بنیاد ریچارد نیکسون جایزهٔ سالانهٔ #معمار_صلح خود را به #شاهزاده_رضا_پهلوی تقدیم کرده است.
اظهار خرسندی شاهزاده و شادمانی هواداران ایشان از دریافت این جایزه برایم جای سوال دارد.
آیا واقعاً هر جایزهای از هر نهادی، ارزشمند است؟
بنیاد ریچارد نیکسون از سال ۱۹۸۳ در کتابخانه و موزهٔ پرزیدنت نیکسون تأسیس شد و از سال ۱۹۹۵ جایزهٔ سالانهای را با عنوان «معمار صلح» طراحی و به شخصیتهای منتخبش تقدیم میکند. ریاست این بنیاد را «رابرت چارلز اوبراین» بر عهده دارد که یک حقوقدان جمهوریخواه و مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دو سال پایانی ریاستجمهوری «ترامپ» بود و یکی از بانیان توافق دوحه بین آمریکا و طالبان در فوریهٔ ۲۰۲۰ بود که در نهایت به خروج سربازان آمریکایی از افغانستان در دولت «بایدن» و استقرار «امارت اسلامی طالبان» در کابل منتهی شد.
نگاهی به جوایز اعطا شدهٔ معمار صلح در سالهای گذشته میتواند نمایانگر بخشی از نگرشهای این بنیاد پیرامون صلح در جهان باشد:
- سال ۲۰۰۰ جورج بوش(پدر)، رئیسجمهور سابق آمریکا و فرمانده جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱
- سال ۲۰۰۱ دیک چنی، وزیر دفاع ایالات متحده در زمان بوش پدر و جنگ خلیج فارس
- سال ۲۰۰۳ جورج شولتز، وزیر خارجه ایالات متحده در دولت دونالد ریگان و همپیمان صدام حسین در زمان جنگ تحمیلی علیه ایران
- سال ۲۰۰۵ ریچارد مایرز، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در جنگ عراق سال۲۰۰۳ و کهنهسرباز جنگ ویتنام
- سال ۲۰۱۰ دونالد رامسفلد، وزیر دفاع آمریکا در زمان حمله به عراق سال ۲۰۰۳
- سال ۲۰۲۱ مایک پومپئو، وزیر خارجه در دولت «ترامپ» ، یکی از بانیان توافق دوحه میان آمریکا و طالبان، همپیمان سازمان مجاهدین خلق و کسیکه شاهزاده رضا پهلوی را به ارتباط سیستماتیک با سپاه پاسداران متهم کرد. برندهٔ دیگر آن سال، رابرت اوبراین رئیس بنیاد نیکسون بود.
- سال ۲۰۲۲ هنری کسینجر متهم به دخالت مستقیم در کودتای ۱۹۷۳ شیلی، حمایت از جنگ کثیف در آرژانتین در دههٔ ۱۹۸۰ و حمایت از نسلکشی بنگالها توسط پاکستان در ۱۹۷۱
- سال ۲۰۲۳ جورج دبلیو بوش، رئیسجمهور سابق آمریکا و آغازگر جنگ در افغانستان و عراق
پرسش من این است که معیار انتخاب برندگان جایزهٔ معمار صلح در بنیاد نیکسون دقیقاً چیست که این تعداد از جنگطلبان و جنگ افروزان یک قرن اخیر، جزو آنها قرار گرفتهاند؟
بر همین مبنا از خرسندی شاهزاده رضا پهلوی و طرفدارانشان بابت دریافت این جایزه تعجب کردم.
آقای پهلوی انسان جنگ طلبی نیستند و همواره از صلح و دموکراسی سخن گفتهاند، گرچه اقدام چندان قابل توجهی هم در راستای برقراری صلح در جهان انجام ندادهاند. اما نکتهٔ اصلی این است که یک کنشگرِ دارای پایگاه و سرمایهٔ اجتماعی، نیازمند به دقت بیشتری پیرامون محافل مرتبط با خود و اطرافیانش است. به نظر من اعطای چنین جایزهای از آن بنیاد، مصداق نقض غرض است، همچنانکه تعداد قابل توجهی از برندگان پیشین آن واقعاً منادی صلح و آرامش در جهان نبودهاند.
«در چنین شرایطی شاید بهتر بود که شاهزاده از دریافت این جایزه و با استناد به سوابق بنیاد نیکسون در ادوار گذشته، امتناع میورزیدند و با یادآوری نقض غرض مدیران آن نهاد، صلحطلبی واقعی خود را به رخ همگان میکشیدند.»
ذکر این نکته را هم ضروری میدانم که تأکید ایشان به صلحطلب بودن مردم ایران، بهجا و شایان تقدیر و تحسین بود:« …این افتخار متعلق به مردم ایران است؛آنها معماران واقعی صلح هستند.»
کنشگران، اقدام میکنند و ناظران به نقد میکشند تا در کنار هم بهترینها را برای آینده رقم بزنند. این مطلب را بهعنوان نقد یک تحلیلگر ایرانی نسبت به کنش یک هموطن محترم و سیاستورز تأثیرگذار نوشتهام و همچنان با احترام به خاندان پادشاهی و علاقمندان آن و همینطور منتقدان ایشان در میان مخالفان حکومت، بر این باورم که گذار از جمهوری اسلامی نه «فقط» با شاهزاده رضا پهلوی امکان دارد و نه «بدون» ایشان.
@tarikhan