SHODMONQUL SALOM

Эй, баднафс, табаррук жомни булғадинг,
Маъно майин тўкдинг — комни булғадинг.

Аввал ғофил бўлдинг, шом сирларидан,
Тун бўйи алаҳсиб, тонгни булғадинг.

Кўзёшмас, иддао қилдинг фалакка,
Ибодат қилмадинг — онни булғадинг.

Ташрифингдан жаҳон қувонган эди,
Кетмай туриб номи инсонни булғадинг.

Эй, нокас, эгнингда мазлум либоси,
Қилмишинг-ла ҳалол деҳқонни булғадинг.

Даъвонг олимлигу, амалинг риё,
Одамийлик деган фанни булғадинг.

Гоҳ жубба, гоҳ ридо, гоҳи бўйинбоғ,
Кийиб неча аср-у замонни булғадинг.

Бекорга булбуллар бағри қон эмас,
Қутлуғ қоғоз, қаламу рангдонни булғадинг.

Шоирдан инжима, ғўр машқи учун,
Ҳайфки, умр отлиғ достонни булғадинг.

Қуш ташлаган нажас денгизга ҳечдир,
Аммо парвоз деган шонни булғадинг.

Сўнгагинг ўтини дўзахга етгай,
Билмассан, билишдек имконни булғадинг.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

"Маънавий ҳаёт" журналида Қуръони каримнинг ўзбек тилидаги янги таржимаси "АНВОРУЛ-ҚУРЪОН: ФАЙЗУЛ-ФУРҚОН" китоби ҳақида яна бир мақола чоп этилди.

Муаллиф:
Шодмонқул САЛОМ..
Бош муҳаррир:
Эшқобил ШУКУР.


МАЙСАЛАР ОФТОБГА ТАЛПИНГАН КАБИ...

Башариятни йўлга солган, охирзамон пайғамбари, жанобимиз ҳазрати Муҳаммад Мустафо саллоллоҳу алайҳи васалламга нозил бўлган Қуръони карим китоби қарийб 15 асрки инсониятни маҳлиё этиб, ўзига чорлаб келади......  BATAFSIL👉🏻👉🏻 https://telegra.ph/MAJSALAR-OFTOBGA-TALPINGAN-KABI-01-21


@m_kenjabek
@Shodmonqul_SALOM
•┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

☆☆☆
​​​​Ориповга ҳавас қилардим,
Ўртар эди мунгли ноласи.
Ўтмас пичоқ бўғзим тилишин
Қайдан билай қишлоқ боласи.

Ҳайратларим учди ҳавога,
Саробмидинг, азим келажак?
Ҳаммасига етар-у фаҳминг
Бошқа гапни айтишинг керак.

Шоирларни отгали ўқим,
Кўрмоққа кўз йўқдир гоҳи – рост!
Йиғига зўр берган қизчадай
Шеър ёзишни билурлар холос.

Ким кўрибди бу тўнғиз дунё,
Куй тинглаган, рангларда ёнган?
Ҳеч ким билмас жодугар бу дев
Қачон гўдак ёшига қонган?

Навоийнинг саботин айтманг,
Ибрат эмас тақвонг, Саъди-ё!
Булбулларнинг юрак қонига
Пайтавасин ювгандир дунё!

Бахти кулган, беқайғу дея
Ориповга ҳавас қилардим.
Тунлар баднафс итлар галаси
Талар экан, қайдин билардим?!

Йўқ, мен шоир бўлмоқчимасман!
Ожиз қалам ва ғариб тилак...
Керак эмас ўзи тўймаслар
Таъна билан ташлаган суяк.

Йўқ-йўқ, шоир чиқмагай мендан,
Гўл боламас менинг юрагим.
Бойчечакни юлмоқчимасман,
Олислардан кўрмоқ – истагим!

Аё, зоҳид, йўқ, мен кибр этмам,
Чин тавбам бор Ўзига – бешак!
Аёлининг ўйнашига ҳам
Зар тўн ёпган тўйни этгум тарк!

Мардлар, алплар – зўр афсоналар,
Уларни ҳам шоирлар ёзган!
Гар яшаган бўлса ҳам улар,
Қиличида қабрини қазган.

Мардлар, эрлар – яшамаган, йўқ,
Чумолига таланиб ўтган.
Бу очкўзлар зиёфатидан
Туз ҳам тотмай ўтсанг бўларкан.

Эй, қўлимга қараган, дунё,
Қўлим тўла шамол ва ранглар.
Сен ҳимиллаб, терлаб ўлтиргин,
Чулғамайди сени оҳанглар.

Дод! Онани суйгани учун,
Ялтоқланиб айтгани-чун роз!
Милён йилки лабин ялайди,
Худо эса... берганди овоз!

Йўқ, мен шоир бўлмоқчимасман,
Кеч бўлса ҳам этакни ёпдим.
Сизнинг эсноқ ростингизданмас,
Ёлғонлардан бир ҳикмат топдим.

Англаб қолди юрагим менинг,
Ёлғонларни ўгирдим чиндай.
Бошин силаб бир етимчанинг,
Ҳамёнини ўғирлагандай.

Дод! Билурман, чин шоирлар бор!
Ҳа, шубҳасиз бор хабардир шеър!
Улуғ шоирларимни ютиб,
Қайтимига бизни бердинг, ер!

Сенга ўхшаб қолди шоирлар,
Менга ўхшаб қолди шоирлар.
Алиф каби келмиш эдилар,
Нунга ўхшаб қолди шоирлар.

Воҳ, бўғзимда бир булбул хордир,
Овқат тиқиб йўл бермас риё!
Ориповга ҳавас қилгандим,
Сенга тақлид қилмайман, дунё!

Саккиз миллиард ниқобли шарпа,
Қайси одам, қайси қул, дайди?
Телба бўлиб қолдимми десам,
Бирови отамга ўхшайди.

Бу ниқоблар савдолашмасдан
Юрагингни чўққа отарлар.
Бир овсарга “Нобель” тутқазиб
Сўнг юртига қўшин тортарлар.

Сабр, тавба, Ҳақни изламоқ...
Тушунсангчи, Худо – ердамас!
Ростин айтмоқ фарздир, эҳтимол,
Лек хўрланмоқ суннатдан эмас.

Қон кўксимга қўлимни босиб,
Деразага боқсам – тонг ёнар!
Юрагимда ўкирган шеърнинг
Нидосидан олам уйғонар.

Яшаб ўтиш керак – биламан,
Яшаб ўтиш одамларга хос.
Ичим йиғлар, ўзим куламан,
Ориповга ҳавасдан холос!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

*   *   *
Дилни домуллога ўқишга бердим,
Бир ҳарф ўрганмабди — ўттиз йилдан сўнг.
“Майнаси оч” деди, қайтариб берди,
Қайтариб келдим.

Бир полвон бобога олишга бердим,
Бир ҳадис билмабди ўттиз йил юриб.
“Илиги пуч” деди, қувиб юборди,
Овутиб келдим.

Ёвқур чавондозга қўшиб юбордим,
Ўттиз йил чангитди дала-қиримни.
Бир зот айирмабди ўттиз йил чопиб,
“Омади йўқ” деди, қўйиб юборди,
Етаклаб келдим.

Бир сулув қўлига бериб юбордим,
Гўдакдай опкетди, эркалаб, суйиб.
Ўттиз йилдан кейин изладим, топдим,
Иккови ҳам куйган, иккита куюк:
“Бахтимиз йўқ” деди, йиғлаб юборди,
Йиғлаб юбордим.

Эшикдан сирғалиб кирар шарпадай,
Дарчамдан оламга боқар ўкиниб.
Кўзига боқишга кўзларим қўрқар,
У ҳам қаролмайди, сўзлаёлмайди,
“Эй, Дил, айтгулиги(м)нг қолдими?”
Дейман ичимда...

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_Salom

MUBORAK BO‘LSIN!

O‘zbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati raisining tegishli buyrug‘iga asosan taniqli shoir, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi Shodmonqul Salom "Maʼnaviy-maʼrifiy ishlar aʼlochisi" ko‘krak nishoni bilan mukofotlandi. Mukofoni O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, O‘zbekiston xalq shoiri Sirojiddin Sayyid topshirdi.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati

УРУШ ВА ТИНЧЛИК

Асрлар чигилин ёзар урушлар,
Пирлар мозорида отлар дупури.
Фазо кенглигидан, дил торлигидан
Руҳимнинг қонлари кетар гупуриб.

Кўзи оч одамнинг ҳолига войлар...
Худо олдидаги нуфузимиз хор.
Искандар қиличин тутқичида ҳам
Инисин ўлдирган Қобил изи бор.

Урушлар, Авесто – ғазнамни ёқиб,
Белини қайирди буюк сабрнинг.
Урушлар хокини Қобулга элтди,
Битта гавҳаримнинг – Мирзо Бобурнинг.

Одамлик шарафин нордай кўтарган,
Ҳазрат Берунийга зиёрат қайда?
Урушлар Синонинг сирларин ютиб
Гумдон айлагандир қай овлоқ жойда.

Онам деб ўйлаган бешикда ётиб,
Мўғулга жилмайиб жон берган ўзим.
Жайҳунда бир олтин балиқни кўрдим,
У – Мангубердининг ғарқ бўлган қизи.

Тарихда юз йиллик бир саваш бордир,
У бошланган чоғда туғилган бир жон.
Эр етган, жанг кўрган, сулувлар суйган,
Ва ўлар чоғида кўринган осмон.

Йигирма саккиз йил урушда яшаб,
Одам ҳам ўлдирган, бўза ҳам ютган.
Шу ўғлон ўлётган чоғига қадар
Бир марта осмонга боқмаган экан.

Капалакнинг гулга ошиқлигин кўр,
Лол бўлгил ёмғирда чопганда гўдак.
Онасин миқиллаб эмган жужуқнинг
Лабидан томади нурли келажак.

Уруш! Сен нимани муддао қилдинг,
Сенда орзу йўқдир, йўқдир шаън, шараф.
Дунёнинг ҳисобин олганда қисмат,
Уруш – мағлубдирсан, мағлублар тараф.

Уруш! Қўлингдаги олов – маёқмас,
Бағдоди шарифдан ўрлаган тутун.
Қирқ йиллик ярамдир – Афғон, битмайди,
Яра битай деса чўқийди қузғун.

Уруш – муродсизлик, муроди – олтин,
Бебарор элларнинг қонин ютяпти.
Тарози – одилдир! Мана, Оврўпо,
Уни мазлумларнинг қони тутяпти.

Шоир юрагим бор, дарз кетган ёмон,
Дохилман эзгулик музофотига.
Темур бобом отин берса борардим,
Бирлашган Миллатлар ташкилотига.

Шукрки, Ватан тинч! Тинч бўлсин мудом,
Боғларимда булбул сайрасин хандон.
Қувончим, ҳасратим, кўзёшим томган,
Онажоним ётган табаррук макон.

Осуда тонгларда қўлга бериб қўл,
Болажоним билан боғча борамиз.
Дардимни айтмайман, у билан фақат
Қуш, дарахт, гуллардан суҳбат қурамиз.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

БЕКАМ ЧЎПОННИНГ ЭШАГИ

Бекам даштда чўпон эди,
Зўр эшаги бор эди.
Кўрганларнинг кўзи қувнар,
Кимлар харидор эди.

Эти ҳаром, иши ҳалол,
Минган роҳат қиларди.
Лек аввалдан бир одати –
Қозиқни суғурарди.

Яйдоқ даштда қўй-қўзига
Эргашиб юрар Бекам.
Гоҳи излаб толар эди
Гумроҳ эшагини ҳам.

Бўрига ем бўлгур эшак,
Ем-тузни унутарди.
Бекам кўзи пана бўлса,
Қозиқни суғурарди.

Қочар эди адир ошиб,
Хуржунларни тушириб.
Жабдуқ, тўқим йўқоларди
Чўпон ишин ошириб.

Ўйлай-ўйлай чорасини
Топди охири Бекам.
Уй ортига, заранг ерга
Қозиқни қоқди маҳкам.

Эшак ҳайрон боқар эди,
Қозиққа-ю занжирга.
Фурсат пойлаб турарди шум,
Темир зулфни ғажирга.

Чўпон эса даричадан
Ток симини келтирди.
Бир учини қозиқбошга
Ечилмас қип илдирди.

Ўзи уйга кириб кетди
Ёмон эди истаги.
Зерикканча қолаверди
Шалпангқулоқ эшаги.

Тарки одат – амри маҳол,
Эшак ишин бошлади.
Ер искаб сўнг, темир зулфни
Тишлаб торта бошлади.

Чўпон шу дам сим учини
Ажал токка улади.
Ток эшакни отиб урди –
Ҳанграганча қулади.

Бир замонда турди эшак,
Бўғимлари қалтираб.
Қозиққа лол боқар эди
Икки кўзи ялтираб.

Шу-шу энди қозиғини
Суғурмайдиган бўлди.
Суғурмоқ не, бўшалса ҳам
Югурмайдиган бўлди.

Бекам хурсанд юрган эмиш,
Эшагини чоптириб.
Гоҳ ўйлайман шу чўпонни
Келсакмикан топтириб.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ГОҲИ ШАЙБОНИЙМЕН, ГОҲИ БОБУРМЕН...

2004 йил
Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

10 январ - Мусо Тошмуҳаммад ўғли Ойбек таваллуд куни

Абдулла Орипов

ОЙБЕК ҲАҚИДА ҚЎШИҚ

Қалби пок мардона элнинг,
Сен азиз фарзандисан.
Ганжу мулкка бергисиз эл,
Гавҳари, дилбандисан.
Ҳар калиманг маърифатнинг
Уфқида ойдек тўлиб,
Эл аро топдинг шараф сен,
Устоз Ойбек бўлиб.
Шан ҳаётинг одамийлик
Хайру софликдан нишон,
Чақнади шеърингда нурли
Эътиқод бирлан имон.
Гоҳ Навоий суҳбатингда,
Гоҳ Торобий, Йўлчи гоҳ,
Сен севикли даврим ўғли
Бегумон, беиштибоҳ.
Хизматингдан, ҳикматингдан
Элу юрт мангу ризо,
Ўчмагай, номинг асрлар
Сўнгидан бергай садо.

1986

✍ Абдулла Орипов

@abdullaorifijodi

БОЗОРДА АДАШГАНИМ
Сурхонда, Шўрчининг чанг бозорида,
Адашдим, олти ё еттида эдим.
Онаизоримдан кетдим олислаб,
Мушфиқимни излаб изиллайвердим.

Саҳар вақт, молбозор аро совқотиб,
Бобом ва онамни қўйдим йўқотиб.

Шунда қўлим тутди мўйсафид бир зот,
Насаби жуз экан, бир чўпон авлод.

Отини Сулаймон деб танитдилар,
Қўйбоқар чол экан касбин айтдилар.

Мошгуруч соқоли тушмиш кўксига,
Кўзлари кулмасди – недан ўксиган?

Шу одам бир оми содда мусулмон,
Исмимни атади – Эй, мулло Шодмон!

Топармиз онангиз Тилло момони,
Суюнчига олай тилло дуони.

Кескан ош едирди, пулин тўлади,
Бефарзанд экан-да, умрим тилади.

Сўнг онамиз топди оралаб бозор,
Раббим! Унинг руҳи топмасин озор.

Магар ҳаёт бўлса, ажрим айлагил,
Яхшилар сафида олдин сайлагил.

Онам ва бобомлар мол сотган эди,
Бозори – Шўрчида, тонг отган эди.

Бобом кабоб олди, артди кўзимни,
Сўради: Асрагил, менинг қўзимни.

Онамнинг шодланиб порлади кўзи,
Ҳаётига қайтди маъноли рўзи.

Ҳайдарқул ҳожини қилдик зиёрат,
Ушбу суҳбатларга бўлди кўп фурсат.

Ўшал кунларимни эсларман бот-бот,
Шўрчи бозорига ўхшамас, ҳаёт.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Ассалому алайкум, азиз дўстлар, қадрдонлар . Айрим техник сабабларга кўра канал фаолиятини юритишда муаммолар юзага келмоқда.
Шу сабабли каналимизни қайта очдик. (Ушбу каналдан барча постларни янги каналга кўчирамиз)
Барчангизни Ўзбекистон ҳалқ шоири Усмон Азим ижодидан баҳра олишга https://t.me/UsmonAzimijodi га таклиф этамиз.
Ноқулайлик учун узр сўраймиз.

***
Сўнгги кунларини яшаб олаётган,
Узилаётган баргнинг ҳолин билгани,
Чиққандим, хастадан хабар олгандай,
Қаёқдан билибман ...келганинг...

Шомдан сўнг, йўқ, кечроқ, тун чўккан эди,
Гўё аросатдай, вақт – синган пулдай.
Товушинг, нафасинг, бўйларинг келди,
Титрадим, тиз чўкдим – эрк теккан қулдай.

Ҳаётим поезддай тўхтади илкис,
Юрагим чайқалди, баргдай титради.
Ютсам – беморларга ҳаволар танқис,
Ютсам ҳам... ҳаволар етмади.

Кўксимда байроқдай шоир юрагим
Сенинг шамолингни билдиролмади.
Нега келганингни сезмади, бону,
Бу юрак қувончга улгуролмади.

Кўзларим ёдлади нигоҳларингни,
Қўлларим қўлларинг тафтини туйди.
Усти очиқ қолган кечани қучиб,
Менинг елкаларим ёмғирда куйди.

Кўзим қирғоғида тонггача қолдим,
Изларимга тўлди кўнгилнинг лаби.
Менинг бу ҳолимни билмади ҳеч ким,
Сенинг келганингни билмаган каби.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ЧЎПОН ҲИКОЯСИ

Қор ялаган шамоллар
Ёмғир олиб қайтади.
Ёлғиз бўри увуллаб,
Тунга сингиб кетади.
Бесаранжом, домангир,
Инига олов кетган.
Жуфти-ю болаларин
Номардлар пулга сотган.
О, унинг маконини
Жони ичра жонини.
Замин-у осмонини,
Бутун бир ватанини
Номардлар пулга сотган
Бўри овулга яқин,
Қари итлар ҳид олар.
Бу овулда бир кучук
Туғилмиш — бўри билар.
Жондор олар кучукни
Кекса чўпон билади.
Кечалари яшириб
Напрачларга солади.
Ғингшийди ҳали гўдак,
Бўрининг боласидай.
Лек кўзида бир олов
Яшиннинг толасидай.
Буни бўри сезади,
Ҳар тун яқин келади.
Бир тўп галварс кўпаклар
Сурувга беркинади.
Чўпон билар бу тоғда
Фақат бир жондор қолган.
У ҳам ўлса онаси —
Шу тоғлар қасос олгай.
Ўқ бўшайди, ҳавода
Ажал ҳайрон муаллақ.
Пусиниб келар жондор,
Ажал қачон бўлса нақд.
Бўрининг кўзларига
Қараб, чидаб бўлмайди.
Ўлса, аламдан ўлар,
Йўқ ажалдан ўлмайди.
Жондорнинг ҳасратидан
Кекса чўпон вайрон, лол:
Мен бефарзанд одамман,
Кел, менинг бўғзимдан ол.
Нигоҳлар сўйлашади,
Аламлар бўйлашади,
Чол милтиққа суянган,
Бўри ғамга таянган.
Бир ватандан айрилган,
Бир ватансиз қариган.
Нигоҳлар тиллашади,
Туйғулар сирлашади.
Худди қадим дунёдай,
Худолар бирлашади.
Чол ўртанар, жондорсиз
Хосиятсиз бу тоғлар.
Бўрининг кўзларида
Эгасиз турар доғлар.
Мен сўнги одам эмас,
Бу эса сўнги жондор.
Бўри англар, бу чолнинг
Йўқлик деган ками бор.
Чол ва жондор тонггача
Киприк қоқмай турарлар.
Сўнг қорда из қолдириб,
Икки томон юрарлар.
У чол марҳум. Лек тоғда
Ҳануз чўпонлар юрар.
Мол йўқотган кишилар
Бўри галасин кўрар.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Мусаввир Мақсуд Холовга!

***
Бир карвон келяпти Дашти Қипчоқдан,
Бўйнида қўнғироқ — менинг тилимдир.
Унга эргашмагил савдойи шамол,
У менинг кечмишим — ўтган йўлимдир.

Бир карвон келмоқда Дашти Қипчоқдан,
Тарих — ёлғонлардан зериккан Илоҳ.
Уни тавоф этиб, бир рост айтайин,
Менга юрак беринг, Шайбоний бобо.

Бир карвон келяпти Дашти Қипчоқдан,
Норларга ортилган динлар, имонлар.
Икки алп дарёни мешларга жойлаб,
Оқинларда оқиб келар достонлар.

Ёлғон урҳо-урга менда лузум йўқ,
Хино-ла чизилмас харита Ватан.
Бобур қаламидай одил лаҳзалар,
Менга Ватанимни қайтариб берган.

Бир карвон келяпти Дашти Қипчоқдан,
Энасой ёд билар аллаларини.
Тарихни чақирманг, тарихга боринг,
Зиёрат этгайсиз қалъаларини.

Мен бир айтгувчиман, созимни чалдим,
Бунга Қошғарийнинг изоҳи керак.
Оқ байроқ кўтарган асрлар билан,
Қанот қоқолмайди мендаги тилак.

Бул туркий арк узра ўзбакий сўзим:
Шумердан мактуб бор — авлодлар очсин!
Шоир юрагини ўртага қўйди,
Юраги йўқ навкар йўлимдан қочсин.

2007 йил

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

"ШАЙБОНИЙХОН"
Мусаввир Мақсуд Холов асари

@Shodmonqul_Salom

ҚИШ

Кекса кампир ун элар,
Келинларни шошириб.
Илоҳий тухумларни 
Оқ супрага яшириб.

Йўлларнинг четларида
Мактабдан қайтар излар.
Сумкада қор, билмасдан
Қайтиб келяпти қизлар.

Ўзи билмай улғаяр,
Нигоҳлар — ўт, камалак.
Қизларнинг сийнасини 
Ўстиради яхмалак.

Қорбобонинг бурнини 
Ғуломқуён еб қочган.
Қорнинг жим-жит шовқини
Пок юракларга кўчган.

Токчаларда гултувак,
Меҳмон қиздай жим, ҳайрон.
Печка турар гуриллаб,
Мезбон чолдай меҳрибон.

Уйларнинг мўрилари
Қўшни уйга боқяпти.
Янги тушган келинчак
Қорда гилам қоқяпти.

Ёнбошлаб ётар дала,
Кетмон таътилга чиққан.
— Томдан тушгин,  ҳей бола,
Авайла, йиқиласан.

Урчуқдаги сўзондан 
Эртак тўқийди кампир.
«Муродга етмай» бола 
Ухлаб қолди барибир.

Шундан бери ухлайман,
Шундан бери умрим туш.
Бу муродли уйқудан 
Уйғонгим келмас эмиш.
Кекса кампир ун элар…

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Найқамишдай тани титради аввал,
Аввал дарахтларга ўхшаб кўринди.
Қўллари қўлимга бергунча савол,
Кўзлари кўзимга ўрганди...

Бўлди! Бошқа сир йўқ, тан жимирлади,
Бўлди! Сониялар тушди отидан.
Қараб туриб мени асраб қолмадинг,
Худойим, шу гулнинг талофатидан.

Энди нима қилдим, нималар қилдим,
Сув остида тошлар бўлсам қанийди.
Изларини боссам, товоним куяр,
Шамолин юрагим танийди.

Қани билмасайдим, танимасайдим,
Эслолмасам эди рақамларини.
Кеч қолган бўлсайдим ёки келмаган,
Илғамасам эди қадамларини.

Билмай рўйхатидан тушириб котиб,
Ё ўзим билдирмай тушган бўлсайдим.
Фақат бу ердамас, шу пайтда эмас,
Ўзга бир манзилни обод қилсайдим.

Бир кун олдинроқми, бир кун кейинми,
Қани кесишмаган бўлсайди йўлим.
Фақат унга эмас, бир унга эмас,
Бошқаларга салом элтсайди қўлим.

...ҳаммани таниган ҳилолдай олис,
Ҳеч ким яшамаган қисмат бошимда.
Мени юрагимдан осдинг, Художон,
Муҳаббат ёшимда, шоир ёшимда.

Шундоғам изтироб шаклида эдим,
Тескари келгандим тегирмонига.
Юракни уйғотиб, мени ухлатиб,
Исмин ёзиб қўйдинг устихонимга.

Киприги кўксимга соя солган шом,
Юришни эслатиб оёқларимга.
Унинг зулфларига қўлларим етиб,
Юрак томган эди бармоқларимдан.

Йўл ўзи бормиди, тугаганмиди,
Нечун келганимни эслатгин Оллоҳ!?
Битта нигоҳидан авлиё бўлди
Учгача санашни билмаган дунё.

Мезондай сирғалиб, ёмғирдай сизиб,
Кетди! Кўкрагимга беркинди жоду.
Ёнган сари ёнар бир ўтдаман мен,
Ё Раб! Шундан сўнг ҳам қиёмат борму?!
Тани найқамишдай титраган эди...

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Туғилиш бир баҳона – ўлмоқ учун!
Кўҳна ўзанга сувлар тўлмоқ учун.
Бандасига хизмату ҳиммат қилиб,
Яратганнинг кўнглини олмоқ учун!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Бугун Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси, "Дўстлик" ордени соҳиби, шоир Шодмонқул Салом таваллуд топган кун!
Ўқувчиларимиз номидан шоиримизни қизғин табриклаймиз!

@Shodmonqul_SALOM

БУ ДАШТЛАРГА...

Азиз Онажоним
хотирасига!

Бизнинг даштга баҳор эрта келар эди,
Оқ турналар азиз қўшни бўлар эди.

Ёнбошлаган яшил чопон бобо қирлар,
Елкасига миндирарди айтиб сирлар.

Ёмғирларнинг энтикишин тинглардим мен,
Шамолларнинг ташвишини англардим мен.

Онажоним шамол каби кезар эди,
Тандирга нон ёпиб, офтоб узар эди.

Меҳрибоним булут билан диллашарди,
Ёмғир тинар, сўнг ғилминди қилишарди.

Қора саҳар оқ ниятлар элар эди,
Мактабхалтам орзу билан тўлар эди.

Олти болам – олти шаҳар дер эди-да,
Олти ёшда етим қолган ҳур эди-да...

Ёниб чироқ, туриб туёқ бўлсин, дерди,
Мен кам дедим, хирмонларинг тўлсин, дерди.

Ўқиш-ёзиш билмас эди – тақдир қисган,
Бу дунёнинг тошлоғида гулдай ўсган.

Шаҳид кетган оғасини қўмсар эди,
Чорижондан тирноқ йўқ, деб эслар эди.

Қиёматга уч кўза сув ғамлаганди,
Тақдир уч бор «болам»латиб алдаганди.

Отам эса сукунатнинг ўғли эди,
Етти яшар гўдак каби тўғри эди.

Уйимизга меҳмон эди қалдирғочлар,
Шомни ирим қилишарди симёғочлар.

Дилгир онам ун гардларди бойўғлига,
Кафтларидан сир оқарди тун бағрига.

Тушларимда камалаклар яшар эди,
Тилларимга ҳар кун бир сўз қўшар эди.

Оппоқ сутнинг қаймоғидай оқ тонгларда,
Гул кўнглимни чўмилтирган ул онларда...

Меҳр эмиб менинг кўнглим катта бўлди,
«Алпомиш»лар, «Кунтуғмиш»лар ёдда бўлди.

Сўнг танишдим саволи кўп олам билан,
Ўзим билмай хайрлашдим онам билан.

Чиқиб кетдим мен меҳрнинг меҳваридан,
Жудо бўлдим коинотим гавҳаридан.

Тандирдаги нонқўйгичда қўлин изи,
Худойим-эй! Қани ўзи, қани ўзи?..

Қўзигулдай тоза кўнглим бор эди-я,
Полвон онам, султон онам бор эди-я...

Онагинам ёмғир каби ёғиб ўтди,
Азим дунё бир томонга оғиб кетди.

Билдим: умр охири йўқ соғинишдир,
Ва ё онам эккан тутдан учган қушдир.

Юрган эдим ғам ҳақида шеърлар ёзиб,
Лек билмасдим қандай бўлар ғамнинг ўзи.

Она, сенинг борлигингдан шоир бўлдим,
Йўқлигингдан ғам селида тойир бўлдим.

Тол бешиклар кўкрагингга ботгани-чун,
Тол таёқлар кўкрагимга ботди бугун.

Қаро ерни қайириб босиб юрмадинг-а,
Сенсиз қувонч татимади, кўрмадинг-а...

Нени орзу қилиш керак, билмайдирман,
Ёлғончида энди орзу қилмайдирман.

Лопиллаган тобутингда кетди борим,
Куйиб-тутаб кетаётир ушбу шеърим.

Қизалоғим чеҳрасидан излагайман,
Тополмайман, кулиб туриб бўзлагайман.

Дейман: «Момонг кўкка учди – юлдуз бўлди»,
Тонгда дейди: «Момо, келинг, кундуз бўлди».

Тўн қависа, чирозлари шеър эди-я,
Шоир онам, чевар онам бор эди-я!

Онажоним шамолдайин елиб ўтди,
Мард келганди, мард яшади – ғолиб ўтди.

Эй, ёронлар, юрганимга ишонманглар,
Шеърлар айтсам, тирик, дея қувонманглар.

...Бу даштларга баҳор эрта келар эди,
Турна учса, дил ҳавасга тўлар эди.

Энди сира учгим келмай қолган менинг,
Орзуйимни замин ютиб олган менинг.

Энди кўзим кўкка ёниб боқолмайди,
Ерни суйган одам қанот қоқолмайди.

Бу ер бир пайт оддий тупроқ маскан эди,
Илдиз отдим – Она деган Ватан энди.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

...Асрларнинг гарди бор бу тегирмондан,
Жонни янчиб, шон чиқарган ломакондан,
Дил ташласа алам чиққан у томондан,
Армон солиб қувонч кутган гўл инсондан,
Дўл* оғзидан сачраб қочган битта дондан,
Чумолини алдаб юрган Сулаймондан,
Навбати ҳеч келмаётган шул деҳқондан,
Сукунатдан кар бўп қолган оломондан,
Имо қилиб, нидо қилиб сўрарим бор,
Пойларига тиз чўкиб зор борарим бор.

@Shodmonqul_SALOM

ХИТОБ

Лаб титрамай, киприк қоқмай, нигоҳ узмай,
Ухламасдан, туш кўрмасдан, таъбир тизмай,
Асрлардан асрларга томмай, сизмай,
Садо бермай, қимир этмай, қадам узмай,
Юракларнинг фарёдини билмай, сезмай,
Буровдаги қўрғошин руҳ олам кезмай,
Ўт куйдирган қанотларни қайта ёзмай,
Жим туришда ким ютаркин – шартни бузмай,
Турганлардан бир бор ростин сўрарим бор,
Кўрганларин кўнглим билан кўрарим бор.

Асрларнинг гарди бор бу тегирмондан,
Жонни янчиб, шон чиқарган ломакондан,
Дил ташласа алам чиққан у томондан,
Армон солиб қувонч кутган гўл инсондан,
Дўл* оғзидан сачраб қочган битта дондан,
Чумолини алдаб юрган Сулаймондан,
Навбати ҳеч келмаётган шул деҳқондан,
Сукунатдан кар бўп қолган оломондан,
Имо қилиб, нидо қилиб сўрарим бор,
Пойларига тиз чўкиб зор борарим бор.

Кўнглимга тун чўкканда шам ёқолганлар,
Парвонанинг доғига жим боқолганлар,
Бир оҳига чоҳдан банди чиқолганлар,
Қамишларни шамол чалса, йиғлолганлар,
Ўзи ёниб, ўзи ўчиб чидолганлар,
Ҳур қиз кетиб пайғамбарни туғолганлар,
Оппоқ тонгни кўзларида соғолганлар,
Ёноғимга, деразамга ёғолганлар,
Билмаганим билдиринг-эй, сўрарим бор
Кўнглим кўрмоқ истаганни кўрарим бор.

Қай асрда оқ суягим топса кулол,
Токчасига олиб қўйса, қилмай увол,
Бир бағриқон қўлга олса, келмай малол,
Ғуборимни, ҳасратимни артиб рўмол,
Кўҳна най деб чалар бўлса, вайрону лол:
Мени ёқиб ўчирмасдан кетган шамол,
Ё офтобнинг назаридан топган камол,
Ё ёмғирнинг пардасидан бериб жамол,
Ё эснаган юракларда ўлган савол –
– Тилларига шеърдай такрор келарим бор,
Банди руҳга таскин бериб турарим бор.
Манзилим – йўл, йўлим – ҳижрон, борарим бор,
Айтарим бор, тиларим бор, сўрарим бор.

~~~
*Дўл – тегирмоннинг дон солинадиган бўғзи.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Қор тинди. Тонг отди, кўзи уйқули,
Шаҳар уйқудаги қизга ўхшайди.
Дарахтлар ўзидан ҳайрон жодули,
Бир-бирин танимай қарай бошлайди.

Оппоқ қор юзига қўйилар оёқ,
Муҳрдай қўйилар режали излар.
Дон терган чумчуқдай нигоҳлар ичра
Изим излар аро изингни излар.

Йўлларга қарайди йўлларнинг чети,
Оёғин учида юрар уловлар.
Қизарар бировнинг чеҳраси, кафти,
Қордан бехабардир ҳали бировлар.

Худо борлигига ишора қилиб,
Болалар қородам ясар кўрдингми?
Йўлак музга тойиб қаттиқ йиқилган,
Авайлаб ўтдингми, йиқилмадингми?

Ернинг юрагига товонинг ботиб,
Қиличдай ўтганда тортдингми сергак.
Сенинг юзларингга урилган қордан
Менинг ҳаётимни ясамоқ керак.

Тонг отди, қор тинди. Шаҳар уйғонди.
Дарахтлар –Тангрига ёлборган қўллар.
Менинг юрагимда эрув бошланди,
Сенинг юрагингга очилди йўллар.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

#Sevimli

* * *

Шунча йиллар ўтди. Кўришиш
Иккимизга насиб этмади.
Менда иш кўп, сенда-чи, ташвиш,
Тақдир бизни қайга элтмади.

Боғ. Ўриндиқ. Изҳор ва инкор.
Ўртанаман соғиниб дилдан.
Ёмғир, қорлар ёққан у баҳор
Нега ҳануз чиқмас ёдимдан?

Эсингдами, кўп гапирардим,
Эсингдами, эшитардинг жим.
Сенга яхши кўринай дердим,
Лекин яхши кўринган у ким?

Сочларимга оқ оралади,
Ораларми қалбингга титроқ,
Қисмат мени кўп қоралади,
Айт, қўлларинг ўшандайми – оқ?

Мағрурмисан илгаригидек,
Қилмайсанми ҳеч кимни писанд,
Агар борсам, бўлмаса йўл берк,
Бўласанми хафа ё хурсанд?

Мени жуда қизиқтиради
Кўзинг, узун бармоқларинг ва
Юрагимни тирилтиради
Бизни гап-сўз қилган тоифа.

Эсингдами, тутган гулларим
Қўлларингга етиб бормасди.
Фақат сенга элтган йўлларим
Кет десанг ҳам сендан қолмасди.

Сочларингнинг тўлқинларида
Оқиб кетди қанча кўзларим.
Юлдузларнинг ёлқинларида
Кўрсатмасдан қанча йиғладим.

Сен билмайсан, туриб бекатда
Эртаю кеч термулар эдим.
Деразада ва ё бир четда
Кўринмасанг емрилар эдим.

Ўтди йиллар. Эсласам сени
Ўша ёмғир ёғар ёдимдан.
Боғ. Ўриндиқ... қийнайди мени,
Чиқиб кетмас ҳеч ҳаётимдан.

Салим АШУР

@SalimASHUR

Qutlov

SALIM ASHUR - 60 YOSHDA

16-dekabr – O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist, Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi, shoir Salim Ashur tavallud topgan kun.
  Salim Ashur 1964-yil 16-dekabr kuni tug‘ilgan. Toshkent davlat universitetining jurnalistika fakultetini tugatgan. 
Uning “Yashil giyoh”,“Atirgul”, "Siz ertaga kelasiz", "Atalgan kunlar", "Kechikkan tong", “Sensiz”, “Darz”, "Ona tilim", “Kelajakka qadam”, “Mashinalar karvoni”, "Mangu el" kabi sheʼriy hamda publitsistik maqolalar kitoblari nashr etilgan.
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi jamoasi va ko‘p sonli a‘zolari Salim Ashurni qutlug‘ 60 yoshi bilan tabriklaydi.

O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Axborot xizmati

ШОШИЛИНГ!

Мансур Жумаевнинг қаттиқ муқовали "Ҳазрати ишқ" китобнинг дастлабки икки нусхаси сотилди. Илк харидор – Зебо Омонова бўлди.
Шошилинг, китоб унча кўп эмас. Донаси 100 000 сўм. Олмоқчи бўлсангиз, шу ердан ё шахсийга ёзинг ёки ушбу рақамга қўнғироқ қилинг: +998909967125

Фозил Фарҳод

Ҳаёт нима?

• Достоевский: Бу дўзах.

• Суқрот: Бу синов.

• Аристотель: Бу ақл.

• Ницше: Бу куч.

• Фрейд: Бу ўлим.

• Маркс: Бу ғоя.

• Пикассо: Бу санъат.

• Ганди: Бу муҳаббат.

• Шопенгауэр: Бу азоб.

• Бертран Рассел: Бу рақобат.

• Стив Жобс: Бу ишонч.

• Эйнштейн: Бу билим.

• Стивен Хокинг: Бу умид.

• Кафка: Бу фақатгина бошланиши.


💬Telegram |📱Facebook |
🐦Twitter |📱Instagram | ▶️YouTube

* * *
Боқдим, самовотда юлдузлар тугал,
Ой вазмин сузади тунни оралаб.
– Она, етолмадим жўнаб кетди йўл,
Ҳаёт ғолибларни бўпти саралаб.

Мағлубнинг онаси… қанчалар маъюс!
Ёмғирдай жонтортар, тошдай жим, кабир.
– Она, менга бергил яна бир имкон...
– Болам, шу туришинг қаҳрамонликдир!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Қиёмат кунида, Маҳшар тонгида
Оналар фарзанддан тонаётган дам.
“Воҳ, болам!” деб биров бўзласа ногоҳ,
Бу ўзбек онаси, бешак, муҳтарам.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

АЁЛ ШАЪНИ

Баъзи "инқилобчи"ларга!

1.
Энг аввал Онага – аёлга таъзим,
Таъзимдир муштипар опа-сингилга.
Босган изи асли – юрт харитаси,
Таъзим бўлсин ёрга, дарддош кўнгилга.

“Ватанни севаман” деган изҳорни
Айтмасдан, жим юриш мумкиндир, илло.
Лек азиз аёлга бир даста гулдай,
“Севаман!” сўзини айтмаслик гуноҳ!

Ана шу аёлнинг кўксидаги нур,
Бу совуқ оламни сирга ўраган.
Ўзидан зериккан, кулгуси салқи,
Бемурод дунёнинг лабин бўяган.

Аёлнинг қудрати бир уюм тошдан
Борлиққа Тожмаҳал ҳадялар этган.
Шу азиз сиймонинг ўт нигоҳидан
Замин қитъаларга бўлиниб кетган.

Ўзи-чун яшашни унутиб гоҳо,
Муҳаббат тонгида ойдай балққаним.
Ўзбек аёли ҳам бордир шу сафда
Ўлмасин болам, деб туғдай қалққаним.

Қиёмат кунида, Маҳшар тонгида
Оналар фарзанддан тонаётган дам.
“Воҳ, болам!” деб биров бўзласа ногоҳ,
Бу ўзбек онаси, бешак, муҳтарам.

Ўзи бир штат иш – ўзбек бўлмоқлик,
Ўзбек аёли бу – икки бор яшаш.
Бу номни кўтармоқ учун қанча куч,
Қанчалар улуғлик, матонат, кураш...

Ва буюк муҳаббат керак бўлади,
Бу улуғ шарафни пок тутмоқ учун.
Меҳр тиланмайди, қозонилади,
Куч керак! Сабрни жим ютмоқ учун!

Эй, сиз азиз аёл номидан сўзлаб,
Энг гўзал боғимга тегаётганлар.
Бир бор келинчакдай эгилмай туриб,
Менинг ҳам бошимни эгаётганлар.

Номус матосини кўчага ёйиб,
Қуёш юзига кул сочаётганлар.
Худо билан аёл ўртасидаги
Энг пинҳон дарчани очаётганлар.

Эй, аҳли гумонлар, билинг оламда
Ҳалиям ошиқлар ва ҳижрон бордир.
Ҳалиям кимгадир висол ҳурмати
Титраб турган гулнинг жамоли ёрдир.

Ҳа! Недир сир бўлиб қолиши керак!
Неларнингдир пинҳон тургани зебо.
Кимдир ҳаё тутган парда ортида
Нозик энтикканда портласин дунё.

2.
Ватан ҳақидаги нутқдир, шубҳасиз,
Аёлнинг номидан айтар ҳар сўзим.
Шу сабаб бу қутлуғ калом олдидан,
Таъзим, дейман фақат, пойига таъзим!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ҚАНДИЁР

Эртага сочимни оқартиради,
Бу кеча Бойсунга ёғиб ўтган қор.
Соғинчдан кўксимга тоғлар қулади,
Тўлғонган тоғларга кетдик, Қандиёр.

Юракни тўлдириб ҳайратларидан,
Кириб боражакмиз Дарбандларидан.
Қор остида қолган ҳасратлар ила,
Уйғонган тоғларга кетдик, Қандиёр.

Минг йил ёғса ҳамки, бу чархнинг қори,
Ҳеч вақт йиқилмагай умид девори.
Бу ҳикматни айтган Сайроб чинори,
Чўлғонган тоғларга кетдик, Қандиёр.

Ортимиздан дуо қилмоқда Тошканд,
Ҳали йўлимизда Кеш-у, Самарқанд.
Пешвоз чиқаётган самодил Дарбанд,
Қўзғолган тоғларга кетдик, Қандиёр.

Кўкнинг фарёдлари ерга тўкилди,
Ернинг қувончлари қирга тўкилди,
Бизнинг армонимиз шеърга тўкилди,
Беармон тоғларга кетдик, Қандиёр.

Умрнинг кечадан кундузигача,
Қўл гоҳ етиб-етмас юлдузигача,
Ватаннинг Тошкентдан Термизгача,
Ястанган тоғларга кетдик, Қандиёр.

Шодмонқул САЛОМ
2003 йил

@shodmonqul_SALOM

Акмал САИДОВ, академик

МУҚАДДАС КАЛОМ ФАЙЗИ ВА НУРЛАРИ
Қуръони Kаримнинг ўзбек тилидаги еттинчи тугал таржимаси хусусида

Таржимон ва қўшимча изоҳлар муаллифи: Мирзо КЕНЖАБЕК

Батафсил — https://telegra.ph/MU%D2%9AADDAS-KALOM-FAJZI-VA-NURLARI-11-13

t.me/Shodmonqul_SALOM

Бўрон тинди, ёмғир юпанди,
Сочин қайта таради шамол.
Аразини унутди, кулди,
Кўзёшлари тугаган аёл.

Шаҳар қўлга олди кўзгусин,
Ажинига сурди упалар.
Чошгоҳ сочди тилла ёғдусин,
Гумон каби тўзди парқулар.

Кечикса ҳам келди, дилгир ва
Нимагадир бироз паришон.
Туйғуларнинг селида оқиб,
Яшамоқни қумсаган инсон.

Севги эди орага тушиб,
Ҳаётини судхўрга тутган.
Келмаслиги аён бўлса ҳам
Яшамаган, фақат жим кутган.

Нималарни қилган башорат,
Нималардан умид эшган ул.
Арзон бериб ҳаловатини,
Оғриқларни қиммат олган қул.

Бўлса эди бир тола нурдай
Жонин тутса – иситиб берса.
Меҳр эмас, таскин ҳам эмас,
Фақат бир бор, бир бора кўрса...

Томирида уйғонган қуюн,
Азиз умрин телба айлаган.
Тушунолмас, тушунтиролмас –
Тангри шундай қисмат сайлаган.

Бўрон тинди, хўрсинди сукут,
Ғорга кириб кетди қораёл.
Бўйнин қашиб жим қолди эркак,
Узик торни улади аёл.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

“ЮЗ ҲИКМАТ” КИТОБИ ҲАҚИДА АФСОНА

Юзта ҳикмат битилган бир китоб бор эди,
Ҳар ҳикмати инсон учун буюк бир дастур.
Юз подшоҳлик даври ўтди очунда, вале,
Ҳар салтанат бу китобни ўрганмиш чуқур.

Аммо не тонг! Бир-бирига ўхшайди шоҳлар,
Ҳар бири: Мен ернинг сўнги султони, дейди.
Шунча савлат, шунча давлат қурган тождорнинг
Аъёнлар ё маликалар бошини ейди.

Сўз келганда айтмоқ керак, бўлганча одил,
Шоҳлик олтин ё қон билан қўлга кирмагай.
У – атодир, насибадир, Тангри инъоми!
Бу инъомнинг фурсати бор, боқий турмагай.

Хуллас, ўша юзта ҳикмат битилган китоб,
Илк подшоҳлик замонида сал таҳрир бўлди.
Олампаноҳ ўқиб кўргач бир ҳикмат ёқмай,
Таҳрир этди, тўқсон тўққиз ҳикмат соғ қолди.

Шу зайлда ўтаверди даврон довули,
Уруш-яраш, яхши-ёмон кунлар ҳам ўтди.
Тахт дегани билсанг агар жуда доғули,
Шоҳ қулади, тахти рақиб илкига кетди.

Янги тождор салтанатни тизди қайтадан,
Қатл этди элнинг қонин ичган касларни.
Адолатдан ярақлади шамширлар тийғи,
Одил подшоҳ тинглар ҳатто ғариб сасларни.

Шоҳнинг амри етиб борди зиндонларгача,
Озод этди кўп бегуноҳ банди жонларни.
Эл шод, юрт ҳам обод ўлди – шоир айтгандай,
Тадбирли шоҳ очди қанча янги конларни.

Бир кун шоҳга келтирдилар кўҳна китобни,
Юзта ҳикмат – ҳар биттаси элпарвар дастур.
Ўқиб кўргач, бир эътироз айлади подшоҳ:
Буни битган донишманд ҳам банда-ку, ахир.

Бир ҳикматни қайта битди янги саркотиб,
“Ана энди асл ҳикмат китоби бўлди!”
Шу зайлда икки ҳикмат ўчди батамом,
Бузилмаган тўқсон саккиз чин ҳикмат қолди.

...Мана, менинг қўлимдадир ўша кўҳна ганж,
Юзта шоҳлик ўқиб кўриб, этгандир иншо.
Ҳар салтанат битта ҳикмат ўзгартган бўлса,
Донишманднинг ҳикматидан йўқдир мутлақо.

Гап келганда, айтиб олдим бўлган тарихни,
Гарчи чин шеър баён эмас – инкор этмасман.
Вайсақи деб айбситмасин авлодлар мени,
Шоҳ эмасман, китобни ҳам ёзган эмасман.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Зигмунд ФРЕЙД,
руҳшунос, файласуф.
(1856-1939)

"МЕНИ МАҚТАШСА... ОЖИЗМАН"

* * *
Ўзингизни қиёслашингиз мумкин бўлган ягона одам, бу – Сизнинг ўтмишингиз. Сиз ўхшашингиз керак бўлган ягона одам, бу – Сизнинг айни пайтдаги ўзингиз.
* * *
Ҳеч нарса тасодифан содир бўлмайди, ҳар нарсанинг ибтидоий сабаби бўлади.
* * *
Бизлар бир биримизни тасодифан учратмаймиз. Биз аллақачонлар онгостимизда мавжуд бўлганларни учратамиз.
* * *
Аёл эркакни бўшатиши керак эмас, юмшатиши керак.
* * *
Ўз ўзингдан ҳалоллик талабчанлиги – ажойиб машғулот.
* * *
Фақат болалик оламидаги орзулар одамни чинакам бахтли қилади.
* * *
Бахтсизликда эзилган ҳиссиётлар ўлмайди, улар “оғзини ёпиб” туришга мажбурланади, холос. Улар инсонга ич-ичидан аста-секин ўз таъсирини ўтказаверади. 
* * *
Ҳар бир инсоннинг ўзгага бўлишмайдиган истаклари ва ҳатто ўзи тан олмайдиган ҳоҳишлари бўлади.
* * *
Ҳар бир тўкис одам фақат маълум нарсаларда тўкисдир.
* * *
Ҳузурнинг таъқиқланиши – ҳузурнинг нархини оширади, холос.
* * *
Биз севганимизда ҳеч қачон ҳимоясиз бўлмаймиз ва аксинча, севгилимиздан ёки унинг севгисидан айрилганимизда ҳар қачонгидан умидсиз ва бадбахтга айланамиз.
* * *
Сен куч-қудратни ҳамиша ташқаридан ахтарасан, ичкаридан эмас, аслида у доим ичкарида бўлган ва бўлади. 
* * *
Тушимиз қанчалар тушунарсиз бўлса, у шунчалар кўп маъно касб этади.
* * *
Инсон ҳеч қачон ҳеч нарсадан воз кечмайди, у фақат истакларини алмаштиради, холос.
* * *
Ҳаётдан ягона мақсад – тириклик жараёнини таъминлаш, билакс, яшаб қолиш учун мангу курашдир.
* * *
Инсоннинг қалб сирлари болалик саҳнаси фожеалари ортига яширинган бўлади, ана шу саҳналаргача етиб борсангиз, уни даволашни уддалайсиз.
* * *
Муаммони тан олиш – муаммони ҳал қилишнинг ярмисидир.
* * *
Ўзларини ўйлаганларидан-да  ахлоқли деб ҳисоблайдиганлар ўзлари тасаввур қила олмайдиган даражада ахлоқсиздирлар.
* * *
Ҳаётда ҳеч нарса беморлик ва аҳмоқлик каби қиммат турмайди.
* * *
Ҳар бир ҳаракатимизнинг асосида иккита сабаб ётади: буюк бўлиш истаги ёки муҳаббат муносабатлари.
* * *
Муҳаббат – ҳаёни уйғотадиган энг синалган усул.
* * *
Ташқаридан фаришта кўринган одамни ичида шайтони кўп бўлади.
* * *
Мени танқид қилишганида, ўзимни ўзим ҳимоя қила оламан. Лекин мақташганида, ожизман.

Носиржон ТОШМАТОВ таржимаси

➡️ Каналга обуна бўлинг 👇👇👇
https://t.me/mushtumjurnali

КУЗАК

Йиғлолмайди, лабин тишлар она дарахтлар,
Киприк қоқмас, хўрсинолмас, кўзлари тўлган.
Лаби титрар, кифти учар, оқарган юзи, 
Куз оламнинг юрагига зўр видо солган.
Мезонларда ҳасратнинг оқ рақсини кўрдим,
Сойга боқдим – бир бахтсизнинг аксини кўрдим.

Юлдузларнинг қиррасида фаришталар жим,
Бош кўтармай Ой нур элар – бева эгачим.
Фақат барглар шивирлайди қўрқув тилида,
“Қутқар!” дея кўкрагимга муштлар юрагим.
Баҳор ўтган йўлда қолган бир изни кўрдим,
Изга расмин чизаётган бир қизни кўрдим.

Қанотига оқ тушаётган
қушларни кўрдим,
Ўтовлари тенгланаётган қўшларни кўрдим.
Айтилмасдан, учуқ тошган тушларни кўрдим.
Ерга кириб кетсам деган даштларни кўрдим.
Сой ортидан тиззасига иягин тираб,
Қараб қолган болакайлар – тошларни кўрдим.

Кўнишга ҳеч кўнолмаган истагим билан,
Куртакликдан хазонгача дарагим билан,
Кўзларига кўзим тушди. Йўқ, қаролмадим,
Ўн ёшида қолиб кетган юрагим билан:
Орзулари гулдан қайтган хаёлни кўрдим,
Кўйлагининг гули ҳижрон аёлни кўрдим.

Қўлларини ортга қилиб жим борар тоғлар,
Бошлари хам, елкасида бўшдир сувлоқлар.
Жангда мағлуб баҳодирлар ғамгин қайтурлар,
Бул хабарни Ватанида қандай айтурлар!?
Шул тоғларда кекса, ёлғиз арслонни кўрдим,
Кўзларида бостирилган исённи кўрдим.

Бешигида кўзмунчоққа қўл чўзар болам,
Мезонлардан умид эшиб ўлтирар онам.
Узилган барг тўғри келиб юракка қўнди  –
Дилгир отам офтобрўга ўтиб исинди.
Симдорларда қуримаган тўнимни кўрдим,
Умрим каби қисқараётган кунимни кўрдим.

Ботинимда юлдузларнинг сокин совиши,
Элас-элас кишнагандай тойлар товуши,
Эшитилмай қолаётган сойлар товуши,
Айвондаги эски индай бенаво юрак,
Менга етиб келмай қолди ойлар товуши,
Яқин бордим, қулоқ тутдим, энгашдим, турдим,
Эшитмадим, аммо ундан созини кўрдим,
Чалинмасдан тинглангувчи созини кўрдим.
Шохда мезон  – шаҳид ялов, бўзини кўрдим!
Яратганнинг шундай буюк кузини кўрдим!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

****

Буюк туркман шоири ва мутафаккири Махтумқули таваллудининг 300 йиллигига бағишланган тантанали адабий-маърифий анжумандан лавҳа.

Устоз Мирзо Кенжабек маърузаси.

Навоий театри.
2024 йил 6-ноябрь.
(Ҳижрий 1446 йил. Жумодул-аввал ойининг 4-куни, чоршанба).


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

Шоирлар – шамолнинг авлодларидир,
Изтироб туфайли ерга боғланган.
Мангу соғинчларнинг қанотларидир,
Ҳеч ким куймас ўтда алар доғланган.

Ғусса қўшиғининг давоми улар,
Кўп хиргойи бўлган, лек айтилмаган.
Ҳайрат дарчасидан боққан кўзларга
Улар муҳр босган, қайд этилмаган.

Шоирлар Исонинг ҳасрат хочини
Елкалари билан олиб юрарлар.
Осмон бор замин, бор киприкларида
Шул сабаб дунёни аччиқ севарлар.

Шоирлар шамолнинг авлодларидир,
Қўл ушлашиб турган юлдузлар айтсин.
Биргина шу ғамнинг ниҳояси йўқ,
Бегонаси ҳам йўқ–шу шамол қайтсин.

Шоирлар дунёга ўзлари эмас,
Ошиқлиги бошлаб келаётирлар.
Улар яшамаган дунёда асли,
Ўнг келмас тушларни кўраётирлар.

Шоирлар – оламнинг дилгир юраги,
Дунё – қадим напрач, тураверади.
Шамол ва шоирлар руҳи тирикдир,
Дунёнинг юраги ураверади.                             

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Taniqli shoir Mansur Jumayev olamdan o‘tdi

Shoir 1991-yili Qashqadaryo viloyati, Mirishkor tumanida tug‘ilgan.

Batafsil: https://oyina.uz/uz/posts/25461

Rasmiy sahifalarimiz👇

Telegram | Facebook | X | Instagram

Duel kashfiyotlari

Duel 2024 tanishtirgan isteʼdodlardan biri – Sanjar Toshbekov. Albatta, bunday topildiqlarga boy oʻtdi duel. Sizni ham Ular bilan tanishtirib boramiz!

(👍)lar va izohlar bilan qoʻllab-quvvatlang,
Bu bizni ilhomlantiradi!

https://youtu.be/vWSTMtyyCyg

Диққат қиладиган бўлсак, матндаги қора сўзлари ҳеч бири аслан қора бўлмаган негизли сўзлар билан бирга келаётир. Қора саҳар. Саҳар аслида оқлик, илк тонг отиш палласини англатувчи вақт мезони. Аммо қора дейилиши халқнинг бадиий топилдиғи. Қишин-ёзин тонгдан аввал – саҳар чоғида руҳият учун малоллик туғдирувчи сирли бир юк бўлади. Саҳар қишда совуқ, ёзда ҳам этни жунжиктирар эпкинли яхи бўлади. Уйқу эса бу маҳал жуда тотлидир. Бу пайтда уйғонган киши одатдагича ўрнидан турмаган, уни тасодифий бир сабаб уйғотган бўлади. Бу руҳий босим саҳарнинг аслида оқ бўлган рангини қорага «бўяйди». Қора чироқ. Чироқ аслида ёруғлик таратувчи ашё, ундан нур, оқлик инади. Аммо «қора» дейилишида қора чироқдан фойдаланувчи мискин кишининг ҳолати мужассамдир. Кейин қора чироқ ўзидан қурум қолдириб тутаб ёнади. Қора уй. Қадимдан туркий қавмлар учун қора ранг эътиборли, нуфузли ранг ҳисобланган. Қора рангда ёвқурлик ва жиддият омихта бўлган. Гарчи қора уй – ўтовда аслида қора ранг қаторида оқ, қизил, яшил тусли ашёлардан ҳам қарийб тенг фойдаланилган. Қора овқат – кундалик, меҳмон келмаганда, байрам ёки бирор сабаб бўлмаганда пишириладиган овқат. Лекин бу кундалик овқатнинг асл ранги қора эмас, оқчил, сарғиш-қизғиш ёвғондир балки, бироқ сира ҳам қора рангда эмас. Оддий шўрва, шавла, нонпалов сингари таомлар қора овқат саналади. Қорамол. От, эшак, сигир – буларнинг барчаси халқ тилида қорамол дейилади. Шундай бўлса-да, бу жониворларнинг ранг-туси оқ, сариқ, малла, кулранг бўлиши ҳам мумкин. Қора тер. Биологик мавжудотнинг барчасига терлаш хос. Лекин ўлим олди ёки оғир руҳий ҳолат ёхуд вужуд бетоблигида келадиган тер қора тер дейилади. Изтироб, ҳорғинлик, қаттиқ уялиш, натижасиз уриниш кайфияти билан уйғун ҳолда қора тер босади кишини. Лекин бу терлашда ҳам бирор ранг фарқланмайди. Бу аслида одатдаги тер, гармонал ўзгаришга асосланган биологик жараёндир. Сув томчиси каби тер ҳам рангсиз суюқлик, лекин санаб ўтилган ҳолларда тер «қора» бўлади. Қора мошин деб юк машинасига айтилган. Эҳтимол, бу улов турининг ранги кўк, қизил, сариқ ҳам бўлиши мумкин, лекин унинг умумий номи – қора мошин. Қора ёмғир деб, куз ва баҳордаги муттасил ёғувчи ёмғирга айтилади. Сабаби бу ёмғирда ҳўл бўлмаган нарса ҳам, ивимаган ашё ҳам қолмайди. Бадиий иборада айтсак, бу ёмғир юракни хит қилиб, одамни эзиб юборади. Номидаги қора рангда ана шундай толиқиш жам. Бу изоҳлар барчага тушунарли. Аммо уларнинг ҳеч бирида тилга олинаётган предмет моддий жиҳатдан қора эмас. Қоронғи бозор сўзи эса «ҳикоя»мизда ноаён, туманли, андармон бўлиб, қорнида гумонаси билан тул қолган келинчакнинг ҳолини тасвирлаяпти. Бу ердаги қора ранг изтиробли, номаълум мавҳумотнинг рангидир. Кўнглим қора, ичи қора, бахти қора, йўли қора, қора халқ, қора ер, қора лой, қора ёмғир, қора кун, қора нон, қора қон... Бу қўшма сўзлардаги «қора»ларни изоҳлашга унчалар зарурат йўқ. Чунки кўнгил, ич(и), бахт халқ тушунчалари эстетик тушунчалар бўлиб, тўлиғича тафаккур ҳосиласи, моддий жиҳатдан ҳеч қандай рангга тобе эмас, кун эса ёруғликни англатадиган сўз, қоннинг ранги ҳамиша қизил, нон жигарранг ва оқ тусга эга, лойнинг тасаввур қабул қилган ранги ҳам жигаррангдир.
Булардан ташқари, қора курси, қора иш, қора яғрин, қора совуқ сингари мазмун жиҳатдан қора-ю, асл ранги қора бўлмаган ашё ва тушунчалар ҳам жуда кўп.

Тилимизда учрайдиган қора қозон, қора мой (нефть), қаро тун, қора кўз, қора соч, қора қош, қора булут каби асли қора рангда бўлган ашёлар ҳам борки, бу сўзларни ҳеч бир оғринмай ишлатаверамиз. Одатдаги турмушимизда қўлланаверади.


Шодмонқул САЛОМ

ОНА ТИЛИ УЛУҒ КЕМАДИР
(Давоми)

ҚОРА ЖИЛВА

«Ҳали қора саҳар эди. Қора уй тўрида ётган Қорамомо «воҳ, болам», деб алаҳсиб уйғонди. Қаватидаги келини сапчиб тушди. Келин қорачироқнинг шуъласида тимирскиланиб бориб, хумдан сув олиб келди. Момо сув ичди, бир нималар деб пичирлаб қўйди. Тонг оқармай нон синдирди, қўни-қўшнига улашди, бир парчасини итга ташлади. Ҳар кун қора овқат – кепак қориқ еб ўрганган ит нонни илиб кетди. Ўғлига атаб танҳо қора моли – қисир қолган соғин сигирни худойига деб ният қилди. Ташқаридан ёмғир товуши эшитилди.
Кузакнинг калта куни таёқ бўйи кўтарилди ҳамки, момо туз тотмади, ташқари совуққина бўлса-да, момонинг манглайидан қора тер қуйилаверди. Келинининг «Бирор нима енг», деб чириллаганига қулоқ солмади. «Кўнглим қоп-қора. Ютганим ичимга тушмайди, болам...» деб изиллайверди. Икки кўзи овулга ошиб келадиган тупроқ йўлда эди. «Қора мошин ошса, раис келади. Раис билан почтачиям келади...»
Момо ёлғончига келиб тўққиз қурсоқ кўтарди. Шулардан олтовини қора ерга топширди. Икки қиз ва танҳо ўғил омон қолди. Қизларини «Отанинг уйи – арчанинг кўланкаси», дея тенги чиққанда узатиб­узатиб юборди. Чоли етти йил аввал бандалик қилганди. Суянгани, таянгани ёлғиз ули – Тоштемирни эса урушга олди-кетди. Қўли калтаям, бош эгаси йўқ ҳам демади. Ҳувиллаган уйда Қора момо ва қирқ кунлик гумонаси билан уч ойлик келин қолди. Момонинг оти Бибисулув эди. Суяк суриб қорамағизли, отаси раҳматлидай полвонкелбат бўлганидан ҳамда қўлидаги қушночлик ҳунари борлигидан элу хеши ҳаммаси уни Қора момо деб атаб кетди.
Ниҳоят, кампирнинг силласи қуриди, чўзилиб ётиб қолди. Ташқарида ёмғир ёға бошлади. Кампир келини пиширган кесканошдан ўзини мажбурлаб-мажбурлаб ичди. Тағин терлади, бироз ўзига келди. «Менинг кўнглимни шартта узиб, шу итнинг олдига ташлайдиган-да ўзи, келин», деб ўзини-ўзи юпатган бўлди. Ташқарилади. Кузакнинг сурункали ёмғири жимиллаб ёғар эди. «Бу қора жомғир икки кунсиз тинмайди энди. Осмоннинг меши тешилди», – дея гапиринди.
Кун пешин бўлди. Бир маҳал ташқаридан «Қора мома!» деган сас келди, сўнг отнинг кишнагани эшитилди. Ит ҳурди. Кампирнинг юраги қинидан чиқиб кетаёзди. Кампир ётган ўрнидан қандай ирғиб турганини ўзи ҳам билмади. Биргина «Қора мома» деган садо уни ўрнидан қоим қилди. Келин-қайнона олдин-кейин ташқарига чиқди. Уй олдида бир отлиқнинг қораси кўринди. У Жиловдор почтачи эди. Хатни берди-ю, гум бўлди. Кампирнинг «Чой ичиб кет» деганига ҳам қарамади...
...Жипакдан эшган арқонинг
Тортарга келмай узилди.
Қизиблар турган бозоринг
Савдолар келмай бузилди.

Онанг бўлмай, ўлайин-а...
Очилмади бир гулинг,
Ўтовда қолди булбулинг,
Сени олмай мени олса бўлмасми?..

Ана шундай садо билан асрнинг кўкси тилинди. Оломон йиғилди. Кампир уй олдида, ёмғир тагида, қора лойга ботиб бўз тортди. Келин соч ёйиб ўзини қора уйнинг эшигига урди. Қора мошинда раис келди. Почтачиям келди. Кампир она арслондай айқириб почтачининг ёқасидан олди:
– Қора хат бергунча оғзингдан қора қонинг келса бўлмасмиди, йўли қора?!
Одамлар музтар турган почтачини кампирнинг чангалидан аранг айириб олдилар. Кампир раисга ўтдай тармашди:
– Боламни сен единг, раис бўлмай қоранг ўчгур. Бегим калнинг улини урушдан об қолдинг – бойга боқдинг. Менинг тузим урсин сени. Қора халққа қайишмадинг, қора ноним урсин сендай ичиқорани...
Бахти қора бўлган келиннинг доғи Қора момоникидан кам эмасди.
– Қоронғи бозор қип
кетдинг, тўрам-ов,
Қора сочимни қорлар
босди-я, тўрам-ов...

Бул кун ана шундай бир қора кун эди...»
Мақола муддаоси учун ушбу воқелик ҳикоя шаклини олди. Бу ғамгин манзара ўқувчига бегона ҳам эмас. Бу ерда муддао воқеликдаги ижтимоий ҳолатга урғу бермоқ, бадиийлик даражасини таҳлил этмоқ эмас, балки тилимиз бойлигини, имкониятларини тасаввур қилишни бироз бўлса-да осонлаштиришдир.
Одамнинг кўзлари жуда кўплаб рангларни фарқлайди. Илмий далил ва фаразларга кўра, борлиқда биринчи пайдо бўлган ранг – қора рангдир. Бошқа ранглар олис эврилишлар асносида қора ранг­дан ажралиб чиққан. Энди шартли «ҳикоя»мизда ишлатилган «қора»ларга эътибор қаратсак.

–––––––––––––––––––––
*Келинларнинг эр томондагиларнинг исмини айтмаслик удуми ҳануз сақланган. «Кесама» – М. Кошғарий­нинг «Девону луғотит-турк» асарида «кесасi» – кесадиган; «Угама» – «uгула» – эговла; «кэрoгy» – чодир; «бoрi» – бўри; «кol» – тўпланиб қолган сув; «қамiч» – қамиш; «бiчак» – пичоқ; «қаjiр» – қум. Қайир, қайрамоқ; қумқайроқ ва ҳоказо.
Шовуллама – қамишзор; жилдирама – сув манбаси, кўл; увиллама – бўри; манграма – қўй-қўзи.

Шодмонқул САЛОМ

ОНА ТИЛИ УЛУҒ КЕМАДИР
Эссе

"ШОВУЛЛАМАНИНГ НАРЁҒИДА..."

Кўкибийнинг ҳаворида тўқсон олти бовли ўзбекнинг Қўнғирот уруғидан чиққан Эрманбой деган чорвадор бир бой яшар эди. Қўйининг ҳисобини биров билмасди, чўпонлари баҳорюртга кўчиш маҳалда сурувларни бу йил қирқ чиқарса, кейинги йил қирқ бир чиқарарди. Йилқиси уюрланиб юрар эди, бунинг сонини билиш учун барисини бир жойга йиғиш керак эди. Йилқи жонивор эркталаб келади, йилқи­боқарлар бир жойга йиғолмай гаранг эдилар. «Йилқилар қанча?» дейишса, йилқичилар: «Шунча – Худонинг берганича, банданинг олганича!» деб қўяр эдилар.
Ана шу Эрманбойга тақдир олти ўғил берди. Тўрттаси ёлқи туғилди, иккита кенжаси эгиз бўлди. Ўғилларига Эрманбой шундай исм берди: Бойбўри, Бойқўзи, Бойкўл, Бойқамиш, эгизлари Пичоқбой ва Қайроқбой деб ном олди. Бойбўриси туғма тиш билан туғилган, Бойқўзиси чорвадан тўл олиш маҳалида бино бўлган, Бойкўли кузакда, кўл бўйида дунёга келган, Бойқамиши баҳорюртга кўчиш маҳали туғилганди, болани шошилинчда қамиш чийга ўраб олишгандилар. Эгизакларини эса бир тиғга бир қайроқ ҳамиша керак – ўз оти ўзи билан деб Пичоқбой, Қайроқбой қўйишганди.
Шул ўғлонлар вақти-вояга келиб камолга ета бошладилар. Эрманбой уларнинг тўнғичи Бойбўрини уйлантирди. Тўй бўлиб ўтди. Эндигина бир ҳафталик келиннинг фаҳм-фаросатини синамоқ ниятида Эрманбой аёлига гап солди:
– Кампир, келинингнинг тилини кўрдингми? Боллими, аччими?
Кампири ҳам ҳозиржавоблик билан шундай деди:
– Бойбобоси бир жонлини жонсиз қилсин-чи – кейин кўрамиз-да келиннинг тилини...
Эрманбой эрталаб даштга – чўпонлар қошига боришини айтиб, отланиб чиқиб кетди. Ўғиллар ҳам ҳар қайсиси ўз юмуши билан кетдилар. «Эркакка – эгар, аёлга – ўрмак»: уйда қайнона-келин қолишди.
...Эрманбой дашт айланди, чорвадан хабарлашди. Бош чўпонлари билан бу йилги куз-қиш ҳақида маслаҳат қурди. Отнинг бошини тушга яқин овулга қараб бурди. Ўтови кўринадиган қир устига чиқди-да, уйга қараб:
– Ҳов, кампир-ов! – деб овоз берди.
Ўтов ичида ўтирган келин-қайнона бойнинг чақираётганини эшитишди. Қайнона келинига: «Келин, қаранг-чи, анов чоли тушгур нима деётир?» – деди.
Уйдан бир қизил кўйлакли чиқди. Керага қошида кўриниш берди. Бой олисдан келинни таниди-да, тушгача ўйлаб пиширган гапини айтди:
– Қамишзорнинг нарёғида, кўккўлнинг берёғида бир қўзини бўри бўғизлаб кетибди. Пичоқ билан қайроқни тезда бировдан бериб юборинглар, қўзини ҳалоллаб олайлик!..
Келин уйга қайтди. Қайнона унга савол нигоҳини тикди. Бир муддат эрганак-эшик олдида оёқ илган келин уйга кириб шундай хабар берди:
– Шовулламанинг нарёғида, жилдираманинг берёғида бир манграмани увиллама бўғизлаб кетибди. Шунга бойбобом «кесама билан угамани бериб юборинглар», деяпти!
Келин ўтовга кириш асносида ўрнидан қўзғалган бойнинг кампири бу жавобни эшитиб жойига «таппа» ўтирди, енгилгина «воҳ» деб юборди. Бирпасдан сўнг ўзига келиб тилга кирди:
– Ҳай, майли, кетган мол бўлсин, келинжон. Қўтондан чиқибди, энди қозондан чиқмасин. Сиз уйда ўтиринг – чиллалисиз. Пичоқ билан қайроқни мен ўзим бериб келаман.
«Қирқ қулоқли қозонда қулуннинг эти қайнасин», дея кўкрак кериб юрган хирмондай бойбича тик тепага етиб боргунча пишнаб қолди. Қирқ отар қўйи бўлган бойнинг сурувига жондор ораласа-ю, шу ердаги ўнлаб чўпонларда пичоқ бўлмайдими? Ё бу хабарни етказишга бойнинг ўзидан бошқа одам йўқмикан? Бу каби саволлар ҳақида ўйлашга фурсат ва фаросат керак. Буни келин топа билган эди. Уйи кўриниб турган тепалик тумшуғида бой билан кампири юзма-юз бўлдилар. Ҳали бой гапирмай туриб кампир тилга кирди:
– Бул келин мени пичоқсиз сўйди, чол. Зукко экан, кўнглимдагидан ҳам зиёд чиқди. Энди бир жонлини жонсиз қилиб боринг, уятга қолмайлик...
Бой аёлидан келинининг жавобини тўлиқ эшитиб, хурсанд бўлиб изига қайтди ва сурувнинг олди бўлган бир қўчқорни бўғизлатиб, отга ўнгариб уйга йўл олди.

Бу — менинг нонуштам...

Ш. С.

📝 Alisher Navoiy lirikasidan

@sitorabonu_audiolar

Шодмонқул СAЛОМ

Муаллиф ўзи ўқиган!

@Shodmonqul_SALOM

Juma Vasfi
Shodmonqul Salom oʻqidi

ҲОЛИМ
I
Қадаҳни ҳижроннинг гарди-ла артди,
Ўзига тўлдириб қуйди Шодмонқул.

Жон деди – юраги бўғзига келди,
Жонидан бунчалар тўйди Шодмонқул.

Фақат вафо топди Беминнатидан,
Бевафони бунча суйди Шодмонқул.

Ўзи ўтин ташиб, чўғлар келтирди,
Бир лаҳза тўхтамай куйди Шодмонқул.

Бўталоғи ўлган мояни соғди,
Ичмади – қисматин чайди Шодмонқул.

II
Бемурод оламнинг молини урдинг,
Беқора шу қалбинг бойдир, Шодмонқул.

Кўзёшинг лой этди тўрт томон йўлни,
Шу йўлда ёлғонни тойдир, Шодмонқул.

Кимнинг мотам куйи кимларга тўйдир,
Очкўз туйғуларни тўйдир, Шодмонқул.

Отанг айтолмаган сўзларни тингла,
Бу нидо – энг мунис куйдир, Шодмонқул.

Воҳ! Шуни увуллаб айтиб юрибди —
— Одам шаклидаги найдир Шодмонқул.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ДЕЙМИЗ

Зулм этишар бесабаб,
Фиғон чекиб койиймиз.
“Адолатинг қаерда?
Худо, кўрмадинг”, деймиз.

Шерик бўлиб номардга,
Муттаҳам ошин еймиз.
Иғво охир бўлганда
“Худо кўрмасин”, деймиз.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

~~~

Йўқ, бу вақт сираям ўтмоқчи эмас,
Қизил ёл, қашқа от кетмоқчи эмас.

Йўқ, бу шом келмоқчи эмас тун — ҳур қиз,
Хириллаб ётмоқчи сўйилган кундуз.

Пайкал қўриқчиси гунгу лол эди,
Қашқа от бир тилим ҳандалак еди.

Бу оқшом (оқшоммас, асло — қорашом)
Бедил зиёфатдан бир қора ошам.

Уловлар сафари қаримоқчимас,
Одамлар бекатдан аримоқчимас.

Ким ҳамёнин титган, кимдир унутган,
Ким бодани, кимни бода йиқитган.

Юзга ниқоб кийиб мендан юз буриб,
Хавотир тамаки чекмоқда юриб.

Йўқ, бу вақт сираям ўтмоқчи эмас,
Мени куттирмоқчи, кутмоқчи эмас.

Бу оқшом шу зайл туравермоқчи,
Энг пинҳон дардимни кўравермоқчи.

Сенсиз танҳо умрим бунга ярарми?
Сен сиғинган худо мени асрарми?

Туннинг валийлари шомга киролмас,
Шомнинг бўрилари тунга боролмас.

Шом ҳижрон лойидан қуйилган азал,
Аммо не сабабдан туганмас бу гал?

Кутмоқ — ёлғизларнинг умри — саволи,
Кутмоқ — юракларда Тангри камоли.

Эй, шом, ошиқларсиз ким бўладирсан?
Кўнгил қуйилмоқда, жим бўладирсан?

Кўнглим осмонида бир қора дарча,
Талашиб томоша қилади барча.

Эй гул сен келмадинг, умрим ўтмади,
Умрим ўтиб кетди, бу шом кетмади.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

#anons

📺 “Shodmonqul Salom -She’riyat kechasi”
🗓  23-oktabr
⏰  22:00

***
Бу руҳ — бир мусофир, даргоҳингда, Раб,
Бир қоп гўшт кўтариб, юрар тентираб.

Қирқ йилки бир кулба излади сарсон,
Ҳеч ким эшигини очмади, Раҳмон.

Елкадаги юки омонат эди,
Омонатга дахл қилмасман дейди.

Сув ҳам ичолмайди шошқин дарёдан,
Ҳали хом молини асрар жафодан.

Дарёга ғарқ бўлиб кетмасин, дейди,
Сўнг тилсиз балиқлар сотмасин, дейди.

Саҳрода туш каби бир яшил дарахт,
Бу руҳни чорлади ўзига бир вақт.

Суяги қизиган, чанқаган, ҳақир,
Дарахтга талпинди, шошди мусофир.

Бир дам ором олмоқ орзу қиларди,
Дунё беоромдир — қайдин биларди.

Омади озмиди, бахти йўқмиди,
Қаршисида яшил бир калхат эди.

Мусофир қопида эт айниганди,
Шум калхат димоғи шуни билганди.

Чопди ғам елини ортда қолдириб,
Алам ғажиридан қочарди ҳориб.

Дарё сув бермади, саҳро бир соя,
Улуғ тоғ қошига етди ниҳоят.

“Тоғлар — ер қозиғи, собит ва ростдир,
Эй, ғариб, шу тоғлар вафодор дўстдир.”

Таскин дарасига етгандай бўлди,
Қирқ йиллик азоби кетгандай бўлди.

Аммо ҳануз ғўрдир, содда мусофир,
Бул дарада қўрқув аждари бордир.

Лаллайиб қопини елкадан олиб,
Шу сирли манзилда қолмоққа толиб.

Турган палласида аждар уйғонди,
Морнинг кўзи, руҳнинг ҳаёти ёнди.

Ортига қарамай қочди саросар,
Қўрқув вишилларди изидан баттар...

Мен қирқ йил шу руҳни қилдим томоша,
Юракнинг дарз кетган дарчаси оша.

Магар мен кел десам, ё келармиди,
Тоққа ишонмаган... ишонармиди?

Аммо чорладим мен ул мусофирни,
Елкаси яғирни, юки оғирни.

Ишониб, ишонмай яқинлаб келди,
Қопдан келган бўйдан нафас бўғилди.

“Қопни ташлаб юбор, жой бор ўзингга”,
Десам, таққа тўхтаб боқди кўзимга.

Унинг кўзларига қараб бўлмасди,
Аммо не ажабки, кўз узолмасдим.

Мана, юк ҳидини сезмай бошладим,
Ўла бошладим ё яшай бошладим.

Шундоқ остонада иккимиз ҳам тик,
Мен — мезбон, меҳмоним елкасида юк.

Кўп аср тик турдим, оёғим толди,
Мусофирлар сезгир бўлади... билди.

Шу дам маконимга сизди бир нима,
Нимами ё кимми, недандир шаъма?

Мубҳам кўланканинг номсиз нафаси,
Овоз шуъласими ё шуъла саси.

Қисмат лочинининг шамолимиди,
Ё дийдор тонггининг жамолимиди?

Сезмасдим, нимадир бўларди содир,
Мусофир ҳам ҳайрон, гўё кўрган сир.

Балки, куй нағмаси қанотсиз елган,
Сурнайчи қўшнимнинг чалгиси келган.

Ишқилиб, турибмиз юзма-юз ҳақир,
Меҳмонимнинг эса елкаси яғир.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

https://www.youtube.com/watch?v=j9frGTgXl70

7-ОКТЯБР ШЕЪРИ

“Ҳар доимо, ҳамма жойда
Сени дуо қилдим, деди.
Мен не бўлсам – бўлдим, аммо
Сен бахтиёр бўлгин” – деди.

Кўнглим ўсди, кўнглим тошди,
Тошга тушиб синди кўнглим.
Қароғидан ҳижрон оқди,
Қордай эриб кетди кўнглим.

Юрагимнинг соҳилида
Қуш изидек бир доғ бордир.
Билганим шу – ёлғончида
Висол йўқдир, фироқ бордир.

Иддао-ю таъмаларсиз
Бармоқлари сўйлайверди.
Ишқ тилида, дард тилида
Бир қўшиқни куйлайверди.

Қарғамади, кечиримлим
Фақатгина қилди дуо.
Юрагини фидо қилди,
Юрагимни қилди адо.

Йилларининг токчасида
Ёнаётган шамни кўрдим.
Ёноғида, кўзларида
“Ота” деган камни кўрдим.

Йиғлолмади, енгларида
Ўйнаб турди ҳисларини.
Бирин олиб, бирин қўйиб
Мақтади ул-қизларини.

Қарамади кўзларимга,
Кўзи боғда хазон терди.
Ўзимга бир қаратгунча
Дунё мендан юз ўгирди.

Йилларининг чангларига
Мен таяммум қилган эдим.
Уни ҳажр доно қипти,
Мен ҳам мулло бўлган эдим.

Парвардигор, кечиргувчим,
Кечмоқ – Сендан, ўчмоқ мендан.
Бир бандангнинг изларини
Йиғлаб-йиғлаб қучмоқ мендан.

Куйдим тамом, бўлдим адо,
Сўз-у шеърим ожиз бўлди.
Оллоҳ, ўзинг берган юрак
Бир соатда ҳофиз бўлди.

Тарозини кўраяпман –
Бир палласи оғир келди.
Бандасидан бол тиландим,
Менга эса чоғир келди.

Айтолмайман, тушунаман,
Кўзёш асли Нилдай эди.
Биз кўришган лаҳзаларда
Томирда қон селдай эди.

Тушунсанг-у айтолмасанг,
Кўксинг ёриб кетгай юрак.
Бу оламда туйғу билан
Яшамоқ ҳам иқбол бешак.

Мен суйгандим, мен куйгандим,
Кўзим ёши тоҳир қилсин.
Маҳшаргоҳда кўришгунча
Омон бўлсин, омон бўлсин!

Шодмонқул САЛОМ

07.10.2024-йил

@Shodmonqul_SALOM

ОНАМ. КУЗГИ ТУРНАЛАР

Ёш айланар кўзларингда, кўкда эса турналар,
Мезонларнинг ҳасратидан мунис боғлар бўзарган.
Узун туннинг киприклари кипригига тегмади,
Тонгда кўрдим – юлдузларнинг қабоқлари қизарган.

Кўкламларда келган қушлар кетмоқдалар, онажон,
Умидларинг яшил эди, сариғ-сариғ барг бўлди.
Катта йўлдан кутганингдай шодлик бўлиб келмадим,
Келтирганим – бир жуфт нондай ҳасрат билан дард бўлди.

Қаро тунда қаро тошда чумолини кўргувчи
Кўзларингнинг нурларини йўлларимга тўкдинг, сен.
Юрагингнинг туб-тубидан – достон яралган жойдан
Салқин бўлсин ҳаёти деб, орзуларинг экдинг сен.

Ҳув самода армон каби кетаётган турналар,
Ёноғингдан сизаётган кўзёшлардай тизилган.
Юрагимда кўчки кўчар, бўғзимга жон ўрмалар
Бу серилдиз ҳаётимнинг ўқ томири узилган.

Ёш айланар кўзларингда, кўкда эса турналар,
Онажоним, бу оламга турначалик қўнмадинг.
Бу дам кузнинг шовуллаган соҳилида ўлтириб
Совуқ қотган юлдузларга уйқу бермай йиғладим.

Азал-азал орзу бўлар турналарнинг таоми,
Озод қушлар бу оламга умидларни эккандай.
Эркаланиб қанот қоқар, бунча енгил учарлар
Армонини онам қабрин усти узра тўккандай.

Бир-бирига навбат бермай икки қўлим йиғлайди,
Азиз юзин, сочларини силаганим эсимда.
Болаларим полапондай ширин-ширин ухлайди,
Кўзим юммай онажонни кўраяпман тушимда.

Довул бузган ўтов каби вайрон бўлган тарзим бор,
Селда оқиб келган тошдай бегонаман дунёга.
Онажоним соғиндим мен, бешон қабрин соғиндим,
Тошкент, мени қўйиб юбор, борай Сурхондарёга.

Менинг исмим кир бўлгандир, ечсам бошқа либос йўқ,
Тунд булутдай юрагимдан кетмас совуқ туманлар.
Олам-жаҳон режалар-у мақсадлар бор, ҳавас йўқ,
Кетаверинг, турнажонлар, учинг иссиқ томонлар...

Қора саҳар елвизагин сезмай музлаб тураман...
Ернинг тани совуб борар, овоз бермай ингранар.
Ҳилпираган чит кўйлагин ранги талош боғларда,
Кўзларимда ёш айланар, кўкда эса турналар.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

Шодмонқул Салом: Қалби бор инсон Ватанга хиёнат қилмайди (+видео)

Инсон тафаккурини бойитиши, дунёқарашини ошириши учун китоблардан бошқа яна қандай манбаларга суяниши керак?

🎥 https://youtu.be/YqNXEmr6R9M

Батафсил: https://uza.uz/posts/639914

Тelegram  | Facebook | Instagram | YouTubе

😊 Nurjonaday, suluv qiz yo’q dunyoda.

• She'r muallifi: Shodmonqul Salom
• Ijro: Erkin Bozorov

УСТОЗ ШАФОАТ ТЕРМИЗИЙ ЁДИ

Шафоатни кўрдим – кўп ҳорғин,
Нигоҳида ҳасрати тойир.
Ғарқ пишганда ташлаб кетилган
Кузги боққа ўхшарди шоир.

Шафоатни кўрдим сўнги бор,
Оғир ботган болишга боши.
“Шафоати бор юрт бу!”1 деган
Сатрларга ўхшар кўзёши.

Майли, дедим, хайру хўш қилдим,
Дуо қилди титроқ қўллари.
“Дарё бўлгил, денгизга қўшил,
Оллоҳёрнинг2 берсин йўлларин!”

Кетдим. Елкам куйди повуллаб,
Икки кўзин мендан олмайди.
Шоирларнинг елкасида ҳам
Кўзлари бор – алдаб бўлмайди!

30.12.2021й.

1. Шафоат Термизий сатри
2. Сўфи Оллоҳёрни назарда тутганлар.

Шодмонқул САЛОМ

@Shodmonqul_SALOM

СИЗ КИМУ МEН КИМ

Сиртимга қараб сиз чиқарманг ҳукм,
Билмассиз дилимда нималар ҳоким.
Даврада вақт деган бир донишманд бор, 
У ҳали айтади сиз киму мен ким!

Шафоат Раҳматулло ТЕРМИЗИЙ
@Shodmonqul_Salom

#yangi_kitob

Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси ҳомийлигида, "Адабиёт нашриёти" томонидан атоқли ўзбек шоири, "Эл-юрт ҳурмати" ордени соҳиби, устоз шоир Шафоат Раҳматуллo ТEРМИЗИЙнинг "Сайланма" китоби чоп этилди.
Камтарин ва ҳассос шоиримизнинг ушбу китоби унинг иккинчи умридек туюлади. Зеро, асл шоир ўлмайди, юракларга кўмилади.
Китоб барчамизга муборак бўлсин!

Масъул муҳаррир: Менгнор Олломурод
Адади-1000 нусха
2024-йил. Тошкент

@Shodmonqul_Salom

Kechagi Sheʼriy konsertdan lavhalar