Shiamuseum موزه شیعه

‍ ‍ ‍ 🟡 معرفی بقعه دوازده امام یزد و نام مبارک حضرت خدیجه سلام الله علیها بر نخستین بنای یادمانی یزد


shiamuseum.org code: 41084

🔻کهن‌ترین بنای شهر یزد «بقعۀ دوازده امام» نام دارد. به استناد کتیبۀ حک شده بر دیوار غربی بنا، فرمان ساخت این بقعه را دو برادر به نام‌های ابونجم و ابویعقوب در رمضان 429 قمری صادر کرده‌اند (بلر، 1394ش، ص165). این دو تن از سپهسالاران دودمان آل کاکویه بودند. دودمانی شیعی که به استناد سکه‌‌های به دست آمده، خطۀ یزد را از 408 قمری به زیر نگین داشتند و در 432 قمری با «کشیدن باروئی گرد یزد»، «ساختن چهار دروازه و درهای آهنین» و «بنا کردن مسجد جمعه» به یزد موجودیتی شهری بخشیدند(جعفری، 1384ش، صص35 و 36).

🔻در باب وجه تسمیۀ بقعۀ دوازده امام، دو قول مطرح است. نخست آنکه اطلاق این نام را به گرایش‌های شیعی خاندان آل کاکویه مربوط دانسته‌اند. در همین راستا محقق سرشناسی به نام شیلا بلر، بقعۀ دوازده امام را شاهدی بر گسترش تمایلات شیعی و باور به ظهور منجی می‌داند (بلر، 1394ش، ص171) وی کتابت آیت‌الکرسی در بقعۀ دوازده امام را نیز با این باور همسو دانسته و در این باره چنین می‌نویسد: «این آیه بر مفهوم خدایی یگانه و زنده تاکید دارد و یادآورِ باورِ شیعیان دوازده‌امامی به امام زنده است؛ امامی غائب که در آخرالزمان ظهور خواهد کرد. او غایب ولی زنده است و کسانی او را دیده‌اند. این آیات قرآن برای بنایی که به یادبود دوازده امام ساخته شده بسیار مناسب می‌نماید» (همان، ص170).

🔻قول دیگر دربارۀ نام بقعۀ دوازده‌امام، به کتیبه‌ای سرقت رفته از این بنا مشتمل بر نام ائمه و بزرگان شیعه باز می‌گردد. کتیبه‌ای که تا یکی دو دهه پیش در محراب بنا نصب بوده و به رؤیت پژوهشگرانی همچون زنده‌یاد ایرج افشار (1374ش، ج2، ص315)، مرحوم عبدالله قوچانی (1383ش، ص 16)  و فاطمه دانش یزدی (1387ش، ص146) نیز رسیده است. متاسفانه امروزه از سرنوشت این کتیبه اطلاعی در دست نیست و نمی‌دانیم که از کجا سر درآورده است.
اخیرا با انتشار اسناد تصویری مهندس عادل فرهنگی در وبسایت فرهنگی نوروزگان، تصویری کمتر دیده شده از این کتیبه انتشار یافته که در سال 1378 گرفته شده است.

🔻متن کتیبه چنین بازخوانی می‌شود:

حاشیۀ اول: بسم الله الرحمن الرحیم. الله لا اله الا هو الحی القیوم لا تأخذه سنة و لا نوم له ما فی / السموات و ما فی الارض من ذا الذی یشفع عنده الا باذنه یعلم ما بین / ایدیهم و ما خلفهم و لایحیطون بشیء من عمله الا بما شاء وسع کرسیه السموات و الارض و لا یؤده حفظهما و هو العلی العظیم (البقره / 255)

حاشیۀ دوم و قسمت‌های لچکی: اللهم صل علی محمد المصطفی و علی المرتضی و فاطمة الزهرا و خدیجة الکبری و الحسن الرضا / و حسین شهید بکربلا و علی زین العابدین و محمد الباقر / و جعفر الصادق و موسی الکاظم و محمد التقی و علی النقی و حسن العسکری و حجة القائم المهدی صلوات الله علیهم اجمعین

پیشانی: کل نفس ذائقة الموت

متن کتیبه: هذا مرقد / الشیخ الربانی ولی / الله الوالی بایزید / الوقت فخر الملة و الدین ××× / الاسفنجردی قدس / الله روحه توفی فی عشرین / محرم سنة سبع و عشرین و سبعمایه

#حضرت_خدیجه_سلام_الله_علیها@shia_museum
#یزد@shia_museum
منابع:

افشار، ایرج، (1374ش)، یادگارهای یزد، تهران/یزد: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و خانه کتاب یزد.

بلر، شیلا (1394ش)، نخستین کتیبه‌ها در معماری دوران اسلامی ایران زمین. ترجمه: مهدی گلچین عارفی. تهران: فرهنگستان هنر.

جعفری، جعفر بن محمد بن حسن (1384ش)، تاریخ یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

دانش‌یزدی، فاطمه (1387ش)، کتیبه‌های اسلامی شهر یزد، تهران/یزد، سبحان نور با همکاری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر تاریخی یزد.

قوچانی، عبدالله (1383ش)، بررسی کتیبه‌های بنا‌های یزد. تهران: پژوهشکده زبان و گویش.

وبسایت فرهنگی نوروزگان به آدرس:
https://ketabkhaneh.org/fa/farhangi

🔻تصاویر مرتبط در فرسته بعدی ضمیمه خواهد شد.

🖥موزه شیعه

و احشرها مع آسيه و مريم في الاولين و خديجه و فاطمه في الاخرين


در گورنبشته روستای توران پشت در استان یزد به سال 626 هجری قمری از خداوند خواسته می شود که بانوی متوفی با دو زن مقدس از متقدمین یعنی، آسیه (زن مومن فرعون) و مریم (مادر حضرت عیسی علیهم السلام)، و دو زن مقدس از متاخرین یعنی، حضرت فاطمه(س) و حضرت خدیجه(س) محشور شود. اسامی زنان مقدس در بین مذاهب اسلامی دلالت مذهبی دارد. ذکر نام حضرت خدیجه (س) و حضرت فاطمه (س) مبین باور شیعی متوفی است.

#حضرت_خدیجه_سلام_الله_علیها@shia_museum
#یزد
#تورانپشت@shia_museum

محراب تیموری مسجد جامع ابرکوه

توجه به جایگاه والای حضرت خدیجه سلام الله علیها از شاخصه های اختصاصی شیعیان است. زنان مقدس در منظر مذاهب اسلامی مبتنی بر آموزه های اعتقادی آنها است.

#حضرت_خدیجه_سلام_الله_علیها@shia_museum

نشر مسیر با همکاری مؤسسه‌ی مطالعات امامیه منتشر کرد؛

«موزه‌ی جیبی ۱: پاداش پیامبری بر سکه‌های ایرانی»
نوشته‌ی حمیدرضا آذری‌نیا

#نشر_مسیر
#میراث_شیعی
#علوم_اجتماعی
#فرهنگ_مادی
#موزه
#مبعث
#تاریخ_ایران

نشر مسیر | @masirpub | اینستاگرام

ضرب سجستان سال 139قمری
سلیمان بن عبدالله
ShiaMuseum.org code: 126041

مرکز روی سکه:
محمد رسول الله
حاشیه روی سکه:
قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی

مرکز پشت سکه:
مما امر به الامیر سلیمن بن عبدالله
حاشیه پشت سکه:
سنه تسع و ثلاثین و مئه علی یدی الحسین بن محمد


توضیحات:
فریب عباسیان با شعار آیه مودت و عدم انتقال خلافت به خاندان علی(ع) موجب قیامهایی در شهرهای شیعی شد.
قیام شریک بن شیخ مهری -که برخی منابع او را شیعه میدانند- در بخارا، میانه سالهای 133- 134هـ شکست خورد.
سیستان از پایگاههای متقدم تشیع -که با دستور معاویه برای سب امیرالمومنین(ع) مخالفت کرده بودند- به پا خاستند.
همچنین در سیستان ابوعاصم از والیان سفاح قیام کرد، و با لشکر سلیمان بن عبدالله کندی جنگید و ابوعاصم شکست خورد. سلیمان برای کنترل اوضاع در سیستان در میانه 138- 140هـ سکه های با آیه مودت ضرب کرد.

#سیستان
#اجررسالت
#آیه_مودت

‍ 🔹 سکه ای با دو شعار علی ولی الله، ضرب قندهار

روی سکه:
لا اله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله
السلطان الاعظم و الخاقان الحسینی شاه طهماسب

پشت سکه:
لا اله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله
ضرب قندهار
پادشاه غازی محمد همایون بن ظهیرالدین محمد

🔻 سکه‌ای از همایون شاه گورکانی که به شاه طهماسب پناهنده شده بود:

همایون به ایران پناهنده شد، شاه طهماسب از وی تجلیل کرد و به وی مساعدت کرد و در سال 951 قمری/ 1544میلادی قوایی در اختیار او قرار داد و به بازگشت وی به حکومت کمک کرد. (هوشنگ مهدوی ، ١٣٤٦، ٣٦)

🔻از سکه های دوره همایون تعدادی اندک باقی مانده است ، در موزه بریتانیا دو سکه طلای کوچک وجود دارد که یکی فاقد مشخصات محل ضرب و تاریخ است و در روی آن نام و عناوین شاه طهماسب و در روی دیگرش نام و القاب همایون مشاهده می گردد در هر دو سوی سکه شعار علی ولی الله در بالای عنوان شاهی دیده می‌شود که گویند، دلیل اعتقاد هر دو نفر به مذهب تشیع است.

🔻یک سکه دیگر نام ضراب‌خانه قندهار دارد و مشخص است که در سال 952هـ زمانی که همایون در قندهار به سر می‌برده ضرب شده است.

🔻این سکه با شعائر شیعی و به زبان فارسی ضرب شده است و سکه مشترک همایون و طهماسب نام گرفته است.

🔻ممکن است این سکه توسط بوداق بیک فرمانده ایرانی در زمان تصرف قندهار ضرب شده باشد که همایون نمی توانست نام شاه طهماسب را در سکه رد کند زیرا قبول کرده بود که شهر را به شاه طهماسب واگذارد. (لویک، ۱۳۸۲ : ۹۰)

🔻شاه اصرار کرد که همایون مذهب خود را از سنی به شیعه تغییر دهد و سرانجام همایون پذیرفت تا خود و چند صد همراهش را زنده نگه دارد. اگرچه آن‌ها در ابتدا با تغییر مذهب مخالف بودند، اما می‌دانستند که با این پذیرش ظاهری تشیع، شاه طهماسب در نهایت آماده می‌شود تا حمایت قابل توجه‌تری از همایون ارائه دهد...

با تشکر از جناب #سجادحسام_پور عزیز بابت تهیه این پست

موزه شیعه

فلس لیث بن حماد ضرب جوزجان 160ق

ShiaMuseum.org: 126031

مرکز روی سکه:
لااله‌الاالله وحده لاشریک له
حاشیه روی سکه:
قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی


مرکز پشت سکه:
مما امر به الامیر لیث بن حماد
حاشیه پشت سکه:
بسم الله ضرب هذا الفلس بجوزجان سنه ستین و مئه

توضیحات:
در سال 121ق زيـد بـن علي بن الحسين(عليهم السلام) در كوفه شهيد شـد، يحيـي فرزند او شبانه از كوفه به خراسان رهسپار شد. امویان بعد از قتل وی، بدن او را در شعبان 125ق بر دروازه جوزجان به دار آویختند.
جوزجان، مدفن یحیی بن زید در ميانه مرو و بلخ در خراسـان است.
علت حرکت یحیی بن زید به جوزجان، محبوبیت علویان در خراسان بود. در سراسر خراسان برای زید و یحیی سوگواری برپا شد.
بعد از فریبکاری و بدست گرفتن قدرت توسط عباسیان، قیامهای مردم خراسان در طلب عترت راستین رسول‌الله موجب شد تا عمال عباسی در مناطق مختلف، ضرب شعار آیه مودت را بر سکه‌ها ادامه دهند. سکه لیث بن حماد در جوزجان از آنهاست.

#افغانستان
#جوزجان
#اجررسالت
#آیه_مودت

فلس داود بن کزاز الباهلی 143قمری ضرب سمرقند

ShiaMuseum.org 126021

روی سکه مرکز:
لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی
روی سکه حاشیه خارجی:
امر به الامیر داود بن کزاز فی ولایه محمد بن امیرالمومنین
پشت سکه مرکز:
لاله الا الله وحده
پشت سکه حاشیه خارجی:
بسم الله ضرب بسمرقند سنه ثلث و اربعین و مئه

توضیحات:
عباسیان در راستای نیل به اهداف سیاسی خود با یادکرد از مظالم امویان بر خاندان رسالت به نام اهل‌بیت در مناطق گسترده ایران تبلیغ کردند.
داعیان عباسی ضرب سکه با آیه‌مودت را بدون نام بردن از مصداق اهل‌بیت انجام می دادند. پس از انتقال قدرت به آل‌عباس، فریبکاری آنان باعث شد تا در مناطق شرقی ایران شورش‌هایی شکل‌گیرد.
در پی این شورش‌ها، عمال عباسی سیاست ضرب سکه با آیه مودت را ادامه دادند.
داود بن کزاز باهلی عامل ابومسلم، منصور و مهدی عباسی در خراسان بود. از او سکه‌هایی با شعار آیه مودت در سمرقند به سال ۱۴۳ه.ق باقی مانده است.

منبع: سعید سلیمانی، تاریخ سکه در دودمان های محلی ایران نشر برگ نگار ص44
با سپاس از استاد عزیز سعید سلیمانی و توجه بی دریغشان

#ازبکستان
#سمرقند
#اجررسالت
#آیه_مودت

نشست‌های پژوهشی موزۀ شیعه (9)
با همکاری بنياد موقوفات دکتر محمود افشار


🔸معنویت علوی و انسجام ملی ایران

🔹دکتر حمیدرضا آذری‌نیا

🔸بازنمود فرهنگ ایرانی و شیعی در کتیبه‌های یزد

🔹دکتر میثم صادقی تورانپشتی


🗓تاریخ و محل برگزاری:

پنجشنبه 13 دی 1403ه.ش، ساعت 15

تهران، خیابان ولی عصر، سه راه زعفرانیه، خیابان عارف نسب، شماره 12، باغ موقوفات دکتر محمود افشار، کانون زبان پارسی


موزه شیعه

در شهر سمرقند مجموعه ی شاه زنده شامل چند مقبره تاریخی است که یکی از آنها منسوب به قثم بن عباس پسر عموی پیامبر است . نام مبار ک (محمد - علی) در کنار هم، در سر در ورودی مقبره شخصی بنام امیرزاده متوفی قرن 8 هجری زینت شده است. این ترکیب نشان از درک عمومی از وحدت معنوی نبی و وصی علیهم السلام در سمرقند آن دوران است.

سکه اباقا خان دومین ایلخان، ضرب موصل سال 674 قمری
ShiaMuseum.org Code:103021

مرکز: لا اله الا الله وحده لاشریک له
محمد رسول الله
صلی الله علیه وآله وسلم

حاشیه:
هوالذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون


مرکز:
قاان الاعظم اباقا ایلخان المعظم مالک الرقاب الامم خلد الله ملکه

حاشیه:
ضرب هذا الدرهم المبارک بالموصل سنه اربع و سبعین و ستماه

توضیحات:
•اباقاخان بعد از هولاکوخان به مدت17 سال تا تاریخ 680ق حکومت کرد.

خواجه‌نصیر از حمایت او برای راه اندازی مرکز‌علمی رصدخانه‌مراغه و گردآمدن نخبگان تمجید کرده است.

•از اباقاخان سکه‌های با شهادت «علی ولی الله» ضرب استرآباد و جرجان باقی مانده است. Diler A100, A101

•از مسکوکات ممتاز اباقا سکه‌هایی است که صلوات بر خاتم‌النبیین(ص) به سنت شیعیان «صلی الله علیه و آله» آمده است. Diler: A74

•صلوات بر آل نبی(ص)، بعد از اباقا در مسکوکات دیگر ایلخانان مانند ارغون‌ و غازان‌خان تکرار شد. Diler Ar164, Ga317, Ga318, Ga319

سکه‌های صلوات بر آل‌نبی در ضرابخانه‌های مختلف آناتولی و فلات ایران ضرب شده است.

#ایلخانان@shia_museum
#اباقا@shia_museum

سکۀ بنوسوتای ضرب عَقَر سال? 74 قمری،
ShiaMuseum.org Code:135011



روی سکه
مرکز:علی
حاشیه داخلی: ابوبکر عمر عثمان
حاشیه خارجی: محمد رسول الله

پشت سکه:
مرکز:ضرب عَقَر
حاشیه: (السلطان) الاعظم (خلد الله ملکه)

توضیحات:
بنوسوتای از قبایل اویرات مغول بودند که در زمان ایلخانان به آناتولی و عراق کوچ کردند. بعد از مرگ ابوسعید(736ق)، ابراهیم شاه امیرنشین بنوسوتای را در اربیل تاسیس کردند. ضرابخانه های آنها در اربیل، موصل، عقر و سنجار بود. بعد از سال 750قمری تابع آل جلایر گشتند.

بنوسوتای با الگوبرداری از سکه های انوشروان خان در تبریز، نام امیرمومنان علیه السلام را در مرکز سکه ضرب کردند.

#بنوسوتای@shia_museum
#تبریز@Shia_Museum
#آل_جلایر@Shia_Museum
#آناتولی@shia_museum
#ایلخانان@shia_museum
#انوشروان@shia_museum

سکۀ شیخ اویس آل جلایر ضرب آمل سال 757-776 قمری

مرکز روی سکه: لا اله الا الله محمد رسو ل الله و علی ولی الله
مرکز پشت سکه:ضرب سلطان شیخ اویس خان خلد الله ملکه آمل

توضیحات:
سلطان‌اویس‌ مشهورترین‌ سلطان‌ جلایری‌، فرزند حسن‌ بزرگ‌ بود. وی‌ احتمالاً در 740 به‌ دنیا آمد و پس‌ از پدر به‌ حکومت‌ رسید. در 759 سلطان‌ اویس‌، وارد تبریز شد و آنجا را مقر خود کرد و در عمارت‌ رشیدی‌ (= رَبْع‌ رشیدی‌) مستقر شد. آل جلایر شیعه نبودند، ولی به مزارات اهل بیت توجه داشتند. حرم‌ امام‌ کاظم‌ و امام‌ جواد علیهماالسلام‌ توسط سلطان‌ اویس‌ ترمیم‌ و کاشی‌کاری‌ شد. دو صندوق‌ مرمرینِ نیز بر مزار این‌دو امام‌ نهاده‌ شد. قبر سلطان اویس در شادی‌آباد مشایخ‌، در جنوب‌شرقی‌ تبریز است‌.

کدسایت موزه شیعه: ShiaMuseum.org Code:104021

منبع: مدخل «جلایریان یا ایلکانیان» دانشنامه جهان اسلام

#آل_جلایر@Shia_Museum
#تبریز@Shia_Museum
#آمل@Shia_Museum

سلطان احمد آل جلایر- بین سالهای 809-811 قمری

روی سکه مرکز: لا اله الا الله محمد رسول الله

پشت سکه مرکز: السلطان احمد خان خلدالله ملکه
حاشیه پشت سکه: اللهم صل علی محمد و علی آل محمد و بارک وسلم

کد سایت موزه شیعه: ShiaMuseum.org Code:104041

توضیحات:
سلطان احمد پسر شیخ اویس چهارمین فرمانروای سلسلة جلایریان یا ایلکانیان‌، حاکم‌ بر عراق‌ عرب‌ و عراق‌ عجم‌ بود.
شیخ حسن‌، سلسله‌ جلایریان‌ را پس‌ از مرگ‌ ابوسعید ایلخانی‌ (736) در تبریز، بنا نهاد. مدفن‌ شیخ‌ حسن‌ بزرگ‌ در نجف‌ است.
حسن‌ بزرگ‌، با وجودی که شیعه نبود تعمیرات‌ گسترده‌ای‌ در حرم‌ سامرا، انجام‌ داد. در 767، سلطان‌ اویس‌ تعمیرات‌ حرم‌ امام‌ حسین‌ علیه‌السلام‌ را در کربلا آغاز نمود. با مرگ‌ او، فرزندش‌ سلطان‌ احمد در 786 این‌ کار را به‌ پایان‌ رساند. و سال793 بر تزئینات‌ منار حرم‌ امام حسین افزود.
ولایت ائمه اطهار و مزاراتشان تا دوره معاصر محور وفاق شیعه و سنی در قلمرو فرهنگی ایران بود.

#آل_جلایر@shia_museum
#تبریز@Shia_Museum

محمد بن ارتنا 753-767قمری

مرکز روی سکه:علی
حاشیه داخلی: ابوبکر عمر عثمان
حاشیه خارجی: لا اله الا الله محمد رسول الله

پشت سکه:محمد ارتنا السلطان الاعظم غیاث الدنیا و الدین خلد الله ملکه ضرب ارزنجان 761 قمری

توضیحات:
اَرَتْنا، علاءالدین ابن جعفر (م محرم ۷۵۳)، مؤسس بیگ نشین بنی ارتنا که مدت ۴۶ سال (۷۳۶-۷۸۲ق) در بخشی از آناتولی مستقر شد.
بیگ نشین بنی آرتین مانند بیگ نشین عثمانی هریک امارت محدودی در این زمان داشتند. بدلیل فقدان تاریخ مکتوب اطلاعات چندانی از آنها در دست نیست.

فرهنگ آناتولی تا قرنها تحت تاثیر آذربایجان و در ذیل ایران فرهنگی بود. از این جهت شیفتگی به امیرمومنان علیه السلام نیز بخش مهمی از معنویت آناتولی بود.
اقتباس از طراز سکه های آذربایجان، برای بازنمایی محوریت معنوی علی علیه اسلام در بیگ های آناتولی نتیجه این تاثیر است.
جانمایی نام مقدس «علی» علیه السلام در مرکز سکه های بنی ارتنا، و نام خلفای راشدین در پیرامون، جایگاه معنوی امیرمومنان را بازگو می کند.

کد سایت موزه شیعه: ShiaMuseum.org Code:134011

#آناتولی@shia_museum
#بنی_ارتنا@shia_museum
#ایلخانان@shia_museum
#انوشروان@shia_museum

سکه انوشروان خان 746- 757قمری

مرکز روی سکه:
علی
برگرد نام علی علیه السلام: ابوبکر، عمر، عثمان
حاشیه داخل روی سکه:
لا اله الا الله، محمد رسول الله
حاشیه خارجی:
بسم الله الکریم

مرکز:
السلطان
انوشروان خان(ایغوری)
خلدالله ملکه

حاشیه:
ضرب قَرَجن
فی سنه ست (و اربعین) و سبعمئه 746قمری

توضیحات:
از سکه های مبتکرانه پیش از صفویه که در آذربایجان ابداع شد و در آناتولی هم مورد توجه و الگو برداری قرار گرفت سکه انوشروان خان از ایلخانان دست نشانده آل چوپان است.
نقش سکه انوشروان با جانمایی نام مقدس «علی» در مرکز، رهبری معنوی امیرالمومنین علی علیه السلام را برای مخاطب تداعی می کرد.
بر گرداگرد نام محوری علی علیه السلام نام خلفا چرخیده اند، و بدین ترتیب سکه طراز خلفای راشدین را دارد، ولی جایگاه محوری امیرمومنان علیه السلام بازنمایی می گردد.
این سکه روی مسکوکات بیگ نشین های آناتولی منعکس گردید.

کد سایت موزه شیعه: ShiaMuseum.org Code:103172

#ایلخانان@shia_museum
#تبریز@shia_museum
#انوشروان@shia_museum
#آناتولی@shia_museum
#قفقاز@shia_museum

روی سکه:
علی
پشت سکه:
شاه رخ سلطان قیدو بهادر ضرب بلخ

توضیحات:
امیرزاده‌ قیدو فرزند پیرمحمد ولیعهد تیمور بود. در سال 807هـ تیمور به‌ قصد تصرف‌ چین‌ به‌ اُتْرار رفت‌، اما در آنجا به‌ بیماری‌ سختی‌ دچار شد و در همان‌ سال‌ درگذشت‌. امیران‌ اردو، قاصدی‌ نزد پیرمحمد به‌ کابل‌ فرستادند تا درگذشت‌ تیمور را به‌ او اطلاع‌ دهد. پیرمحمد برای‌ رسیدن‌ به‌ سلطنت‌ دو رقیب‌ داشت‌؛ یکی‌ سلطان‌ حسین‌، فرزند آکه‌ بیگی‌ دختر تیمور، دیگری‌ خلیل‌ سلطان‌، نوة‌ تیمور و پسر میرانشاه‌. در کشاکش رقابت پیرمحمد در 14 رمضان‌ 809 به‌ دست‌ وزیرش‌، پیرعلی‌تاز، که‌ داعیة‌ استقلال‌ داشت‌، به‌ قتل‌ رسید. شاهرخ‌ پس‌ از آگاهی‌ از مرگ‌ برادرزاده‌اش‌، در 810 به‌ بلخ‌ حمله‌ کرد. پیرعلی‌تاز گریخت‌ اما به‌ دست‌ سرداران‌ هزاره‌، کشته‌ شد. شاهرخ‌، بلخ و همة‌ ولایات‌ پیرمحمد را به‌ پسر او، امیرزاده‌ قیدو، واگذار کرد و امیر توکل‌ بَرلاس‌ و امیر شمس‌الدین‌ اوچ‌ قرا را که‌ از ملازمان‌ پیرمحمد بودند، همراه‌ او کرد.

پی نوشت: دانشنامۀ جهان اسلام، مدخل پیرمحمد جهانگیر

کد سایت موزه شیعه: Shiamuseum.org code:110081

#تیموریان
#بلخ
#افغانستان

شهر سبز زادگاه امیرتیمور گورکانی (تیمور لنگ) است. در گذشته شهر سبز مرکز فرهنگی و تجاری ازبکستان بوده. در زمان حکومت امیر تیمور کاخی به نام آق سرای (کاخ سفید ) در این شهر ساخته شد. دروازه اصلی و دیوارهای تاریخی این شهر با نام عالی علی علیه السلام متبرک شده است.

#ازبکستان
#تیموریان
#شهرسبز

مدفن دختر الغ بیگ و تعدادی از خاندان تیمور گورکانی در ازبکستان است. الغ‌بیگ از پادشاهان فاضل تیموری بود . مادرش گوهرشاد بیگم بانی مسجد گوهرشاد است و پدرش شاهرخ، که برای رشد هنر و معنویت ایرانی تلاش ارزنده ای کرد.

گورنوشته دختر اولغ بیگ واقع در مقبره تیمور در سمرقند است و با صلوات کبیره آراسته شده است. استفاده از صلوات کبیره اگر بدون باور شیعی باشد، جلوه ای از معنویت ایرانی است که با ائمه اطهار علیهم السلام تبلور یافته است.
#ازبکستان
#سمرقند

روی سکه مرکز:
المتوکل علی الله ابو اسحاق بن محمود شاه
روی سکه حاشیه خارجی:
ضرب شیخ کبیر (شیراز) سنه سبع و اربعین و سبعمائه

پشت سکه مرکز:
لا اله الا الله، محمد رسول الله صلی الله علیه و سلم
پشت سکه حاشیه خارجی:
ابوبکر، عمر، عثمان، علی ولی الله

توضیحات:
امیر جمال‌الدین شاه شیخ ابواسحاق در سالهای 743تا758 قمری در فارس حکومت داشت.
ابن بطوطه جهانگرد مراكشی، درباره ملكه تاشی خاتون مادر ابواسحاق و مزار شاهچراغ چنین نوشته است:
این آرامگاه در نظر شیرازی ها احترام تمام دارد و مردم برای توسل به زیارتش می روند. تاشی خاتون، در جوار این بقعه ی بزرگ، مدرسه و زاویه ای ساخته است كه در آن به اطعام می پردازند و عده ای از قاریان پیوسته بر سر تربت امامزاده، قرآن می خوانند شب های دوشنبه، خاتون به زیارت آرامگاه می آید و در آن شب قضات و فقها و سادات شیراز نیز حاضر می شوند. این جمعیت در بقعه جمع می شوند و با آهنگ خوش به قرائت قرآن مشغول می شوند. خوراك و میوه به مردم داده و پس از صرف طعام، واعظ، بالای منبر می رود و این كار بین نماز عصر و شام انجام می گیرد.

#شیراز
#آل_اینجو
SHIAMUSEUM.ORG code:120011

ابوسعید ایلخانی، 720ه.ق شیراز

روی سکه مرکز:
الله، لا اله الا الله، محمد رسول الله، ابوبکر،عمر، عثمان، علی ولی
روی سکه حاشیه داخلی:
فسیکفیکهم الله و هو السمیع العلیم
روی سکه حاشیه خارجی:
ضرب شیراز
پشت سکه مرکز:
ضرب، فی ایام دوله السلطان، الاعظم ابوسعید، خلدالله ملکه
پشت سکه حاشیه داخلی:
نعم النصره الله
پشت سکه حاشیه خارجی:
ضرب، شیراز، فی، سنه، عشر، ین و، سبع، مائه

توضیحات:
شاید مهم ترین شاهد بر قدرت اجتماعی شیعیان در شیراز، وجود سکه های طلا و نقره با شعار "علی ولی الله" در زمان ابوسعید ایلخانی است. در این زمان ضرب سکه های شیعی اولجایتو در سراسر ایران ممنوع شد، ولی در ضرابخانه شیراز با ظرافت حکاک در کنار شهادتین و و بعد از نام خلفا، شهادت "علی ولی الله" حک شده است.


این نمونه، تأثیر شیعیان در شیراز را نشان می‌دهد، استفاده از چنین عباراتی مخصوصاً در زمانی که به دستور این ایلخان، نام ائمه شیعه از سکه‌ها حذف شده بود قابل توجه است.

#ایلخانان
#شیراز
WWW.SHIAMUSEUM.ORG code:103091

#مقاله

بررسی شعائر شیعی سکه ها در دوران فترت ایلخانان و گورکانیان در فارس و شیراز

جناب #سجادحسام_پور


در مورد مذهب رسمی مردم فارس و شیراز در این زمان می دانیم که اکثریت سنی مذهب بوده اند،
عباس زریاب به نقل از عبدی بیک شیرازی؛ مولف تکملة الاخبار، شیراز را در زمره شهرهایی می آورد که پس از مرگ اولجایتو، از قبول تشیع امتناع نکردند

شاید مهم ترین شاهد بر این ادعا، وجود سکه های طلا و نقره با شعار شیعی از ابوسعید ایلخانی ضرب شیراز که با ظرافت حکاک در کنار شهادتین و و بعد از نام خلفا، علی(ع) ولی الله حک کرده است. هرچند فراوانی و کمیت ضرب این سکه، نسبت به سکه های با تراز سنی ابوسعید قابل قیاس نیست، اما همین نمونه، حضور و تأثیر شیعیان در شیراز را نشان می دهد، استفاده از چنین عباراتی مخصوصاً زمانی که به دستور این ایلخان، نام ائمه شیعه از سکه ها حذف شده بود قابل توجه است.

سنگ بالای سر:
/ و هو / ابن الامیر الکبیر الوقیر (؟) / ناصب لواء المعدلة واهب عطاء الموهبه / ناصر الحق و الدین امیر شیخ علی / بهادر طاب ثراه و جعل الجنة مثواه. وفاته / فی الثالث و العشرین من شهر نبی الله المکرم / المـ[ـعظم] شـ[ـعبا]ن سنه ست و اربعین و ثمانمایه / ××× ××× ××× ... ... ...

خوانش: میثم صادقی

سنگ پایین پا:
/ هذه روضة من ریاض / الرضوان منور بانوار الغفران بآثار معطرة / الریحان من الله الکریم الرحیم المنان / للامیر الاعظم الاعدل الاقدم افتخار الامراء و / الکبرا فی العرب و العجم اعتضاد الملوک و السلاطین / اقتدار الخواقین السابق فی مضمار التفاخر و التبادر/ غیاث الدولة و الدنیا و الدین امیر یوسف خواجه بهادر

خوانش: میثم صادقی

سنگ قبر میریوسف خواجه بهادر ملقّب به غیاث الدین (متوفای 23شعبان846قمری)
بانی مدرسه یوسفیه (مدرسه دو درب)
در حرم مطهر رضوی

تاریخ بنای مدرسه: ۸۴۳ ه.ق.

با تشکر از جناب دکتر یاسر حمزوی

بنای"گور امیر" از آثار شاخص ازبکستان در شهر سمرقند است. این بنا در سال807 هجری توسط یک معمار شهیر ایرانی به نام عبدالله بن محمد بن محمود بناء اصفهانی در زمان تیمور گورکانی موسس سلسله تیموریان احداث شده است. دیوارهای هشت ضلعی بنا مزین به نام های مقدس الله، احمد و محمد صلوات الله علیه و آله و همچنین نام علی علیه السلام بصورت متقارن است.

#ازبکستان
#سمرقند
#تیموریان

درب چوبی امامزاده حمزه دهدشت یکی از آثار نفیس موزه ملی ایران است. این درب صد سال بعد از شروع غیبت کبرا به فرمان آخرین حکمران آلبویه در منطقه فارس ساخته شده است. ویژگی منحصر به فرد آن منبتکاری دعای حضرت حجت (عج) روی آن است‌
کتیبه این درب گواه عمومیت دعای حضرت حجت در سده اول غیبت کبرا در بین مردم ایران است.

منبع:
تندرو, مهسا, خزایی, محمد, احمدپناه, سید ابوتراب. 1399. پیشینه و شاخصه ها ی بصر ی تزیینات در چوبی امامزاده حمزه دهدشت آل بویه محفوظ در موزه ملی ایران. هنر اسلامی, 17 (40) 107-125

آرایه گچی شبه کلوک بند
بقعه پیربکران
مربوط به لایه سال 712 ه.ق.

بالا: محمد و علی و فاطمه و حسن و
وسط: علی ...
پایین: علی

توجه به ذکر نام حضرت فاطمه سلام الله علیها در کتیبه های پیربکران جالب توجه است.

تصویر یادگاری از مرمت آرایه های گچی پیربکران توسط جناب دکتر حمزوی در سال ۱۳۸۶ است.
سلامت و پاینده باشند

نام مقدس علی علیه السلام بر آرایه های گچی مدرسه دو درب حرم مطهر رضوی
با تاریخ ۸۴۳ ه.ق.

لازم است از جناب دکتر حمزوی بابت به اشتراک گذاشتن تصاویر تشکر و تقدیر کنیم.

Shia Museum Seminars #8

With collaboration Northwestern University Shia Muslim Association (SMA)

🔸Shī ’ ī Inscriptions on the Tombs of Darband City in Dagestan
from the Safavid to the Qajar Periods


🔹Muhammad Nasir Ismail Abu El-Khier

PHD Candidate of Archaeological Inscriptions and Epigraphy, Fayoum University, Egypt

🗓 Time and place of the program:

Saturday, 5th of October

10:30 am to 12:00 am CDT
6:30 pm to 8:00 pm EGY
7:00 pm to 8:30 pm IRN

Live broadcast on

💻 https://northwestern.zoom.us/j/947854860

Shia Museum
Northwestern University Shia Muslim Association (SMA)

نشست‌های پژوهشی موزۀ شیعه (8)
با همکاری انجمن مسلمانان شیعۀ دانشگاه نورث‌وسترن، شهر شیکاگو

🔸نقش‌مایه‌های شیعی بر گورنشبته‌های شهر دربند داغستان
از صفویه تا قاجار


🔹محمد ناصر اسماعیل ابوالخیر
دانشجوی دکتری کتیبه‌های باستانی و کتیبه‌نگاری، دانشگاه فیوم، مصر


🗓تاریخ و محل برگزاری:


شنبه 14 مهرماه ، 1403، ساعت 19 تا 20:30

پخش زنده از تالار مجازی انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن در برنامۀ زوم

💻 لینک پخش زنده


موزه شیعه
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن

ایوان غربی مسجد جامع ساوه یادگار ماندگار دوره ایلخانی است. مهر آجری های این ایوان مزین به کلمه جلاله الله و نام اعلی علی است.

📘 تازه‌ترین شمارهٔ مجلهٔ تاریخ و تمدن اسلامی (شماره ۴۷، تابستان ۱۴۰۳) منتشر شد.

🔗 https://sanad.iau.ir/journal/jhcin

🆔 t.me/HistoryandMemory

#مقاله

شعارهای شیعی بر سکه‌های حکمرانان ایران از سده دوم تا پایان سده هشتم هجری

تالیف دکتر میرزا محمد حسنی

فرازی از زیارت حضرت امیرمومنان علیه السلام در روز ۱۷ربیع:

السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا مَنْ أَنْجَى اللَّهُ سَفِينَةَ نُوحٍ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَخِيهِ حَيْثُ الْتَطَمَ الْمَاءُ حَوْلَهَا وَ طَمَى‏

سلام بر تو اى آنكه خدا به نام مبارك تو و برادرت كشتى نوح را از دريا نجات داد هنگامى كه از امواج و تلاطم دريا به خطر افتاد


السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا مَنْ تَابَ اللَّهُ بِهِ وَ بِأَخِيهِ عَلَى آدَمَ إِذْ غَوَى‏

سلام بر تو اى آنكه خدا بواسطه او و برادرش توبه آدم صفى را پذيرفت آنگاه كه به غوايت و عصيان درافتاد