ፍልስፍና ለላቀ አስተሳሰብ Philosophy

Harmony & Order
(ስምምነትና ስርዓት)

በሶክራተስም ሆነ በፕላቶ ዕምነት የሰው ልጅ ሁሉ ችግር የማሰብ ኃይል ችግር ወይም የዕውቀት ችግር ነው። ዕውነተኛ ዕውቀት በሶክራተስም ሆነ በፕላቶ ዕምነት ትምህርት ቤት የምንማረው ወይም ሸምድደን እንደ ዳዊት የምንደግመው አይደለም። በሁለቱም ዕምነት ሆነ ኋላ ብቅ ባሉት የአውሮፓ ፈላስፋዎችና ተመራማሪዎች፣ ዕውነተኛ ዕውቀት ማለት ራሳችንን እንድናውቅ የሚያደርገንና፣ ወደ ውስጥ ራሳችንን ለመመልከት እንድንችል የሚያደርገን፣ የበለጠ ራሳችንን እንድንጠይቅ የሚያስችለን፣ የተፈጥሮን ህግጋት ጠለቅ ብለን እንድንረዳ የሚያስችለንና፣ በጥንቃቄም በተፈጥሮ ውስጥ ያሉትን ነገሮች በማውጣትና ቅርጻቸውን በመለወጥ እንድንጠቀምባቸው የሚያግዘን፣  ህብረተሰብን በስነ-ስርዓትና መልክ ባለው ሁኔታ እንድናደራጅ የሚረዳን፣ ከሰውነታችን ፍላጎት ይልቅ የመንፈስን የበላይነት በማረጋገጥ በመንፈስ ኃይል በመመራት ከሌላው ተመሳሳይ ሰው ጋር ተሳስቦ መኖር መቻል፣ በፍጹም የራስን ጥቅም በማስቀደም ዓላማ አለመመራት…ወዘተ. ናቸው።

የማንኛውም የሰው ልጅ ፍጡር ጥረት አርቆ በማሰብ ኃይል በመመራት ወደ እግዚአብሄር ለመጠጋት መጣር ነው። በፕላቶ ዕምነት ሌላው ለአንድ ህብረተሰብ ምስቅልቅል ሁኔታዎችን የሚፈጥሩ ወይም ለጦርነት ምክንያት የሚሆኑ ከሰብአዊነትና ከወንድማማችነት ይልቅ የብሄረ-ሰብ/ጎሳነት(Ethnic Solidarity) ምልክት የሆኑ ቅስቀሳዎች ቦታ ከተሰጣቸው ነው። በአንድ ህብረተሰብ ውስጥ ለሚከሰት ችግር ዋናው ምክንያት የተለያዩ ብሄረሰቦች በመኖራቸው ወይም አንደኛው ብሄረሰብ በሌላው ላይ ጫና ስለሚያደርግ ሳይሆን፣ በስልጣን ላይ ያሉ ኃይሎች ራሳቸው በሚፈጥሩት ልዩነትና ስልጣን ላይ ለመቆየትና ህዝቡን አደንቁረው ለዘለዓለም ለመግዛት እንዲችሉ የብሄረሰብን ጥያቄ እንደ ፖለቲካ መሳሪያ አድርገው  ሳይንሳዊውንና የስልጣኔውን ፈለግ ያሳስታሉ። ስለዚህም ለአንድ ህብረተሰብ ችግር ዋናው መፍትሄ እያንዳንዱ ግለሰብ ከሌላው የማይበልጥ መሆኑን ሲረዳና፣ በአንድ ህብረተሰብ ውስጥ የተለያዩ ብሄረሰቦች መኖር የታሪካዊ ግዴታ እንጂ እንደክፋት መታየት የሌለባቸው መሆኑን ሲገነዘብ ነው። በተጨማሪም ተፈጥሮ ውስጥ የተለያዩ ነገሮች፣ ለምሳሌ የተለያዩ አበባዎች፣ የተለያዩ ዛፎችና የተለያዩ አራዊቶች መኖር የተፈጥሮን ውበት እንደሚያመለክቱና የተፈጥሮም ግዴታ የሆኑትን ያህል ሁሉ፣ በአንድ ህብረተሰብ ውስጥም የተለያዩ ብሄረሰቦች፣ ጥቁርና ቀይ መልክ  ያለው ሰው፣ ረዥምና አጭር ሰው… ወዘተ. መኖር እንደ ውበት መታየት ያለባቸው ነገሮች ናቸው። ስለዚህም በአንድ ህብረተስብ ውስጥ የሚከሰቱ ብጥብጦች የተፈጥሮን ውስብስብነትና ውበት ለመረዳት ካለመቻልና ጠለቅ ብሎ ለማየት ካለመፈለግ የተነሳ ወይም በተሳሳተ ዕውቀት በመመራት አንድን ህብረተሰብ ለመግዛት መቻኮል ነው። ለዚሁ ሁሉ መፍትሄው ይላል ፕሌቶ፣ ማንኛውም ግለሰብ አርቆ አሳቢነትን በማስቀደም በመፈቃቀር ላይ የተመሰረተ ህብረተሰብ ለመግንባት መጣር ነው። ማንኛውም ግለሰብ ይህንን የዩኒቨርስ ህግ ሲረዳና  ስምምነትንና ስርዓትን(Harmony and Order) በጭንቅላቱ ውስጥ ሲቀርጽ በምድር ላይ ዕውነተኛውን ገነት ይመሰርታል።

ዶ/ር ፍቃዱ በቀለ

@zephilosophy

"I am the Now. I Am’

✍Eckhart Tolle

🌘On the surface it seems that the present moment is only one of many, many moments. Each day of your life appears to consist of thousands of moments where different things happen. Yet if you look more deeply, is there not only one moment, ever? Is life ever not this moment? This one moment, now, is the only thing you can never escape from. The one constant factor in your life. No matter what happens. No matter how much your life changes. One thing is certain. Its always now. Since there is no escape from the now, why not welcome it, become friendly with it.

💫When you make friends with the present moment, you feel at home no matter where you are. When you don't feel at home in the now, no matter where you go, you will carry unease with you. The present moment is as it is, always. Can you let it be?

🌓The division of life into past, present and future is mind made, and, ultimately, illusory. The past and future are thought forms, mental abstractions. The past can only be remembered Now. What you remember is an event that took place in the Now and you remember it Now. The future, when it comes, is the Now. So the only thing that is real, the only thing that ever is, is the Now.

💫To have your attention in the Now is not a denial of what is needed in your life. It is recognizing what is primary. Then you can deal with what is secondary with great ease. It is not saying, “I’m not dealing with things anymore because there is only the Now.” No. Find what is primary first, and make the Now into your friend, not your enemy. Acknowledge it, honor it. When the Now is the foundation and primary focus of your life, then your life unfolds with ease.

💫Almost everyone lives like this most of the time. Since the future never arrives, except as the present, it is a dysfunctional way to live. It generates a constant undercurrent of unease, tension, and discontent. It does not honor life, which is Now and never not Now. When your attention moves into the Now, there is an alertness. It is as if you were waking up from a dream, the dream of thought, the dream of past and future. Such clarity, such simplicity. No room for problem making. Just this moment as it is.

🌘When you step into the Now, you step out of the content of your mind. The incessant stream of thinking slows down. Thoughts don’t absorb all your attention anymore, don’t draw you in totally. Gaps arise in between thoughts–spaciousness, stillness. You begin to realize how much vaster and deeper you are than your thoughts. Thoughts, emotions, sense perceptions, and whatever you experience make up the content of your life. “My life” is what you derive your sense of self from, and “my life” is content, or so you believe.

💫You continuously overlook the most obvious fact: your innermost sense of I Am has nothing to do with what happens in your life, nothing to do with content. That sense of I Am is one with the Now. It always remains the same. In childhood and old age, in health or sickness, in success or failure, the I Am–the space of Now– remains unchanged at its deepest level. It usually gets confused with content, and so you experience I Am or the Now only faintly and indirectly, through the content of your life. In other words: your sense of Being becomes obscured by circumstances, your stream of thinking, and the many things of this world. The Now becomes obscured by time.

🌘And so you forget your rootedness in Being, your divine reality, and lose yourself in the world. Confusion, anger, depression, violence, and conflict arise when humans forget who they are. Yet how easy it is to remember the truth and thus return home: I am not my thoughts, emotions, sense perceptions, and experiences. I am not the content of my life. I am Life. I am the space in which all things happen. I am consciousness. I am the Now. I Am.
🌔💫🌔💫🌔💫🌔💫🌔💫

@zephilosophy

ከልዩነት ባሻገር!

ልዩነቱ የዘር፣ የቋንቋ፣ የመልክ፣ የቁመናም ሆነ የእምነት . . . ከእናንተ ለየት የሚለው ሰው በአካባቢያችሁ ሲሰራም ሆነ ሲኖር፣ ለየት ያለ ሰው በመሆኑ ምክንያት ከእናንተ ምንም አይነት ጥቃት፣ በደልና መገለል እንደማይደርስበት እንዲሰማው የማድረግ ሃላፊነት እንዳለባችሁ ታውቃላችሁ፡፡ ይህንን ሃላፊነት መወጣት የትክክለኛ ስብእና ምልክቱ ነው፡፡

የእኛ ዘር፣ ቋንቋ፣ መልክ፣ ቁመና እና እምነት ያለው እኛን መሰል ሰው የሚጠቃበት፣ የሚበደልበትና የሚገለልበት አካባቢ እንዳለ አትዘንጉ፡፡ እኛ እዚህ በሌላው ላይ የምናደርገውን ሌሎች እዚያ በእኛ እና እኛን በመሰሉት ላይ ያደርጉታል፡፡ ዑደቱ ይኸው ነው፡፡

የጨዋነት ሁሉ ጨዋነት ከእኛ ለየት ያሉትን የመቻልና የመቀበል ጨዋነት ነው!

ዶ/ር እዮብ ማሞ
@zephilosophy

ፈጣሪ ርቦት

ከገጣሚ ኤፍሬም ስዩም
የአዋጁ ጊዜ መፅሀፍ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሶስቱ የነፃነት መንገዶች
(ግመል፣አንበሳ፣ህፃን)
ኒቼ

አንተ ታላቅ ነህ ራስህንስ ስለምን ከመንጋዎች መሃል ትፈልገዋለህ? ሰዎች ባሰመሩልህ መስመር ላይስ ስለምን ትኖራለህ? ከልጅነትህ እስካሁን የተነገሩህ እና የተጻፉልህን ትርጓሜዎችን መርመራቸው ፤  አውላላ ሜዳ ላይ የታሰሩ መስሏቸው ከቆሙ በጎች ጋርስ ምን ታደርጋለህ?
መንጋዎች መነጠልን አይፈልጉም፤ በራሳቸውም የሚወስኑት ውሳኔ የለም - እንዲሁ ከመንጋው ጋር በመጓዝ ደህንነታቸውን (ምቾታቸውን)ማስጠበቅ ብቻ ይፈልጋሉ፡፡

መንጋዎች አብረው አንድ ላይ ይሰበሰባሉ፤ ለእነሱ መልካም የሆነውን እንዲያሳያቸውም እረኛውን ይከተሉታል፡ ከመንጋው ተነጥለህ ነጻነትህን ማወጅ ከፈለግኽ መንገድህ ይህ ነው - ግመል - አንበሳ - ህጻን


ግመል - (እውቀትን፣ እውነት እና ጥበብን ፍለጋ)

አንዳንድ ሰዎች እንደ በግ መንጋው ውስጥ አይወሸቁም፤ ሃላፊነትንም ከመሸከም አይሸሹም፤ በሃሩር በረሃ ውስጥ ከባድ ሸክምን ተሸክመው ያልፋሉ፡፡ በመንጋ ቢጓዙም፣ ሸክሙ የየግላቸው ነው፡፡ ማንም ግመል የሌላኛውን ሃላፊነት ሸክም አይጋራም፡፡ የመጀመሪያው የነጻነት መንገድ “ግመል" መሆን ነው፡፡
ግመል መሆን የምንጀምረው እውነታውን ከመጋፈጥ ነው። እውቀትን እና ጥበብን ከእያንዳንዱ ጥጋት መለቃቀም  ጀምር፤ እውነታውንም እወቅ፡፡ ግመል እንዲህ ይጠይቃል፡-

“ምን ያህል ይከብዳል፣ ከባዱና ሊያስደስተኝ የሚችለው ሸክምስ የትኛው ነው?

ታላቁን ሸክም መሸከም ይኖርብናል፤ የግመል መንፈስ ደስታውን የሚያገኘው በጥንካሬው ውስጥ ነው፡፡ ከባዱን ሸክም እንደተሸከመ ወደ በረሃው ይጣደፋል፡፡ ከባድ ሃላፊነቶች ታላቅ እና መልካም ናቸው። ሸክማችን በበዛ ቁጥር ማወቃችን ይጨምራል ግመል- ሕይወት ከእርሱ ላይ የምትወረውራቸውን ነገሮች (ፍርሃት፤ አስፈሪ እውነት፤ ፍቅር ወዘተ) መቻል ይኖርበታል።


አንበሳ - (ማድረግ እችላለሁ)

አዲሱ ማንነት በረሃውን መቆጣጠር እና መምራት ይኖርበታል፤ ነገር ግን ይህን ለማድረግ ከግዙፍ እና አስፈሪ ድራጎን ጋር መጋፈጥ አለበት፡፡ የድራገኑም ስም “ይህን አድርግ/አታድርግ” ይባላል። ድራገኑ እውነተኛ ነጻነትን እንዳታገኝ ይጋርድሃል።

“ይህን አድርግ/አታድርግ” ማህበረሰቡ ያስቀመጠልህ መስመሮች ናቸው፡፡ እንዴትም መሆን እና ምን ማድረግ እንዳለብህም ይነግሩሃል። ይህ ዋናው ጠላትህ ነው፤ ድራጎኑንም ልትገድለውም ይገባሃል።

አንበሳው በድራገኑ ፊት በቀረበ ጊዜ “እችላለሁ፤ አደርገዋለሁም” አለው። ድራገኑም መልሶ “ማንም እንደዚህ አድርጎ አያውቅም፤ አንተ ማነህና ነው?
አንበሳው ነጻነቱን ለማግኘት የበረሃውን ድራጎን ማሸነፍ ይኖርበታል።
አጓራ “እኔ ማንም አይደለሁም፤ እንዲሁ ያለፍቃዴ የተጫነብኝን ስርዓት አልቀበልም”

ኒቼ ይህንን The Sacred No' (ቅዱስ አይ) ይለዋል፡፡ አይነኬ ተብለው በማህበረሰቡ ውስጥ የተቀመጡ ህግ፣ ደንብ ወግ እና ባህሎችን ይቃወማል።ማንም ቢሆን የሚመሩትን የራሱን ስርዓት እና ደንቦች ለራሱ ማውጣት ይኖርበታል፡፡ አይሆንም እያሉ ድራጎኑን በመፋለም ሂደት ውስጥ ደስታ
የለም፤ ሆኖም ነጻነትን የፈለገ የግድ ይህን ማድረግ ይኖርበታል::

ህጻን - (አዲስ ጅማሮ)

አሁን ፍቃድህ ባንተ እጅ ነው᎓᎓ ድራጎኑ ሞቷል፡፡
አንዲት ከተማን አስብ - በዚህች ከተማ ውስጥ ህግ፣ ስርዓት፣ ደንብ እና ወግ የሚባሉ ማሰሪያዎች የሉም፡፡ ሁሉም እንደየራሱ ይኖራል:: ይህቺ ከተማ ማንን ትወክላለች? ምንስ የሚሆንባት ይመስልሃል?
ከተማዋ የህጻናት ከተማ ናት፤ ህግን የማያውቁ ህጻናት እንዲሁ ተፈጥሮ እንዳዘዘቻቸው የሚኖሩ ህጻናት ሞልተውባታል፡፡

ኒቼ ይህንን The Sacred Yes” (ቅዱስ አዎ) ይለዋል፡፡
“ህጻናት ንጹህ እና ዝንጉ ናቸው፡፡ አዲስ ጅማሮ፣ አዲስ ጨዋታ በራሱ የሚሽከረከር ጎማ፣ የተቀደሰ አዎ”

እውነተኛ ነጻነት ያለው በጫወታ ውስጥ ባሉ ህጻናት ላይ ነው ይለናል ኒቼ። ህጻናት ዓለምን ከማንም አልተረከቧትም፡፡ በአግራሞት እና አዲስ ነገርን በመፈለግ ውስጥም ይኖራሉ፡፡ ህጻን በሚያደርጋቸው ተግባራት ውስጥ ትርጉሞችን በራሳቸው ፍቃድ ይፈልጋሉ፡፡ ማንም ሕይወት እንዲህ ናት፣ ዓለም ይህቺ ናት ብሎም የተረጎመላቸው የለም፡፡
ሰው-ማህበረሰቡ የሰጠውን ሁሉንም
ትርጓሜዎች አልቀበልም (The
Sacred No) ካለ በኋላ፣ ሕይወት የምትሰጠውን ትርጉም ይቀበላል (The Sacred Yes) የራሱን ህግ እና ደንቦች ያረቃል፤ የራሱን እሴቶች ይገነባል᎓᎓ ተፈጥሯዊ የሆነውን ማንነቱንም ይኖራል፡፡

በኒቼ ፍልስፍና ሰው ነፃነቱን ከፈለገ ከግመልነት ጀምሮ ህፃን እስኪሆን ድረስ መጓዝ ይኖርበታል።


መፅሀፍ-የፍልስፍና ማዕድ
ደራሲ -ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ግብ-ተኮር አእምሮ

ምንጭ ፦ ሁለንተና (ኦሾ)
ትርጉም ፦ አባድር

አእምሮ ውጤት ተኮር ነው:: ሁሌም ለውጤት ዋታች ነው፡፡ አእምሮ ለውጤት እንጂ ለድርጊት ደንታ ቢስ ነው፡፡ «ይህን ካደረግኩ ምን አገኛለሁ?» በሚል አስተሳሰብ የሚመራ አካል ነው፡፡ አእምሮ ያለ ብዙ ድርጊት ውጤት ማግኘት የሚችል ከሆነ ሁሌም አቋራጮችን ይመርጣል፡፡ የተማሩ ሰዎች ብልጥ የሆኑት አቋራጭ መንገዶችን ማግኘት ስለሚችሉ ነው፡፡

በትክክለኛው መንገድ ገንዘብ ለማግኘት መላው የህይወታችሁን ጊዜ ሊወስድባችሁ ይችላል፡፡ ካጭበረበራችሁ ግን ገንዘብን በአጭር ጊዜ ማግኘት ይቻላል፡፡ በቁማር፣ የፖለቲካ መሪ በመሆንና... በመሳሰሉት አማራጮች በአጭር ጊዜ ሀብታም መሆን ይቻላል፡፡ የተማሩ ሰዎች ብልጥ እንጂ አስተዋይ አይደሉም፡፡ ምንም ነገር ሳያደርጉ ሁሉንም ነገር ማግኘት የሚሹ ይሆናሉ፡፡

አእምሮአችን ሁሌም ውጤት ተኮር ነው፡፡ ህልውናችሁ ግን ከዚህ የተለየ አካል ነው፡፡ ተመስጥኦ ሊከሰት የሚችለው ውጤት ተኮር ላልሆኑ ህሊናዎች ነው፡፡

አንድ የቆየ ታሪክ አለ፡፡ አንድ ራስን በማወቅና በተገልጾ ዙሪያ ከፍተኛ ፍላጎት የነበረው ሰው ነበር፡፡ ሰውዬው መላው ፍላጎቱ ተመስጥኦን የሚያስተምረው መምህር ማግኘት ነበር፡፡ ከአንድ መምህር ወደ ሌላ እየተዘዋወረ ቢሞክርም ምንም የተከሰተለት ነገር አልነበረም፡፡ አመታት በሄዱ ቁጥር ሰውየው እየተዳከመና ሀይሉን እየጨረሰ መጣ፡፡ በዚህ ሁኔታ ላይ ሳለ ከሆነ ሰው ጥቆማ ደረሰው፡፡

«የሚያስተምርህ መምህር የምትፈልገው ከልብህ ከሆነ ወደ ሂማሊያ መጓዝ ይኖርብሀል፡፡ እዚያ ጥሩ መምህር አለ፡፡ መምህሩ በሂማሊያ ውስጥ በሆነ በማይታወቅ መገኛ ላይ ስለሚኖር ፈልገህ ማግኘት አለብህ፡፡ የስውየውን ትክክለኛ መገኛ የሚያውቅ ሰው የለም፡፡ ምክንያቱም ሰውየው የሚፈልጉት ሰዎች እንዳሉ ሲሰማ ይበልጥ ጥልቅ ወደሆኑት የሂማልያ ሰንሰላታማ ተራራዎች ውስጥ ይሰርጋል፡፡ አንድ ነገር ግን እርግጥ ነው- ሰውየው በሂማሊያ ውስጥ አለ፡፡»

መረጃው የደረሰው ፈላጊ እያረጀ ቢሆንም ያለውን ሀይልና ድፍረት ሰብስቦ ለፍለጋ ተነሳ፡፡ ለሁለት ዓመት ያህል ለጉዞው የሚያስፈልገውን ያህል ገንዘብ ለማግኘት ከሰራ በኋላ ጉዞውን ጀመረ:: አንዳንድ ጊዜ በግመል ሌላ ጊዜ በፈረስ እንዲሁም በእግር ረዥሙንና አድካሚውን ጉዞ ካደረገ በኋላ ከሂማሊያ ደረሰ፡፡ ከቦታው ደርሶ አለ ስለተባለው መምህር የተለያዩ ሰዎችን ሲጠይቅ «አዎ ስለ አንድ አዛውንት ሰምተናል፡፡ ሰውየው ግን የጥንት ነው፡፡ እድሜውን መገመት አይቻልም፡፡ ሶስት መቶ ወይንም አምስት መቶ ሊሆነው ይችላል። ትክክለኛ እድሜውን የሚያውቅ የለም፡፡ ሰውየው የሚኖረው በዚህ አካባቢ ቢሆንም ትክክለኛ መገኛውን የሚጠቁምህ አታገኝም፡፡ በጽናት ከፈለግከው ግን እንደምታገኘው እርግጥ ነው» አሉት፡፡

ይህን የሰማው ፈላጊው እንጥፍጣፊ ሀይሉ እስክታልቅ ድረስ ፈለገ፡፡ ለሁለት ዓመታት ያህል በሂማልያ ውስጥ እየተዘዋወረ አሰሰ። ለሁለት አመታት ያህል ሰው ሊኖርባቸው ይችላል ብሎ ያሰባቸውን ቦታዎች ሁሉ ሲበረብር ቆየ። በመጨረሻ ግን እጅግ ተደከመ። ሀይሉን ጨረሰ፡፡ ለሁለት ዓመታት ያህል በጫካ ውስጥ ፍራፍሬና ቅጠላ ቅጠሎችን ብቻ እየተመገበ ስለቆየ ለሞት ምንም ያልቀረው ድካም ተሰማው፡፡ እጅግ ከፍተኛ የሆነ የሰውነቱን ክብደት አጥቷል። ይሄ ሁሉ ቢሆንም ሰውየው ፍለጋውን አላቆመም፡፡ ፍለጋ ህይወቱን ሊያሳጣው ቢችልም እንኳን ሰውየውን ለማግኘት ቆርጧል ደግሞም ይገባዋል።

ፍለጋውን ቀጥሎ ሳለ አንድ ቀን ትንሽዬ የሳር ጎጆ ተመለከተ፡፡ ሰውየው አለ የተባለውን መምህር የማግኘት ተስፋው ጎጆዋ ውስጥ ብቻ ነበር፡፡ በጣም ከመዳከሙ የተነሳ መራመድ እንኳ አቅቶት በጉልበት እየዳኸ ከጎጆዎ ደረሰ፡፡ ጎጆዋ በር አልነበራትም፡፡ ቀረብ ብሎ ወደ ውስጥ ሲመለከትም አንድ እንኳን ነፍስ ያለው ፍጡር ከጎጆው ውስጥ አጣ፡፡ በጎጆዋ ውስጥ ሰው አለመኖሩ ብቻ ሳይሆን ለብዙ ዓመታት ያህል በጎጆዋ ውስጥ ሰው እንዳልነበር የሚያመለክቱ ግልጽ ምልክቶችን ሳይቀር አገኘ፡፡

በምስኪኑ ሰው ላይ ምን እንደተከሰተ አስቡት፡፡

ፍጹም በሆነ ድካም ከመሬቱ ላይ ተዘረጋ፡፡ ቢሂማልያ ቀዝቃዛ የንፋስ ሽውታ ከተንዠረገገው ጸሐይ ስር ፍጹም በሆነ ድካም  «በቃኝ» ብሉ በጀርባው ተንጋለለ፡፡ በድንገት ግን በህይወቱ ለመጀመሪያ ጊዜ ከፍተኛ የሆነ የቡራኬ ስሜት ይሰማው ጀመር፡፡ ቀስ በቀስ ውስጡ በብርሀን ሲሞላ ተሰማው፡፡ ከመቅጽበት ሀሳቦቹ ሁሉ ጠፍተው በእድሜ ዘመኑ ሙሉ አይቶት የማያውቀው አይነት ሰላም ከውስጡ ሲሰፍን አደመጠ።

በዚህ ሁኔታ ላይ እያለ የሆነ ሰው ከአጠገቡ እንዳለ ተገነዘበ፡፡ አይኖቹን ሲከፍት እጅግ ጥንታዊ የሆነ ሰው ከአጠገቡ ቆሞ ተመለከተ፡፡

አዛውንቱ ፈገግ አሉና «በስተመጨረሻ ደርሰሀል። የምትጠይቀኝ ነገር አለህ?» ሲሉ ጠየቁት። ፈላጊውም «አይ የለኝም» ሲል መለሰላቸው፡፡ አዛውንቱ ከልባቸው ሳቁ፡፡ ሳቃቸው በሸለቆው ዙሪያ ተስተጋባ፡፡

«ስለዚህ አሁን ተመስጥኦ ምን ማለት እንደሆነ ተረዳህ?» ብለው ጠየቁት

ሰውየውም «አዎ» ሲል መለሰ፡፡

የተከሰተው ነገር ምን ነበር?

ከሰውየው ጥልቅ ህልውና መንጭቶ ‹‹በቃኝ›› ካስባለው እርግጠኝነት ጋር መላው ግብ-ተኮር የሆነው የአእምሮ መውተርተርና መጣጣር ጠፋ፡፡ ‹‹በቃኝ›› ብሎ ከገባበት የምስጠት ህይወት በኋላ ሰውዬው የበፊቱ አይነት ሰው አልነበረም፡፡ ‹‹በቃኝ ›› ካለ በኋላ ወደ ማንምነት ተቀይሮ ነበር። ይህን ጊዜ ነበር በቡራኬ ሙላት የተጥለቀለቀው፡፡ ይህን ጊዜ ነበር የተመስጥኦን ትርጉም የተረዳው፡፡

ተመስጥኦ ከግብ ተኮርነት ነጻ የሆነ የአእምሮ ሁኔታ ማለት ነው።

በሌላችም መንፈሳዊ ከፍታዎች ፍቅር መልካምነት እና ርህራሄ ላይ የምትደርሱት ግብ ተኮር እና ምክንያታዊ ከሆነው የአእምሮ ሁኔታ ልቃቹ ስትገኙ ብቻ ነው።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የአእምሮ ሰርከስ

ከእብደት ነፃ የምትሆነው መቶ በመቶ ከአእምሮህ ሰርከስ ከወጣህ ብቻ ነው።

ምንጭ ፦ የህይወት ኬሚስትሪ (ሳድጉሩ)
ተርጓሚ ፦ ሀኒም ኤልያስ

አእምሮን ሰርከስ ብለን የምንጠራው ለምንድነው? ሰርከስ ትርምስ ሳይሆን ሆን ተብሎ የተመሰቃቀለ እንዲመስል የተደረገ በጣም የተቀናጀ እንቅስቃሴ ነው፡፡ ሰርከስ በአንድ ደረጃ የተመሰቃቀለ ሲሆን፣ በሌላ በኩል ግን በጣም የተቀናጀ ተግባር ነው፡፡ በአንጎል ውስጥ የነርቭ ሴሎች እንዳለ የሚቀጣጠሉበትን እየተፈጠረ መንገድና ምን ብትመለከት ትደነቃለህ፤ በዚህ እንቅስቃሴ ውስጥ እጅግ በጣም ጥሩ የሆነ የአብሮነት ስሜት አለ፡፡ ወደ የሰውነት አሠራር ስርኣት እየተተረጎመ ያለውም ይህ አብሮነት ነው፡፡ በአንጎል ውስጥ እጅግ በጣም የተቀናጀ ጨዋታና እንቅስቃሴ ስላለ ብቻ በዚህ አካል ውስጥ አንድ ቢሊዮን ነገሮች እየተከሰቱ ነው። ግን እንደ አለመታደል ሆኖ የብዙ ሰዎችን ተሞክሮ ስንመለከት አእምሮ የተመሰቃቀለ ሆኗል፡፡ አእምሯቸው ልክ እንደ ሰርከስ ቢሆንም፣ ሁለቱም የሰርከስ ገጽታዎች ቢኖሩትም፣ ወደ አእምሯዊ እንቅስቃሴያቸው ስንመጣ ተሞክሯቸው ያመጣላቸው የተመሰቃቀለ አእምሮ ሆኖ እናገኘዋለን።

ታዲያ የዚህ ሰርከስ አማራጭ ምንድነው? ይህ ሰርከስ ወደ ታላቅ ከፍታ ሊወስድህ ወይም ደግሞ በራስህ ውስጥ ወዳለ የገሃነም ጥልቀት ሊወረውርህ ይችላል፡፡ እነዚህ ሁለት አማራጮች በእያንዳንዳችን ውስጥ ያሉ ሲሆን፣ ዋናው ነገር ይህንን ሰርከስ እንዴት እየመራነው ነው፣ ለምን ያህሉስ ሀላፊነት ወስደናል? የሚለውን ጥያቄ መመለስ ነው። አእምሮ ለአንድ ሰው ደስ የሚያሰኝ፣ ለሌላው ሰው ደግሞ የማሰቃያ መሳሪያ የሚመስለው ለምንድነው? በሕይወታችን ውስጥ አእምሮ እጅግ ተአምረኛ የስኬት መሣሪያና በተነፃፃሪ ደግሞ የመከራ ማምረቻ ማሽን የሆነው ለምንድነው? የሰው ልጅ እየደረሰበት ያለው መከራ ሁሉ በአእምሮው ውስጥ የተመረተ ነው። በዚህች ፕላኔት ላይ የሚኖሩ ሰዎች የአእምሮ ስቃይን መሸከም ባለመቻላቸው፣ የአእምሯቸውን ምስቅልቅል ለመቅረፍ ሲሉ ከትክክለኛው መንገድ የተለዩና ጤናማ ያልሆኑ ነገሮችን ፈጥረዋል፡፡ እነዚህ ጤናማ ያልሆኑ ነገሮች ጊዜያዊ እፎይታ ሊሰጡዋቸው ቢችሉም፣ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ግን ምስቅልቅሉ እንዲጨምር ያደርጋሉ እንጂ አያጠፉትም፡፡

ከዚያም አእምሮህ በብዙ ማንነቶች ተለይቶ የሚታወቅ ስለሚሆን የመለኮት መሰላል  ‌ መሆን ሲገባው ወደ ገሃነም የሚወስድ ደረጃ ይሆናል፡፡ አእምሮ አንድ ጊዜ በሆነ ማንነት ተለይቶ ከታወቀ፣ ግንዛቤህ የተዛባ ይሆናል፤ ይህ መዛባት ደግሞ በሁሉም የሕይወትህ ገፅታዎች ውስጥ ይንሰራፋል። ማንኛውም ሰው ራሱን በፆታው፣ በቤተሰቡ፣ በብቃቶቹ፣ በማህበረሰቡ፣ በዘሩ፣ በእምነቱ፣ በሀገሩ ወይም በሕይወቱ ውስጥ በሚወስዳቸው ሌሎች ሚሊየን መለያዎች ውስጥ የሚያስቀምጥ ከሆነ፤ ራሱን ወደ ራሱ የመጨረሻ ተፈጥሮ ይመራል።

የአእምሮ ሰርከስን እንደ ተዘበራረቀ ሳይሆን በተአምራዊ ሁኔታ እንደተቀናጀ ተግባር አድርገህ የምታይ ከሆነ፣ አእምሮህ በምንም አይነት መለያ የሚታወቅ አይሆንም፤ ይህ ደግሞ በጣም አስፈላጊና ወሳኝ ነገር ነው፡፡ አእምሮ ሁሉንም ነገር ያለማቋረጥ እንደሚቆርጥ ስለት ነው፡፡ በአንድ ነገርና በሌላ ነገር መካከል የመለየት ችሎታህ የመጣው በአእምሮህ ምክንያት ብቻ ነው፡፡ በመሬትና በወንበር መካከል ያለውን ልዩነት ማወቅ የቻልከው አእምሮህ እየሰራ ስለሆነ ብቻ ነው፡፡ በግድግዳው በኩል ሳይሆን በበሩ መግባት እንዳለብህ ያወቅከው አእምሮህ ስለሚሰራ ብቻ ነው፡፡ የአእምሮ እንቅስቃሴ ከሌለ ምንም ነገር መለየት አትችልም፡፡

ቢላዋ ማንኛውንም ነገር ያለምንም እንከን በጥሩ ሁኔታ መቁረጥ ካለበት፣ የሚቆርጠው ነገር በእሱ ላይ እንዳይጣበቅ መጠንቀቅ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ የሚቆርጣቸው ቁርጥራጭ ነገሮች ቢላዋው ላይ የሚጣበቁ ከሆነ፣ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ይህ ቢላዋ የማይረባ ይሆናል። ሽንኩርት በከተፍክበት ቢላዋ ማንጎ ወይም ፖም ብትቆርጥ፣ የቆረጥከው ማንጎ ወይም ፖም የሽንኩርት ጣዕም ይኖረዋል፡፡ በሌላ አነጋገር አእምሮህ በአንድ ወይም በሌላ ማንነት ከታወቀ፣ በዚያ በታወቀበት ሰንሰለት ‌ ይታሰራል፡፡ ይህ ነገር አንድ ጊዜ ከተከሰተ ደግሞ፣ ሙሉ በሙሉ የተዛባ የአእምሮ ልምድ ይኖርሀል።

አእምሮህ አንድ ጊዜ በሆነ ነገር ተለይቶ የታወቀ ከሆነ፣ ይህ ተለይቶ የታወቀበት ማንነት በአንድ ደረጃ ላይ ብቻ የሚቀር ሳይሆን በብዙ ደረጃዎች ላይ የሚኖር በመሆኑ፣ ሁሉም ነገር የተመሰቃቀለ ይሆናል፡፡ አንድ ጊዜ በሆነ ነገር ተለይተህ የታወቅክ ከሆነ፣ የአእምሮህ ሰርከስ ወደ የትኛውም ትልቅ ጫፍ በፍጹም መውጣት የማይችል ትርምስ ብቻ ይሆናል፡፡ መጠጦችን፣ አደንዛዥ እጾችን እና ሁሉንም ዓይነት ነገሮችን የሚሞክሩ ሰዎች፣ ይህንን ልምዳቸውን ማቆም የሚችሉት በዚያ ማንነት መለየታቸውን ሲያቆሙ ብቻ ነው፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"መምህር ሆይ ስለጋብቻ ምን ትላለህ?"

እሱም አለ፦

"የተወለዳችሁት አብራችሁ ነው ። አብራችሁም ለዘለአለም ትኖራላችሁ ። የሞት ነጫጭ ክንፎች ቀናችሁን ባጨለሙባችሁ ጊዜም አብራችሁ ትሆናላችሁ።
አዎን ሌላው ቀርቶ በፀጥተኛው የእግዚአብሄር ዝክር ውስጥ እንኳ አብራችሁ ትኖራላችሁ…

"ነገር ግን በአብሮነታችሁ ውስጥ ክፍት ስፍራወች ይኑሩ ።
እርስ በእርስ ተፋቀሩ እንጂ የፍቅር ሰንሰለት አታብጁ። ይልቅስ በነፍሶቻችሁ ዳርቻዎች መካከል የሚንቀሳቀስ ባህር ይኑር…

"እርስ በእርሳችሁ ፅዋችሁን ተሞላሉ እንጂ ከአንድ ፅዋ አትጠጡ ።
ከዳቦወቻችሁ አንዳችሁ ለሌላችሁ ስጡ እንጂ ከአንድ ቁራሽ ዳቦ አትብሉ ። በአንድነት ዘምሩ፣ በአንድነት ጨፍሩ ።
ደስም ይበላችሁ ። ነገር ግን እያንዳንዱ ለብቻው ይሁን። የክራር ክሮች እንኳን በአንድ ሙዚቃ አብረው ቢርገበገቡም የታሰሩት ለየብቻ አይደለምን?…

"ልቦቻችሁን ስጡ እንጂ አንዳችሁ የሌላችሁን ልብ አትያዙ።
ልቦቻችሁን ሊይዝ የሚችለዉስ የህይወት እጅ ብቻ አይደለምን?…

"ደግሞም አብራችሁ ቁሙ እንጂ በጣም ተቀራርባችሁ አትቁሙ ። የቤተ መቅደስ ምሰሶዎችም ተራርቀው ነውና የሚቆሙት ።
ደግሞስ የባሉጥ ዛፍና ጥድ አንዳቸው በሌላኛው ጥላ ስር ተሸፍነው ያድጋሉን?"

ምንጭ ፦ The prophet(ነብዩ)
ደራሲ ፦ ካህሊል ጂብራን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እውነትን ፍለጋ

ምንጭ ፦ከፈላስፎች አለም

የሰው ልጅ እውነትን በመሻት ሂደቱ ውስጥ በተለያየ አቅጣጫ ሲያካሄድ የቆየው ውስጣዊና ውጫዊ ጉዞ የታሪኩን እኩሌታ አስቆጥሯል ለማለት ይቻላል። አንዳንዱ ሀይማኖትንና መንፈሳዊነትን መሰረት በማድረግ፣ ገሚሱ ፍልስፍናን በመንተራስ የተቀረውም ሳይንስን በመሞርኮዝ ሁሉም በየፊናው የህይወትን ትርጓሜ ለመረዳትና በዙሪያው ያለውን እውነታ ለመገንዘብ፣ ግንዛቤውንም በመሰሎቹ ዘንድ ለማስረጽ ታትሯል። ይህም ሆኖ ሁሉንም ከሚያስማማ፣ በሁሉም ሰው ዘንድ ተቀባይነት ካለው የጋራ ድምዳሜ መድረስ የተሳነው ይመስላል።

በመሆኑም በዚህ የረዥም ዘመን ሂደት እውነት በሶስት መልክ ተተርጉሞ ከሶስት የተለያዩ ድምዳሜዎች ተደርሷል። አንዳንዶች እውነት ከሁኔቶችና ከሰዎች አመለካከት ጋር የማይለዋወጥ ፍጹም ሀቅ ነው ሲሉ ሌሎች በበኩላቸው እውነት እንደየሰዉ አመለካከትና ግላዊ ስሚት የሚለያይ አንጻራዊ ክስተት መሆኑን ይጠቁማሉ። በሶስተኛው ጎራ የሚፈረጁት ደግሞ እውነት ከቶውኑ ሊታወቅ የሚችል አይደለም ከሚል ድምዳሜ ደርሰዋል።

ከዚህ አኳያ የእውነትን አንጻራዊነትና ፍጹማዊነት በተመለከተ ከሶቅራጥስ ጊዜ ጀምሮ ሲካሄድ የቆየው የማያባራ ሙግት አሁንም መቋጫ ያልተገኘለት ነው። በርግጥ ብዙዎች ነባር እንጂ አዲስ እውነት የለም እንደሚሉት በዚህ ዘመን ስለ እውነት አንጻራዊነት የሚካሄዱ ሰጣ ገባዎች የጥንቱን መሰረት ያደረጉ ቅጥያዎች ናቸው።

እውነት ከሰው ሰው የሚለያይ አንጻራዊ ክስተት ነው ብለው ከሚያምኑ ጥንታዊ ፈላስፎች ውስጥ በግምባር ቀደምትነት የሚነሳው የአፕዴራው ሱፊስት ፕሮታጎረስ ነው። የፕሮታጎረስ የአንጻራዊነት ድምዳሜ መሰረት ያደረገው የሰው ልጅ ስለ ገሀዱ አለም ያለው እውቀት በህጸጽ የተሞላ መሆኑ ላይ ነው።

ሰው የገሀዱን አለም እውነታዎች መገንዘብ የሚችለው በስሜት ህዋሳቱ አማካኝነት ነው። ሆኖም የሰው የስሜት ህዋሳት ከሰብአዊ የአፈጣጠር ገደብ አኳያ ነገራትን ሙሉ ለሙሉ መመልከት አይችልም። ቀጥ ያለ ብረት ውሀ ውስጥ ሆኖ ሲታይ የተጣመመ መስሎ ይገኛል። የብረቱን መጣመም የሚፈጥረው የሰዎች የእይታ ግድፈት ነው። ስለሆነም
የስሜት ህዋሶቻችን አቅምና ሀያል ነገራትን በትክክል ለመመልከትና ለመገንዘብ የሚያስችል አይደለም።

ነገራትን በትክክል ለመገንዘብ በሚል እሳቤ በሰው ልጅ የተፈበረኩ የተለያዩ ማሽኖች ቢኖሩም የነገራትን ትክክለኛ ህልውና ለማሳየት ብቁ አይደሉም። በርግጥ ማይክሮስኮፕና ቴሌስኮፕን የመሳሰሉ በሰው ልጅ የተፈበረኩ የማጉያ መነጽሮች ያለጥርጥር የእይታ አድማሳችንና አቅማችንን ያሰፋሉ። ድምጽን የሚያጎሉ ድምጽ ማጉያዎች የሰው ልጅ ከመስማት ችሎታው በላቀ እንዲያደምጥ ያስችሉታል። ይህም ሆኖ እነዚህ ሰው የፈበረካቸው መሳሪያዎች ፍጹምና እንከን የለሽ ባለመሆናቸው የነገራትን እውነተኛ ህልውና በትክክል የሚያመላክቱ አይደሉም።

በመሆኑም የሰው ልጅ በጎዶሎ ሀይሉ ማግኘት የሚችለው እውቀት ጎዶሎ ይሆናል" የሚያገኘውም እውቀት ሌሎች ከሚያገኙት የተለየ ነው ሁለት ሰዎች አንድን እውነት ፍጹም ተመሳሳይ በሆነ መልኩ ሊመለከቱ አይችሉም። በዚህ የተነሳ እውቀት እንደየሰዉ አተያይና ግላዊ ስሜት የሚለያይ ይሆናል" ለእኔ እውነት የሆነው እውነትነቱ ለእኔ ብቻ ሲሆን ለአንተ እውነት የሆነው እውነትነቱ ላንተ ብቻ ይሆናል።

ከዚህም ባሻገር የሊዮንቲየሙ ጆርጂየስ የፕሮታጎረስን የአንጻራዊነት አስተሳሰብ ይበልጥ በማስፋት ለኒሊዝምና ስኬፕቲዝም አመለካከት መሰረት ጥሏል። በኒሊዝም አራማጆች ዘንድ እውነት የሚባል ነገር ከነአካቴው የለም። እውነት የሚለው አስተሳሰብ በራሱ ውሽት ነው። ፈይራቤንድ እንዳስቀመጠው ‹‹ፍጹም የሆነው እውነት ፍጹም የሆነ እውነት አለመኖሩ ብቻ ነው›

ከስኬፕቲክስ ጎራ የሚፈረጁት ደግሞ እውነት የሚባል ነገር ቢኖር እንኳ ማወቅ አይቻልም ባይ ናቸው። እውነት የሚባል ነገር የለም ቢኖርም እውነትን ማወቅ አይቻልም የሚለው የነጆርጂየስ አመለካከት ፍሬድሪክ ኒቼንም የሚያስማማ ይመስላል። ኒቼ እውነተኛውን መንገድ አስመልክቶ እንዳስቀመጠው ‹‹እኔ የራሴ የሆነ መንገድ አለኝ፤ አንተም የራስህ መንገድ ይኖርሀል። ብቸኛውን፣ ትክክለኛውንና እውነተኛውን መንገድ በተመለከተ - የለም››

ከዚህ አመለካከት በመነሳት ጆርጂየስ ሶስት መሰረታዊ መርሆዎችን አስቀምጧል። አንድ - እውነተኛ ህልውና የለም። ሁለት - ሊኖር ቢችል እንኳ ሰው እውነታውን ማወቅ አይችልም። ሶስት በሆነ አጋጣሚ እውነትን ማወቅ ቢችል እንኳ ያወቀውን ለሌሎች ማሳመን አይችልም።

እነዚህን የኒሊዝምና ስኬፕቲዝም አመለካከቶች አጥብቀው የሚቃረኑ ፈላስፎች በበኩላቸው አመለካከቶቹ በራሳቸው መስፈርት ውድቅ የሚሆኑ፣ እርስ በርሳቸው የሚጻረሩ አመለካከቶች መሆናቸውን ይገልጻሉ። ምክንያቱም እውነት የሚባል ነገር ከሌለ የኒሊዝም እውነቶችም እውነት አይደለም ማለት ነው" ማንኛውንም ነገር ማወቅ አይቻልም ብለን ካሰብን ደግሞ ቢያንስ ማወቅ እንደማይቻል ማወቃችን በራሱ ምን ሊባል ነው?

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ፍቅር መራር ትዝታዎቹን አስታቅፎህ እብስ ብሎ ይጠፋል…

በፍቅር ዘንድ … ትላንት ወይም ዛሬ፣

ዛሬ ወይም ነገ…

እዚህ ወይም እዚያ ብሎ ነገር የለም፡፡

ሁሉም ወቅቶች የፍቅር ወቅቶች ናቸው፡፡ የትኛውም ቦታ ቢሆን ለፍቅር ቤተ መቅደስነት የተገባ ክቡር ነው፡፡

ፍቅርን … ወሰንም ሆነ ዳር ድንበር

ካቴናም ሆነ የተዘጋ በር አይገድበውም፡፡

የትኛውም መሰናክል ጉዞውን ያሰናከለው ፍቅርም በተቀደሰው የፍቅር ስም ለመጠራት ባልተገባው፡፡

ዘወትር፣ ፍቅር ዕውር ነው ብላችሁ ስታወሩ እሰማለሁ፡፡ … አዎን … አፍቃሪ በተፈቃሪው ላይ አንዳችም እንከን አያይም ማለታችሁ ነው፡፡ እኔ ግን እላችኋለሁ … ይሄ ዓይነት አለማየት የማየት ከፍታ ጫፍ ነው፡፡

በምንም ነገር ላይ እንከን አታዩ ዘንድ ምነው ሁሌ በታወራችሁ፡፡

አይይ … የፍቅር ዓይኖችማ … ንፁህ፣ የጠሩና ሰርስረው የሚያዩ ብሌኖች ናቸው፡፡ ስለዚህም ምንም እንከን አያዩም፡፡

አዎን … ፍቅር ዓይናችሁን ሲያበራው … ያኔ … ለፍቅራችሁ ያልተገባ የቱንም እክል አታዩም፡፡ በዕርግጥም፣ ፍቅር አልባ ሸውራራ ዓይን ብቻ ነው በሌሎች ላይ እንከን ፍለጋ የሚተጋ፡፡ የትኛውም የሚያያቸው እንከኖችም … የሌላም ሳይሆን የራሱ ናቸው፡፡


The book of midrad
በሚካዔል ኔይማ
ትርጉም -ግሩም ተበጀ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እንዴት ናችሁ፤ እናንተ ስግብግቦች!!

“እሱ ሸንቋጫችን ነው፣ እኛ ደግሞ እረፍት የለሽ አውሬዎች ይነካካን እንዲቆሰቁሰን እንፍቀድለትና ሰላማችንን እንጣ!”

እሱም አለ...
“እንዴት ናችሁ፤ እናንተ ስግብግቦች፣ ጥላቻን አነፍናፊ፣ ትርፍ አጋባሽ የአብርሀም ልጆች... እናንተ ለፍላፊዎች አሻማጆች፣... እናንተ አስመሳዮች አትገድሉም፣ አትሰርቁም፣ አትዘሙቱም ምክንያቱም ፈሪ ናችኋ። መልካም ምግባራችሁ፣የፍርሀት ውላጆች በመሆናችሁ የመጣ ነው።... እናንተ አህዮች! ረሀብ፣ ጥም፣ ብርድ እና ግርፊያው ቢፀናባችሁም ትጠገረራላችሁ። ትለፋላችሁ። ለራሳችሁ አንዳችም ክብር የላችሁም።

መልካምነታችሁም የጉስቁልና ውላጆች በመሆናችሁ የመጣ ነው:: እናንተ የቀበሮ ባህታዊያን ከአንበሳው ጉድጓድ ውጪ ትቆማላችሁ። ከፈጣሪም መኖሪያ ውስጥ አትገቡም.. እናንተ የሌዊ ልጆች አምላካችሁን በገንዘብ የምትለውጡ፡፡

...... እናንተ አክራሪ፣ ራስ ወዳዶች፣ የራሳችሁን ፊት ትመለከቱና እንደናንተው ፅንፈኛና ራስ ወዳድ ዓይነት አምላክ ትፈጥራላችሁ፡፡ ከዛም ራሳችሁን ዝቅ አድርጋችሁ በመስገድ ታመልካላችሁ። ስለምን? እናንተኑ ይመስላላ!!
....እናንተ የማትሞት ነፍሳችሁ ሸቃጭ የሆነችው በራፋችሁ ላይ ተቀምጣችሁ ለደሃ ሳንቲም በመመፅወት ለእግዜር ታበድራላችሁ᎓᎓ በመዝገብም ታሰፍራላችሁ:: ይህንንም  በአፀደ ነፍስ ፈጣሪ ፊት ታቀርባላችሁ። በምትኩም ከማይጠፋው፣ ከማያልቀው ሚሊዮኖች ለመሰብሰብ።
... እናንተ፣ ዋሾዎች የጌታን ትዕዛዝ የናቃችሁ የምትገድሉ፣ የምትሰርቁ፣ የምትዘሙቱና በኋላ የምታለቅሱ ፣ ደረታችሁን የምትደቁ ፡ - መሰሪ ሰይጣኖች...."

የመጨረሻው ፈተና
ኒኮስ ካዛንታኪስ

@Zephilosophy

ካህሊል ጂብራል

የመካነ መቃብራት ጩኸት

ተራኪ from admin

@zephilosophy

ስለ ፀሎት
ሚርዳድ
ድርሰት - ሚካዬል ኔይሚ
ተርጓሚ እና ተራኪ ግሩም ተበጀ

@zephilosophy

" ቃልም ስጋ ሆነ" ]
( ኤፍሬም ስዩም)

ስለኔ ስላንቺ ለፃድቃን እንዳልነግር
መንነው ሄደዋል
የኔና አንቺን ፍቅር
ለእሳት ለንፋስ ብሳል ለመላዕክት...
ዝም ነው መልሳቸው
የኔና ያንቺ አይነት - ፍቅር መች አላቸው።
:
ፃድቃንንም ትቼ
መላዕክትን ትቼ
አርያም ገብቼ
ስለቴን አግብቼ ለእግዚአብሔር ብነግረው
እግዜሩም ዝም ነው
የኔና ያንቺን ፍቅር - ሠው ሆኖ መች አየሁ።

@zephilosophy

✍ ካለፈው የቀጠለ

በማንኛውም የፍልስፍና አስተሳሰብ ውስጥ ፅንፍ የያዙ አመለካከቶች እንደምናገኝ ሁሉ ሁለቱን ፅንፎች በጋራ አዋህደው የሚያቀነቅኑም አሉ። በ«ለውጥ» አስተሳሰብ ዙሪያ የሄራክሊተስንና የፓርሜኒደስን አስተሳሰብ በማዋሃድ አዲስ ፈለግ ለመቀየስ የሞከረው ፈላስፋ ፕሌቶ ነበር። ለፕሌቶ ሁለት ዓይነት የዕውቀት መረዳቶች ሲኖሩ እነሱም «የሆነው ነገር» እና «የሚሆነው ነገር» ተብለው የሚከፈሉ ናቸው። በፕሌቶ አስተሳሰብ «የሆነው ነገር» በዓለም ላይ _ ባለው ነገር ላይ የተመሠረተና በሰው አእምሮም ልንረዳው የምንችለው ሲሆን፤ ‹የሚለወጠው ነገር» ወይም «ለውጥ» ደግሞ በዓለም ላይ ያለና  ከስሜት ሕዋሳችን በአንዱ የምንገነዘበው ነው።

‹‹የሆነው ነገር» በአእምሮ የምንረዳው ሆኖ የሌለ (በዓይናችን ልናየው የማንችለው) ነው፤ «የሚለወጠው ነገር» ደግሞ በስሜት ሕዋሳችን ልንረዳው በመቻላችን ልናየው የምንችለው የዚህ ዓለም ነገር ነው። ‹‹የሆነው ነገር» የማይለወጥ እውነታን የያዘ ሲሆን፤ «የሚለወጠው ነገር›› ግን የክስተት መለዋወጥን የምናይበት ይሆናል። ይኸ የፕሌቶ ነገሮችን በሁለት ከፍሎ «የሆኑ ነገሮች›› እና ‹‹የሚለወጡ ነገሮች» አስተሳሰቡ እነሆ እስከዛሬ የብዙዎችን አእምሮ ገዝቶ ዘልቋል። በአጭሩ ‹‹ለውጥ» በስሜት ሕዋስ የምንረዳው መሆኑ ሄራክሊተስን እንድንደግፍ ሲያደርገን፤ በአእምሮ የማንረዳው (የማናውቀው) የመሆኑ ነገር ደግሞ «ለውጥ የሚባል ነገር የለም» የሚለውን የፓርሜኒደስን ሐሣብ እንድንይዝ ያደርገናል።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ለውጥ -«የቀደመውና የኋለኛው መለኪያ ነች

ምንጭ ፦ ጥበብ ቅፅ 3 (ጲላጦስ)

የማይለወጥ ምን አለ? ከፈጣሪ በስተቀር! እሱ እንደማይለወጥ እርግጠኛ ብንሆንም «ይለወጣል» የሚሉንን ተከራካሪዎች ሐሣብ ከማቅረብ ደግሞ ወደኋላ አንልም። እንኳን በዘላለም ውስጥ ለሚኖረው ለ«እሱ» ይቅርና እኛስ በዚህች አጭር የዕድሜ ዘመናችን ስንቱን እንለውጣለን፤ እንለወጣለንም!

«ለውጥ›› አቻ ትርጉም ሲፈልጉለት «እንቅስቃሴ፤ ከነበረው ውስጥ አዲስ ነገር መፍጠር፤ ወደመሆን መምጣት (ማምጣት) እንዲሁም ማለፍ ወይም መለየት» በማለት ያስቀምጡልናል። እንግዲህ «ለውጥ»ን በዚህ መነጽር ስንመለከተው በቋሚና በሚንቀሳቀስ ነገር መካከል የሚገኝ ክስተት ይሆንብናል። በ«ጊዜ›› እና ‹‹ዘላለማዊነት› መካከል የተሰነቀረ ተቃርኖም ነው። የሚለወጥ ነገር ሁሉ በ«ጊዜ» /time ሲገለፅ፤ የማይለወጠው ነገር ደግሞ (የማይለወጥ ነገር ከአለ! እሱን ዘላለማዊ /eternal/ እንለዋለን። ወደ አሳብያኑ የ«ለውጥ» ምንነት ለመዝለቅ ደግሞ ቀጣይዋን ዕድሜ ጠገብ ትርጉም እናስቀድም፡- «ለውጥ› ይሉናል ጥንታዊ አሳብያን፦ «የቀደመውና የኋለኛው መለኪያ ነች።

እንደአሳብያኑ እምነት በጊዜ ውስጥ የሚኖር ማንኛውም ነገር ይለወጥ ዘንድ የግድ ይሆናል። ይኸ ማለት ግን የሚኖር ነገር ሁሉ ይለወጣል ማለት እንዳልሆነ ደግሞ ይነግሩናል፤ በአንድ የዘመን ሂደት ሳይለወጥ «ፀንቶ» የቆየን ነገር እንደማይለወጥ ማሰብም ይቻላልና ባይ ናቸው። ዞሮ ዞሮ የለውጥ ወይም አለመለወጥ መለኪያው ጊዜ ከሆነ «ለውጥ» በራሱ ከጥንት እስከዛሬ የፍልስፍናው ዓለም በቂ ምላሽ ያጠረው አስቸጋሪ ጥያቄ ሆኖ እንዲዘልቅ አድርጐታል። የጥንት የግሪክ ፈላስፎች በ«ለውጥ» ጉዳይ እጅግ አጥብቀው የሚያስቡና የሚከራከሩ ነበሩ። እንዲያውም ለውጥን እንደአንድ የፍልስፍና ዘርፍ የሚያጠኑ ተማሪዎች በዚያ ዘመን የነበሩ ሲሆን መጠሪያቸውም ‹‹ፊዚስት» ይባል ነበር። የፊዚክስ የቀድሞ ትርጓሜም የእንቅስቃሴ (በዓለም የምናያቸው ነገሮች እንቅስቃሴና ለውጥ ጥናት) እንደነበር እናውቅ ዘንድ እግረ መንገድ ይነግሩናል።

የ«ለውጥ» /Change/ ክርክር ከጥንቱ ዘመን ፍልስፍና በመነሳት ስንመለከት ሁለት ተፃራሪ ጐራዎችን የፈጠሩ ታላላቅ አሳብያንን ከግሪክ እናገኛለን፦ ሄራክሊተስ እና ፓርሜኒደስ። ሄራክሊተስ ‹‹ማንኛውም ነገር ይለወጣል» የሚል የአንድ ፅንፍ አስተሳሰብ ይዞ ሲያራምድ፤ ፓርሜኒደስ ደግሞ «ማንኛውም ነገር አይለወጥም፤ ባለበት የፀና ነው» የሚል ሌላ ፅንፍ ይዞ ሲያራምድ ኖሯል። ይኸ ክርክርና ልዩነት እስከዘመናችን ፈላስፎች ድረስ የቀጠለ ቢሆንም እንደየጥንት የግሪክ ፈላስፎች አስተሳሰብ ግን አንድን ፅንፍ ይዞ ሲያራምድ አልተገኘም።

ሄራክሊተስ «የማይለወጥ ነገር የለም» የሚለውን አስተሳሰቡን ማረጋገጫ ሲያቀርብልን፡- «ማንም ሰው አንድ ወንዝ ላይ ሁለት ጊዜ ዘሎ መግባት አይችልም» በማለት ነበር። እንዴት? የሚል ጠያቂ ሲነሳበት፡- «መጀመሪያ የገባበት ወንዝ ውሃ አልፎ ሄዷልና በድጋሚ ዘሎ የሚገባው እኮ አዲስ ውሃ ውስጥ ነው» ይለዋል።

ሄራክሊተስ ከደቀመዛሙርቶቹ መካከል ክራቲለስ የሚባል ጐበዝ አሳቢ ይገኝ ነበር። ክራቲለስ ታዲያ የመምህሩን የሄራክሊተስንም አስተሳሰብ ከመቀበል አልፎ በመሄድ፡- «ዛሬ ለመግባባት የተጠቀምክበትን ቃላት እንኳን ከጊዜያት በኋላ በድጋሚ አትጠቀምበትም፤ ምክንያቱም የቃላት ትርጉም ከወቅት ወደ ወቅት ይለያያልና» በማለት የ«ለውጥ»ን መኖር ይኸን ያህል እንድናስበው ከተከራከረ በኋላ፡- «የነገሮች መለወጥን ለማሳየት እንኳን በጣታችን ምልክት ተጠቅመን ማሳየቱ ይሻላል» ይላል። በእሱ ዘመን ስለ «ለውጥ መኖር የተናገረው ቃል በሌላ ዘመን ሌላ ትርጉም ይዞ እንዳይበላሽበት መፍራቱን እግረ መንገድ መጠቆሙ ነው። ምንም እንኳን ይኸን የክራቲለስን አስተሳሰብ ‹የማይረባ ነው» በማለት አሳብያኑ ሊያጣጥሉት ቢሞክሩም በአንፃሩ የለውጥ መኖርን ለማሳመን የት ድረስ መሄድ እንደሚቻል ደግሞ የሚያሳይ ነው የሚሉም እናገኛለን

ይሁንና ፍልስፍና ወደአውሮፓ በዘለቀችበት ዘመን ለብዙዎች አሳብያን የፓርሜኒደስ ‹‹ምንም ነገር አይለወጥም፤ ቋሚና የፀና ነው የሚለው አስተሳሰብ ይበልጥ ተቀባይነት ወደማግኘቱ አዘንብሎ ነበር። በፓርሜኒደስ እምነት «ለውጥ በአእምሮ ልንረዳው የምንችል ነገር አይደለም፤ በአእምሮ የምንረዳው ነገር ደግሞ እውነት (እውነታ) ነው ብለን ከተቀበልን ለውጥ እውነት (እውነታ) አይደለም እንላለን» ይላል። የፓርሜኒደስ ሃሳብ እንግዲህ «ምንም ነገር አይለወጥም በሚለው ላይ ፀንቶ ቆመ። ከዚህ የፓርሜኒደስ አስተሳሰብ በመነሳት ወደፊት የገፋበት የእሱ ደቀመዝሙር የነበረው ዜኖ ነው።

ዜኖ ለውጥ የሚባል ነገር እውነት ያልሆነና በአእምሮ ለመረዳት የማይቻል መሆኑን የሚያሳየን፡- «የሚለወጠው ዓለም ብለን የምናስበው ነገር ሁሉ የስሜት ሕዋሳቶቻችን የፈጠሩብን የውሸት ሃሣብ መሆኑን እንድንረዳ በመጣር ነው። ይኸንንም ዜኖ የሚያሳየን ‹‹አያዎ» /paradoxes/ በተሰኘው ትንታኔው ይሆናል። በአውሮፓ የፍልስፍና አስተሳሰብ ታሪክ ቀጣዮቹ አራት የዜኖ «አያዎ»ች ከፍተኛ ዕውቅና የተሰጣቸው ናቸው።

የመጀመሪያው «አያዎ» /Paradox/ በ«ሀ» ቦታ ቆሞ ወደ «ለ» ቦታ ለመሄድ የሚፈልግን የአንድ ሰው «ድርጊት» የሚያሳይ ነው። «ይሁንና» ይለናል ዜኖ፡- «ይኸ ሰው ወደ «ለ» ቦታ ይሄድ ዘንድ መጀመሪያ የርቀቱን ግማሽ ይሄድ ዘንድ ግድ ይላል። ይሁንና አሁንም የርቀቱን ግማሽ ለመሄድ ሩቡን ርቀት መሄድ ደግሞ ይኖርበታል። ይሁንና አሁንም የርቀቱን ሩብ ለመሄድ ደግሞ አስቀድሞ አንድ ስምንተኛውን ርቀት መሄድ ይጠበቅበታል። እንግዲህ ርቀቱን እንዲህ እያካፈልን ከሄድን ሰውዬው ጉዞውን ፈፅሞ አይጀምረውም ማለት ነው፤ በዚህም «ለውጥ» ሊሆን የማይችል ነገር መሆኑን እንረዳለን» ይላል።

ከዚያ ቀጥሎ የሚመጣው ደግሞ ታዋቂው የኤሊ እና ጥንቸል «አያዎ» /Paradox/ ነው። የጥንቸል እና ኤሊዋን የሩጫ ውድድር አስመልክቶ ስንሰማው በኖርነው ታሪክ ውስጥ ጥንቸል ከኤሊ ቀድማ እንድትሄድ ዕድሉን እንደሰጠቻት እናስታውሳለን። በዚህ «አያዎ» ዜኖ ሊያረጋግጥልን የሚነሳው «ሐቅ» ደግሞ «ጥንቸሏ ኤሊዋን ቀድማት ልትሄድ እንደማትችል» ነው። «ምክንያቱም» ይለናል ዜኖ፡- «ኤሊዋ ቀድሞ የመሄድ ዕድል ከተሰጣት ኤሊዋ አንድ ሥፍራ ብትደርስ ጥንቸሏ ደግሞ ከኋላዋ ትደርሳለች ማለት ነው» በማለት በስዕል ያስቀምጥልናል። ‹‹ነገር ግን ጥንቸሏ ኤሊዋ የነበረችበት ቦታ ስትደርስ ኤሊዋ ከቦታዋ በመጠኑም ቢሆን ትንቀሳቅሳለች። እንዲህ ሲቀጥል ምንም እንኳን የሁለቱ ርቀት እየጠፋ ቢሄድም ጥንቸሏ ኤሊዋን አልፋ ለመሄድ አስቀድሞ የኤሊዋ ሥፍራ መድረስ ግድ ይላታል። ነገር ግን ጥንቸሏ የኤሊዋ ሥፍራ ስትደርስ ኤሊዋ በመጠኑም ቢሆን መንቀሳቀሷንና ሥፍራውን መልቀቋን ደግሞ አታቋርጥም። ስለዚህም ኤሊዋ በጥንቸሏ መታለፍ ስለማትችል ውድድሩን አሸነፈች» ይላል። ዜኖ ይኸን የለውጥ ሂደት የሚያሰላው ከ«ጊዜ» (time) አንፃር መሆኑን ልብ ይሏል!

እንዲህ ዓይነቱ የዜኖ የ«አያዎ» ክርክር የመምህሩን ፓርሜኒደስን ሃሣብ ለመደገፍ የሚያቀርበውና ለውጥ በአእምሮ መረዳት የማይደረስበት ወይም እውነት ያልሆነ ነገር ነው ለማለት ነበር።
✍ይቀጥላል✍

@Zephilosophy
@Zephilosophy

አስባለሁ ስለዚህም አለሁ

                                 ሬኔ ዴካርት

ምንጭ ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ፍሉይ አለም

ሬኔ ዴካርት Cogito, ergo sum ወይም አስባለሁ ስለዚህም አለሁ በሚለው አባባሉ ይታወቃል፡፡ ብዙዎች የዚህን አባባል ትርጓሜ አጣመው ያሰበ ብቻ ይኖራል የሚልን ትርጓሜ ሰጥተውታል፡፡ ድንጋይ አያስብም ይኖራል፤ አህያም አያስብም ግን ይኖራል... ሆኖም ዴካርት ማሰብ የመኖር መስፈርት ነው እያለን ሳይሆን፣ ሁሉንም የዓለም ነገር ጠርጥረን ልንጠረጥረው የማንችለው ነገር ቢኖር መኖራችንን ነው፤ ለመኖራችንም እርግጠኛ ማስረጃ የሚሆነን ማሰባችን ነው፡፡

የዴካርት ሃሳብ መነሻው ጥርጣሬ ነው፡፡ ከእለታት ባንዱ ቀን ድብን ያለ እንቅልፍ ውስጥ ሳለ ህልም አየ፤ ህልሙም የእውነት ይመስላል፡፡ በፍርሃትም ውስጥ እንዳለ ከእንቅልፉ ነቃ፡፡ ከዚያም ራሱን ጠየቀ፤ አሁንስ እያለምኩ ቢሆንስ? ይህም እውነተኛው ዓለም ባይሆንና የህልም ዓለም ቢሆንስ? ከዚህኛው ዓለም ላይስ ምን የእውነት የሆነ ነገር አለ? ዴካርት ራሱን ብዙ ጥያቄዎች ጠየቀው፡፡

1. የስሜት ህዋሳቶቻችን የሚነግሩንን እንዴት ማመን ይቻላል? ቢሳሳቱስ በውሃ ውስጥ የከተትነው ቀጥ ያለ እንጨት የተጣመመ መስሎ ይታየናል.... አውራ ጣቴን ወደ አይኔ ሳቀርበው ከጨረቃ ገዝፎ ይታየኛል... አንዳንዴ ሰው የጠራኝ ይመስለኝና እዞራለሁ ግን ማንም አልጠራኝም... እና እንዴት አይኔን፣ ጆሮዬን፣ ምላሴን እና ጠቅላላ ህዋሳቶቼን ልመናቸው?

2. አንዳንዴ በእኩለ ሌሊት እቃዣለሁ፤ ሆኖም ቅዠቱ የእውነት ይመስላል፡፡ ከእንቅልፌ እስክነቃም ድረስ እየቃዠሁ እንዳለሁ አላውቅም፡፡ እና አሁንስ እየቃዠሁ ቢሆንስ?

3. አሁን ላይስ አእምሮህ በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ በብልቃጥ የተቀመጠ ቢሆንስ፤ ሰይጣንም የፈለገውን ዓለም ብቻ እያሳየህ ቢሆንስ?

ዴካርት ብዙ ካሰበ በኋላ “አስባለሁ፤ ስለዚህም አለሁ” አለ፡ ሁሉንም ነገር ጠረጠረ፤ እናም መኖሩ ላይ ግን እርግጠኛ ሆነ፡፡ በህልምም ይሁን በቅዠት ዓለም አልያም በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ፣ ዴካርት አሁን ላይ እያሰበ ነው፡፡ በጭንቅላቱ ውስጥ ሃሳቦች እየፈሰሱ ነው፡፡ ሃሳቦቹ መልካም ይሁኑ መጥፎ፣ ጠቃሚም ይሁኑ የማይረቡ እያሰበ ነው፡፡ ሰይጣን የዴካርትን ጭንቅላት በላቦራቶሪ ውስጥ ለማስቀመጥ በቅድሚያ ዴካርት መኖር አለበት፡፡ የሌለ ነገርንም በላቦራቶሪ ውስጥ ባለ ብልቃጥ ውስጥ አስቀምጦ ሊያታልለው አይችልም፡፡ እናም ዴካርት አንድ የማይጠረጥረውን ነገር አገኘ መኖሩን፡፡ ምናልባትም በህልም ዓለም ውስጥ ይሆናል የሚኖረው፤ ምናልባትም ጭንቅላቱ ብቻ በሰይጣን ላቦራቶሪ ውስጥ ተቀምጧል፤ ሆኖም ይህ ሁሉ እንዲሆን የእርሱ መኖር ያስፈልጋልና
መኖሩን መጠራጠር አይችልም፡፡ ይህን ሃሳብም ለማሰብ የግዴታ እርሱ በቅድሚያ መኖር አለበት፡፡ ማሰብ የማይችል ነገር መኖር ይችላል፤ ነገር ግን በሁለንተና ውስጥ ህልው ያልሆነ (የሌለ ነገር) ማሰብ አይችልም፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

ሳይንስ የሰው ልጅን ሞት ያስቆም ይሆን?

ሀይማኖት ፣ ፍልስፍና እና ሳይንስ ስለሞት ምን ይላሉ?
Credit to sheger 102.1

@Zephilosophy

በህልሜ ፈጣሪ ተገለጠልኝ!!

ሙላ ናሱሩዲን እና ሁለት የሱፊ መምህራን ወደ መካ ጉዞ ጀመሩ። አንድ መንደር ውስጥም ገቡ፡፡ ይሄ የጉዟቸው የመጨረሻ ምዕራፍ ነበር። ገንዘባቸው በሙሉ አልቆ፣ ትንሽ ብቻ ቀርቷቸዋል። በቀራቸው ብርም ሃላዋ የተባለ ጣፋጭ ምግብ ገዙ፡፡ ነገር ግን ለሶስቱም የሚበቃ አልነበረም፤ በጣም ርቧቸዋል፡፡ ምን ያድርጉ? ለመከፋፈል አልቻሉም፤ ከተከፋፈሉ  ማንኛቸውንም አያጠግባቸውም፡፡

እናም ሁሉም “እኔ ከእናንተ አንጻር መኖሬ ጠቃሚ ነው፤ የእኔ ሕይወት መትረፍ አለበት” መባባል ጀመሩ።
የመጀመሪያው መምህር “ጾሜያለሁ፤ እድሜዬን ሙሉ ጸልያለሁ፤ እንደ እኔ ኃይማኖተኛ እና ቅዱስ የለም፡፡ እናም ፈጣሪ በኔ መትረፍ ይደሰታል። ሃላዋውን ስጡኝ” አላቸው።

ሁለተኛው መምህርም “አዎ! ልክ ነህ ልክ ነህ አውቃለሁ፡፡ አውቃለሁ። ታላቅ ኃይማኖተኛ ነህ። ግን እኔ ከሁላችሁም የላቀ እውቀት አለኝ። ሁሉንም መጽሐፍት አጥንቻለሁ። ሕይወቴን ሙሉ እውቀት ስፈልግ ኖሬያለሁ፡፡ ይህቺ ምድር ጿሚዎች አያስፈልጓትም᎓᎓ ምን ታደርግላታለህ፤ ልትጾምላት? ገነት ውስጥ ሆነህ መጸለይ ትችላለህ። ዓለም እውቀት ያስፈልጋታል። ዓለምን ድድብና ሞልቷታል፤ እኔን ማጣት የለባትም:: ሃላዋው ለእኔ መሰጠት አለበት::” አለ፡፡

ሙላ ናስሩዲንም እንዲህ አለ “እኔ እንደናንተ ቅዱስ አይደለሁም። እውቀትም የለኝም፡፡ ተራ ኃጢአተኛ ነኝ፡፡ እንደሰማሁት ፈጣሪ ለኃጢአተኞች ያዝናል፡፡ እናም ሃላዋው ለኔ ይገባኛል፡፡”

ሁሉም ሊስማሙ አልቻሉም። በመጨረሻም በአንድ ነገር ተስማሙ፡ ፡ “ሶስታችንም ሃላዋውን ሳንበላ እንተኛ እናም ፈጣሪ ይፈርዳል። ፈጣሪ ጥሩ ህልም ያሳየው በጥዋት ይበላዋል።” ተባባሉና ተኙ፡፡

በጠዋት የመጀመሪያው መምህር እንዲህ አለ “ከእኔ ጋር ማንም ሊወዳደር አይችልም᎓᎓ ሃላዋውን ስጡኝ፤ በህልሜ የፈጣሪን እግር ስሜያለሁ። ማንም ከዚህ በላይ አይመኝም፤ ምን ያህል የሚያስደስት ህልም ነው?”

ሁለተኛውም ባለእውቀት መምህሩም እየሳቀ እንዲህ አለው “ይሄ ምንም አይደለም፤ ፈጣሪ አቅፎ ስሞኛል:: አንተ እግሩን ነው የሳምከው? እኔን ግን አቅፎ ስሞኛል:: ሃላዋው የታለ? የኔ ነው።”

ሁለቱም ናስሩዲንን እያዩ “አንተስ፤ ምን አይነት ህልም አየህ?” አሉት።

ናስሩዲንም መለሰላቸው “እኔ ምስኪን ኃጢአተኛ ነኝ መነገር የማይገባው ህልም ነው ያየሁት። ንገረን ካላችሁ ግን ልንገራችሁ:: በህልሜ ፈጣሪ ተገለጠልኝ እና እንዲህ አለኝ አንተ ሞኝ ምን ትሰራለህ? ተነስ ሃላዋውን ብላ::

እናም ተነስቼ ሃላዋውን በላሁት፤ ማንስ የእሱን ትዕዛዝ ይጥሳል? አሁን ምንም ሃላዋ የለም::”
😂😂😂😂


@Zephilosophy
@Zephilosophy

ነፃ ፍቃድ

ነጻ ፍቃድ የሚለውን ሃረግ በአጭሩ ስንፈታው የመምረጥ ነጻነት ማለት ይሆናል፡፡ የሰው ልጅ ነጻ ኾኖ ምርጫዎቹን ይመርጣል የሚለው ሃሳብ ለዘመናት የሰው ልጆችን ሲያከራክር ቆይቷል። ኃይማኖተኛው ፈላስፋ ቅዱስ አውግስቲን የፈለግነውን የመምረጥ ነጻ ፍቃድ አለን፤ ኾኖም ለምርጫዎቻችን ዋጋ እንከፍላለን ይለናል፡፡ አለማትን የፈጠረው እግዚአብሔር ከፊትህ ማር እና ሬት፣ ጽድቅን እና ኩነኔን አስቀምጦልሃል፤ መርጦም የመብላት ነጻነቱ ያንተ ነው᎓᎓ ነገር ግን የኃጢአትህንም፣ የጽድቅህንም ዋጋ ከሰማይ ቤት ትቀበላለህ። አንዳንዶች የኃይማኖተኞችን የነጻ ፍቃድ አስተምህሮ ምኑን ነጻ ፍቃድ ሆነ? ይላሉ፡፡ ሰው ይህን ካደረግክ በእሳት ትቃጠላለህ እያሉ ማስፈራራት እንዴትስ ነጻነት ተሰጥቶናል ለማለት ያስችለናል? ሆኖም እኔም አንተም ለምርጫዎቻችን ሰማይ ቤት ሳንሄድም ዋጋ እንደምንከፍል እናውቃለን፡፡ ሁሌም ቢሆን የቀን ተቀን ውሎህ ላይ  መልካም ውሳኔዎችን ባለመወሰንህ፣ ስቃይህን በምድር ላይ እንድትቀበል  ትሆናለህ፡፡ ወንጀል ከሰራህ የሚያስርህ አካል አለ። ሰውነትህን ካልተንከባከብከው የእርጅና እና የበሽታ መጫወቻ ትሆናለህ፤ ዛሬ ላይ ነጻ ሆነህ የወስንካቸው ውሳኔዎች ነገን ሊያጨልሙት ወይንም ሊያፈኩት ይችላሉ፡፡

ሌላኛው ከነጻ ፍቃድ የለንም ባዮች የሚነሳው ሃሳብ- እድል እና እጣ ፈንታ ናቸው። የሰው ልጅ እጣፈንታው ቀድሞውኑ በአምላኩ የተጻፈ እና የታወቀ ከሆነ እንዴት ነጻ ነው ሊባል ይቻላል? ሁሉን አዋቂ አምላክ ቀድሞ ያወቀውን ዓለም የምንኖር ከሆነ፣ የኛ ኑሮ ከአንድ ድራማ ውስጥ ካለ ገጸ ባህሪ በምን ይለያል? እኛም እርሱም የድራማውን መጨረሻ መቀየር አንችልም፤ የቱስ ጋ ነው ነጻ የመምረጥ ፍቃድ ያለን? የክርስቲያን ፈላስፋው ቻርለስ ሃርትሾረን እኔ እና አንተ የእጣፈንታችን ጸሐፊ ነን፤ ሁሉን አዋቂ የሆነው አምላክ ለኛው ብሎ ከካኽሊነቱ ዝቅ አለ፤ ነጋችንንም እንዳያውቅ ኾነ የሚለውን ሃሳብ ያራምዳል። እንዲህ ከኾነ እና እጣፈንታችንንም ሁሉን አዋቂ የሆነው አንድ አምላክ ካላወቀው፣ ነጻ ፍቃዳችን በእጣፈንታ ይወሰናል የሚለው ሃሳብ ውድቅ ይሆናል፡፡ እናም እኔ እና አንተ የሰማንያም፣ የአርባም ቀን እድል የለንም፡፡ እጣፈንታችንንም ራሳችን መጻፍ እንችላለን ወደሚል መደምደሚያ ያደርሰናል፡፡

እድልስ? እድል ውስጥ የፈጣሪ እጅ የለበትም እኔ እና አንተ እስከዛሬዋ ቀን ድረስ በመኪና ያልተገጨነው በእድል ምክንያት ነው፡፡(ምናልባትም የመኪና አደጋ ደርሶብህም ሊሆን ይችላል) እናም ብዙ ነገሮቻችን ላይ እድል እጁን ያስገባል፡፡ እዚህ ላይ የምናነሳው ሌላኛው መሟገቻ ሃሳብ እሳተ ጎመራ፣ የመሬት መንቀጥቀጥ፣ ድርቅ እና ሌሎች አደጋዎች መነሻቸው ተፈጥሮ መሆኑን ነው፤ እናስ የተፈጥሮ ክፋት ከእኔ ውሳኔዎች እና ነጻ ፍቃድ ጋር ምን ያገናኘዋል? እኔ የምመርጣቸው ወይም የምተዋቸው አይነት የስህተት አልያም የልክነት ጠባያት አይደሉም፡፡ ውሸታም መሆንን ልመርጥ እችላለሁ፤ ሆኖም በመብረቅ መመታት የእኔ ምርጫ አይደለም፤ ከነጻ ፍቃዴም ጋር አይገናኝም።

የስነ መለኮት የጥናት ዘርፍ ውስጥ የሚካተተው ቲዮዲስ የሚባል ክፍል አለ።ቲዮዶስ በምድር ላይ ስለምን ክፋቶች ተፈጠሩ የሚለውን ያብራራልናል ሰዎች ሲፈጠሩ የተሰጠቻቸው ነፍስ ሙሉ አይደለችም፤  የዘላለሙን ዓለም ፍጽምናም ለመቀላቀል እንደ ወርቅ ተፈትና ማለፍ ይጠበቅባታል፡፡ እናም መልካምና መጥፎ ከፊቷ ይቀርብላታል፡፡ መልካሙን ከመረጠች የዘላለም ሕይወትን ታገኛለች፤ አይ ካለችም ዘላለማዊ ሞት ያገኛታል፡፡ እናም ፈጣሪያችን ነፍስያችንን ይፈትን ዘንድ ክፋትን እና መልካምነትን መሳ ለመሳ አድርጎ ፈጠረ። ሆኖም ይሄ ሃሳብ የእንስሳትን መታመም እና መጥፎ ሁኔታ ውስጥ መግባትን አያብራራልንም፤ እነሱስ ዘላለማዊ ያልሆነች ነፍስን ይዘው ስለምን ይሰቃያሉ? እዚህ ላይ ሌላ ጥያቄ ልናነሳ የምንችለው፣ ህጻናትስ ምንም ነፍስ ያላወቁ እና ክፉ እና ደግን የማይለዩ ብላቴናዎችስ ለምን ይሰቃያሉ? ሌላ ሃሳብ ለመጨመር ያህል፣ አንዳንዶች በስቃይ ውስጥ አልፈው ለፈጣሪያቸውም ታማኝ ሆነው ያልፋሉ፤ ሌሎች በምቾትም ውስጥ ሆነው በመልካምነት ውስጥ ለፈጣሪያቸው ታማኝ ሆነው ያልፋሉ፤ የማንኛቸውስ ነፍስ የበለጠ ዋጋ አላት? ሁለቱም መልካምሰዎች፣ ሁለቱም ለዘላለማዊ ሽልማት የተገቡ ቢሆንም፤ አንደኛው በስቃይ ሲያልፍ ሌላኛው በምቾት ውስጥ አልፏል፡፡

ዛሬ ጠዋት ላይ ሰላሳ ደቂቃ አርፍደህ መነሳትህ አዋዋልህን በእጅጉ ይለውጠዋል፡፡ የዩኒቨርሲቲ ምርጫህ፣ የጓደኛ ምርጫህ፣ የምግብ ምርጫህ፣ የትዳር አጋር ምርጫህ እና ሌሎቹም ነጻ ሆነህ የመረጥካቸው ምርጫዎችህ ሕይወትህን እንዳሻቸው ይጠመዝዙታል። የኔ ምርጫ ልክ ይኹን አይኹን ካላወቅኹኝ እንዴት ነጻ ሁኜ እና ፈቅጄ መረጥኩት እላለኹ? ማንስ የእድሉን መጨረሻ እያወቀ መጥፎን መንገድ ይመርጣል? ሕይወቴ መጨረሻቸውን ሳላውቅ በመረጥኳቸው ምርጫዎቼ እና ከኔ ቁጥጥር ውጪ በሆኑ ሁነቶች ይመራል። እና እኔ በፍቃዴ ወደ ምፈልገው መዳረሻ እሾፍራለው ለማለት እችላለሁን?

መፅሀፍ - የፍልስፍና ማዕድ
ፀሀፊ- ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

መፅሀፉን ገዝታችሁ ከጣፋጭ የፍልስፍና ማዕድ ውስጥ ጥበብ እና እውቀትን እንድትዘግኑ ጋብዘናችኋል!!

ሁሉም ይህን ቢያደርግስ- ካንት

ምንጭ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ ፍሉይ አለም

በዓለም ላይ ያለ ሰው ሁሉ እንዳንተ ቢያደርግ፤ እንዳንተ ቢሆን ምን ይፈጠራል? መልካም የሚሆን ይመስልሃል? ደስተኛ ዓለም ይፈጠራል ወይንስ አንተ ራሱ በውስጡ ለመኖር የማትፈልግበት ዓለም ይፈጠራል? አንተ የምታደርጋቸው ነገሮች ጥቃቅን ነገሮች ሁሉ የዓለም ህግ ሆነው ዓለም በዚህ ቢመራ ምን ይፈጠራል?

ይህ ሃሳብ የተነሳው በአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን በነበረው ኢማኑኤል ካንት በተባለ ጀርመናዊ ፈላስፋ ነው፡፡

ካንት መልካምነት ተለዋዋጭ አይደለም ይለናል፡፡ ይህ የካንት እሳቤም catagorical imperative ተብሎ ይጠራል።

Imperative የሚለው ቃል አስገዳጅነትን ያመላክታል። ለምሳሌ ገንዘብን ማግኘት ከፈለግክ የግድ መስራት ይጠበቅብሃል፤ በማዕረግ መመረቅን ከፈለግክ የግድ ማጥናት አለብህ፤ ሆኖም የእነዚህ እና የሌሎች የሕይወት ግዳጆችህ የተመሰረቱት በፍላጎቶችህ ላይ ነው። ገንዘብን ካልፈለግክ ስራ የመስራት ግዴታ አይኖርብህም፤ በማዕረግ መመረቅን ካልፈለግክ ማጥናት ግዴታህ አይደለም፡፡

የካንት የሞራል ህግጋት (Catagorical imperative) ከሌሎች የሕይወት ግዴታዎቻችን ይለያሉ፡፡ ከፍላጎቶቻችን መለዋወጥ ጋር አይገናኙም፡፡ ሁሌም ቢሆን ሁለት ሲደመር ሁለት አራት እንደሆነው ሁሉ፤ ክርስቲያን ሆንን ሙስሊም አልያም አይሁድ ለሁላችንም የማይቀያየር እና የማይለዋወጥ የመልካምነት መለኪያ አለ፡፡

ካንት በጻፈው ጽሑፍ ላይም እንዲህ ይለናል “ሁለት ነገሮች በአድናቆት ይሞሉኛል ከበላዬ ያለው ህልቆ መሳፍርት የሌለው ሰማይና በውስጤ ያለው የመልካምነት ህግ" እርሱ እንደሚያስበው በሁላችንም ውስጥ አይለወጤ የሆነ ግብረ-ገባዊ ህግ አለ፡፡ ይህም ህግ አንዳንዴ ለራሳችን ይህን ላደርግ ህሊናዬ አይፈቅድም እንደምንለው አይነት ነው፡፡ በጊዜ እና በሁኔታዎች የማይለዋወጥ ህግ በህሊናችን ውስጥ ተቀብሯል። ይህንን ህግ ለመግለጥ የግድ በምክንያታዊነት መንገድ ላይ መጓዝ ይጠበቅብናል፡፡ ግብረገባዊ መሆንም እንዲሁ በግልፍተኝነት እና በስሜት ከመመራት ይልቅ በምክንያት መመራትን ይጠይቃል።

ካንት በምክንያት የሚደረስባቸውን የግብረ-ገብ ህጎች “ማክሲም" ይላቸዋል። ማክሲም ማለት ልታደርገው የሚገባ ነገር ማለት ነው፡፡

አንድ ተግባር ልታደርገው የሚገባ (ማክሲም) እንደሆነ ለማረጋገጥ ከፈለግክ፤ ለራስህ ይህን ጥያቄ ጠይቀው - “ሁሉም ሰው ይህን ቢያደርግስ?”

መዋሸት ከፈለግክ፣ ሁሉም ሰው የሚዋሽበትን ዓለም በሃሳብህ ሳል፡፡ በዚህም ዓለም ውስጥ እውነት ትርጉም አልባ ይሆናል። ምናልባትም ለመዋሸትህ ምክንያት ይኖርሃል ሆኖም ሁሉም ሰው ምክንያት እና ሰበብን መፈብረክ ይችላል፡፡ ያንተ ምክንያት ከሌላው ሰው ምክንያቶች በምንስ ይሻላል?

እናም መዋሸትን ልክ የሚያደርገው ምክንያት አይኖርም፡፡ ሁለት ሲደመር ሁለት አራት እንደሆነው ሁሉ፤ መዋሸትም በግብረ-ገባዊነት ሚዛን ስንለካው ሁሌም ስህተት ይሆናል፡፡

በቀጣይ የድርጊትህን ትክክለኛነት ከተጠራጠርክ፣ ራስህን ሁሉም ሰው ይህን ቢያደርግስ? ብለህ ጠይቅ፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የፈጠራዎች ሁሉ ራስ - የሕይወት ትርጉም

ምንጭ ፦ ራስን ማግኘት (ኦሾ)
ትርጉም ፦ ዘላለም ንጉሴ

ሕይወት በራሱ ምንም ትርጉም የለውም፡፡ ሕይወት ለሕይወታችን ትርጉም የመላበሻነትን የተሰጠን ዕድል ነው፡፡ የሕይወት ትርጉም ተፈልጎ የሚደረሰበት ሳይሆን የሚፈጠር ነው፡፡ ለሕይወታችሁ ትርጉም የምታገኙለት ስትፈጥሩት ብቻ ነው፡፡ የሕይወት ትርጉም ቀስ በቀስ ፈልጋችሁ እንደምታገኙት የተሸሸገ ነገር አይደለም። የሚገጠም ግጥምና የሚቃኝ ዜማ ነው፡፡ የሚዘመር መዝሙር የሚደነስ
ዳንስ ነው።

ትርጉም ቅኔያዊ ውዝዋዜ እንጂ ቋጥኝ አይደለም፡፡ ትርጉም ሙዚቃ ነው፡፡ የምታገኙት ስትፈጥሩት ብቻ ነው። ስታስታውሱት፡፡

በብዙ ሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎች ትርጉም የለሽ ሕይወት እየኖሩ ያሉት በዚሁ የሕይወት ትርጉም ተፈልጎ የሚገኝ ነው በሚለው የተሳሳተ አመለካከት የተነሳ ነው። ልክ አንድ ስፍራ ላይ ተቀምጦ የሚጠብቃቸው ይመስል፡፡ ከእናንተ የሚጠበቀው ነገር ቢኖር መጋረጃውን በመግለጥ ማስተዋል ብቻ ነው! ከዚያ ትርጉሙን እናገኘዋለን ብላችሁ ታስባላችሁ፡፡ ግን እንደዚያ አይደለም።

ስለዚህ አስታውሱ፣ ቡድሀ ትርጉምን ያገኘው ስለፈጠረው ነው፡፡ እኔም ያገኘሁት ስለፈጠርኩት ነው፡፡ በአንድ በተለየ ቦታ ቅርፅ ይዞ የሚገኝ ነገር አይደለም፡፡ የሚያገኙትም የሚፈጥሩ ብቻ ናቸው። ትርጉምም ቢሆን በተለየ ሥፍራ ላይ የተቀመጠ፤ የሚገኝ ነገር አይደለም። አለመሆኑም መልካም ነው፣ ቢሆን ኖሮ አንድ ሰው ፈልጎ ያገኘውና የሌሎቻችንን ፍለጋ ፍሬ አልባ ያደርገዋል።

በኃይማኖታዊ ትርጓሜ እና በሳይንሳዊ ትርጓሜ መካከል ያለው ልዩነት አይታያችሁም፡፡ የአንፃራዊነትን ፅንሰ ሀሳብ የደረሰበት አልበርት አንስታይን ነው ፣ ታዲያ እናንተ ይህንን ጽንሰ ሀሳብ ደግማችሁ ደጋግማችሁ ልትደርሱበት ትችላላችሁ? አስፈላጊም አይደለም። አንድ ሰው ደርሶበት ካርታውን ሰጥቷችኋል። ለእርሱ ብዙ ዓመታት ፈጅቶበት ሊሆን ይችላል። እናንተ ግን በጥቂት ሰዓታት ውስጥ ትደርሱበታላችሁ። ዩኒቨርስቲ ሄዳችሁ የአንድ ሰዓት የአንፃራዊነት ፅንሰ-ሀሳብ ትምህርተ በሚሰጥበት የፊዚክስ ክፍለ ጊዜ መገኘት ትችላላችሁ።

ቡድሃም የደረሰበት ነገር አለ፤ ዛራቱስትራም እንደዚያው የደረሰበት ነገር አለ። የእነሱ ግኝት ግን ከአልበርት አንስታይን ግኝት የተለየ ነው፡፡ ግን የዛሩቱስትራን የግኝት ካርታ በመከተል ብቻ ልትደርሱብ የምትችሉት ነገር አይደለም፡ ፡ የዛራቱስትራ ግኝት ላይ ለመድረስ ዛራቱስትራን መሆን ይጠበቅባችኋል፡፡ አሁን ልዩነቱ ታያችሁ?!

የአንፃራዊነትን ፅንሰ-ሀሳብ ለመረዳት የግድ አልበርት አንስታይን መሆን የለባችሁም፡፡ በጭራሽ፡፡ በቃ መጠነኛ የመረዳት ብቃት ካላችሁ ፅንሰ-ሃሳቡን መረዳት አይከብድም። የመጨረሻ ደነዝ ካልሆናችሁ በስተቀር ይህንን መረዳት አይቸግራችሁም።

ዳሩ ግን የዛራቱስትራን ትርጉም ለመረዳት ግን በቃ የግድ ዛራቱስትራን ሆናችሁ መገኘት ይኖርባችኋል። ዳግመኛ ልትፈጥሩት ግድ ይላችኋል፡፡ እያንዳንዱ ግለሰብም አምላክን መውለድ ይኖርበታል። እያንዳንዳችን በወሊድ ምጣችን ስቃይ ውስጥ ማለፍ ይጠበቅብናል፡፡ እያንዳንዳችን ፅንሱን በማህፀናችን ተሸክመን ከደማችን እየመገብን ልንከባከበው ይገባል። ግኝቱ ላይ የምንደርሰው ያን ጊዜ ብቻ ነው።

በሕይወት ውስጥ ምንም ዓይነት ትርጉም ማየት የማትችሉ ከሆነ በቸልታ ተቀምጣችሁ ይህ ትርጉም እስኪመጣ ድረስ እየጠበቃችሁት ማለት ነውና መቼም አታገኙትም፡፡ ያለፉት ዘመናት ሃይማኖቶች ያነገቡት ይህንን ሀሳብ ነበር። ትርጉሙ ቀድሞ ነገር እዚሁ ነው የሚል። ግን እዚህ አይደለም! ነፃነት የሚመጣው ሲፈጠር ነው። ኃይል የሚመጣው ሲፈጠር ነው። ዘሩን ዘርተን ምርቱን ‌ የምንሰበስብበት መሬት ብቻ ነው ያለው። ፈረሱም ሜዳውም ተሰጥቶናል። ዳሩ ግን የሕይወት ትርጉም የሚመጣው ሲፈጠር ብቻ ነው። ለዚህ ነው የሕይወትን ትርጉም መፍጠር ታላቅ ደስታን የሚያመጣው። ታላቅ ሐሴትን፡፡

አሁን ግን እኔ የምነግራችሁ እነዚህ ጥያቄዎች መጠየቅ አንዳለባቸው ነው፡፡ አንድ ሰው ውብ ሃውልት ሲቀርፅ አድንቁት አወድሱት። ውብ መዚቃን የቀመረን ሰው አድንቁት፡፡ ውብ የዋሽንት ዜማን ሲጫወት ያዳመጣችሁትን ሰው አወድሱት ከአሁን በኃላ ሀይማኖታዊ ባህሪያት የሚባሉት እነዚህ ሊሆኑ ይገባል፡፡ እንከል አልባ አፍቃሪያንን አወድሱ፤ ምክንያቱም ፍቅር ኃይማኖት ነው፡፡ በእሱ የተነሳ ዓለም በበለጠ ሞገስን አግኝታ ከሆነ ይህንን ሰው አወድሱት። አበቦችን የሚያፀድቅን ሰው እና አሞግሱት፤ ምክንያቱም ዓለም በዚህ ሰው የተነሳ በበለጠ አሸብርቃለች፡፡ ያን ጊዜ ሌህይወት ትርጉም ታገኙታላችሁ። ትርጉም የሚመነጨው ከፈጣሪነት ነው። ኃይማኖት አሁን ካለው በተሻለ ቅኔያዊ እና በበለጠ ተፈጥሮአዊ ውበትን የተጎናፀፈ ሊሆን ይገባል።

ሁለተኛው ጉዳይ አልፎ አልፎ እንደሚታየው የሕይወትን ትርጉም የምትፈልጉት ቀድሞ ነገር መደምደሚያ ላይ ከመድረሳችሁ የተነሳ ነው። ቀድሞ ነገር ምን ዓይነት ትርጓሜ እንደምትፈልጉ ወይንም የተደበቀውን የሕይወት ትርጉም ምንነት ወስናችሁ ተቀምጣችኋል፡፡ ከድምዳሜ በመነሳት የምትፈልጉትን ነገር ማግኘት ግን አትችሉም።

መጠይቃችሁ / መጠይቁ ንፁህ መሆን አለበት፡፡ መጠይቁ ንፁህ መሆን አለበት ስል ምን ማለቴ ነው? ከድምዳሜ ነፃ መሆን አለበት ማለቴ ነው። እንዲህ ቢሆን ነው የሚል ግምት ያዘለ መሆን የለበትም። የምትፈልጉት ምን ዓይነት ትርጉም ነው? አንድ የተወሰነ ትርጓሜን ለማግኘት በሚል ፍለጋ ውስጥ ገብታችሁ ከሆነ አታገኙትም። ምክንያቱም ገና ከመነሻው ‹‹የምፈልገው ምንድነው? የሚለው ጥያቄያችሁ ተበክሏል፣ ንፁህ አልነበረም።

ለምሳሌ አንድ ሰው ወደእኔ መናፈሻ መጥቶ መናፈሻዬ ውስጥ እንቁ አገኛለሁ ብሎ ቢያንስ፣ መናፈሻዬ ውብ ሊሆን የሚችለው ያን ጊዜ ብቻ ነው፡፡ ታዲያ እንዳሰበው ሳይሆን ቀርቶ እንቁ ሳያገኝ ቢቀር የመናፈሻው ትርጉም አይታየውም። መናፈሻዬ ውስጥ ብዙ ውብ አበቦች እና የሚዘምሩ አዕዋፍ አሉ፡፡ መናፈሻዬ በቀለማት ያሸበረቀ ውብ ከመሆኑ ሌላ የንፋሱ ሽውታና የተፈጥሮ መስህቡ ባጠቃላይ የመንፈስ ምግብ ነው። ይህ ሰው ግን በልቡ ያሰበው ነገር ስላለ መናፈሻዬ ትርጉም አይሰጠውም፣ ምክንያቱም እንቁውን ማግኘት አለበት፡፡ ለእሱ ትርጉም የሚሰጠው እንቁውን ማግኘቱ ብቻ ነው፡፡ ትርጉም ያጣለት ቀድሞ ሀሳቡ ተስፋ ያደረገው ‌ነገር ስለነበረው ነው።

ጥያቄያችሁ ንፁህ ይሁን፡፡ ምንም ዓይነት የተወሰነ ግምታዊ ሃሳብ አይኑራችሁ እርቃናችሁን በንፅህና ሁኑ። ክፍትና ባዶ ሁኑ፡፡ አንድ ሳይሆን አንድ ሺህ አንድ ትርጉም ታገኙለታላችሁ፡፡ ያን ጊዜ እያንዳንዱ ነገር ትርጉም ይሰጣችኋል፡ ፡ በፀሀይዋ ብርሃን ውስጥ የሚያንፀባርቅ ባለቀለም ድንጋይ ሊሆን ይችላል። ወይ ደግሞ ዙሪያው በቀስተ ደመና የሸበረቀ አንድ ዘለላ የጤዛ ጠብታ ይሆናል፣ ወይንም በንፋስ ሽውታ ጎንበስ ቀና የምትል ውብ አበባ... ምን አይነት ትርጉም ነው የምትፈልጉት?

መደምደሚያ ላይ ደርሳችሁ አትጀምሩ፣ ከጀመራችሁ ግን ጅምራችሁ በራሱ ስህተት ነው፡፡ ሳትደመድሙና ቀድማችሁ የምታገኙትን ሳትወስኑ ጀምሩ። እውነትን ማግኘት ከፈለጋችሁ ስለምታገኙት ሳታስቡ ሂዱ፡፡ የምታገኙትን ሳታውቁት ሂዱ።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

መዋቲነት - ሃይዲገር

ምንጭ ፦ ፍልስፍና ከዘርዐያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት ፦ ፍሉይ ዓለም

ዘላለም እንዲኖር የተፈረደበት አንድ ሰው ነበር፡፡ ይህን ፍርጃ ሲሰማ ሳቀ... ዘላለም መኖርስ እንዴት ቅጣት ይሆናል? አራት መቶ አመታት አለፉ አንድ ማለዳ ላይ ከአልጋው ሳይወርድ ማሰብ ጀመረ... ዘመናትን በምድር ላይ አሳለፈ የአለማችን ምርጥ ሰዓሊ፣ ምርጥ ሙዚቀኛ... ሆኗል፡፡ ብዙ ጀግኖች በጦር ሜዳ ገድሏል... የሚወዳቸው የቅርብ ወዳጆቹም እድሜያቸውን ጨርሰው ሄደዋል። ሁሉንም ምግብ ቀምሷል፤ ያልረገጠው የምድር ክፍል የለም፡፡ አሁን ላይ ግን ለምን ከአልጋው መውረድ እንዳለበት ግልጽ አልሆነለትም፡፡ ሁሉም ነገር ሰልችቶታል። ለእርሱ ምድር እስር ቤቱ ሆናለች። ቀናቶቹ በሙሉ ትርጉም አልባ ናቸው፡፡

ጀርመናዊው የሃያኛው ክፍለ ዘመን ፈላስፋ ማርቲን ሃይድገር ይህ ሰው “ሰውነትን” አጥቷል ይልናል።

በቀን ውሎህ ውስጥ የምትፈጽመው ነገር አለና ጠዋት ላይ ከአልጋህ በጥድፊያ ትወርዳለህ፤ በጥድፊያ ውስጥ ሆነህ ሁሉ ነገርህን ትከውናለህ፡፡ ከእያንዳንዱ ድርጊቶችህ ጀርባ ጊዜ ባላንጣህ ነው። በተቻለህ አቅምም ጊዜን ለመቅደም ትሮጣለህ፡፡ ሆኖም ጊዜ ማያሳስብህ ቢሆን በሕይወትህ ላይ ምን ይፈጠራል? ዘላለም ኗሪ ብትሆን እና ከጊዜ ጋር መሽቀዳደምህን ብታቆምስ?

ሰዎች ዘመናችንን በሙሉ ሙዋቲነታችንን አውቀን እንዳላወቀ ሆነናል። በእርግጠኝነት መጨረሻህ ሞት እንደሆነ ታውቃለህ፤ ሆኖም ከሟችነት ራስህን ታርቃለህ፡፡ ከሞት መሸሺያ መንገዶችንም ትጠቀማለህ፡፡ ሲያምህ ሆስፒታል ትሄዳለህ... ከሞት በኋላ ዘላለማዊ ሕይወትን እንደምትኖር ታምናለህ...

ሞትን እንሸሸዋለን፣ እንደበቀዋለንም:: አንድ ሰው ስለ ሞት ካነሳም “አቦ አታሟርት!” እንለዋለን፡፡

ዘመናችንን ሙሉ ከሞት ለማምለጥ ብንመኝም ሃይድገር ሞት እርግማን ሳይሆን በረከት ነው ይለናል። ያለ ሞት “መኖር” ትርጉም ያጣል። አብዛኛው የሕይወት ክፍልህን ብዙ ጉዳዮችን ለመጨረስ ስትሯሯጥ ታሳልፋለህ፤ ሆኖም ኢ-መዋቲ ከሆንክ ማርጀትም ሆነ ሞት የማያስጨንቅህ ከሆነ ስለምን ከአልጋህ ላይ ትወርዳለህ? ጉዳይህን ጨረስከው ወይም በጅምር ተውከው ምን ለውጥ ያመጣል?

ዘላለም የሚኖረው ሰው እያንዳንዱ ቅፅበቶቹ ጣዕም አልባ ይሆናሉ፡፡ አይንህን ጨፍንና ዘላለም ኗሪ እንደሆንክ አስብ.... ይህ የሰውነት ዓለም አይደለም...... በዘላለማዊነት ውስጥ የሰውነት ባህሪ ይታጣል፡፡ ሰው ይሮጣል፣ ይደክማል፣ ያሸንፋል፣ ይሸነፋል... ሩጫ እና ድካም በሌለበት ዓለም ላይ “ሰውነት” ይታጣል፡፡

ሞት እና ጊዜ የተባሉ መልህቆች በሕይወታችን ውስጥ ያስፈልጉናል፡፡ ለማያልቅ ምግብ የሚስገበገብ ሰው አይኖርም... በወንዝ ውስጥ ያለ አሳም ውሃ ብርቁ አይደለም... ጊዜያችንም ዋጋ ካጣ ለመኖር ያለን ፍላጎት ይረግባል፡፡ የሚያኖረን ፍርሃታችን ነው የጸሐይ ግብአት ውበት ያለው ከመጥለቋ ላይ ነው፤ የፍቅር ግለቱ ያለው ከማለቁ ላይ ነው የእያንዳንዱ ደቂቃ ማለፍ የተሻለ ነገን እንድናልም ምክንያት ይሆነናል።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ (Time machine)

አብዛኛዎቹ ፈላስፎች ጊዜ ቀጣይነት ያለው ነገር እንደሆነ ይስማማሉ፣ እንዲሁ ደስ ባለው ጊዜም የሚቋረጥ እና የሚቀጥልም ነገር አይደለም፡፡ እናም ወደፊት ብቻም ይተማል እንጂ ወደ ኋላ አይመለስም፡፡ ቁርስ ላይ እንቁላል ፍርፍር ለመስራት የሰበርከው እንቁላል፣ ተመልሶ ያልተሰበረ እንቁላል አይሆንም፤ ጊዜ ምንም ያህል ወደ ኋላ እንዲመለስልን ብንፈልግም፣ አይመለስም፡፡

በጊዜ ወደ ፊት መሄድ ከፈለግን በሰከንዶች እና በቅጽበቶች መጓዝ ይቻላል። ለዚህም እኔ እና አንተ ምስክር ነን፤ ትናንትናም ከነበርንበት የጊዜ ስፍራ ዛሬ ላይ ደርሰናል፡፡ በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ እንዲሁ በተግባር ከባድ ቢሆንም፣ በሳይንሳዊ ጽንሰ ሃሳብ ደረጃ ይቻላል፡፡ ሆኖም ትኩረታችን ፍልስፍና ላይ ነውና ሳይንሱን እንደተከደነ እንተወው፡፡

ሳይንስ ያለው እውነት ቢሆን እና በጊዜ ወደ ኋላ መመለስ አልያም ወደ ፊት መሄድ ብንችል ምን አይነት አጣብቂኝ ውስጥ እንገባለን? የሚለውን ከፍልስፍና አንጻር የተለያዩ ሁለት ምሳሌዎችን በመስጠት እንመርምር፡፡

የአያት አያዎ (The grandfather paradox)

“አንድ የጊዜ ተጓዥ በጊዜ ማሽን ወደ ኋላ አባቱ ከመወለዱ በፊት ወዳለ ጊዜ ተመለሰ፤ እናም አያቱን አገኘው፡፡ አያቱንም ገደለው፡፡"

በጊዜ ወደ ኋላ ተመልሰህ አያትህን ብትገድለው ምን የሚከሰት ይመስልሃል? አባትህ አይወለድም፤ አባትህ ካልተወለደም አንተ አትወለድም፡፡ ተቃርኖው የሚነሳው አንተ ባለመወለድህ ላይ አይደለም።

አንተ ካልተወለድክ ምን ይከሰታል? የሚለው ጥያቄ ውዥንበር ውስጥ ይከተናል፡፡ አንተ ካልተወለድክ ምን ይከሰታል?... የጊዜን ማሽን ተጠቅመህ ወደ ኋላ አትመለስም፡፡ ወደ ኋላ ካልተመለስክም አያትህን አትገድለውም፤ አያትህን ካልገደልከው፣ አባትህ ይወለዳል፤ አባትህ ከተወለደ ደግሞ አንተም ትወለዳለህ፤ አንተ ከተወለድክ የጊዜ ማሽን ተጠቅመህ ወደ ኋላ ትመለሳለህ... አያትህንም ትገድለዋለህ...። የማይፈታ እንቆቅልሻዊ አዙሪት ውስጥ ይከተናል።

አዙሪታዊ አያዎ (Bootstrap paradox)

ሰው ወይም ዕቃ አልያም መረጃን በጊዜ ወደ ኋላ መላክ ብንችልስ? ለምሳሌ ለደራሲ በዓሉ ግርማ፣ በጊዜ ወደ ኋላ ተመልሰህ “ኦሮማይ” የተባለውን መጽሐፉን ለራሱ ብትሰጠውስ? ይህንንም መጽሐፍ እንዳለ ምንም ሳይቀይር በስሙ ቢያሳትመው ምን ይፈጠራል? ኦሮማይን ማን ጻፈው? በአሉ ግርማ እንዳትል ለእሱም መጽሐፉን የሰጠኸው አንተ ነህ፡፡ እኔ ነኝ የጻፍኩትም እንዳትለኝ፣ ተጻፈ በበአሉ ግርማ የሚል መጽሐፍ ሶስት መቶ ብርህን ከፍለህ ገዛኸው እንጂ አንተ አልጻፍከውም። ብቻ ይህ ፓራዶክስ፣ ዞረህ ዞረህ መልስ የማታገኝበት ክብ አዙሪት ውስጥ ይከትሃል።

አዙሪታዊ አያዋ በምናባችንን ወደማናውቀው አለም ወስዶ የእውነታዎቻችንን መሰረት እንድንጠራጠር አድርጎናል፤ ያለፈውን እና የወደፊቱን ውስብስብ በሆነ ዳንስ ውስጥ... ወደፊት እና ወደኋላ እያልን፣ ጊዜ የማይሽረውን የበዓሉ ግርማን ኦሮማይን አጣቅሰን የፍልስፍና ተረካችን እንጨርሳለን። ራሳችንንም ያለፈውን፣ የአሁንና የወደፊቱ የሚገናኙበት መስቀለኛ መንገድ ላይም አግኝተነዋልም፡፡

የፍልስፍና ማዕድ
ድርሰት-ጥበበኛው ሰለሞን

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የረቀቁ ሀሳቦች

ከኢጎ በመነጨ ፍቅር ከተፈቀራችሁ ከትንሽ ጊዜያት በኋላ በአፍቃሪ እጆች እንደታቀፋችሁ ሳይሆን በብረት ሰንሰለት እንደተጠፈራችሁ ይሰማችኋል። ከትንሽ ጊዜያት በኋላ ውብ ንግግሮችን ሲናገር፣ ውብ ዘፈኖችን ሲዘፍንላችሁ የነበረው ፍቅር፣ በውብ ዘፈኖቹና ንግግሮቹ ውስጥ መርዝ ደብቆ እንደነበር ታውቃላችሁ። የአበቦችን መልክ ተላብሶ የሚመጣው ፍቅር ምንጩ ኢጎ ከሆነ አበቦችን በዳሰሳችሁ ጊዜ እጆቻችሁን የሚወጉ እሾሆችን ታገኛላችሁ......"

ኦሾ

ዓለም በሙሉ ዕብድ ነው ይለኛል። በእርግጥም ዕብድ ነኝ። አናንተም ደግሞ ዕብድ ናችሁ። ዓለም በሙሉ ዕብድ ነው። ለመሆኑ ዕብድ ያልሆነስ ማን ነው? ይሁንና እነዚህ ዕብዶች ደግሞ እኔን ዕብድ በማለት ይጠሩኛል። ከእነሱ አንዳንዶቹ ለስማቸውና ለክብራቸው ያበዱ ናቸው። አንዳንዶቹ ገንዘብ በመከተል አብደዋል። ሌሎቹ ደግሞ ሥጋን ውበትን እየተከተሉ ያብዳሉ። እሱ ፈጣሪውን ተከትሎ ያበደ ግን በእርግጥም የተባረከ ነው። እኔ እንዲህ ዓይነቱ ዕብድ ነኝ።»

ባንግ አቫድሁት


"የሰው ልጅ ምኞት ገደብ የለሽ ነው። ምኞት በጥም የተቃጠለ ሰው የሚጠጣው ጨዋማ ውሃ ነው፤ ጨዋማ ውሃ የውሃ ጥምን አለማርካት ብቻ ሳይሆን ጥሙ እየጨመረ እንዲሄድ ማድረጉ የማይቀር ነውና። ስለዚህም የሰው ልጅ የእርካታ ምንጩ ከውስጡ ነው፤ በምኞቱ ግን አለመርካታ ብቻ ሳይሆን ስቃዩም እየጨመረ ይሄዳል። እናም ለምኞትህ ገደብ አበጅለት"

ሃይዲገር


"ቀላል፣ የተዋበ፣ ፀጥታ የሞላበት፣ ተደሳችና የተባረከ ሕይወት መኖር የምትሻ ከሆነ የአእምሮን ስግብግብ ጥያቄዎች ጣላቸውና በምትካቸው የልብህ መልሶች ተካባቸው። የአእምሮ ጠቢብነት ነገሮችን እያወሳሰበ ዕለት ተዕለት ጥያቄን መከመር ነውና የሕይወትህ ጌታ ልብህን አድርገው። "

ኦሾ

"ፍቅር በውስጥህ ቦታን ሲያገኝ የውበት መገለጫው ትሆናለህ። ፍቅር የያዘው ሰው ውበት የሚንፀባረቅበት መስተዋት ነው። ምክንያቱም ውበትም ሆነ ነፀብራቁ መነሻቸው ፍቅር ነውና... የሁለቱም ምንጭ ፍቅር ነው።"

ሱፊስቶች

@Zephilosophy
@Zephilosophy

እዚህ እና አሁን (now and here)

ምንጭ ፦ የመኖር ጥበብ (ኦሾ)
ትርጉም ፦ ቴድሮስ ኮሬ
                ይልቃል አያሌው

ሀሳብ ቦታን ይፈልጋል፡፡ የአሁን ጊዜ ግን አንዳችም ቦታ በውስጡ አይዝም፡፡ ሀሳብ የወደፊቱንና ያለፈውን ይፈጥራል፡፡ ያለፈው በበዛ መጠን ሀሳብ በቀላሉ መንሸራሸር ይችላል፡፡ የወደፊቱ በበዛ መጠንም ሀሳብ እንደ ልብ መንሸራሸር ይችላል፡፡ ያለፈው ጊዜ ሀሳብ እንደ ልብ መንሸራሸር ይቻላል፡፡ የአሁኑ ጊዜ ግን ሀሳብን ማንሸራሸር የሚያስችል ቦታ የለውም፡፡

የአሁኑ ጊዜ አዕምሮ የሌለበት ጊዜ ነው፡፡ በአሁኑ ጊዜ በሆናችሁ ወቅት እንደ አዕምሮአችሁ አይደለም የምትከውኑት፡፡ አካላችሁ በአሁኑ ጊዜ ቢኖርም አዕምሮአችሁ ግን በአሁን ጊዜ ሊኖር አይችልም፡፡ ለዚህም ነው አካላችሁ በአሁኑ ጊዜ ላይ በመገኘቱ ሲያምር አዕምሮአችሁ ግን ሲበዛ የሚያስቀይመው፡፡

ለዘመናትም ከአዕምሮአችሁ ጋር ወዳጅ እንድትሆኑ ከአካላችሁ ጋር ግን ባላንጣ እንድትሆኑ ስትማሩ ቆይታችኋል፡፡ ይህ ለዘመናት የሰው ልጅ ሲሰቃይበት የነበረ ጉዳይ ነው፡፡ አዲስ ሰብዓዊነት እንዲኖር ከተፈለገ ነገሮችን በትክክል ማስቀመጥ አለብን፡፡ እናም ከአካላችሁ ጋር እንጂ ከአዕምሮአችሁ ጋር መወገን የለባችሁም ብለን ማስተካከል ይኖርብናል፡፡

አዕምሮአችሁን ተጠቀሙ እንጂ ከአዕምሮአችሁ ጋር አትወግኑ፡፡ አዕምሮ ጥሩ ባሪያ ነገር ግን በጣም መጥፎ መምህር ነው፡፡ አካል ግን ከአዕምሮ በተሻለ መልኩ ብልህ ነው::

ሲርባችሁ የምትራቡት እዚሁ-አሁኑኑ ነው፡፡ ወደ ፊትም ሆነ ወደ ኋላ ልትራቡ አትችሉም፡፡ ስትጠሙ ጉሮሮአችሁ ወዲያውኑ ስሜቱ ይሰማዋል። አዕምሮአችሁ ግን በየአቅጣጫው ይሯሯጣል፡፡ ስለዚህም አእምሮአችሁና አካላችሁ ሊገናኙ አይችሉም፡፡ እንደዚያም
ነው ልትከፈሉ የቻላችሁት፤ እንደዚያም ነው የሰው ልጅን የመርሳት በሽታ የሚገጥመው፡፡

ከአዕምሮአችሁ ውጡ፣ ወደ አካሎቻችሁም ግቡ፤ በአካሎቻችሁ ውስጥ በሆናችሁ መጠን የበለጠ ተፈጥሯዊ ትሆናላችሁ። በአካሎቻችሁ ውስጥ የበለጠ በቆያችሁ መጠንም ለእግዚአብሄር እየቀረባችሁ ትሄዳላችሁ፡፡

አዕምሮ ጥሩና ጠቃሚ የሆነ መገልገያ መሳሪያ ነው፡፡ በአንድ ሺህ አንድ መንገድም ሊጠቅም ይችላል፡፡ ችግሮችም የሚነሱት ከዚያ ነው፡፡ ምክንያቱም በብዙ መንገዶች ይጠቅማልና፡፡ በእርሱም ላይ ጥገኛ በመሆን ትጀምሩና ቀስ በቀስም አሁንን በመርሳት በአዕምሮአችሁ ላይ ትኩረትን ታደርጋላችሁ። ከዚያም ህይወታችሁ ትርጉም ያጣል፡፡

በድንገትም “የህይወት ትርጉም ምንድን ነው?” የሚል ጥያቄ ይነሳል፡፡ አዕምሮአችሁ ምንም አይነት ትርጓሜ አይሰጣችሁም፡፡ አዕምሮአችሁ ህይወትን አይሰጣችሁም፡፡ ቴክኖሎጂን ሊሰጣችሁ ይችላል፣ ትላልቅ ማሽኖችን ሊሰጣችሁ ይችላል፣ ብዙ ሀብትም ሊያስገኝላችሁ ይችላል፡፡ ሆኖም ብዙ ህይወትንም ሆነ ብዙ ማንነትን ሊሰጣችሁ አይችልም፡፡

ሀብትም እያደገ ይሄዳል፣ ቴክኖሎጂም የበለጠ ይወሳሰባል፣ የሰው ልጅ ግን ድህነት ውስጥ እየተዘፈቀ ይኖራል፡፡ ይህም እንግዳ ነገር ነው፡፡ በውጪ ሀብት እየተከማቸ ሲሄድ የሰው ልጅ ግን በውስጥ በኩል ተመፅዋች ይሆናል፡፡

አሁን ያለፈውም የወደፊቱም አይደለም፡፡ በሁለቱ መካከልም አይደለም፡፡ በሁለቱ መካከልም ሊሆን አይችልም፤ ምክንያቱም ያለፈው ሲያበቃ የወደፊቱ ገና አልመጣምና፡፡ አንዴት ሆኖ ነው አሁን በሁለት በሌሉ ነገሮች መካከል ሊሆን የሚችለው አሁን ያለው ነገር ነው፡፡ ያለ ነገር እንዴት በሌሉ ነገሮች አማካኝነት ፍች ሊሠጠው ይችላል፡፡ ይህ ሙሉ በሙሉ ሞኝነት ነው፡፡ ነገር ግን ሎጂክ የሚፈፅመው ይህንኑ ነው፡፡ ሎጂክ በጣም አሳማኝ መስሎ ቢቀርብም መሠረቱ ግን ዞሮ ዞሮ ሞኝነት ነው፡፡

አሁን ባለፈውና ወደፊት በሚኖረው መካከል አይገኝም፡፡ አሁን ካለፈውና ከወደፊቱ ውጪ ነው፡፡ የአሁኑ ዘላለማዊ ህይወት ነው፡፡ አሁን የጊዜ ክፍል እንኳን አይደለም፡፡ የሚያልፍ ጊዜም አይደለም፡፡ እኛ እናልፋለን ጊዜ ግን አያልፍም፤ እኛ እንመጣለን እንሄዳለን ጊዜ ግን ባለበት ነው፡፡ ከቅፅበት በፊት የነበረው ቅፅበትም አይደለም፡፡ አሁን አንድ ቅፅበት ነው፡፡ እርሱም ዘላለማዊነት ነው፡፡ አያልፍም የትም አይሄድም፡፡ አንዳንድ ጊዜ በባቡር ውስጥ ተቀምጣችሁ የእናንተ ባቡር ሲንቀሳቀስ በሌላኛው ሐዲድ ላይ ያለው ባቡር የተንቀሳቀሰ አይመስላችሁምን? በተቃራኒው ሌላኛው ባቡር ሲንቀሳቀስ እናንተ ያላችሁበት ባቡር የተንቀሳቀሰ አይመስላችሁምን?

ጊዜ ባለበት ሲቆይ እኛ ግን እንንቀሳቀሳለንም እንቀየራለንም፡፡ አሳዎች ሲንቀሳቀሱም የውቅያኖሱ ጊዜ ባለበት ነው፡፡ እንቅስቃሴው በአዕምሮአችን ውስጥ ነው፡፡ አዕምሮ እንቅስቃሴ ነው፡፡ እውነት ግን አትንቀሳቀስም፣ ሁልጊዜም አንድ አይነት ናት፡፡

ከተወለዳችሁበት ጊዜ ጀምሮ ብዙ ለውጥን አምጥታቹሀል፡፡ ሠውነታችሁ አድጓል፣ ወጣት ወይም አዛውንት ሆናቹሀል፣ ደስታ፣ ሀዘን፣ ብቻ ብዙ ነገር ገጥሟቹሀል፡፡ በዚያ አውሮፕላን እያላችሁ ግን ወሳኝ በሆነው ማንነታችሁ ላይ ለውጥ አምጥታችኋልን? ምንም ነገር አልተቀየረም፣ ባላችሁበት ናችሁ። የምትሆኑበትም ቦታ ላይ ነው ያላችሁት:: እዚያም ሁልጊዜ አንድ አይነት ነው፡፡

ውበት ስሜት የሚሰጣችሁ ከሆነ ከውበት ጋር ያላችሁ ቁርኝት የውበትን ጣዕም ይሰጣችኋል፡፡ የሰአሊ ልብ ካላችሁ የምትጠልቅ ፀሐይን ስታዩ ልባችሁ ይቆማል፡፡ ፀሀይም ቀስ በቀስ እየጠለቀች ትሰወራለች፡፡ በደመናዎቹ ላይ ያሉት ቀለማትና የውበት ግርማዎች ሁሉ ደብዛቸው ይጠፋል፡፡ ወፎቹም ወደየጎጆዎቻቸው ይመለሳሉ፣ ዝምታም በምድር ላይ ይሰፍናል፣ ዛፎችም አልጋ ለመሆን ይሰናዳሉ፣ ተፈጥሮ ሁሉ ፀሀይን ደህና ሁኝ ይላል፡፡ ውበትን የሚያደንቅ ልብ ካላችሁ፣ ገጣሚ ወይም ሰዓሊ ወይም ሙዚቀኛ ከሆናችሁ፣ ውበት ምን እንደሆነ ካወቃችሁ፣ በከፍተኛ ሁኔታ በውበት ተፅዕኖ ውስጥ ከወደቃችሁ፣ ውበት አክብሮታዊ ፍርሀት ከለገሰቻችሁ፣ እናንተ በእርግጥም እዚሁ-አሁኑኑ ማለት ምን ማለት እንደሆነ ታውቃላችሁ፡፡

አንዳንድ ጊዜ ሙዚቃን ታዳምጡ ይሆናል፡፡ ከሙዚቃ የተሻለ ለተመስጦ የሚጠቅም ነገር የለም፡፡ የሙዚቃ መሳሪያ መጫወት የምትችሉ ከሆነ ደግሞ በጣም የተሻለ ነገር ነው፡፡ ምክንያቱም ማዳመጡ ዳር ላይ እንድትሆኑ ሲያደርጋችሁ፣ መጫወቱ ደግሞ ከመሀል እንድትሆኑ ያደርጋችኋል። የሙዚቃ መሳሪያ መጫወት ውስጥ ጭልጥ ብላችሁ የገባችሁ ከሆነ ጊዜ ይቆማል፣ አዕምሮም ይወገዳል፣ የቡድሀ ጊዜም ይደርሳል፣ እናም እዚሁ-አሁኑኑ ማለት ምን ማለት እንደሆነ ታውቃላችሁ፡፡

መደነስ የምትችሉ ከሆነ በተደጋጋሚ በጥልቀት ስትደንሱ ደናሹ ይሰወራል፣ ዳንሱ ብቻ ይቀራል፡፡ እናም በድጋሚ እዚሁ-አሁኑኑ ትሆናላችሁ፡፡

ለእዚሁ-አሁኑኑ ፍች ልሰጠው አልችልም፡፡ ነገር ግን ጥቂት ነገሮችን ማመላከት እችላለሁ፡፡ ልምድ ልታደርጉትም ይገባል፡፡ ጣዕም ነውና፡፡ ስኳር እንዴት እንደሚጣፍጥ ብትጠይቁኝ እንዴት አድርጌ መግለፅ እችላለሁ? ጣፋጭ ነው ልላችሁ እችላለሁ፡፡ ነገር ግን ይህን ማለቴ ብዙ ትርጉም አይኖረውም፡፡ እዚሁ-አሁኑኑ ማለት አሁን ማለት ነው ተብሎ- በቀላሉ የሚታለፍ ከሆነ ጣፋጭ የሚለውን ቃል በሌላ ከመተካት ውጪ የምላችሁ ነገር አይኖርም፡፡

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"ፍልስፍና እውነትን ለመማረክ በግንባር ምሽግ የተሰለፈች ወታደር ናት።"

ሳይንስ ሁልጊዜ ተራማጅ ሆኖ ሲታይ፣ ፍልስፍና በበኩሏ ነፃ መሬቷን እየለቀቀች የምታፈገፍግ ትመስላለች፡፡ እውነቱ ግን ተከታዩ ነው፤ ፍልስፍና ለሳይንስ ስነ-ዘዴ ክፍት ያልሆኑ አስቸጋሪና አስጨናቂ ችግሮችን ለመጋፈጥ አታመነታም፡፡

ጥሩና መጥፎ፣ ቁንጅናና አስቀያሚነት፣ ህግና ነፃነት፣ ህይወትና ሞት የመሣሰሉ የዘመናት ጥያቄዎች፣ በዚህ የጥያቄና ምርምር መንገድ የተጣራ የእውቀት ደረጃ ላይ ሲደርሱ፣ ከፍልስፍና እጅ ይወጡና ወደ ሳይንስነት ይሸጋገራሉ፡፡ የሳይንስ ወሰኑ ከዚህ በመለስ ባለው ነው፡፡ ጦር ሜዳው ላይ አይሳተፍም፡፡ የተማረኩትን ከመቀበል በቀር፡፡ሳይንሰ የፍልስፍና ተመፅዋች ናት፡፡

በመሆኑም እያንዳንዱ ሳይንስ፣ በፍልስፍና ይጀምርና በ“እውቀትነት" ያበቃል። ከተገማችነት እሳቤ ይነሳና በርግጠኛነት ይደመደማል፡፡ ፍልስፍና ማለት ያልታወቀ ነገር በተገማችነቱ የሚያገኘው የትርጉም እሳቤ (hypothetical interpretation) ነው፡፡ ልክ ሜታፊዚክስ እንደሆነው ሁሉ፡፡ አልያም ደግሞ በኢቲክስና የፖለቲካ ፍልስፍና እንደሚሆነው ሁሉ፡፡ ፍፁም ባልሆነ ሁኔታ መታወቅ (inexactly known)፡፡

ፍልስፍና፣ እውነትን ለመማረክ በግንባር ምሽግ የተሰለፈች ወታደር ናት። ሳይንስ የተያዘ ቀጠና ማለት ነው፡፡ ከዚያ በመለስ እውቀትና አርት የገነቡልን ዓለም አለች፤ ነገር ግን የተገነባችበት ፍፁም ያልሆነ፣ ግን ደግሞ አስደናቂ ዓለም፡፡ ፍልስፍና አሁንም ታንቃ የቆመች ትመስላለች፡፡ እውነቱ ግን ያ አይደለም፣ ፍሬዎቿን የልጅ ልጆቿ ለሆኑት የተለያዩ የሳይንስ ቅርንጫፎች በመተዋ ብቻ ነው፡፡ ያን ሁሉ ድንበር እንዳልጣሰች፣ እርግጠኛ ያልሆነችባቸውን እና ያልታወቁትን ወደ መግለጡ ስራ ትመለሳለች! በቅድስና መንፈስ!!

የተሻለ ቴክኒካዊ ገለፃ ለመጠቀም ያክል ሳይንስ አናላይቲካል (አውጠንጣኝ) ገለፃ ሲሆን፤ ፍልስፍና በበኩሏ የ“ተፃምሮ”' synthetic ትርጉም ናት፡፡ ሳይንስ ቢበዛ ሙሉውን ወደ ክፍልፋዮች፡ ኦርጋኒዝምን ወደ ስውነት ክፍሎች (Organs)፣ ያልለየለትን ወደ የታወቀ ሁኔታ የመቀየር ሀሳብ አለው። ነገር ግን ወደ ነገሮች ዋጋ እና ተምኔታዊ የቢሆን ዕድል፣ ምሉዕና የመጨረሻው አስፈላጊነታቸው ድረስ ዘልቆ አይመረምርም፡፡ እንቅስቃሴያቸውንና አሁን ያሉበትን ሁኔታ ከማሳየት የዘለለ እንደፍጥርጥራቸው ሳሉ የሚያደርጉትን ሂደት ከመታዘብ በዘለለ አይሄድም፡፡

"The scientist is as impartial as nature in Turgenev's poem; he is interested in the leg of a flea as in the creative throes of a genius,”

ፈላስፋ እውነታን በመግለፅ ብቻ አይገደብም፡፡ ከልምድ ጋር ያለውን ግንኙነት ጭምር ለማረጋገጥ ሳይታክት ያስባል፡፡ ትርጉሙንና ፋይዳውን ለማወቅ ይጥራል፡፡ ነገሮችን ትርጉም በሚሰጥ መልኩ ይሰድራቸዋል። ጠያቂ የሆነ ሳይንቲስት በማውጠንጠን የለየውን የሆነ ነገር ፣ ፈላስፋው ከዚህ ቀደሙ ሁሉ በተሻለ መልኩ አንድ ላይ ለማዋደድ የሚጥር ነው፡፡ ውብና የተሟላ ስዕል ለመስጠት የሚሞክር፡፡

ሳይንስ፣ እንዴት እንደምናድን እና እንዴት እንደምንገድል ይነግረናል፡፡ በችርቻሮ የነበረውን ሞት አስቀርቶ በጦርነት አማካኝነት በጅምላ ይፈጀናል፡፡ ነገር ግን፣ በልምድ ላይ ተመስርታ፣ የተማከለ ፍላጎት የሆነችው እና መቼ ማዳን፣ እንዲሁም መቼ መግደል እንዳለብን የምትነግረን ጥበብ ብቻ ናት፡፡ ሂደትን በመታዘብ መንገድ (means) መገንባት የሳይንስ ስራ ሲሆን ፍፃሜን መተቸትና መዋጀት ግን በፍልስፍና የታቀፈ ስራ ነው፡፡

አንድ እውነታ ከፍላጎት አንፃር ካልታየ በቀር መኖሩ ብቻውን ፋይዳ የለውም። ከምሉዓዊው አውድ እና ከአስፈላጊነቱ አንፃር ካልታየ በስተቀር ቦዶ ነው። ከፍልስፍና የራቀ ሳይንስ፣ ግምታዊ ዋጋው እና ስራው ያልለየ እውነታን እንዲሁ ከባድ የሆነ የመደርመስ አደጋ ይጠብቃቸዋል። ሳይንስ እውቀት ይሰጠናል፤ ከፍልስፍና በቀር ጥበብን የሚያጎናፅፍ ግን ከቶ ማን አለ?

መፅሀፍ -መልስ ፍለጋ
ድርሰት - ሰለሞን ስዩም

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የሳድጉሩ የዮጋ መምህር
ተራኪ- ግሩም ተበጀ
@zephilosophy

“ስልጣኔ ማለት ሰው በገዛ ራሱ ውስጥ በአምሳለ ዘርዕ ተደብቀው ያሉትን ሀብታት መርምሮ ተረድቶ ካወቃቸው በኋላ እነሱን በማሳደግ ቀጥሎም በመካከላቸው ስነ-ስርዓት መስርቶ ዝቅተኛውን ለከፍተኛው አስገዝቶ፣ ማለት የስሜታዊነት(ራስ ወዳድነትን) እና የፍትወትን( የወሲብን) አመል አርቆ ገርቶ ለህሊናው ያስገበረ እንደሆነ በገዛ ራሱ ላይ ስልጣን ያለው እንደሆነ የሚሰጠው ስም ነው፡፡"
ሊቁ እጓለ ገብረ ዮሐንስ

@Zephilosophy

ፍልስፍና፣ አትወድም አትጠላም!!

ፍልስፍና፣ በመውደድና በመጥላት ላይ ተመስርታ አትንቀሳቀስም፡፡ ይልቅ ተፈጥሮዋ፡- “ሰውነት” ራሱ “መሆን ሆኖ ሳለ፣ “መሆንን” የመጠየቅ ፀጋ የተላበሰ ነው። ከዚህ አንፃር በጥላቻ የሚገፋ አሊያም ከመውደድ የተነሳ የሚተኮርባት “መሆን” /ህላዌ አይኖርም፡፡ የሰውን ጠያቂነት ለመረዳት ህፃናትን መመልከት በቂ ነው፡፡ ገና ከጠዋቱ እረፍት የለሽ ጠያቂዎች ናቸው፡፡ ሰው እያደገ ሲመጣ ፍዝ የሚሆነው ከምን የተነሳ እንደሆነ ግን እየጠየቅን እንቀጥላለን፡፡

በውል የማላስታውሰው ደራሲ ግን በመፅሀፉ መግቢያ ላይ ያኖረው ምስጋና በመጠኑም ቢሆን መልስ ይሰጠናል፤ እንዲህ ብሎ ነበር፡- “To my children, who helped me to understand that no one grows old by living, only by losing interest in living”) ለማንኛውም አርስቶትል ሜታፊዚክስን ሲጀምር “ሰው በተፈጥሮው የማወቅ ፍትወት አለው በማለት ነው፡፡ ፍትወት የሚለው መሻትን ለማመላከት ነው፡፡

(“መሻት” የሚለው አገላለፅ ድኩም ነው፤ በመሆኑም ነው ፤ የሰው ልጅ ለእውቀት ያለውን እውነተኛ ስሜት የተሻለ የሚገልፀው “ፍትወት” ነው የምንለው።)

የማወቅ ጥማት፡- ፈፅሞ የማይቆርጥ!
የማወቅ ፍትወት፡- ፈፅሞ የማይረካ!

ሲግመንድ ፍሩድ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት የግብረ-ስጋ ግንኙነት መፈጸም እንደሆነ ተከራክሯል፣ ፍሬድሪክ ኒቼ በበኩሉ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት ስልጣን ላይ መውጣት፣ ከፍ ከፍ ማለት መሆኑን የተከራከረ ሲሆን ካርል ማርክስ ደግሞ የሰው ልጅ የመጨረሻው ፍትወት በሆዱ ዙሪያ ይሽከረከራል ሲል ተከራክሯል፤ኢኮኖሚያዊ ነው ሲል፡፡ አርስቶትል ግን የተለየ ነገር አነሳ፡ ሰው በተፈጥሮው የማወቅ ፍትወት እንደሚያባትተው፡፡

ፀሀፊ- ሰለሞን ስዩም

@Zephilosophy

'ብላ ፣ ጠጣ ፣ ተደሰት ነገ ሟች ነህና!>

                                         ሄዶኒዝም

ምንጭ ፦ ከፈላስፎች ዓለም
ትርጉም ፦ አና ፍራንክ

የህይወት ተቀዳሚ አላማ ደስታን አግኝቶ ስቃይን ማስወገድ ነው። እያንዳንዱ እንቅስቃሴና ድርጊት በማወቅም ይሁን ባለማወቅ ከዚህ ውስጣዊ ፍላጎት ይመነጫል።

በሄዶኒዝም ፍልስፍና መሰረት የሰው ልጅ የሞራል ግዴታ አንድና አንድ ነው ደስታን አግኝቶ ስቃይን ማስወገድ በሌላ አገላለጽ ደስታ ለማግኘት ያለውን ጥልቅ ጉጉት ማሟላትና በተቻለው አቅም ስቃይን ማጥፋት፡ ካልሆነም መቀነስ።

በሄዶኒዝም ፍልስፍና ውስጥ የተለያዩ ፈርጆች አሉ። አንዳንዶቹ ቅጽበታዊ ለሆኑ ስሜታዊ ፈንጠዝያዎች ትኩረት ሲሰጡ አንዳንዶቹ ደግሞ ለመንፈሳዊ የደስታ ምንጮች ቅድሚያ ይሰጣሉ።

አሪስቲፐስን የመሳሰሉ ሄዶኒስቶች አካላዊ ደስታ የህይወት ተቀዳሚ ግብ እንደሆነ ይሰብካሉ። በአሪስቲፐስ ፍልስፍና መሰረት ደስታ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት እንደመሆኑ ሰዎች ህይወት የቸረቻቸውን አጋጣሚ አሟጠው መጠቀም አለባቸው።

አካላዊና መንፈሳዊ ተብሎ የሚፈረጅ የደስታ ምንጭ የለም። መሰረታዊው ነገር በተገኘው አጋጣሚ መደሰት፣ በተቻለን አቅም ስቃይን ማስወገድ እስከሆነ ድረስ ማንኛውም አይነት የደስታ ቅጽበት መባከን የለበትም። ምክንያቱም እያንዳንዱ የደስታ ቅጽበት ተመልሶ አይገኝም። በመሆኑም የህይወት መርህ ቀላልና ፍጹም የማያወላዳ ነው - "ብላ፣ ጠጣ ተደሰት - ነገ ሟች ነህና››

የዚህ ፍልስፍና አራማጆች ከዛሬ ደስታቸው ባሻገር ስላለው ነገ አይጨነቁም። ደስታ ብቸኛው የህይወት ግብ በመሆኑ እያንዳንዱ ሰው የደስታ ምንጭ ሊሆኑ የሚችሉ ምቹ አጋጣሚዎችን ሳይሰስት መጠቀም አለበት።

ከጥንታዊ የሄዶኒዝም ፍልስፍና አራማጆች መካከል በዋነኝነት የሚጠቀሰው ኢፒካረስ ይህን አይነቱን ክፉን ከደግ ሳይለዩ ደስታን የማሳደድ መርህ ይቃወማል። ደስታ የሀይወት ታላቁ ገጸ በረከት ቢሆንም አንዳንድ የደስታ ምንጮች ጎጂ ሆነው ሊገኙ ይችላሉ።

'ብላ ጠጣ፣ ተደሰት ነገ ሟች ነህና' በሚል መርህ የሚመሩ ግለሰቦች የማታ ማታ ለጉዳት መዳረጋቸው አይቀርም። ሞት በቀላሉ የሚከሰት ባለመሆኑ ሁሉም ሰው የአፍራሽ ድርጊቱን ምንዳ ለመቀበል ይገደዳል። ነገራትን ግራ ቀኝ ሳያጤኑ ባልተገራ የደስታ አሳዳጅነት ስሜት መነዳት ደስታን ሊያመናምን፣ ሊያጠፋ ወይም ከነአካቴው ደስታን ወደ ስቃይ ሊቀይር ይችላል።

ከዚህ በመነሳት ጥንታዊው ፈላስፋ ኤፒካረስ 'ደስታን የሚሰጥ ነገር ሁሉ ተመሳሳይ ዋጋ የለውምና ሰዎች የደስታ ምንጮቻቸውን ለያይተው ማጤን ይኖርባቸዋል› ይለናል። የተሻለ መጻኢ ጊዜን ለመፍጠር አንዳንድ የደስታ ምንጮች መወገድ ሲኖርባቸው አንዳንድ ስቃይን ሊያስከትሉ የሚችሉ ተሞክሮዎች በጽናት ሊታለፉ ይገባል። አንድ የታመመ ሰው ጤናማ መሆን ይችል ዘንድ ጎምዛዛ መድሀኒቶችን መውሰድ ብሎም አሰቃቂ ቀዶ ጥገናዎችን ማካሄድ ይጠበቅበታል።

ለኤፒካረስ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት አስተውሎ ነው። በርግጥ ተገቢ ካልሆኑ የደስታ ምንጮች ታድጎ መልካም ወደሆኑት የሚመራን አስተዋይነት በመሆኑ መልካም የሆኑ የደስታ ምንጮችን መለያ ሚዛን ይሆናል። ለዘላቂ ስኬትና ደስታ ጊዜያዊ የስቃይ ስሜቶችን በጽናት መቋቋም ይችል ዘንድ ሰው አስተዋይ ልቡና ያስፈልገዋል።

የኤፒካረስ ፍልስፍና ደስታን ከመሻት ይልቅ ስቃይን ስለማስወገድ አጽንኦት ይሰጣል። ምክንያቱም ህይወት ራሷ ከሁሉ የላቀች ሀብት እንደመሇኗ ከስቃይ፣ ህመም፣ ፍርሀትና ሞት ጋር አብራ የምትሄድ አይደለችም።

በኤፒካረስ አገላለጽ ‹‹ደስታ የህይወት ታላቁ ገጸ በረከት ቢሆንም ይህ ደስታ ከአካላዊና ስሜታዊ ብኩንነት የሚመነጭ አይደለም" ይህ አይነቱ ደስታ በስካርና ዝሙት ህሊናን በማወር የሚገኘው ከንቱነት አይደለም። ይህ አይነቱ ደስታ ከአካላዊ ህመምና ከአእምሯዊ ስቃይ ነጻ ከመውጣት የሚገኘው እፎይታ ነው። የአእምሮ ህመም ከአካላዊው የከፋ ሲሆን ለክፋትም ሁሉ ስር ነው። አካላዊ ህመም በጽናት ሊታለፍ ይችላል። ካልታለፈም ፍጻሜው ሞት ይሆናል። ሞት ደግሞ የከፋ ውስጣዊ ውጥረትን የሚፈጥር መሆን የለበትም። ምክንያቱም በህይወት እስካለን ሞት ከእኛ ዘንድ የለም። ሞት ሲመጣ ደግሞ እኛ በሀይወት የለንም››

ኤፒካረስ ፍርሀት፣ በተለይም ፍርሀተ ሞት ለደስታ ማጣት ስረ መሰረት ነው ብሎ ያስባል። በመሆኑም ፍርሀተ ሞትን ማሸነፍ ህይወትን አስደሳች እንደሚያደርጋት ይገልጻል።

ከዚህ በመነሳት ሰዎች ሞትን እንዳይፈሩ ለማሳመን ሞጋች የሆነ ምክንያታዊ እሳቤ ያቀርባል። እንደ ኤፒካረስ አመለካከት ሞትን መፍራት አያስፈልግም።ምክንያቱም በህይወት እስካለን ድረስ ሞት የሚባል ነገር የለም። ስንሞት ደግሞ አንድም ሙሉ ለሙሉ እንጠፋለን፤ ካልሆነም ከሞት በኋላ ህይወት ይኖረናል። ከሞት በኋላ ህይወት ካለ በህይወት እያለን ስለ ሞት ልንጨነቅ አይገባም። ከሌለም ወደ ኦናነት መቀየር ነውና ከህይወት በኋላ ላለው ልንፈራና ልንጨነቅ አይገባም። በመሆኑም በማንኛውም መልኩ ሞትን መፍራት አላስፈላጊ ነው።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የባህል ጦርነት - አዶርኖ

ምንጭ፦ ፍልስፍና ከዘርአያዕቆብ እስከ ሶቅራጠስ
ዝግጅት፦ ፍሉይ ዓለም

የምትሰማው ሙዚቃ፣ የምታያቸው ፊልሞች፣ የቴሌቪዥን ፕሮግራሞች እና ሌሎች የትርፍ ጊዜ መዝናኛዎች ይዘታቸው ተመሳስሎብህ አያውቅም? ገና ፊልሙን ሳትጀምረው መጨረሻውን ገምተህ አታውቅም? ይህ ለምን ሆነ? የፊልሞቻችን፣ የሙዚቃዎቻችን መመሳሰል ከየት ተጀመረ?

ቴውዶር አዶርኖ በ1903 በጀርመን ፍራንክፈርት ተወለደ። ቤተሰቦቹ ሃብታምና ወግ አጥባቂ ነበሩ፡፡ አባቱ የወይን ነጋዴ፣ ኋላ ላይ ኃይማኖቱን ወደ ክርስትና የቀየረ አይሁድ ነው᎓᎓ አዶርኖ በሃያዎቹ እድሜውም ፍልስፍናን ማጥናት ጀመረ፤ የፍልስፍና መምህርም ሆነ። በ1934 በዘሩ ምክንያት በጀርመን ምድር እንዳያስተምር ታገደ፡፡ እናም ወደ ኦክስፎርድ፣ ኒው ዮርክ በኋላም ወደ ሎሳንጀለስ ተጓዘ፡፡ በሎሳንጀለስ ውስጥ ባየው የህዝቡ እንቅስቃሴ ተደነቀ፡፡ ቆዳቸውን የፀሐይ ጨረር እንዳይጎዳው ጸረ-ጸሐይ ቅባት ተቀብተው በየወንዝ ዳር ተኝተው የሚውሉ ሎሳንጀለሳዊያን ግርምትን ፈጠሩበት፡፡

እናም በዘመናዊው ዓለም የካፒታሊዝም ስርዓት ውስጥ ያለውን የስነ-ልቦና ችግርን ማጥናት ጀመረ፡፡ ካፒታሊዝም ከኢኮኖሚያዊ እና ፖለቲካዊ ድርሻው በተጨማሪ የራሱ የሆነ ባህልም እየፈጠረ እንደሆነ አስተዋለ፡፡ አዶርኖ ካፒታሊዝም ባህልን ይመርዛል ሲል ያስረዳናል ካፒታሊዝም ባህልን ለመመረዝ የሚጠቀመው መንገድ የትርፍ ጊዜያት መዝናኛዎችን ነው ይለናል። እነዚህን መዝናኛዎች በአንድ ጠቅልሎ የባህል ኢንዱስትሪ (The culture [ndustry) ብሎ ይጠራቸዋል።

የሰራተኛው ክፍል ትርፍ ጊዜውን ምን ላይ እያዋለው ነው? መጠጥ እየጠጣ ወይስ አስቂኝ ፊልሞችን እየተመለከተ?

አዶርኖ ትርፍ ጊዜያችንን ሃብታሞች ምን ሲስሩ እና ሲበሉ እንደሚውሉ በቴሌቪዥን እያዩ በመዋል አልያም በከበርቻቻ የሚታለፍበት የፈንጠዝያ ጊዜ አይደለም ይለናል። ይልቁኑ ትርፍ ጊዜያችንን የአእምሯችንን አስተሳሰብ እና የሕይወት ደረጃ ሊቀይሩልን የሚችሉ ተግባራትን በመፈጸም ማሳለፍ ይኖርብናል። መጽሐፍትን ማንበብ፣ ለመነቃቃት የሚጠቅሙንን ሙዚቃዎች መስማት፣ አዲስ አስተሳሰብ ሊያስገኙልን የሚችሉ ፊልሞችን በመመልከት ማሳለፍ እንችላለን፡፡

ሆኖም በዘመናዊው ዓለም ላይ ይለናል አዶርኖ፤ ትርፍ ጊዜያችን በካፒታሊስቶች እጅ ወድቋል። አዲስ የሆነ ባህልም ተፈጥሯል። ዘመናዊ ፊልሞች፣ የቴሌቪዥን ፕሮግራሞች፣ ዘፈኖች ሁሉም ዓለምን ወደ አንድ አቅጣጫ ብቻ እየሳቧት ነው። ሃብታሞች ደሃውን በማይጨበጥ የውሽት ዓለም ውስጥ እየዘፈቁት ነው፡፡ ፊልሞች በውብ ህንጻዎች ውስጥ ይቀረጻሉ፤ ሙዚቃዎች ስለ ሴት ፍቅር ብቻ ሆነዋል... ደስታንም የወሲብ ሌላኛው ስም አድርገውታል፤ ብዙ ሰዓቶቻችንን በማይመለከቱን የዓለም ዜናዎች ላይ እናሳልፋለን፤ የሕይወት ጥያቄዎቻችንን በራሳችን ጥበብ ለመመለስ ከመሞከር ይልቅ “አነቃቂ ንግግሮችን” መመልከት ይቀናናል። ዘመናዊው ዓለም ፋታ አሳጥቶ በራሳችን እንዳንወስን አድርጎናል።

አዶርኖ ከዚህም ሲብስ የህጻናት ፊልም አምራች የሆነውን ታዋቂውን ዋልት ዲዝኒ እጅግ አደገኛ አሸባሪ ይለዋል።

አፍሪካውያንም የራሳቸውን ባህል ጥለው ሁለ ነገራቸው ነጮችን እየመሰለ መጥቷል፤ ራሳቸውም አውሮፓውያኑ የነበራቸውን ባህል እና ወግ ጥለው ወደ አንድ ወጥ ማህበረሰብነት እየተቀየሩ ነው።

ቀስ በቀስ ሳይታወቀን እየገደሉን ነው፡፡ የባህል ኢንደስትሪው ራስ ወዳድ እና ስግብግብ ነጋዴዎች እጅ ወድቋል፡፡ በራሱ የሚያስብ እና አመጸኛ የነበረውን ትውልድ አልፈስፍሰውታል፡፡ ጠልቆ ከመመራመር ይልቅ መፍትሄን ከሌሎች የሚጠብቅ ለማኝ ትውልድን ፈጥረዋል። ይህ በባህል ላይ የተከፈተ ጦርነት ነው፡፡ ጥበብ ሊቃወማቸው ይገባል፤ ጥበብ ካፒታሊስቶች እንደፈለጉ የሚዘውሩት ሜዳ መሆን የለበትም ይለናል አዶርኖ።

@Zephilosophy
@Zephilosophy

የማንን ሃሳብ፣ በማን ጭንቅላት እያሰባችሁ ነው?

( ብዙ ጭንቅላቶች ቢኖሩም፣ ብዙ ሀሳበች የሉም)
የሰው ልጅ አሳቢ ፍጡር ነው ቢባልም አብዛኛው ግን አይደለም፡፡ ብዙሃኑ ታስቦ ያለቀ አሳብ እራሱ ላይ ጭኖ የሚሄድ መንገደኛ ነው፡፡ ግቡ መሄዱ እንጂ መድረሱ አይደለም፡፡ “ለምን” የሚባል ጥያቄ ጠላቱ ነው፡፡ በሰዎች ምላስ ጣዕምን ይለካል እንጂ፣ የራሱ ምላስ(የጣዕም ልኬት) የለውም፡፡ ኬክ ጣፋጭ ነው! አዎ ነው!! እንትን ነውር ነው! አዎ ነውር ነው!! የእንትና መፅሐፍ አሪፍ ነው! አዎ በጣም ብዙ ሰው ይወደዋል አሪፍ ነው! እንዲህ ነው ብዙሀኑ-ገደል ማሚቱ!
የያዛችሁትን ሀሳብ ለምን ያዛችሁ ? ብዙሀን ስለተከተሉት? ብዙሃን ስለተከተሉት በቡዝሀን ሀሳብ ብቻ ትክክል ሆኖ የሚያውቅ ሀሳብ አለ፡፡ ትክክል በመሆኑ ብዙዎች የተከተሉት ሀሳብ ይኖር ይሆናል፣ ብዙሃን ስለተከተሉት እውነት የሆነ ሀሳብ ግን በፍፁም! የያዝከውን ሀሳብ ትጠይቃላችሁ? ለምን እንዲህ አመንኩ ብላችሁ ትጠይቃላችሁ ወይስ ለምን ከሚባል ጥያቄ እስከ አለም ጥግ ትሸሻላችሁ፡፡

ሃሳባችሁ ማን ሰራሽ ነው? ሃይማኖት ሰራሽ? ማህበረሰብ ሰራሽ? ቤተሰብ ሰራሽ? ነው ቅልቅል? ግርር ብሎ ማሰብ ትልልቅ ሰዎችን ፈጥሮ አያውቅም- ባለህበት እርገጥ እንጂ፣ ወደ ፊት! የለውም፡፡ ታላቅነት “ለምን” በምትል ጥያቄ ውስጥ ነው የሚወለደው፡፡ ነፃ መሆን፣ ወይም የብዙሃኑ ቡችላ መሆን የግለሰቡ ምርጫ ነው፡፡ እንደተመረጠልህ መኖር ወይስ እንደመረጥከው መጓዝ፡፡

ትልቁ ጥያቄ- የያዝከውን አቋም የመፈተሸ ድፍረት አለህ ወይ? ለሃይማኖትህ መልስ የምትሰጠው ከሰባኪያን ከለቀምከው ቃል ነው ወይስ የሀይማኖት መፃሕፍትህን መርምረህ ከደረስክበት? መፀሐፍቱን ስታነብስ አራት ነጥብ እያደረክ ነው የምታነበው ወይስ ጥያቄ ምልክት ታስቀምጣለህ በመሃል? ያለመጠየቅ ሙቀት ይሻልሀል፣ የመጠየቅ ገነት? ሳይጠየቁ የኖሩ አዲስ እውነት አፍጦ በመጣባቸው ጊዜ ያብዳሉ፡፡

“ ያልተመረመረ ህይወት ዋጋ ቢስ ነው” ይላል ጋሽ ሶቅራጥስ፡፡ የኛው ሌሊሳ ደግሞ፣
“ ሕይወትን ሂስ ማድረግ የማይችል ዘመን የፈጠራ መንፈስ አይኖረውም” ይላል ፡፡ ዘመን ብቻ ሳይሆን ሕይወቱን ሂስ የማያዳረግ ሰውም እንደዛው ነው፡፡ እርግጥ በመመርመር የሚመጡብህ ቅጣቶች አሉ፡፡ አንደኛው የለውጥ ስቃይ ነው፡፡ የቀደመ አስተሳሰብን መለወጥ ለብዙዎች ስቃይ ነው፡፡ አንዳንዱ እዚህ ድረስ መጥቼ እንዴት እመለሳለው ብሎ፣ በጀመረው የስህተት መንገድ መንገድ ይመርጣል( አዲሱ መንገድ ትክክል እንደሆነ ቢያውቅም፣ የኖረበትን መንገድ መልቀቅ ሞቱ ነው)፣ ሌላኛው በስቃይም ቢሆን አዲሱን እውነት ይቀበላል፡፡

እናንተ የየትኛው ዘመን ሃሳብ ባሪያዎች ናችሁ? ለየትኛው ሰው? ለየትኛው ድርጅት?….
መንግድህ እያሳየህ ያለው ከሌሎች ባትሪ የሚወጣው ብርሀን ነው ወይስ የራስህ ባትሪ አለህ? ስንት ሃይማኖት መርምረህ ያንተ ሃይማኖት ልክ መሆኑን አወክ? ስንት ማህበረሰብ አይተህ አንተ ያለህበት ማህበረሰብ አስተሳሰብ ልክ መሆኑን አመንክ? የስንት ህዝብ ባህል ፈትሸህ፣ የባህልህ ተገዢ ሆንክ? “ባህላችን” ስትል ምን ማለትህ ነው? ሙሉ ለሙሉ እንከን የማይወጣለት ባህል አለኝ ነው የምትል ወይስ ባህሉ “የአንተ ስለሆነ” ብቻ ልክ ነው? የትኛው ባህልስ ነው ልክ? ባህል እንደሚሻሻል እንደሚለወጥ ታምናለህ ወይስ ለአያቶችህ መንፈስ የመታመን እዳ በላይህ ላይ ጭነሃል?

"የማን ሆናችኋል? ማን እየሾፈራችሁ፣ ማን እየዘወረን ነው? “

ጥያቄው የማንን ጭነት ተሸክማችኋል ነው፡፡ የራሳችሁን ሸክም ነው የሌላውን የተሸከማችሁት? ……ሸክማችሁ የከበደ እናንተ ሸክማችሁን ጣሉ….! የራሳችሁን ሸክም ብቻ ተሸከሙ፡፡ ማንነታችሁንና ዘመናችሁን በማይመጥን ሸክም ትከሻችሁን አታጉብጡ፡፡

“ ብዙ ያማሩ ጭንቅላቶችን፣ ብዙ ያማሩ ቡድኖች ውስጥ ገድለን ቀበርን! ብዙ ሃሳብ ያላቸው ጥቂት ሰዎች እንጂ፣ ጥቂት ሃሳብ ያላቸው ብዙ ሰዎች ምን ይረቡናል? በቡድን ውስጥ የሚጨፈለቀው እኔ ለራሱም ለሌላውም የሚፈይደው የለውም፡፡ እንዲያ ማለት አብዝተህ እራስህን ውደድ አይደለም፣ የሌሎችን ህልውና ጨፍልቅ አይደለም! – የራህን ጫማ አድርግ ማለት ነው፡፡ ያባትህ ጫማ ያንተ አይደለም- ላንተም አይደለም! መንገድ ላይ ከርፈፍ ከርፈፍ እያልክ ከመሄድ ውጪ የሚያተርፍልህ የለም፡፡ አንቺም የእናትሽን ጫማ አውልቀሽ ጣዪ፡፡ ማን እንደሰራው ከማታውቂው፣ ከሚያወለካክፍሽ ጫማም እራስሽን ጠብቂ፡፡

በመጨረሻም፣ እራሳቸውን ችለው የሚያስቡ ጭንቅላቶች ያብዛልን!!

አገኘሁ አሰግድ

@Zephilosophy
@Zephilosophy

"ብዙ ጊዜ ትወድቃላችሁ። ይህ ለክፉ አይሰጥም። እንደገና ተነስታችሁ ቁሙና ዳግም ያለመውደቅን ተማሩ። የበለጠ ንቁ። ስህተት መስራታችሁ አይቀርም ፣ ግን አንድ ስህተት ደግማችሁ አትስሩ። ይህን የምላችሁ ሰው ጥበብን የሚያገኘው በዚህ መልኩ ነው።አጭር ሆናችሁ አትቅሩ። የምትችሉት ርቀት ላይ ለመድረስ ሞክሩ። ሊያኮራ የሚችለውን ብቃት ይዞ ያልተፈጠረ ማንም ሰው የለም። አንድን አዲስና ውብ ነገር የመውለድ፣ህላዊን የበለጠ የማበልፀግ ብቃትን ሳይዝ የተፈጠረ ሰው የለም።"

ኦሾ

@Zephilosophy

"ሰው ሌሎች ሰዎች ስለሱ መጥፎ ነገር ሊናገሩ ይችላሉ ብሎ በማሰብ ይፈራል። እሱን በተመለከተ ሰዎች ጥሩ ሲናገሩ ይደሰታል፤ ምክንያቱም ስለ ራሱ ያለው እውቀት ሌሎች ስለሱ በሚሰጡት አስተያየት ላይ የተመሰረተ ነው። ስለራሱ ቅጽበታዊ የሆነ እውቀት የለውም፤ ራሱን የሚያውቅበት ቀጥተኛ ተሞክሮ የለውም። ራስን በቀጥታ የማወቅ ተሞክሮ ሊከሰት የሚችል ቢሆንም ከራሳችን_ለማምለጥ ስለምንሞክር ግን አይከሰትም። አይምሮን ለመጋፈጥ የመጀመርያው ዘዴ ሌሎች ስለሚሉት ወይም ለሌሎች እንዴት ሆነን መታየት እንደሚኖርብን አለመጨነቅ ነው። አንድ ሰው መሰረታዊ እሱነቱን በቀጥታ መጋፈጥ አለበት። ለብቻው ሆኖ አይምሮውን በመክፈት ውስጡ ያለውን ነገር መመልከት አለበት። ይህ የድፍረት ተግባር ነው። ከውስጥ ወዳለው ሲዖል ለመግባት የሚያስችል የድፍረት ተግባር....። እርቃን ማንነትን ለመመልከት የሚወሰድ የድፍረት እርምጃ ነው። ታላቅ ድፍረት ያስፈልጋል።"

ኦሾ

@Zephilosophy