎ የሚከስት እንጂ የምትሰራው እንዳልሆነ አስብ ነበር፡፡ አሪፍነት ራሳችን የምንፈጥረው ሳይሆን ከሌሎች ሰዎች የምንማረው እንደሆነ አስብ ነበር፡፡

ከመጀመሪያ የሴት ጓደኛዬ ጋር ሳለሁ እስከ ዘላለም አብረን እንደምንሆን አስብ ነበር፡፡ ከዚያ ግንኙነታችን ሲያበቃ፣ ስለ ሴቶች በፍፁም በድጋሚ በተመሳሳይ መንገድ እንደማይሰማኝ አስብ ነበር፡፡ ከዚያ ለሴት እንደገና ያን አይነት ስሜት ሲሰማኝ ደግሞ ፍቅር ብቻ በቂ እንዳልሆነ አስብ ነበር፡፡ ከዚያ ግን እያንዳንዱ ግለሰብ “በቂ” የሚለውን መወሰን እንዳለበትና ፍቅር ደግሞ እንዲሆን የፈቀድንለትን ሊሆን እንደሚችል ተረዳሁ፡፡

በመንገዴ በየትኛውም ደረጃ ተሳስቼ ነበር፡፡ ስለሁሉም ነገር ተሳስቼ ነበር፡፡ ህይወቴን ሙሉ ስለ ራሴ፣ ስለ ሌሎች፣ ስለ ማህበረሰቡ፣ ስለ ባህል፣ ስለ አለምና ስለ ሁሉም ተሳስቼ ነበር፡፡

እና በቀሪው ህይወቴም ሁኔታው ያው መሆኑ እንደሚቀጥል ተስፋ አለኝ፡፡ የአሁኑ እርማት የባለፈው እርማት የነበረውን እያንዳንዱን ግድፈትና ስህተት ወደ ኋላ ተመልሶ ሊመለከት እንደሚችል ሁሉ፣ የወደፊቱ እርማትም አንድ ቀን የአሁኑን ግምቶችና ተመሳሳይ ግድፈቶችን ወደኋላ የሚመለከት ይሆናል፡፡ እና ያ በጣም ጥሩ ነገር ነው፡፡ ምክንያቱም አድጌያለሁ ማለት ነው፡፡

ደጋግሞ ስለመውደቅ የሚገልፅ የማይክል ጆርዳን ጥቅስ አለ፡፡ እና ስኬታማ የሆነውም ለዚያ ነው፡፡ ጥቅሱ “ስለ ሁሉም ነገሮች ደግሜ ደግሜ እንደገና ደግሜ ተሳስቻለሁ ህይወቴ የተሻሻለውም ፤ለዚያ ነው” ይላል፡፡

ትክክል ህግ ወይም ፍፁም የሆነ የፖለቲካ ዘይቤ የለም፡፡ ያለው ነገር የአንተ ተሞክሮ ለአንተ ትክክል የሚሆነው የቱ እንደሆነ ያሳየህ ብቻ ነው፡፡ እና በዚህም ላይ ያ ልምምድ ራሱ ምናልባት በሆነ ሁኔታ ስህተት ሊሆን ይችላል፡፡ እና እኔ፣ አንተና ሁሉም ሰው የተለያዩ የግል ፍላጎቶች፣ የግል ታሪኮችና የህይወት ሁኔታዎች ያሉን በመሆኑ ሁላችንም ስለ ህይወታችን ትርጉምና እንዴት መኖር እንደሚገባን ወደተለያዩ “ትክክል” ወደምንላቸው መልሶች መምጣታችን የማይቀር ነው፡፡የእኔ ትክክለኛ መልስ አመቱን ሙሉ ብቻዬን ወደተለያዩ ቦታዎች መጓዝ፣ የተረሱ ቦታዎች ውስጥ መኖርና በራሴ ቀልዶች መሳቅ ያጠቃለለ ሊሆን ይችላል ወይም ቢያንስ እስከቅርብ ጊዜ የነበረኝ ትክክለኛ መልስ ይህ ነው፡፡ ያ መልስ ይለወጣል፣ ያድጋል፤ ምክንያቱም እኔም እያደግኩና ብዙ ልምዶች እያዳበርኩ ስመጣ እለወጣለሁ፣ አድጋለሁ፡፡ ምን ያህል የተሳሳትኩ መሆኔን እየሸራረፍኩ በየቀኑ ስህተቶቼን እያሳነስኩ እያሳነስኩ እመጣለሁ፡፡ ብዙ ሰዎች በህይወታቸው ሙሉ “ትክክል(ፍፁም)” ስለመሆን አጥብቀው ይጨነቃሉ፡፡ ግን በመጨረሻ አይሆኑም፡፡

አንዲት ሴት ያላገባችና ብቸኛ ናት፡፡ እናም አጋር ትፈልጋለች፡፡ ነገር ግን ከቤት አትወጣም፣ ግንኙነት ለመመስረት ምንም ነገር አታደርግም፡፡ አንድ ሰው ደግሞ በጣም ጠንክሮ እየሰራ በመሆኑ የደረጃ እድገት እንደሚገባው ያምናል፤ ግን ያንን በፍፁም ለአለቃው ተናግሮ አያውቅም፡፡

እነዚህ ሰዎች ሽንፈትን፣ አይሆንም መባልን እንዲፈሩ ተነግሯቸዋል ማለት ነው፡፡

ነገር ግን ያ አይደለም፡፡ እርግጥ ነው አለመፈለግ ይጎዳል፡፡ ሽንፈት ያስጠላል፡፡ ግን ለአመታት ለህይወታችን ትርጉም የሰጡ እሴቶች አድርገን የያዝናቸው ለመጠየቅ የመፍራት ወይም ነገሮችን የመተው እርግጠኝነቶች አሉ፡፡ ያቺ ሴት ከቤት ወጥታ ከወንዶች ጋር መገናኘት ስለ ራሷ ተፈላጊነት ያላትን እምነት ለመጋፈጥ እንድትገደድ ያደርጋታል፡፡ ያ ሰውም እድገት መጠየቅ ይፈራል፤ ምክንያቱም ባለው ክህሎት ራሱን በእርግጥም ዋጋ ያለው አድርጎ ከማመኑ ጋር መጋፈጥ ይጠበቅበታል፡፡

ስለዚህ እነዚያን እምነቶች ፈትኖ እውነቱን ከማወቅ ይልቅ ሰዎች ማራኪ ሆነህ ከማያገኙህ እና ተሰጥኦህን ሳያደንቁልህ ቢቀሩ ከሚሰማህ የሚያሳምም እርግጠኝነት ይልቅ መቀመጥ ቀላል ይሆናል፡፡እንደዚህ አይነት እምነቶች በኋላ ላይ ደስታችንንና ስኬታችንን በመያዣነት ይዘው አሁን መካከለኛ የሆነ ምቾት እንዲሰጡን የተነደፉ ወይም የተሰሩ ናቸው፡፡ እነዚህ አስቸጋሪ የረጅም ጊዜ ስልቶች ናቸው፡፡ ሆኖም እነርሱ ላይ ተጣብቀናል፡፡ ምክንያቱም ትክክል እንደሆንን እንገምታለን፡፡ ምክንያቱም ምን ሊከሰት እንደሆነ አስቀድመን እንደምናውቅ እንገምታለን፡፡ በሌላ አነጋገር ታሪኩ በምን አይነት ሁኔታ እንደሚያልቅ አስቀድመን እንገምታለን ማለት ነው፡፡
እርግጠኝነት የእድገት ጠላት ነው፡፡ ምንም ነገር ሆኖ እስኪገኝ ድረስ እርግጥ አይደለም፡፡ የዚያን ጊዜም እንኳን አከራካሪ ነው፡፡ የእሴቶቻችንን ፍፁም ያለመሆን በሚያጠራጥር አይነት መቀበል እየሆነ ላለው የትኛውም እድገት አስፈላጊ የሚሆነው ለዚያ ነው፡፡

ለእርግጠኝነት ጥረት ከማድረግ ይልቅ፣ ስለራሳችን እምነቶች፣ ስለራሳችን ስሜቶች እዚያ ደርሰን ራሳችን እስክንፈጥረው ድረስ የወደፊቱ ህይወታችን ለእኛ ስለያዘው ነገር ምንነት ሁሉ የማያቋርጥ ጥርጣሬ ሊኖረን ይገባናል።ሁልጊዜ ትክክል መሆናችንን ከማየት ይልቅ፣ ሁልጊዜ እንዴት የተሳሳትን እንደሆንን (ያለ ጥፋተኝነት ስሜት) መፈለግ አለብን።ምክንያቱም መሳሳትን ማወቅ ወደ መለወጥ ወደ መቻል ይወስደናልና።

📚The subtle art of giving a f*ck
Mark Manson

@zephilosophy

ስለ ሁሉም ነገር ተሳስታችኋል (እኔም)

አንዳንድ እጅግ መጥፎ ወንጀለኞች ስለራሳቸው በጣም ጥሩ ይሰማቸዋል፡፡ ይህ ስለራሳቸው የሚሰማቸው ጥሩ ስሜት፣ በዙሪያቸው ካለ እውነታ ይልቅ ሌሎችን ለመጉዳትና ላለማክበር ምክንያት የመደርደር ስሜት የሚያሳዩበት ነው፡፡

ሌሎች ሰዎች ላይ በሚያደርጓቸው አሰቃቂ ድርጊቶች ምክንያታዊ መሆናቸው የሚሰማቸው ግለሰቦች በራሳቸው ጻድቅነት፣ በራሳቸው እምነቶችና ያንን ማድረግ የሚገባቸው መሆን ላይ የማይነቃነቅ እርግጠኝነት የሚሰማቸው ናቸው፡፡ ዘረኞች፣ የዘረኝነት ስራ ይሰራሉ፡፡ ምክንያቱም ስለራሳቸው ዘር የበላይነት እርግጠኞች ናቸው፡፡ የኃይማኖት አክራሪዎች ራሳቸውን ይጎዳሉ ወይም ብዙ ሰዎች ይገድላሉ፡፡ ምክንያቱም በመንግስተ ሰማያት ሰማዕታት የመሆን ቦታ እንዳላቸው እርግጠኞች ናቸውና፡፡ ወንዶች ሴቶችን አስገድደው ይደፍራሉ ወይም ሴቶች ላይ ጥቃት ይፈፅማሉ፤ ይህንንም የሚያደርጉት በሴቶች አካል ላይ ባላቸው የበላይነት እርግጠኞች በመሆናቸው ነው፡፡ክፉ ሰዎች ክፉ መሆናቸውን አያምኑም፡፡እንዲያውም የሚያስቡት ሌላው ሁሉ ክፉ መሆኑን ነው፡፡

እዚህ ላይ ችግሩ እርግጠኝነት ሊደርስበት የማይቻል መሆኑ ብቻ ሳይሆን፣ በብዙ ጉዳዮች ላይ እርግጠኝነትን መከተል በአብዛኛው ወይም መጥፎ በሆነ ሁኔታ የማያስተማምን ነገርን የሚፈጥር መሆኑ ነው፡፡

ብዙ ሰዎች ስራቸው ላይ ባላቸው ችሎታ ወይም በሚያገኙት የደሞዝ መጠን የማይነቃነቅ እርግጠኝነት አላቸው፡፡ ያ እርግጠኝነት ግን መጥፎ እንጂ የተሻለ እንዲሰማቸው አያደርጋቸውም፡፡ ሌሎች ከእነርሱ በላይ እድገት ሲያገኙ ሲመለከቱ ትንሽነት ይሰማቸዋል፡፡ ያለመደነቅና እውቅና ያለማግኘት ስሜት ይሰማቸዋል፡፡

የወንድ ጓደኛሽን የፅሁፍ መልእክቶች በሚስጥር ማየት ወይም ሰዎችን ስለ አንቺ ምን እንደሚሉ ጓደኛሽን የመጠየቅ አይነት ቀላል ባህርያት እንኳን የሚነሱት ዋስትና ከማጣትና እርግጠኛ ለመሆን ካለን ከፍተኛ ፍላጎት የተነሳ ነው፡፡

ከዚያ ውስጥ ውስጡን ስለሚበላን ራስን ከፍ አድርጎ የማየት ስሜት ተጠቂ የምንሆነው በእነዚህ ዋስትና ማጣትና ጥልቅ ተስፋ መቁረጥ ጊዜያት ነው፡፡

ይህ ውስጥ ውስጡን የሚበላ የበላይነት ስሜት መንገዱን ለማግኘት ትንሽ ማጭበርበር እንደሚገባን፣ ሌሎች ሰዎች መቀጣት እንደሚገባቸው ፣ የምንፈልገውን አንዳንዴም በኃይል ማግኘት እንደሚገባን ማመን ናቸው፡፡
ይህ እንደገና ወደኋላ የመመለስ ህግ ነው፡፡ ያም ስለሆነ ነገር እርግጠኛ ለመሆን የበለጠ በሞከርን መጠን፣ የበለጠ እርግጠኛ ያለመሆንና ዋስትና ማጣት ይሰማናል፡፡

የዚህ ግልባጭም እውነት ነው፡፡ እርግጠኛ ያለመሆንና ያለማወቅን የበለጠ በያዝን መጠን የማናውቀውን ለማወቅ የበለጠ ፍላጎት ይሰማናል፡፡

እርግጠኛ ያለመሆን ሌሎች ላይ የምንሰጠውን ፍርድ  ያስወግድልናል፡፡ የሆነን ሰው በቴሌቭዥን፣ ቢሮ ውስጥ ወይም በመንገድ ላይ ስንመለከት የሚሰማንን አላስፈላጊ ኩረጃና አድልዎ ባዶ ያስቀርልናል፡፡ እርግጠኛ ያለመሆን በተጨማሪ ራሳችን ላይ ከመፍረድ  ያሳርፈናል፡፡ ተፈቃሪ መሆን አለመሆናችንን አናውቅም፣ ምን ያህል እርግጠኞች እንደሆንን ለማወቅ ብቸኛው መንገድ ስለእነዚህ ነገሮች እርግጠኛ ባለመሆን መቆየትና በልምምድ ለማግኘት ክፍት መሆን ብቻ ነው፡፡

እርግጠኛ ያለመሆን የሁሉም እድገትና መሻሻል ስር ነው፡፡ አሮጌው ብሂል እንደሚገልፀው ሁሉንም እንደሚያውቅ የሚያምን ሰው ምንም አይማርም፡፡ በመጀመሪያ የሆነ ነገር የማናውቅ መሆናችንን ካላወቅን ምንም ነገር ልንማር አንችልም፡፡ ምንም የማናውቅ መሆናችንን የበለጠ ባመንን መጠን፣ የበለጠ የመማር እድል እናገኛለን፡፡

እሴቶቻችን ፍፁም ያልሆኑና ያልተሟሉ ናቸው፡፡ ፍፁምና የተሟሉ እንዲሆኑ አድርጎ መገመት ራስን ከፍ አድርጎ ማየትና ሀላፊነትን ችላ ማለትን የሚፈጥር በአደገኛ ሁኔታ  ግትር አስተሳሰብ  ውስጥ ያስቀምጠናል። ችግሮቻችንን ለመፍታት ብቸኛው መንገድ በመጀመሪያ እስከዚህ ነጥብ ድረስ ያሉት እርምጃዎቻችንና እምነቶቻችን የተሳሳቱ ሊሆኑ እንሚችሉ ማመን ነው፡፡

የትኛውም እውነተኛ ለውጥ ወይም እድገት እንዲካሄድ መሳሳታችንን ለማመን ግልፅነት መኖር አለበት፡፡ ወደ እሴቶቻችንና ቅድሚያ የምንሰጣቸው ነገሮች መመልከት ከመቻላችንና ወደተሻለና ጤናማ ልንለውጣቸው ከመቻላችን በፊት፣ በመጀመሪያ አሁን ስላሉት እሴቶቻችን እርግጠኛ አለመሆን ይገባናል፡፡ እሴቶቻችንን በመከፋፈል መመርመርና ስህተቶቻቸውንና ተፅዕኗቸውን ማየት፣ ከቀሪው አለም ጋር እንዴት እንደማይገጥሙ መመልከት፣ አላዋቂነታችንን ፊት ለፊት አፍጥጠን ማየትና ማመን አለብን፡፡

እድገት ማለቂያ የሌለው ተደጋጋሚ ሂደት ነው፡፡ አዲስ ነገር ስንማር፣ የምንሄደው ከ “ስህተት” ወደ “ትክክል” ሳይሆን ከስህተት ወደ አነስ ያለ ስህተት ነው፡፡ አንድ ተጨማሪ ነገር ስንማር አነስ ካለ ስህተት ከዚያ በመጠኑ አነስ ወዳለ ስህተት እየሄድን ነው፤ እንዲህ እንዲህ እያለ ይቀጥላል፡፡ ሁልጊዜ በፍፁም ወደ እውነትና ወደ ፍፅምና ባለመድረስ ወደ እውነትና ፍፅምና የመቅረብ ሂደት ላይ ነን፡፡ለራሳችን የመጨረሻውን “ትክክለኛ” መልስ ለማግኘት መፈለግ አይገባንም፡፡ በዚያ ምትክ ነገ ከዛሬ ይልቅ መሳሳታችን የቀነሰ መሆን እንድንችል ዛሬ ስህተት የሆንባቸውን መንገዶች ፈልገን ማግኘት ይገባናል፡፡

📚The subtle art of giving a f*ck
Mark Manson

ይቀጥላል....
@zephilosophy

አይኖቹን ከደነና ረሀብና ጥም በትነውት የነበረውን አሳቡን ሰበሰበ። ፈጣሪ ወደ አእምሮው መጣ:: አሁን ረሀብም ሆነ ጥም የለበትም:: ስለ ዓለም ድህነት (መዳን) አሰበ፡፡ “የጌታ ቀን የሚመጣው በፍቅር ብቻ ከሆነ እግዚአብሔር ሁሉን የሚችል አይደል? ስለምን ተአምር ፈጥሮ የሰዎችን ልብ እየነካ እንዲፈካ አያደርግም? በየአመቱ ግንዶች፣ አረምና እሾኾችስ እርሱ ሲነካቸው ይፈኩ የለ? ታዲያ ምናለ አንድ ቀን ሰዎች ሲነቁ ውስጣቸው ፈክቶ ቢያገኙት?”

ኒኮስ ካዛንታኪስ
የመጨረሻው ፈተና

@zephilosophy

ሰው እና ተፈጥሮ
___

"Life in all its forms is interconnected, and the song of a bird is as vital to the melody of existence as the hum of the stars."

___

ሳይንስ ስለ ምልዓተ ዓለሙ የሚተነትነውን ሃቂቃ ይዘን cosmic በሆነ መነጽር ብንመለከት ሰው የሕላዌ ማዕከል እንዳልሆነ ብቻ ሳይሆን ከዩኒቨርስ ስፋትና አይመጠኔ አነዋወር አንፃር ምድር ራሷ 'ብናኝ' ለማለት የሚደፍሯት እንደሆነች ይገባናል... 


በእኛ ጋላክሲ ውስጥ ያሉትን ጥቂት ፕላኔቶች እንደ ከረጢት ብንቆጥራቸው ኔፕቲዩን 57፣ ዩራነስ 63፣ ሳተርን 763፣ ጁፒተር 1321 እንዲሁም ጸሐይ 1.3 ሚሊየን ምድር በውስጣቸው መያዝ ይችላሉ... ይህ እንግዲህ ሌሎች በመቶ ቢሊየኖች የሚቆጠሩ ዓለማትን ሳይጨምር ነው... 


በእኛ ሶላር ሲስተም ውስጥ ያለችው ጸሐይ 1.3 ሚሊዮናት ምድር በውስጧ ማጨቅ በመቻል እጅግ ግዙፍ ትምሰል እንጂ እንደነ Betelgeuse፣ VY Canis Majoris፣ UY Scuti፣ እና Stephenson ካሉ ሌሎች ጸሐያት ጋር ስትወዳደር ከ 2 - 18 ያህል ጊዜ ስለምታንስ እርሷም ጢንጢዬ የመሆን ዕጣ ይወድቅባታል... [በእኛም ላይ 'አባይን ያላየ...' ታስተርትብናለች]


ከዚህ ሁሉ ግዝፈት አንፃር ታዲያ የሰው ልጅ ምንድነው?... ከብናኝ በታችስ ምን አለ?... 


[የከዋክብቱ ግዝፈት የእኛን ማንነት ያሳንሳል እያልኩ እንዳልሆነ ግን ልብ በሉልኝ... ትልቀታቸው ዝቅ አያደርገንም... ከራስ ባሻገር ላለ ሕላዌ ቦታ እንድንሰጥ ያደርጋል እንጂ... ከአንድ ዓይነት ንጥረ ስሪት የተገነባን አይደለን?...

አስትሮፊዚስቱ Neil deGrasse Tyson እንዲህ ይላል...

"We are part of this universe; we are in this universe, but perhaps more important than both of those facts is that the universe is in us... And for me, that is a deeply spiritual, inspiring experience."]


_

ዳር አልባ በሆነ ምልዓት ውስጥ ብቸኞች ነን ብሎ ማሰብ ከባድ ነው...

"We are not alone in the universe. We are members of a vast cosmic community, sharing the same atoms, stardust, and energy." – Carl Sagan


እኛ ብቻ የተመረጥን፣ እኛ ብቻ የተለየን፣ እኛ ብቻ ግዕዛን ያለን ብሎ መከራከርም ውሃ አይቋጥርም... ተፈጥሮን ጭብጣቸው አድርገው በተሰሩ በርካታ documentary ፊልሞች ውስጥ እጅን በአፍ የሚያስጭኑ የእንስሳትና ተክሎችን ባሕሪያት አይተናልና... 


"The smallest creature is a masterpiece of nature, as intricate and essential to the balance as the stars in the sky." – Anonymous


ደርሶ የሕላዌ ማዕከላዊ ጉዳይ (Center of existence) እኛ ብቻ ነን ብሎ ማሰብም አይከይፍም... ጉራ ይበዛዋልና... 


ሰው ሁሉ ከምድሪቱ ላይ ጠፍቶ ምድር ሌሎች ፍጡራንን አቅፋ፣ ተንከባክባ መኖር ግድ ቢላት ፈጽሞ የምትቸገር አይመስለኝም... ከአጥፊ ባህሪያችን አንፃር እንደውም ሳይመቻት አይቀርም... ግና ለጥቂት ቀናት ውሃ ቢርቃት ሕላዌን ድርቅ ሊያረግፋት ይችላል... እና ከውሃ አንፃር ሲታይ ሰው ምንድነው?... 


"In the grand orchestra of the universe, humanity is but one instrument, playing alongside countless others." – Anonymous


ደጉ ነገር ያለንበት Ecosystem ቅድሚያ የሚሰጠውም ሆነ የሚያበላልጠው ፍጥረት የለውም... ሁሉም ለእርሱ እኩል ነው፣ ሁሉም የተፈጥሮን ሚዛን አስጠባቂ ነው...


የሰው ልጅ የሃሳብ ጥመትና የእኔ እበልጥ ትርክት ግን ችግር ፈጠር መሆኑ አልቀረም...

___

እንዴት?... 

___


፩) ተፈጥሮን የምንቀርብበትን መንገድ የተሳሳተ አድርጎታል፤ በዙሪያችን ያሉ ተዋንያንን አስተዋጽዎ ከሰው አሳንሰን ስለምናይ የምንሰጣቸውን ቦታ ዝቅ አድርጎታል፤ ብዙ ተረቶቻችንን ተመልከቱ በእንስሳት ንቀት ላይ የተዋቀሩ ናቸው...

ንቀቱ ታዲያ እንስሳቱ ጋ ብቻ አልቆመም፣ ሰው የምንመዝንበትን ሚዛን አባይ አድርጎታል፤ 'ከራስ በላይ ንፋስ' የሚል ልክ አበጅቷል፤

፪) የርህራሔ ድንበር አፋልሷል፣ እንስሳቱን በጭካኔ እንገድላለን፣ ተክሎችን በግድየለሽነት እናወድማለን... 

"The greatness of a nation and its moral progress can be judged by the way its animals are treated." – Mahatma Gandhi

ይህ ልምምድ በአንፃሩ ሰውን የምናይበትን ዓይን አንሸዋሯል... ሞቱን አርክሶብናል...

፫) ጊዜያዊ ችግር ለመፍታት ዘላቂ ችግር እንፈጥራለን... ከእኛ ተርፎ ለልጅ ልጅ የሚሻገር ሃብት መፍጠር ሲገባን በስግብግብ ቅኝት ከመጪው ትውልድ አፍ ነጥቀን እንጎርሳለን...

"We do not inherit the earth from our ancestors, we borrow it from our children." – Native American Proverb

____

እንዲህም እንላለን... 

"Man is not the lord of all beings. He is a being among beings." – Martin Heidegger

@bridgethoughts
@zephilosophy

ነገረ መለኮት ከሌላ ማዕዘን...
<The I of man is The God of the scripture>

እኔ እንደ በርትራንድ ረስል ‹‹ሐይማኖት የፍርሃት ውጤት ነው›› አልልም፡፡ ይልቁንስ ምንነቱን እና ከየትነቱን የማያውቁት በቅጡ ያልተደመጠ፣ ምላሽ ያልተሰጠው ናፍቆት ወደ ማመን እንደሚመራን አስባለሁ፡፡ በእርግጥ የሕይወት፣ የአምልኮ ነገር ሲጀመር አደራረጉ እንደሞኝነት መሆን አለበት፡፡

አጀማመሩ ልክ ከፏፏቴ እንማውጋት፣ ለጨቅላ እንደማንጎራጎር፤ ምናልባት ለነፋስ እንደማፏጨት ስሜት የማይሰጥ ከሚመስል መዳዳት ሳይሆን አይቀርም፡፡ ነገርግን መሰረታዊው ሰው የመሆን ቅጥም የተሰራው በዚህ የገርነት ቅኝት መሆን አለበት፡፡ ሰው የፍጥረት የበላይ (superior) የመሆኑን ቀቢጽ የሚሰብኩት ከራሱ መካከል ተከስተው ሙሉ በሙሉ ከተፈጥሮ ቅኝት እስኪነጥሉት ድረስ የንጽህና ልጅ ነበር፡፡

ለምሳሌ የላቲን አሜሪካ ቅዱስ ሕዝቦች ኮጊዎች (Kogi) የክርስቶስን አዳኝነት፣ የነብዩ መሐመድን መልዕከተኝነትን ለመስማት ለአንድ ሺህ ስድስት መቶ ዓመታት የቅኝ ገዥዎችን መምጣት መጠበቅ ነበረባቸው፡፡ ነገርግን ሰው መሆን አልጠፋባቸውም፡፡ እንኳን ለመሰላቸው ለመላው ግዑዝ ለሆነው ስነፍጥረት ሁሉ ይራራሉ፡፡ ለሺህ ዘመናት አማኞች ነበሩ፡፡ ለዚያውም የተፈጥሮን ሥሪት የተከሉ... ዛሬም ድረስ የጥንታዊ አያቶቻቸውን የአምልኮ እና አስተሳሰብ ዘይቤዎችን እያስቀጠሉ ዘመናዊውን የሰው ልጅ ሽሽት በኮሎምቢያ አይደፈሬ የተራራ ሰንሰለቶች ይኖራሉ፡፡

እነዚህ ሕዝቦች ለተፈጥሮ ካላቸው ጥንቁቅነት የተነሳ መንገድ ስንኳ ለመስራት አንዲትም ድንጋይ ከቦታዋ አያፈናቅሉም፤ አንዲትም ሀረግ አይነቅሉም፡፡ ሁሉንም ነገር የሚከውኑት የተፈጥሮን የልብ ምት በተከተለ መልኩ ነው፡፡ ሰሚ ባያገኙም ቅሉ ስህተተኛው ታናሽ ወንድማችን ለሚሉት ዘመናዊው የሰው ልጅ ተፈጥሮን ስለመጠበቅ አስፈላጊነት በተከታታይ መልዕክቶችን ይልካሉ፡፡
እንዲህ የንጽህና ልጅ በነበረ ጊዜ ሰው ጨካኝ በሚመስለው ነገር ግን ፍትህና ርትዕ ሚዛኑ በሆነው ስሙር የተፈጥሮ ሰሌዳ ላይ ጊዜያዊያነቱን፣ አላፊ ጠፊነቱን በጸጥታ የተቀበለ ስኩን ፍጥረት ነበር፡፡ ተፈጥሮን ለመግዛት ለመግራት በበላይነት ስሜት ከመቋመጥ ይልቅ ተፈጥሮን መልበስ፣ መዋረስ ሰው የመሆን ደመነፍስን ያሰለጥን የለምን?

ሁሉም ነገር ሲጀመር የሰው ልጅ የመሆንን ነገረ ውል ለመካን ሙዝን ልጦ የመበላት ጥበብ ማወቅ ብቻ ይበቃው ነበር፡፡ ሲፈጠርም ጀምሮ ስሪቱ የተፈጥሮ ነው፡፡ በእርግጥም ያኔ የሰው ልጅ ደመነፍስ እንደመላዕክት፣ እንደመለኮቱ ጉልህ ‹እኔነቱ በስግብግብ ምሪት ያልደበዘዘ ገር (simplistic) ነበር፡፡

ሊዮ ቶልስቶይ የጻፈው በብዙዎች ዘንድ ሊታወቅ የሚችል አንድ አስገራሚ ተረት አለ፡፡ አሳጥሬ ልተርከው..

በአንድ ደሴት በብህትውና የሚኖሩ ሦስት ጻድቃን ነበሩ፡፡ አኗኗራቸው ተርታ ነው፡፡ ቀስ በቀስ ስለቅድስናቸው በአጎራባቿ ከተማና በመላው ሀገሪቱ ዝነኞች ሆኑ፡፡ ሰዎች ወደ እነርሱ ይጎርፉ ጀመር፡፡

ይህ ያላስደሰተው የአጎራባቿ ከተማ የቤተክህነት አስተዳዳሪ አንድ ቀን ሊገበኛቸው በጀልባ ሄደ፡
እንደደረሰም ጠየቃቸው..

‹‹ዝናችሁ በከተማውና በሀገሪቱ ናኝቷል፡፡ ለመሆኑ ለቅድስና ያበቃችሁ የተለዬ የምትጠቀሙት ጸሎት አለን?

‹‹እውነቱን መናዘዝ ይኖርብናል፡፡ በሥላሶች፣ በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ከማመናችን የተለየ ምንም የምናውቀው ፀሎት የለም፡፡ ይልቁንስ የምንፈልገው መናገር ነው።ይፈጸምልናልም፡፡››

እንግዳው የቤተክህነት ሰው ሳቀ፡፡ ያለ ጸሎት የሚሆን ነገር እንደሌለ አስረድቶ ፀሎቱን አስጠናቸው፡፡

‹‹እባክህ እኛ የተማርን ሰዎች ባለመሆናችን ጸሎትህ ረጅም ከመሆኑ የተነሳ ልናስታውሰው አልቻልንምና ድገምልን፡፡›› ባሉት ጊዜ እንደገና አስጠናቸው፡፡ ጸሎቱን ለሦስተኛ ጊዜ እንዲያጠኑት ረዳቸው፡፡

በአሸናፊነት ስሜት ወደ እናት ከተማው መመለስ ጀምሮ የሀይቁ መሀል ላይ ሲደርስ ግን ለማመን የሚከብድ ነገር ሆነ፡፡ ሦስቱ መናኒያን በውኃው ላይ በፍጥነት እየተራመዱ ተጠጉት...

‹‹እባክህ ያስጠናኸን ጸሎት ረጅም ስለሆነ እኛም የተማርን ባለመሆናችን ተረስቶናል እና ብትደግምልን፡፡›› ተማጸኑት፡፡

በውኃ ላይ እንደቀላል መራመድ በሚያስችል ቅድስናቸው የተደነቀው እንግዳው ጎብኚ ግን በውኃ ላይ እስከመራመድ የሚያስችል የመብቃታቸውን ተዓምር ከተመለከተ በኋላ ...
«በፍጹም!   ትክክለኛው ጸሎት የእናንተው ስለሆነ በዚሁ ቀጥሉ ብሎ አሰናበታቸው፡፡››

የሰው ልጅ የንጽህና ልጅ በነበረ ጊዜ እንደነዚህ ሦስት ጻድቃን ነበረ፡፡ በዘመን ሂደት ቀስ በቀስ ሰው መሆንን ረስቶ አውሬነትን ተለማመደ፡፡ ሰው የመሆን ውሉ ሲደናገረው በመጽሐፍ ቅዱስ ‹‹ሰሎሞንስ ስንኳ በዚያ ሁሉ ክብሩ እንደነሱ አልለበሰም›› የተባለላቸው የሜዳ አበቦች ግን አበባ መሆን እንግዳ አልሆነባቸውም፡፡ አበባ ለመሆን ብዙ ምርምር፣ ላቦራቶሪ አላስፈለጋቸውም፡፡ የጽጌ ጌጥነታቸውን ለመቀዳጀት የንጽህና ልጆች መሆን ብቻ ይበቃቸዋል፡፡

የሰውን ልጅ ግን እናውቅልሃለን በሚሉ በራሱ በሰው ልጆች የመላው ፍጥረት የበላይ መሆኑን እየተጋተ ልጅነቱን ካደ፡፡ በሚያምነው ፊት ምንምን፣ ጊዜንም ቢሆን የማይፈራ የነበረውን ፍጥረት በሂደት ድንጉጥ አደረጉት፡፡ ድንጋጤው ጭካኔን ወለደ፡፡

ለራሱ ለመላው ስነፍጥረት ሁሉ ጭካኔን የሚነዛ አረመኔ ሆነ፡፡ ከጊዜና ከቦታ ጽንፍ፣ ከራስ መዳዳት በላይ አልፎ ማሰብ የማይችል ድኩማን...


በፍም እሳት ማቃመስ
ያዕቆብ ብርሀኑ

@Zephilosophy

የጠፋውን የሰው ልጅ ፍለጋ (Search for the lost human soul)

ዘመኑ 1950ዎቹ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ... ከሁለቱ የዓለም ጦርነቶች ስካር የባነነው ዓለም ለሌላ ዓይነት ባርነት ራሱን ሲያዘጋጅ ተገኘ፡፡ ሥልጣኔውም አገዘው፡፡ የሥልጣኔ ቀዳሚው ተልዕኮ የሰውን ልጅ እንሰሳዊ ደመነፍስ ማላመድ (taming human animalistic aggresion) ቢመስልም ውጤቱ ግን የተገላቢጦሽ ሆነ፡፡ ለኤሮፓዊ ፋውስታዊ የዛገ መዳዳቱ ስምረት ቴከኖሎጂው ረዳት ሆነለት፡፡

ዘመኑ ሰው ወደ አሻንጉሊትነት የሚያደርገውን የመምዘግዘግ ጉዞ አሀዱ ያለበት ሆነ፡፡ በአዲሱ ፈጠራ ቴሌቪዥን በመታገዝ "ፖፕ ከልቸር" ሰለጠነ፡፡ ሁሉም አብረቅራቂው ዘመን አመጣሽ ሳጥን ጋር ፍቅር ወድቆ ለአዲሱ ጊዜ ባርነት ራሱን አዘጋጀ፡፡ ዓመታት ተቆጠሩ፡፡ ቴክኖሎጂው በቀኝም በግራም እኩል ይመነደጋል፡፡ ቫይረሱ እና አንቲቫይረሱ፣ ሚሳኤሉና ጸረሚሳኤሉ እኩል ይበለጽጋሉ፡፡

ዛሬ ከሰባ ዓመታት በኋላ በዓለምአቀፍ ደረጃ ወደ ሁለት ቢሊዮን የሚጠጉ የቴሌቪዥኖች ዝግጅቶች ፣ ከ5 ቢሊዮን በላይ የሞባይል ስልኮች በሰው ልጆች እጆች ላይ ይገኛሉ። በአንጻሩ በሰው ልጆች የንባብ አትሮኖሶች ላይ እንደተዘረጉ የሚገመቱት መጻሕፍት ዓይነት ከ150 ሚሊዮን አይበልጥም፡፡

እነሆ ከዚያ ጊዜ ጀምሮ ሞታችን ረክሶ ‹ላይቭ ስናየው ስንኳ ማስደንገጡ ቀንሷል፡፡ እንበላለን፤ ግን አናጣጥምም፡፡ እንዋሰባለን፤ ግን ፍቅርን ረስተናል፡፡ አብረን ሆነን ለብቻችንን ነን፡፡ አብረን እየኖረን አንዳችን ለሌላችን በዓድ፣ ሩቅ ነን፡፡ ወዳጅነት፣ ሣቅ፣ ፈገግታ፣ መታመን፣ ፍቅር፣ ፍትወት... ሸቀጥ ሆነው በገበያ ዋጋ ይቸበቸባሉ፡፡

ሰብዓዊት የማይቀለበስበት አስፈሪ ውጥንቅጥ ውስጥ ገብቷል፡፡ አንዳንዶች ይህ አረዳድ ጭፍንነት ሊመስላቸው ይችላል፡፡ አንዳንዶች ሀዘኑ ቤታቸው እስኪገባ ድረስ የመቃብር ደወሉ በየዕለቱ ለእነርሱ እንደሚደወል ይረሱታል፡፡

እናስ ኤሪክ ፍሮም እንዳስጠነቀቀው የሚቀጥለው ዘመን ሮቦቶች ለመሆን ምን ያክል ይቀረናል? በዚያ ዘመን (በ195oዎቹ አጋማሽ) የተነሱት እንደ ኤሪክ ፍሮም ዓይነት የሰው ልጅ ዕጣ ያስጨነቃቸው አሰላሳዮች ሰው ስለመዳረሻው እንዲጠነቀቅ አብዝተው ቢወተውቱም ሁሉም ከአጥበርባሪ ሳጥኗ ጋር ሲወዛወዝ ሰሚ አልነበራቸውም፡፡ ኤሪክ ፈሮም በ1955 እ.ኤአ በታተመ The Sane Society› በተሰኘ መጽሐፉ ላይ እንዲህ አለ፡፡

‹የ19ኛው ክፍለዘመን ጥያቄ፣ ትርክት ‹‹እግዚአብሔር ሞቷል›› ነበር፡፡ የሀያኛው ክፍለዘመን ፈተና ግን የሰው ልጅ ሞቷል› ሆነ፡፡ በ19ኛው ክፍለዘመን ኢ-ሰብዓዊነት ማለት ጭካኔ ነበር፡፡ በ20ኛው ክፍለዘመን ግን ኢሰብዓዊነት ማለት መደንዘዝ፣ ስሜት ማጣትና መነጠል ሆነ፡፡ የትናንት ስጋታችን የሰውን ልጅ ወደ ባርነት እንዳይገባ ነበር፡፡ የነገ ስጋታችን ግን የሰውን ልጅ ከሮቦትነት የመታደግ ሆኗል፡፡››

‹‹ሁላችንም በዘመናዊው የምዕራብ ዓለም የምንኖር ሰዎች እብደት ውስጥ ነን፡፡ ራሳችን እያታለልን ላለመሆናችን ምን ዋስትና አለን?››

ዓለም መልክ የሌለው መገማሸር ውስጥ ገብታለች፡፡ ልክ አንደ ሁልጊዜው!... በዚህ ሂደት ሰው የመሆናችን ቀለም አጥተናል፡፡ ሰው የመሆናችን ውሉ በምን ይረጋገጥ? ከቅድመ አያቶቻችን የሚያስተሳስረን ፈትለነገር ከተቋረጠ ሺህ ዘመናት አልፈዋል፡፡ በሕንጻ ሰንሰለቶች መካከል እየተመላለስን ስንኳ ሕልማችን የተራራ፣ የሸንተረር፣ የአደን፣ የለቀማ ነው፤ እንደ ግዞተኛ ነን፤ ፊሊፒናዊ፣ ቼካዊ፣ ቱርካዊ... መሆናችን፣ የመጽሐፍ ቅዱስ፣ የቅዱስ ቁርዓን፣ ወይም የማናቸውም ቅኝት ሥሪት መሆናችን እውነታውን አይቀይረውም፡፡

እኔ ግን የዓይኑ ቀለም ያላማራቸውን በጅምላ ኮንነው ሰልፊ እየተነሱ ዘቅዝቀው የሚሰቅሉ ሕዝቦች ሀገር ዜጋ ነኝ፡፡ ያ ሁሉ የሺህ ዘመናት ወንጌል፣ ሥነምግባር፣ ሀፊዝ፣ ሥርዓት፣ ትምህርት፣ ግብረገብነት በቅፅበት ውኃ በልቶት መቅላት፣ እስከነፍስ ማቃጠል፣ መደፍጠጥ፣ ማሳደድ... ሁሉም በሚያስደነግጥ ፍጥነት ሲከናወን አቅመቢስ ስዱድ፣ ዲዳ ሆኘ ተመልከቻለሁ፡፡ ታምሜያለሁ፡፡ ብዙ ኢፍትሃዊነት ባለበት ምንም ማድረግ ካለመቻል በላይ የሚያም ምንስ ነገር ይኖራል?

ለነገሩ በየትኛውም የዓለም ክፍል በሰብዓዊነት፣ በአጠቃላይ በስነፍጥረት ላይ የሚቃጣ በደል ካላመመኝ የስካሩ አካል ሆኛለሁ ማለትም አይደል? አንዳንዶች ለዚህ መድኃኒቱ ዜግነትን ማስረጽ፣ ሕገመንግስት መቀየር... ዓይነት _ ጨዋ ሐሳቦችን ሲሰነዝሩ እሰማለሁ፡፡ ምንኛ የዋሆች ሆነዋል ጃል! የታመመው በአጠቃላይ የሰው ልጅ (ሰብዓዊነት) መሆኑን ማየትስ እንዴት ይሳናቸዋል? ይህ የሰብዓዊነት ማሽቆልቆል፣ ስርዓት በመቀየር፣ ደንደሳም ዴሞክራሲ በማስረጽ፣ በአዋጅ በማስነገር፣ ኢትዮጵያን እንደ አሜሪካ በማበልጸግ ብቻ ሊሻሻል አይችልም፡፡ እንዲውም ሁላችንም ከጫፍ እስከ ጫፍ እንደ ሰው ካላሰብን አንተርፍም፡፡


ዘመናዊው የሰው ልጅ ከቅድመ አያቶቻችን አንጻር የሁሉም ነገር ውስጥ መትረፍረፍ ውስጥ ነው፡፡ ዛሬ የአንድ አሜሪካዊ ቤተሰብ አማካይ የመገልገያ ቁሳቁሶች ብዛት እስከ 300,000 ይገመታል፡፡ ከመቶ ዓመታት በፊት ከነበረው ጋር ሲነጻጸር 5000% እጥፍ ተመንድጓል፡፡ ዘመኑ በሁሉም ነገር የመትረፍረፍ (Abundance) ቅዠት ውስጥ የሚዳክር ይመስላል፡፡ ነገርግን መትረፍረፍ መቅሰፍት ሆኖብን ምኞታችን፣ እውነታችን፣ የሕይወት ትርጉማችን አሳክሮብናል፡፡ ምንም የማይፈይድልን የመረጃ ናዳ ያጥለቀልቀናል፡፡ በተሳከረ የመረጃ ቱማታ ተዋክበን እውነታችን ራሱ ዋጋ አጥቷል፡፡

ዘመኑ እንደየትኛውም ግልብ ዘመን ነበርና ኤሪክ ፍሮምና መሰሎቻቸው አድማጭ አላገኙም፡፡ እንደየትኛውም ዘመን... ዛሬ ለስሙ እንሰዋለን የሚሉ ቢሊዮናት ተከታዮች ያሉት መሲሁ በቁርጡ ቀን ከመስቀሉ ፊት ለፊት ለብቻው እንደነበረበት ዘመን፡፡ የሚያሳዝነው ዘመን ልብ መግዛት ሲጀምር ዕድሎች ቁጭት ሆነው ከተፍ ማለታቸው እኮ ነው፡፡

የሰው ልጅ የለየለት ዕብደት ውስጥ ገብቷል፡፡ ነጠል ብሎ ለሚታዘብ ተመልካች የሚታየው የሚሰማው  ሁሉ  አጃኢብ ነው፡፡ ሥልጣኔው ሁሉ በየዕለቱ የሚያስመዘግበው መካን፣ መራቀቅ የአውዳሚነት መሆኑ ተስፋ ያስቆርጣል፡፡ ከጦር መሣሪያ ጋር ያልተነካካው ቴክኖሎጂያዊ ፈጠራ ስንኳ በየዕለቱ ሰብዓዊነትን የሚያኮሰምን የመሆኑ ነገር ያስደነግጣል፡፡

ተመራማሪዎች በቅርቡ ሰው በማይደርስባቸው አስፈሪ የአርክቲክ አካባቢዎች ሳይቀር ብዙ ሺህ ቶን የሚመዝን የማይበሰብስ ቆሻሻ አግኝተዋል፡፡ የሰው ልጅ አሁን በተያያዘው ግዴለሽ ጎዳና ከቀጠለ ሩቅ በማይባል ዘመን ሕይወት ከውቅያኖሶችና ባህራት ተጠቃልሎ ሊጠፋ ይችላል፡፡


በፍም እሳት መቃመስ
ያዕቆብ ብርሀኑ

ይቀጥላል
@Zephilosophy

ግለሰባዊነት

ምንጭ ፦ ከፍስሀ ጋር መወለድ (ኦሾ)
ትርጉም ፦ ዩሐንስ አዳም

ሰዎች የሚኖሩት ግለሰባዊ ባልሆነ ዓይነት ህልውና ውስጥ ነው:: እነርሱ የሚኖሩት እንደ በጎች ነው፡፡ ስለዚህ ስለ ግለሰባዊነቱ አመፁ ፣ ነፃነቱ ፣ የሚናገር ኢየሱስን ወይም ቡድሐን የመሰለ ሰው እዚያ ሲኖር መጠላቱ ወይም አለመወደዱ ተፈጥሯዊ ነው፡፡ ስብስቡ (መንጋው) ይፈራል መሰረታቸው ይነቃነቃል፡፡ ኢየሱስ ትክክል ከሆነ ከዚያም መላው የስብስቡ የህይወት ንድፍ መቀየር ይኖርበታል፡፡ ይህ ደግሞ በጣም ብዙ ስራን ይጠይቃል ሰዎች ደግሞ በባርነታቸው ላይ ብዙ ኢንቨስት አድርገዋል፡፡

የኢየሱስ መገኘት ወይም አሁናዊነት ሰዎችን የኪሣራ ስሜት እንዲሰማቸው ያደርጋል፡፡ ቡድሐን ባገኛችሁበት ቅፅበት ወደ በጣም አስቀያሚ ኢ-ሰባዓዊ ፍጥረት ዝቅ ትላላችሁ፡፡ ሁሉንም ክብር ታጣላችሁ፤ ኢ-ሰባዓዊ በሆነ መንገድ እንደታያችሁ ይሰማችኋል፡፡ ምጡቆች ከሆናችሁ የቡድሐን መገኘት እንደ ማንሠራሪያነት ትጠቀሙበታላችሁ፡፡ በአላዋቂነት ውስጥ፣ በእንቅልፍ ውስጥ ስትኖሩ እንደነበር የምታዩ ትሆናላችሁ:: እናም የቡድሐ መገኘት እና አሁናዊነት በጨለማው የነፍሣችሁ ሌሊት ውስጥ የብርሃን ጨረር እንደሆነ በመገንዘብ ለቡድሐ ታላቅ ምስጋናን ታቀርባላችሁ።

ዳሩ ያንን ያህል ምጥቀት ግን በጣም እያሰለሰ የሚገኝ ነው፡፡ ሰዎች ግትሮች እና ደደቦች ናቸው:: ወዲያውኑ ነው አፀፋ የሚሰጡት፡፡

ወደ ላይ ከማንሰራራት እና የቡድሐን (የነቃውን ሰው) ጫፍ ፈተና በመውሰድ ፋንታ ዳግም ማሸለብ ይችሉ እና ጣፋጭ ህልሞች ተብዬዋቻቸውን ያልሙ ዘንድ ቡድሐን፣ ኢየሱስን የመሰሉ ሰዎችን ያጠፏቸዋል፡፡

ለዚያ ነው ከእኔ ጋርም በተቃርኖ ውስጥ የሆኑት፡፡ እኔ የሆንኩኝ ረብሻ ዓይነት ነገር ነኝ፡፡ የእኔ መገኘት ችላ ሊባል አይችልም፡፡ አንድም ከእኔ ጋር መሆን አለባችሁ አልያም ደግሞ ከእኔ በተቃርኖ ውስጥ መሆን ይኖርባችኋል፡፡ የአንድን ሰው አሁናዊነት (መገኘት) ችላ ማለት ሣትችሉ ስትቀሩ መምረጥ ይኖርባችኋል፤ ታላቅ ትርምስም በፍጥረታችሁ ውስጥ የሚኖር ይሆናል - ምክንያቱም የትኛውም መምረጥ ቀላል አይደለም፡፡ መምረጥ ማለት ደግሞ መቀየር ማለት ነው::

ለሃምሣ ዓመታት በተወሰነ መንገድ ኖራችኋል እንበል፡- በነዚያ ዓመታት ውስጥ እነዚያ ልምዶች ሰምረዋል፡፡ አሁን በድንገት እኔ እዚህ ሆኜ እውነተኛ ህይወት ብላችሁ ታምኑበት ከነበረው መቃብራችሁ እየጠራኋችሁ ነው:: እኔ እዚህ ስትኖሩላቸው የነበሩት ሁሉንም ነገሮች፣ ሁሉም እሤቶቻችሁን፣ ግብረ - ገባዊነት ተብዬዎቻችሁ፣ ሁሉም ዕውቀቶቻችሁን፣ እየኮነንኩኝ ነው፡፡ በጣም ደፋር ሰዎች፣ በጣም የተመረጡ ሰዎች ብቻ ና፥ቸው በሁኔታው ማንሰራራት የሚችሉት እና ያላቸውን ሁሉንም ነገር ሊታይ ለማይችል ግን ዕምነትን ሊያሣድሩበት ለሚችል ነገር አደጋው ውስጥ ሊከቱ የሚችሉት፡፡ አሁን ይህ ለተራው መንጋ (ህዝብ) አስቸጋሪ ነው፡፡ ተራው መንጋ መወሰን የሚችለው ለታወቀ ነገር ነው፡፡ ኢየሱስ አንድ ያልታወቀ ነገር ነው፤ ቡድሐ ከባሻገሩ ያለ አንድ የሆነ ነገር ነው:: አሁን ጥያቄው አንድም የታወቀውን፣ አስተማማኙን፣ ምቹውን መምረጥ አልያም ይህንን ጅብዱ መምረጥ እና ካርታ ላይ ወዳልሰፈረው፣ ፈፅሞ እርግጠኛ ሊሆኑበት ወደማይችሉት መሆኑ አልያም አለመሆኑ ወደማይታወቅበት አንድ የሆነ ነገር
ውሥጥ ከቡድሐ ጋር መሄድ ይሆናል፡

ምናልባት ቡድሐ ራሱ ተሸውዶ ይሆናል ወይም ደግሞ ቡድሐ አታላይ ሊሆን ይችላል፡፡ ይህንኛው፣ ያንኛው የሚል ምልዑ የሆነ እርግጠኛ የሆነ ምንም መንገድ የለም፡፡ አንድ ሰው በጥልቅ ማመንታቱ፣ በጥልቅ ግራ መጋባቱ፣ በጥልቅ መንገዳገዱ ከቡድሐ (ከነቃው ሰው) ጋር መሄድ ይኖርበታል፡፡ እስካሁንም ወጣቶች የሆኑቱ ፣ አዕምሯቸው አቧራዎችን ያልሰበሰበው፣ የተደሞ ብቃት ያላቸው፣ የህይወት አክብሮት ስሜት ያላቸው፣ ፍፁም ያልተዘጉ፣ ከህይወት ጋር ያላቸውን ጉዳይ ገና ያልጨረሱ፣ እስካሁንም ድረስ ያልሞቱ ...እነዚህ ጥቂት ሰዎች ብቻ ናቸው ከእኔ ጋር፣ ከኢየሱስ እና ከቡድሐ ጋር መሄድ የሚችሉት፡፡ ሌሎቹ ከእኔ፣ ከኢየሱስ እና ከቡድሐ ጋር በተቃርኖ ውስጥ ሊሆኑ ግድ ነው::

በተጨማሪም ሌሎች ምክንያቶች አሉ ሰዎች የቡድኖች አባል መሆን ይፈልጋሉ፡፡ ቡድን አባል መሆን አንድ የሆነ በትክክለኛው መንገድ ላይ ነኝ የሚል መፅናናትን እና እርካታን ዓይነት ነገር ይሠጣል፡፡

እውነት በመንጋው ተቀባይነት ልታገኝ አትችልም፡፡ የዚህ ምክንያት ደግሞ መንጋው የሚኖረው በውሸቶች ውስጥ ስለሆነ ነው፡፡ እናም እነርሱ እነዚያ ውሸቶች ውሸቶች እስከማይመስሉ ድረስ ለረዥም ጊዜ ስለኖሩባቸው ውሸቶቹን የምር ያምኑባቸዋል፡፡ ከእነርሱ እምነቶች የተለየ ነገርን ስትናገሩ ግራ ይጋባሉ እናም ማንም ደግሞ ግራ እንዲገባው አይፈልግም፡፡ ውስጣዊ መነጋነግን ፣ ግራ መጋባትን በውስጣችሁ ትፈጥራላችሁ እናም ማንም ደግሞ በጥርጣሬ ውስጥ መሆንን አይፈልግም፡፡ እዚያ ግን ጥርጣሬ አለ፡፡ እውነትን አውቀው በነበር ምንም ፍርሃት አይኖርም ነበር፡፡ እነርሱ እውነትን አያውቁም፡፡ ብቻ ያምናሉ፡፡ በጥልቁ ነፍሣቸው ውስጥ ጥርጣሬ አለ፡፡ ስለዚህ ከእነርሱ በተቃርኖ የሚሄድ አንድ የሆነ በምትናገሩበት ጊዜ ጥርጣሬ ማንሰራራት ይጀምር እና ከላይ ቦታውን መያዝ ይጀምራል፡፡ እናም እነርሱ ደግሞ በጥርጣሬ ውስጥ መሆንን ይፈራሉ፡፡ እያንዳንዱ ሰው እርግጠኝነትን ይፈልጋል፡፡ ለምን? ምክንያቱም እርግጠኝነት በራስ መተማመንን ይሠጣችኋል፡፡ ጥርጣሬ እንድትንቀጠቀጡ ያደርጋችኋል፡፡

እናም እኔ ደግሞ ብዙ ጥርጣሬን በውስጣችሁ እየፈጠርኩኝ ነው - ምክንያቱም በራዕዬ ውስጥ ጥርጣሬ ውሸት የሆኑ እርግጠኝነቶቻችሁን ካላወደው በስተቀር እውነተኛውን እርግጠኝነት የመቀዳጀቱ ዕድል አይኖርም፡፡ እውነተኛው እርግጠኝነት ከዕምነት አይመነጭም፡፡ እርግጠኝነት የሚመጣው ከልምድ ነው ፤እርግጠኝነት የሚመነጨው በራሣችሁ ማወቅ ነው::

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የሙላ ናስሩዲን ቀልዶችና ጨዋታዎች
በግሩም ተበጀ
@Zephilosophy

ቁማርተኛው - ፓስካል

ሳንቲምን ወደ ላይ ብታፈናጥር፣ ሳንቲሙ ሰው ባለበት አልያም አንበሳ ገጽ ባለበት ይገለበጣል፡፡ እድሉም ሃምሳ ሃምሳ ነው፤ ሳንቲሙ ችግር ያለበት ወይም ጠማማ ካልሆነ በቀር። ሰው መረጥክ አንበሳ፤ ውጤቱ ላይ እኩል እድል ነው ያለህ:: የእግዚአብሔር ሃለወትስ? እግዚአብሔር ይኑር ወይም አይኑር እርግጠኛ ካልሆንክስ? በዚህ ሃሳብ መቋመር አለብህ? እግዚአብሔር የለም ብለህ ሕይወትህን እንዳሻህ ትመራለህ ወይስ በእግዚአብሔር መኖር አምነህ እንደሱ ፍቃድ ትኖራለህ? ብሌስ ፓስካል (1623-62) የተባለ ክርስቲያን ይህን ሃሳብ ተመራምሮበት ነበር፡፡

ፓስካል የአየር ግፊት መለኪያ የሆነውን ባሮ ሜትርን እና ሜካኒካል ካልኩሌተርን ፈልስፏል፡፡ ልክ እንደ ሳይንቲስትነቱ እና ፈላስፋነቱ ሁሉ፣ ፓስካል ግሩም የሂሳብ ሊቅ ነው፡፡ ከሂሳብ እሳቤዎቹ ውስጥም ይበልጥ የሚታወቀው በይሁንታ (probability) ሃተታዎቹ ነው፡፡ ፓስካል ፈላስፋ ብለን ከምንጠራው ይልቅ የስነ-መለኮት ጠቢብ ብንለው ይወዳል።

እናም ፓስካል በአመንክንዮ አስደግፎ በአምላክ መኖር ማመን እንዳለብን ያስረዳናል። ለእሱ በእግዚአብሔር ማመን የልብ ጉዳይ እንጂ የምክንያት ጉዳይ አይደለም፤ ምንም አይነት ማስረጃም ሊቀርብለት እንደማይችል ያስባል፡፡ እግዜርንም ማወቂያው መንገድ ልብ እንጂ ጭንቅላት አይደለም ይለናል።

እናም እግዜር አለ ወይም የለም በሚሉ ጥርጣሬዎች ሙግት ላይ የትኛው ጋ መቆም እንዳለብን የሚያሳይ አንድ ቁመራ ያሳየናል፡፡ ይህም ቁመራ ልክ እንደ ሳንቲሙ ሁሉ በእድል ላይ ይመሰረታል። አሪፍ ቆማሪ ከሆንክ፣ ሁሌም ቢሆን ከመቋመርህ በፊት ያሉህን እድሎች ትመረምራለህ፤ የሚያከስርህ ከሆነ አትገባበትም፡፡ እና በአምላክ መኖር ላይ እንዴት እንቋመር?
በአምላክ መኖር እርግጠኛ አይደለህም ብለን እናስብ፤ አሁን አማራጮች አሉህ።

ሕይወትህን አምላክ እንደሌለ እርግጠኛ ሆነህ መኖር ትችላለህ፤ እናም ልክ ከሆንክ እድሜ ልክህን ኃጢአት ሰራሁ አልስራሁ ሳትል እና ሳትጨነቅ ትኖራለህ፤ ቤተክርስቲያንም ሄደህ የሶስት ሰዓት ርዝማኔ ያለው ቅዳሴ ላይ የምታጠፋው ጊዜ አይኖርም፡፡ ሆኖም ይሄኛው ምርጫህ ልክ ካልሆነና በአምላክ ሳታምን ከሞትክ፣ ገነት የመግባት እድልህን ከማበላሸት በተጨማሪ ዘላለማዊ በሆነ እሳት ውስጥ ትማገዳለህ፡፡ በዚህ ምርጫህም የሚኖረው የመጨረሻ መጥፎ ነገር ሲዖል መግባት ይሆናል።

በሁለተኛው ምርጫህ፤ አምላክ እንዳለ አምነህ መኖር ትችላለህ። ትጸልያለህ፣ ቤተ-ክርስቲያን ትሄዳለህ፣ መጽሐፍ ቅዱስን ታነባለህ ወዘተ። እናም እድልህ ሆኖ አምላክ ከኖረ ዘላለማዊ የሆነ ሕይወትን ትሸለማለህ። ነገር ግን ባይሳካልህ እና አምላክ ባይኖር፣ የምትቃጠልበትም ሆነ ቅጣት የምትቀበልበት ሁናቴ አይኖርም፡፡ ከሞትክም ተሳስቼ ነበር ለማለት የሚሆን ጊዜ እንኳ አይኖርህም᎓᎓ ፓስካል ይህን ሃሳቡን እንዲህ ይለዋል “ካሸነፍክ ሁሉንም ታገኛለህ ፤ ከተሸነፍክ ሁሉንም ታጣለህ፡፡''

ፓስካል በአምላክ መኖር ካመንክ እነዚያን ጣፋጭ ኃጢአቶችን እንደምታጣቸው አልጠፋውም፡፡ ሆኖም ደስታን በሃብት እና በዝና ብቻ ማነው ይገኛል ያለው ታማኝ፣ ቅን፣ ትሁት አመስጋኝ፣ ለጋስ፣ መልካም ባልንጀራ እና እውነት በመናገር ውስጥም ደስታ ይገኛል፡፡

እናም የፓስካልን ቁመራ ስናጠቃልለው፤ በአንድ በኩል ያሉት ዘላለማዊ ሕይወት ወይም ገነትን ያገኛሉ፤ በሌላኛው በኩል ያሉት ደግሞ ዘላለማዊ ቅጣት ወይም ሲኦልን ያገኛሉ፡፡ የትኛው ይሻላል? የትኛውንስ ትመርጣለህ?
ፓስካልም፤ “ፈጣሪ የለም ብዬ ሲኦል ከምገባ፣ አለ ብዬ ባይኖር ይሻላል” ይለናል።

እናም ጥሩ ምክንያታዊ እና ጥሩ ቆማሪ ከሆንክ ምርጫህ አምላክ አለ ይሆናል ባይኖርም ምንም አትሆንም፤ ከኖረም ዘላለማዊ ሽልማት ይጠብቅሃል።

ሆኖም ይህ የፓስካል ቁመራ ልክ ነው? ምናልባትም ምርጫህን በአምላክ መኖር ላይ አደረግክ እንበል፤ ሆኖም ውስጥህ ባያምንበት ምን ይፈጠራል? አሁንም ገነት ትገባለህ? ገነትን ለመውረስ ምን ያህል እምነት በአምላክህ ላይ ሊኖርህ ይገባል? ፓስካል ይህን ሲመልስ፣ አንዴ በአምላክ መኖር ካመንክ በኋላ ወደ ትክክለኛው መንገድ ለመግባት መሞከር ይኖርብሃል። ቤተ-ክርስቲያን ሂድ፣ ጸልይ፣ አትስረቅ፣ አትዋሽ፣ ጠበል ተጠመቅ፣ የኃይማኖት አባቶች የሚሉህን ተከተል ወዘተ...። እናም እውነተኛዋን መንገድ ፍለጋ ስትኳትን፣ እምነትህ እየጠነከረ ይመጣል፤ ወደ አምላክህም ትቀርባለህ። ይህም ዘላለማዊ ሽልማትን የማግኛ እና ከቅጣት የመሸሺያ መንገድ ነው፡፡

ሁሉም ሰው በፓስካል እሳቤ ይስማማል ማለት አንችልም፤ ከፓስካል ቁመራ ካሉት ችግሮች አንዱ አምላክ ቢኖርም ምናልባትም አንተ የእሱ ሰው ላትሆን ትችላለህ። የሚኖረው አምላክስ የማን ነው? የክርስቲያን፣ የሙስሊም፣ የአይሁድ፣ የቡድሂስቶች ወይስ የማን? እንዲያውም የተሳሰተ አምላክን ስታመልክ ከርመህ ዘላለማዊ ሕይወትን ስጠኝ ብትለው፣ ይበልጥ የሚናደድብህ አምላክ ቢሆንስ? ወይም ደሞ ቢኖር እንኳ ሰዎች እንደሚሉት ስለተሳሳትክ ብቻ ሲኦል ውስጥ የሚዶልህ አምላክ ላይሆን ይችላል፡፡ የፓስካል ቁመራ መነሾ የእርሱ አምላክ ልክ እንዲሆን ከመመኘት ይነሳል፤ ሆኖም ለዚህ መልስ አይሰጠንም፡፡ አምነህም ልክ ባልሆነ አምላክ ካመንክ ሲኦል ትገባለህ፤ ወይም ያንተ አምላክ ውሸትን የሚጠላ ከሆነ እና አንድ ቀን ስቶህ ብትዋሽ ሲኦል ትገባለህ፡፡ ፓስካል እንዳሰበው ቁመራው ቀላል አይደለም፡፡

መፅሀፍ- የፍልስፍና ማዕድ
ደራሲ - ሰለሞን
@zephilosophy

ተመስጦ (meditation)

ብዙ ሰው ከራሱ ጋር የግል ጊዜ ስለማይወስድ ሂወቱ የተረጋጋ አይደለም!

የሰው ልጅ ዕለት ተዕለት በሚኖረው ኑሮ ውስጥ ሲደክመው ዕረፍት ማድረግን ፤ የሰውነት ክፍሎቹን ለማፍታታት መንጠራራትንና ማፍታታትን ፤ የድብርት ስሜት ሲሰማው ማፋሸግንና ሲጨንቀው ስሜቱን ለማረጋጋት ዓየር በደንብ ወደ ውስጥ አስገብቶና ወደ ውጭ በረጅሙ መተንፈስን በተፈጥሮ የታደላቸው ገጸ በረከቶች ናቸው፡፡ ከፍ ሲልም መንፈሱን ወደ ትልቁ ማማ ሰማየ ሰማይ በመውሰድና በመመሰጥ አእምሮውንና መንፈሱን ያድስበታል፡፡

ተመስጦ ሰዎች ከጥንት ጊዜ ጀምሮ አእምሯቸውንና ህይወታቸውን የሚቆጣጠሩበት እንዲሁም እራሳቸውን ፈልገው የሚያገኙበት የአእምሮ ፤የአካልና የመንፈስ እንቅስቃሴ ነው፡፡ በተጨማሪም ተመስጦ ሰዎች አእምሯቸውን እንደ ኤሌክትሪክ ማብሪያና ማጥፊያ ባሻቸው ሰዓት ማሰብ የሚፈልጉትን እንዲያስቡ ማሰብ የማይፈልጉትን ደግሞ ከአእምሮአቸው ውስጥ በቀላሉ የሚያጠፉበት ተፈጥሯዊ የአእምሮ ቁልፍ ነው፡፡

በአንድም ይሁን በሌላ መልኩ በዓለም ላይ በሚገኙ ባህሎች ውስጥ ተመስጦና መመሰጥ አለ፡፡ ነገር ግን ተመስጦ በተደራጀና በተዋቀረ መልኩ የተጀመረው በሂንዱ ሸለቆ ውስጥ ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ5000 እስከ 3500 ዓመተ ዓለም አካባቢ መሆንኑን የአርኪዮሎጂ ጥናቶችና ግኝቶች ያስረዳሉ፡፡ በሂንዱ ሸለቆች የተገኙ የግርግዳ ላይ ስዕሎች ከላይ ከተጠቀሰው ዓመተ ዓለም ጀምሮ ሰዎች ቁጭ ብለው እግራቸውን አመሳቀለው ተመስጦን ሲያከናውኑ እንደነበር ማስረጃዎች ያስረዳሉ፡፡ እንዲሁም በህንድ መጻሕፍት ውስጥ ከ3000 ዓመታት በፊት የተመስጦና መመሰጥ ዘዴዎች ተመዝግበው እንደሚገኙ የታሪክ ድርሳናት ያሳያሉ፡፡

ሁሉም ሃይማኖታዊ ክንዋኔዎች በውስጣቻው ተመስጦን ይዘው ይገኛሉ፡፡ በሃይማኖታዊ ስርዓት ምዕመናን ሲጸልዩ ፤ ሲያመሰግኑና ሲሰግዱ ወደ አምላካቸው ይመሰጣሉ፡፡ ነገር ግን አብዛኛውን ጊዜ ስለተመስጦና መመሰጥ ሲነሳ ሰዎች ወደ አእምሮአቸው የሚመጣው የቡድሃ ወይም የሂንዱ እምነት ነው፡፡ ምንም እንኳን እነኚህ ሃይማኖቶች በሃይማኖታዊ ክንዋኔአቸው ለተመስጦ ትልቅ ትኩረት ቢሰጡም በዘመናዊው እይታ ተመስጦና መመሰጥ ከየትኛውም ሃይማኖት ጋር አይያያዝም አልያም ዘውትር መመሰጥንና ተመስጦን ማከናወን የቡድሃ ወይም የሂንዱ እምነት ተከታይ መሆን ማለት አይደለም፡፡ ለመነሻ ያህል ይህን ካልን የመመሰጥና የተመስጦን ጥቅም ከብዙ በጥቂቱ እንመለከታለን

1.ውጥረትን ይቀንሳል

መመሰጥና ተመስጦ ከማንኛውም አካላዊ እንቅስቃሴ በላይ ውጥረትን የመቀነስ አቅሙ ከፍተኛ ነው፡፡ መመሰጥ ውጥረትን መቀነስ ብቻ ሳይሆን በአጠቃላይ በነርቭ ስርዓት ላይ ውጥረትን የሚያመጣውን ኮርቲሶል የሚባለውን ኬሚካል በመቀነስ በምትኩ ሰዎች ጥሩ ስሜት እንዲሰማቸው የሚያደርገውን ሴሮቶኒን የተባለውን ኬሚካል አንጎላችን እንዲያመነጭ ያነሳሳል፡፡

2.ጤናን ያሻሽላል

ተመስጦ የበሽታ መከላከል ኃይልን በማደርጀት፤ የደም ግፊትና የኮለስትሮል መጠንን  በመቀነስ ጤናን ያሻሽላል፡፡ በተለይ በማይድን ጽኑ ህመም የሚሰቃዩ ሰዎች ህመማቸውን ለማስታገስና ለማገገም ከተመስጦ ብዙ ጥቅም ያገኛሉ፡፡ በእርግጥ ተመስጦን ለመጠቀም የግድ ጽኑ ህሙማን መሆን አይጠበቅብንም ከጉንፋንና እራስ ምታት ለመታቀብና ለመዳን ትልቅ አስተዋጽኦ ያደርጋል፡፡

3.ለእንቅልፍ

በስራ ጫና ብዛትና በውጥረት ምክንያት አንዳንድ ጊዜ ሰዎች እንቅልፍ ላይዛቸውና በቶሎ በመተኛት ከድካማቸው ፋታ ለማግኘት ይቸገራሉ፡፡ ይህ በሚሆንበት ወቅት መመሰጥት ችግራቸውን  ተፈጥሮአዊ በሆነ መንገድ በቀላል እንዲፈቱ ይረዳቸዋል፡፡

4.እርጅናን ይከላከላል

ጥናቶች እንደሚያመለክቱት አዘውትረው የሚመሰጡ ሰዎች ከማይመሰጡት ጋር ሲወዳደሩ ቀናቸውን በተመስጦ የሚያሳልፉ ሰዎች ከዕድሜቸው አንጻር ቶሎ የማያረጁና ረጅም ዕድሜ የሚኖሩ ሆነው ተገኝተው፡፡ ይህም የሚሆንበት ምክንያት መመሰጥና ተመስጦ እርጅና የሚያስከትሉ ቲሹዎችንና በሽታዎችን መግታት በመቻሉ ነው፡፡

5. ለውስጠ ስሜት መረጋጋትና አወንታዊ አስተሳሰብ

መመሰጥ ጭንቀት ውስጥ ለገቡ፤ በቶሎ ለሚናደዱ፤ ስሜታቸውን መቆጣጠር ለሚቸገሩና ድብርት ለሚያጠቃቸው ሰዎች እንደ ተፈጥሯዊ መከላከያ መድኃኒት ተደርጎ በባለሙያዎች ይታዘዝላቸዋል፡፡ በተጨማሪም መመሰጥ የአሉታዊ አስተሳሰቦችንና ስሜቶችን ከሰዎች አእምሮና አካላት ውስጥ አጥርቶ በማውጣት በአወንታዊ አስተሳሰብ እንዲገነቡ ትልቅ ሚና ይጫወታል፡፡ በአጠቃላይ ከጭንቀትና ተያያዥ ጉዳዮች ባሻገር ተመስጦን የሚያዘወትሩ ሰዎች ጥሩ ስሜት የሚሰማቸውና ደስተኞች ናቸው፡፡

ለተመስጦ የሚረዱ ጥቆማዎች

.ዘውትርና በተመሳሳይ ሰዓት መመሰጥን ልምድ ማድረግ ይመከራል

.ከመመሰጥ በፊት የማነቃቃት ባህሪይ ያላቸውን ትኩስ ነገሮች አለመውሰድ

.ከምግብ በኋላ አለመመሰጥና በቀን ውስጥ ሙሉ ኃይል የለኝም ብለው በሚያስቡበት ሰዓት መመሰጥ

.መመሰጥ የሚፈልጉበትን ስፍራ ማዘጋጀትና በቂ ዓየር እንዲገባው መስኮት መክፈት

.በጣም ደማቅ ብርሃን የሌለውን ስፋራ መምረጥና ሰፋ ያለ ልብስ መልበስ

.ጸጥ ያለ አካባቢን መምረጥና በተመስጦ ጊዜ ሊረብሹ የሚችሉ ነገሮችን እንደ ስልክ ፤ ሬዲዮ ፤ ቴሌቪዥንና የመሳሰሉ ነገሮን ድምጽ ማጥፋት

.በረጅሙ ዓየር ወደ ውስጥ ማስገባት

.ያስገቡትን ዓየር ለጥቂት ሰከንዶች ሳይተነፍሱ ማቆየት

.ከዚያም በረጅሙ መተንፈስ

.በሚተነፍሱበት ወቅት ለሚሰማዎት ስሜት ትኩረት መስጠት፤ ዓየር በአፍንጫ ቀዳዳዎ ሲገባ ፤ ዓየሩን ለተወሰኑ ሰከንዶች ሲይዙት በመላ አካላቶ እየተሰራጨ እንደሆነና ሰውነቶን አዝናንቶ በአፍዎ እንደሚወጣ ማሰብ በቀላሉ የተረጋጋ ስሜትንና መዝናናትን አእምሮአችንና አካላችን እንዲሰማው ያደርጋል፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

#Moral_Philosophy
በዚህ ዓለም ላይ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ ጥሩ የሆነ ነገር ምንድን ነው?
___
#Repost

በሥነ ምግባር የፍልስፍና ታሪክ ውስጥ እንደ አብሪ ኮኮብ ሆነው ከሚታዩ ፈላስፋዎች መካከል አንዱ ጀርመናዊው ፈላስፋ ኢማኑኤል ካንት ነው። በዚህ የፍልስፍና ዘውግ ውስጥ "ደስታ" እና "ጥቅም" ለረጅም ጊዜ የህልዮቱ ማንፀሪያዎች ሆነው አገልግለዋል።

ካንት ግን በ18ኛው ክ/ዘ መጨረሻ ላይ አዲስ የሥነ ምግባር ማንፀሪያ ይዞ መጣ። ይሄንንም ማንፀሪያ ለማሳየት በቅድሚያ አንድ ወሳኝ የሥነ ምግባር ጥያቄ ያነሳል፤ እንዲህ የሚል፦

"በዚህ ምድር ላይ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ (ያለምንም Qualification) ጥሩ የሆነ ነገር ምንድን ነው?"

እስቲ እንገምት መልሱ ምን ሊሆን ይችላል?

#ገንዘብ!? አይደለም፤ ገንዘብ ጥሩ የሚሆነው ለጥሩ ነገር ስናውለው እንጂ ገንዘብ በራሱ በተፈጥሮው ጥሩነት የለውም፡፡

#ዕውቀት!? ዕውቀትም አይደለም፤ እውቀት ጥሩ የሚሆነው መልካም ሰው ሲያገኝ ነው፡፡

#ጉብዝና (Courage)!? እሱም አይደለም፤ ጉብዝና ጥሩ የሚሆነው ለጥሩ ዓላማ ሲሆን ነው፡፡ ለምሳሌ፣ ሂትለር ጎበዝ (Couragous) ነው፡፡ ሆኖም ግን፣ የእሱ ጉብዝና መጥፎ ጉብዝና ነው፡፡

እና ታዲያ ምንድን ነው? ለካንት መልሱ ቀላል ነው - በዚህ ዓለም ላይ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ በራሱ መልካም የሆነ ነገር አንድ ብቻ ነው፤ እሱም "ቅንነት/Good will" ነው፡፡ ዕውቀት፣ ገንዘብና ጉብዝና ቅንነት ላይ ካላረፉ አደገኛ ይሆናሉ፡፡

ይሄም ማለት በካንት የሥነምግባር አስተምህሮ
(Deontological Ethics) መሰረት አንድ ነገር ጥሩነቱ የሚለካው በውጤቱ (ጥቅም ወይም ደስታ ስለሚሰጥ) ሳይሆን በዓላማው (በሞቲቩ) ነው፡፡ እስቲ አንድ ምሳሌ እናንሳ፦

#ለምሳሌ፣ ኤልሳ የምትባል ልጅ ዋና እየተለማመደች እያለች ውሃ ውስጥ ስትሰምጥ ሄለን አየቻት፡፡ ወዲያውም ሄለን የኤልሳን ህይወት ለማዳን ውሃው ውስጥ ዘላ ገባች፡፡ ውጤቱ ግን በጣም የሚያሳዝን ሆነ ― ኤልሳ በሄለን እጅ ላይ ሞተች፡፡ ይሄንን የሄለንን ተግባር በምንድን ነው የምንመዝነው/ የምንዳኘው?

* በውጤቱ ይሆን?! ውጤቱማ ሄለንን ወንጀለኛ ያደርጋታል፡፡

* በዓላማው (በሄለን ሞቲቭ) ማለትም "ነፍስ የማዳን" ዓላማ ይሆን?! ይሄ ጥሩ መለኪያ ይመስላል፡፡ ሆኖም ግን፣ በዚህ የሄለን ዓላማ ላይ ራሱ ጥያቄዎች ይነሳሉ፦

የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ (motive) መነሻው ምንድን ነው?! ለካንት ወሳኙ ጥያቄ ይሄ ነው፡፡ የአንድን ድርጊት ጥሩነትና መጥፎነት የምንለካው በውጤቱ ሳይሆን በሐሳቡ/ በዓላማው ቢሆንም፣ የዓላማውስ መነሻ ምንድን ነው?! የሚለው ጥያቄ በጣም ወሳኝ ነው፡፡ ስለዚህ፣ የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ (motive) መነሻው ምንድን ነው?! አራት መላምቶችን እናስቀምጥ፦

* የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ ኤልሳን ስለምታውቃት (የጎረቤት ልጅ ስለሆነች ወይም የብሄሯ ልጅ ስለሆነች) ከሆነ፣ የሄለን ተግባር መልካም ሥራ አያስብለውም፤ ያ "የሞራል ተግባር" አያስብለውም፡፡ ምክንያቱም፣ የሞቲቩ መነሻ Inclination ነው፡፡

* የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ መነሻው "ማንኛውም ሰው በሞት አፋፍ ላይ ያለን ሌላ ሰው የመርዳትና የማዳን ግዴታ አለበት" የሚለውን የመንግስት ህግ ለማክበር ከሆነ፣ አሁንም የሄለን ተግባር መልካም ሥራ አያስብለውም፡፡ ምክንያቱም፣ የሞቲቩ መነሻ ውጫዊ (in accordance with Duty) ነው፡፡

የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ መነሻው "ባልንጀራህን እንደራስህ አድርገህ ውደድ" የሚለውን ሃይማኖታዊ ህግ ለማክበርና ገነት ለመግባት ከሆነ፣ አሁንም የሄለን ተግባር መልካም ሥራ አያስብለውም፡፡ ምክንያቱም፣ የሞቲቩ መነሻ አሁንም ውጫዊና ቅድመ ሁኔታ ላይ የተመሰረተ ነው፡፡

የሄለን "ነፍስ የማዳን" ዓላማ መነሻው "በሞት አፋፍ ላይ ያለን ሰው የመርዳትና የማዳን ውስጣዊ የሞራል ግዴታ አለብኝ" ከሚል ከሆነ ትክክል ነች፤ ይሄም ሄለንን "መልካም ሰው" ያስብላታል፡፡ ምክንያቱም፣ የሞቲቩ መነሻ ምንም ዓይነት ቅድመ ሁኔታ ላይ ያልተመረኮዘ ንፁህ ውስጣዊ የቅንነት ግዴታ (motive from Duty/the moral law within) ስለሆነ፡፡

ካንት በዚህ ቅንነት (Good Will) ላይ በተመሰረተው ውስጣዊ የሞራል ግዴታ አብዝቶ ይመሰጣል፡፡ ለዚህም ነው ካንት እንዲህ በሚል ንግግሩ ይበልጥ የሚታወቀው፦

"ሁልጊዜ በህይወቴ የሚያስደምሙኝ ሁለት ነገሮች አሉ፤ እነሱም ከላይ በከዋክብት የተንቆጠቆጠው ሰማይና በውስጤ ደግሞ ያለው የሞራል ህግ the moral law within me!! ናቸው።"

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ራስን ከፍ አድርጎ የማየት ኢጎ

በህይወት ስቃይ ና ችግሮች ውስጥ  ስንሆን  በችግሮቻችን የበለጠ አቅመቢስነት የሚሰማን እንሆናለን፡፡ በዚህም ከእነዚያ ችግሮች ለማምለጥና ያንን ለማካካስ ራሳችንን ከፍ አድርጎ ማየት እናዳብራለን፡፡ ይህ ራስን ከፍ አድርጎ ማየት ከእነዚህ በአንዱ መንገድ ይሰራል፡፡

1. እኔ በጣም አሪፍ ነኝ ሌሎቻችሁ ግን ደባሪዎች ናችሁ ስለዚህ የተለየ እንክብካቤ ያስፈልገኛል፡፡
2. እኔ የምረባ አይደለሁም ሌሎቻችሁ
ግን አሪፎች ስለሆናችሁ የተለየ እንክብካቤ ያስፈልገኛል የሚሉ ናቸው፡፡

እነዚህ ሀሳቦች በውጪ ሲታዩ ተቃራኒ አስተሳሰብ፣ ውስጡ ግን ተመሳሳይ ራስ ወዳድነት ያለባቸው ናቸው፡፡ በእርግጥ ራሳቸውን ከፍ አድርገው የሚያዩ ሰዎች በሁለቱ መካከል ሲዋዥቁ ይታያሉ፡፡ ወይ እነርሱ ከአለም ሁሉ በላይ ናቸው አለዚያም ደግሞ አለም ሁሉ ከእነርሱ በላይ ነው፡፡ ይህም መዋዠቅ የሚከሰተው የሆነ ቀን ወይም ያለባቸውን ሱስ እያስታገሱ ባሉባት ቅጽበት ይሆናል፡፡

ብዙ ሰዎች ከንቱ በሆነው ለራሳቸው በሚሰጡት ከፍተኛ ክብር የተነሳ በራሳቸው ፍቅር የወደቁ እንዲሁም በጣም ለፍላፊ በመሆናቸው ከሌላው ሰው በቀላሉ መለየት ይችላሉ።በቀላሉ መለየት የማይችሉት ለራሳቸው ከፍተኛ ክብር የሚሰጡ ሆነው ነገር ግን ዝቅተኛ እንደሆኑና ለአለም የማይጠቅሙ እንደሆኑ የሚሰማቸውን ነው፡፡

በሕይወት ውስጥ ሁሉም ነገር አንተን ለመጉዳት የሚደረግና ያለማቋረጥ ተጠቂ የሚያደርግህ አድርጎ መተርጎም ልክ ተቃራኒውን እንደማድረግ ያህል ራስ ወዳድነት ነው፡፡ አንደኛው ምንም አይነት ችግር የሌለበት ሆኖ አንደኛው ደግሞ ሊቀረፍ የማይችል ችግር አለበት የሚል እምነት ማዳበር የዚያኑ ያህል በከፍተኛ ደረጃ ከንቱ የሆነ ራስን ከፍ አድርጎ የማየት ነገር ይፈልጋል፡፡ እውነታው በሕይወት ውስጥ የግል ችግር የሚባል ነገር አለመኖሩ ነው፡፡ የሆነ ችግር ካለብህ፣ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሌሎች ሰዎችም ከዚህ ቀደም የዚያ አይነት ችግር ነበረባቸው ወይም አሁን አለባቸው አለበለዚያም ወደፊት ይኖርባቸዋል፡፡ የዚያ ችግር ተጠቂዎች ምናልባትም አንተ የምታውቃቸው ሰዎች ሊሆኑም ይችላሉ፡፡ ይህ መሆኑ ግን ችግሩን አያሳንሰውም ወይም የሚጎዳ የመሆኑን መጠን አይቀንሰውም፡፡ ይህ ማለት በአንዳንድ ሁኔታዎች ተጠቂ ላትሆን ትችላለህ ማለትም ሳይሆን ይህ ማለት አንተ የተለየህ አይደለህም ማለት ነው፡፡

በአብዛኛው ችግሮችን ለመፍታት የመጀመሪያውና በጣም አስፈላጊ የሆነው እርምጃ፣ አንተና የአንተ ችግሮች በችግሮቹ ከባድነት ወይም በሚያስከትሉት ስቃይ ተጠቃሚዎች አለመሆናችሁን መረዳት ነው፡፡

ራስን ከፍ አድርጎ የማየት ችግር

አንድ ጊዜ ሰዎች በዙሪያቸው የሚከናወነው ሁሉ ራስን ትልቅ አድርጎ የሚያሳይ እንደሆነ ያለማቋረጥ እንዲገምቱ የሚያደርግ አስተሳሰብ ካዳበሩ፣ እነርሱን ከዚያ ውስጥ ሰብሮ ማውጣት በጣም አስቸጋሪ ነው፡፡ እነርሱን ለማስረዳት የሚደረግ ሙከራ ሁሉ ለእነርሱ የእነርሱን ታላቅነት፣ ምን ያህል ጎበዝ፣ ተሰጥኦ ያላቸው፣ መልከ መልካሞችና ስኬታማ መሆናቸውን መሸከም ባለመቻል የሚመጣ ጥቃት ተደርጎ ይታያል፡፡

ራሳቸውን ከፍ ያሉ እንደሆኑ የሚሰማቸው ሰዎች፣ በሕይወት ውስጥ ያሉት ሁኔታዎች ሁሉ ለእነርሱ ታላቅነት ወይ አድናቆት ወይ ጥቃት የተሰሩ ናቸው ብለው ያምናሉ፡፡ የሆነ ጥሩ ነገር ካጋጠማቸው እነርሱ በሰሩት አሪፍ ነገር ምክንያት ነው፡፡ መጥፎ ነገር ካጋጠማቸው የሆነ ሰው ቀንቶ ሊጎዳቸው ሞክሮ ነው፡፡ ራስን ከፍ አድርጎ ማየት ዘላቂነት የለውም፡፡ እንደዚህ አይነት ሰዎች የእነርሱን የበላይነት ስሜት በሚያጠናክር በየትኛውም ነገር ራሳቸውን ያሞኛሉ፡፡ ምንም ያህል ዋጋ ቢያስከፍልም፣ አንዳንድ ጊዜ በዙሪያቸው ላሉ ሰዎች አካላዊና ስሜታዊ ጉዳት የሚያስከትል ቢሆንም የአእምሮ እይታቸውን ይከላከላሉ፡፡

ለራሳቸው ከንቱ የሆነ ከፍተኛ ግምት የሚሰጡ ሰዎች  ለራሳቸው ችግሮች በግልፅና በታማኝነት እውቅና መስጠት ስለማይችሉ ህይወታቸውን ዘላቂ ወይም ትርጉም ባለው ሁኔታ ማሻሻል አይችሉም፡፡ እንደዚህ ያሉ ከፍተኛ ክህደት እያሳደዱና ታላላቅ የክህደት ደረጃዎች እያከማቹ ለመኖር የተተው ናቸው፡፡

ግን በመጨረሻ እውነቱ ይወጣና የተቀበሩት ችግሮች ሁሉ እንደገና ራሳቸውን ግልፅ ሲያደረጉ ከባድ የህይወት ምስቅልቅል ውስጥ ይገባሉ።

📚- The subtle art of not giving a f*ck
✍️ - Mark manson

@Zephilosophy

ደስታ

ምንጭ ፦ ከፍስሀ ጋር መወለድ (ኦሾ)
ተርጓሚ፦ በዩሐንስ አዳም

መደሰት አስቸጋሪ የሆነው ደስታ መጥፋት እንዳለበት ስለሚታሰብ ነው፡፡ መደሰት የሚቻለው ራሳችሁን ሳትሆኑ ነው፡፡ አናንተ እና ደስታ በአንድ ላይ ልትኖሩ አትችሉም፡፡ ደስታ እዚያ ሲኖር አናንተ ቀሪ ናችሁ፡፡ አናንተ እዚያ ስትኖኑ ደስታ ቀሪ ይሆናል፡፡ ደስታ እና አናንተ ልክ እንደ ብርሃን እና ጨለማ ናችሁ፡፡ ሁለታችሁም ተመሳሳይ ቦታ ላይ መከሰት አችትሉም፡፡

በዚህ ምክንያት የተነሳ መደሰት አስቸጋሪ ነው፡፡ ደስታ ቀላል አይደለም፤ ምክንያቱም መሞት አስቸጋሪ ነው፡፡ እናም በእያንዳንዷ ቅፅበት እንዴት መሞት እንዳለባቸው የሚያውቁ ብቻ ናቸው እንዴት መደሰት እንዳለባቸው የሚያውቁት፡፡ ብዙ የመሞት ብቃት በኖራችሁ ቁጥር ደስታችሁ የጠለቀ፣ የፍስሃችሁ ነበልባልም በጣም ታላቅ ይሆናል፡፡

መደሰት አስቸጋሪ ነው ፦ ምክንያቱም መከረኛ ሆናችሁ እንድትቀሩ የሚያደርጉ በጣም በርካታ ኢንቨስትመንቶች አሉ ይህንን ሁኔታ ካላያችሁት በስተቀር ለመደሰት መሞከራችሁን መቀጠል ብትችሉም ቅሉ በጭራሽ ደስተኛ አትሆኑም፡፡ እነዚህ በመከራችሁ ውስጥ የሚያገኙት ኢንቨስትመንቶቻችሁ መወገድ አለባቸው፡፡ እናም እያንዳንዱ ሰው ከልጅነቱ ጀምሮ መከራ ሊከፍል የሚችል መሆኑን ተምሯል፡፡ አናንተ ደስተኛ እና ጤነኛ ከሆናችሁ ማንም ስለ አናንተ ደንታ የለውም፡፡ ጥሞናን አታገኙም፤ እናም ጥሞና የእኔነት ዋናው እስትንፋስ ነው፡፡ ልክ አካል ኦክስጂን እንደሚያስፈልገው እኔነት ጥሞና /ትኩረት/ ያስፈልገዋል፡፡

ጤነኛ ፣ ደስተኛ ስትሆኑ ሰዎች ጥሞና አይቸሩዋችሁም፡፡ ጥሞና አያስፈልግም፡፡ ዳሩ ስትታመሙ፣ መከረኛ ስትሆኑ፣ ስታለቅሱ፣ ስታስቡ ግን ሁሉም ቤተሰብ ወደ ፍላጎቶቻችሁ ትኩረትን ይሰጣሉ፡፡ ልክ ድንገተኛ አደጋ እንደ ደረሰባችሁ ስራቸውን ያቆማሉ፡፡ እናት ከማዕድ ቤት እየሮጠች ትመጣለች ፤ አባትም ጋዜጣውን ያሽቀነጥራል፡፡ እናም ሁሉም ሰው ትኩረቱን ከእናንተ ጋር ያደርጋል፡፡ ይህ ሁኔታ ታላቅ የእኔነት እርካታን ያጎናፅፋል፡፡ እናም ቀስበቀስ የእኔነትን መንገድ ትማራላችሁ፡፡ መከረኛ ሆኖ መቅረት... እናም ሰዎች ለእናንተ ጥሞና ይሰጣሉ፡፡ መከረኛ ሆናችሁ ቅሩ እናም እነሱ ለእናንተ ያዝኑላችኃል፤ ደስተኛ ስትሆኑ ማንም ያንን ስሜታችሁን አይካፈልም፡፡ ለዚያ ነው ሰዎች ለባህታዊዎች ትኩረትን የሚሰጡት፡፡ አንድ ሰው ይፆማል እናም ሰዎች ተመልከቱት እንዴት ያለ ቅዱስ ነው" ይላሉ፡፡

ክብረ በዓልን ብታከብሩ ማንም ያንን ስሜት ከአናንተ ጋር አይቋደስም:: ከአንድ ሰው ጋር በፍቅር ውስጥ ብትሆኑ ማን ነው ከአናንተ ጋር ስሜታችሁን የሚጋራው? በተቃራኒው ሰዎች በጣም ቀናተኛ ይሆናሉ፡፡ አናንተ ተወዳዳሪ ሆናችኃል፡፡ እነዚህ ሰዎች አንድ ዓይነት ሰውን ለራሳቸው ይፈልጋሉ፤ አናንተ ጠላት ናችሁ።

እኛ የተወለድነው ከፍስሐ ጋር ነው፤ ፍስሐ የኛ ዋናው ፍጥረት ነው፤ ደስተኛ ለመሆን ምንም ነገር አያስፈልግም፤ አንድ ሰው ዝም ብሎ ብቻውን በመቀመጥ ደስተኛ መሆን ይችላል፡፡ ደስታ ተፈጥሯዊ ሲሆን - መከራ ደግሞ ተፈጥሮዊ ያልሆነ ነው:: ግን መከራ ትርፋማ ያደርጋል፡፡ እናም ደስታ ዓላማ - ቢስ ነው፡፡ ማንኛውንም ትርፍ አያመጣላችሁም፡፡

ስለሆነም አንድ ሰው መወሰን መቻል አለበት፡፡ ደስተኛ መሆንን ከፈለጋችሁ ተራ ሰው መሆን መቻል አለባችሁ፡፡ ይህ ነው እንግዲህ ውሳኔው፡፡ ደስተኛ መሆን ከፈለጋችሁ ማንንም ያልሆናችሁ መሆን ይኖርባችኃል፡፡ ምክንያቱም እንዳችም ጥሞና አታገኙም፡፡ በተቃራኒው ሰዎች ቅናት ይሰማቸዋል። ሰዎች ከእናንተ
በተቃራኒ ውስጥ ይሆናሉ፡፡ ሰዎች አይወዱአችሁም፡፡ ሰዎች የሚወዱአችሁ በመከራ ውስጥ ከሆናችሁ ብቻ ነው:: ከዚያም ያዝኑላችኃል፤ ችግራችሁን ይካፈሏችኃል፤ በሁኔታው የእናንተ እኔነት ይረካል፤ እናም የእነርሱም እኔነት ጨምሮ ይረካል፡፡ ከአንድ ሰው ሀዘኑን ሲጋሩ እነሱ የበላይ እናም አናንተ የበታች ናችሁ፡፡ እነርሱ ወሳኝ እጆች ናቸው፡፡ የመተዛዘን የበላይነት ጨዋታ ደስ ያሰኛቸዋል፡፡

ዝም ብላችሁ ታዘቡ-አናንተም ራሳችሁ እነዚህን ታደርጋላችሁ፡፡ አንድ ሰው የእሾህ አልጋ ላይ ቢተኛ ሰውየው ለሰው ልጅ የተወሰነ ደስታን ይዞ የመጣ ይመስል፣ ታላቅ ድርጊትን የፈጸመ ይመስል- ወዲያውኑ ትሰግዱለታላችሁ፡፡ እሱ እኮ ዝም ብሎ ራሱን ማሰቃየት የሚወድ ሰው ነው፡፡ ነገር ግን ትወዱታላችሁ ፤ ታከብሩታላችሁም፤ አክብሮታችሁ ግን ጤናማ ያልሆነ ነው፡፡ ይህ ሰው የአናንተን ጥሞና ይፈልጋል፡፡ እናም ይህ መንገድ ደግሞ የአናንተን ጥሞናን ለማግኘት በጣም ቀላሉ መንገድ ነው፡፡ የእርሱ እኔነት ይሟላል፤ ይረካል፡፡ ስለዚህ በእነዚያ እሾሆች ላይ ለመተኛት እና ለመሰቃየት ዝግጁ ነው፡፡

ይህ ነገር ሁሉም ቦታ በትንሽም ሆነ በትልቅ መጠን እየተከሰተ ነው፡፡ ልብ በሉት! ይህ በጣም ጥንታዊ ወጥመድ ነው፡፡ እናም ከዚያ በኋላ መደሰት ትችላላችሁ፡፡ ከደስታ በቀር ምንም የለም፤ ማንንም ላለመሆን ዝግጁ ከሆናችሁ፣ የሌሎችን ጥሞና የማትሹ ከሆነ ከናካቴው ምንም ዓይነት ችግር አይኖርም ደስተኛ መሆን፣ ዘና ማለት ትችላላችሁ፡፡ በጣም ትናንሽ ነገሮች የሚቻለውን ታላቅ ፍስሐ ሊሰጡአችሁ ይችላሉ፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ኢጎ እና የአሁኑ ቅፅበት

የአሁኑ ቅፅበት ወዳጅህ አድርገህ መወሰን የኢጎ ፍፃሜ ነው። ኢጎ በአሁኑ ቅፅበት ማለትም ከህይወት ጋር አንድ መሆን አይችልም። ምክንያቱም የኢጎ ተፈጥሮ እራሱ አሁንን ቸል የማለት፣ የመቃወምና፣ ዋጋ ያለመስጠት ነው። ኢጎ የሚኖረው በጊዜ ውስጥ ነው። ኢጎ ብርቱ ከሆነ፣ በህይወት ውስጥ ብዙ ጊዜ ይወስዳል። እናም አብዛኛው የምታስበው ሃሳብ ካለፈው ጊዜ እና ከመፃኢው ጊዜ ጋር የተገናኘ ይሆናል። በዚህም የማንነት ስሜትህ፣ ማንነትህን ካለፈው ጊዜ ይቀዳል። ሙላትህን ደግሞ ከመፃኢው ጊዜ ይጠብቃል። ፍርሀት፣ ድብርት፣ ጥበቃ፣ ቁጭት፣ ፀፀት፣ ንዴት በጊዜ የተገደበው ህላዌ ብልሹነቶች ናቸው።

ኢጎ የአሁኑን ቅፅበት የሚያስተናግድበት ሶስት መንገዶች አሉት። እነዚህም፣ ለሆነ ግብ እንደ መረማመጃ፣ እንደ እንቅፋት ወይም እንደ ጠላት ናቸው። እነዚህ ልምዶች ሲነሱ እንድታስተውልና መልሰህም መወሰን እንድትችል፣ እያንዳንዳቸውን እንፈትሻቸው።

1.ለኢጎ የአሁኑ ቅፅበት የተሻለ ከተባለ፣ ሊሆን የሚችለው ለሆነ ግብ እንደ መረማመጃ ሲሆን ነው። ምንም እንኳን መፃኢ ጊዜ እራሱ በአእምሮ ውስጥ ከሃሳብነት ያልዘለለ፣ ሲመጣም የአሁን ቅፅበት ሆኖ ከመምጣት ውጪ መሆን የማይችል ቢሆንም፣ የአሁኑ ቅፅበት ግን በጣም አስፈላጊ ተደርጎ ለሚወሰደው መፃኢ ጊዜ እንደመረማመጃ ተደርጎ ይወሰዳል። በሌላ አገላለፅ ሌላ ጊዜ ላይ ለመሆን በጣም ከመጣደፍ የተነሳ፣ አሁንን በደንብ መኖር አትችልም።

2.ይህ ልምድ እጅግ ሲጎላ ደግሞ (የተለመደም ነው) ፣ የአሁኑ ቅፅበት ሊቀረፍ እንደሚገባ እንቅፋት ተደርጎ ይወሰዳል። በዘመናችን አኗኗር፣ በየሰው የእለት ኑሮ ውስጥ ጥድፊያ፣ ሰቀቀን እና ጭንቀት የሚነሱትና መደበኛ ሁኔታ የሆኑትም ለዚሁ ነዉ። ህይወት ማለትም አሁን እንደ "ችግር" ታይቷል፣ እናም ከመደሰትህ፣ በትክክል መኖር ከመጀመርህ በፊት ልትፈታቸው የሚገቡ ብዙ ችግሮችን ማኖር ትጀምራለህ። ችግሩ ግን ፣ አንድ ችግር በፈታህ ቁጥር ፣ ሌላ ችግር ደግሞ ብቅ ይላል። የአሁኑ ቅፅበት እንደ እክል እስከታየ ድረስ፣ ችግሮች ፍፃሜ አይኖራቸውም።

3.ሌላው በጣም የከፋና በጣም የተለመደው ደግሞ፣ የአሁኑን ቅፅበት እንደ ጠላት ማየት ነው። የምትሰራውን ስራ ስትጠላ፣ አካባቢህን ስታማርር፣ የሚከሰተውንና የተከሰተውን ነገር ስትረግም፣ ወይም ከራስህ ጋር የምታወራው ነገር በነበርና ባልነበር ሲሞላ፣ ስትወቅስና ስትወነጅል፣ ከሚከሰተው ነገር ጋር ስትጣላ፣ ሁሌም ቢሆን ከዚያ ውጪ መሆን ከማይችለው ክስተት ጋር ስትጣላ፤ ህይወትን ጠላት እያደረክ ነው፤ ህይወትም "የምትፈልገው ጦርነት ነው፣ የምታገኘውም ጦርነት ነው" ትልሀለች።

ከአሁኑ ቅፅበት ጋር ያለህን ብልሹ ግንኙነት እንዴት መቀየር ትችላለህ? በጣም አስፈላጊው ነገር፣ ራስህን፣ ሃሳቦችህንና ድርጊቶችህን መመልከት ነው። በምትመለከትበት ጊዜ፣ ከአሁን ጋር ያለህ ግንኙነት ብልሹ እንደሆነ በምታስተውልበት ጊዜ፣ ህላዌህ ውስጥ ነህ። ተመልካቹ፣ በውስጥህ የሚያንሰራራው ህላዌ ነው። ብልሹነቱን ባየህበት ቅፅበት፣ ብልሹነቱ መክሰም ይጀምራል።

👉 ከወሰን ባሻገር መሆን

ንቁ ከሆንክ፣ ትኩረትህ በአሁን ላይ ብቻ ከሆነ፣ ያ ህላዌ በምትሰራው ስራ ላይ ይፈስና ለውጥ ይፈጥራል። በዚያ ውስጥ ጥራትና ሀይል አለ። የምትሰራው ነገር፣ በዋናነት ለሆነ ግብ (ገንዘብ፣ ክብር፣ አሸናፊነት) መረማመጃ ካልሆነ፤ ይልቁንም በራሱ ምሉዕ ከሆነ፣ በምትሰራው ላይ ሀሴት እና ህያዉነት አለ፤ በህላዌህ ውስጥ ነህ። እንዲሁም ከአሁኑ ቅፅበት ጋር ወዳጅነት ካልፈጠርክ በቀር፣ ህላዌ ውስጥ አትሆንም። የተፈጠርነው ገደብን ለመኖር ብቻ ሳይሆን ከገደብ ባሻገር በመጓዝ በሕላዌያችን እንድናብብ ጭምር ነው።

መፅሀፍ፦ አዲስ ምድር
ደራሲ፦ ኤክሀርት ቶሌ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እውነተኛ ማንነትን ማግኘት

ህይወታቸውን ሙሉ በኢጎ የተያዙ፣ የማያስተውሉና የማያስተውሉ ሆነው የቀሩ ሠዎች፣ ስለማንነታቸው ሲያወሩ ወዲያውኑ ስማቸውን፣ ስራቸውን፣ ግላዊ ታሪካቸውን፣ የሰውነታቸውን ቅርፅና ሁኔታ፣ ሌሎች ሊዛመዷቸው የሚችሉትን ሁኔታዎች ይነግሩሀል። ሌሎች ደግሞ እራሳቸውን ዘላለማዊ ነፍስ ወይም ህያው መንፈስ አድርገው እንደሚያስቡ በመናገር የተሻሉ መስለው ሊቀርቡ ይሞክራሉ። ነገር ግን በእውነት እራሳቸውን አውቀውት ነው ወይስ በአእምሮአቸው ውስጥ መንፈሳዊ-ቀመስ ፅንሰ ሐሳብ እየከተቱ ነው? እራስን ማወቅ፣ የተወሰኑ ሃሳቦችን ወይም እምነቶችን ከመቀበል በላይ ጥልቅ ነው። መንፈሳዊ ሃሳቦችም ሆኑ እምነቶች ጠቋሚ ቢሆኑ እንጂ፣ የሰው አእምሮአዊ ቅኝት አካል የሆነውን ቀድሞ የተገነባውን ጠንካራ የማንነት ፅንሰ ሃሳብ የሚያመክን ሃይል እምብዛም  የላቸውም። እራስህን በጥልቀት ማወቅ፣ በአእምሮህ ዙሪያ ከሚመላለስ ምንም አይነት ሃሳብ ጋር፣ አንዳች ግንኙነት የለውም። እራስን ማወቅ፣ እራስህን በአእምሮህ ውስጥ ከማጣት ይልቅ፣ በህላዌህ ውስጥ መትከል ነው።

👉ማንነቴ ብለህ የምታስበው ማንነት

የማንነት ስሜትህ በህይወትህ ያስፈልገኛል የምትለውንና ቦታ የምትሰጠውን ነገር የሚወስን ይሆናል። ለአንተ ቦታ ያለው ነገር ደግሞ፣ ሊረብሽህም ሆነ ሊያበሳጭህ አቅም አለው። እራስህን ምን ያህል በጥልቀት እንደምታውቀው ለመመዘንም፣ ይኽንኑ መስፈርት ልትጠቀም ትችላለህ። ቦታ የምትሰጣቸው ነገሮች የሚገለፁት በምትናገረውና በምታምነው ብቻ ሳይሆን በድርጊቶችህና በምትወስዳቸው አፀፋዊ ምላሾች ላይ አስፈላጊ እና ቁምነገር መስለው የሚገለጡትንም ያካትታል። እራስህን እንዲህ 'የሚያበሳጩኝና የሚረብሹኝ ነገሮች ምንድን ናቸው?' ብለህ ልትጠይቅ ትችላለህ። ትንንሽ ነገሮች አንተን የመረበሽ አቅም ካላቸው ማንነትህ በትክክል እንደዛ ነው፤ ትንሽ ነህ። ሳታስተውል የምታምነውም ይህንን ነው።

የምር የምትፈልገው ነገር ሰላምን ከሆነ፣ ሰላምን ትመርጣለህ። ከምንም ነገር በላይ ቦታ የምትሰጠው ለሰላም ከሆነ እና እራስህን ከትንሽ " እኔነት" ይልቅ መንፈስ እንደሆንክ በእውነት የምታውቅ ከሆነ፣ ከፈታኝ ሰዎች እና ሁኔታዎች ጋር ስትገናኝ ፍፁም አስተዋይና የረጋህ ሆነህ ትቆያለህ። የተፈጠረውን ሁኔታ ወዲያው ተቀብለህ፣ እራስህን ከማግለል ይልቅ ከሁኔታው ጋር አንድ ታደርጋለህ። እና ከዚያ አርምሞ ውስጥ የሚመጣ መልስ ታገኛለህ። መልሱን የሚሰጠውም ማንነትህ (ጥልቁ ተፈጥሮህ) እንጂ፣ ማንነቴ ብለህ ያሰብከው (ትንሹ እኔ) አየሸደለም። ምላሹም ሀያልና የተሳለጠ ሲሆን፣ የትኛውንም ሠውም ሆነ ሁኔታ ጠላት አያደርግም።

አንተ ኢጎህን አይደለህም፤ ስለዚህ በውስጥህ ያለውን ኢጎ ስታውቅ እራስህን አወቅክ ማለት ሳይሆን፣ ማንነተህ ያልሆነውን አወቅክ ማለት ነው። ነገር ግን በትክክል እራስህን ለማወቅ እንዳትችል ያደረገህን ትልቅ መሰናክል የምታስወግደው ማንነትህ ያልሆነውን ስታውቅ ነው።

ማንነትህን ማንም ሊነግርህ አይችልም። ማንነትህ ምንም አይነት ሀሳብ አይፈልግም። እንዲያውም እያንዳንዱ እምነት መሰናክል ይፈጥርብሀል። ምክንያቱም ሲጀመር የተፈጠርከውን ነህ። ነገር ግን መረዳት ከሌለ፣ ማንነትህ ወደ አለም ብርሀን መምጣት አይችልም።

👉  መትረፍረፍ

የምትረፍረፍ ምንጩ በውጪ የለም። የማንነትህ አካል ነው እንጂ። ነገር ግን ውጪ ያለዉን መትረፍረፍ በማወቅና በማመስገን መጀመር ትችላለህ። በዙሪያህ ያለውን የህይወትን ሙላት ተመልከት። ምነም እንኳን መትረፍረፍ ከተሰማህ ነገሮች ወደ አንተ መምጣታቸው አይቀሬ ቢሆንም፣ መትረፍረፍ እንዲሰማህ፣ ንብረት መያዝ አይጠበቅብህም። መትረፍረፍ፣ ላለው የሚመጣ ነገር ነው። ይህ የዩኒቨርስ ህግ ነው። መትረፍረፍም ሆነ ጎዶሎነት የሚገለጡ የውስጥህ እውነታዎች ናቸው።

👉 መልካም አና መጥፎ

ብዙ ሰዎች በህይወታቸው የሆነ ወቅት ላይ ከመወለድ፣ ከማደግ፣ ከስኬት ከመልካም ጤንነት፣ ከእርካታ እና ከማሸነፍ በተጨማሪ እጦት፣ ውድቀት፣ ህመም፣ እርጅና፣ መጃጀት፣ ስቃይና ሞትም እንዳለ ያውቃሉ። እነዚህም በስምምነት "መልካም" እና "መጥፎ" ፣ "የሰመረ" እና "ያልሰመረ" ተደርገው ይወሰዳሉ። የሰዎች ህይወት "ትርጉም" የሚኖረው መልካም ከተባለው ጋር ሲያያዝ ሲሆን፣ ይህም መልካም የተባለው ነገር ደግሞ ሁልጊዜ የመንኮታኮት፣ የመሰባበር፣ የመበጥበጥ አደጋ ይጋረጥበታል። ህይወት ትርጉም ስታጣና የሚገልፃት ነገር ሁሉ ስታጣ፣ ትርጉም የለሽና መጥፎ በሆነው አደጋ ውስጥ ገብታለች። ፈጥኖም ሆነ ዘግይቶ፣ የትኛውንም የኢንሹራንስ ፖሊሲ ብንገባ ህይወትን የሚያምስ ነገር መምጣቱ በማንም ላይ አይቀሬ ነው። አመጣጡ፣ በእጦት ወይም በአደጋ፣ በህመም፣ በአካል ጉዳት፣ በእርጅና ወይም ሞት ሊሆን ይችላል። ነገር ግን በሰውየው ህይወት ውስጥ የመጣው እክል እና ይሄን ተከትሎ የሚፈጠረው አእምሮ የፈጠረው ትርጉም መንኮታኮቱ፣ ለመለኮታዊው ስርአት በር ከፋች ሊሆን ይችላል።

ሃሳብ፣ ሁኔታዎችና ክስተቶች ልክ የግላቸው ተፈጥሮ ያላቸው ይመስል፣መልካም እና መጥፎ እያልን እንሰይማቸዋለን። በሃሳብ ላይ ባለን ቅጥ ያጣ አመኔታ ምክንያት እውነታ ይሰነጣጠቃል። ይህ መሰነጣጠቅ ወዥንብር ቢሆንም፣ በውዥንብሩ እስከተጠመድክ ድረስ ግን እውነት ይመስላል። ቢሆንም፣ ዓለም ግን እርስ በእርሱ የተሳሰረ፣ አንድም ነገር የብቻው ህልውና የሌለው፣ የማይከፋፈል ህብር ነው። የሁሉም ነገሮችና ክስተቶች በጥልቀት መተሳሰር የሚያመለክተውም "መልካም" እና "መጥፎ" የሚባሉት አእምሮአዊ ስያሜዎች፣ በተጨባጭ ውዥንብር እንደሆኑ ነው። እጅግ የተገደቡ ምልከታዎች ሲሆኑ እውነት መሆን የሚችሉትም በአንፃራዊነትና በጊዜያዊነት ነው። ይሄ በሎተሪ እጣ ውድ መኪና በገዛው አስተዋይ ሰው ታሪክ ውስጥ ውብ ሆኖ ተብራርቷል። ጓደኞቹና ቤተሰቦቹ ስለርሱ ተደስተው በዚያውም ደስታውን ለማክበር መጡ። "በጣም አይገርምም!። እድለኛ ነህ" አሉት። ሰውየውም ፈገግ ብሎ "ይሆናል" አለ። መኪናዋን በመንዳት የተወሰኑ ሳምንታት አጣጣመ። አንድ ቀን ግን፣ የሰከረ አሽከርካሪ በመንገድ መገናኛ ላይ ገጨውና በከፍተኛ ጉዳት ሆስፒታል ገባ። ጓደኞቹና ቤተሰቦቹ ሊጠይቁት መጡ " እንዴት አይነት ክፉ አጋጣሚ ነው?" አሉ። ሰውየው በድጋሚ ፈገግ ብሎ "ይሆናል" አለ። በሆስፒታል በነበረበት ጊዜም፣ በምሽት የመሬት መንሸራተት ተከስቶ መኖርያ ቤቱን ባህር ውስጥ ከተተው። እንደገና በሚቀጥለው ቀን ጓደኞቹና ቤተሰቦቹ መጥተው " ሆስፒታል ውስጥ በመሆንህ እድለኛ አይደለህም ታዲያ?" አሉት። እርሱም መልሶ "ይሆናል" አላቸው።

የአስተዋዩ ሰው "ይሆናል" የሚለው አባባል፣ የሚከሰተውን ሁሉ ለመፈረጅ አለመፈለጉን ያመለክታል። ከመፈረጅ ይልቅ፣ የሆነውን ሁሉ በመቀበል ከመለኮታዊዉ ስርዓት ጋር ንቁ አንድነት ይፈጥራል። ተራ የሚመስል ክስተት በህብሩ ሸማ ውስጥ ምን አይነት ስፍራ ሊኖረው እንደሚችል አእምሮ በፍፁም እንደማይረዳ አውቋል። ነገር ግን ድንገተኛ የሚባል ክስተት የለም፤ በራሱ እና ስለራሱ ብቻ በብቸኝነት የሚኖር ክስተትም ሆነ ሁኔታ የለም። አካልህን የገነቡ አተምች በውስጥህ የሚገኙ ከዋክብት ይመስላሉ፤ እናም የትንሽ ክስተት መንስኤው ወሰን የለሽ እና በማይጨበጥ መልኩ ከህብሩ ጋር የተሳሰረ ነው። የማንኛውንም ክስተት መነሻ ወደ ሗላ ሄደህ መመርመር ከፈለግክ፣ እስከ ፍጥረት መጀመሪያ ድረስ መጓዝ ይኖርብሀል። 

ምንጭ ፦ አዲስ ምድር
ፀሀፊ :-ኤካሀርት ቶሌ

✍ይቀጥላል✍

@Zephilosophy
@Zephilosophy

[የሕሊና ጸሎት]
___
ደምስ ሰይፉ

'አንዳንዶች' ሆይ...
.
.
.
'ሕዝብ' 'ሕዝብ' በሚለው አንደበታችሁ ውስጥ በሕዝብነት ስፍር በምላሳችሁ የምላመጥ ስም የለሽ መሆኔን...
___
ልባችሁ ቅንጣት ፍቅር ሳይኖራት ስለኔ መሰዋታችሁን በመለፈፍ በስሜ የምትነግዱ መሆኑን...
___
ከገዛ ክፋታችሁ አገዛዝ ነፃ ሳትወጡ 'ነፃ አውጭ ነን' ስብከታችሁን በየ አጋጣሚው ስትሰብኩ የማያቀረሻችሁ መሆኑን...
___
ወገኔ ሰው ነው ብዬ ከምኖርበት ቀዬ በመንደርተኛነት ጥንወት ታውራችሁ እንደ አውሬ አሳዳችሁኝ ስታበቁ ስለ ሰብዓዊ መብት ስታወሩ የማያቅለሸልሻችሁ መሆኑን...
___
'ዲሞክራሲ' በማስፈን ስም አገዛዝ ለማንበር እንደምታሴሩና ለዚህ ክፋታችሁ እኔኑ ጭዳ ከማድረግ የማትመለሱ መሆኑን...
___
ያለፈውን 'ጨለማ' የምትተቹት የተሻለ ቀን ለማምጣት ሳይሆን የተረኝነት አዙሪት ለማንበር መሆኑን...
___
ከሰላሜ ይልቅ ወንበራችሁ እያስጨነቃችሁ እንኳ 'የዜጎች መብት ይከበር' የምትሉት በአስመሳይነት መሆኑን...
___
ወ
ዘ
ተ
.
.
.
አ
ው
ቃ
ለ
ሁ
.
.
.
ግና
.
.
.
ዛሬም ተስፋ ሳልቆርጥ የፍትህ ጸሐይ እስክትወጣ የምጠብቀው "የማይነጋ ለሊት የለም" ያሉኝን አምኜ ነው...
___

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ቅናት

ምንጭ ፦ ነፃ ስሜቶች (ኦሾ)
ትርጉም፦ ዩሐንስ አዳም

ቅናትውድድር/ንጽጽር ነው፡፡ እንድናወዳደር እና እንድናነጻጽር ተምረናል፡፡ ሁሌም እንድናነጻጽር ተገርተናል፡፡

አንድ ሰው የተሻለ ቤት አለው፡፡

አንድ የሆነ ሰው ያማረ አካል አለው፡፡

አንድ ሌላ ሰው ብዙ ገንዘብ አለው፡፡

አንድ ሰው ማራኪ ሰብእና አለው፡፡

ራሳችሁን ከአላፊ አግዳሚው ጋር አነጻጽሩ እናም ታላቅ ቅናት የሚያንሰራራ ይሆናል፡፡ ቅናት የንጽጽር መገራት ውጤት ነው፡፡ ንጽጽርን እና ውድድርን የምታስወግዱ ከሆነ ቅናት ይጠፋል፡፡ ከዚያም ራሳችሁን እንደሆናችሁት ብቻ ታውቁታላችሁ፡፡ እናንተ ማንንም አይደላችሁም፡፡ ማንንም መሆን አያስፈልጋችሁም፡፡ ራሳችሁን ከዛፎች ጋር አለማወዳደራችሁ ጥሩ አለበለዚያ በእነሱም ቅናት ይሰማችሁ ነበር፡፡ ለምን አረንጓዴ አልሆናችሁም? ለምን ይሆን እግዚአብሔር የጨከነባችሁ? ለምን አበባዎችን
አልሆናችሁም? ራሳችሁን ከአዋፋት ፣ ከወንዞች ፣ ከተራሮች ጋር አለማወዳደራችሁ ጥሩ ነው፡፡ አለበለዚያማ ትሰቃዮ ነበር። የምትወዳደሩት ከሰው ልጆች ጋር ብቻ ነው፡፡ ምክንያቱም እንድትወዳደሩ የተገራችሁት ከሰዎች ጋር ብቻ ስለሆነ ነው፡፡ ከፒኮኮች እና ከበቀቀኖች ጋር አትወዳደሩም፡፡

አለበለዚያማ ቅናት በጣም እና በጣም ይጨምር እና መኖር እስከሚያቅታችሁ ድረስ የቅናት ሸክም ይጫናችሁ ነበር፡፡ ውድድር እና ንጽጽር በጣም ቂላቂል አመላካከት ነው ምክንያቱም እያንዳንዱ ሰው ልዮ እና የማይነጻጸር በመሆኑ ነው።

ይህ ግንዛቤ አንድ ጊዜ በውስጣችሁ ከሰፈነ ቅናት ይጠፋል፡፡

እያንዳንዱ ሰው ልዮ እና የማይወዳደር ነው፡፡

እናንተ ራሳችሁንብቻ ናችሁ፡፡

ማንም ፈጽሞ እናንተን አይመስልም፡፡

እናንተ ፈጽሞ ማንንም መምሰል አትችሉም፡፡

አንድን ሰው/ሴት በምትወዱ ጊዜ ወደሌላ ሴት/ሰው ዘንድ ሊሄድ/ልትሄድ እንደማይችል/ትችል ታምናላችሁ፡፡ ግን ከሄደ/ከሄደች ምንም ማድረግ አይቻልም፡፡ ፍቅር ይህንን ግንዛቤ ያመጣል፡፡ ምንም ቅናት አይኖርም፡፡ ስለሆነም ቅናት የሚኖር ከሆነ ፍቅር እንደሌለ ጠንቅቃችሁ እወቁ፡፡ ቅናት ባለበት ግንኙነት ውስጥ ካላችሁ ጨዋታ እየተጫወታችሁ ነው ፤ ከፍቅር በስተጀርባ ወሲብን እየደበቃችሁ ነው ማለት ነው፡፡ ፍቅር ምንም ሳይሆን የተቀባ/ያጌጠ ቃል ብቻ ነው ማለት ነው፡፡

ቅናትን በጣም በቅርበት ተመልከቱት፡፡ ቅናት ምንድን ነው? ቅናት ማለት በውድድር ውስጥ መኖር ማለት ነው፡፡ አንድ ከእናንተ የበላይ የሆነ ሰው አለ፡፡ ከእናንተ በታች የሆነ ሰው አለ፡፡ እናንተ ሁሌም የመሰላሉ መሃል ላይ ናችሁ፡፡ ምናልባትም መሰላሉም ማንም መጨረሻውን የማያገኘው ክብ ሊሆንም ይችላል፡፡ እያንዳንዱ ሰው መሃል ላይ ተወስኖ ቀርቷል፡፡ እንዳንዱም ሰው መሃል ላይ ነው፡፡ መሰላሉ በክብ የሚሽከረከር ይመስላል፡፡

አንድ ሰው ከበላያችሁ ነው- ያ... ይጎዳል፡፡ ያም በጦርነት፣ በትግል ፣ በሚቻለው የትኛውም መንገድ ትንቀሣቀሱ ዘንዳ ያደርጋችኋል፡፡ ምክንያቱም የሚሳካላችሁ ከሆነ በትክክለኛው ይሁን በተሣሣተው መንገድ ማንም ግድ አይኖረውም፡፡ ስኬት ትክክለኛ ያደርጋችኋል፡፡ ውድቀት የተሣሣታችሁ እንደሆነ ያረጋግጣል፡፡ ስለዚህ ዋናው ጉዳይ ስኬት ነው፡፡ ስለዚህ ለስኬት የትኛውም መንገድ መጠቀም ይቻላል፡፡ መጨረሻው መንገዱን ትክክል ያደርገዋል፡፡ ስለዚህ ስለ መንገዱ ምንም መጨነቅ አያስፈልጋችሁም፡፡ ማንም ስለ መንገዱ ማንም አይጨንቀውም፡፡ መላው ጥያቄ እንዴት ነው መሰላሉን መውጣት የሚቻለው የሚለው ጥያቄ ነው፡፡ ግን የመሰላሉ መጨረሻ ላይ ፈጽሞ መምጣት አትችሉም፡፡ እናም ከእናንተ በላይ የሆነው ሰው ቅናትን በውስጣችሁ ይፈጥርባችኋል፡፡ እሱ ተሳክቶለታል
እናንተ ወድቃችኋል፡፡

ከምክንያት ወደ ውጤት የሚያመሩ መደምደሚያዎች አማኞች እንጂ ሳይንቲስቶች አያደርጓችሁም፡፡ “በቅናት ላይ ተመሰጡበት” ስላችሁ ይህንን ስሜት ታዘቡት ማለቴ ነው፡፡ በውስጣዊ አለማችሁ ውስጥ ሣይንቲስቶች ሁኑ፡፡ አእምሯችሁን ላብራቶሪ አድርጉት እና ያለምንም ውግዘት ተመለከቱ፡፡ “ቅናት መጥፎ ነው” አትበሉ፡፡ ማን ያውቃል “ቁጣ መጥፎ ነው” አትበሉ፡፡ ማን ያውቃል? አዎ ....ቅናት መጥፎ እንደሆነ ተነግሯችኋል፡፡ ያ....ግን በሌሎች የተነገረ ነገር ነው፡፡ ይህ የእናንተ ልምድ አይደለም፡፡ ህልውናዊ መሆን አለባችሁ፡፡ መከራችሁ የቅናትን መጥፎነት ካላረጋገጠ በስተቀር ለምንም ነገር "ነው” ወይም “አይደለም” አትበሉ፡፡ ፍጹም በሆነ መንገድ ከብያኔ ነጻ መሆን አለባችሁ፡፡ እናም ቅናትን ፣ ቁጣን ወይ፤ ወሲብን መታዘብ ደግሞ ታዓምር ነው።

ከማንኛውም ብያኔ ውጭ ሆናችሁ ስትታዘቡ ምን ይከሰታል? በቅናት ውስጥ የበለጠ በተመለከታችሁ ቁጥር ቅናት የበለጠ ግልጽ ይሆናል፡፡ የቅናትን ቂልነት ታያላችሁ፡፡ ቅናት ቂላቂል ነገር መሆኑን ቀድማችሁ ስለወሰናችሁ ሳይሆን በራሣችሁ ልምድ ተመርኩዛችሁ ቅናት ሞኝነት እንደሆነ ይገባችኋል፡፡ ግን ቀድሞውኑ ቅናት ሞኝነት እንደሆነ ከወሰናችሁ መላውን ነጥብ የምታጡት ይሆናል፡፡ ቀድሞ አለመበየናችሁን አስታውሱ፡፡ ቀድሞውኑ የምትወስኑ ከሆናችሁ መላውን ትርጉም ታጡታላችሁ፡፡ ከማንኛውም ውሳኜ ውጪ ተንቀሳቀሱ እናም ቅናት ምን እንደሆነ ተመልከቱ፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሟች ከመሆንህ እውነታ ጋር መጋፈጥ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ ምክንያቱም ሁሉንም የማይረቡ፣ አቅም የሌላቸውና ጥልቀት የሌላቸውን እሴቶች ሁሉ ጠራርጎ የሚያስወግድ ነገር ነው፡፡ ብዙ ሰዎች ቀኖቻቸውን ተጨማሪ ገንዘብ ወይም ትንሽ ተጨማሪ ዝናና ትኩረት ወይም ትክክል ወይም ተወዳጅ በመሆናቸው ትንሽ ተጨማሪ ማረጋገጫ በማሳደድ ሲያሳልፉ፣ ሞት ግን ሁላችንንም በጣም በሚያሰቃይና አሰፈላጊ ጥያቄ ያፋጥጠናል፡፡
"ውርስህ ምንድነው? አንተ ስትሞት አለም የተለየችና የተሻለች የምትሆነው እንዴት ነው? ምን አሻራ ትተሀል? ምን ተፅእኖ ታመጣለህ?"

@Zephilosophy

የትኩረት መዛባት

በዚህ ማህረሰብ ውስጥ  “ተመልከት የእኔ ሕይወት ከአንተ ሕይወት የበለጠ ያማረ ነው” በሚሉ በማህበራዊ ድረ- ገፆች በሚተላለፉ መልዕክቶች በኩል ጭንቀት፣ ፍርሃት፣ የጥፋተኝነት ስሜት ወዘተ... የመሳሰሉት አሉታዊ ልምዶች ያሉት ትውልድ እየፈራ ነው፡፡

ሰዎችም ሆነ የቲቪ ማስታወቂያዎች የመልካም ሕይወት ቁልፉ አሪፍ ስራ ማግኘት፣ ወይም ዘናጭ መኪና ወይም ቆንጆ ሴት ጓደኛ ያለህ መሆን እንደሆነ እንድታምን ይፈልጋሉ፡፡ አለም ያለማቋረጥ የሚነግርህ ነገር፣ የተሻለ የሕይወት መንገድ የሚባለው ብዙ መግዛት፣ ብዙ ማግኘት ፣ ብዙ መዋብ እንደሆነ ነው፡፡ ስለዚህ ሁልጊዜ በተደጋጋሚ ስለሁሉም ነገር ግድ እንዲኖርህ በሚነገሩ መልዕክቶች ስለምትጨናነቅ ያለማቋረጥ አዲስ ቅንጡ ነገሮችን ስለመግዛት፤ የእረፍት ጊዜህን ውድ በሆኑ ቦታዎች ስለማሳለፍ የምታስብ ትሆናለህ ወይም ፋሽን ልብሶች እና ኮስሞቲክሶችን ስለመግዛት የምታስቢ ትሆኛለሽ።

  እነዚህ ነገሮች ከባድ የበታችነት እና የጭንቀት ስሜት ከመፍጠራቸውም በላይ በማይገባ አይነት የማይረቡና የውሸት ከሆኑ ነገሮች ጋር የተጣበቅክ እንድትሆንና ሕይወትህን ሙሉ የማይጨበጥ ደስታና እርካታ ስታሳድድ እንድትኖር ያደርግሃል፡፡ የመልካም ሕይወት ቁልፍ ስለ ብዙ ነገሮች መጨነቅ ሳይሆን፣ ስለ ትንሽ ለዚያውም እውነት፣ አስቸኳይና አስፈላጊ ስለሆነው ነገር ብቻ መጨነቅ ነው፡፡

Mark Manson

@zephilosophy

"ዝምታን የተማርኩት ከለፍላፊ፤ ትግስትን የተማርኩት ደግሞ ትግስት ከሌለው እንዲሁም ደግሞ ደግነትን የተማርኩት ከክፉ ቢሆንም በጣም የሚገርመዉ ነገር ለነዚህ መምህሮቼ ምስጋና ቢስ መሆኔ ነዉ።"
ካህሊል ጅብራን

Join👇👇👇
@zephilosophy
@zephilosophy
@zephilosophy

ውስጣዊ ምሽጋችንን ከፍርሃት መጠበቅ

"ከፍርሃት ከራሱ በስተቀር   ምንም አትፍራ ፍርሃቶቻችን ልቀው እንዲገኙ የምንፈቅድ ከሆነ፣ ለመኖር ምንም ምክንያት፣ ለሀዘኖቻችንም ምንም ገደብ የለንም።”
- ሴኔካ

“መፍራት ያለብን ብቸኛ ነገር ማፈግፈግን ነው።መፍራት ያለብን ወደ ፊት  ለመገስገስ እና ለመለወጥ የሚያስፈልጉትን ጥረቶች ሽባ የሚያደርገውን ስም የለሽ፣ ምክንያት የለሽ፣ ተገቢ ያልሆነ ፍርሃትን ራሱን ነው።”

ስቶይኮች ፍርሃት የሚፈራ የሚሆነው በሚፈጥራቸው ችግሮች እንደ ሆነ ያውቃሉ፡፡ ሳናስበው ልናስወግዳቸው ስንነሳ፣ የምንፈራቸው ነገሮች በራሳችንና በሌሎች ላይ ከምንፈጥረው ጉዳት ጋር ሲነፃፀሩ ይደበዝዛሉ፡፡ ጦርነት መጥፎ ነው፤ ፍርሃት ደግሞ የበለጠ መጥፎ ነው። ከባድ ሁኔታ ፍርሃት የበለጠ እንዲጠነክር ያደርገዋል እንጂ አያግዘውም፡፡ ይህንን ሁኔታ መለወጥ የምንፈልግ ከሆነ ልንቋቋመውና ልናስወግደው ይገባል።

“ፍርሃትን የሚያመጡት ሁኔታዎች ናቸው፤ እኛ በጠላታችን ላይ ኃይል ሊኖረን ወይም ልንከላከለው ስንችል እኛ ግን እሱ በሚፈጥራቸው ሀሳቦች በፍርሃት ምሽግ ውስጥ ተሸብበናል ። ምሽጉ የሚጠፋው እንዴት ነው? በመሳሪያ ወይም በእሳት ብቻ ሳይሆን በአስተዋይነትም ነው ..... መጀመር ያለብን ከእዚሁ  ከአእምሯችን ነው፤ ምሽጉን መያዝና ጨቋኙን ማስወገድ ያለብን ከዚሁ ግንባር ነው።”
- ኤፒክቴተስ

ስቶይኮች “ውስጣዊ ምሽግ” የሚል አስደናቂ ሀሳብ ይሰጡናል።
ነፍሳችንን ይከላከላል ብለው የሚያምኑትም ይህንን ምሽግ ነው። .! በአካላዊ ሁኔታችን ተጠቂ ብንሆንም፣ በብዙ መንገዶች በመከራ ውስጥ
ልንሆን ብንችልም፣ ውስጣዊ ግዛታችን ግን መታለፍ የማይቻል መሆን አለበት።

ነገር ግን ታሪክ እንደሚያስተምረን፣ መታለፍ የማይቻሉ ምሽጎች #ከውስጥ ተላልፈው ከተሰጡ ሊሰበሩ ይችላሉ። በግንቦቹ ውስጥ የሚኖሩት ዜጎች በፍርሃት፣ በስግብግብነት ወይም በጥቅመኝነት ሲወድቁ፣ በሮቹን ሊከፍቱና ጠላትን እንዲገባ ሊያደርጉ ይችላሉ። ብዙዎቻችን ድፍረታችንን ስናጣና ለፍርሃት የተሰጠን ስንሆን የምናደርገውም ይህንን ነው፡፡

ጠንካራ ምሽግ ተቀብለሃል እና አሳልፈህ አትስጠው!!

📚የእለት ፍልስፍና

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ስምንት ድንቅ ያልተሰሙ ታሪኮች

ተራኪ - ግሩም ተበጀ

@zephilosophy

ኦሾ ስለ ፍቅር

ፍቅር ከጥልቁ ውስጣችን የሚመጣ ነው።በጥያቄ ልናመጣው አንችልም ሲመጣም ዝም ማሰኘት አይቻልም። ፍቅር እኛ የምናደርገው ምርጫ አይደለም።

በሰው ህይወት ውስጥ ታላቁ ሙዚቃ ሊፈልቅ የሚችለው ልብ በአግባቡ የተቃኙ ክሮች ሲኖሩት ነው፡፡ ልቡን ያጣ ማህበረሰብ ጥሩ፣ እውተኛና ውብ የሆኑትን ክሮች ሁሉ አጥቷል፡፡ እውነት፣ ውበትና አምላካዊ ባህሪያት ወደ ህይወታችን እንዲገቡ ከፈለግን የልብን ሙዚቃ አፍላቂ የሆኑትን ክሮች በአግባቡ ከመቃኘት ውጪ ሌላ መንገድ የለም፡፡

እነዚህን የልብ ሙዚቃ አፍላቂ ክሮች በአግባቡ ለመቃኘት የሚያስችለው መንገድ ፍቅር ነው፡፡ ፍቅርን “ፀሎት ወይም እግዜርን የማግኛው መንገድ” ብዬ የምጠራውም ለዚህ ነው፡፡ ከፍቅር ያልሆነ ፀሎት ውሸትና የማይጠቅም ነው፡፡ ፍቅር አልባ የፀሎት ቃላት ዋጋ የላቸውም፡፡ ወደ አምላክ ለመጓዝ የፈለገ ሰው ያለ ፍቅር ሊሳካለት አይችልም፡፡ ልባዊ ሙዚቃን የሚያፈልቀው ፍቅር ነው፡፡

@Zephilosophy

❤ፍቅር ማለት
....የቀጠለ

ትናንት ከመቅደሱ በራፍ ቆሜ መንገደኞቹን ስለ ፍቅር ተዓምራቶችና ጥቅሞች ያውቁ እንደሆነ በጥያቄ ሳደርቃቸው ዋልኩ፡፡

አንድ የደከመና የገረጣ ፊት ያላቸው በዕድሜ የገፉ አዛውንት በአጠገቤ እያለፉ እንዲህ አሉኝ፡-
«ፍቅር ከመጀመሪያው ሰው የተሽለምነው ተፈጥሯዊ ድክመት ነው፡፡»
ይሁን እንጂ አንድ ጎበዝ ወጣት በንዴት መልስ ሰጠ፡- .. «ፍቅር ዛሬን ከትናንት እና ከነገ ጋር የሚያገናኝ ድልድይ ነው።»


አንዲት ሃዘን የተላበሰ ፊት ያላት ሴት አቃስታ እንዲህ  አለች «ፍቅር በገሃነም የሚድሁ ጥቋቁር እፉኝቶች የሚወጉን ገዳይ መርዝ ነው መርዙ እንደ ጤዛ ትኩስ ስለሚመስል የተራበች ነፍስ ተስገብግባ ትጠጣዋለች ከመጀመሪያው ስካር በኋላ ግን ጠጪው ይታመምና ቀስ በቀስ ይሞታል፡፡»

ከዚያም አንዲት ውብ ጉንጮቿ እንደ ፀሃይ የሚያበሩ ልጃገረድ ፈገግ ብላ እንዲህ አለች፡
«ፍቅር በንጋት ሙሽሮች የሚቀርብ ጠንካራ ነፍሶችን የሚያጠነክርና ወደ ከዋክብት እንዲመጥቁ የሚያስችላቸው ወይን ነው፡፡»

ከእሷ በኋላ አንድ ጥቁር ካባ የደረበ ፂማም ሰው አይኖቹን አፍጥጦ ተናገረ፡
«ፍቅር ወጣትነት የሚጀምርበትና የሚያበቃበት የታወረ ድንቁርና ነው፡፡»
ሌላኛው ፈገግ ብሎ ቀጠለ፡«ፍቅር ሰው የአምላካቱን ያህል እንዲያይ የሚያስችል ሰማያዊ ዕውቀት ነው፡፡»

አንድ አይነ - ስውር መንገዱን በበትር እየፈለገ እንዲህ አለ፡
«ፍቅር ነፍስ የህያውነትን ሚስጥር እንዳታሳይ የሚከልላት፣ በዚህም ልብ ከኮረብቶች መሃል የሚንቀጠቀጡትን ጣዕረ - ሞቶች ፍላጎት ብቻ እንዲያይ እና የድምፅ አልባዎቹን ሸለቆዎች የመስተጋባት ጩኸት ብቻ እንዲሰማ የሚያደርግ የጉም መጋረጃ ነው፡፡»

አንድ ወጣት ክራሩን እየመታ እንዲህ ሲል ዘመረ-
«ፍቅር ከሚነደው የነፍስ ጉድጓድ በመመንጨት ምድሪቱን በብርሃን የሚሞላ አስማታዊ ጨረር ነው፡፡ ፍቅር ህይወትን በንቃትና ባለመንቃት መሃል እንዳለ ቆንጆ ህልም እንድናየው የሚያስችለን ነው፡፡»

አንድ ሽማግሌ ሰው እግሮቻቸውን እንደ ቡትቶ ጨርቅ እየጉተቱ
በሚንቀጠቀጥ ድምፅ እንዲህ አሉ፡
«ፍቅር በፀጥታማ መቃብር ያረፈ እስክሬን፣ በዘላለማዊነት ውስጥ
የሰጠመች ነፍስ ነው፡፡»

ከዚያም አንድ የአምስት ዓመት ህፃን እንዲህ አለ፡
«ፍቅር እናትና አባቴ ናቸው:: ከእናትና ከአባቴ በቀር ደግሞ ፍቅርን የሚያውቀው የለም።»

እናም ያለፉት በሙሉ ፍቅር የተስፋቸውና የተስፋ መቁረጫቸው ነፀብራቅ እንደሆነ በመግለፅ ሚስጥርነቱን የበለጠ አጎሉት።

ከዚያም በመቅደሱ ውስጥ አንድ ድምፅ ሰማሁ፡
« ህይወት እኩል ሁለት ቦታ ትከፈላለች፣ አንዱ በረዶ እና ሌላኛው እሳት፤ የሚፋጀው ግማሽ ፍቅር ነው፡፡»

በመጨረሻ ወደ መቅደሱ ገባሁና ተንበርክኬ ደስ እያለኝ ፀለይኩ፡- «ጌታዬ ሆይ፣ የነበልባሉ ራት አድርገኝ ... ጌታዬ ሆይ፣ የተከበረው እሳት ምግብ አድርገኝ ... አሜን፡፡»

ምንጭ- የጥበብ መንገድ
ደራሲ - ካህሊል ጂብራን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

❤ስለ ፍቅር ብጠይቅ ጥያቄዎቼን መመለስ የሚችል ማን አለ?
✍️ካህሊል ጂብራን

ፍቅር ምንድን ነው? ስለ ፍቅር ብላችሁ ንገሩኝ፣ በልቤ የሚነደው እሳት ምንድን ነው ጉልበቴን የሚያልፈሰፍሰው እና ምኞቴን የሚያከስመው ምንድነው?

ነፍሴን የሚጨብጧት እነዚያ የተደበቁ ለስላሳ እና ሻካራ እጆች ምንድናቸው?

ልቤን የሞላት ከመራር ደስታ እና ከጣፋጭ ህመም የተቀየጠ ወይን ምንድነው?

አይኖቼን የተከልኩበት የማይታይ ነገር የማሰላስለው ለመረዳት የሚያስቸግር ነገር፣ ልረዳው ያልቻልኩት ስሜት ምንድነው?

በትካዜ ውስጥ ከሳቅ ድምቀት የበለጠ ውብ፣ ከደስታ በላቀ የሚያስደስት ሃዘን አለ?
እስኪነጋ ድረስ አስተኝቶ በህይወት ለሚያቆየኝና መላ እኔነቱን በብርሃን ለሚሞላው ሃያል ራሴን የማስገዛው ለምንድን ነው?

እኛ ፍቅር የምንለው ነገር ምንድነው? ንገሩኝ፣ ህሊናን በሙሉ የሚገዛው በዘመናት ውስጥ የተደበቀው ሚስጥር ምንድነው?

ይህ በአንድ ወቅት የሁሉም ነገር መነሻና ውጤት የነበረው ፍቅር ምንድነው?
ይህ ከህይወትና ሞት የመነጨው፣ ከህይወት ይበልጥ አስገራሚ፣ ከሞት በላቀ ጥልቅ የሆነው ንቃት ምንድነው?

ንገሩኝ ጓደኞቼ፣ ፍቅር በጣቱ ጫፍ ነፍሱን ነክቶት ከህይወት እንቅልፍ የማይነቃ ከእናንተ መሃል አለ?

ነፍሱ የመረጠቻት ፍቅሩ ጠርታው እናትና አባቱን ትቶ የማይሄድ ከእናንተ መሃል ማነው?

ነፍሱ በልጃገረድ ጥዑም ትንፋሽ፣ ጣፋጭ ድምፅ እና ትንግርታዊ ለስላሳ እጆች ተማርካ ልቡ እስከ ዓለም ዳርቻ የማትሰደድ ወጣት ማን አለ?

ከልቡ የሚወደውን ሰው ለማግኘት ውቅያኖስ የማይሰነጥቅ፣ በረሃ የማያቋርጥ፡ ተራራ የማይቧጥጥ ከእናንተ መሃል ማነው?

ንስሃውን ከሚሰማው፣ ምህላውን ከሚቀበለው አምላክ ፊት እንደሚቀርብ የዕጣን መስዋዕት ልቡን የማያነደው ማን አለ?

ፍቅር ማለት...
ይቀጥላል...

@Zephilosophy

ንገሩኝ ጓደኞቼ ፍቅር ለናንተ ምንድነው ? ስለ ፍቅር ብላችሁ ንገሩኝ...✍️leave comment

ብቸኛው ባለቅኔ
ካህሊል ጂብራን

ለጋስነት በልቤ ውስጥ ተዘርታለች። ክምር ስንዴ አመረትኩ ፤ ለተራቡም አካፈልኩ። ነብሴ ለወይን ፍሬ ትሰጣለች፡፡ ወይኑን ጨምቄ ለተጠሙ አጠጣሁ። ፋኖሴን ዘይት ሞልቼ መስኮቴ ጋር አኖርኩኝ። በጭለማ ለሚጓዙ እንግዶች መንገዱን አበራሁ፡፡ ይህንን ሁሉ የማደርገው በእነዚህ ድርጊቶቼ ውስጥ ስለምኖር ነው። የሕይወት እጣ ለጋስ እጆቼን ብታስርበኝ ሞትን እመርጣለሁ። ገጣሚ ነኝና መለገስ ካልቻልኩ ፈፅሞ አልቀበልም። የሰው ልጅ ቁጣ እንደ አውሎ ነፋስ ያጓራል። እኔ ግን በዝምታ እተነፍሳለሁ፡፡ ምክንያቱም ትንፋሼ ፈጣሪ ጋር ሲደርስ ወጀቡ በሙሉ ይቆማልና። ሰዎች ምድራዊ ነገሮች ላይ ይንጠለጠላሉ፡፡ የኔ መሻት ግን የፍቅር ችቦ ናት። በብርሃኗ የልቤን ሰብአዊነት ታነፃልኛለች፡፡ ሰዎች በዘር ፣ በቀለም በሃይማኖት ተከፋፍለዋል። እኔ ደግሞ በሁሉም አገር እንግዳ ነኝ – የየትኛውም ወገን አይደለሁም፡፡ ሥነ-ፍጥረት (ዩኒቨርስ) አገሬ ስትሆን ጉሳዬ ደግሞ ሁሉም የሰው ልጅ ነው፡፡ የሰው ልጅ አቅመቢስ ሆነውም የተከፋፈሉ ናቸው። በየጊዜው የምትጠበውን ምድር በግዛትና አገራት መሰነጣጠቅ አላዋቂነት ነው። የሰው ልጆች እጅ ለእጅ የሚያያዙት የነፍስን ቤተ መቅደስ ለማፍረስና ምድራዊ ድልድይ ለመገንባት ብቻ ነው። ብቻየን ቆሜ እንዲህ የሚል የውስጥ ድምፄ ተሰማኝ ፡
#ፍቅር  ለሰው ልብ ሕይወት እንደምትሰጥ ሁሉ አለማወቅን ማወቅ ደግሞ የእውቀትን መንገድ ያሳየዋል። ፍቅርና አለማወቅን መረዳት ወደ ታላቅ ደስታ ይመራሉ– ምክንያቱም ፈጣሪ ከፀሀይ በታች ለሰው ልጅ መከራን አልፈጠረምና።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የዘመናዊ ፍልስፍና ሙግቶች

የቀጠለ
....የዳሳሽነት (empiricism) ፍልስፍናን ያራመዱ የብሪታንያ ፈላስፋዎች ሰውን የሁሉ ነገር ማዕከል አድርገው የተረዱ ቢሆንም ከሰው አሳቤ ውጭ ህዋ የራሱ የሆነ ህልውና የለውም በማለት ህዋንና ሰውን ያስተሳሰረውን ገመድ ቆርጠው ጣሉት፡፡ በርክሌይ የተባለው ፈላስፋ ቁሳዊ ነገሮች ከሰው ህሳቤ ውጭ ህልውና የላቸውም ማለቱና የስሜት ህዋሳቶች መረጃዎች መገኛቸው ቁሳዊ ነገሮች ሣይሆኑ እግዚአብሔር ነው ማለቱ የሳይንስን መሠረት የሆነውንና ሰው ማንነቱ ሊገለጽበት የሚችለው ቁስ አካል ከንቱ (ዋጋ የሌለው) ነገር ሁኖ እነዲታሰብ አደረገው፡፡ ይባስ ብሎ ዴቭድ ሂዩም የሰው ልጅ የስሜቶችና የሀሳቦች መንሸራሸሪያ መንገድ ከመሆን ውጭ ሌላ ማንነት የለውም፤ የህዋን (የቁስ አካላት) ህልውናንም ማረጋገጥ አይቻልም በማለቱ በፍልስፍና ተሟሙቆ የነበረው የሰውን ኃያልነት የማሳየት አስተሳሰብ ላይ ቀዝቃዛ ውሃ ቸለሰበት፡፡

ሌሎች ደግሞ የህዋን ህልውና ሙሉ በሙሉ ሀሳባዊ አደረጉት፡፡  እንጀ ሜልብራንች ያሉ ፈላስፋዎች (Malebranche) እኛ የምናውቀው እግዚአብሔር የገለፀልንን ነው፤ እርሱ ከሰጠን ሃሳብ ውጭ ምንም የምናውቀው ነገር የለም የሚል እምነት ያዙ፡፡  ሜልብራንች ሲናገር “እግዚአብሔር ዓለምን ቢያጠፋና አሁን እንዲሰማኝ እንዳዳረገኝ ወደፊትም እንዲሰማኝ ቢያደረገኝ ወደፊት የማየው አሁን የማየውን ነው፡፡” በሌላ አገላለጽ ይህ ማለት “እግዚአብሔር ዓለምን ቢያጠፋ ነገር ግን ልክ አሁን እንደሚሰማኝ (እንዳልጠፋች አድርጐ እንዳስብ ቢያደርገኝ) የማስበው ወይም የምረዳው መጥፋቷን ሣይሆን መኖሯን ነው፡፡የሚል ራሱን ሙሉ በሙሉ  የእግዚአብሔር ሀሳብ ብቻ እንደሆነ አድርጐ እንዲያስብ የሚያስችል አመለካከት ያራምድ ነበር።

በዘመናዊ ፍልስፍና የታዩ አንዳንድ ፈላስፋዎች ደግሞ ከጊዜው ነባራዊ ሁኔታ ውጭ ሆነውና የሣይንስን መንገድ ስተው የሰውን ልጅ ወደ ጥንታዊ ኑሮው ለመመለስ የሚከጅል ሀሳብ ማራመድ ጀመሩ፡፡ ለዚህ ጥሩ ማሳያ የሚሆነው የዣን -ዣክ ሩሶ (Rousseau) ፍልስፍና ነው፡፡ ሩሶ እንደሚለው ሣይንስ የተፈጥሮ ህግ እውቀት ነው፤ ሳይንስ የሰውን ልጅ ኑሮ ይምራ ማለት ሰው በህግ ይመራ ማለት ነው፡፡ ሳይንስ ሰውን በህግ አስሮ መያዝ ይፈልጋል፡፡ ሰው ግን እንደፈቃዱና ስሜቱ መኖር የሚሻ ፍጥረት ነው፡፡ ሳይንስና ሳይንስ ያመጣቸው ስልጣኔዎች ግን የሰውን ልጅ ነፃነት የሚጋፉ በመሆናቸው አያስፈልጉም የሚል እምነት ማራመድ ጀመረ፡፡

ከላይ የተመለከትናቸውን ፍልስፍናዎች አጠቃለን ስናያቸው ዘመናዊ ፍልስፍና መስመር ይዞ መራመድና ወጥ የሆነ አቋም መያዝ እንደተሳነው መረዳት እንችላለን፡፡ በአንድ በኩል የሰውን ልጅ የበላይ አድርጐ ሲመለከት በሌላ በኩል ደግሞ እግዚአብሔርን በሰው ዘር ህሊና ላይ ይሾማል፤ አንዳንዴ ደግሞ ሰው ስለራሱም ሆነ ስለሚኖርበት ዓለም እንዲጠራጠር ሲያደርግ በሌላ በኩል ደግሞ ሰውን የራሱ የሥራ ውጤት ከሆነው ሥልጣኔ አርቆ ተፈጥሯዊ ኑሮ ብቻ መኖር ወደ ሚችልበት ወደ ተፈጥሮአዊነት ኑሮ መመለስ ይሻለዋል የሚል ሙግት ውስጥ ገባ፡፡

ኢማኑየል ካንት እንደብሪታንያ ፈላስፋዎች ሁሉ ሰው የሚረዳው የራሱን ሃሳብ ነው የሚል እምነት ቢኖረውም በምክንያታዊ አስተሳሰብ ሰው ከራሱ ውጭ የሆነ ቁሳዊ ዓለም መኖሩን፣ የእግዚአብሔርን ህልውናም ሆነ ዘላለማዊነት እና ነፃነት አለ ብሎ እንዲያምን አስችሎታል በማለት አሣወቀ፡፡ እነዚህ እምነቶች ደግሞ ተግባራዊ የሆነ ሥነ ምግባራዊ ኑሮና ሌላም አይነት ማኀበራዊ ህይወት እንዲኖርና ራሱንም ከተፈጥሮ በላይ አድርጐ እንዲያስብ አስችሎታል የሚል መደምደሚያ ሃሳብ ላይ ደረሰ፡፡ ይህን የመሰለው የካንት አስተሳሰብ በተወሰነ ደረጃም ቢሆን የሰውን በህዋ ላይ ያለውን የበላይነትና ክብር የመመለስ አስተሳሰብ ሁኖ ተወሰደ፡፡

በካንት መጫሚያ እግራቸውን ያስገቡ ሌሎች የጀርመን ፈላስፋዎች የሰውን ልጅ በህዋ ውስጥ ያለው መንፈሳዊና ህሊናዊ ኃይል ወራሽ በማድረግ ከቁስ አካላትና ከሌሎችም ፍጥረታት ሁሉ በላይ የሆነ ማንነት ያለው መሆኑን የሚያመለክት ጥልቅና ረቂቅ የሆነ ሀሳባዊ ፍልስፍና አቀረቡ፡፡ ካንትን ተከትለው የመጡ እንደ ሩዶልፍ ኸርማን ሎዝ፣ ሼልንግና ሄግል አይነት ፈላስፋዎች ህዋና ሰውን በአንድ አይናቸው የተመለከቱ ፈላስፋዎች ናቸው፡፡ ህዋ ለእነዚህ ፈላስፋዎች ህያው ነው፤ ህሊናዊ ነው፤ ሁልጊዜ ከፍ ወዳለ ደረጃ ለመሸጋገር የሚንቀሳቀስ ነገር ነው፡፡ በዚህ ህሊናዊ የለውጥ ሂደት ህዋ የራሱን የመጨረሻ የዕድገት ደረጃ የደረሰው በሰው ነው፡፡ ህዋ ሙሉ የሚሆነውና ራሱን የሚያውቀው በሰው ነው፡፡ ለእነዚህ ፈላስፋዎች ሰው ማለት ትንሽ ህዋ ነው፡፡


ከብዙ ፍልስፍና ሀሳቦች በጥቂቱ ስንቃኘው የህዋና የሰው ግንኙነት በፈላስፋዎች ዘንድ ይኼን የመሰለ አስተሳሰብ ፈጥሯል፡፡ በእኛም ላይ የሚፈጥረው ተጽዕኖ ቀላል አይሆንም፡፡ በህዋ ውስጥ ሰው ያለው ቦታ ለመወሰንና በሰውና በህዋ መካከል ያለውን ግንኙነት በተመለከተ ከውዝግብ የፀዳና የማያሻማ መልስ  ማግኘት ባንችልም ርዕሰ ጉዳዩን ከተለያዩ አቅጣጫዎች ሰፋ አድርገን እንድንመለከተው የሚያስችል ሃሳቦችን አግኝተናል ።

ረ/ፕርፌሰር ዋለልኝ እምሩ

@zephilosophy
@zephilosophy

5.የህዋ ግንዛቤ በዘመናዊ ፍልስፍና ታሪክ ውስጥ

የህዳሴውን ዘመንን ተከትሎ በሣይንሱም ሆነ በፍልስፍናው ብዙ አይነት አስተሳሰቦችና ትምህርቶች ይራመዱ ጀመር፡፡

ፍልስፍና “የሰውን ህይወት እጣፈንታ የሚወስን ኃይል አለ” ከሚል እምነት በመላቀቅ ሰው የራሱን ህይወት በራሱ ፈቃድና እውቀት መምራት ይችላል ወደሚል እምነት ተሸጋገረ፡፡

በመካከለኛው ዘመን ሰው ተስፋውን በአምላክ ጥሎ የራሱን ማንነት ረስቶ ነበር፡፡ በዚያ ዘመን ሰው ስለራሱ ማንነት ያንቀላፋበት ጊዜ ነበር፡፡ ከህዳሴው ዘመን ጀምሮ ግን ሰው ለረጅም ዘመን ከአንቀላፋበት ነቃ - ራሱን ማስተዋል ጀመረ፡፡ ወደራሱ በተመለከተ ቁጥር በሌላ ኃይል ከመተማመን ይልቅ የራሱ ኃይል ከምንም ነገር በላይ ሊያደርገው እንደሚችል አሰበ፡፡ በሳይንሳዊ እውቀት ምስጢሩን የተረዳውን ተፈጥሯዊ ሥርዓት በራሱ አቅም መግዛትና ለራሱ ጥቅም ማዋል እንደሚችል ድፍሩቱን ማሳየት ጀመረ፡፡

ይህ የህዳሴው ዘመን መንፈስ ነበር - በራሱ የመተማመን መንፈስ! የህዳሴው ዘመን ፍልስፍና የዘመናዊ ፍልስፍና መግቢያ በር ነው፡፡ ሙሉ ትኩረት የሰጠውም የሰው ልጅ ተፈጥሮን የመለወጥ አቅም ላይ ነበር፡፡ በዚህ ምክንያት የህዳሴው ዘመን ፍልስፍና ሰባዊነት - Humanism የሚል መጠሪያ አገኘ፡፡ እንደ ሉዶቪቾ ቫይቪስ (Ludovico Vives) ፣ ፔትሪስ ራመስ (Petrus Ramus) እና በርናርዲኖ ቴሎሶ (Bernardino Telesio) የመሳሰሉት ሰባዊ አስተሳሰብን በቀደምትነት ያራመዱ ፈላስፋዎች ናቸው፡፡ እነዚህ ፈላስፋዎች የሰው ልጅ አጋዥ ሣያስፈልገው በራሱ አቅም የተፈጥሮን ኃይል ቀልብሶ ራሱን የበላይ አድርጐ መኖር ይችላል የሚል ከፍተኛ እምነት ነበራቸው፡፡ በዚህ አቋማቸው ሰውን አቅመ - ቢስ ያደረጉ እምነቶች ላይ አመጽ የጀመሩ ፈላስፋዎች ለመሆን ቻሉ፡፡ ሳይንስ ያመጣውን መነቃቃት ተከትሎ ሰባዊያን ያመጡት ፍልስፍና ለጨለማው ዘመን ማብቂያና የብርሃን ዘመን መምጣት የተበሠረበት ፍልስፍና ለመሆን ቻለ፡፡

ሳይንስ በፈጠረላቸው መደላድል ላይ ተመሥርተው ፍራንሲስ ቤከንና ቶማስ ሆብስ የተባሉ ፈላስፋዎች ሰው ከህዋ ጋር ያለውን ግንኙነት በእውቀት ላይ የተመሠረተ ሊሆን እንደሚገባው በማስገንዘብ የተፈጥሮን እንቅስቃሴና አጠቃላይ ሥርዐተ - ህጉን ማወቅ የሰው ልጅ ቅድሚያ ሊሰጠው የሚገባ ጉዳይ መሆኑን አስገንዝበዋል፡፡በተለይ ለሆብስ የተፈጥሮ ህግ መታወቅ ከተቻለ ሰው ህጉን እንደፈቃዱ እያስተካከለ መኖር እንደሚችል እምነቱን ገለፀ፡፡

እነ ቶማስ ሆብስ ሁሉን ነገር ቁሳዊ አደረጉት፡፡ ህሊና-ሀሳብ - በእንቅስቃሴ ላይ ያለ ቁስ ነው፤ እግዚአብሔርም ቢሆን ቁስአካላዊ ነው፤ መንፈሳዊ የሚባል ነገር የለም የሚል እምነት ማራመድ ጀመሩ፡፡

በእንደዚህ አይነት አመለካከቶች ተጋግሎ የነበረው የሰባዊነት ፍልስፍና ሳይታሰብ መቀዝቀዝ ጀመረ፡፡

ለምን ??? ይቀጥላል..

@zephilosophy

ሰው ከህዋ አንፃር ያለው ቦታ እና ግንዛቤ በጥንታዊ እና በመካከላኛ ዘመን የነበሩ ፈላስፋዎች እይታ

ራሳቸውን ጥበበኞች እያሉ የሚጠሩ አንደበተኛና ጠርጣሪ (Sophist) ፈላስፋዎች እስከመጡበት ጊዜ የነበሩ ከቴለስ ጀምሮ የነበሩ ፈላስፋዎች ሰውን የተፈጥሮ አካል አድርገው ነው የተመለከቱት፤ ለሰው የተለዬ ማንነት አልሰጡትም፡፡ እንዲያውም ሰው የተፈጥሮ ህግ ተገዥና የበታች እንደሆነ ገልፀዋል፡፡

የዚህ አይነት አመለካከት በግሪክ ፈላስፋዎች ዘንድ የዘለቀው ራሳቸውን ጥበበኞች እያሉ የሚጠሩ አንደበታዊያን (Sophist) ፈላስፋዎች እስከመጡበት ጊዜ ድረስ ብቻ ነው፡፡ ከበፊተኞቹ ፈላስፋዎች በተቃራኒው አንደበታዊያን ፈላስፋዎች ሰው የተለዬ ማንነት ያለው መሆኑን በፍልስፍናቸው አበሠሩ፡፡ አንደበታዊያን ሰውን ከተፈጥሮ በመለየት የራሱን እጣፈንታ በራሱ መወሰን የሚችል ፍጥረት እንደሆነ ያምናሉ፡፡ ሰው ምን ያህል የተፈጥሮን ሥርዓት ሊያወቅና ሊቆጣጠር እንደሚችል ባይረዱትም ሰው ለራሱ ጥቅም ማስገኘት እስኪችል ድረስ ተፈጥሮን መቅረጽ ወይም መለወጥ እንደሚችል ያምናሉ፡፡

ፕሮታጐራስ የተባለው ታዋቂው አንደበታዊ ፈላስፋ “ለሁሉም ነገር ወሳኙ (ዳኛው) ሰው ነው- Man is the measure of everything” የሚል አባባል አለው፡፡ ይህ አባባል ሁለት ትርጉሞች አሉት፡፡ የመጀመሪያው እውነት ወይም ሀሰት፣ ጥሩ ወይም መጥፎ  የምንላቸው ነገሮች እንደ ሰው እይታ ነው ማለት ነው፡፡ ሌላው ትርጉሙ በሁሉም ነገር ላይ መወሰን የሚችለው ሰው ነው፤ ከሰው በላይ የሆነ ምንም ነገር የለም ማለት ነው፡፡ ከሁሉም በላይ ማለት ከተፈጥሮም እንዲሁም ከአማልክትም በላይ ማለት ነው፡፡ በዚህ መልኩ በፍልስፍና ታሪክ ውስጥ ሰው የፍጥረታት ሁሉ ማዕከልና የበላይ የሆነ ክብር ለመጀመሪያ ጊዜ ያገኘው በአንደበታዊያን ፈላስፋዎች ነው፡፡

ከአንደበታዊያን በኋላ የመጡ እንደ ፕሌቶና አሪስቶትል ያሉ ፈላስፋዎች ከቁስ አካላትና ከህያዊያን ፍጥረታት ሁሉ በላይ የሚያደርገው በሰው ውስጥ የተለዬ ነገር አለ ብለው ያምናሉ፡፡ ሰው ተፈጥሮን ብቻ አይደለም ፍጹም የሆኑ ሃሳባዊያን ነገሮችን ጨምሮ መረዳት ይችላል፡፡ ይህ በሰው ዘንድ ያለ የተለዬ ነገር ነው፤ በዚህ የተለዬ ማንነት ሰው ከተፈጥሮ በላይ መሆን ብቻ ሣይሆን ከመለኰት ጋር ተመሣሣይ ያደርገዋል፡፡ ስለዚህ ሰው በግዙፉ ህሊና ቢስ ህዋ ውስጥ የሚሆነው ነገር ጠፍቶት የሚንገዋለል ፍጥረት ሣይሆን የተፈጥሮን ሥርዓት አሸንፎ ወደ መለኮት ራሱን ከፍ ከፍ የሚያደርግ ፍጥረት መሆኑን ፕሌቶና አሪስቶትል ያምናሉ፡፡

ከፕሌቶና አሪስቶትል በኋላ የመጡ ስቶይክ (Stoic) ፈላስፋዎች ደግሞ የተለዬ አመለካከት ነው ያላቸው፡፡ ለስቶይኮች ሰው የግዙፉ ህዋ ቅጅ ነው፡፡ በሰው ውስጥ ያለው በህዋ ውስጥ አስቀድሞ ያለው ነው፡፡ ሰው በህሊናው እንደሚመራው ሁሉ ተፈጥሮ በአጠቃላይ የሚመራው በስቶይኮች ቃል (logos) ብለው በሚጠሩት ህዋዊ ህሊና ነው፡፡ ሰው የሚኖረው ተፈጥሮ በሰጠችው ልክ በመሆኑ ተፈጥሮ እንዳደረገችው ሁኖ መኖር አለበት፡፡

ተፈጥሮ በህሊናዊ ኃይል ስለምትመራ ተፈጥሮን መቃወም ስህተት ነው፡፡ ይህ አመለካከት ሰውን ከተፈጥሮ በታች የሚያደርግ ብቻ ሣይሆን የሰው ህይወት አስቀድሞ የተወሰነና መቀየር የማይቻል መሆኑን ይሣየናል፡፡

የመካከለኛው ዘመን የነበሩ ክርስቲያን ፈላስፋዎች በመካከላቸው ልዩነት ይኑር እንጅ ዙሮ ዙሮ እግዚአብሔርን የህዋ ፈጣሪ መሆንና ሰውም የእግዚአብሔር ምርጡ የሥራ ውጤት መሆኑን ይስማሙበታል፡፡ ነገር ግን አካላዊ (ቁሳዊ) ማንነቱ ለሰው ጥቅም አልሰጠውም፤ ምኞትን፣ ሀጢዓትንና ሞትን አመጣበት፡፡ ሁለን ነገር በበላይነት ገዝቶ እንዲኖርበት የተሰጠው ዓለምም መከበሪያው ሣይሆን መቀበሪያው ሆነ፡፡ በመሆኑም አካላዊ (ቁሳዊ) ማንነቱና ምድራዊ ኑሮው አስፈላጊ አይደለም፤

ከሞት ነፃ ሁኖ የሚኖርበት ሌላ ማንነትና ሌላ ዓለም ያስፈልገዋል፡፡ ይህን ዓለም ሰው ንቆ መኖር አለበት፤ ይህ ዓለም ክብርና ዋጋ የሚሰጠው አይደለም፡፡ ጥቅም አለው ከተባለም ወደ ሌላኛው ዓለም ለመድረስ ለመሸጋገሪያነት ማገልገሉ ነው፡ ስለዚህ ሰው መሻት ያለበት እየኖረበት ያለውን ዓለም ሣይሆን ሌላኛውን (ከላይ) ያለውን ዓለም ነው፡፡

ዓለም ንቆ መኖር ካለበት በህዋ ላይ ሊጫወተው የሚችለው ሚናም ሆነ በህዋ የራሱን ቦታ ምን ሊሆን እንደሚችል ማወቅ አያስፈልገውም፡፡ ይህ አመለካከት ሰውንና ህዋን፣ ህሊና እና ቁስን መንፈስንና አካልን የሚለያይ ነው፡፡ ሰውን ከሚኖርበት ዓለም የሚለያይ አመለካከት ደግሞ ሰው በዚህ ዓለም ሊያደርግ የሚችለው ነገር ቢኖር እንኳ ጥቅም (ዋጋ) እንደሌለው ያመለክታል፡፡ ሰው ዓለምን ለመግዛት ቢፈጠርም የራሱን አካል እንኳ መግዛት ስለተሳነው በዚህ ዓለም ሊያገኝ የሚችለው ዘላለማዊ ክብርን አጥቶታል፡፡ ስለዚህ ሰው ማሰብ ያለበት ከሞት በኋላ ስለሚኖረው ህይወት እንጅ ከሞት በፊት ስላለው ሊሆን አይገባም፡፡

ዋናው ነገር ይህ ዓለም ለሰው መልካም እንዳይደለ መታመኑ ነው፡፡ ይህ ዓለም መጥፎና የሥቃይ ሁሉ ምክንያት ነው፡፡ የሐጢዓት ምክንያት በመሆኑ ይህ ዓለም ለሰው ልጅ ጠላቱ ነው፡፡ የላይኛው መንፈሳዊ ዓለም ግን የጽድቅና የዘላለም በረከት የሚገኝበት ነው፡፡ የመልካም ነገሮች ሁሉ መኖሪያ ቤትና የመለኮት ማረፊያ በመሆኑ የሰው ልጅ አላማ ሊሆን የሚገባው ቁሳዊ (ምድራዊ) ዓለምን መተውና መንፈሳዊ የሆነውን ዓለም ማግኘት ነው።

ዘመናዊ ፍልስፍና ስለ ህዋ ምን ይላል??

ረ/ፕርፌሰር ዋለልኝ እምሩ

@zephilosophy
@zephilosophy

2.መጽሐፍ ቅዱስ ከህዋ አንፃር የሰው ልጅ ምንድን ነው? በማለት ይጠይቃል?

“የጣቶችህን ሥራ ሰማዮችን ባየሁ ጊዜ፣
ጨረቃንና ከዋክብትን አንተ የሠራሃቸውን፣
ታስበው ዘንድ ሰው ምንድን ነው?
ትጐበኘውም ዘንድ የሰው ልጅ ምንድን ነው?”

በማለት መዝሙረኛው ንጉስ ዳዊት ይጠይቃል፡፡
መዝሙረኛው ያነሳው ጥያቄ የዚህ ምዕራፍ ርዕስ ጉዳይ ነው፡፡ ሰው ተፈጥሯዊ የሆነ የአጋጣሚ ክስተት ውጤት ነው ወይስ ታላቅ አላማ ለማሳካት የተፈጠረ ልዩ ፍጥረት? ሰው በተፈጥሮ ሂደት በአጋጣሚ የተገኘ ቢሆንና የፍጥረታት ሁሉ የበላይና የመጨረሻ ግብ ሁኖ ሊወሰድ ይችላልን? ከፀሐይና ከጨረቃ-ከህዋ-አንፃር ሲታይስ እዚህ ግባ የማይባል ተፈጥሯዊ ማንነት ያለው ከብናኝ አፈር፣ በእግራችን ረግጠን እንደምንገድላቸው ትናንሽ ነፍሳት አይነት የሆነ ተራ ፍጥረት ነውን ወይስ በህዋ ውስጥ ያሉትን ነገሮች እንደፍላጐቱ ማድረግ የሚችል ኃያል ፍጥረት? ህዋ ለሰው ጥቅምና መልካም ግልጋሎት ተብሎ የተፈጠረ ነገር ነውን ወይስ መጥፋያው? መጽሐፍ ቅዱስ ለእነዚህ አይነት ጥያቄዎች የሚሰጠው መልስ ሁለት አይነት ነው፡፡ በአንድ በኩል የሰውን ኃያልነት ሲያጐላ በሌላ በኩል ተራ ፍጥረት መሆኑን ይነግረናል፡፡ መለኮታዊ ማንነት ያለውና በፍጥረታት ሁሉ ላይ ገዥነቱን የሚነግረን የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍል እንዳለ ሁሉ በሌሎች ክፍሎች ደግሞ ሰውን አዋርዶና አቅልሎ ይነግረናል፡፡ የሰውን ልዩ ማንነትና ገዥነቱን መዝሙረኛው ዳዊት እንዲህ በማለት ይገልፀዋል፡፡

“ከመላዕክት እጅግ ጥቂት አሳነስኸው፣
በክብርና በምስጋና ዘውድ ከለልኸው፣
በእጆችህም ሥራ ሁሉ ላይ ሾምኸው፣
ሁሉን ከእግሮቹ በታች አስገዛህለት፣.."

ከጥቅሱ መረዳት እንደሚቻለው ሰው ከመላዕክት አንሶ የማያንስ በፍጥረታት ሁሉ ላይ ተሹሞ ዘውድ የደፋ ታላቅ ፍጥረት ነው፡፡ የሰው ታላቅነት ከአፈጣጠሩ ልዩ መሆን ይጀምራል፤ በእግዚአብሔር መልክ (በልጁ መልክ) የተፈጠረና የመለኮት ባህሪ ተካፋይ የሆነ ነው፡፡ በተቃራኒው ደግሞ መጽሐፍ ቅዱስ ለሰው ልጅ ሌላ ማንነት ይሰጠዋል፡፡ ከሌሎች ፍጥረታት የማይለይ ይባስ ብሎ ከሌሎች ፍጥረታት አሣንሶ ሰውን ይገልፀዋል፡፡ መጽሐፈ መክብብ እንዲህ ይላል፡፡

“እኔ በልቤ ስለሰው ልጆች እንደ እንስሳ መሆናቸውን እንዲያዩ እግዚአብሔር ይፈትናቸዋል አልሁ፡፡ የሰው ልጆችና የእንስሳ እድል ፈንታ አንድ ነው፣ ድርሻቸውም ትክክል ነው፡፡ አንዱ እንደሚሞት ሌላውም እንዲሁ ይሞታል፣ የሁለም እስትንፋስ አንድ ነው፣ ሁሉም ከንቱ ነውና ሰው ከእንስሳ ብልጫ የለውም፡፡”

መጽሐፈ ኢዮብ ደግሞ የሰውን ማንነት ከዚህ በባሰ መልኩ ይገልፀዋል፡፡

“እነሆ፣ ጨረቃ እንኳ ብሩህ አይደሉም፣
ክዋክብትም በፊቱ ንጹሀን አይደሉም፣
ይልቁንስ ብስብስ የሆነ ሰው
ትልም የሆነ የሰው ልጅ ምንኛ ያንስ፡፡”

ፍልስፍናስ ምን ይላል? ፍልስፍና ትኩረት ከሚሰጥባቸው ጉዳዮች አንዱና ዋናው የሰውና የህዋ ጉዳይ ነው፡፡ በዚህ ጉዳይ ላይ ፍልስፍና ሰፋፊ፣ ጥልቀትና ብዛት ያላቸው አስተሳሰቦችን አቅርቧል። በቀጣይ እናያለን....

@zephilosophy

ሰው ከህዋ አንፃር ያለው ቦታ እና ግንዛቤ

ከግዙፉ ህዋ አንፃር የሰው ማንነት እንዴት ሊገለጽ ይችላል?
ሰው - ራሱን ከግዙፉ ህዋ ጋር እያስተያዬ ስለራሱ ማንነት ያስባል፣ የህይወቱን ትርጉም ፍለጋ ይኳትናል፣ ይጨነቃል፣ ተስፋ የሚሆነው ነገር ይፈልጋል፡፡ እነዚህን ስሜቶቹ፣ ፍላጐቶቹ፣ ተስፋዎቹ፣ እምነቶቹ. .. ወዴት ያደርሱታል ?

ሰው ከህዋ አንፃር ያለው ግንዛቤን ከጥንታዊ ሰው ታሪክ፤ ከመፅሀፍ ቅዱስ ፤ከትላልቅ ፈላስፎች እይታ አንፃር እናየዋለን።

1.ጥንታዊው ሰው ስለ ህዋ ያለው ግንዛቤ

የሰውና የህዋን ግንኙነት ምን እንደሚመስል ለመረዳት ከጥንታዊ ሰው ኑሮና አስተሳሰብ እንጀምር ካልን በአንድ በኩል ከላይ እንደተገለፀው ሰው ከተፈጥሮ በላይ የመሆን ማንነት ሲታይበት በተቃራኒው ደግሞ በዛን ዘመን ይኖር የነበረው ስው ተፈጥሮን ሌትም ቀንም በመፍራት ራሱን ከተፈጥሮ በታች የጣለበት ጊዜ ሁኖ እናገኘዋለን፡፡ በዘመኑ ሰው ነገሮች ሁሉ ነፍስ አላቸው ብሎ ያምን ነበር፤ ይህ ማለት ሰው በዘመኑ ነፍሳዊ (animist) ነበር፡፡ በሰማይ በምድር ያሉትን ሁሉ ሰውአዊ (antoropomorphic) ማንነት የሰጠበት ጊዜ ነበር፤ ከፍ ሲልም መንፈሳዊ ትርጉም በመስጠት ተፈጥሮን ያመለከበት ጊዜ ነበር።

የጥንቱ ዘመን የሰው ልጅ ታሪክ በእንደዚህ አይነት ሁለት የተለያዩ ስሜቶችና እምነቶች (በፍርሃትና በድፍረት፣ በሽንፈትና አሸናፊነት፣ በበታችነትና የበላይነት) ውስጥ ሰው ግራ ተጋብቶ የሚንገዋለል ማንነት ይዞ ይኖር የነበረበት ዘመን እንደነበር ያሳየናል፡፡ የጥንት ግብፃዊያን የምድር ህይወታቸውን በአባይም በፀሐይም ይመስሉት ነበር፡፡ አባይ ይሞላል - ይጐድላልም፤ ፀሐይ ትወጣለች ትጠልቃለችም፡፡ የሰው ህይወትም እንደዚያው ነው፡- ይወለዳል - ያድጋል፤ ይሞታል-ከሞትም ይነሳል፡፡ የተፈጥሮን የድግግሞሽ ሥርዓት መሠረት አድርገው ጥንታዊ ግብፃዊያን ሞተው እንደማይቀሩ - ከሞት እንደሚነሱ ያምኑ ነበር፡፡ የፀሐይ የሰማይ ላይ ጉዞ በምድር ላይ የሰው ጉዞ ነው፡፡ፀሐይ ስትጠልቅ ጠፍታ አትቀርም፤ በክብር ደግሞ ትወለዳለች፡፡ ይህም የሰው እጣፈንታው አንደፀሐይ የሆነና የሚሞት ገላው እንደሚነሳ የተስፋ ቃል የሚሰጠው ሆነ፡፡ በዚህ ምክንያትም ፀሐይን አምላክ ነሽ አሏት፤ መሪዎቻቸውንም በፀሐይ መሠሏቸው፡፡

ሥልጣኔ የሰውን ልጅ መጐብኘት ሲጀምር ተፈጥሮን የሚመለከትበት አይኑ እየሰፋ መጣ፤ ራሱንም በሰማያት ካሉት ፍጥረታት ጋር ያስተያይ ጀመር፡፡ ተፈጥሮን በማሸነፍ ማንነቱን ለማሳየትም ልቡ የበለጠ ተነሳሳ፤ ድንጋይ በድንጋይ እየደራረበ ራሱን ወደሰማይ ከፍ ያደርግ ጀመር፡፡ ከፍ አድርጐ በሠራው የድንጋይ ማማ ቁሞ መሬትን ቁልቁል ሲመለከታት እያነሰችበት መጣች፤ የእርሱ የበላይነት ግን ከሁሉ በልጦ ታየው፡፡

ከዚህ በመቀጠል ደግሞ መፅሀፍ ቅዱስ የሰው ልጅ ከህዋ አንፃር ያለውን ሁለት ምልከታ እናያለን...

ረ/ፕርፌሰር ዋለልኝ እምሩ

@zephilosophy

💬ሰለ ጥያቆቻችሁ

🤝ግሩፕ ስለመክፈት
የቻናላችን ግሩፕ  ለማታውቁት 👇👇
https://t.me/+XgPfefgVVvRhZjk0
በዚህ ግሩፕ በምናነሳቸው ሀሳቦች ላይ መወያየት፤ ተጨማሪ ሀሳብ መስጠት፤ መሞገትና መተቸት ትችላላችሁ።ወደፊት ደግሞ ብዙዎቻችሁን የሚያሳትፍ የውይይት እና የክርክር መድረክ ይኖረናል!!


📚soft copy መፅሀፍ ስለማጋራት
⭐️ብዙ pdf መፅሀፎች ቢኖሩንም ገብያ ላይ ካልጠፉና ደግመው የማይታተሙ ካልሆኑ በስተቀር የደራሲዎችን ጥቅም ስለሚጎዳ ያለ ደራሲዎች ፍቃድ መለጠፍ አንችልም።ምን ቢወደድ መፅሀፍ ከምንበላው ምግብ አያንስምና እየገዛችሁ የማንበብ ልምድን ማዳበር አለባችሁ።

👍Reaction released

የምንለቃቸውን ፁሁፎች በላይክ ብዛት እያወዳደራችሁ እንዳታነቡ በሚል ምክንያት reaction አናበራም ነበር።የቴሌግራም monitazation ለመጠቀም ስንል አብርተነዋል። የምናቀርባቸው ፁሁፎች በክብደትም ሆነ በጥልቀት እየጨመሩ ስለሚመጡ እያንዳንዱን ሀሳብ ሳትመርጡ ብታነቡ መልካም ነው። ምክንያቱም የምናቀርባቸው ሀሳቦች መጀመሪያውኑም ከተመረጡ መፅሀፎች የተመረጡ እና የተጨመቁ ሀሳባች ስለሆኑ ...

🙏ስለ መልካም አስተያየታችሁ ሁላችሁንም ከልብ እናመሰግናለን።ፍቅራችሁን ያለስስት ገልፃችሁልናልና እውነት ከልብ እንወዳችኋለን። ከዚህ በላይ እንድንሰራ ትልቅ ሀላፊነት ጥላችሁብናል።

ይህ የቻናል የተፈጠረው ምክንያታዊ ና ሚዛናዊ አስተሳሰብ እንዲኖረን የሚያስችሉ ፍልስፍናዎችን ና እውቀቶችን ለማጋራት ነው።በተጨማሪም አካልን፣ ስሜትን እና አእምሮን የማስገዛት ጥበብን በማስተማር  ንቁ፣ በሳል እና ብልህ ሰው እንድንሆን ማገዝ ነው። እስካሁን በዚህ ቻናል የህይወት ልማድችንንና እምነታችንን የሚጠይቁ፤  የንቃት ሀይል የሚጨምሩ ፤ ፍቅር እና መንፈሳዊነትን የሚሰብኩ  ሀሳቦችን አጋርተናል።

ሆናም ግን ካነበብናቸው እና ካወቅናቸው ብዙ መፅሀፍትና ልምምዶች ጥቂቱን ብቻ ነው የጋራናችሁ። ከዚህ በኋለ በብዛት እንድናጋራችሁ ዘንድ ፈጣሪ የማይዋዥቅ ሞራልና የማይደበዝዝ ትጋት  ይሰጠን ዘንድ እንመኛለን!!

ብዙ ሰው ጋር ተደራሽ በመሆን ትጋታችን ይጨመር ዘንድ እያንዳንዱን ፁሁፍ #ሼር ማድረግ እንዳትዘነጉ!!

@zephilosophy

Leave a comment

ስለምናቀርባቸው ፁሁፎች ያላችሁን አስተያየት እንድትሰጡን እንፈልጋለን
ከቻናላችን ምን ተጠቀማችሁ? ምን እንዲጨመር እና እንዲታረም ትፈልጋላችሁ?
በዚሁ ይቀጥል?

ሁላችሁም ተሳተፉ ወደ ፊት የምናቀርባቸውን የሀሳብ ይዘቶች ይወስናል!!

👇👇👇👇👇

ከዛሬ አራት አመት በፊት ሁለት ሆነን ጀምረን ዛሬ ከሃያ አምስት ሺ በላይ ቤተሰቦች ሆነን በዝተናል።ስለምትከታተሉን እናመሰግናለን!!
ፍልስፍናና አዲስ ሀሳብ በሚፈራበት ማህበረሰብ ውስጥ፤  የፍልስፍና ዲፓርትመንት ከመላው ዩንቨርሰቲ በተፋቀበት ዘመን  እንደዚህ መብዛታችን ቀላል ነገር አይደለም።

ፁሁፎቹ ብዙ ሰው ጋር ይደርሱ ዘንድ #ሼር ስለምታደርጉ እናመሰግናለን🙏

የፍልስፍና ጥቅሞች

ፍልስፍና ሰፊ እውቀት በመለገስ የሰው ልጅ ስለራሱም ሆነ ስለሚኖርበት ዓለም ሰፊ ግንዛቤ እንዲኖረው ማድረግ፣ ባገኘው ሰፊ ግንዛቤም ሰው ከችግሮቹና በህልውናው ላይ ተጽዕኖ የሚፈጥሩ የተፈጥሮ ሥርዓቶች ላይ የበላይነት እንዲያገኝ ማድረግና በዚህም የራሱን ህልውና አስተማማኝ ማድረግ እርካታ የተሞላበት ኑሮ መምራት እንዲችል ማድረግ ነው፡፡

ከእነዚህ የፍልስፍና አጠቃላይ ግቦችና ጠቀሜታዎች ተነስተን የተለያዩ እጅግ ብዙ ግለሰባዊና ማኀበራዊ ጠቀሜታዎችን ከፍልስፍና ማግኘት እንችላለን፡፡

🔥ፍልስፍና ጠያቂዎችና ተመራማሪዎች እንድንሆን ያስችለናል፡፡ ነገሮችን የምንረዳበት የአስተሳሰብ አድማሳችን ያሠፋልናል፣ ሰዎች ነገሮችን ከሚመለከቱበትና ከሚረዱበት በተለዬ አመለካከት እንድንረዳቸው፤ ስህተት አስተሳሰቦች የደበቁትን እውነት ይፋ ማውጣት ያስችለናል፡፡

🔥የመኖር ትርጉምን እንድንረዳና አላማ ወይም ግብ ያለው ህይወት መምራት የሚያስችለን እውቀት ይሰጠናል፡፡

🔥ችግሮቻችን በጥልቀት መረዳት ያስችለናል፣ ለችግሮቻችን መፍትሔ የማፈላለግ አቅማችንን ያሣድግልናል፡፡ በህልውናችን ላይ አዳጋ የሚያደርሱ ሁኔታዎችን አስቀድመን መረዳት እንድንችልና መቋቋም የሚያስችል ብልሃት እንዲኖረንና ከተወሳሰቡ ግዙፍ ችግሮች መውጣት የምንችልበት የሰብዕና ጥንካሬ እንዲኖረን ይረዳናል፡፡

🔥ውሳኔዎቻችን የሚያስከትሉትን ውጤት አስቀድመን ማወቅ እንድንችልና የነገን ህይወታችን በእውቀትና በማስተዋል መምራት እንድንችል ያደርገናል፤ የምናደርጋቸውን ነገሮች በምክንያታዊና ሚዛናዊ አስተሳሰብ እንዲመሩና ከስሜታዊነት፣ ወገንተኛነት፣ አድሎ ፈፃሚነት፣ አግላይነት፣ አካባቢያዊነት እና ከዘረኛነት ተላቀን ህይወታችን በህሊናዊነት እንዲመራ ያስችለናል፡፡


🔥የራሳችንን ማንነት መረዳት እንድንችል፣ በህብረሰተብ ውስጥ ሊኖረን የሚችለው ሚና ከአቅማችን ጋር የተገናዘበ እንዲሆን፣ ባለን አቅምና ችሎታ የራስ መተማመን እንዲኖረንና የሚጠበቅብንን ሁሉ በድፍረት ማድረግ እንድንችል ይጠቅመናል፡፡

🔥የምንኖርበትን ህብረተሰብና የዓለምን ሁኔታ እንቅስቃሴ በጥልቀት ለመከታተልና ማድረግ የምንችለውን በህሊናዊ ውሳኔ መፈጸም እንድንችል ያደርገናል፡፡

🔥በንግግር ወይም በጽሑፍ የሚገለጡ ሀሳቦችን አድማጭና አንባቢዎችን ግልጽ ሆኖላቸው እንዲረዱት የሚያስችል የሀሳብ ተዋረድ ያለው አስተሳሰብ ማቅረብ እንድንችል ይረዳናል፤ ብዥታ የሚፈጥሩ ዘርፈ-ብዙ ትርጉሞች ያሏቸውና ህፀፆችን ማስወገድ እንድንችል ያደርገናል፤ ትንተና የመስጠት፣ ሀሳባችን ግልጽ በሆነ ሁኔታ አጠቃለን ለመግለጽ የሚያስችል ችሎታ እንድናዳብር ይጠቅመናል፡፡ የሌሎች ሰዎችን የተሳሳቱ ግንዛቤዎች ለማጋለጥና ትክክለኛ የሆነውንና የተሻለውን ሀሳብ ለማቅረብ ይረዳናል፤ የመተቸት አቅማችን ከፍ ይላል፤ ትችቶችን ጠቀሜታ እንዲኖራቸው አድርገን መግለጽ የምንችልበት ክህሎት እናዳብርበታለን፡፡

🔥ብልህ አንባቢና አድማጭ እንድንሆን ይረዳናል፡፡ በብልጣብጥና ተንኮለኛ ተናጋሪና ሰዎች እንዳንሞኝና የተሳሳተ መንገድ እንዳንከተል፣ ምንጊዜም በምክንያትና በመረጃ የቀረቡ ሀሳቦችን ብቻ አምነን እንድንቀበል ይረዳናል፡፡

ረ/ፕሮፌሰር ዋለለኝ እምሩ
@zephilosophy

ካላመኑበት ቅድስና ያመኑበት ኩነኔ ይሻላል!
---**---

የሰው ልጅ እምቢም እሺም የማይልበት አካለ ቁመና (ተክለ ሰውነት) ተሰጥቶታል፡፡ ነገርግን ቀሪውን ማንነት እራሱ ይፈጥራል (የአእምሮ እና የስነልቦናዊ የአስተሳሰብ ምህዋር 30% ውርስ 70% አካባብያዊ ተፅእኖ):: በዚህ አካሄድም ውስጥ ከአካል ውጪ ባለው ራስን በመፍጠር ሂደት <እምነት> እና <ነፃነት> ወሳኙን ድርሻ ይወስዳሉ፡፡

እንደ አለመታደል ሆኖ በኛ ማህበረሰብ “በየ-አይነት መብላት” እንጂ “በየ-አይነት” ማሰብ አይፈቀድም፡፡ በምናድግበት አካባቢ ያለውን ልማድ እና ወግ ጎጂም ቢሆን ማክበራችን “ጨዋ” ያሰኘናል፡፡ ለዚህም ይመስለኛል ባደግኩበት ሰፈር… የአጥር ጥግ ይዞ የሚሸና ወንድ “ባለጌ” ብሎ ሚሰድበው የለም፡፡ ነገርግን እኔ ድንገት እርቦኝ ከመንገድ ዳቦ ገዝቼ እየገመጥኩ ስሄድ እንደ መብረቅ እየጮሁ “ባለጌ” የማለት ልማድ አለ፡፡ ታዲያ ደጋግሜ አሰላሰልኩኝና ከዚህ ድምዳሜ ደረስኩ በሀገራችን ‹የማህበረሰብ እንጂ የግለሰብ ነፃነት የለም!!›

አንፃራዊነቷ እንዳለ ሆኖ በየትኛውም ጉዳይ ላይ “እውነት ከወዴት ናት? የትኛው ጥሩ የትኛውስ ጎጂ ነው?” ብለን ስናብሰለስል በመጨረሻ ላይ የምንደርስበትን ድምዳሜን <እምነት> እለዋለሁ፤ ስምምነት እንጂ ማስረጃ ማቅረብ አይጠበቅም!

ልዩና አዲስ የሆነ ሀሳብን እንደመብረቅ በመጮህ አልያም በጫና ከማስቀረት ይልቅ፤ መጥፎ ሀሳብን መልሶ በሀሳብ ማሸነፍ… አልያም መልካም ከሆነ ማፅደቅ ይገባናል፡፡ እኛ ኢትዮጵያውያን የሆነ ሰው በሀሳብ ተሸንፎ የአቌም ለውጥ ካደረገ ‹አሽቃባጭ› የሚል ተውላጠ ስም እንሰጠዋለን፡፡

የሰው ልጅ ከእናቱ ሆድ ተጨርሶ እንደወጣ ልክ እንደ ግኡዝ አካል በሀሳብ ለውጥ አያድርግ ብለን ጫና እንፈጥራለን፡፡ ይሄ ተፈጥሮን መፃረር ይሆናል፡፡

መጋቤ ሐዲስ እሸቱ አለማየሁ ‹በሌላ ሀገር ትንሽ ወንዝ ካለ መዝናኛ አድርገው ይዝናኑባታል፡፡ እኛ ሀገር ትንሽ ወንዝ ካለ የመለያያ ድንበር አድርገን እንጋጭባታለን› ይሉናል:፡ ብዝሀነት/የሀሳብ ልዩነት ላይ ለመግባባት መድረክ የሌለው ማህበረሰብ በልዩነት ለመፍረስ የሰናፍጭ ፍሬን የምታህል ትንሽ ምክንያት ይበቃዋል፡፡

አበው ‘ገንፎ ለገንፎ ዘፍ ተደጋግፎ!’ እንደሚሉት፤ ግለሰቦችን ልክ እንደ እኛ  ካልሆንክ ብሎ ማስጨነቅ ደግ አይድለም!

በነፃነት የሚፈጠር ሰብአዊነት ውስጥ ልዩ ውበት አለ!!

ከመወለዳችን በፊት የተሰጡን አካላት በሙላ ቀን በቆጠረ ጊዜ ሁላ እያደጉ ይመጣሉ፡፡ የሰው ልጅ አእምሮ ግን በፈቃደኝነት ነው የሚያድገው፡፡ ጭንቅላትህ ፈቀድክለት አልፈቀድክለትም ማደጉን አያቁምም አእምሮህ ግን ካልፈቀድክለት አይበስልም!

ታዲያ አካለሰውነት በዘፈቀደ ሲያድግ እኛነታችንን ደግሞ በፈቃዳችን እናበጃለን፡፡ በዚህ የራሳችንን ስብዕና በመፍጠር ሂደት ውስጥ ነፃነት ከሌለን ከመብዛት ውጪ ምንም አናመጣም፡፡

--> ለምን ተፈጠርኩ? ለሚለው ጥያቄ ከመላምት ያለፈ ተጨባጭ ምክንያታዊ መልስ አናበጅለትም፡፡

--> ስብዕናዬን እንዴት ፈጠርኩ/ገነባሁ? ለሚለው ግን በማስረጃ የተደገፈ መልስ ከሁላችን ኪስ ይኖራል፡፡

ፈጣሪ ግማሹን ይፈጥራል እኛ የቀረውን ማንነታችንን እንፈጥራለን!

አንድ ግለሰብን ያለነፃነት ካመነበት ጉዳይ ውጪ ነገሮችን እንዲከውን ስናስገድደው በውስጡ ፍርሀት ይነግሳል፤ ፍርሀት ደግሞ ከእለት ወደ እለት ወደ ድብቅ ክፋት ያድጋል፡፡ “የክፋት ዘር ቀን ቆጥሮ ያመረቅዛል” በአፈና የተገነባ ማንነትን የያዘ ሠው፤ ራስን ለመከላከል ብሎም ለተፈጠረበት ድብቅ ውስጣዊና ሰንካላ ስሜት ሲል ማጥቃት ይጀምራል፡፡ ተንኮል፣ ክፋት፣ ሴሰኝነት፣ ጨቋኝነት፣ መስገብገብ ብዙ ብዙ፡፡
ያለነፃነት በተገነባ ማንነት ውስጥ በራስ መተማመን ስለሚጠፋ በድካም መሸፋፈን ይጀመራል፤ በገዛ ስራው ሀላፊነትን አይቀበልም፡፡ የሰብአዊነት ውበትም ያኔ ይጠፋል፡፡

አሁን የመረጃ ዘመን ላይ ደርሰናል፡፡ የሁሉ ነገር ፍጥነት አስገራሚ ሆኗል!

ከማስመሰል የነፃ ትውልድ ካልፈጠርን፤ በዚህ በመረጃ ዘመን ከማስመሰል ነፃ የሆነው የሌሎች ባይተዋር ባህል ስር ሰዶ ያፈርሰናል፡፡ የታፈነው ማንነት በአንዴ ፈንድቶ እንደጎርፍ ሊጠራርገን ይነሳል፡፡

የባህር ማዶ ሰዎች በብዙ ንፅፅር ከባህላችን ሲስተያዩ ባለጌ ቢሆኑም አለማስመሰላቸው፤ የውስጥ ስሜታቸውን አለመደበቃቸውከምንም በላይ  ጨዋነት ነው፡፡

አትታዘቡኝ “ነፃነትን እንደማክበር ያለ ወደር የሌለው ጨዋነት አላውቅም!”

ገናና በነበርንበት ዘመን እራስን መምሠል እንጂ ማስመሰል የማይበረታታ እንደነበረ አስባለሁ፡፡ ለዚያም ነው ከብዙዎች የተለየነው!

አካላዊ ቁመናችን ሲፈጠር እሺም እምቢም ማለት እንደማንችለው ሁሉ፤ ዛሬም በየ-ቤቱ በየ-ሰፈሩና በየ-ስራ ዘርፉ የገዛ ስብእናችንን ለመፍጠር ስንሞክር፤ ‘እንቢ’ም ‘እሺ’ም እንዳንል ሆነን ልንጠፈጠፍ አይገባም፡፡

አንድአይነት እንድንሆን መገደድ የለብንም!
ዜጎቻችን በነፃነት የፈጠሩት ስብዕና ካላቸው ለሚያሣርፉት በጎም ይሁን መጥፎ አሻራ ሀላፊነቱን ለመውሰድ ያመቻቸዋል፡፡

በዚህ የመረጃ ዘመን ግሩም የሆነ ኢትዮጵያዊ ስብዕናችንን ጠብቀን እናቆይ ዘንድ ከልጆቻችን ጋር በግልፅ የሀሳብ ትግል አድርገንና በእያንዳንዱ ጉዳይ ላይ ተማምነን በነፃነት ስብዕናቸውን እንዲገነቡ ልናበረታታቸው ይገባል፡፡

“ካላመኑበት ቅድስና ያመኑበት ኩነኔ ይሻላል!’’

ራሳችሁን ለመፍጠር ትጉ! ፍቅር ደግሞ ከሁሉም ትበልጣለች፡፡ አደራ ታዲያ፤ ‹ስብእናችሁን ስትፈጥሩ ፍቅርን እግር አድርጓት፤ ጥናካሬዋ ድንቅና ውበቷም ልዩ ነው! እርሷ የትኛውንም ርቀት ትሄዳለች፤ ካሰበችበት ለመድረስ የሚያቆማት አይገኝም፡፡ እንደው ምን አልባት… ምን አልባት… ከጭቃ ውስጥ ያለ እሾህ ቢወጋት እንኳን፤ ይዛው እንጂ ሰብራው አትሄድም፡፡›


@Zephilosophy

እሱ፤ አንድ ሚልዮን ብር ብሰጥሽ ከኔ ጋር ትተኛለሽ?

እሷ፤ አንድ ሚልዮን ብር? ዋው! ይመስለኛል አዎ፡፡

እሱ፤ በመቶ ብርስ?

እሷ ፤ ጥፋ ከዚህ፡፡ ምን መስዬህ ነው? ሴተኛ አዳሪ?

እሱ፤ ሴት አዳሪነትሽን መጀመሪያውኑ ተስማምተናል፡፡ አሁን በገንዘቡ ላይ እንደራደር።

ልክነት መቼ እና እንዴት ነው
የሚኖረው? መቼ ነው ይህቺን ሴት ሴተኛ አዳሪ የምንላት? መቼ ነው ይህቺን ሴት ክብሯን የጠበቀችው? መቶ ብር ወይስ መቶ ሺ ብር ላይ? ወይስ አንድ ሚሊዮን ላይ? መቼ ነው ክብሯን ያጣችው?

የገነባነው ክብር እና ፅድቅ  በየትኛው የብር መጠን ላይ እንሽረዋለን? ከሻርነውስ የእውነት መልካም ሰው ነን ማለት እንችላለን?
ምናልባት ምግባራችን እንደ ሴቷ በገንዘብ ስላልተፈተነ ይሁን ጥሩ ሰው የመሰልነው ?

@zephilosophy

🔆Noble Truth [የከበሩ እውነታዎች]

by DEMIS SEIFU 

🌪በመኖር ወዲያ ወዲህ… በመክረም ገበታ… በመውጣት መግባት መስተጋብር… በፍለጋ ላይና ታች ፍኖት… መሆናቸው እርግጥ ከሚባልላቸው ጉዳዮች ውስጥ አንዱ ነው…#ድቁሳት… Dukkha ይሉታል ምስራቃውያኑ… Suffering የሚለውን ቃል ፈተና ወይም ድቁሳት እያልኩ ልረዳው ወደድኩ… ስቃይ የዘለለት ቅኝት.. ፈተና የጊዜያዊነት ስሜት አለውና…

🌪ቡድሃ “The Four Noble Truths” በተባለው የመጀመሪያ ትምህርቱ ላይ ስለ ድቁሳት /ፈተና/ አራት ቁምነገሮችን አስተምሯል…

        ፩. There is suffering…

💧የመጀመሪያው ንዑድ እውነት “ድቁሳት አለ” ይላል… በቃ መደቆስ አለ… ይህንን እውነት መካድ አይቻልም… ከኑረት ገጾች በአንደኛው ላይ መታተሙ … ካለፍ አገደም ሁሉንም ቤት መጎብኘቱ ሳይታለም የተፈታ ነው… ስለዚህም እውቅና ከመስጠት እንጀምር ይላል ቡድሃ… አይቀሬነቱን ከመቀበል… ይህም ሁኔታውን ‘ለምን እኔ ላይ ብቻ…’ ከሚል ተጨማሪ ህመም ነፃ ያደርገዋል… መደቆስ ስላለ ተደቆስን እንጂ ‘እኛ’ ስለሆንን ሆነብን አንልም ማለት ነው… ሁሉም እንደየብጤቱ ይደቆሳል… እንደ ትከሻው… What do we have in common is suffering…

   ፪. There is an origin of suffering…

💦“እያንዳንዱ ድቁሳት የራሱ ሰበበ ኑረት አለው”… እርሱም የፍላጎት እስረኝነት ነው… ልክ ያልተበጀለት ፍላጎት የስቃይ ምንጭ ይሆናል… ስለዚህም የማይረካን ፍላጎት ወግድ ማለት ደግ ነገር ነው… እርግጥ ‘ፍላጎት’ እንዲጠፋ መፈለግም ያው ‘ፍለጋ’ ነው… ቁምነገሩ ፍላጎትን የመግራት ጥበብ ካለመፈለግ አይከሰትም… ፍላጎትህ የህመም ሰበብ መሆኑን ከመረዳት እንጂ… ደግሞም መፈለግህ ብቻ አይደለም ችግር… የሚያስፈልግህን አለማወቅም እንጂ…

💦ቁጭ ብለህ በእግረ ሃሳብ የምትኳትነው… በውጣ ውረድ ድግግሞሽ ባትለህ የምትውለው ለኑረትህ ግድ የሆኑትን ለማግኘት አይሆን ይሆናል… በዙሪያህ ባሉ ሁኔታዎች በቀላሉ በሚቃኝ አዕምሮህ ግፊት የአግበስባሽነት ኢጎ ተጠናውቶህ ሊሆን ይችላል… ችግሩ የፈለግኸውን አግኝተህ እንኳ ባገኘኸው አትረካም… ቀዳዳ ኪስ አይሞላማ… ሌላ ጨምር ይልሃል… ቀዳዳውን ስትደፍን ግን ሙላትህን መገንዘብ ትጀምራለህ… ፍላጎትን ፈር ማስያዝ እንግዲህ ቀዳዳን መጥቀም ነው… እኔዬ በቂ ነው ማለት…

🌊ለኑረትህ ግድ የሚባሉ ነገሮችን ማወቅ የሰላምህ ምንጭ… የሚጎድልም የሚሞላም የሌለህ መሆንህን ማወቅ ደግሞ አብርሆት ነው… ከውጭ የምታሳድደው ሁሉ የውስጥህን አይተካም… በቅርፃዊዉ ዓለም የቁሳዊነትም ሆነ የፍለጋዎች ጡዘት ግቡ “ደስታ” ነው ቢባልም በውስጥ ውስጠኛው አንተ ውስጥ ያለውን የዘለለት ሐሴትን ግን አይተካም… ስትፈልግ የኖርከው ያለህን ግን ደግሞ ያላየኸውን ነው ማለት ነው…

🌊በአልማዝና በከበሩ እንቁዎች የተሞላ ሳጥን ላይ ቁጭ ብሎ እርጥባን እንደመልቀም መሆኑ ነው…

   ፫. There is the cessation of suffering…

🌊ድቁሳት ምን ቢከብድ… ፈተና ምን ቢረቅ… የሆነ ጊዜ ያበቃል… ይተናል… ይበናል… የ Impermanence ህግ እንዲህ ይላል… “All that is subject to arising is subject to ceasing.” ስለዚህ ድቁሳትን በመሸሽ አታመልጠውም… ለተፈጥሮአዊ ሞቱ ትተወዋለህ እንጂ…

🌊የድቁሳትህ ምንጮች ‘መጥፎ’ የምትላቸው ነገሮች ብቻ አይደሉም… ‘ጥሩ’ ነገሮችህም ሁነኛ ማደሪያ ናቸው… ድቁሳት ከነገሩ ተፈጥሮ ይልቅ ለጉዳዩ ካለን ጥልቅ ዝማሜ ግዘፍ ይነሳል…

🌊ሁሌም ቢሆን ከሁነቶች ጋር የመቋጠር ቅኝት አለን… ቅርፃውያን ስለሆንን ከደስታችን ቅዥትና ከሃዘናችን ጥላ ጋር ‘የዘላለሜነሽ’ ሕብረ ዜማ እናረግዳለን… Attachment (ከነገሮች ጋር መጣመር) ክፉ ነገር ነው… ከሚያልፍ ነገር መቋለፍ ደግሞ የበለጠ አደገኛ … በውድቀት ስኬት ከፍ ዝቅ መኳተንና በወዲያ ወዲህ ፔንዱለማዊ ስሌት መዋለል የመቋለፍ ውጤት ነው… ነገሮችን እንደአመጣጣቸው ተቀብሎ የሚሸኝ ግና በጊዜያዊ ደስታ ከመስከርና በሚያልፍ ሃዘን ከመሰበር ይድናል… የወንዙን አወራረድ ለማየት ሁነኛው ቦታ የወንዙ አፋፍ ነው… እዚያ ነው የ’ሁሉም ያልፋል’ ጥበብ የሚወለደው…

🌊ለስሜት ስብራት የሚገፉኝን ሁኔታዎች በትኩረት መመልከት ስጀምር የሚገባኝ አሃዱ የትስስሬ ጥልቀት ነው… ድብርት ውስጥ ስገኝ… ብቻነት ሲሰማኝ… እጦት ሲያንገበግበኝ… ዕድሜ ከሌላቸው ነገሮች ጋር አዕምሮዬ እንደታበተ አስተውላለሁ… ለጊዜው ካበረህ ጋር ለሁልጊዜ በፍቅር መውደቅ ክፉ እርግማን ነው… ሟችን ለሞቱ ተወው…

    ፬. The way out of Suffering

❄️በድቁሳት መኖር ላይ ተግባባን… ምንጭ እንዳለውም ገባን… ተፈጥሮአዊ ሞት እንደሚሞትም እንዲሁ… ከድቁሳት ነፃ መውጣትስ አይቻል ይሆን?… ይሄ የሰው ልጅ ሁሉ ጥያቄ ይመስለኛል… ቡድሐም አብርሆት ከተቀዳጀባት ዛፍ /Bodhi Tree/ የዚህን ጥያቄ መልስ ሳያገኝ አልተነሳም… አዎን ከድቁሳት ነፃ መውጣት ይቻላል… እንዴት?

❄️ቡድሐ ‘The eightfold path’ በማለት የሰየማቸው ስምንት ‘ቀኖናዎች’ አሉ… ለቀኖናዎቹ መቅናት ከድቁሳት ነፃ ያወጣል…

RightView,
Right Intention,
Right Speech,
Right Action,
Right Livelihood,
Right Effort,
Right Mindfulness and
Right Concentration ናቸው…

🌟ከዚህ በኋላ ደቆስቆስ የሚያደርጉህ ነገሮች ሲበረክቱ ከኒህ ስምንት ቀኖናዎች የትኛውን እንዳጎደልክ መርምር…

@zephilosophy
@zephilosophy

"እንደ ሰው ከመቆጠር ስናልፍና አንፋሽ አናፋሻችን ሲበዛ የሰልፍ መሪ የሆንን እየመሰለን እንደገና ያገኘንበት እንረግጣለን። መልካም መካሪ ካገኘን ወደ ሰልፋችን የመመለሳችን ነገር ያውም በጭብጨባ ታጅቦ ይደገማል። ካልሆነ ግን ማንነት ፣አላማ ፣ስብዕና እብድ የበላው በሶ ሆኖ ይቀራል። የታዋቂና እውቅና መንኮታኮቱ፤ የአገር ፖለቲካ ፣ኢኮኖሚ በልክ እንዳልተሰፋ ቀሚስ መንዘላዘሉ ፤ የትውልድ ሽሽት ከመጥበሻው ወደ እሳቱ የመሆኑም ነገር ሁሉ የማንነትን ሰልፍ እንደመሳት ነው። አጉል ወደድኩ ባይ ሰልፍ ስትጥስ የሚያጨበጭብልህ ፤ ደግሞም ጠላሁ ብሎ ከሰልፍህ ጎትቶ የሚያስወጣህ በሞላበት አገር ጥላቻና ፍቅርን እኩል የጥፋት መንገድ መሆናቸው የሚገባህ እንዲህ ከራስህ ጋር ሀቅ ሀቁን ስትነጋገር ነው።"

ዶ/ር አሸብር
አሌክስ አብርሃም
@zephilosophy

የበታችነት ስሜት አይሰማችሁ

በአንዲት ጠብታ ውስጥ ያለው፣ በውቅያኖስ ውስጥም አለ፡ ዮጋ ይህንን ሱትራ ሁልጊዜም የሚናገር ቢሆንም ሳይንስ የደገፈው ግን በቅርቡ ነው፡፡ አንድ አተም በውስጡ ይህን ሃይል ይይዛል ብሎ ማንም አስቦ አያውቅም፡፡ በዚህ እጅግ በጣም ትንሹ በሆነው የቁስ ክፍል ውስጥ ይህ ሁሉ ሃይል ተደብቆ እንደሚገኝ ማንም አስቦ አያውቅም።

ይህ የዮጋ እይታ ሳይንሳዊ መሆኑ የተረጋገጠው አተምን ወደ ንዑስ አተምነት በመከፋፈል በተደረገው ጥናት ነው፡፡ አንድ አተም በአይን አንኳን ሊታይ አይችልም፤ ይሁን እንጂ በዚህ በአይን በማይታይ አተም ውስጥ ግዙፍ ሃይል አለ፡፡

በሰው ውስጥም የነፍስ አተም በአይን አይታይም። ሆኖም ግን እጅግ በጣም ግዙፍ ሃይል በውስጡ ተደብቆ ይገኛል። ይህ ሃይል፤ ሊገልፅ ሊወጣም ይችላል። ዮጋ እጅግ በጣም በትንሹ ውስጥ እጅግ በጣም ትልቁ እንደሚገኝ ሲናገር በእያንዳንዱ ቅንጣት (particle) ውስጥ የአምላክን መኖር እየገለፀ ነው፡፡

ዮጋ ለዚህ ሱትራ አፅንዖት የሰጠው ለምንድን ነው?

የመጀመሪያው ምክንያት እውነታው እሱ ስለሆነ ነው። ሁለተኛው ምክንያት በትንሹ ውስጥ ትልቁ ተደብቆ እንደሚገኝ ከታወቀ ሰው የራሱን ውስጣዊ አቅም እንዲያስታውስ ስለሚረዳው ነው፡፡ ሰው ትንሽ መሆኑ ሊሰማው የሚችልበት ምክንያት የለም። እጅግ በጣም ትንሹ እንኳ ትንሽነት ሊሰማው የሚችልበት ምክንያት የለም፡፡

ከዚህ በተቃራኒም እጅግ በጣም ሰፊውና ትልቁ እንኳ በኢጐ ስሜት ሊሞላ አይገባውም፤ ምክንያቱም እሱ ውስጥ ያለው እጅግ በጣም ትንሹ ውስጥም አለ፡፡ አንድ ውቅያኖስ በኢጐ ስሜት ከተሞላ እብደት ነው፤ ምክንያቱም እሱ ያለውን ጠብታውም አለው፡፡ ትንሹ የበታችነት፣ ትልቁ ደግሞ የበላይነት ሊሰማቸው የሚችልበት ምክንያት የለም፡፡ የበታችነትም ሆነ የበላይነት ትርጉም የላቸውም፡፡ ሁለቱም ትርጉም አልባ ናቸው፡፡

ሰው በሁለት ነገሮች ተጠምዶ ህይወቱን ያባክናል። ወይ በበታችነት ስሜት ወይ ደግሞ በበላይነት ስሜት ይሰቃያል፡፡

አንድ ሰው በበታችነት ስሜት ከተያዘ ውስጡ በጥልቀት ይታመማል፡፡ ከንቱ እንደሆነ እያሰበ ከኖረ በህይወት የመቆየቱ ጉዳይ አስቸጋሪ ይሆናል። በህይወት እየኖረ ቢሆንም ሙት ነው። እስከ እለተ ሞታቸው ድረስ በህይወት የሚቆዩ በጣም ጥቂት ሰዎች አሉ፡፡ አብዛኞቹ ግን ከመሞታቸው በፊት የሚሞቱ ናቸው፡፡ በሰባ አመታቸው ቢቀበሩም የሞቱት ግን ቀደም ብለው ነው፡፡ በሞታቸውና በቀብራቸው መሀል የሰላሳ፣ የአርባ ወይም የሃምሳ ዓመታት ክፍተት ሊኖር ይችላል፡፡

በዙሪያችሁ የተንሰራፋውን ግዝፈተ ተፈጥሮ ስትመለከቱ የበታችነት ሊሰማችሁ ይችላል። ከዚህ አንፃር ሲታይ ሰው ምንም ነው፡፡ በውቅያኖስ ሞገዶች ላይ እንደተንሳፈፈ ገለባ ነው፡፡ ምንም አይነት ሃይልም ሆነ አቅጣጫ የለውም፡፡ እንደዚህ አይነት የበታችነት ስሜት አይምሮን ጨምድዶ ከያዘ የሰው ህይወት በመከፋት የተሞላ ይሆናል፡፡ በህይወት የሚኖር ሙት ይሆናል። ህይወቱ አመድና ትቢያ ይሆናል። የህይወታችሁ ነበልባል ከውስጣችሁ ከጠፋ፣ የፋኖሳችሁ ነበልባል ከጠፋ፣ በፀሃይ ብርሃንም ምንም ማድረግ አትችሉም፡፡ ለናንተ ፀሃይ ምንም ጥቅም አይኖራትም፡፡

በሰው ውስጥ መላው ግዝፈተ ተፈጥሮ እንደሚገኝ ማስታወስ ያስፈልጋል። በሰው ውስጥ መለኮት እንደሚገኝ ማስታወስ ያስፈልጋል፡፡ በዚህም ሰው የበታች አይሆንም፡፡ በጣም የሚገርመው ሰው የበታችነት ስሜቱን ለማውደም አስቦ በየበላይነት ስሜት መጃጃሉ ነው፡፡ የበታችነት ስሜቱን ለማፈን የተለያዩ መንገዶችን መፈለግ ይጀምራል። ውስጡን የበታችነት ስሜት ሲሰማው ሃብት በማከማቸት ለአለም ህዝብ ከንቱ አለመሆኑን ሊያሳይና ከሌላው የበላይ የመሆን ስሜት ሊሰማው ይችላል። ከየበታችነት ስሜቱ የተነሳ ጭንቅላቱ ላይ ዘውድ ደፍቶ ከንቱ አለመሆኑን ለማሳየት ይሞክራል። የበላይነት ፉክክር ውስጥ የሚከተው የበታችነት ስሜት ነው፡፡ እናም የበላይ ለመሆን በሚደረግ የእብዶች እሽቅድምድም ውስጥ ያሉ ሰዎች ያለጥርጥር ውስጣቸው በየበታችነት ስሜት እየተሰቃየ ነው።

ምንጭ ፦ የንቃት ፀሀይ (ኦሾ)
ትርጉም ፦ መርሻ በነበሩ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

Harmony & Order
(ስምምነትና ስርዓት)

በሶክራተስም ሆነ በፕላቶ ዕምነት የሰው ልጅ ሁሉ ችግር የማሰብ ኃይል ችግር ወይም የዕውቀት ችግር ነው። ዕውነተኛ ዕውቀት በሶክራተስም ሆነ በፕላቶ ዕምነት ትምህርት ቤት የምንማረው ወይም ሸምድደን እንደ ዳዊት የምንደግመው አይደለም። በሁለቱም ዕምነት ሆነ ኋላ ብቅ ባሉት የአውሮፓ ፈላስፋዎችና ተመራማሪዎች፣ ዕውነተኛ ዕውቀት ማለት ራሳችንን እንድናውቅ የሚያደርገንና፣ ወደ ውስጥ ራሳችንን ለመመልከት እንድንችል የሚያደርገን፣ የበለጠ ራሳችንን እንድንጠይቅ የሚያስችለን፣ የተፈጥሮን ህግጋት ጠለቅ ብለን እንድንረዳ የሚያስችለንና፣ በጥንቃቄም በተፈጥሮ ውስጥ ያሉትን ነገሮች በማውጣትና ቅርጻቸውን በመለወጥ እንድንጠቀምባቸው የሚያግዘን፣  ህብረተሰብን በስነ-ስርዓትና መልክ ባለው ሁኔታ እንድናደራጅ የሚረዳን፣ ከሰውነታችን ፍላጎት ይልቅ የመንፈስን የበላይነት በማረጋገጥ በመንፈስ ኃይል በመመራት ከሌላው ተመሳሳይ ሰው ጋር ተሳስቦ መኖር መቻል፣ በፍጹም የራስን ጥቅም በማስቀደም ዓላማ አለመመራት…ወዘተ. ናቸው።

የማንኛውም የሰው ልጅ ፍጡር ጥረት አርቆ በማሰብ ኃይል በመመራት ወደ እግዚአብሄር ለመጠጋት መጣር ነው። በፕላቶ ዕምነት ሌላው ለአንድ ህብረተሰብ ምስቅልቅል ሁኔታዎችን የሚፈጥሩ ወይም ለጦርነት ምክንያት የሚሆኑ ከሰብአዊነትና ከወንድማማችነት ይልቅ የብሄረ-ሰብ/ጎሳነት(Ethnic Solidarity) ምልክት የሆኑ ቅስቀሳዎች ቦታ ከተሰጣቸው ነው። በአንድ ህብረተሰብ ውስጥ ለሚከሰት ችግር ዋናው ምክንያት የተለያዩ ብሄረሰቦች በመኖራቸው ወይም አንደኛው ብሄረሰብ በሌላው ላይ ጫና ስለሚያደርግ ሳይሆን፣ በስልጣን ላይ ያሉ ኃይሎች ራሳቸው በሚፈጥሩት ልዩነትና ስልጣን ላይ ለመቆየትና ህዝቡን አደንቁረው ለዘለዓለም ለመግዛት እንዲችሉ የብሄረሰብን ጥያቄ እንደ ፖለቲካ መሳሪያ አድርገው  ሳይንሳዊውንና የስልጣኔውን ፈለግ ያሳስታሉ። ስለዚህም ለአንድ ህብረተሰብ ችግር ዋናው መፍትሄ እያንዳንዱ ግለሰብ ከሌላው የማይበልጥ መሆኑን ሲረዳና፣ በአንድ ህብረተሰብ ውስጥ የተለያዩ ብሄረሰቦች መኖር የታሪካዊ ግዴታ እንጂ እንደክፋት መታየት የሌለባቸው መሆኑን ሲገነዘብ ነው። በተጨማሪም ተፈጥሮ ውስጥ የተለያዩ ነገሮች፣ ለምሳሌ የተለያዩ አበባዎች፣ የተለያዩ ዛፎችና የተለያዩ አራዊቶች መኖር የተፈጥሮን ውበት እንደሚያመለክቱና የተፈጥሮም ግዴታ የሆኑትን ያህል ሁሉ፣ በአንድ ህብረተሰብ ውስጥም የተለያዩ ብሄረሰቦች፣ ጥቁርና ቀይ መልክ  ያለው ሰው፣ ረዥምና አጭር ሰው… ወዘተ. መኖር እንደ ውበት መታየት ያለባቸው ነገሮች ናቸው። ስለዚህም በአንድ ህብረተስብ ውስጥ የሚከሰቱ ብጥብጦች የተፈጥሮን ውስብስብነትና ውበት ለመረዳት ካለመቻልና ጠለቅ ብሎ ለማየት ካለመፈለግ የተነሳ ወይም በተሳሳተ ዕውቀት በመመራት አንድን ህብረተሰብ ለመግዛት መቻኮል ነው። ለዚሁ ሁሉ መፍትሄው ይላል ፕሌቶ፣ ማንኛውም ግለሰብ አርቆ አሳቢነትን በማስቀደም በመፈቃቀር ላይ የተመሰረተ ህብረተሰብ ለመግንባት መጣር ነው። ማንኛውም ግለሰብ ይህንን የዩኒቨርስ ህግ ሲረዳና  ስምምነትንና ስርዓትን(Harmony and Order) በጭንቅላቱ ውስጥ ሲቀርጽ በምድር ላይ ዕውነተኛውን ገነት ይመሰርታል።

ዶ/ር ፍቃዱ በቀለ

@zephilosophy

"I am the Now. I Am’

✍Eckhart Tolle

🌘On the surface it seems that the present moment is only one of many, many moments. Each day of your life appears to consist of thousands of moments where different things happen. Yet if you look more deeply, is there not only one moment, ever? Is life ever not this moment? This one moment, now, is the only thing you can never escape from. The one constant factor in your life. No matter what happens. No matter how much your life changes. One thing is certain. Its always now. Since there is no escape from the now, why not welcome it, become friendly with it.

💫When you make friends with the present moment, you feel at home no matter where you are. When you don't feel at home in the now, no matter where you go, you will carry unease with you. The present moment is as it is, always. Can you let it be?

🌓The division of life into past, present and future is mind made, and, ultimately, illusory. The past and future are thought forms, mental abstractions. The past can only be remembered Now. What you remember is an event that took place in the Now and you remember it Now. The future, when it comes, is the Now. So the only thing that is real, the only thing that ever is, is the Now.

💫To have your attention in the Now is not a denial of what is needed in your life. It is recognizing what is primary. Then you can deal with what is secondary with great ease. It is not saying, “I’m not dealing with things anymore because there is only the Now.” No. Find what is primary first, and make the Now into your friend, not your enemy. Acknowledge it, honor it. When the Now is the foundation and primary focus of your life, then your life unfolds with ease.

💫Almost everyone lives like this most of the time. Since the future never arrives, except as the present, it is a dysfunctional way to live. It generates a constant undercurrent of unease, tension, and discontent. It does not honor life, which is Now and never not Now. When your attention moves into the Now, there is an alertness. It is as if you were waking up from a dream, the dream of thought, the dream of past and future. Such clarity, such simplicity. No room for problem making. Just this moment as it is.

🌘When you step into the Now, you step out of the content of your mind. The incessant stream of thinking slows down. Thoughts don’t absorb all your attention anymore, don’t draw you in totally. Gaps arise in between thoughts–spaciousness, stillness. You begin to realize how much vaster and deeper you are than your thoughts. Thoughts, emotions, sense perceptions, and whatever you experience make up the content of your life. “My life” is what you derive your sense of self from, and “my life” is content, or so you believe.

💫You continuously overlook the most obvious fact: your innermost sense of I Am has nothing to do with what happens in your life, nothing to do with content. That sense of I Am is one with the Now. It always remains the same. In childhood and old age, in health or sickness, in success or failure, the I Am–the space of Now– remains unchanged at its deepest level. It usually gets confused with content, and so you experience I Am or the Now only faintly and indirectly, through the content of your life. In other words: your sense of Being becomes obscured by circumstances, your stream of thinking, and the many things of this world. The Now becomes obscured by time.

🌘And so you forget your rootedness in Being, your divine reality, and lose yourself in the world. Confusion, anger, depression, violence, and conflict arise when humans forget who they are. Yet how easy it is to remember the truth and thus return home: I am not my thoughts, emotions, sense perceptions, and experiences. I am not the content of my life. I am Life. I am the space in which all things happen. I am consciousness. I am the Now. I Am.
🌔💫🌔💫🌔💫🌔💫🌔💫

@zephilosophy

ከልዩነት ባሻገር!

ልዩነቱ የዘር፣ የቋንቋ፣ የመልክ፣ የቁመናም ሆነ የእምነት . . . ከእናንተ ለየት የሚለው ሰው በአካባቢያችሁ ሲሰራም ሆነ ሲኖር፣ ለየት ያለ ሰው በመሆኑ ምክንያት ከእናንተ ምንም አይነት ጥቃት፣ በደልና መገለል እንደማይደርስበት እንዲሰማው የማድረግ ሃላፊነት እንዳለባችሁ ታውቃላችሁ፡፡ ይህንን ሃላፊነት መወጣት የትክክለኛ ስብእና ምልክቱ ነው፡፡

የእኛ ዘር፣ ቋንቋ፣ መልክ፣ ቁመና እና እምነት ያለው እኛን መሰል ሰው የሚጠቃበት፣ የሚበደልበትና የሚገለልበት አካባቢ እንዳለ አትዘንጉ፡፡ እኛ እዚህ በሌላው ላይ የምናደርገውን ሌሎች እዚያ በእኛ እና እኛን በመሰሉት ላይ ያደርጉታል፡፡ ዑደቱ ይኸው ነው፡፡

የጨዋነት ሁሉ ጨዋነት ከእኛ ለየት ያሉትን የመቻልና የመቀበል ጨዋነት ነው!

ዶ/ር እዮብ ማሞ
@zephilosophy

ፈጣሪ ርቦት

ከገጣሚ ኤፍሬም ስዩም
የአዋጁ ጊዜ መፅሀፍ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሶስቱ የነፃነት መንገዶች
(ግመል፣አንበሳ፣ህፃን)
ኒቼ

አንተ ታላቅ ነህ ራስህንስ ስለምን ከመንጋዎች መሃል ትፈልገዋለህ? ሰዎች ባሰመሩልህ መስመር ላይስ ስለምን ትኖራለህ? ከልጅነትህ እስካሁን የተነገሩህ እና የተጻፉልህን ትርጓሜዎችን መርመራቸው ፤  አውላላ ሜዳ ላይ የታሰሩ መስሏቸው ከቆሙ በጎች ጋርስ ምን ታደርጋለህ?
መንጋዎች መነጠልን አይፈልጉም፤ በራሳቸውም የሚወስኑት ውሳኔ የለም - እንዲሁ ከመንጋው ጋር በመጓዝ ደህንነታቸውን (ምቾታቸውን)ማስጠበቅ ብቻ ይፈልጋሉ፡፡

መንጋዎች አብረው አንድ ላይ ይሰበሰባሉ፤ ለእነሱ መልካም የሆነውን እንዲያሳያቸውም እረኛውን ይከተሉታል፡ ከመንጋው ተነጥለህ ነጻነትህን ማወጅ ከፈለግኽ መንገድህ ይህ ነው - ግመል - አንበሳ - ህጻን


ግመል - (እውቀትን፣ እውነት እና ጥበብን ፍለጋ)

አንዳንድ ሰዎች እንደ በግ መንጋው ውስጥ አይወሸቁም፤ ሃላፊነትንም ከመሸከም አይሸሹም፤ በሃሩር በረሃ ውስጥ ከባድ ሸክምን ተሸክመው ያልፋሉ፡፡ በመንጋ ቢጓዙም፣ ሸክሙ የየግላቸው ነው፡፡ ማንም ግመል የሌላኛውን ሃላፊነት ሸክም አይጋራም፡፡ የመጀመሪያው የነጻነት መንገድ “ግመል" መሆን ነው፡፡
ግመል መሆን የምንጀምረው እውነታውን ከመጋፈጥ ነው። እውቀትን እና ጥበብን ከእያንዳንዱ ጥጋት መለቃቀም  ጀምር፤ እውነታውንም እወቅ፡፡ ግመል እንዲህ ይጠይቃል፡-

“ምን ያህል ይከብዳል፣ ከባዱና ሊያስደስተኝ የሚችለው ሸክምስ የትኛው ነው?

ታላቁን ሸክም መሸከም ይኖርብናል፤ የግመል መንፈስ ደስታውን የሚያገኘው በጥንካሬው ውስጥ ነው፡፡ ከባዱን ሸክም እንደተሸከመ ወደ በረሃው ይጣደፋል፡፡ ከባድ ሃላፊነቶች ታላቅ እና መልካም ናቸው። ሸክማችን በበዛ ቁጥር ማወቃችን ይጨምራል ግመል- ሕይወት ከእርሱ ላይ የምትወረውራቸውን ነገሮች (ፍርሃት፤ አስፈሪ እውነት፤ ፍቅር ወዘተ) መቻል ይኖርበታል።


አንበሳ - (ማድረግ እችላለሁ)

አዲሱ ማንነት በረሃውን መቆጣጠር እና መምራት ይኖርበታል፤ ነገር ግን ይህን ለማድረግ ከግዙፍ እና አስፈሪ ድራጎን ጋር መጋፈጥ አለበት፡፡ የድራገኑም ስም “ይህን አድርግ/አታድርግ” ይባላል። ድራገኑ እውነተኛ ነጻነትን እንዳታገኝ ይጋርድሃል።

“ይህን አድርግ/አታድርግ” ማህበረሰቡ ያስቀመጠልህ መስመሮች ናቸው፡፡ እንዴትም መሆን እና ምን ማድረግ እንዳለብህም ይነግሩሃል። ይህ ዋናው ጠላትህ ነው፤ ድራጎኑንም ልትገድለውም ይገባሃል።

አንበሳው በድራገኑ ፊት በቀረበ ጊዜ “እችላለሁ፤ አደርገዋለሁም” አለው። ድራገኑም መልሶ “ማንም እንደዚህ አድርጎ አያውቅም፤ አንተ ማነህና ነው?
አንበሳው ነጻነቱን ለማግኘት የበረሃውን ድራጎን ማሸነፍ ይኖርበታል።
አጓራ “እኔ ማንም አይደለሁም፤ እንዲሁ ያለፍቃዴ የተጫነብኝን ስርዓት አልቀበልም”

ኒቼ ይህንን The Sacred No' (ቅዱስ አይ) ይለዋል፡፡ አይነኬ ተብለው በማህበረሰቡ ውስጥ የተቀመጡ ህግ፣ ደንብ ወግ እና ባህሎችን ይቃወማል።ማንም ቢሆን የሚመሩትን የራሱን ስርዓት እና ደንቦች ለራሱ ማውጣት ይኖርበታል፡፡ አይሆንም እያሉ ድራጎኑን በመፋለም ሂደት ውስጥ ደስታ
የለም፤ ሆኖም ነጻነትን የፈለገ የግድ ይህን ማድረግ ይኖርበታል::

ህጻን - (አዲስ ጅማሮ)

አሁን ፍቃድህ ባንተ እጅ ነው᎓᎓ ድራጎኑ ሞቷል፡፡
አንዲት ከተማን አስብ - በዚህች ከተማ ውስጥ ህግ፣ ስርዓት፣ ደንብ እና ወግ የሚባሉ ማሰሪያዎች የሉም፡፡ ሁሉም እንደየራሱ ይኖራል:: ይህቺ ከተማ ማንን ትወክላለች? ምንስ የሚሆንባት ይመስልሃል?
ከተማዋ የህጻናት ከተማ ናት፤ ህግን የማያውቁ ህጻናት እንዲሁ ተፈጥሮ እንዳዘዘቻቸው የሚኖሩ ህጻናት ሞልተውባታል፡፡

ኒቼ ይህንን The Sacred Yes” (ቅዱስ አዎ) ይለዋል፡፡
“ህጻናት ንጹህ እና ዝንጉ ናቸው፡፡ አዲስ ጅማሮ፣ አዲስ ጨዋታ በራሱ የሚሽከረከር ጎማ፣ የተቀደሰ አዎ”

እውነተኛ ነጻነት ያለው በጫወታ ውስጥ ባሉ ህጻናት ላይ ነው ይለናል ኒቼ። ህጻናት ዓለምን ከማንም አልተረከቧትም፡፡ በአግራሞት እና አዲስ ነገርን በመፈለግ ውስጥም ይኖራሉ፡፡ ህጻን በሚያደርጋቸው ተግባራት ውስጥ ትርጉሞችን በራሳቸው ፍቃድ ይፈልጋሉ፡፡ ማንም ሕይወት እንዲህ ናት፣ ዓለም ይህቺ ናት ብሎም የተረጎመላቸው የለም፡፡
ሰው-ማህበረሰቡ የሰጠውን ሁሉንም
ትርጓሜዎች አልቀበልም (The
Sacred No) ካለ በኋላ፣ ሕይወት የምትሰጠውን ትርጉም ይቀበላል (The Sacred Yes) የራሱን ህግ እና ደንቦች ያረቃል፤ የራሱን እሴቶች ይገነባል᎓᎓ ተፈጥሯዊ የሆነውን ማንነቱንም ይኖራል፡፡

በኒቼ ፍልስፍና ሰው ነፃነቱን ከፈለገ ከግመልነት ጀምሮ ህፃን እስኪሆን ድረስ መጓዝ ይኖርበታል።


መፅሀፍ-የፍልስፍና ማዕድ
ደራሲ -ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ግብ-ተኮር አእምሮ

ምንጭ ፦ ሁለንተና (ኦሾ)
ትርጉም ፦ አባድር

አእምሮ ውጤት ተኮር ነው:: ሁሌም ለውጤት ዋታች ነው፡፡ አእምሮ ለውጤት እንጂ ለድርጊት ደንታ ቢስ ነው፡፡ «ይህን ካደረግኩ ምን አገኛለሁ?» በሚል አስተሳሰብ የሚመራ አካል ነው፡፡ አእምሮ ያለ ብዙ ድርጊት ውጤት ማግኘት የሚችል ከሆነ ሁሌም አቋራጮችን ይመርጣል፡፡ የተማሩ ሰዎች ብልጥ የሆኑት አቋራጭ መንገዶችን ማግኘት ስለሚችሉ ነው፡፡

በትክክለኛው መንገድ ገንዘብ ለማግኘት መላው የህይወታችሁን ጊዜ ሊወስድባችሁ ይችላል፡፡ ካጭበረበራችሁ ግን ገንዘብን በአጭር ጊዜ ማግኘት ይቻላል፡፡ በቁማር፣ የፖለቲካ መሪ በመሆንና... በመሳሰሉት አማራጮች በአጭር ጊዜ ሀብታም መሆን ይቻላል፡፡ የተማሩ ሰዎች ብልጥ እንጂ አስተዋይ አይደሉም፡፡ ምንም ነገር ሳያደርጉ ሁሉንም ነገር ማግኘት የሚሹ ይሆናሉ፡፡

አእምሮአችን ሁሌም ውጤት ተኮር ነው፡፡ ህልውናችሁ ግን ከዚህ የተለየ አካል ነው፡፡ ተመስጥኦ ሊከሰት የሚችለው ውጤት ተኮር ላልሆኑ ህሊናዎች ነው፡፡

አንድ የቆየ ታሪክ አለ፡፡ አንድ ራስን በማወቅና በተገልጾ ዙሪያ ከፍተኛ ፍላጎት የነበረው ሰው ነበር፡፡ ሰውዬው መላው ፍላጎቱ ተመስጥኦን የሚያስተምረው መምህር ማግኘት ነበር፡፡ ከአንድ መምህር ወደ ሌላ እየተዘዋወረ ቢሞክርም ምንም የተከሰተለት ነገር አልነበረም፡፡ አመታት በሄዱ ቁጥር ሰውየው እየተዳከመና ሀይሉን እየጨረሰ መጣ፡፡ በዚህ ሁኔታ ላይ ሳለ ከሆነ ሰው ጥቆማ ደረሰው፡፡

«የሚያስተምርህ መምህር የምትፈልገው ከልብህ ከሆነ ወደ ሂማሊያ መጓዝ ይኖርብሀል፡፡ እዚያ ጥሩ መምህር አለ፡፡ መምህሩ በሂማሊያ ውስጥ በሆነ በማይታወቅ መገኛ ላይ ስለሚኖር ፈልገህ ማግኘት አለብህ፡፡ የስውየውን ትክክለኛ መገኛ የሚያውቅ ሰው የለም፡፡ ምክንያቱም ሰውየው የሚፈልጉት ሰዎች እንዳሉ ሲሰማ ይበልጥ ጥልቅ ወደሆኑት የሂማልያ ሰንሰላታማ ተራራዎች ውስጥ ይሰርጋል፡፡ አንድ ነገር ግን እርግጥ ነው- ሰውየው በሂማሊያ ውስጥ አለ፡፡»

መረጃው የደረሰው ፈላጊ እያረጀ ቢሆንም ያለውን ሀይልና ድፍረት ሰብስቦ ለፍለጋ ተነሳ፡፡ ለሁለት ዓመት ያህል ለጉዞው የሚያስፈልገውን ያህል ገንዘብ ለማግኘት ከሰራ በኋላ ጉዞውን ጀመረ:: አንዳንድ ጊዜ በግመል ሌላ ጊዜ በፈረስ እንዲሁም በእግር ረዥሙንና አድካሚውን ጉዞ ካደረገ በኋላ ከሂማሊያ ደረሰ፡፡ ከቦታው ደርሶ አለ ስለተባለው መምህር የተለያዩ ሰዎችን ሲጠይቅ «አዎ ስለ አንድ አዛውንት ሰምተናል፡፡ ሰውየው ግን የጥንት ነው፡፡ እድሜውን መገመት አይቻልም፡፡ ሶስት መቶ ወይንም አምስት መቶ ሊሆነው ይችላል። ትክክለኛ እድሜውን የሚያውቅ የለም፡፡ ሰውየው የሚኖረው በዚህ አካባቢ ቢሆንም ትክክለኛ መገኛውን የሚጠቁምህ አታገኝም፡፡ በጽናት ከፈለግከው ግን እንደምታገኘው እርግጥ ነው» አሉት፡፡

ይህን የሰማው ፈላጊው እንጥፍጣፊ ሀይሉ እስክታልቅ ድረስ ፈለገ፡፡ ለሁለት ዓመታት ያህል በሂማልያ ውስጥ እየተዘዋወረ አሰሰ። ለሁለት አመታት ያህል ሰው ሊኖርባቸው ይችላል ብሎ ያሰባቸውን ቦታዎች ሁሉ ሲበረብር ቆየ። በመጨረሻ ግን እጅግ ተደከመ። ሀይሉን ጨረሰ፡፡ ለሁለት ዓመታት ያህል በጫካ ውስጥ ፍራፍሬና ቅጠላ ቅጠሎችን ብቻ እየተመገበ ስለቆየ ለሞት ምንም ያልቀረው ድካም ተሰማው፡፡ እጅግ ከፍተኛ የሆነ የሰውነቱን ክብደት አጥቷል። ይሄ ሁሉ ቢሆንም ሰውየው ፍለጋውን አላቆመም፡፡ ፍለጋ ህይወቱን ሊያሳጣው ቢችልም እንኳን ሰውየውን ለማግኘት ቆርጧል ደግሞም ይገባዋል።

ፍለጋውን ቀጥሎ ሳለ አንድ ቀን ትንሽዬ የሳር ጎጆ ተመለከተ፡፡ ሰውየው አለ የተባለውን መምህር የማግኘት ተስፋው ጎጆዋ ውስጥ ብቻ ነበር፡፡ በጣም ከመዳከሙ የተነሳ መራመድ እንኳ አቅቶት በጉልበት እየዳኸ ከጎጆዎ ደረሰ፡፡ ጎጆዋ በር አልነበራትም፡፡ ቀረብ ብሎ ወደ ውስጥ ሲመለከትም አንድ እንኳን ነፍስ ያለው ፍጡር ከጎጆው ውስጥ አጣ፡፡ በጎጆዋ ውስጥ ሰው አለመኖሩ ብቻ ሳይሆን ለብዙ ዓመታት ያህል በጎጆዋ ውስጥ ሰው እንዳልነበር የሚያመለክቱ ግልጽ ምልክቶችን ሳይቀር አገኘ፡፡

በምስኪኑ ሰው ላይ ምን እንደተከሰተ አስቡት፡፡

ፍጹም በሆነ ድካም ከመሬቱ ላይ ተዘረጋ፡፡ ቢሂማልያ ቀዝቃዛ የንፋስ ሽውታ ከተንዠረገገው ጸሐይ ስር ፍጹም በሆነ ድካም  «በቃኝ» ብሉ በጀርባው ተንጋለለ፡፡ በድንገት ግን በህይወቱ ለመጀመሪያ ጊዜ ከፍተኛ የሆነ የቡራኬ ስሜት ይሰማው ጀመር፡፡ ቀስ በቀስ ውስጡ በብርሀን ሲሞላ ተሰማው፡፡ ከመቅጽበት ሀሳቦቹ ሁሉ ጠፍተው በእድሜ ዘመኑ ሙሉ አይቶት የማያውቀው አይነት ሰላም ከውስጡ ሲሰፍን አደመጠ።

በዚህ ሁኔታ ላይ እያለ የሆነ ሰው ከአጠገቡ እንዳለ ተገነዘበ፡፡ አይኖቹን ሲከፍት እጅግ ጥንታዊ የሆነ ሰው ከአጠገቡ ቆሞ ተመለከተ፡፡

አዛውንቱ ፈገግ አሉና «በስተመጨረሻ ደርሰሀል። የምትጠይቀኝ ነገር አለህ?» ሲሉ ጠየቁት። ፈላጊውም «አይ የለኝም» ሲል መለሰላቸው፡፡ አዛውንቱ ከልባቸው ሳቁ፡፡ ሳቃቸው በሸለቆው ዙሪያ ተስተጋባ፡፡

«ስለዚህ አሁን ተመስጥኦ ምን ማለት እንደሆነ ተረዳህ?» ብለው ጠየቁት

ሰውየውም «አዎ» ሲል መለሰ፡፡

የተከሰተው ነገር ምን ነበር?

ከሰውየው ጥልቅ ህልውና መንጭቶ ‹‹በቃኝ›› ካስባለው እርግጠኝነት ጋር መላው ግብ-ተኮር የሆነው የአእምሮ መውተርተርና መጣጣር ጠፋ፡፡ ‹‹በቃኝ›› ብሎ ከገባበት የምስጠት ህይወት በኋላ ሰውዬው የበፊቱ አይነት ሰው አልነበረም፡፡ ‹‹በቃኝ ›› ካለ በኋላ ወደ ማንምነት ተቀይሮ ነበር። ይህን ጊዜ ነበር በቡራኬ ሙላት የተጥለቀለቀው፡፡ ይህን ጊዜ ነበር የተመስጥኦን ትርጉም የተረዳው፡፡

ተመስጥኦ ከግብ ተኮርነት ነጻ የሆነ የአእምሮ ሁኔታ ማለት ነው።

በሌላችም መንፈሳዊ ከፍታዎች ፍቅር መልካምነት እና ርህራሄ ላይ የምትደርሱት ግብ ተኮር እና ምክንያታዊ ከሆነው የአእምሮ ሁኔታ ልቃቹ ስትገኙ ብቻ ነው።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የአእምሮ ሰርከስ

ከእብደት ነፃ የምትሆነው መቶ በመቶ ከአእምሮህ ሰርከስ ከወጣህ ብቻ ነው።

ምንጭ ፦ የህይወት ኬሚስትሪ (ሳድጉሩ)
ተርጓሚ ፦ ሀኒም ኤልያስ

አእምሮን ሰርከስ ብለን የምንጠራው ለምንድነው? ሰርከስ ትርምስ ሳይሆን ሆን ተብሎ የተመሰቃቀለ እንዲመስል የተደረገ በጣም የተቀናጀ እንቅስቃሴ ነው፡፡ ሰርከስ በአንድ ደረጃ የተመሰቃቀለ ሲሆን፣ በሌላ በኩል ግን በጣም የተቀናጀ ተግባር ነው፡፡ በአንጎል ውስጥ የነርቭ ሴሎች እንዳለ የሚቀጣጠሉበትን እየተፈጠረ መንገድና ምን ብትመለከት ትደነቃለህ፤ በዚህ እንቅስቃሴ ውስጥ እጅግ በጣም ጥሩ የሆነ የአብሮነት ስሜት አለ፡፡ ወደ የሰውነት አሠራር ስርኣት እየተተረጎመ ያለውም ይህ አብሮነት ነው፡፡ በአንጎል ውስጥ እጅግ በጣም የተቀናጀ ጨዋታና እንቅስቃሴ ስላለ ብቻ በዚህ አካል ውስጥ አንድ ቢሊዮን ነገሮች እየተከሰቱ ነው። ግን እንደ አለመታደል ሆኖ የብዙ ሰዎችን ተሞክሮ ስንመለከት አእምሮ የተመሰቃቀለ ሆኗል፡፡ አእምሯቸው ልክ እንደ ሰርከስ ቢሆንም፣ ሁለቱም የሰርከስ ገጽታዎች ቢኖሩትም፣ ወደ አእምሯዊ እንቅስቃሴያቸው ስንመጣ ተሞክሯቸው ያመጣላቸው የተመሰቃቀለ አእምሮ ሆኖ እናገኘዋለን።

ታዲያ የዚህ ሰርከስ አማራጭ ምንድነው? ይህ ሰርከስ ወደ ታላቅ ከፍታ ሊወስድህ ወይም ደግሞ በራስህ ውስጥ ወዳለ የገሃነም ጥልቀት ሊወረውርህ ይችላል፡፡ እነዚህ ሁለት አማራጮች በእያንዳንዳችን ውስጥ ያሉ ሲሆን፣ ዋናው ነገር ይህንን ሰርከስ እንዴት እየመራነው ነው፣ ለምን ያህሉስ ሀላፊነት ወስደናል? የሚለውን ጥያቄ መመለስ ነው። አእምሮ ለአንድ ሰው ደስ የሚያሰኝ፣ ለሌላው ሰው ደግሞ የማሰቃያ መሳሪያ የሚመስለው ለምንድነው? በሕይወታችን ውስጥ አእምሮ እጅግ ተአምረኛ የስኬት መሣሪያና በተነፃፃሪ ደግሞ የመከራ ማምረቻ ማሽን የሆነው ለምንድነው? የሰው ልጅ እየደረሰበት ያለው መከራ ሁሉ በአእምሮው ውስጥ የተመረተ ነው። በዚህች ፕላኔት ላይ የሚኖሩ ሰዎች የአእምሮ ስቃይን መሸከም ባለመቻላቸው፣ የአእምሯቸውን ምስቅልቅል ለመቅረፍ ሲሉ ከትክክለኛው መንገድ የተለዩና ጤናማ ያልሆኑ ነገሮችን ፈጥረዋል፡፡ እነዚህ ጤናማ ያልሆኑ ነገሮች ጊዜያዊ እፎይታ ሊሰጡዋቸው ቢችሉም፣ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ግን ምስቅልቅሉ እንዲጨምር ያደርጋሉ እንጂ አያጠፉትም፡፡

ከዚያም አእምሮህ በብዙ ማንነቶች ተለይቶ የሚታወቅ ስለሚሆን የመለኮት መሰላል  ‌ መሆን ሲገባው ወደ ገሃነም የሚወስድ ደረጃ ይሆናል፡፡ አእምሮ አንድ ጊዜ በሆነ ማንነት ተለይቶ ከታወቀ፣ ግንዛቤህ የተዛባ ይሆናል፤ ይህ መዛባት ደግሞ በሁሉም የሕይወትህ ገፅታዎች ውስጥ ይንሰራፋል። ማንኛውም ሰው ራሱን በፆታው፣ በቤተሰቡ፣ በብቃቶቹ፣ በማህበረሰቡ፣ በዘሩ፣ በእምነቱ፣ በሀገሩ ወይም በሕይወቱ ውስጥ በሚወስዳቸው ሌሎች ሚሊየን መለያዎች ውስጥ የሚያስቀምጥ ከሆነ፤ ራሱን ወደ ራሱ የመጨረሻ ተፈጥሮ ይመራል።

የአእምሮ ሰርከስን እንደ ተዘበራረቀ ሳይሆን በተአምራዊ ሁኔታ እንደተቀናጀ ተግባር አድርገህ የምታይ ከሆነ፣ አእምሮህ በምንም አይነት መለያ የሚታወቅ አይሆንም፤ ይህ ደግሞ በጣም አስፈላጊና ወሳኝ ነገር ነው፡፡ አእምሮ ሁሉንም ነገር ያለማቋረጥ እንደሚቆርጥ ስለት ነው፡፡ በአንድ ነገርና በሌላ ነገር መካከል የመለየት ችሎታህ የመጣው በአእምሮህ ምክንያት ብቻ ነው፡፡ በመሬትና በወንበር መካከል ያለውን ልዩነት ማወቅ የቻልከው አእምሮህ እየሰራ ስለሆነ ብቻ ነው፡፡ በግድግዳው በኩል ሳይሆን በበሩ መግባት እንዳለብህ ያወቅከው አእምሮህ ስለሚሰራ ብቻ ነው፡፡ የአእምሮ እንቅስቃሴ ከሌለ ምንም ነገር መለየት አትችልም፡፡

ቢላዋ ማንኛውንም ነገር ያለምንም እንከን በጥሩ ሁኔታ መቁረጥ ካለበት፣ የሚቆርጠው ነገር በእሱ ላይ እንዳይጣበቅ መጠንቀቅ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ የሚቆርጣቸው ቁርጥራጭ ነገሮች ቢላዋው ላይ የሚጣበቁ ከሆነ፣ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ይህ ቢላዋ የማይረባ ይሆናል። ሽንኩርት በከተፍክበት ቢላዋ ማንጎ ወይም ፖም ብትቆርጥ፣ የቆረጥከው ማንጎ ወይም ፖም የሽንኩርት ጣዕም ይኖረዋል፡፡ በሌላ አነጋገር አእምሮህ በአንድ ወይም በሌላ ማንነት ከታወቀ፣ በዚያ በታወቀበት ሰንሰለት ‌ ይታሰራል፡፡ ይህ ነገር አንድ ጊዜ ከተከሰተ ደግሞ፣ ሙሉ በሙሉ የተዛባ የአእምሮ ልምድ ይኖርሀል።

አእምሮህ አንድ ጊዜ በሆነ ነገር ተለይቶ የታወቀ ከሆነ፣ ይህ ተለይቶ የታወቀበት ማንነት በአንድ ደረጃ ላይ ብቻ የሚቀር ሳይሆን በብዙ ደረጃዎች ላይ የሚኖር በመሆኑ፣ ሁሉም ነገር የተመሰቃቀለ ይሆናል፡፡ አንድ ጊዜ በሆነ ነገር ተለይተህ የታወቅክ ከሆነ፣ የአእምሮህ ሰርከስ ወደ የትኛውም ትልቅ ጫፍ በፍጹም መውጣት የማይችል ትርምስ ብቻ ይሆናል፡፡ መጠጦችን፣ አደንዛዥ እጾችን እና ሁሉንም ዓይነት ነገሮችን የሚሞክሩ ሰዎች፣ ይህንን ልምዳቸውን ማቆም የሚችሉት በዚያ ማንነት መለየታቸውን ሲያቆሙ ብቻ ነው፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"መምህር ሆይ ስለጋብቻ ምን ትላለህ?"

እሱም አለ፦

"የተወለዳችሁት አብራችሁ ነው ። አብራችሁም ለዘለአለም ትኖራላችሁ ። የሞት ነጫጭ ክንፎች ቀናችሁን ባጨለሙባችሁ ጊዜም አብራችሁ ትሆናላችሁ።
አዎን ሌላው ቀርቶ በፀጥተኛው የእግዚአብሄር ዝክር ውስጥ እንኳ አብራችሁ ትኖራላችሁ…

"ነገር ግን በአብሮነታችሁ ውስጥ ክፍት ስፍራወች ይኑሩ ።
እርስ በእርስ ተፋቀሩ እንጂ የፍቅር ሰንሰለት አታብጁ። ይልቅስ በነፍሶቻችሁ ዳርቻዎች መካከል የሚንቀሳቀስ ባህር ይኑር…

"እርስ በእርሳችሁ ፅዋችሁን ተሞላሉ እንጂ ከአንድ ፅዋ አትጠጡ ።
ከዳቦወቻችሁ አንዳችሁ ለሌላችሁ ስጡ እንጂ ከአንድ ቁራሽ ዳቦ አትብሉ ። በአንድነት ዘምሩ፣ በአንድነት ጨፍሩ ።
ደስም ይበላችሁ ። ነገር ግን እያንዳንዱ ለብቻው ይሁን። የክራር ክሮች እንኳን በአንድ ሙዚቃ አብረው ቢርገበገቡም የታሰሩት ለየብቻ አይደለምን?…

"ልቦቻችሁን ስጡ እንጂ አንዳችሁ የሌላችሁን ልብ አትያዙ።
ልቦቻችሁን ሊይዝ የሚችለዉስ የህይወት እጅ ብቻ አይደለምን?…

"ደግሞም አብራችሁ ቁሙ እንጂ በጣም ተቀራርባችሁ አትቁሙ ። የቤተ መቅደስ ምሰሶዎችም ተራርቀው ነውና የሚቆሙት ።
ደግሞስ የባሉጥ ዛፍና ጥድ አንዳቸው በሌላኛው ጥላ ስር ተሸፍነው ያድጋሉን?"

ምንጭ ፦ The prophet(ነብዩ)
ደራሲ ፦ ካህሊል ጂብራን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እውነትን ፍለጋ

ምንጭ ፦ከፈላስፎች አለም

የሰው ልጅ እውነትን በመሻት ሂደቱ ውስጥ በተለያየ አቅጣጫ ሲያካሄድ የቆየው ውስጣዊና ውጫዊ ጉዞ የታሪኩን እኩሌታ አስቆጥሯል ለማለት ይቻላል። አንዳንዱ ሀይማኖትንና መንፈሳዊነትን መሰረት በማድረግ፣ ገሚሱ ፍልስፍናን በመንተራስ የተቀረውም ሳይንስን በመሞርኮዝ ሁሉም በየፊናው የህይወትን ትርጓሜ ለመረዳትና በዙሪያው ያለውን እውነታ ለመገንዘብ፣ ግንዛቤውንም በመሰሎቹ ዘንድ ለማስረጽ ታትሯል። ይህም ሆኖ ሁሉንም ከሚያስማማ፣ በሁሉም ሰው ዘንድ ተቀባይነት ካለው የጋራ ድምዳሜ መድረስ የተሳነው ይመስላል።

በመሆኑም በዚህ የረዥም ዘመን ሂደት እውነት በሶስት መልክ ተተርጉሞ ከሶስት የተለያዩ ድምዳሜዎች ተደርሷል። አንዳንዶች እውነት ከሁኔቶችና ከሰዎች አመለካከት ጋር የማይለዋወጥ ፍጹም ሀቅ ነው ሲሉ ሌሎች በበኩላቸው እውነት እንደየሰዉ አመለካከትና ግላዊ ስሚት የሚለያይ አንጻራዊ ክስተት መሆኑን ይጠቁማሉ። በሶስተኛው ጎራ የሚፈረጁት ደግሞ እውነት ከቶውኑ ሊታወቅ የሚችል አይደለም ከሚል ድምዳሜ ደርሰዋል።

ከዚህ አኳያ የእውነትን አንጻራዊነትና ፍጹማዊነት በተመለከተ ከሶቅራጥስ ጊዜ ጀምሮ ሲካሄድ የቆየው የማያባራ ሙግት አሁንም መቋጫ ያልተገኘለት ነው። በርግጥ ብዙዎች ነባር እንጂ አዲስ እውነት የለም እንደሚሉት በዚህ ዘመን ስለ እውነት አንጻራዊነት የሚካሄዱ ሰጣ ገባዎች የጥንቱን መሰረት ያደረጉ ቅጥያዎች ናቸው።

እውነት ከሰው ሰው የሚለያይ አንጻራዊ ክስተት ነው ብለው ከሚያምኑ ጥንታዊ ፈላስፎች ውስጥ በግምባር ቀደምትነት የሚነሳው የአፕዴራው ሱፊስት ፕሮታጎረስ ነው። የፕሮታጎረስ የአንጻራዊነት ድምዳሜ መሰረት ያደረገው የሰው ልጅ ስለ ገሀዱ አለም ያለው እውቀት በህጸጽ የተሞላ መሆኑ ላይ ነው።

ሰው የገሀዱን አለም እውነታዎች መገንዘብ የሚችለው በስሜት ህዋሳቱ አማካኝነት ነው። ሆኖም የሰው የስሜት ህዋሳት ከሰብአዊ የአፈጣጠር ገደብ አኳያ ነገራትን ሙሉ ለሙሉ መመልከት አይችልም። ቀጥ ያለ ብረት ውሀ ውስጥ ሆኖ ሲታይ የተጣመመ መስሎ ይገኛል። የብረቱን መጣመም የሚፈጥረው የሰዎች የእይታ ግድፈት ነው። ስለሆነም
የስሜት ህዋሶቻችን አቅምና ሀያል ነገራትን በትክክል ለመመልከትና ለመገንዘብ የሚያስችል አይደለም።

ነገራትን በትክክል ለመገንዘብ በሚል እሳቤ በሰው ልጅ የተፈበረኩ የተለያዩ ማሽኖች ቢኖሩም የነገራትን ትክክለኛ ህልውና ለማሳየት ብቁ አይደሉም። በርግጥ ማይክሮስኮፕና ቴሌስኮፕን የመሳሰሉ በሰው ልጅ የተፈበረኩ የማጉያ መነጽሮች ያለጥርጥር የእይታ አድማሳችንና አቅማችንን ያሰፋሉ። ድምጽን የሚያጎሉ ድምጽ ማጉያዎች የሰው ልጅ ከመስማት ችሎታው በላቀ እንዲያደምጥ ያስችሉታል። ይህም ሆኖ እነዚህ ሰው የፈበረካቸው መሳሪያዎች ፍጹምና እንከን የለሽ ባለመሆናቸው የነገራትን እውነተኛ ህልውና በትክክል የሚያመላክቱ አይደሉም።

በመሆኑም የሰው ልጅ በጎዶሎ ሀይሉ ማግኘት የሚችለው እውቀት ጎዶሎ ይሆናል" የሚያገኘውም እውቀት ሌሎች ከሚያገኙት የተለየ ነው ሁለት ሰዎች አንድን እውነት ፍጹም ተመሳሳይ በሆነ መልኩ ሊመለከቱ አይችሉም። በዚህ የተነሳ እውቀት እንደየሰዉ አተያይና ግላዊ ስሜት የሚለያይ ይሆናል" ለእኔ እውነት የሆነው እውነትነቱ ለእኔ ብቻ ሲሆን ለአንተ እውነት የሆነው እውነትነቱ ላንተ ብቻ ይሆናል።

ከዚህም ባሻገር የሊዮንቲየሙ ጆርጂየስ የፕሮታጎረስን የአንጻራዊነት አስተሳሰብ ይበልጥ በማስፋት ለኒሊዝምና ስኬፕቲዝም አመለካከት መሰረት ጥሏል። በኒሊዝም አራማጆች ዘንድ እውነት የሚባል ነገር ከነአካቴው የለም። እውነት የሚለው አስተሳሰብ በራሱ ውሽት ነው። ፈይራቤንድ እንዳስቀመጠው ‹‹ፍጹም የሆነው እውነት ፍጹም የሆነ እውነት አለመኖሩ ብቻ ነው›

ከስኬፕቲክስ ጎራ የሚፈረጁት ደግሞ እውነት የሚባል ነገር ቢኖር እንኳ ማወቅ አይቻልም ባይ ናቸው። እውነት የሚባል ነገር የለም ቢኖርም እውነትን ማወቅ አይቻልም የሚለው የነጆርጂየስ አመለካከት ፍሬድሪክ ኒቼንም የሚያስማማ ይመስላል። ኒቼ እውነተኛውን መንገድ አስመልክቶ እንዳስቀመጠው ‹‹እኔ የራሴ የሆነ መንገድ አለኝ፤ አንተም የራስህ መንገድ ይኖርሀል። ብቸኛውን፣ ትክክለኛውንና እውነተኛውን መንገድ በተመለከተ - የለም››

ከዚህ አመለካከት በመነሳት ጆርጂየስ ሶስት መሰረታዊ መርሆዎችን አስቀምጧል። አንድ - እውነተኛ ህልውና የለም። ሁለት - ሊኖር ቢችል እንኳ ሰው እውነታውን ማወቅ አይችልም። ሶስት በሆነ አጋጣሚ እውነትን ማወቅ ቢችል እንኳ ያወቀውን ለሌሎች ማሳመን አይችልም።

እነዚህን የኒሊዝምና ስኬፕቲዝም አመለካከቶች አጥብቀው የሚቃረኑ ፈላስፎች በበኩላቸው አመለካከቶቹ በራሳቸው መስፈርት ውድቅ የሚሆኑ፣ እርስ በርሳቸው የሚጻረሩ አመለካከቶች መሆናቸውን ይገልጻሉ። ምክንያቱም እውነት የሚባል ነገር ከሌለ የኒሊዝም እውነቶችም እውነት አይደለም ማለት ነው" ማንኛውንም ነገር ማወቅ አይቻልም ብለን ካሰብን ደግሞ ቢያንስ ማወቅ እንደማይቻል ማወቃችን በራሱ ምን ሊባል ነው?

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ፍቅር መራር ትዝታዎቹን አስታቅፎህ እብስ ብሎ ይጠፋል…

በፍቅር ዘንድ … ትላንት ወይም ዛሬ፣

ዛሬ ወይም ነገ…

እዚህ ወይም እዚያ ብሎ ነገር የለም፡፡

ሁሉም ወቅቶች የፍቅር ወቅቶች ናቸው፡፡ የትኛውም ቦታ ቢሆን ለፍቅር ቤተ መቅደስነት የተገባ ክቡር ነው፡፡

ፍቅርን … ወሰንም ሆነ ዳር ድንበር

ካቴናም ሆነ የተዘጋ በር አይገድበውም፡፡

የትኛውም መሰናክል ጉዞውን ያሰናከለው ፍቅርም በተቀደሰው የፍቅር ስም ለመጠራት ባልተገባው፡፡

ዘወትር፣ ፍቅር ዕውር ነው ብላችሁ ስታወሩ እሰማለሁ፡፡ … አዎን … አፍቃሪ በተፈቃሪው ላይ አንዳችም እንከን አያይም ማለታችሁ ነው፡፡ እኔ ግን እላችኋለሁ … ይሄ ዓይነት አለማየት የማየት ከፍታ ጫፍ ነው፡፡

በምንም ነገር ላይ እንከን አታዩ ዘንድ ምነው ሁሌ በታወራችሁ፡፡

አይይ … የፍቅር ዓይኖችማ … ንፁህ፣ የጠሩና ሰርስረው የሚያዩ ብሌኖች ናቸው፡፡ ስለዚህም ምንም እንከን አያዩም፡፡

አዎን … ፍቅር ዓይናችሁን ሲያበራው … ያኔ … ለፍቅራችሁ ያልተገባ የቱንም እክል አታዩም፡፡ በዕርግጥም፣ ፍቅር አልባ ሸውራራ ዓይን ብቻ ነው በሌሎች ላይ እንከን ፍለጋ የሚተጋ፡፡ የትኛውም የሚያያቸው እንከኖችም … የሌላም ሳይሆን የራሱ ናቸው፡፡


The book of midrad
በሚካዔል ኔይማ
ትርጉም -ግሩም ተበጀ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እንዴት ናችሁ፤ እናንተ ስግብግቦች!!

“እሱ ሸንቋጫችን ነው፣ እኛ ደግሞ እረፍት የለሽ አውሬዎች ይነካካን እንዲቆሰቁሰን እንፍቀድለትና ሰላማችንን እንጣ!”

እሱም አለ...
“እንዴት ናችሁ፤ እናንተ ስግብግቦች፣ ጥላቻን አነፍናፊ፣ ትርፍ አጋባሽ የአብርሀም ልጆች... እናንተ ለፍላፊዎች አሻማጆች፣... እናንተ አስመሳዮች አትገድሉም፣ አትሰርቁም፣ አትዘሙቱም ምክንያቱም ፈሪ ናችኋ። መልካም ምግባራችሁ፣የፍርሀት ውላጆች በመሆናችሁ የመጣ ነው።... እናንተ አህዮች! ረሀብ፣ ጥም፣ ብርድ እና ግርፊያው ቢፀናባችሁም ትጠገረራላችሁ። ትለፋላችሁ። ለራሳችሁ አንዳችም ክብር የላችሁም።

መልካምነታችሁም የጉስቁልና ውላጆች በመሆናችሁ የመጣ ነው:: እናንተ የቀበሮ ባህታዊያን ከአንበሳው ጉድጓድ ውጪ ትቆማላችሁ። ከፈጣሪም መኖሪያ ውስጥ አትገቡም.. እናንተ የሌዊ ልጆች አምላካችሁን በገንዘብ የምትለውጡ፡፡

...... እናንተ አክራሪ፣ ራስ ወዳዶች፣ የራሳችሁን ፊት ትመለከቱና እንደናንተው ፅንፈኛና ራስ ወዳድ ዓይነት አምላክ ትፈጥራላችሁ፡፡ ከዛም ራሳችሁን ዝቅ አድርጋችሁ በመስገድ ታመልካላችሁ። ስለምን? እናንተኑ ይመስላላ!!
....እናንተ የማትሞት ነፍሳችሁ ሸቃጭ የሆነችው በራፋችሁ ላይ ተቀምጣችሁ ለደሃ ሳንቲም በመመፅወት ለእግዜር ታበድራላችሁ᎓᎓ በመዝገብም ታሰፍራላችሁ:: ይህንንም  በአፀደ ነፍስ ፈጣሪ ፊት ታቀርባላችሁ። በምትኩም ከማይጠፋው፣ ከማያልቀው ሚሊዮኖች ለመሰብሰብ።
... እናንተ፣ ዋሾዎች የጌታን ትዕዛዝ የናቃችሁ የምትገድሉ፣ የምትሰርቁ፣ የምትዘሙቱና በኋላ የምታለቅሱ ፣ ደረታችሁን የምትደቁ ፡ - መሰሪ ሰይጣኖች...."

የመጨረሻው ፈተና
ኒኮስ ካዛንታኪስ

@Zephilosophy

ካህሊል ጂብራል

የመካነ መቃብራት ጩኸት

@zephilosophy

ስለ ፀሎት
ሚርዳድ
ድርሰት - ሚካዬል ኔይሚ
ተርጓሚ እና ተራኪ ግሩም ተበጀ

@zephilosophy

" ቃልም ስጋ ሆነ" ]
( ኤፍሬም ስዩም)

ስለኔ ስላንቺ ለፃድቃን እንዳልነግር
መንነው ሄደዋል
የኔና አንቺን ፍቅር
ለእሳት ለንፋስ ብሳል ለመላዕክት...
ዝም ነው መልሳቸው
የኔና ያንቺ አይነት - ፍቅር መች አላቸው።
:
ፃድቃንንም ትቼ
መላዕክትን ትቼ
አርያም ገብቼ
ስለቴን አግብቼ ለእግዚአብሔር ብነግረው
እግዜሩም ዝም ነው
የኔና ያንቺን ፍቅር - ሠው ሆኖ መች አየሁ።

@zephilosophy

✍ ካለፈው የቀጠለ

በማንኛውም የፍልስፍና አስተሳሰብ ውስጥ ፅንፍ የያዙ አመለካከቶች እንደምናገኝ ሁሉ ሁለቱን ፅንፎች በጋራ አዋህደው የሚያቀነቅኑም አሉ። በ«ለውጥ» አስተሳሰብ ዙሪያ የሄራክሊተስንና የፓርሜኒደስን አስተሳሰብ በማዋሃድ አዲስ ፈለግ ለመቀየስ የሞከረው ፈላስፋ ፕሌቶ ነበር። ለፕሌቶ ሁለት ዓይነት የዕውቀት መረዳቶች ሲኖሩ እነሱም «የሆነው ነገር» እና «የሚሆነው ነገር» ተብለው የሚከፈሉ ናቸው። በፕሌቶ አስተሳሰብ «የሆነው ነገር» በዓለም ላይ _ ባለው ነገር ላይ የተመሠረተና በሰው አእምሮም ልንረዳው የምንችለው ሲሆን፤ ‹የሚለወጠው ነገር» ወይም «ለውጥ» ደግሞ በዓለም ላይ ያለና  ከስሜት ሕዋሳችን በአንዱ የምንገነዘበው ነው።

‹‹የሆነው ነገር» በአእምሮ የምንረዳው ሆኖ የሌለ (በዓይናችን ልናየው የማንችለው) ነው፤ «የሚለወጠው ነገር» ደግሞ በስሜት ሕዋሳችን ልንረዳው በመቻላችን ልናየው የምንችለው የዚህ ዓለም ነገር ነው። ‹‹የሆነው ነገር» የማይለወጥ እውነታን የያዘ ሲሆን፤ «የሚለወጠው ነገር›› ግን የክስተት መለዋወጥን የምናይበት ይሆናል። ይኸ የፕሌቶ ነገሮችን በሁለት ከፍሎ «የሆኑ ነገሮች›› እና ‹‹የሚለወጡ ነገሮች» አስተሳሰቡ እነሆ እስከዛሬ የብዙዎችን አእምሮ ገዝቶ ዘልቋል። በአጭሩ ‹‹ለውጥ» በስሜት ሕዋስ የምንረዳው መሆኑ ሄራክሊተስን እንድንደግፍ ሲያደርገን፤ በአእምሮ የማንረዳው (የማናውቀው) የመሆኑ ነገር ደግሞ «ለውጥ የሚባል ነገር የለም» የሚለውን የፓርሜኒደስን ሐሣብ እንድንይዝ ያደርገናል።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ለውጥ -«የቀደመውና የኋለኛው መለኪያ ነች

ምንጭ ፦ ጥበብ ቅፅ 3 (ጲላጦስ)

የማይለወጥ ምን አለ? ከፈጣሪ በስተቀር! እሱ እንደማይለወጥ እርግጠኛ ብንሆንም «ይለወጣል» የሚሉንን ተከራካሪዎች ሐሣብ ከማቅረብ ደግሞ ወደኋላ አንልም። እንኳን በዘላለም ውስጥ ለሚኖረው ለ«እሱ» ይቅርና እኛስ በዚህች አጭር የዕድሜ ዘመናችን ስንቱን እንለውጣለን፤ እንለወጣለንም!

«ለውጥ›› አቻ ትርጉም ሲፈልጉለት «እንቅስቃሴ፤ ከነበረው ውስጥ አዲስ ነገር መፍጠር፤ ወደመሆን መምጣት (ማምጣት) እንዲሁም ማለፍ ወይም መለየት» በማለት ያስቀምጡልናል። እንግዲህ «ለውጥ»ን በዚህ መነጽር ስንመለከተው በቋሚና በሚንቀሳቀስ ነገር መካከል የሚገኝ ክስተት ይሆንብናል። በ«ጊዜ›› እና ‹‹ዘላለማዊነት› መካከል የተሰነቀረ ተቃርኖም ነው። የሚለወጥ ነገር ሁሉ በ«ጊዜ» /time ሲገለፅ፤ የማይለወጠው ነገር ደግሞ (የማይለወጥ ነገር ከአለ! እሱን ዘላለማዊ /eternal/ እንለዋለን። ወደ አሳብያኑ የ«ለውጥ» ምንነት ለመዝለቅ ደግሞ ቀጣይዋን ዕድሜ ጠገብ ትርጉም እናስቀድም፡- «ለውጥ› ይሉናል ጥንታዊ አሳብያን፦ «የቀደመውና የኋለኛው መለኪያ ነች።

እንደአሳብያኑ እምነት በጊዜ ውስጥ የሚኖር ማንኛውም ነገር ይለወጥ ዘንድ የግድ ይሆናል። ይኸ ማለት ግን የሚኖር ነገር ሁሉ ይለወጣል ማለት እንዳልሆነ ደግሞ ይነግሩናል፤ በአንድ የዘመን ሂደት ሳይለወጥ «ፀንቶ» የቆየን ነገር እንደማይለወጥ ማሰብም ይቻላልና ባይ ናቸው። ዞሮ ዞሮ የለውጥ ወይም አለመለወጥ መለኪያው ጊዜ ከሆነ «ለውጥ» በራሱ ከጥንት እስከዛሬ የፍልስፍናው ዓለም በቂ ምላሽ ያጠረው አስቸጋሪ ጥያቄ ሆኖ እንዲዘልቅ አድርጐታል። የጥንት የግሪክ ፈላስፎች በ«ለውጥ» ጉዳይ እጅግ አጥብቀው የሚያስቡና የሚከራከሩ ነበሩ። እንዲያውም ለውጥን እንደአንድ የፍልስፍና ዘርፍ የሚያጠኑ ተማሪዎች በዚያ ዘመን የነበሩ ሲሆን መጠሪያቸውም ‹‹ፊዚስት» ይባል ነበር። የፊዚክስ የቀድሞ ትርጓሜም የእንቅስቃሴ (በዓለም የምናያቸው ነገሮች እንቅስቃሴና ለውጥ ጥናት) እንደነበር እናውቅ ዘንድ እግረ መንገድ ይነግሩናል።

የ«ለውጥ» /Change/ ክርክር ከጥንቱ ዘመን ፍልስፍና በመነሳት ስንመለከት ሁለት ተፃራሪ ጐራዎችን የፈጠሩ ታላላቅ አሳብያንን ከግሪክ እናገኛለን፦ ሄራክሊተስ እና ፓርሜኒደስ። ሄራክሊተስ ‹‹ማንኛውም ነገር ይለወጣል» የሚል የአንድ ፅንፍ አስተሳሰብ ይዞ ሲያራምድ፤ ፓርሜኒደስ ደግሞ «ማንኛውም ነገር አይለወጥም፤ ባለበት የፀና ነው» የሚል ሌላ ፅንፍ ይዞ ሲያራምድ ኖሯል። ይኸ ክርክርና ልዩነት እስከዘመናችን ፈላስፎች ድረስ የቀጠለ ቢሆንም እንደየጥንት የግሪክ ፈላስፎች አስተሳሰብ ግን አንድን ፅንፍ ይዞ ሲያራምድ አልተገኘም።

ሄራክሊተስ «የማይለወጥ ነገር የለም» የሚለውን አስተሳሰቡን ማረጋገጫ ሲያቀርብልን፡- «ማንም ሰው አንድ ወንዝ ላይ ሁለት ጊዜ ዘሎ መግባት አይችልም» በማለት ነበር። እንዴት? የሚል ጠያቂ ሲነሳበት፡- «መጀመሪያ የገባበት ወንዝ ውሃ አልፎ ሄዷልና በድጋሚ ዘሎ የሚገባው እኮ አዲስ ውሃ ውስጥ ነው» ይለዋል።

ሄራክሊተስ ከደቀመዛሙርቶቹ መካከል ክራቲለስ የሚባል ጐበዝ አሳቢ ይገኝ ነበር። ክራቲለስ ታዲያ የመምህሩን የሄራክሊተስንም አስተሳሰብ ከመቀበል አልፎ በመሄድ፡- «ዛሬ ለመግባባት የተጠቀምክበትን ቃላት እንኳን ከጊዜያት በኋላ በድጋሚ አትጠቀምበትም፤ ምክንያቱም የቃላት ትርጉም ከወቅት ወደ ወቅት ይለያያልና» በማለት የ«ለውጥ»ን መኖር ይኸን ያህል እንድናስበው ከተከራከረ በኋላ፡- «የነገሮች መለወጥን ለማሳየት እንኳን በጣታችን ምልክት ተጠቅመን ማሳየቱ ይሻላል» ይላል። በእሱ ዘመን ስለ «ለውጥ መኖር የተናገረው ቃል በሌላ ዘመን ሌላ ትርጉም ይዞ እንዳይበላሽበት መፍራቱን እግረ መንገድ መጠቆሙ ነው። ምንም እንኳን ይኸን የክራቲለስን አስተሳሰብ ‹የማይረባ ነው» በማለት አሳብያኑ ሊያጣጥሉት ቢሞክሩም በአንፃሩ የለውጥ መኖርን ለማሳመን የት ድረስ መሄድ እንደሚቻል ደግሞ የሚያሳይ ነው የሚሉም እናገኛለን

ይሁንና ፍልስፍና ወደአውሮፓ በዘለቀችበት ዘመን ለብዙዎች አሳብያን የፓርሜኒደስ ‹‹ምንም ነገር አይለወጥም፤ ቋሚና የፀና ነው የሚለው አስተሳሰብ ይበልጥ ተቀባይነት ወደማግኘቱ አዘንብሎ ነበር። በፓርሜኒደስ እምነት «ለውጥ በአእምሮ ልንረዳው የምንችል ነገር አይደለም፤ በአእምሮ የምንረዳው ነገር ደግሞ እውነት (እውነታ) ነው ብለን ከተቀበልን ለውጥ እውነት (እውነታ) አይደለም እንላለን» ይላል። የፓርሜኒደስ ሃሳብ እንግዲህ «ምንም ነገር አይለወጥም በሚለው ላይ ፀንቶ ቆመ። ከዚህ የፓርሜኒደስ አስተሳሰብ በመነሳት ወደፊት የገፋበት የእሱ ደቀመዝሙር የነበረው ዜኖ ነው።

ዜኖ ለውጥ የሚባል ነገር እውነት ያልሆነና በአእምሮ ለመረዳት የማይቻል መሆኑን የሚያሳየን፡- «የሚለወጠው ዓለም ብለን የምናስበው ነገር ሁሉ የስሜት ሕዋሳቶቻችን የፈጠሩብን የውሸት ሃሣብ መሆኑን እንድንረዳ በመጣር ነው። ይኸንንም ዜኖ የሚያሳየን ‹‹አያዎ» /paradoxes/ በተሰኘው ትንታኔው ይሆናል። በአውሮፓ የፍልስፍና አስተሳሰብ ታሪክ ቀጣዮቹ አራት የዜኖ «አያዎ»ች ከፍተኛ ዕውቅና የተሰጣቸው ናቸው።

የመጀመሪያው «አያዎ» /Paradox/ በ«ሀ» ቦታ ቆሞ ወደ «ለ» ቦታ ለመሄድ የሚፈልግን የአንድ ሰው «ድርጊት» የሚያሳይ ነው። «ይሁንና» ይለናል ዜኖ፡- «ይኸ ሰው ወደ «ለ» ቦታ ይሄድ ዘንድ መጀመሪያ የርቀቱን ግማሽ ይሄድ ዘንድ ግድ ይላል። ይሁንና አሁንም የርቀቱን ግማሽ ለመሄድ ሩቡን ርቀት መሄድ ደግሞ ይኖርበታል። ይሁንና አሁንም የርቀቱን ሩብ ለመሄድ ደግሞ አስቀድሞ አንድ ስምንተኛውን ርቀት መሄድ ይጠበቅበታል። እንግዲህ ርቀቱን እንዲህ እያካፈልን ከሄድን ሰውዬው ጉዞውን ፈፅሞ አይጀምረውም ማለት ነው፤ በዚህም «ለውጥ» ሊሆን የማይችል ነገር መሆኑን እንረዳለን» ይላል።

ከዚያ ቀጥሎ የሚመጣው ደግሞ ታዋቂው የኤሊ እና ጥንቸል «አያዎ» /Paradox/ ነው። የጥንቸል እና ኤሊዋን የሩጫ ውድድር አስመልክቶ ስንሰማው በኖርነው ታሪክ ውስጥ ጥንቸል ከኤሊ ቀድማ እንድትሄድ ዕድሉን እንደሰጠቻት እናስታውሳለን። በዚህ «አያዎ» ዜኖ ሊያረጋግጥልን የሚነሳው «ሐቅ» ደግሞ «ጥንቸሏ ኤሊዋን ቀድማት ልትሄድ እንደማትችል» ነው። «ምክንያቱም» ይለናል ዜኖ፡- «ኤሊዋ ቀድሞ የመሄድ ዕድል ከተሰጣት ኤሊዋ አንድ ሥፍራ ብትደርስ ጥንቸሏ ደግሞ ከኋላዋ ትደርሳለች ማለት ነው» በማለት በስዕል ያስቀምጥልናል። ‹‹ነገር ግን ጥንቸሏ ኤሊዋ የነበረችበት ቦታ ስትደርስ ኤሊዋ ከቦታዋ በመጠኑም ቢሆን ትንቀሳቅሳለች። እንዲህ ሲቀጥል ምንም እንኳን የሁለቱ ርቀት እየጠፋ ቢሄድም ጥንቸሏ ኤሊዋን አልፋ ለመሄድ አስቀድሞ የኤሊዋ ሥፍራ መድረስ ግድ ይላታል። ነገር ግን ጥንቸሏ የኤሊዋ ሥፍራ ስትደርስ ኤሊዋ በመጠኑም ቢሆን መንቀሳቀሷንና ሥፍራውን መልቀቋን ደግሞ አታቋርጥም። ስለዚህም ኤሊዋ በጥንቸሏ መታለፍ ስለማትችል ውድድሩን አሸነፈች» ይላል። ዜኖ ይኸን የለውጥ ሂደት የሚያሰላው ከ«ጊዜ» (time) አንፃር መሆኑን ልብ ይሏል!

እንዲህ ዓይነቱ የዜኖ የ«አያዎ» ክርክር የመምህሩን ፓርሜኒደስን ሃሣብ ለመደገፍ የሚያቀርበውና ለውጥ በአእምሮ መረዳት የማይደረስበት ወይም እውነት ያልሆነ ነገር ነው ለማለት ነበር።
✍ይቀጥላል✍

@Zephilosophy
@Zephilosophy

አስባለሁ ስለዚህም አለሁ

                                 ሬኔ ዴካርት

ምንጭ ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ፍሉይ አለም

ሬኔ ዴካርት Cogito, ergo sum ወይም አስባለሁ ስለዚህም አለሁ በሚለው አባባሉ ይታወቃል፡፡ ብዙዎች የዚህን አባባል ትርጓሜ አጣመው ያሰበ ብቻ ይኖራል የሚልን ትርጓሜ ሰጥተውታል፡፡ ድንጋይ አያስብም ይኖራል፤ አህያም አያስብም ግን ይኖራል... ሆኖም ዴካርት ማሰብ የመኖር መስፈርት ነው እያለን ሳይሆን፣ ሁሉንም የዓለም ነገር ጠርጥረን ልንጠረጥረው የማንችለው ነገር ቢኖር መኖራችንን ነው፤ ለመኖራችንም እርግጠኛ ማስረጃ የሚሆነን ማሰባችን ነው፡፡

የዴካርት ሃሳብ መነሻው ጥርጣሬ ነው፡፡ ከእለታት ባንዱ ቀን ድብን ያለ እንቅልፍ ውስጥ ሳለ ህልም አየ፤ ህልሙም የእውነት ይመስላል፡፡ በፍርሃትም ውስጥ እንዳለ ከእንቅልፉ ነቃ፡፡ ከዚያም ራሱን ጠየቀ፤ አሁንስ እያለምኩ ቢሆንስ? ይህም እውነተኛው ዓለም ባይሆንና የህልም ዓለም ቢሆንስ? ከዚህኛው ዓለም ላይስ ምን የእውነት የሆነ ነገር አለ? ዴካርት ራሱን ብዙ ጥያቄዎች ጠየቀው፡፡

1. የስሜት ህዋሳቶቻችን የሚነግሩንን እንዴት ማመን ይቻላል? ቢሳሳቱስ በውሃ ውስጥ የከተትነው ቀጥ ያለ እንጨት የተጣመመ መስሎ ይታየናል.... አውራ ጣቴን ወደ አይኔ ሳቀርበው ከጨረቃ ገዝፎ ይታየኛል... አንዳንዴ ሰው የጠራኝ ይመስለኝና እዞራለሁ ግን ማንም አልጠራኝም... እና እንዴት አይኔን፣ ጆሮዬን፣ ምላሴን እና ጠቅላላ ህዋሳቶቼን ልመናቸው?

2. አንዳንዴ በእኩለ ሌሊት እቃዣለሁ፤ ሆኖም ቅዠቱ የእውነት ይመስላል፡፡ ከእንቅልፌ እስክነቃም ድረስ እየቃዠሁ እንዳለሁ አላውቅም፡፡ እና አሁንስ እየቃዠሁ ቢሆንስ?

3. አሁን ላይስ አእምሮህ በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ በብልቃጥ የተቀመጠ ቢሆንስ፤ ሰይጣንም የፈለገውን ዓለም ብቻ እያሳየህ ቢሆንስ?

ዴካርት ብዙ ካሰበ በኋላ “አስባለሁ፤ ስለዚህም አለሁ” አለ፡ ሁሉንም ነገር ጠረጠረ፤ እናም መኖሩ ላይ ግን እርግጠኛ ሆነ፡፡ በህልምም ይሁን በቅዠት ዓለም አልያም በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ፣ ዴካርት አሁን ላይ እያሰበ ነው፡፡ በጭንቅላቱ ውስጥ ሃሳቦች እየፈሰሱ ነው፡፡ ሃሳቦቹ መልካም ይሁኑ መጥፎ፣ ጠቃሚም ይሁኑ የማይረቡ እያሰበ ነው፡፡ ሰይጣን የዴካርትን ጭንቅላት በላቦራቶሪ ውስጥ ለማስቀመጥ በቅድሚያ ዴካርት መኖር አለበት፡፡ የሌለ ነገርንም በላቦራቶሪ ውስጥ ባለ ብልቃጥ ውስጥ አስቀምጦ ሊያታልለው አይችልም፡፡ እናም ዴካርት አንድ የማይጠረጥረውን ነገር አገኘ መኖሩን፡፡ ምናልባትም በህልም ዓለም ውስጥ ይሆናል የሚኖረው፤ ምናልባትም ጭንቅላቱ ብቻ በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ ተቀምጧል፤ ሆኖም ይህ ሁሉ እንዲሆን የእርሱ መኖር ያስፈልጋልና
መኖሩን መጠራጠር አይችልም፡፡ ይህን ሃሳብም ለማሰብ የግዴታ እርሱ በቅድሚያ መኖር አለበት፡፡ ማሰብ የማይችል ነገር መኖር ይችላል፤ ነገር ግን በሁለንተና ውስጥ ህልው ያልሆነ (የሌለ ነገር) ማሰብ አይችልም፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሳይንስ የሰው ልጅን ሞት ያስቆም ይሆን?

ሀይማኖት ፣ ፍልስፍና እና ሳይንስ ስለሞት ምን ይላሉ?
Credit to sheger 102.1

@Zephilosophy

በህልሜ ፈጣሪ ተገለጠልኝ!!

ሙላ ናሱሩዲን እና ሁለት የሱፊ መምህራን ወደ መካ ጉዞ ጀመሩ። አንድ መንደር ውስጥም ገቡ፡፡ ይሄ የጉዟቸው የመጨረሻ ምዕራፍ ነበር። ገንዘባቸው በሙሉ አልቆ፣ ትንሽ ብቻ ቀርቷቸዋል። በቀራቸው ብርም ሃላዋ የተባለ ጣፋጭ ምግብ ገዙ፡፡ ነገር ግን ለሶስቱም የሚበቃ አልነበረም፤ በጣም ርቧቸዋል፡፡ ምን ያድርጉ? ለመከፋፈል አልቻሉም፤ ከተከፋፈሉ  ማንኛቸውንም አያጠግባቸውም፡፡

እናም ሁሉም “እኔ ከእናንተ አንጻር መኖሬ ጠቃሚ ነው፤ የእኔ ሕይወት መትረፍ አለበት” መባባል ጀመሩ።
የመጀመሪያው መምህር “ጾሜያለሁ፤ እድሜዬን ሙሉ ጸልያለሁ፤ እንደ እኔ ኃይማኖተኛ እና ቅዱስ የለም፡፡ እናም ፈጣሪ በኔ መትረፍ ይደሰታል። ሃላዋውን ስጡኝ” አላቸው።

ሁለተኛው መምህርም “አዎ! ልክ ነህ ልክ ነህ አውቃለሁ፡፡ አውቃለሁ። ታላቅ ኃይማኖተኛ ነህ። ግን እኔ ከሁላችሁም የላቀ እውቀት አለኝ። ሁሉንም መጽሐፍት አጥንቻለሁ። ሕይወቴን ሙሉ እውቀት ስፈልግ ኖሬያለሁ፡፡ ይህቺ ምድር ጿሚዎች አያስፈልጓትም᎓᎓ ምን ታደርግላታለህ፤ ልትጾምላት? ገነት ውስጥ ሆነህ መጸለይ ትችላለህ። ዓለም እውቀት ያስፈልጋታል። ዓለምን ድድብና ሞልቷታል፤ እኔን ማጣት የለባትም:: ሃላዋው ለእኔ መሰጠት አለበት::” አለ፡፡

ሙላ ናስሩዲንም እንዲህ አለ “እኔ እንደናንተ ቅዱስ አይደለሁም። እውቀትም የለኝም፡፡ ተራ ኃጢአተኛ ነኝ፡፡ እንደሰማሁት ፈጣሪ ለኃጢአተኞች ያዝናል፡፡ እናም ሃላዋው ለኔ ይገባኛል፡፡”

ሁሉም ሊስማሙ አልቻሉም። በመጨረሻም በአንድ ነገር ተስማሙ፡ ፡ “ሶስታችንም ሃላዋውን ሳንበላ እንተኛ እናም ፈጣሪ ይፈርዳል። ፈጣሪ ጥሩ ህልም ያሳየው በጥዋት ይበላዋል።” ተባባሉና ተኙ፡፡

በጠዋት የመጀመሪያው መምህር እንዲህ አለ “ከእኔ ጋር ማንም ሊወዳደር አይችልም᎓᎓ ሃላዋውን ስጡኝ፤ በህልሜ የፈጣሪን እግር ስሜያለሁ። ማንም ከዚህ በላይ አይመኝም፤ ምን ያህል የሚያስደስት ህልም ነው?”

ሁለተኛውም ባለእውቀት መምህሩም እየሳቀ እንዲህ አለው “ይሄ ምንም አይደለም፤ ፈጣሪ አቅፎ ስሞኛል:: አንተ እግሩን ነው የሳምከው? እኔን ግን አቅፎ ስሞኛል:: ሃላዋው የታለ? የኔ ነው።”

ሁለቱም ናስሩዲንን እያዩ “አንተስ፤ ምን አይነት ህልም አየህ?” አሉት።

ናስሩዲንም መለሰላቸው “እኔ ምስኪን ኃጢአተኛ ነኝ መነገር የማይገባው ህልም ነው ያየሁት። ንገረን ካላችሁ ግን ልንገራችሁ:: በህልሜ ፈጣሪ ተገለጠልኝ እና እንዲህ አለኝ አንተ ሞኝ ምን ትሰራለህ? ተነስ ሃላዋውን ብላ::

እናም ተነስቼ ሃላዋውን በላሁት፤ ማንስ የእሱን ትዕዛዝ ይጥሳል? አሁን ምንም ሃላዋ የለም::”
😂😂😂😂


@Zephilosophy
@Zephilosophy

ነፃ ፍቃድ

ነጻ ፍቃድ የሚለውን ሃረግ በአጭሩ ስንፈታው የመምረጥ ነጻነት ማለት ይሆናል፡፡ የሰው ልጅ ነጻ ኾኖ ምርጫዎቹን ይመርጣል የሚለው ሃሳብ ለዘመናት የሰው ልጆችን ሲያከራክር ቆይቷል። ኃይማኖተኛው ፈላስፋ ቅዱስ አውግስቲን የፈለግነውን የመምረጥ ነጻ ፍቃድ አለን፤ ኾኖም ለምርጫዎቻችን ዋጋ እንከፍላለን ይለናል፡፡ አለማትን የፈጠረው እግዚአብሔር ከፊትህ ማር እና ሬት፣ ጽድቅን እና ኩነኔን አስቀምጦልሃል፤ መርጦም የመብላት ነጻነቱ ያንተ ነው᎓᎓ ነገር ግን የኃጢአትህንም፣ የጽድቅህንም ዋጋ ከሰማይ ቤት ትቀበላለህ። አንዳንዶች የኃይማኖተኞችን የነጻ ፍቃድ አስተምህሮ ምኑን ነጻ ፍቃድ ሆነ? ይላሉ፡፡ ሰው ይህን ካደረግክ በእሳት ትቃጠላለህ እያሉ ማስፈራራት እንዴትስ ነጻነት ተሰጥቶናል ለማለት ያስችለናል? ሆኖም እኔም አንተም ለምርጫዎቻችን ሰማይ ቤት ሳንሄድም ዋጋ እንደምንከፍል እናውቃለን፡፡ ሁሌም ቢሆን የቀን ተቀን ውሎህ ላይ  መልካም ውሳኔዎችን ባለመወሰንህ፣ ስቃይህን በምድር ላይ እንድትቀበል  ትሆናለህ፡፡ ወንጀል ከሰራህ የሚያስርህ አካል አለ። ሰውነትህን ካልተንከባከብከው የእርጅና እና የበሽታ መጫወቻ ትሆናለህ፤ ዛሬ ላይ ነጻ ሆነህ የወስንካቸው ውሳኔዎች ነገን ሊያጨልሙት ወይንም ሊያፈኩት ይችላሉ፡፡

ሌላኛው ከነጻ ፍቃድ የለንም ባዮች የሚነሳው ሃሳብ- እድል እና እጣ ፈንታ ናቸው። የሰው ልጅ እጣፈንታው ቀድሞውኑ በአምላኩ የተጻፈ እና የታወቀ ከሆነ እንዴት ነጻ ነው ሊባል ይቻላል? ሁሉን አዋቂ አምላክ ቀድሞ ያወቀውን ዓለም የምንኖር ከሆነ፣ የኛ ኑሮ ከአንድ ድራማ ውስጥ ካለ ገጸ ባህሪ በምን ይለያል? እኛም እርሱም የድራማውን መጨረሻ መቀየር አንችልም፤ የቱስ ጋ ነው ነጻ የመምረጥ ፍቃድ ያለን? የክርስቲያን ፈላስፋው ቻርለስ ሃርትሾረን እኔ እና አንተ የእጣፈንታችን ጸሐፊ ነን፤ ሁሉን አዋቂ የሆነው አምላክ ለኛው ብሎ ከካኽሊነቱ ዝቅ አለ፤ ነጋችንንም እንዳያውቅ ኾነ የሚለውን ሃሳብ ያራምዳል። እንዲህ ከኾነ እና እጣፈንታችንንም ሁሉን አዋቂ የሆነው አንድ አምላክ ካላወቀው፣ ነጻ ፍቃዳችን በእጣፈንታ ይወሰናል የሚለው ሃሳብ ውድቅ ይሆናል፡፡ እናም እኔ እና አንተ የሰማንያም፣ የአርባም ቀን እድል የለንም፡፡ እጣፈንታችንንም ራሳችን መጻፍ እንችላለን ወደሚል መደምደሚያ ያደርሰናል፡፡

እድልስ? እድል ውስጥ የፈጣሪ እጅ የለበትም እኔ እና አንተ እስከዛሬዋ ቀን ድረስ በመኪና ያልተገጨነው በእድል ምክንያት ነው፡፡(ምናልባትም የመኪና አደጋ ደርሶብህም ሊሆን ይችላል) እናም ብዙ ነገሮቻችን ላይ እድል እጁን ያስገባል፡፡ እዚህ ላይ የምናነሳው ሌላኛው መሟገቻ ሃሳብ እሳተ ጎመራ፣ የመሬት መንቀጥቀጥ፣ ድርቅ እና ሌሎች አደጋዎች መነሻቸው ተፈጥሮ መሆኑን ነው፤ እናስ የተፈጥሮ ክፋት ከእኔ ውሳኔዎች እና ነጻ ፍቃድ ጋር ምን ያገናኘዋል? እኔ የምመርጣቸው ወይም የምተዋቸው አይነት የስህተት አልያም የልክነት ጠባያት አይደሉም፡፡ ውሸታም መሆንን ልመርጥ እችላለሁ፤ ሆኖም በመብረቅ መመታት የእኔ ምርጫ አይደለም፤ ከነጻ ፍቃዴም ጋር አይገናኝም።

የስነ መለኮት የጥናት ዘርፍ ውስጥ የሚካተተው ቲዮዲስ የሚባል ክፍል አለ።ቲዮዶስ በምድር ላይ ስለምን ክፋቶች ተፈጠሩ የሚለውን ያብራራልናል ሰዎች ሲፈጠሩ የተሰጠቻቸው ነፍስ ሙሉ አይደለችም፤  የዘላለሙን ዓለም ፍጽምናም ለመቀላቀል እንደ ወርቅ ተፈትና ማለፍ ይጠበቅባታል፡፡ እናም መልካምና መጥፎ ከፊቷ ይቀርብላታል፡፡ መልካሙን ከመረጠች የዘላለም ሕይወትን ታገኛለች፤ አይ ካለችም ዘላለማዊ ሞት ያገኛታል፡፡ እናም ፈጣሪያችን ነፍስያችንን ይፈትን ዘንድ ክፋትን እና መልካምነትን መሳ ለመሳ አድርጎ ፈጠረ። ሆኖም ይሄ ሃሳብ የእንስሳትን መታመም እና መጥፎ ሁኔታ ውስጥ መግባትን አያብራራልንም፤ እነሱስ ዘላለማዊ ያልሆነች ነፍስን ይዘው ስለምን ይሰቃያሉ? እዚህ ላይ ሌላ ጥያቄ ልናነሳ የምንችለው፣ ህጻናትስ ምንም ነፍስ ያላወቁ እና ክፉ እና ደግን የማይለዩ ብላቴናዎችስ ለምን ይሰቃያሉ? ሌላ ሃሳብ ለመጨመር ያህል፣ አንዳንዶች በስቃይ ውስጥ አልፈው ለፈጣሪያቸውም ታማኝ ሆነው ያልፋሉ፤ ሌሎች በምቾትም ውስጥ ሆነው በመልካምነት ውስጥ ለፈጣሪያቸው ታማኝ ሆነው ያልፋሉ፤ የማንኛቸውስ ነፍስ የበለጠ ዋጋ አላት? ሁለቱም መልካምሰዎች፣ ሁለቱም ለዘላለማዊ ሽልማት የተገቡ ቢሆንም፤ አንደኛው በስቃይ ሲያልፍ ሌላኛው በምቾት ውስጥ አልፏል፡፡

ዛሬ ጠዋት ላይ ሰላሳ ደቂቃ አርፍደህ መነሳትህ አዋዋልህን በእጅጉ ይለውጠዋል፡፡ የዩኒቨርሲቲ ምርጫህ፣ የጓደኛ ምርጫህ፣ የምግብ ምርጫህ፣ የትዳር አጋር ምርጫህ እና ሌሎቹም ነጻ ሆነህ የመረጥካቸው ምርጫዎችህ ሕይወትህን እንዳሻቸው ይጠመዝዙታል። የኔ ምርጫ ልክ ይኹን አይኹን ካላወቅኹኝ እንዴት ነጻ ሁኜ እና ፈቅጄ መረጥኩት እላለኹ? ማንስ የእድሉን መጨረሻ እያወቀ መጥፎን መንገድ ይመርጣል? ሕይወቴ መጨረሻቸውን ሳላውቅ በመረጥኳቸው ምርጫዎቼ እና ከኔ ቁጥጥር ውጪ በሆኑ ሁነቶች ይመራል። እና እኔ በፍቃዴ ወደ ምፈልገው መዳረሻ እሾፍራለው ለማለት እችላለሁን?

መፅሀፍ - የፍልስፍና ማዕድ
ፀሀፊ- ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

መፅሀፉን ገዝታችሁ ከጣፋጭ የፍልስፍና ማዕድ ውስጥ ጥበብ እና እውቀትን እንድትዘግኑ ጋብዘናችኋል!!

ሁሉም ይህን ቢያደርግስ- ካንት

ምንጭ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ ፍሉይ አለም

በዓለም ላይ ያለ ሰው ሁሉ እንዳንተ ቢያደርግ፤ እንዳንተ ቢሆን ምን ይፈጠራል? መልካም የሚሆን ይመስልሃል? ደስተኛ ዓለም ይፈጠራል ወይንስ አንተ ራሱ በውስጡ ለመኖር የማትፈልግበት ዓለም ይፈጠራል? አንተ የምታደርጋቸው ነገሮች ጥቃቅን ነገሮች ሁሉ የዓለም ህግ ሆነው ዓለም በዚህ ቢመራ ምን ይፈጠራል?

ይህ ሃሳብ የተነሳው በአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን በነበረው ኢማኑኤል ካንት በተባለ ጀርመናዊ ፈላስፋ ነው፡፡

ካንት መልካምነት ተለዋዋጭ አይደለም ይለናል፡፡ ይህ የካንት እሳቤም catagorical imperative ተብሎ ይጠራል።

Imperative የሚለው ቃል አስገዳጅነትን ያመላክታል። ለምሳሌ ገንዘብን ማግኘት ከፈለግክ የግድ መስራት ይጠበቅብሃል፤ በማዕረግ መመረቅን ከፈለግክ የግድ ማጥናት አለብህ፤ ሆኖም የእነዚህ እና የሌሎች የሕይወት ግዳጆችህ የተመሰረቱት በፍላጎቶችህ ላይ ነው። ገንዘብን ካልፈለግክ ስራ የመስራት ግዴታ አይኖርብህም፤ በማዕረግ መመረቅን ካልፈለግክ ማጥናት ግዴታህ አይደለም፡፡

የካንት የሞራል ህግጋት (Catagorical imperative) ከሌሎች የሕይወት ግዴታዎቻችን ይለያሉ፡፡ ከፍላጎቶቻችን መለዋወጥ ጋር አይገናኙም፡፡ ሁሌም ቢሆን ሁለት ሲደመር ሁለት አራት እንደሆነው ሁሉ፤ ክርስቲያን ሆንን ሙስሊም አልያም አይሁድ ለሁላችንም የማይቀያየር እና የማይለዋወጥ የመልካምነት መለኪያ አለ፡፡

ካንት በጻፈው ጽሑፍ ላይም እንዲህ ይለናል “ሁለት ነገሮች በአድናቆት ይሞሉኛል ከበላዬ ያለው ህልቆ መሳፍርት የሌለው ሰማይና በውስጤ ያለው የመልካምነት ህግ" እርሱ እንደሚያስበው በሁላችንም ውስጥ አይለወጤ የሆነ ግብረ-ገባዊ ህግ አለ፡፡ ይህም ህግ አንዳንዴ ለራሳችን ይህን ላደርግ ህሊናዬ አይፈቅድም እንደምንለው አይነት ነው፡፡ በጊዜ እና በሁኔታዎች የማይለዋወጥ ህግ በህሊናችን ውስጥ ተቀብሯል። ይህንን ህግ ለመግለጥ የግድ በምክንያታዊነት መንገድ ላይ መጓዝ ይጠበቅብናል፡፡ ግብረገባዊ መሆንም እንዲሁ በግልፍተኝነት እና በስሜት ከመመራት ይልቅ በምክንያት መመራትን ይጠይቃል።

ካንት በምክንያት የሚደረስባቸውን የግብረ-ገብ ህጎች “ማክሲም" ይላቸዋል። ማክሲም ማለት ልታደርገው የሚገባ ነገር ማለት ነው፡፡

አንድ ተግባር ልታደርገው የሚገባ (ማክሲም) እንደሆነ ለማረጋገጥ ከፈለግክ፤ ለራስህ ይህን ጥያቄ ጠይቀው - “ሁሉም ሰው ይህን ቢያደርግስ?”

መዋሸት ከፈለግክ፣ ሁሉም ሰው የሚዋሽበትን ዓለም በሃሳብህ ሳል፡፡ በዚህም ዓለም ውስጥ እውነት ትርጉም አልባ ይሆናል። ምናልባትም ለመዋሸትህ ምክንያት ይኖርሃል ሆኖም ሁሉም ሰው ምክንያት እና ሰበብን መፈብረክ ይችላል፡፡ ያንተ ምክንያት ከሌላው ሰው ምክንያቶች በምንስ ይሻላል?

እናም መዋሸትን ልክ የሚያደርገው ምክንያት አይኖርም፡፡ ሁለት ሲደመር ሁለት አራት እንደሆነው ሁሉ፤ መዋሸትም በግብረ-ገባዊነት ሚዛን ስንለካው ሁሌም ስህተት ይሆናል፡፡

በቀጣይ የድርጊትህን ትክክለኛነት ከተጠራጠርክ፣ ራስህን ሁሉም ሰው ይህን ቢያደርግስ? ብለህ ጠይቅ፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የፈጠራዎች ሁሉ ራስ - የሕይወት ትርጉም

ምንጭ ፦ ራስን ማግኘት (ኦሾ)
ትርጉም ፦ ዘላለም ንጉሴ

ሕይወት በራሱ ምንም ትርጉም የለውም፡፡ ሕይወት ለሕይወታችን ትርጉም የመላበሻነትን የተሰጠን ዕድል ነው፡፡ የሕይወት ትርጉም ተፈልጎ የሚደረሰበት ሳይሆን የሚፈጠር ነው፡፡ ለሕይወታችሁ ትርጉም የምታገኙለት ስትፈጥሩት ብቻ ነው፡፡ የሕይወት ትርጉም ቀስ በቀስ ፈልጋችሁ እንደምታገኙት የተሸሸገ ነገር አይደለም። የሚገጠም ግጥምና የሚቃኝ ዜማ ነው፡፡ የሚዘመር መዝሙር የሚደነስ
ዳንስ ነው።

ትርጉም ቅኔያዊ ውዝዋዜ እንጂ ቋጥኝ አይደለም፡፡ ትርጉም ሙዚቃ ነው፡፡ የምታገኙት ስትፈጥሩት ብቻ ነው። ስታስታውሱት፡፡

በብዙ ሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎች ትርጉም የለሽ ሕይወት እየኖሩ ያሉት በዚሁ የሕይወት ትርጉም ተፈልጎ የሚገኝ ነው በሚለው የተሳሳተ አመለካከት የተነሳ ነው። ልክ አንድ ስፍራ ላይ ተቀምጦ የሚጠብቃቸው ይመስል፡፡ ከእናንተ የሚጠበቀው ነገር ቢኖር መጋረጃውን በመግለጥ ማስተዋል ብቻ ነው! ከዚያ ትርጉሙን እናገኘዋለን ብላችሁ ታስባላችሁ፡፡ ግን እንደዚያ አይደለም።

ስለዚህ አስታውሱ፣ ቡድሀ ትርጉምን ያገኘው ስለፈጠረው ነው፡፡ እኔም ያገኘሁት ስለፈጠርኩት ነው፡፡ በአንድ በተለየ ቦታ ቅርፅ ይዞ የሚገኝ ነገር አይደለም፡፡ የሚያገኙትም የሚፈጥሩ ብቻ ናቸው። ትርጉምም ቢሆን በተለየ ሥፍራ ላይ የተቀመጠ፤ የሚገኝ ነገር አይደለም። አለመሆኑም መልካም ነው፣ ቢሆን ኖሮ አንድ ሰው ፈልጎ ያገኘውና የሌሎቻችንን ፍለጋ ፍሬ አልባ ያደርገዋል።

በኃይማኖታዊ ትርጓሜ እና በሳይንሳዊ ትርጓሜ መካከል ያለው ልዩነት አይታያችሁም፡፡ የአንፃራዊነትን ፅንሰ ሀሳብ የደረሰበት አልበርት አንስታይን ነው ፣ ታዲያ እናንተ ይህንን ጽንሰ ሀሳብ ደግማችሁ ደጋግማችሁ ልትደርሱበት ትችላላችሁ? አስፈላጊም አይደለም። አንድ ሰው ደርሶበት ካርታውን ሰጥቷችኋል። ለእርሱ ብዙ ዓመታት ፈጅቶበት ሊሆን ይችላል። እናንተ ግን በጥቂት ሰዓታት ውስጥ ትደርሱበታላችሁ። ዩኒቨርስቲ ሄዳችሁ የአንድ ሰዓት የአንፃራዊነት ፅንሰ-ሀሳብ ትምህርተ በሚሰጥበት የፊዚክስ ክፍለ ጊዜ መገኘት ትችላላችሁ።

ቡድሃም የደረሰበት ነገር አለ፤ ዛራቱስትራም እንደዚያው የደረሰበት ነገር አለ። የእነሱ ግኝት ግን ከአልበርት አንስታይን ግኝት የተለየ ነው፡፡ ግን የዛሩቱስትራን የግኝት ካርታ በመከተል ብቻ ልትደርሱብ የምትችሉት ነገር አይደለም፡ ፡ የዛራቱስትራ ግኝት ላይ ለመድረስ ዛራቱስትራን መሆን ይጠበቅባችኋል፡፡ አሁን ልዩነቱ ታያችሁ?!

የአንፃራዊነትን ፅንሰ-ሀሳብ ለመረዳት የግድ አልበርት አንስታይን መሆን የለባችሁም፡፡ በጭራሽ፡፡ በቃ መጠነኛ የመረዳት ብቃት ካላችሁ ፅንሰ-ሃሳቡን መረዳት አይከብድም። የመጨረሻ ደነዝ ካልሆናችሁ በስተቀር ይህንን መረዳት አይቸግራችሁም።

ዳሩ ግን የዛራቱስትራን ትርጉም ለመረዳት ግን በቃ የግድ ዛራቱስትራን ሆናችሁ መገኘት ይኖርባችኋል። ዳግመኛ ልትፈጥሩት ግድ ይላችኋል፡፡ እያንዳንዱ ግለሰብም አምላክን መውለድ ይኖርበታል። እያንዳንዳችን በወሊድ ምጣችን ስቃይ ውስጥ ማለፍ ይጠበቅብናል፡፡ እያንዳንዳችን ፅንሱን በማህፀናችን ተሸክመን ከደማችን እየመገብን ልንከባከበው ይገባል። ግኝቱ ላይ የምንደርሰው ያን ጊዜ ብቻ ነው።

በሕይወት ውስጥ ምንም ዓይነት ትርጉም ማየት የማትችሉ ከሆነ በቸልታ ተቀምጣችሁ ይህ ትርጉም እስኪመጣ ድረስ እየጠበቃችሁት ማለት ነውና መቼም አታገኙትም፡፡ ያለፉት ዘመናት ሃይማኖቶች ያነገቡት ይህንን ሀሳብ ነበር። ትርጉሙ ቀድሞ ነገር እዚሁ ነው የሚል። ግን እዚህ አይደለም! ነፃነት የሚመጣው ሲፈጠር ነው። ኃይል የሚመጣው ሲፈጠር ነው። ዘሩን ዘርተን ምርቱን ‌ የምንሰበስብበት መሬት ብቻ ነው ያለው። ፈረሱም ሜዳውም ተሰጥቶናል። ዳሩ ግን የሕይወት ትርጉም የሚመጣው ሲፈጠር ብቻ ነው። ለዚህ ነው የሕይወትን ትርጉም መፍጠር ታላቅ ደስታን የሚያመጣው። ታላቅ ሐሴትን፡፡

አሁን ግን እኔ የምነግራችሁ እነዚህ ጥያቄዎች መጠየቅ አንዳለባቸው ነው፡፡ አንድ ሰው ውብ ሃውልት ሲቀርፅ አድንቁት አወድሱት። ውብ መዚቃን የቀመረን ሰው አድንቁት፡፡ ውብ የዋሽንት ዜማን ሲጫወት ያዳመጣችሁትን ሰው አወድሱት ከአሁን በኃላ ሀይማኖታዊ ባህሪያት የሚባሉት እነዚህ ሊሆኑ ይገባል፡፡ እንከል አልባ አፍቃሪያንን አወድሱ፤ ምክንያቱም ፍቅር ኃይማኖት ነው፡፡ በእሱ የተነሳ ዓለም በበለጠ ሞገስን አግኝታ ከሆነ ይህንን ሰው አወድሱት። አበቦችን የሚያፀድቅን ሰው እና አሞግሱት፤ ምክንያቱም ዓለም በዚህ ሰው የተነሳ በበለጠ አሸብርቃለች፡፡ ያን ጊዜ ሌህይወት ትርጉም ታገኙታላችሁ። ትርጉም የሚመነጨው ከፈጣሪነት ነው። ኃይማኖት አሁን ካለው በተሻለ ቅኔያዊ እና በበለጠ ተፈጥሮአዊ ውበትን የተጎናፀፈ ሊሆን ይገባል።

ሁለተኛው ጉዳይ አልፎ አልፎ እንደሚታየው የሕይወትን ትርጉም የምትፈልጉት ቀድሞ ነገር መደምደሚያ ላይ ከመድረሳችሁ የተነሳ ነው። ቀድሞ ነገር ምን ዓይነት ትርጓሜ እንደምትፈልጉ ወይንም የተደበቀውን የሕይወት ትርጉም ምንነት ወስናችሁ ተቀምጣችኋል፡፡ ከድምዳሜ በመነሳት የምትፈልጉትን ነገር ማግኘት ግን አትችሉም።

መጠይቃችሁ / መጠይቁ ንፁህ መሆን አለበት፡፡ መጠይቁ ንፁህ መሆን አለበት ስል ምን ማለቴ ነው? ከድምዳሜ ነፃ መሆን አለበት ማለቴ ነው። እንዲህ ቢሆን ነው የሚል ግምት ያዘለ መሆን የለበትም። የምትፈልጉት ምን ዓይነት ትርጉም ነው? አንድ የተወሰነ ትርጓሜን ለማግኘት በሚል ፍለጋ ውስጥ ገብታችሁ ከሆነ አታገኙትም። ምክንያቱም ገና ከመነሻው ‹‹የምፈልገው ምንድነው? የሚለው ጥያቄያችሁ ተበክሏል፣ ንፁህ አልነበረም።

ለምሳሌ አንድ ሰው ወደእኔ መናፈሻ መጥቶ መናፈሻዬ ውስጥ እንቁ አገኛለሁ ብሎ ቢያንስ፣ መናፈሻዬ ውብ ሊሆን የሚችለው ያን ጊዜ ብቻ ነው፡፡ ታዲያ እንዳሰበው ሳይሆን ቀርቶ እንቁ ሳያገኝ ቢቀር የመናፈሻው ትርጉም አይታየውም። መናፈሻዬ ውስጥ ብዙ ውብ አበቦች እና የሚዘምሩ አዕዋፍ አሉ፡፡ መናፈሻዬ በቀለማት ያሸበረቀ ውብ ከመሆኑ ሌላ የንፋሱ ሽውታና የተፈጥሮ መስህቡ ባጠቃላይ የመንፈስ ምግብ ነው። ይህ ሰው ግን በልቡ ያሰበው ነገር ስላለ መናፈሻዬ ትርጉም አይሰጠውም፣ ምክንያቱም እንቁውን ማግኘት አለበት፡፡ ለእሱ ትርጉም የሚሰጠው እንቁውን ማግኘቱ ብቻ ነው፡፡ ትርጉም ያጣለት ቀድሞ ሀሳቡ ተስፋ ያደረገው ‌ነገር ስለነበረው ነው።

ጥያቄያችሁ ንፁህ ይሁን፡፡ ምንም ዓይነት የተወሰነ ግምታዊ ሃሳብ አይኑራችሁ እርቃናችሁን በንፅህና ሁኑ። ክፍትና ባዶ ሁኑ፡፡ አንድ ሳይሆን አንድ ሺህ አንድ ትርጉም ታገኙለታላችሁ፡፡ ያን ጊዜ እያንዳንዱ ነገር ትርጉም ይሰጣችኋል፡ ፡ በፀሀይዋ ብርሃን ውስጥ የሚያንፀባርቅ ባለቀለም ድንጋይ ሊሆን ይችላል። ወይ ደግሞ ዙሪያው በቀስተ ደመና የሸበረቀ አንድ ዘለላ የጤዛ ጠብታ ይሆናል፣ ወይንም በንፋስ ሽውታ ጎንበስ ቀና የምትል ውብ አበባ... ምን አይነት ትርጉም ነው የምትፈልጉት?

መደምደሚያ ላይ ደርሳችሁ አትጀምሩ፣ ከጀመራችሁ ግን ጅምራችሁ በራሱ ስህተት ነው፡፡ ሳትደመድሙና ቀድማችሁ የምታገኙትን ሳትወስኑ ጀምሩ። እውነትን ማግኘት ከፈለጋችሁ ስለምታገኙት ሳታስቡ ሂዱ፡፡ የምታገኙትን ሳታውቁት ሂዱ።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

መዋቲነት - ሃይዲገር

ምንጭ ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ ፍሉይ ዓለም

ዘላለም እንዲኖር የተፈረደበት አንድ ሰው ነበር፡፡ ይህን ፍርጃ ሲሰማ ሳቀ... ዘላለም መኖርስ እንዴት ቅጣት ይሆናል? አራት መቶ አመታት አለፉ አንድ ማለዳ ላይ ከአልጋው ሳይወርድ ማሰብ ጀመረ... ዘመናትን በምድር ላይ አሳለፈ የአለማችን ምርጥ ሰዓሊ፣ ምርጥ ሙዚቀኛ... ሆኗል፡፡ ብዙ ጀግኖች በጦር ሜዳ ገድሏል... የሚወዳቸው የቅርብ ወዳጆቹም እድሜያቸውን ጨርሰው ሄደዋል። ሁሉንም ምግብ ቀምሷል፤ ያልረገጠው የምድር ክፍል የለም፡፡ አሁን ላይ ግን ለምን ከአልጋው መውረድ እንዳለበት ግልጽ አልሆነለትም፡፡ ሁሉም ነገር ሰልችቶታል። ለእርሱ ምድር እስር ቤቱ ሆናለች። ቀናቶቹ በሙሉ ትርጉም አልባ ናቸው፡፡

ጀርመናዊው የሃያኛው ክፍለ ዘመን ፈላስፋ ማርቲን ሃይድገር ይህ ሰው “ሰውነትን” አጥቷል ይልናል።

በቀን ውሎህ ውስጥ የምትፈጽመው ነገር አለና ጠዋት ላይ ከአልጋህ በጥድፊያ ትወርዳለህ፤ በጥድፊያ ውስጥ ሆነህ ሁሉ ነገርህን ትከውናለህ፡፡ ከእያንዳንዱ ድርጊቶችህ ጀርባ ጊዜ ባላንጣህ ነው። በተቻለህ አቅምም ጊዜን ለመቅደም ትሮጣለህ፡፡ ሆኖም ጊዜ ማያሳስብህ ቢሆን በሕይወትህ ላይ ምን ይፈጠራል? ዘላለም ኗሪ ብትሆን እና ከጊዜ ጋር መሽቀዳደምህን ብታቆምስ?

ሰዎች ዘመናችንን በሙሉ ሙዋቲነታችንን አውቀን እንዳላወቀ ሆነናል። በእርግጠኝነት መጨረሻህ ሞት እንደሆነ ታውቃለህ፤ ሆኖም ከሟችነት ራስህን ታርቃለህ፡፡ ከሞት መሸሺያ መንገዶችንም ትጠቀማለህ፡፡ ሲያምህ ሆስፒታል ትሄዳለህ... ከሞት በኋላ ዘላለማዊ ሕይወትን እንደምትኖር ታምናለህ...

ሞትን እንሸሸዋለን፣ እንደበቀዋለንም:: አንድ ሰው ስለ ሞት ካነሳም “አቦ አታሟርት!” እንለዋለን፡፡

ዘመናችንን ሙሉ ከሞት ለማምለጥ ብንመኝም ሃይድገር ሞት እርግማን ሳይሆን በረከት ነው ይለናል። ያለ ሞት “መኖር” ትርጉም ያጣል። አብዛኛው የሕይወት ክፍልህን ብዙ ጉዳዮችን ለመጨረስ ስትሯሯጥ ታሳልፋለህ፤ ሆኖም ኢ-መዋቲ ከሆንክ ማርጀትም ሆነ ሞት የማያስጨንቅህ ከሆነ ስለምን ከአልጋህ ላይ ትወርዳለህ? ጉዳይህን ጨረስከው ወይም በጅምር ተውከው ምን ለውጥ ያመጣል?

ዘላለም የሚኖረው ሰው እያንዳንዱ ቅፅበቶቹ ጣዕም አልባ ይሆናሉ፡፡ አይንህን ጨፍንና ዘላለም ኗሪ እንደሆንክ አስብ.... ይህ የሰውነት ዓለም አይደለም...... በዘላለማዊነት ውስጥ የሰውነት ባህሪ ይታጣል፡፡ ሰው ይሮጣል፣ ይደክማል፣ ያሸንፋል፣ ይሸነፋል... ሩጫ እና ድካም በሌለበት ዓለም ላይ “ሰውነት” ይታጣል፡፡

ሞት እና ጊዜ የተባሉ መልህቆች በሕይወታችን ውስጥ ያስፈልጉናል፡፡ ለማያልቅ ምግብ የሚስገበገብ ሰው አይኖርም... በወንዝ ውስጥ ያለ አሳም ውሃ ብርቁ አይደለም... ጊዜያችንም ዋጋ ካጣ ለመኖር ያለን ፍላጎት ይረግባል፡፡ የሚያኖረን ፍርሃታችን ነው የጸሐይ ግብአት ውበት ያለው ከመጥለቋ ላይ ነው፤ የፍቅር ግለቱ ያለው ከማለቁ ላይ ነው የእያንዳንዱ ደቂቃ ማለፍ የተሻለ ነገን እንድናልም ምክንያት ይሆነናል።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ (Time machine)

አብዛኛዎቹ ፈላስፎች ጊዜ ቀጣይነት ያለው ነገር እንደሆነ ይስማማሉ፣ እንዲሁ ደስ ባለው ጊዜም የሚቋረጥ እና የሚቀጥልም ነገር አይደለም፡፡ እናም ወደፊት ብቻም ይተማል እንጂ ወደ ኋላ አይመለስም፡፡ ቁርስ ላይ እንቁላል ፍርፍር ለመስራት የሰበርከው እንቁላል፣ ተመልሶ ያልተሰበረ እንቁላል አይሆንም፤ ጊዜ ምንም ያህል ወደ ኋላ እንዲመለስልን ብንፈልግም፣ አይመለስም፡፡

በጊዜ ወደ ፊት መሄድ ከፈለግን በሰከንዶች እና በቅጽበቶች መጓዝ ይቻላል። ለዚህም እኔ እና አንተ ምስክር ነን፤ ትናንትናም ከነበርንበት የጊዜ ስፍራ ዛሬ ላይ ደርሰናል፡፡ በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ እንዲሁ በተግባር ከባድ ቢሆንም፣ በሳይንሳዊ ጽንሰ ሃሳብ ደረጃ ይቻላል፡፡ ሆኖም ትኩረታችን ፍልስፍና ላይ ነውና ሳይንሱን እንደተከደነ እንተወው፡፡

ሳይንስ ያለው እውነት ቢሆን እና በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ አልያም ወደ ፊት መሄድ ብንችል ምን አይነት አጣብቂኝ ውስጥ እንገባለን? የሚለውን ከፍልስፍና አንጻር የተለያዩ ሁለት ምሳሌዎችን በመስጠት እንመርምር፡፡

የአያት አያዎ (The grandfather paradox)

“አንድ የጊዜ ተጓዥ በጊዜ ማሽን ወደ ኋላ አባቱ ከመወለዱ በፊት ወዳለ ጊዜ ተመለሰ፤ እናም አያቱን አገኘው፡፡ አያቱንም ገደለው፡፡"

በጊዜ ወደ ኋላ ተመልሰህ አያትህን ብትገድለው ምን የሚከሰት ይመስልሃል? አባትህ አይወለድም፤ አባትህ ካልተወለደም አንተ አትወለድም፡፡ ተቃርኖው የሚነሳው አንተ ባለመወለድህ ላይ አይደለም።

አንተ ካልተወለድክ ምን ይከሰታል? የሚለው ጥያቄ ውዥንበር ውስጥ ይከተናል፡፡ አንተ ካልተወለድክ ምን ይከሰታል?... የጊዜን ማሽን ተጠቅመህ ወደ ኋላ አትመለስም፡፡ ወደ ኋላ ካልተመለስክም አያትህን አትገድለውም፤ አያትህን ካልገደልከው፣ አባትህ ይወለዳል፤ አባትህ ከተወለደ ደግሞ አንተም ትወለዳለህ፤ አንተ ከተወለድክ የጊዜ ማሽን ተጠቅመህ ወደ ኋላ ትመለሳለህ... አያትህንም ትገድለዋለህ...። የማይፈታ እንቆቅልሻዊ አዙሪት ውስጥ ይከተናል።

አዙሪታዊ አያዎ (Bootstrap paradox)

ሰው ወይም ዕቃ አልያም መረጃን በጊዜ ወደ ኋላ መላክ ብንችልስ? ለምሳሌ ለደራሲ በዓሉ ግርማ፣ በጊዜ ወደ ኋላ ተመልሰህ “ኦሮማይ” የተባለውን መጽሐፉን ለራሱ ብትሰጠውስ? ይህንንም መጽሐፍ እንዳለ ምንም ሳይቀይር በስሙ ቢያሳትመው ምን ይፈጠራል? ኦሮማይን ማን ጻፈው? በአሉ ግርማ እንዳትል ለእሱም መጽሐፉን የሰጠኸው አንተ ነህ፡፡ እኔ ነኝ የጻፍኩትም እንዳትለኝ፣ ተጻፈ በበአሉ ግርማ የሚል መጽሐፍ ሶስት መቶ ብርህን ከፍለህ ገዛኸው እንጂ አንተ አልጻፍከውም። ብቻ ይህ ፓራዶክስ፣ ዞረህ ዞረህ መልስ የማታገኝበት ክብ አዙሪት ውስጥ ይከትሃል።

አዙሪታዊ አያዋ በምናባችንን ወደማናውቀው አለም ወስዶ የእውነታዎቻችንን መሰረት እንድንጠራጠር አድርጎናል፤ ያለፈውን እና የወደፊቱን ውስብስብ በሆነ ዳንስ ውስጥ... ወደፊት እና ወደኋላ እያልን፣ ጊዜ የማይሽረውን የበዓሉ ግርማን ኦሮማይን አጣቅሰን የፍልስፍና ተረካችን እንጨርሳለን። ራሳችንንም ያለፈውን፣ የአሁንና የወደፊቱ የሚገናኙበት መስቀለኛ መንገድ ላይም አግኝተነዋልም፡፡

የፍልስፍና ማዕድ
ድርሰት-ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የረቀቁ ሀሳቦች

ከኢጎ በመነጨ ፍቅር ከተፈቀራችሁ ከትንሽ ጊዜያት በኋላ በአፍቃሪ እጆች እንደታቀፋችሁ ሳይሆን በብረት ሰንሰለት እንደተጠፈራችሁ ይሰማችኋል። ከትንሽ ጊዜያት በኋላ ውብ ንግግሮችን ሲናገር፣ ውብ ዘፈኖችን ሲዘፍንላችሁ የነበረው ፍቅር፣ በውብ ዘፈኖቹና ንግግሮቹ ውስጥ መርዝ ደብቆ እንደነበር ታውቃላችሁ። የአበቦችን መልክ ተላብሶ የሚመጣው ፍቅር ምንጩ ኢጎ ከሆነ አበቦችን በዳሰሳችሁ ጊዜ እጆቻችሁን የሚወጉ እሾሆችን ታገኛላችሁ......"

ኦሾ

ዓለም በሙሉ ዕብድ ነው ይለኛል። በእርግጥም ዕብድ ነኝ። አናንተም ደግሞ ዕብድ ናችሁ። ዓለም በሙሉ ዕብድ ነው። ለመሆኑ ዕብድ ያልሆነስ ማን ነው? ይሁንና እነዚህ ዕብዶች ደግሞ እኔን ዕብድ በማለት ይጠሩኛል። ከእነሱ አንዳንዶቹ ለስማቸውና ለክብራቸው ያበዱ ናቸው። አንዳንዶቹ ገንዘብ በመከተል አብደዋል። ሌሎቹ ደግሞ ሥጋን ውበትን እየተከተሉ ያብዳሉ። እሱ ፈጣሪውን ተከትሎ ያበደ ግን በእርግጥም የተባረከ ነው። እኔ እንዲህ ዓይነቱ ዕብድ ነኝ።»

ባንግ አቫድሁት


"የሰው ልጅ ምኞት ገደብ የለሽ ነው። ምኞት በጥም የተቃጠለ ሰው የሚጠጣው ጨዋማ ውሃ ነው፤ ጨዋማ ውሃ የውሃ ጥምን አለማርካት ብቻ ሳይሆን ጥሙ እየጨመረ እንዲሄድ ማድረጉ የማይቀር ነውና። ስለዚህም የሰው ልጅ የእርካታ ምንጩ ከውስጡ ነው፤ በምኞቱ ግን አለመርካታ ብቻ ሳይሆን ስቃዩም እየጨመረ ይሄዳል። እናም ለምኞትህ ገደብ አበጅለት"

ሃይዲገር


"ቀላል፣ የተዋበ፣ ፀጥታ የሞላበት፣ ተደሳችና የተባረከ ሕይወት መኖር የምትሻ ከሆነ የአእምሮን ስግብግብ ጥያቄዎች ጣላቸውና በምትካቸው የልብህ መልሶች ተካባቸው። የአእምሮ ጠቢብነት ነገሮችን እያወሳሰበ ዕለት ተዕለት ጥያቄን መከመር ነውና የሕይወትህ ጌታ ልብህን አድርገው። "

ኦሾ

"ፍቅር በውስጥህ ቦታን ሲያገኝ የውበት መገለጫው ትሆናለህ። ፍቅር የያዘው ሰው ውበት የሚንፀባረቅበት መስተዋት ነው። ምክንያቱም ውበትም ሆነ ነፀብራቁ መነሻቸው ፍቅር ነውና... የሁለቱም ምንጭ ፍቅር ነው።"

ሱፊስቶች

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እዚህ እና አሁን (now and here)

ምንጭ ፦ የመኖር ጥበብ (ኦሾ)
ትርጉም ፦ ቴድሮስ ኮሬ
                ይልቃል አያሌው

ሀሳብ ቦታን ይፈልጋል፡፡ የአሁን ጊዜ ግን አንዳችም ቦታ በውስጡ አይዝም፡፡ ሀሳብ የወደፊቱንና ያለፈውን ይፈጥራል፡፡ ያለፈው በበዛ መጠን ሀሳብ በቀላሉ መንሸራሸር ይችላል፡፡ የወደፊቱ በበዛ መጠንም ሀሳብ እንደ ልብ መንሸራሸር ይችላል፡፡ ያለፈው ጊዜ ሀሳብ እንደ ልብ መንሸራሸር ይቻላል፡፡ የአሁኑ ጊዜ ግን ሀሳብን ማንሸራሸር የሚያስችል ቦታ የለውም፡፡

የአሁኑ ጊዜ አዕምሮ የሌለበት ጊዜ ነው፡፡ በአሁኑ ጊዜ በሆናችሁ ወቅት እንደ አዕምሮአችሁ አይደለም የምትከውኑት፡፡ አካላችሁ በአሁኑ ጊዜ ቢኖርም አዕምሮአችሁ ግን በአሁን ጊዜ ሊኖር አይችልም፡፡ ለዚህም ነው አካላችሁ በአሁኑ ጊዜ ላይ በመገኘቱ ሲያምር አዕምሮአችሁ ግን ሲበዛ የሚያስቀይመው፡፡

ለዘመናትም ከአዕምሮአችሁ ጋር ወዳጅ እንድትሆኑ ከአካላችሁ ጋር ግን ባላንጣ እንድትሆኑ ስትማሩ ቆይታችኋል፡፡ ይህ ለዘመናት የሰው ልጅ ሲሰቃይበት የነበረ ጉዳይ ነው፡፡ አዲስ ሰብዓዊነት እንዲኖር ከተፈለገ ነገሮችን በትክክል ማስቀመጥ አለብን፡፡ እናም ከአካላችሁ ጋር እንጂ ከአዕምሮአችሁ ጋር መወገን የለባችሁም ብለን ማስተካከል ይኖርብናል፡፡

አዕምሮአችሁን ተጠቀሙ እንጂ ከአዕምሮአችሁ ጋር አትወግኑ፡፡ አዕምሮ ጥሩ ባሪያ ነገር ግን በጣም መጥፎ መምህር ነው፡፡ አካል ግን ከአዕምሮ በተሻለ መልኩ ብልህ ነው::

ሲርባችሁ የምትራቡት እዚሁ-አሁኑኑ ነው፡፡ ወደ ፊትም ሆነ ወደ ኋላ ልትራቡ አትችሉም፡፡ ስትጠሙ ጉሮሮአችሁ ወዲያውኑ ስሜቱ ይሰማዋል። አዕምሮአችሁ ግን በየአቅጣጫው ይሯሯጣል፡፡ ስለዚህም አእምሮአችሁና አካላችሁ ሊገናኙ አይችሉም፡፡ እንደዚያም
ነው ልትከፈሉ የቻላችሁት፤ እንደዚያም ነው የሰው ልጅን የመርሳት በሽታ የሚገጥመው፡፡

ከአዕምሮአችሁ ውጡ፣ ወደ አካሎቻችሁም ግቡ፤ በአካሎቻችሁ ውስጥ በሆናችሁ መጠን የበለጠ ተፈጥሯዊ ትሆናላችሁ። በአካሎቻችሁ ውስጥ የበለጠ በቆያችሁ መጠንም ለእግዚአብሄር እየቀረባችሁ ትሄዳላችሁ፡፡

አዕምሮ ጥሩና ጠቃሚ የሆነ መገልገያ መሳሪያ ነው፡፡ በአንድ ሺህ አንድ መንገድም ሊጠቅም ይችላል፡፡ ችግሮችም የሚነሱት ከዚያ ነው፡፡ ምክንያቱም በብዙ መንገዶች ይጠቅማልና፡፡ በእርሱም ላይ ጥገኛ በመሆን ትጀምሩና ቀስ በቀስም አሁንን በመርሳት በአዕምሮአችሁ ላይ ትኩረትን ታደርጋላችሁ። ከዚያም ህይወታችሁ ትርጉም ያጣል፡፡

በድንገትም “የህይወት ትርጉም ምንድን ነው?” የሚል ጥያቄ ይነሳል፡፡ አዕምሮአችሁ ምንም አይነት ትርጓሜ አይሰጣችሁም፡፡ አዕምሮአችሁ ህይወትን አይሰጣችሁም፡፡ ቴክኖሎጂን ሊሰጣችሁ ይችላል፣ ትላልቅ ማሽኖችን ሊሰጣችሁ ይችላል፣ ብዙ ሀብትም ሊያስገኝላችሁ ይችላል፡፡ ሆኖም ብዙ ህይወትንም ሆነ ብዙ ማንነትን ሊሰጣችሁ አይችልም፡፡

ሀብትም እያደገ ይሄዳል፣ ቴክኖሎጂም የበለጠ ይወሳሰባል፣ የሰው ልጅ ግን ድህነት ውስጥ እየተዘፈቀ ይኖራል፡፡ ይህም እንግዳ ነገር ነው፡፡ በውጪ ሀብት እየተከማቸ ሲሄድ የሰው ልጅ ግን በውስጥ በኩል ተመፅዋች ይሆናል፡፡

አሁን ያለፈውም የወደፊቱም አይደለም፡፡ በሁለቱ መካከልም አይደለም፡፡ በሁለቱ መካከልም ሊሆን አይችልም፤ ምክንያቱም ያለፈው ሲያበቃ የወደፊቱ ገና አልመጣምና፡፡ አንዴት ሆኖ ነው አሁን በሁለት በሌሉ ነገሮች መካከል ሊሆን የሚችለው አሁን ያለው ነገር ነው፡፡ ያለ ነገር እንዴት በሌሉ ነገሮች አማካኝነት ፍች ሊሠጠው ይችላል፡፡ ይህ ሙሉ በሙሉ ሞኝነት ነው፡፡ ነገር ግን ሎጂክ የሚፈፅመው ይህንኑ ነው፡፡ ሎጂክ በጣም አሳማኝ መስሎ ቢቀርብም መሠረቱ ግን ዞሮ ዞሮ ሞኝነት ነው፡፡

አሁን ባለፈውና ወደፊት በሚኖረው መካከል አይገኝም፡፡ አሁን ካለፈውና ከወደፊቱ ውጪ ነው፡፡ የአሁኑ ዘላለማዊ ህይወት ነው፡፡ አሁን የጊዜ ክፍል እንኳን አይደለም፡፡ የሚያልፍ ጊዜም አይደለም፡፡ እኛ እናልፋለን ጊዜ ግን አያልፍም፤ እኛ እንመጣለን እንሄዳለን ጊዜ ግን ባለበት ነው፡፡ ከቅፅበት በፊት የነበረው ቅፅበትም አይደለም፡፡ አሁን አንድ ቅፅበት ነው፡፡ እርሱም ዘላለማዊነት ነው፡፡ አያልፍም የትም አይሄድም፡፡ አንዳንድ ጊዜ በባቡር ውስጥ ተቀምጣችሁ የእናንተ ባቡር ሲንቀሳቀስ በሌላኛው ሐዲድ ላይ ያለው ባቡር የተንቀሳቀሰ አይመስላችሁምን? በተቃራኒው ሌላኛው ባቡር ሲንቀሳቀስ እናንተ ያላችሁበት ባቡር የተንቀሳቀሰ አይመስላችሁምን?

ጊዜ ባለበት ሲቆይ እኛ ግን እንንቀሳቀሳለንም እንቀየራለንም፡፡ አሳዎች ሲንቀሳቀሱም የውቅያኖሱ ጊዜ ባለበት ነው፡፡ እንቅስቃሴው በአዕምሮአችን ውስጥ ነው፡፡ አዕምሮ እንቅስቃሴ ነው፡፡ እውነት ግን አትንቀሳቀስም፣ ሁልጊዜም አንድ አይነት ናት፡፡

ከተወለዳችሁበት ጊዜ ጀምሮ ብዙ ለውጥን አምጥታቹሀል፡፡ ሠውነታችሁ አድጓል፣ ወጣት ወይም አዛውንት ሆናቹሀል፣ ደስታ፣ ሀዘን፣ ብቻ ብዙ ነገር ገጥሟቹሀል፡፡ በዚያ አውሮፕላን እያላችሁ ግን ወሳኝ በሆነው ማንነታችሁ ላይ ለውጥ አምጥታችኋልን? ምንም ነገር አልተቀየረም፣ ባላችሁበት ናችሁ። የምትሆኑበትም ቦታ ላይ ነው ያላችሁት:: እዚያም ሁልጊዜ አንድ አይነት ነው፡፡

ውበት ስሜት የሚሰጣችሁ ከሆነ ከውበት ጋር ያላችሁ ቁርኝት የውበትን ጣዕም ይሰጣችኋል፡፡ የሰአሊ ልብ ካላችሁ የምትጠልቅ ፀሐይን ስታዩ ልባችሁ ይቆማል፡፡ ፀሀይም ቀስ በቀስ እየጠለቀች ትሰወራለች፡፡ በደመናዎቹ ላይ ያሉት ቀለማትና የውበት ግርማዎች ሁሉ ደብዛቸው ይጠፋል፡፡ ወፎቹም ወደየጎጆዎቻቸው ይመለሳሉ፣ ዝምታም በምድር ላይ ይሰፍናል፣ ዛፎችም አልጋ ለመሆን ይሰናዳሉ፣ ተፈጥሮ ሁሉ ፀሀይን ደህና ሁኝ ይላል፡፡ ውበትን የሚያደንቅ ልብ ካላችሁ፣ ገጣሚ ወይም ሰዓሊ ወይም ሙዚቀኛ ከሆናችሁ፣ ውበት ምን እንደሆነ ካወቃችሁ፣ በከፍተኛ ሁኔታ በውበት ተፅዕኖ ውስጥ ከወደቃችሁ፣ ውበት አክብሮታዊ ፍርሀት ከለገሰቻችሁ፣ እናንተ በእርግጥም እዚሁ-አሁኑኑ ማለት ምን ማለት እንደሆነ ታውቃላችሁ፡፡

አንዳንድ ጊዜ ሙዚቃን ታዳምጡ ይሆናል፡፡ ከሙዚቃ የተሻለ ለተመስጦ የሚጠቅም ነገር የለም፡፡ የሙዚቃ መሳሪያ መጫወት የምትችሉ ከሆነ ደግሞ በጣም የተሻለ ነገር ነው፡፡ ምክንያቱም ማዳመጡ ዳር ላይ እንድትሆኑ ሲያደርጋችሁ፣ መጫወቱ ደግሞ ከመሀል እንድትሆኑ ያደርጋችኋል። የሙዚቃ መሳሪያ መጫወት ውስጥ ጭልጥ ብላችሁ የገባችሁ ከሆነ ጊዜ ይቆማል፣ አዕምሮም ይወገዳል፣ የቡድሀ ጊዜም ይደርሳል፣ እናም እዚሁ-አሁኑኑ ማለት ምን ማለት እንደሆነ ታውቃላችሁ፡፡

መደነስ የምትችሉ ከሆነ በተደጋጋሚ በጥልቀት ስትደንሱ ደናሹ ይሰወራል፣ ዳንሱ ብቻ ይቀራል፡፡ እናም በድጋሚ እዚሁ-አሁኑኑ ትሆናላችሁ፡፡

ለእዚሁ-አሁኑኑ ፍች ልሰጠው አልችልም፡፡ ነገር ግን ጥቂት ነገሮችን ማመላከት እችላለሁ፡፡ ልምድ ልታደርጉትም ይገባል፡፡ ጣዕም ነውና፡፡ ስኳር እንዴት እንደሚጣፍጥ ብትጠይቁኝ እንዴት አድርጌ መግለፅ እችላለሁ? ጣፋጭ ነው ልላችሁ እችላለሁ፡፡ ነገር ግን ይህን ማለቴ ብዙ ትርጉም አይኖረውም፡፡ እዚሁ-አሁኑኑ ማለት አሁን ማለት ነው ተብሎ- በቀላሉ የሚታለፍ ከሆነ ጣፋጭ የሚለውን ቃል በሌላ ከመተካት ውጪ የምላችሁ ነገር አይኖርም፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"ፍልስፍና እውነትን ለመማረክ በግንባር ምሽግ የተሰለፈች ወታደር ናት።"

ሳይንስ ሁልጊዜ ተራማጅ ሆኖ ሲታይ፣ ፍልስፍና በበኩሏ ነፃ መሬቷን እየለቀቀች የምታፈገፍግ ትመስላለች፡፡ እውነቱ ግን ተከታዩ ነው፤ ፍልስፍና ለሳይንስ ስነ-ዘዴ ክፍት ያልሆኑ አስቸጋሪና አስጨናቂ ችግሮችን ለመጋፈጥ አታመነታም፡፡

ጥሩና መጥፎ፣ ቁንጅናና አስቀያሚነት፣ ህግና ነፃነት፣ ህይወትና ሞት የመሣሰሉ የዘመናት ጥያቄዎች፣ በዚህ የጥያቄና ምርምር መንገድ የተጣራ የእውቀት ደረጃ ላይ ሲደርሱ፣ ከፍልስፍና እጅ ይወጡና ወደ ሳይንስነት ይሸጋገራሉ፡፡ የሳይንስ ወሰኑ ከዚህ በመለስ ባለው ነው፡፡ ጦር ሜዳው ላይ አይሳተፍም፡፡ የተማረኩትን ከመቀበል በቀር፡፡ሳይንሰ የፍልስፍና ተመፅዋች ናት፡፡

በመሆኑም እያንዳንዱ ሳይንስ፣ በፍልስፍና ይጀምርና በ“እውቀትነት" ያበቃል። ከተገማችነት እሳቤ ይነሳና በርግጠኛነት ይደመደማል፡፡ ፍልስፍና ማለት ያልታወቀ ነገር በተገማችነቱ የሚያገኘው የትርጉም እሳቤ (hypothetical interpretation) ነው፡፡ ልክ ሜታፊዚክስ እንደሆነው ሁሉ፡፡ አልያም ደግሞ በኢቲክስና የፖለቲካ ፍልስፍና እንደሚሆነው ሁሉ፡፡ ፍፁም ባልሆነ ሁኔታ መታወቅ (inexactly known)፡፡

ፍልስፍና፣ እውነትን ለመማረክ በግንባር ምሽግ የተሰለፈች ወታደር ናት። ሳይንስ የተያዘ ቀጠና ማለት ነው፡፡ ከዚያ በመለስ እውቀትና አርት የገነቡልን ዓለም አለች፤ ነገር ግን የተገነባችበት ፍፁም ያልሆነ፣ ግን ደግሞ አስደናቂ ዓለም፡፡ ፍልስፍና አሁንም ታንቃ የቆመች ትመስላለች፡፡ እውነቱ ግን ያ አይደለም፣ ፍሬዎቿን የልጅ ልጆቿ ለሆኑት የተለያዩ የሳይንስ ቅርንጫፎች በመተዋ ብቻ ነው፡፡ ያን ሁሉ ድንበር እንዳልጣሰች፣ እርግጠኛ ያልሆነችባቸውን እና ያልታወቁትን ወደ መግለጡ ስራ ትመለሳለች! በቅድስና መንፈስ!!

የተሻለ ቴክኒካዊ ገለፃ ለመጠቀም ያክል ሳይንስ አናላይቲካል (አውጠንጣኝ) ገለፃ ሲሆን፤ ፍልስፍና በበኩሏ የ“ተፃምሮ”' synthetic ትርጉም ናት፡፡ ሳይንስ ቢበዛ ሙሉውን ወደ ክፍልፋዮች፡ ኦርጋኒዝምን ወደ ስውነት ክፍሎች (Organs)፣ ያልለየለትን ወደ የታወቀ ሁኔታ የመቀየር ሀሳብ አለው። ነገር ግን ወደ ነገሮች ዋጋ እና ተምኔታዊ የቢሆን ዕድል፣ ምሉዕና የመጨረሻው አስፈላጊነታቸው ድረስ ዘልቆ አይመረምርም፡፡ እንቅስቃሴያቸውንና አሁን ያሉበትን ሁኔታ ከማሳየት የዘለለ እንደፍጥርጥራቸው ሳሉ የሚያደርጉትን ሂደት ከመታዘብ በዘለለ አይሄድም፡፡

"The scientist is as impartial as nature in Turgenev's poem; he is interested in the leg of a flea as in the creative throes of a genius,”

ፈላስፋ እውነታን በመግለፅ ብቻ አይገደብም፡፡ ከልምድ ጋር ያለውን ግንኙነት ጭምር ለማረጋገጥ ሳይታክት ያስባል፡፡ ትርጉሙንና ፋይዳውን ለማወቅ ይጥራል፡፡ ነገሮችን ትርጉም በሚሰጥ መልኩ ይሰድራቸዋል። ጠያቂ የሆነ ሳይንቲስት በማውጠንጠን የለየውን የሆነ ነገር ፣ ፈላስፋው ከዚህ ቀደሙ ሁሉ በተሻለ መልኩ አንድ ላይ ለማዋደድ የሚጥር ነው፡፡ ውብና የተሟላ ስዕል ለመስጠት የሚሞክር፡፡

ሳይንስ፣ እንዴት እንደምናድን እና እንዴት እንደምንገድል ይነግረናል፡፡ በችርቻሮ የነበረውን ሞት አስቀርቶ በጦርነት አማካኝነት በጅምላ ይፈጀናል፡፡ ነገር ግን፣ በልምድ ላይ ተመስርታ፣ የተማከለ ፍላጎት የሆነችው እና መቼ ማዳን፣ እንዲሁም መቼ መግደል እንዳለብን የምትነግረን ጥበብ ብቻ ናት፡፡ ሂደትን በመታዘብ መንገድ (means) መገንባት የሳይንስ ስራ ሲሆን ፍፃሜን መተቸትና መዋጀት ግን በፍልስፍና የታቀፈ ስራ ነው፡፡

አንድ እውነታ ከፍላጎት አንፃር ካልታየ በቀር መኖሩ ብቻውን ፋይዳ የለውም። ከምሉዓዊው አውድ እና ከአስፈላጊነቱ አንፃር ካልታየ በስተቀር ቦዶ ነው። ከፍልስፍና የራቀ ሳይንስ፣ ግምታዊ ዋጋው እና ስራው ያልለየ እውነታን እንዲሁ ከባድ የሆነ የመደርመስ አደጋ ይጠብቃቸዋል። ሳይንስ እውቀት ይሰጠናል፤ ከፍልስፍና በቀር ጥበብን የሚያጎናፅፍ ግን ከቶ ማን አለ?

መፅሀፍ -መልስ ፍለጋ
ድርሰት - ሰለሞን ስዩም

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የሳድጉሩ የዮጋ መምህር
ተራኪ- ግሩም ተበጀ
@zephilosophy

“ስልጣኔ ማለት ሰው በገዛ ራሱ ውስጥ በአምሳለ ዘርዕ ተደብቀው ያሉትን ሀብታት መርምሮ ተረድቶ ካወቃቸው በኋላ እነሱን በማሳደግ ቀጥሎም በመካከላቸው ስነ-ስርዓት መስርቶ ዝቅተኛውን ለከፍተኛው አስገዝቶ፣ ማለት የስሜታዊነት(ራስ ወዳድነትን) እና የፍትወትን( የወሲብን) አመል አርቆ ገርቶ ለህሊናው ያስገበረ እንደሆነ በገዛ ራሱ ላይ ስልጣን ያለው እንደሆነ የሚሰጠው ስም ነው፡፡"
ሊቁ እጓለ ገብረ ዮሐንስ

@Zephilosophy

ፍልስፍና፣ አትወድም አትጠላም!!

ፍልስፍና፣ በመውደድና በመጥላት ላይ ተመስርታ አትንቀሳቀስም፡፡ ይልቅ ተፈጥሮዋ፡- “ሰውነት” ራሱ “መሆን ሆኖ ሳለ፣ “መሆንን” የመጠየቅ ፀጋ የተላበሰ ነው። ከዚህ አንፃር በጥላቻ የሚገፋ አሊያም ከመውደድ የተነሳ የሚተኮርባት “መሆን” /ህላዌ አይኖርም፡፡ የሰውን ጠያቂነት ለመረዳት ህፃናትን መመልከት በቂ ነው፡፡ ገና ከጠዋቱ እረፍት የለሽ ጠያቂዎች ናቸው፡፡ ሰው እያደገ ሲመጣ ፍዝ የሚሆነው ከምን የተነሳ እንደሆነ ግን እየጠየቅን እንቀጥላለን፡፡

በውል የማላስታውሰው ደራሲ ግን በመፅሀፉ መግቢያ ላይ ያኖረው ምስጋና በመጠኑም ቢሆን መልስ ይሰጠናል፤ እንዲህ ብሎ ነበር፡- “To my children, who helped me to understand that no one grows old by living, only by losing interest in living”) ለማንኛውም አርስቶትል ሜታፊዚክስን ሲጀምር “ሰው በተፈጥሮው የማወቅ ፍትወት አለው በማለት ነው፡፡ ፍትወት የሚለው መሻትን ለማመላከት ነው፡፡

(“መሻት” የሚለው አገላለፅ ድኩም ነው፤ በመሆኑም ነው ፤ የሰው ልጅ ለእውቀት ያለውን እውነተኛ ስሜት የተሻለ የሚገልፀው “ፍትወት” ነው የምንለው።)

የማወቅ ጥማት፡- ፈፅሞ የማይቆርጥ!
የማወቅ ፍትወት፡- ፈፅሞ የማይረካ!

ሲግመንድ ፍሩድ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት የግብረ-ስጋ ግንኙነት መፈጸም እንደሆነ ተከራክሯል፣ ፍሬድሪክ ኒቼ በበኩሉ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት ስልጣን ላይ መውጣት፣ ከፍ ከፍ ማለት መሆኑን የተከራከረ ሲሆን ካርል ማርክስ ደግሞ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት በሆዱ ዙሪያ ይሽከረከራል ሲል ተከራክሯል፤ኢኮኖሚያዊ ነው ሲል፡፡ አርስቶትል ግን የተለየ ነገር አነሳ፡ ሰው በተፈጥሮው የማወቅ ፍትወት እንደሚያባትተው፡፡

ፀሀፊ- ሰለሞን ስዩም

@Zephilosophy

'ብላ ፣ ጠጣ ፣ ተደሰት ነገ ሟች ነህና!>

                                         ሄዶኒዝም

ምንጭ ፦ ከፈላስፎች ዓለም
ትርጉም ፦ አና ፍራንክ

የህይወት ተቀዳሚ አላማ ደስታን አግኝቶ ስቃይን ማስወገድ ነው። እያንዳንዱ እንቅስቃሴና ድርጊት በማወቅም ይሁን ባለማወቅ ከዚህ ውስጣዊ ፍላጎት ይመነጫል።

በሄዶኒዝም ፍልስፍና መሰረት የሰው ልጅ የሞራል ግዴታ አንድና አንድ ነው ደስታን አግኝቶ ስቃይን ማስወገድ በሌላ አገላለጽ ደስታ ለማግኘት ያለውን ጥልቅ ጉጉት ማሟላትና በተቻለው አቅም ስቃይን ማጥፋት፡ ካልሆነም መቀነስ።

በሄዶኒዝም ፍልስፍና ውስጥ የተለያዩ ፈርጆች አሉ። አንዳንዶቹ ቅጽበታዊ ለሆኑ ስሜታዊ ፈንጠዝያዎች ትኩረት ሲሰጡ አንዳንዶቹ ደግሞ ለመንፈሳዊ የደስታ ምንጮች ቅድሚያ ይሰጣሉ።

አሪስቲፐስን የመሳሰሉ ሄዶኒስቶች አካላዊ ደስታ የህይወት ተቀዳሚ ግብ እንደሆነ ይሰብካሉ። በአሪስቲፐስ ፍልስፍና መሰረት ደስታ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት እንደመሆኑ ሰዎች ህይወት የቸረቻቸውን አጋጣሚ አሟጠው መጠቀም አለባቸው።

አካላዊና መንፈሳዊ ተብሎ የሚፈረጅ የደስታ ምንጭ የለም። መሰረታዊው ነገር በተገኘው አጋጣሚ መደሰት፣ በተቻለን አቅም ስቃይን ማስወገድ እስከሆነ ድረስ ማንኛውም አይነት የደስታ ቅጽበት መባከን የለበትም። ምክንያቱም እያንዳንዱ የደስታ ቅጽበት ተመልሶ አይገኝም። በመሆኑም የህይወት መርህ ቀላልና ፍጹም የማያወላዳ ነው - "ብላ፣ ጠጣ ተደሰት - ነገ ሟች ነህና››

የዚህ ፍልስፍና አራማጆች ከዛሬ ደስታቸው ባሻገር ስላለው ነገ አይጨነቁም። ደስታ ብቸኛው የህይወት ግብ በመሆኑ እያንዳንዱ ሰው የደስታ ምንጭ ሊሆኑ የሚችሉ ምቹ አጋጣሚዎችን ሳይሰስት መጠቀም አለበት።

ከጥንታዊ የሄዶኒዝም ፍልስፍና አራማጆች መካከል በዋነኝነት የሚጠቀሰው ኢፒካረስ ይህን አይነቱን ክፉን ከደግ ሳይለዩ ደስታን የማሳደድ መርህ ይቃወማል። ደስታ የሀይወት ታላቁ ገጸ በረከት ቢሆንም አንዳንድ የደስታ ምንጮች ጎጂ ሆነው ሊገኙ ይችላሉ።

'ብላ ጠጣ፣ ተደሰት ነገ ሟች ነህና' በሚል መርህ የሚመሩ ግለሰቦች የማታ ማታ ለጉዳት መዳረጋቸው አይቀርም። ሞት በቀላሉ የሚከሰት ባለመሆኑ ሁሉም ሰው የአፍራሽ ድርጊቱን ምንዳ ለመቀበል ይገደዳል። ነገራትን ግራ ቀኝ ሳያጤኑ ባልተገራ የደስታ አሳዳጅነት ስሜት መነዳት ደስታን ሊያመናምን፣ ሊያጠፋ ወይም ከነአካቴው ደስታን ወደ ስቃይ ሊቀይር ይችላል።

ከዚህ በመነሳት ጥንታዊው ፈላስፋ ኤፒካረስ 'ደስታን የሚሰጥ ነገር ሁሉ ተመሳሳይ ዋጋ የለውምና ሰዎች የደስታ ምንጮቻቸውን ለያይተው ማጤን ይኖርባቸዋል› ይለናል። የተሻለ መጻኢ ጊዜን ለመፍጠር አንዳንድ የደስታ ምንጮች መወገድ ሲኖርባቸው አንዳንድ ስቃይን ሊያስከትሉ የሚችሉ ተሞክሮዎች በጽናት ሊታለፉ ይገባል። አንድ የታመመ ሰው ጤናማ መሆን ይችል ዘንድ ጎምዛዛ መድሀኒቶችን መውሰድ ብሎም አሰቃቂ ቀዶ ጥገናዎችን ማካሄድ ይጠበቅበታል።

ለኤፒካረስ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት አስተውሎ ነው። በርግጥ ተገቢ ካልሆኑ የደስታ ምንጮች ታድጎ መልካም ወደሆኑት የሚመራን አስተዋይነት በመሆኑ መልካም የሆኑ የደስታ ምንጮችን መለያ ሚዛን ይሆናል። ለዘላቂ ስኬትና ደስታ ጊዜያዊ የስቃይ ስሜቶችን በጽናት መቋቋም ይችል ዘንድ ሰው አስተዋይ ልቡና ያስፈልገዋል።

የኤፒካረስ ፍልስፍና ደስታን ከመሻት ይልቅ ስቃይን ስለማስወገድ አጽንኦት ይሰጣል። ምክንያቱም ህይወት ራሷ ከሁሉ የላቀች ሀብት እንደመሇኗ ከስቃይ፣ ህመም፣ ፍርሀትና ሞት ጋር አብራ የምትሄድ አይደለችም።

በኤፒካረስ አገላለጽ ‹‹ደስታ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት ቢሆንም ይህ ደስታ ከአካላዊና ስሜታዊ ብኩንነት የሚመነጭ አይደለም" ይህ አይነቱ ደስታ በስካርና ዝሙት ህሊናን በማወር የሚገኘው ከንቱነት አይደለም። ይህ አይነቱ ደስታ ከአካላዊ ህመምና ከአእምሯዊ ስቃይ ነጻ ከመውጣት የሚገኘው እፎይታ ነው። የአእምሮ ህመም ከአካላዊው የከፋ ሲሆን ለክፋትም ሁሉ ስር ነው። አካላዊ ህመም በጽናት ሊታለፍ ይችላል። ካልታለፈም ፍጻሜው ሞት ይሆናል። ሞት ደግሞ የከፋ ውስጣዊ ውጥረትን የሚፈጥር መሆን የለበትም። ምክንያቱም በህይወት እስካለን ሞት ከእኛ ዘንድ የለም። ሞት ሲመጣ ደግሞ እኛ በሀይወት የለንም››

ኤፒካረስ ፍርሀት፣ በተለይም ፍርሀተ ሞት ለደስታ ማጣት ስረ መሰረት ነው ብሎ ያስባል። በመሆኑም ፍርሀተ ሞትን ማሸነፍ ህይወትን አስደሳች እንደሚያደርጋት ይገልጻል።

ከዚህ በመነሳት ሰዎች ሞትን እንዳይፈሩ ለማሳመን ሞጋች የሆነ ምክንያታዊ እሳቤ ያቀርባል። እንደ ኤፒካረስ አመለካከት ሞትን መፍራት አያስፈልግም።ምክንያቱም በህይወት እስካለን ድረስ ሞት የሚባል ነገር የለም። ስንሞት ደግሞ አንድም ሙሉ ለሙሉ እንጠፋለን፤ ካልሆነም ከሞት በኋላ ህይወት ይኖረናል። ከሞት በኋላ ህይወት ካለ በህይወት እያለን ስለ ሞት ልንጨነቅ አይገባም። ከሌለም ወደ ኦናነት መቀየር ነውና ከህይወት በኋላ ላለው ልንፈራና ልንጨነቅ አይገባም። በመሆኑም በማንኛውም መልኩ ሞትን መፍራት አላስፈላጊ ነው።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የባህል ጦርነት - አዶርኖ

ምንጭ፦ ፍልስፍና ከዘርአያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት፦ ፍሉይ ዓለም

የምትሰማው ሙዚቃ፣ የምታያቸው ፊልሞች፣ የቴሌቪዥን ፕሮግራሞች እና ሌሎች የትርፍ ጊዜ መዝናኛዎች ይዘታቸው ተመሳስሎብህ አያውቅም? ገና ፊልሙን ሳትጀምረው መጨረሻውን ገምተህ አታውቅም? ይህ ለምን ሆነ? የፊልሞቻችን፣ የሙዚቃዎቻችን መመሳሰል ከየት ተጀመረ?

ቴውዶር አዶርኖ በ1903 በጀርመን ፍራንክፈርት ተወለደ። ቤተሰቦቹ ሃብታምና ወግ አጥባቂ ነበሩ፡፡ አባቱ የወይን ነጋዴ፣ ኋላ ላይ ኃይማኖቱን ወደ ክርስትና የቀየረ አይሁድ ነው᎓᎓ አዶርኖ በሃያዎቹ እድሜውም ፍልስፍናን ማጥናት ጀመረ፤ የፍልስፍና መምህርም ሆነ። በ1934 በዘሩ ምክንያት በጀርመን ምድር እንዳያስተምር ታገደ፡፡ እናም ወደ ኦክስፎርድ፣ ኒው ዮርክ በኋላም ወደ ሎሳንጀለስ ተጓዘ፡፡ በሎሳንጀለስ ውስጥ ባየው የህዝቡ እንቅስቃሴ ተደነቀ፡፡ ቆዳቸውን የፀሐይ ጨረር እንዳይጎዳው ጸረ-ጸሐይ ቅባት ተቀብተው በየወንዝ ዳር ተኝተው የሚውሉ ሎሳንጀለሳዊያን ግርምትን ፈጠሩበት፡፡

እናም በዘመናዊው ዓለም የካፒታሊዝም ስርዓት ውስጥ ያለውን የስነ-ልቦና ችግርን ማጥናት ጀመረ፡፡ ካፒታሊዝም ከኢኮኖሚያዊ እና ፖለቲካዊ ድርሻው በተጨማሪ የራሱ የሆነ ባህልም እየፈጠረ እንደሆነ አስተዋለ፡፡ አዶርኖ ካፒታሊዝም ባህልን ይመርዛል ሲል ያስረዳናል ካፒታሊዝም ባህልን ለመመረዝ የሚጠቀመው መንገድ የትርፍ ጊዜያት መዝናኛዎችን ነው ይለናል። እነዚህን መዝናኛዎች በአንድ ጠቅልሎ የባህል ኢንዱስትሪ (The culture [ndustry) ብሎ ይጠራቸዋል።

የሰራተኛው ክፍል ትርፍ ጊዜውን ምን ላይ እያዋለው ነው? መጠጥ እየጠጣ ወይስ አስቂኝ ፊልሞችን እየተመለከተ?

አዶርኖ ትርፍ ጊዜያችንን ሃብታሞች ምን ሲስሩ እና ሲበሉ እንደሚውሉ በቴሌቪዥን እያዩ በመዋል አልያም በከበርቻቻ የሚታለፍበት የፈንጠዝያ ጊዜ አይደለም ይለናል። ይልቁኑ ትርፍ ጊዜያችንን የአእምሯችንን አስተሳሰብ እና የሕይወት ደረጃ ሊቀይሩልን የሚችሉ ተግባራትን በመፈጸም ማሳለፍ ይኖርብናል። መጽሐፍትን ማንበብ፣ ለመነቃቃት የሚጠቅሙንን ሙዚቃዎች መስማት፣ አዲስ አስተሳሰብ ሊያስገኙልን የሚችሉ ፊልሞችን በመመልከት ማሳለፍ እንችላለን፡፡

ሆኖም በዘመናዊው ዓለም ላይ ይለናል አዶርኖ፤ ትርፍ ጊዜያችን በካፒታሊስቶች እጅ ወድቋል። አዲስ የሆነ ባህልም ተፈጥሯል። ዘመናዊ ፊልሞች፣ የቴሌቪዥን ፕሮግራሞች፣ ዘፈኖች ሁሉም ዓለምን ወደ አንድ አቅጣጫ ብቻ እየሳቧት ነው። ሃብታሞች ደሃውን በማይጨበጥ የውሽት ዓለም ውስጥ እየዘፈቁት ነው፡፡ ፊልሞች በውብ ህንጻዎች ውስጥ ይቀረጻሉ፤ ሙዚቃዎች ስለ ሴት ፍቅር ብቻ ሆነዋል... ደስታንም የወሲብ ሌላኛው ስም አድርገውታል፤ ብዙ ሰዓቶቻችንን በማይመለከቱን የዓለም ዜናዎች ላይ እናሳልፋለን፤ የሕይወት ጥያቄዎቻችንን በራሳችን ጥበብ ለመመለስ ከመሞከር ይልቅ “አነቃቂ ንግግሮችን” መመልከት ይቀናናል። ዘመናዊው ዓለም ፋታ አሳጥቶ በራሳችን እንዳንወስን አድርጎናል።

አዶርኖ ከዚህም ሲብስ የህጻናት ፊልም አምራች የሆነውን ታዋቂውን ዋልት ዲዝኒ እጅግ አደገኛ አሸባሪ ይለዋል።

አፍሪካውያንም የራሳቸውን ባህል ጥለው ሁለ ነገራቸው ነጮችን እየመሰለ መጥቷል፤ ራሳቸውም አውሮፓውያኑ የነበራቸውን ባህል እና ወግ ጥለው ወደ አንድ ወጥ ማህበረሰብነት እየተቀየሩ ነው።

ቀስ በቀስ ሳይታወቀን እየገደሉን ነው፡፡ የባህል ኢንደስትሪው ራስ ወዳድ እና ስግብግብ ነጋዴዎች እጅ ወድቋል፡፡ በራሱ የሚያስብ እና አመጸኛ የነበረውን ትውልድ አልፈስፍሰውታል፡፡ ጠልቆ ከመመራመር ይልቅ መፍትሄን ከሌሎች የሚጠብቅ ለማኝ ትውልድን ፈጥረዋል። ይህ በባህል ላይ የተከፈተ ጦርነት ነው፡፡ ጥበብ ሊቃወማቸው ይገባል፤ ጥበብ ካፒታሊስቶች እንደፈለጉ የሚዘውሩት ሜዳ መሆን የለበትም ይለናል አዶርኖ።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የማንን ሃሳብ፣ በማን ጭንቅላት እያሰባችሁ ነው?

( ብዙ ጭንቅላቶች ቢኖሩም፣ ብዙ ሀሳበች የሉም)
የሰው ልጅ አሳቢ ፍጡር ነው ቢባልም አብዛኛው ግን አይደለም፡፡ ብዙሃኑ ታስቦ ያለቀ አሳብ እራሱ ላይ ጭኖ የሚሄድ መንገደኛ ነው፡፡ ግቡ መሄዱ እንጂ መድረሱ አይደለም፡፡ “ለምን” የሚባል ጥያቄ ጠላቱ ነው፡፡ በሰዎች ምላስ ጣዕምን ይለካል እንጂ፣ የራሱ ምላስ(የጣዕም ልኬት) የለውም፡፡ ኬክ ጣፋጭ ነው! አዎ ነው!! እንትን ነውር ነው! አዎ ነውር ነው!! የእንትና መፅሐፍ አሪፍ ነው! አዎ በጣም ብዙ ሰው ይወደዋል አሪፍ ነው! እንዲህ ነው ብዙሀኑ-ገደል ማሚቱ!
የያዛችሁትን ሀሳብ ለምን ያዛችሁ ? ብዙሀን ስለተከተሉት? ብዙሃን ስለተከተሉት በቡዝሀን ሀሳብ ብቻ ትክክል ሆኖ የሚያውቅ ሀሳብ አለ፡፡ ትክክል በመሆኑ ብዙዎች የተከተሉት ሀሳብ ይኖር ይሆናል፣ ብዙሃን ስለተከተሉት እውነት የሆነ ሀሳብ ግን በፍፁም! የያዝከውን ሀሳብ ትጠይቃላችሁ? ለምን እንዲህ አመንኩ ብላችሁ ትጠይቃላችሁ ወይስ ለምን ከሚባል ጥያቄ እስከ አለም ጥግ ትሸሻላችሁ፡፡

ሃሳባችሁ ማን ሰራሽ ነው? ሃይማኖት ሰራሽ? ማህበረሰብ ሰራሽ? ቤተሰብ ሰራሽ? ነው ቅልቅል? ግርር ብሎ ማሰብ ትልልቅ ሰዎችን ፈጥሮ አያውቅም- ባለህበት እርገጥ እንጂ፣ ወደ ፊት! የለውም፡፡ ታላቅነት “ለምን” በምትል ጥያቄ ውስጥ ነው የሚወለደው፡፡ ነፃ መሆን፣ ወይም የብዙሃኑ ቡችላ መሆን የግለሰቡ ምርጫ ነው፡፡ እንደተመረጠልህ መኖር ወይስ እንደመረጥከው መጓዝ፡፡

ትልቁ ጥያቄ- የያዝከውን አቋም የመፈተሸ ድፍረት አለህ ወይ? ለሃይማኖትህ መልስ የምትሰጠው ከሰባኪያን ከለቀምከው ቃል ነው ወይስ የሀይማኖት መፃሕፍትህን መርምረህ ከደረስክበት? መፀሐፍቱን ስታነብስ አራት ነጥብ እያደረክ ነው የምታነበው ወይስ ጥያቄ ምልክት ታስቀምጣለህ በመሃል? ያለመጠየቅ ሙቀት ይሻልሀል፣ የመጠየቅ ገነት? ሳይጠየቁ የኖሩ አዲስ እውነት አፍጦ በመጣባቸው ጊዜ ያብዳሉ፡፡

“ ያልተመረመረ ህይወት ዋጋ ቢስ ነው” ይላል ጋሽ ሶቅራጥስ፡፡ የኛው ሌሊሳ ደግሞ፣
“ ሕይወትን ሂስ ማድረግ የማይችል ዘመን የፈጠራ መንፈስ አይኖረውም” ይላል ፡፡ ዘመን ብቻ ሳይሆን ሕይወቱን ሂስ የማያዳረግ ሰውም እንደዛው ነው፡፡ እርግጥ በመመርመር የሚመጡብህ ቅጣቶች አሉ፡፡ አንደኛው የለውጥ ስቃይ ነው፡፡ የቀደመ አስተሳሰብን መለወጥ ለብዙዎች ስቃይ ነው፡፡ አንዳንዱ እዚህ ድረስ መጥቼ እንዴት እመለሳለው ብሎ፣ በጀመረው የስህተት መንገድ መንገድ ይመርጣል( አዲሱ መንገድ ትክክል እንደሆነ ቢያውቅም፣ የኖረበትን መንገድ መልቀቅ ሞቱ ነው)፣ ሌላኛው በስቃይም ቢሆን አዲሱን እውነት ይቀበላል፡፡

እናንተ የየትኛው ዘመን ሃሳብ ባሪያዎች ናችሁ? ለየትኛው ሰው? ለየትኛው ድርጅት?….
መንግድህ እያሳየህ ያለው ከሌሎች ባትሪ የሚወጣው ብርሀን ነው ወይስ የራስህ ባትሪ አለህ? ስንት ሃይማኖት መርምረህ ያንተ ሃይማኖት ልክ መሆኑን አወክ? ስንት ማህበረሰብ አይተህ አንተ ያለህበት ማህበረሰብ አስተሳሰብ ልክ መሆኑን አመንክ? የስንት ህዝብ ባህል ፈትሸህ፣ የባህልህ ተገዢ ሆንክ? “ባህላችን” ስትል ምን ማለትህ ነው? ሙሉ ለሙሉ እንከን የማይወጣለት ባህል አለኝ ነው የምትል ወይስ ባህሉ “የአንተ ስለሆነ” ብቻ ልክ ነው? የትኛው ባህልስ ነው ልክ? ባህል እንደሚሻሻል እንደሚለወጥ ታምናለህ ወይስ ለአያቶችህ መንፈስ የመታመን እዳ በላይህ ላይ ጭነሃል?

"የማን ሆናችኋል? ማን እየሾፈራችሁ፣ ማን እየዘወረን ነው? “

ጥያቄው የማንን ጭነት ተሸክማችኋል ነው፡፡ የራሳችሁን ሸክም ነው የሌላውን የተሸከማችሁት? ……ሸክማችሁ የከበደ እናንተ ሸክማችሁን ጣሉ….! የራሳችሁን ሸክም ብቻ ተሸከሙ፡፡ ማንነታችሁንና ዘመናችሁን በማይመጥን ሸክም ትከሻችሁን አታጉብጡ፡፡

“ ብዙ ያማሩ ጭንቅላቶችን፣ ብዙ ያማሩ ቡድኖች ውስጥ ገድለን ቀበርን! ብዙ ሃሳብ ያላቸው ጥቂት ሰዎች እንጂ፣ ጥቂት ሃሳብ ያላቸው ብዙ ሰዎች ምን ይረቡናል? በቡድን ውስጥ የሚጨፈለቀው እኔ ለራሱም ለሌላውም የሚፈይደው የለውም፡፡ እንዲያ ማለት አብዝተህ እራስህን ውደድ አይደለም፣ የሌሎችን ህልውና ጨፍልቅ አይደለም! – የራህን ጫማ አድርግ ማለት ነው፡፡ ያባትህ ጫማ ያንተ አይደለም- ላንተም አይደለም! መንገድ ላይ ከርፈፍ ከርፈፍ እያልክ ከመሄድ ውጪ የሚያተርፍልህ የለም፡፡ አንቺም የእናትሽን ጫማ አውልቀሽ ጣዪ፡፡ ማን እንደሰራው ከማታውቂው፣ ከሚያወለካክፍሽ ጫማም እራስሽን ጠብቂ፡፡

በመጨረሻም፣ እራሳቸውን ችለው የሚያስቡ ጭንቅላቶች ያብዛልን!!

አገኘሁ አሰግድ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"ብዙ ጊዜ ትወድቃላችሁ። ይህ ለክፉ አይሰጥም። እንደገና ተነስታችሁ ቁሙና ዳግም ያለመውደቅን ተማሩ። የበለጠ ንቁ። ስህተት መስራታችሁ አይቀርም ፣ ግን አንድ ስህተት ደግማችሁ አትስሩ። ይህን የምላችሁ ሰው ጥበብን የሚያገኘው በዚህ መልኩ ነው።አጭር ሆናችሁ አትቅሩ። የምትችሉት ርቀት ላይ ለመድረስ ሞክሩ። ሊያኮራ የሚችለውን ብቃት ይዞ ያልተፈጠረ ማንም ሰው የለም። አንድን አዲስና ውብ ነገር የመውለድ፣ህላዊን የበለጠ የማበልፀግ ብቃትን ሳይዝ የተፈጠረ ሰው የለም።"

ኦሾ

@Zephilosophy

"ሰው ሌሎች ሰዎች ስለሱ መጥፎ ነገር ሊናገሩ ይችላሉ ብሎ በማሰብ ይፈራል። እሱን በተመለከተ ሰዎች ጥሩ ሲናገሩ ይደሰታል፤ ምክንያቱም ስለ ራሱ ያለው እውቀት ሌሎች ስለሱ በሚሰጡት አስተያየት ላይ የተመሰረተ ነው። ስለራሱ ቅጽበታዊ የሆነ እውቀት የለውም፤ ራሱን የሚያውቅበት ቀጥተኛ ተሞክሮ የለውም። ራስን በቀጥታ የማወቅ ተሞክሮ ሊከሰት የሚችል ቢሆንም ከራሳችን_ለማምለጥ ስለምንሞክር ግን አይከሰትም። አይምሮን ለመጋፈጥ የመጀመርያው ዘዴ ሌሎች ስለሚሉት ወይም ለሌሎች እንዴት ሆነን መታየት እንደሚኖርብን አለመጨነቅ ነው። አንድ ሰው መሰረታዊ እሱነቱን በቀጥታ መጋፈጥ አለበት። ለብቻው ሆኖ አይምሮውን በመክፈት ውስጡ ያለውን ነገር መመልከት አለበት። ይህ የድፍረት ተግባር ነው። ከውስጥ ወዳለው ሲዖል ለመግባት የሚያስችል የድፍረት ተግባር....። እርቃን ማንነትን ለመመልከት የሚወሰድ የድፍረት እርምጃ ነው። ታላቅ ድፍረት ያስፈልጋል።"

ኦሾ

@Zephilosophy