مطالعات اسلامی | Islamic Studies

📣 #معرفی_مقاله #اختصاصی

🔺جعلیات و مخطوطات اسلامی: مقاله‌ای به قلم فرانسوا دروش 🔺

🔺 Fakes and Islamic Manuscripts 🔺

✍🏻 François Déroche

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: دنیای جعل در نسخه‌های خطی عربی، تاریخی دراز و پرپیچ و خم دارد و قرن‌هاست که دامن‌گیر گروه‌های گوناگون بوده است. اگرچه نسخه‌های جعلی گاه برای اهل دانش و دین نیز ساخته می‌شد، اما چشم طمع جاعلان بیش از همه به مجموعه‌داران و کتاب‌بازان دوخته بوده است. روش‌ها نیز رنگارنگ است: از دستکاری‌های ظریف در نسخه‌های اصلی تا آفرینش نسخه‌هایی نو به تقلید از نمونه‌های کهن، و حتی گاه سوءاستفاده از مخطوطاتی که در آغاز با نیتی صادقانه تهیه شده بود. فرانسوا دروش (استاد نسخه‌شناسی، کلژ دو فرانس) در فصلی که با عنوان «جعلیات و مخطوطات اسلامی» برای کتاب جعل‌ها و تقلب‌ها در مصنوعات نوشتاری، از میان‌رودان باستان تا چین امروزین (دو گرویتر، ۲۰۲۰) نوشته است گزارشی مختصر از ابعاد مختلف این پدیده به دست داده است و نمونه‌هایی چند از آن را برشمرده است.

برای مطالعه خلاصه‌ای از این مقاله اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺جعل‌ها و تقلب‌ها در مصنوعات نوشتاری، از میان‌رودان باستان تا چین امروزین

🔺 Fakes and Forgeries of Written Artefacts from Ancient Mesopotamia to Modern China

👈🏻 ویراستاران: Cécile Michel and Michael Friedrich
👈🏻 ناشر:  De Gruyter
👈🏻 سال انتشار : (2020)
👈🏻شابک: 9783110714227

معرفی ناشر

آثار جعلی و تقلبی مایه شگفتی‌اند. این مجموعه، شامل سیزده مقاله درباره جعل و تقلب در آثار نوشتاری، از پیدایش خط در میان‌رودان تا چین امروز است. در این پژوهش‌ها، به تمایزهای ظریف در واژگان مرسوم در بازآفرینی آثار کهن و ساخت آثار به‌ظاهر کهن، از نسخه و رونوشت و نسخه‌بدل گرفته تا جعل و تقلب، توجه وافر شده است. جعل‌ها، غالبا در پاسخ به نیاز افراد، یا محافل علمی، یا حتی هر دو، پدید می‌آیند. انگیزه‌های پشت‌پرده می‌تواند مالی، سیاسی، دینی، یا فردی ـ برای رسیدن به شهرت یا حتی شوخی ـ باشد. با بررسی محتوا، تحلیل‌های نسخه‌شناختی، کتیبه‌شناختی، و کهن‌خط‌‌شناختی، در کنار آزمایش‌های علمی، می‌توان جعل‌ها را آشکار ساخت. با این همه، برخی پرونده‌های حل‌ناشده، به‌رغم پیشرفت فناوری، همچنان تن به آزمون نمی‌دهند. امروزه، هم در موزه‌ها و هم در مجموعه‌های خصوصی می‌توان آثار جعلی یافت؛ در بازار عتیقه، آمیخته با آثار اصلی غالبا سرقتی، موارد جعلی و تقلبی به وفور موجود است. نگرش جامعه‌ی علمی به چنین آثاری، نیازمند تاملات اخلاقی است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺پول خداوندی: اسلام، زکات و بخشش در فلسطین

🔺 Divine Money: Islam, Zakat, and Giving in Palestine

👈🏻 نویسنده: Emanuel Schaeublin
👈🏻 ناشر:  Indiana University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک: 9780253066565

معرفی ناشر

پرداخت زکات یا هم‌یاری، یک سنت مقدس در اسلام است. آنجا که دولت و پشتوانه‌های عمومی ناتوان می‌مانند، زکات نقش نوعی تامین اجتماعی را در جوامع مسلمان ایفا می‌کند. نویسنده در کتاب حاضر نشان می‌دهد که نهادهای زکات و کمک‌های مستقیم زکات در فلسطین امروز چه کارکردی دارند.

نویسنده بر پایه پژوهش میدانی مردم‌نگارانه خود در شهر نابلس، جریان‌های زکات را پی می‌گیرد و چگونگی حمایت حیاتی آنها از خانوارهای تحت حکومت نظامی و نظارت امنیتی را روایت می‌کند. در محله‌های نابلس، سنت اسلامی زندگی عمومی را شکل می‌دهد. بسیاری افراد، پیشکش‌های ساده‌ای از جنس پول یا خوراک را به عنوان تبلوری از بخشندگی و دادگری خداوند ارائه می‌کنند. این‌گونه عبادت‌ها به درگاه الهی چگونه مردم را توانمند می‌سازد تا با مسئولیت‌ها و تنش‌های ناشی از نابرابری ثروت در جامعه فلسطین کنار بیایند؟ نقش زکات در مقابله با سرکوب سیاسی و ناپایداری اقتصادی چیست؟


فهرست مطالب
مقدمه: نگرشی انسان‌شناسانه به زکات
۱. پژوهش میدانی در سایه حکومت نظامی: حضور در معرض انضباط بیرونی
۲. نهادهای زکات بر بستری بی‌ثبات
۳. پنهان و آشکار کردن نیاز: حیا، پارسایی و کرامت
۴. تقوای بخشش: الگوسازی کنش‌های پرداخت مستقیم زکات
۵. اخلاق بخشش و دادوستدهای بازار
۶. جهان دیگر و اشغالگری

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

متقاضیان باید طرح تحقیقی خود را شامل عنوان تحقیق، چکیده (حداکثر ۲۵۰ کلمه)، نام، و موسسه خود را تا ۷ فوریه ۲۰۲۵ به نشانی [email protected] ارسال کنند. بودجه‌های محدودی برای کمک به هزینه‌های مسافرتی ارائه‌دهندگان فراهم است. چنانچه متقاضی دریافت کمک‌هزینه هستید در ایمیل خود قید کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #رویداد #فراخوان_مقاله

🔺فراخوان مقالات: کنفرانس «چشم‌اندازهای حسی جنگ و آیین در جهان اسلام اوایل دوران مدرن، ۱۵۰۰-۱۸۰۰ م.» 🔺

🔺 CfP: Sensescapes of War and Ritual in the Early Modern Islamic World, c. 1500-1800🔺

🔹 دانشگاه اوترخت، ۱۳-۱۴ فوریه ۲۰۲۵ 🔹

پروژه تحقیقاتی SENSIS (حس‌های اسلام) در دانشگاه اوترخت، هلند در نظر دارد در روزهای ۱۳ و ۱۴ فوریه ۲۰۲۵ کنفرانسی را با موضوع «چشم‌اندازهای حسی جنگ و آیین در جهان اسلام اوایل دوران مدرن، ۱۵۰۰-۱۸۰۰ م.» برگزار کند.

در توضیحات این کنفرانس آمده است:

چشم‌اندازهای دینی-سیاسی امپراتوری‌های اسلامی با ورود فناوری‌های ویرانگر جنگی جدید و تبلیغات گسترده ایدئولوژیک در اوایل دوران مدرن، دگرگون شد. در این برهه سرنوشت‌ساز، هویت‌های دینی جمعی در کورهِ آتش منازعات طولانی و نگرش‌های متعارض به دیانت، معاد و امت، بازآفرینی شدند. جنگ و آیین‌ها درهم‌تنیده بودند، چرا که هر دو نقشی کنش‌مند و نمادین در شکل‌گیری و پاسداری از مرزهای کیش و آیین ایفا می‌کنند. این پدیده‌های پربار و نمادین، در زدودن بدعت‌ها از جوامع و استوار ساختن هویت‌های دینی متمایز، به کار می‌رفتند. آیینی شدن خشونت، تجربه حسی از جنگ و آیین مذهبی را شکل می‌بخشید. این همایش، که به همت طرح پژوهشی SENSIS در دانشگاه اوترخت برگزار می‌شود، از پژوهش‌هایی استقبال می‌کند که بر تاثیر و تاثر متقابل تجربه‌های حسی با دگرگونی دینی، جابه‌جایی و خشونت در این دوره محوری میان سده‌های شانزدهم و نوزدهم تمرکز دارد.

جنگ‌ها با تثبیت تجربه‌های دهشتناک نبرد در حافظه جمعی و اثرگذاری بر روان و عواطف رزمندگان و غیررزمندگان، نه فقط در میدان جنگ، بلکه در کوچه و بازار، در خانه‌ها و در خیال مردمان نیز حس می‌شدند و بدین‌سان، گونه‌ای از اجتماعات عاطفی و ادراکی نو را پدید می‌آوردند. با این‌که پژوهش‌ها درباره جهان اسلام اوایل دوران مدرن در واکاوی فن‌آوری نظامی، بسیج و تدارکات سپاهیان و پیوند میان جنگ و دولت‌سازی، گام‌های بلندی برداشته است، اما اثر این دگرگونی‌ها بر شیوه‌های ادراکی و تجربه‌های مسلمانان عصر مدرن، همچنان ناشناخته مانده است. این همایش می‌کوشد با روشنگری درباره چگونگی دگرگون‌سازی تجربه‌های حسی در گیرودار جنگ، به این خلأ بپردازد و شناختی ژرف‌تر از ابعاد حسی جوامع اسلامی اوایل دوران مدرن به دست دهد.

افزون بر این، ورای صحنه‌های هولناک جنگ، دوران مدرن شاهد ظهور دولت‌هایی بود که خود را با برگزاری باشکوه آیین‌های عمومی مشروعیت می‌بخشیدند و تجربه‌های چند-حسی تازه‌ای را عرضه می‌کردند. بزرگداشت‌های پرشور، آیین‌های کارناوال‌گونه و مناسک تماماً تجسم‌یافته، حواس را برمی‌انگیختند و سامان می‌دادند. سنت‌های نو در پوشش، صوت، لمس و بو، چشم‌اندازهای حسی جنگ و مناسک دینی را غنا می‌بخشیدند. اگرچه پژوهش‌های علمی، مطالعه کیش‌پردازی را در بافت امپراتوری‌های عثمانی و صفوی پیش برده‌اند، ابعاد حسی جلوه‌های عمومی شکل‌گیری هویت دینی، همچنان کمتر کاویده شده است. این همایش در کنار موضوع جنگ، در پی آن است که روشن سازد چگونه تجربه‌های حسی در شکل‌گیری هویت‌های دینی در بافت‌های عثمانی، صفوی و مغولی نقش داشته‌اند.

این همایش به پرسش‌های کلیدی زیر می‌پردازد:

چگونه توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نظامی نو به دست سلسله‌های مسلمان، تجربه ادراکی از میدان‌های نبرد را در اوایل دورن مدرن دگرگون کرد؟ نویسندگان آن دوران چگونه فضای حسی جنگ را می‌ساختند، میانجی‌گری می‌کردند و بیان می‌کردند؟ خشونت چگونه ادراک حسی از چشم‌اندازها، مکان‌های مقدس و تن‌ها را دگرگون ساخت؟ دگرگونی‌های دینی، گرایش‌های شاهانه به دیگر ادیان و رویارویی‌های جدلی، چگونه تجربه‌های ادراکی مردمان را تغییر می‌داد؟ این دگرگونی‌ها چگونه در تبلور اختلافات کیش و آیین در درون و میان سنت‌های اسلامی سنی و شیعه نقش ایفا کردند؟ جابه‌جایی (به‌ویژه زیارت، سفر و مهاجرت) چگونه جهان‌های ادراکی امپراتوری‌های اسلامی اوایل دوران مدرن را دگرگون کرد؟ تاریخ حسی چگونه می‌تواند درک ما را از پویایی‌های گسترده‌تر تاریخی در اوایل دوران مدرن، مانند شکل‌گیری و توسعه امپراتوری‌ها، مناسبات میان-گروهی و دگرگونی آیین‌های دینی، کامل‌تر کند؟

از جمله زمینه‌های پیشنهادی برای پژوهش‌ درباره حواس عبارت است از:

تجربه خشونت و جنگ
اجرای آیین‌ها
کشمکش‌های فرقه‌ای
اعمال عبادی
عرفان و علوم خفیه
فقه، الهیات، فلسفه و اخلاق اسلامی
پویایی (سفر، مهاجرت، زیارت و تبعید)
رویارویی‌های میان فرهنگی
دگرگونی دینی و تاثیرات آن بر چشم‌انداز حسی مکان‌های مقدس
هویت دینی
فرهنگ‌های مادی جنگ و آیین دینی
توسعه استعماری و جنگ

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺راه‌هایی از جنس گام‌ها: زنان حوزوی ایران و نقش آفرینی‌شان

🔺 Paths Made by Walking: The Work of Howzevi Women in Iran

👈🏻 نویسنده: Amina Tawasil
👈🏻 ناشر:  Indiana University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780253070852

معرفی ناشر

تکاپوهای علمی زنان چه دورنمایی از ساخت حکومت اسلامی پیش چشم ما می‌گذارد، آن هم از منظر بانوانی که دل در گرو این آرمان دارند؟ و مطالعه مردم‌شناختی زنانی که با بهره‌گیری از تعلیمات حوزوی در پی دگرگونی شرایط خویش در ایران‌اند، چه بینشی از انسانیت خودمان به ما می‌آموزد؟

کتاب حاضر با واکاوی مشارکت زنان ایرانی در تعلیمات اسلامی پس از انقلاب ۱۳۵۷، دریچه‌ای به این پرسشها می‌گشاید. این پژوهش مردم‌‌نگارانه و بدیع، با نگاهی به زنان طلبه ایرانی، نقش محوری ایدئولوژی‌های زنانگی، نهادها، و آداب اسلامی را در پویایی زنان متدین و سنت‌گرا در خاورمیانه آشکار می‌کند. نویسنده کتاب با تکیه بر یک سال کار میدانی ‌مردم‌نگارانه، تحلیل می‌کند که چگونه تحصیلات در حوزه‌های علمیه، راه را برای دستیابی برخی از این زنان به جایگاه‌های پرنفوذ هموار کرده است. با این همه، این زنان غالبا ترجیح می‌دهند در گمنامی بمانند یا شیوه‌هایی در پیش گیرند که از منظر مقاومت سیاسی، فهم‌ناپذیر یا نامعقول می‌نماید. نویسنده با تمرکز بر خودآگاهی زنان طلبه و آشکار ساختن برداشت‌های چندلایه‌ای که از باورهایشان دارند، چشم‌اندازی نو از هویت زنانه به دست می‌دهد، هویتی که لزوماً بازتاب تمام و کمال ارزش‌های جهانشمول همچون کسب جایگاه، استقلال، رهبری، یا اقتدار نیست.

اثر حاضر مخاطبان را به کلاس‌های درس، اتاق‌های نشیمن، و محافل هم‌فکری زنان طلبه می‌برد و آنان را به بازاندیشی در برداشت‌هایشان از زنان حامی جمهوری اسلامی ایران فرا می‌خواند.


فهرست مطالب
مقدمه
بخش نخست: نظام
۱. انقلاب و حوزه علمیه خواهران
۲. اندیشه امام‌خمینی، مجالی برای بحث
۳. بانوی حوزوی و اجتهاد
بخش دوم: کنش‌های بنیادین
۴. چادر سیاه
۵. مباحثه و بازی
بخش سوم: بانوان حوزوی و بازآفرینی کنش‌ها
۶. گذر از محدودیت‌ها
۷. یک ازدواج حوزوی
۸. جنگ نرم و خودشناسی

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

✍🏻 #یادداشت #اختصاصی

🔺 اولین قهوه‌خانه جهان در مکه 🔺

🔺The world's first coffeehouse was in Mecca🔺

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: قهوه با آمار مصرف سالانه ۴۰۰ میلیارد فنجان به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین نوشیدنی‌های جهان تبدیل شده است. قهوه با غنا و تیرگی خاص خودش، جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره بسیاری افراد شده و با آداب و رسوم ملت‌های مختلف درآمیخته است. این نوشیدنی جهانی و دلنشین، ریشه‌های عمیقی در میراث عرب-اسلامی دارد. گرچه یمن خاستگاه درخت قهوه دانسته می‌شود، اما هر وجه قهوه، از خاستگاه و اسمش تا گسترش و آیین‌هایش، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ عرب-اسلامی دارد.

این ماده‌ی مصرفی اساسی غرب، هدیه‌ای دیگر از...

برای مطالعه متن کامل یادداشت به این لینک مراجعه کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی
@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺پرتره‌های امپراتوری‌ها: آلبوم‌های هابسبورگ از خانه‌ی آلمانی‌ها در قسطنطنیه‌ی عثمانی

🔺 Portraits of Empires: Habsburg Albums from the German House in Ottoman Constantinople

👈🏻 نویسنده:  Robyn Dora Radway
👈🏻 ناشر:  Indiana University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک:    9780253066916  

معرفی ناشر

در اواخر قرن شانزدهم، اقامتگاه سفیر هابسبورگ در قسطنطنیه، معروف به خانه‌ی آلمانی‌ها، مکان اقامتی صدها نفر از مسافران بود. اتباع امپراتور در این مسافرخانه‌ی مرکز شهر، غذا، نوشیدنی، سرپناه و همنشینی می‌یافتند و مجموعه‌ای شگفت از آلبوم‌ها - مملو از تصاویر، پیام‌ها، کاغذهای تزیین‌شده و دیگر موارد - از خود به جا ‌گذاشتند.

کتاب حاضر، روایتی جامع از این شکل نخستین رسانه‌‌های اجتماعی ارائه می‌کند که تأثیری ژرف بر شمایل‌نگاری بعدی اروپا گذاشت. این آلبوم‌های جیبی، با به تصویر کشیدن فرهنگی پویا و فرا-امپراتوری از منظر اقشار مختلف - مسلمان و مسیحی، اشراف و خدمتگزاران، دانشمند و اصطبل‌چی - گنجینه‌ی ارزشمندی از تصاویر و اطلاعات را در خود جای داده است که تاکنون ارتباطش با بسیاری دیگر اسناد باقی‌مانده از خانه‌ی آلمانی‌ها و ساکنانش، به طور کامل مشخص نشده است. نویسنده کتاب حاضر نه تنها به معرفی این اشیا، افرادِ مشارکت‌کننده در خلق آن‌ها و خانه‌ای که کانون شکل‌گیری این آلبوم‌ها بود می‌پردازد، بلکه درباره‌ی گاه‌شماری تبادلات، سنت‌های کارگاهی، تصدی شبکه‌های اجتماعی و مجموعه‌های تصویری (بر اساس جایگاه اجتماعی) و مقاصد این پرتره‌های به شدت شخصی‌شده، نظریاتی نیز مطرح می‌کند.

این کتاب با ارائه ۱۶۲ تصویر رنگی چشم‌گیر، دنیای اتباع هابسبورگ ساکن در قسطنطنیه‌ی عثمانی را بازسازی می‌کند و با استفاده از مجموعه‌ای غنی و منحصربه‌فرد از اشیا، پرسش‌هایی درباره‌ی تعلق به امپراتوری و شیوه‌های هنری به کار رفته برای بیان آن، مطرح می‌کند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺خط و مصحف مقدس: نوشتن و دین در عربستان، حوالی ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلادی

🔺 Scripts and Scripture: Writing and Religion in Arabia circa 500–700 CE

👈🏻 ویراستاران:  Fred M. Donner and Rebecca Hasselbach-Andee
👈🏻 ناشر:  The Oriental Institute of The University of Chicago
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک:    9781614910732  

معرفی ناشر

چگونه قرآن عربی، کتاب مقدس اسلام، از غرب عربستان و در دورانی که آن سرزمین از نظر دینی چندپاره بود و سنت نوشتاری تثبیت‌شده‌ای برای زبان عربی وجود نداشت، ظهور کرد؟

این کتاب که حاصل یک همایش علمی است، در پژوهش‌های خود به زوایای گوناگون این پرسش می‌پردازد. باورهای دینی رایج در عربستانِ سده‌های پیش از اسلام، که نشان از وجود شرک و گونه‌های مختلف توحید، همچون یهودیت و مسیحیت دارد، از جمله مباحث این کتاب است. دشواری‌های نگارش زبان‌های شبه‌جزیره عربستان در سده‌های پیش و پس از ظهور اسلام – مانند نبطی و گویش‌های شمال عربستان از زبان‌های سامی – و پیدایش تدریجی خط عربی کنونی از خط نبطی که در اصل برای نوشتن گویشی از آرامی به کار می‌رفت نیز به تفصیل بررسی شده است.

دلالت‌های دینی سنگ‌نوشته‌های پیش از اسلام و صدر اسلام با دقت موشکافی شده است. شکل‌گیری اولیه‌ی قرآن، داده‌های آن درباره مسیحیت و دیگر ادیانِ زمان ظهور قرآن، تکامل مفاهیم کلیدی قرآن، و دگرگونی معنای برخی واژگان قرآنی، از دیگر مباحث این کتاب است.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. خط و کتاب مقدس در عربستانِ اواخر دوران باستان: نگاهی گذرا. فرد ام. دانر.
۲. شفاهی و مکتوب در ادیان شمال عربستان باستان. مایکل سی. ای. مک‌دونالد.
۳. چشم‌انداز دینی شمال غرب عربستان در آیینه‌ی کتیبه‌های نبطی، نبطی-عربی، و عربی پیشا-اسلامی. لیلا نهمه.
۴. «واو»، فرمانروای مطلق: خاستگاه و سرنوشت مصوتِ «واو» در زبان و رسم‌الخط عربی. احمد الجلاد.
۵. عربی و عجمی در قرآن: زبان وحی در حجازِ محمد. رابرت هویلند.
۶. کتاب مقدس، زبان، و یهودیان عربستان. گوردون دی. نیوبی.
۷. خط، متن، و کتاب مقدس به عربی: گواه قرآن. سیدنی گریفیت.
۸. زبان طهارت آیینی در قرآن و عربی جنوبی باستان. سلیمان دوست.
۹. پیدایش یک کتاب مقدس. فرانسوا دروش.ش
۱۰. خط یا مخطوط مقدس؟ نخستین سنگ‌نبشته‌های عربی بر مزارها در پرتوِ سنگ‌نبشته‌های یهودی و مسیحی. کایل لانگورث.
۱۱. جنگِ دینی و شهادت در دیوارنگاره‌های عربی (۷۰-۱۱۰ هجری). ایلکا لیندستد.
۱۲. نگارش و تحول واژگانی «سوره»‌ی قرآنی. آدام فلاورز.
۱۳. هم‌قبیله‌ای ستیزه‌جو در روایت‌های قرآنی و ضدیت با پدرسالاری در میان مسلمانان نخستین. حمزه ام. ظفر.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺دای‌ها و بیگ‌های تونس، ۱۶۶۶-۱۹۲۲: از قدرت نظامی تا سلطنت

🔺 The Deys and Beys of Tunis, 1666–1922: From Military Power to the Monarchy

👈🏻 نویسنده: Leïla Temime Blili
👈🏻 ناشر:  American University in Cairo Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9781649033406

معرفی ناشر

تاریخ‌نگاری تونسی درباره دوران مدرن این کشور، بر محور روایتی از سه قدرت متوالی شکل گرفته است: پاشاها، دای‌ها («عموهای نمادین» نیروهای نظامی ترک) و بیگ‌ها (حکام محلی برخاسته از دوران حفصیان) که دای‌ها را از قدرت برکنار کردند. این روایت، مؤلفه‌های یک روایت ملی را این‌گونه فراهم می‌آورد: تضعیف اقتدار پاشا را نتیجه‌ی خودمختاری ایالت تونس می‌داند و جنگ‌های میان دای‌ها و بیگ‌ها را به عنوان یک کشمکش هویتی بین ترک‌ها و جمعیت بومی تفسیر می‌کند.

با وجود انسجام ظاهری این روایت خطی، پرسش‌هایی همچون دخالت نیروهای خارجی (به‌ویژه امپراتوری عثمانی) در امور ایالت، بی‌پاسخ می‌ماند. ایالت تونس عملاً تحت کنترل عثمانی‌ها بود که نهاد پیشین حفصیان یعنی «محله» را احیا کرده بودند. این قدرت سیّار با وضع قوانین مالیاتی و عقد پیمان‌های زناشویی با قبایل، صلح را برای عثمانی‌ها به ارمغان آورد. بدین ترتیب، ایالت تونس با بنیان نهادن خاندانی سلطنتی - که به صورت نمادین با امپراتوری عثمانی مرتبط و از نظر اجتماعی در قلمرو خود ریشه داشت -  از سایر ایالت‌های امپراتوری متمایز شد.

نویسنده کتاب حاضر با اتکا به منابع محلی موجود در بایگانی‌های تونس، جایگاه ایالت تونس را در قلمرو امپراتوری عثمانی مشخص می‌کند، ارتباطات پیچیده بین مرکز امپراتوری و این استان دورافتاده را آشکار می‌کند، و نظریه دیرینه‌ی خودمختاری تونس را به چالش می‌کشد. بررسی نویسنده از استمرار اجتماعی در زمانه آشفتگی‌های سیاسی، نقش زنان را در روند تشکیل حکومت برجسته می‌کند و بر اهمیت سیاست‌های زناشویی حکمرانان و نقش‌های سیاسی-اجتماعی زنان در ایالت تأکید ‌می‌کند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📹 #ویدئو #تاریخ #حج #اختصاصی

🔺 ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸): نخستین مستند تصویری از سفر حج 🔺

فیلم مستند ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸) اثر جورج کروگرز (۱۸۹۰-۱۹۶۴) فیلمساز هلندی نخستین فیلم مستند کامل از سفر مقدس حج است. این فیلم همراه با زائران مسلمان اندونزی که در آن زمان تحت سلطه استعماری هلند بود راهی یک سفر دریایی از جاوه به مقصد جده می‌شود و در عین حال قدیمی‌ترین تصاویر متحرک از شبه جزیره عربستان را هم در بر دارد.

موسیقی متن:
The Music of Islam Vol. 15: Muslim Music of Indonesia, Aceh and West Sumatra

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📹 #ویدئو #تاریخ #حج #اختصاصی

🔺 ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸): نخستین مستند تصویری از سفر حج 🔺

فیلم مستند ضیافت بزرگ مکه (۱۹۲۸) اثر جورج کروگرز (۱۸۹۰-۱۹۶۴) فیلمساز هلندی نخستین فیلم مستند کامل از سفر مقدس حج است. این فیلم همراه با زائران مسلمان اندونزی که در آن زمان تحت سلطه استعماری هلند بود راهی یک سفر دریایی از جاوه به مقصد جده می‌شود و در عین حال قدیمی‌ترین تصاویر متحرک از شبه جزیره عربستان را هم در بر دارد.

علاوه بر اهمیت بصری این اثر در ترسیم عناصر بومی فرهنگ عربستان و سختی‌های سفر حج در آن دوران، زاویه‌دید استعماری فیلمساز و نگاه خیره‌ی او به چشم‌اندازهای چشم‌گیر شرقی نیز جلب توجه می‌کند.

«رقیه رایکلینگ» (دانشگاه آمستردام) در مقاله‌ای با عنوان «نگاهی استعماری به مکه: شبکه‌های پیرامونِ نخستین مستند دربارۀ حج» ابعاد مختلف این فیلم مستند را بررسی کرده است. برای مطالعه خلاصه‌ای از این مقاله اینجا کلیک کنید.

برای مشاهده ویدئو كامل به این لینک مراجعه کنید.

تهیه و تدوین: مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی


🔺The Great Mecca Feast (1928): A Pioneering Visual Record of the Hajj 🔺

The 1928 documentary, The Great Mecca Feast, directed by Dutch filmmaker George Krugers (1890-1964), offers a groundbreaking filmic account of the Hajj pilgrimage. Journeying alongside Indonesian Muslim pilgrims under Dutch colonial rule, the film captures their sea voyage from Java to Jeddah and presents the earliest known moving images of the Arabian Peninsula.

Beyond its historical significance in documenting the cultural nuances of Arabia and the arduous journey of Hajj in the early 20th century, the film also reveals Krugers' colonial perspective and his fascination with the exotic Eastern landscapes.

Rukayyah Reichling (University of Amsterdam) has explored the multifaceted nature of this documentary in her article, "A Colonial Gaze on Mecca: Networks Surrounding the First Documentary about the Hajj."

Edited by: Center and Library of Islamic Studies in European Languages

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺مدیترانه‌ی قرون میانه در میان اسلام و مسیحیت: تبادلات هنری، معماری، و فرهنگ مادی

🔺 The Medieval Mediterranean between Islam and Christianity: Crosspollinations in Art, Architecture, and Material Culture

👈🏻 ویراستاران: Sami Luigi De Giosa and Nikolaos Vryzidis
👈🏻 ناشر:  American University in Cairo Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9781649031877

معرفی ناشر

همزیستی مسیحیت و اسلام در مدیترانه‌ی قرون میانه، به مجموعه‌ای از تبادلات علمی در معماری و فرهنگ مادی انجامید که دامنه‌اش از مرزهای مذهبی و جغرافیایی فراتر می‌رفت. بهره‌گیری از اشیاء اسلامی در محیط‌های مسیحی، تبدیل کلیساها به مساجد، و جابجایی صنعت‌گران فقط نمونه‌هایی از این فرایند است. از صلیب‌هایی که در مساجد یافت شده‌اند گرفته تا سکه‌های اروپایی-مسیحی با نوشته‌های شهادتین-گونه، فرهنگ مادی قرون میانه گنجینه‌ای است از شواهد بصری که درآمیختگی این دو دین در اشیاء و بناهای تاریخی را به تصویر می‌کشد.

در این کتاب، سیزده پژوهشگر بین‌المللی، جنبه‌های گوناگون مواجهات مسیحی-اسلامی در فرهنگ مادی و هنر در سراسر مدیترانه را – از پارچه‌ها گرفته تا روغن‌های گرانبها، از فلزکاری گرفته تا سفالگری – بررسی می‌کنند و بخش عظیمی از مدیترانه و همچنین بخش‌هایی از پس‌کرانه‌های آن، از اسپانیا و ایتالیا گرفته تا مصر و گرجستان را سیاحت می‌کنند.

در این میان، یکی از مرتبط‌ترین،  اما کمتر کاوش‌شده‌ترین زمینه‌های پژوهش، «فضای زیبایی‌شناختی» است. این نگرش بر این باور استوار است که لذت زیبایی‌شناختی، مرزها را درمی‌نوردد و زمینه را برای یک تجربه و درک بینا-دینی فراهم می‌آورد. چنان‌که در روایتی آمده است، «خدا زیباست و زیبایی را دوست ‌دارد»، و این ندای جهانی زیبایی بصری است که در میان همه‌ی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها طنین‌انداز می‌شود.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺جهان رو به دگرگونی یک جماعت مسلمان در بمبئی، ۱۸۷۰-۱۹۴۵

🔺 The Changing World of a Bombay Muslim Community, 1870 - 1945

👈🏻 نویسنده: Salima Tyabji
👈🏻 ناشر:  Oxford University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780192869746

معرفی ناشر

مسلمانان بمبئی در سده‌ی نوزدهم، جماعتی متنوع و ناهمگون بودند. اسلامی که ظاهراً میان گروه‌های گوناگون مشترک بود، نمی‌توانست وحدت و انسجامی برای مردمانی با این همه تنوع زبانی، فرهنگی و همچنین گوناگونی در باورها و سنت‌های دینی، فراهم آورد. تا میانه‌ی سده‌ی نوزدهم، طبقه‌ای از کشتی‌داران، کشتی‌سازان و بازرگانان ثروتمند – برآمده از اجتماعات مختلف شهر که مسلمانان بخش مهمی از آن بودند – شکل گرفت. این طبقه، برون‌گرا، مدرن و عموماً دارای نگرش اصلاح‌طلبانه بود: فرقی نداشت گجراتی باشند‌ یا مهاراشترایی، اهدافشان در زمینه‌های اصلاحات اجتماعی، آموزش و آگاهی سیاسی، به تدریج در میان اجتماعات مختلف و به طور فزاینده در مناطق مختلف، به اهداف مشترک تبدیل شد. پرسش‌هایی که در هیاهوی اجتماعی آن دوران میان هندوها مطرح بود حول مسائلی چون آموزش زنان، سن ازدواج، ازدواج مجدد زنان بیوه و گوشه‌نشینی زنان جریان داشت. این مسائل برای مسلمانان ناآشنا نبود؛ و نقش رهبران مسلمان بمبئی در بحث و گفتگو درباره آن‌ها با توجه به جمعیت و عقب‌ماندگی نسبی این بخش از جامعه، قابل توجه بود. با عنایت به این فضا، کتاب حاضر با استفاده از سه منبع اصلی – نوشته‌های خانوادگی، خاطرات/یادداشت‌های شخصی و نامه‌هایی که از اروپا به مقصد وطن ارسال می‌شد ‌– هویت رو به تحول یک خانواده‌ی اهل بمبئی و دیدگاه‌های اجتماعی و سیاسی در حال تغییر آن‌ها را در اواخر سده‌ی نوزدهم و اوایل سده‌ی بیستم، پی می‌گیرد.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. خانواده‌ی طیبجی و «اخبار» آن
۲. جریان‌های دگرگونی ۱۸۷۶-۱۹۳۹، چنانکه در «اخبار» بازتاب یافته است
۳. بریده‌هایی از «اخبار»
۴. یک زن مدرن: یادداشت‌های صفیه جبیر علی، ۱۹۲۶-۱۹۴۵
۵. نامه‌هایی از اروپا: ۱۸۷۰

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺ورای دوگانه‌انگاری: جنسیت و شخصیت حقوقی در فقه اسلامی

🔺 Beyond the Binary: Gender and Legal Personhood in Islamic Law

👈🏻 نویسنده: Saadia Yacoob
👈🏻 ناشر:  University of California Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780520393806

معرفی ناشر

یکی از پرمناقشه‌ترین مباحث در اخلاق اسلامی معاصر، جایگاه زن در شریعت است. از یک سو صاحب‌نظران سنت‌گرا، احکام فقهیِ جنسیت‌محور را بازتاب‌دهنده‌ی نقش‌های مکمل زن و مرد می‌دانند، و از سوی دیگر، رویکردهای فمینیستی اسلامی، شریعت را موجب تابعیت زن و نیازمند اصلاح می‌شمارند. با این همه، پیش‌فرض مشترک هر دو این است که جنسیت، مبنای شکل‌گیری شخصیت حقوقی فرد است. کتاب حاضر با بررسی گستره‌ای وسیع از مباحث فقه حنفی سده‌های نهم تا دوازدهم، از جرایم جنسی تا رضایت در ازدواج، نشان می‌دهد حقوقدانان مسلمان در آن دوران، جهانی را متصور بودند که نه بر تمایز دوگانه زن و مرد، بلکه بر سلسله‌مراتبِ متداخلِ جنسیت، سن، بردگی، نسب، طبقه و دیگر نقش‌های اجتماعی، بنا شده بود. نویسنده این کتاب با قرائتی نو از شریعت، بر این باور است که درکِ رابطه‌مند و چندبعدیِ شخصیت حقوقی در این نظام، بستر مناسبی برای فمینیست‌های مسلمان فراهم می‌آورد تا به جای بسنده کردن به نقد، با سنت فقهی اسلامی و از خلال آن، به بازاندیشی بپردازند.

فهرست مطالب
مقدمه
۱. جنسیت‌بخشی به سوژه حقوقی
۲. جنسیت و برساخت سوژه‌های برده
۳. سن و شخصیت حقوقیِ جنسیتی
۴. جنسیت و شخصیت حقوقی در فقه حنفی

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺کارگاه آنلاین «بررسی پیوندهای حساس میان گذشته و حال در آموزش هنر و معماری اسلامی» 🔺

🔺HIAA ONLINE WORKSHOPS: "Addressing Fraught Proximities between the Historical and the Contemporary in the Teaching of Islamic Art and Architecture" 🔺

🔹 سامانه زوم، ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«انجمن مورخان هنر اسلامی» قصد دارد در روز ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ یک کارگاه آنلاین با عنوان «بررسی پیوندهای حساس میان گذشته و حال در آموزش هنر و معماری اسلامی» برگزار کند.

در توضیحات این برنامه آمده است:

این پیش‌فرض که می‌توان پژوهش و آموزش هنر و معماری کهن خاورمیانه را فارغ از مسائل سیاسی و فرهنگی روز منطقه دنبال کرد، با رویکردهای انتقادی پسااستعماری به کلی رنگ باخته است. با این همه، این پرسش اساسی که رویکردهای آموزشی و برنامه‌های درسی هنر و معماری «اسلامی» چگونه می‌توانند به این دغدغه‌ها پاسخ دهند، همچنان بی‌پاسخ مانده است. این موضوع هم برای دانشجویان علاقه‌مند به این حوزه و هم برای اساتیدی که اغلب ابزارهای انتقادی لازم برای بررسی آثار و مواد تاریخی در موقعیت‌های مجاور مرگ، ویرانی و منازعه را ندارند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این کارگاه، جمعی از مورخان هنر و متخصصان رشته‌های مرتبط که آثار و پژوهش‌هایشان به واکاوی پیوندهای میان مطالعه هنر و معماری کهن و این دغدغه‌های جاری می‌پردازد گرد هم می‌آیند. این دغدغه‌ها مواردی چون شیوه‌های استثمار نو-استعماری، جنگ، پاکسازی قومی، نسل‌کشی، اسلام‌هراسی، حقوق بشر، پاسداری از میراث فرهنگی و دیگر موارد مشابه را در بر می‌گیرد. علوم انسانی پاسخ‌های ساده یا روش‌های از پیش‌ تعیین‌شده‌ای برای مواجهه با این درهم‌تنیدگی‌های چالش‌برانگیز پیش روی ما نمی‌گذارد، اما ضرورت بحث و گفتگو درباره آنها انکارناپذیر است.

مدیر جلسه: تئودور ون لون (دانشگاه واشنگتن و لی)

اعضای پنل: آلساندرا امین (دانشگاه جانز هاپکینز)، استفنی مولدر (دانشگاه تگزاس در آستین)، کریستن شید (دانشگاه آمریکایی بیروت)، محمد مرتجی (دانشگاه واشنگتن و لی)، سیما اختر (کالج بارنارد)

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺بیگانگان در دیار: متون سیّار، دیگری‌های برساخته و جان‌هایِ اسیر در سنت‌های یهودی، مسیحی و اسلامی در دوران باستان متأخر و قرون میانه

🔺 Strangers in the Land: Traveling Texts, Imagined Others, and Captured Souls in Jewish, Christian, and Muslim Traditions in Late Antique and Mediaeval Times

👈🏻 ویراستاران: Miriam L. Hjälm and Marzena Zawanowska
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9789004691797

معرفی ناشر

این کتاب به این موضوع می‌پردازد که نمایندگان آیین‌های توحیدی چگونه خویشتن را به عنوان «دیگری» می‌دیدند یا چگونه در نظر معاصرانشان به عنوان «دیگری» انگاشته و وصف می‌شدند. این مقوله کلیدی – که نه تنها پیروان دیگر ادیان، بلکه نوکیشان، بیگانگان، فرقه‌گرایان و زنان را نیز در بر می‌گیرد – با تکیه بر متون گوناگون به‌جامانده از نویسندگان یهودی، مسیحی و مسلمان در دوران باستان متأخر و قرون میانه واکاوی می‌شود. تصویرپردازی از چنین «دیگری»هایی غالباً با مفهوم تبعید – که مقوله مهم دیگری است که در این اثر بررسی می‌شود – درهم‌تنیده است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺اسلام‌گرایان و نظم جهانی: میان مقاومت و پذیرش

🔺 Islamists and the Global Order: Between Resistance and Recognition

👈🏻 نویسنده: Hanna Pfeifer
👈🏻 ناشر:  Edinburgh University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9781399515856

معرفی ناشر

کتاب حاضر، این باور عمومی را که اسلام‌گرایان یک‌صدا نظم جهانیِ غرب‌محور را رد می‌کنند، به چالش می‌کشد. از سال ۲۰۰۱ به این سو که جورج دبلیو بوش «جنگ جهانی بر ضد ترور» را اعلام کرد، تصویر اسلام‌گرایان غالباً با خشونت، مخالفت با ارزش‌های لیبرال و برهم زدن نظم تداعی شده است. اما نگاهی ژرف‌تر نشان می‌دهد که فقط گروه کوچکی از آنان که «اسلام‌گرا» خوانده می‌شوند، در عمل با نظم جهانی می‌ستیزند. این کتاب با واکاوی دقیق گفتمان‌های جنبش النهضه تونس و حزب‌الله لبنان، نشان می‌دهد که مواضع اسلام‌گرایان در برابر نظم جهانی، ایجاد توازنی ظریف بین مقاومت در برابر برخی وجوه نظم غرب‌محور و پذیرش برخی دیگر از وجوه آن است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺مجلس آنلاین «پاپیروس‌های مسیحی و اسلامی از خربه المرد، فلسطین: بایگانی‌ای از سده‌های هفتم و هشتم میلادی» 🔺

🔺CSI Monday Majlis: CHRISTIAN AND MUSLIM PAPYRI FROM KHIRBET MIRD, PALESTINE: AN ARCHIVE FROM THE 7TH AND 8TH CENTURIES 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«موسسه مطالعات عربی و اسلامی» دانشگاه اگزتر در ادامه سلسله مجالس آنلاین خود که هر هفته دوشنبه برگزار می‌شود، قصد دارد در روز ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴ مجلسی با عنوان «پاپیروس‌های مسیحی و اسلامی از خربه المرد، فلسطین: بایگانی‌ای از سده‌های هفتم و هشتم میلادی» برگزار کند.

رابرت هویلند (استاد تاریخ خاورمیانه در موسسه مطالعات جهان باستان، دانشگاه نیویورک) در این برنامه سخنرانی خواهد کرد.

در توضیحات این برنامه آمده است:

در سال‌های ۱۹۵۲-۱۹۵۳، مجموعه‌ای از پاپیروس‌ به زبان‌های یونانی، آرامی فلسطینی مسیحی و عربی، متعلق به  سال‌های ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلادی، در غاری نزدیک صومعه‌ی خربه المرد، در ۱۰ مایلی شرق بیت‌لحم کشف شد. تا همین اواخر، به جز ویرایشی که آدولف گرومان از ۱۰۰ قطعه از این مجموعه به دست داد، هیچ‌یک از این هزار و اندی قطعه به  شکل دیجیتال در نیامده بود، و بنابراین توجه چندانی به آن‌ها نشده بود. اکنون با پروژه‌های دیجیتال‌سازی در لوون، محل نگهداری متون یونانی، و اورشلیم،  محل نگهداری متون آرامی و عربی، این وضعیت در حال تغییر است. این سخنرانی به ماهیت و محتوای این متون و ترکیب پیکره این مجموعه می‌پردازد و توجه ویژه‌ای به این پرسش خواهد داشت که چگونه اسناد مسیحی و اسلامی در یک مکان بایگانی شده‌اند و گذشته‌ی این دو جامعه چگونه در این اسناد حفظ شده است.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #رویداد

🔺سمینار آنلاین «دگرگونی مسیر حرکت در مناطق مرزی ایران و هند و فراسوی آن» 🔺

🔺Redirecting Movement in the Indo-Iranian Borderlands and Beyond 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«مرکز مطالعات خلیج [فارس]» در دانشگاه اگزتر قصد دارد در روز سه‌شنبه ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ سمینار آنلاینی با عنوان «دگرگونی مسیر حرکت در مناطق مرزی ایران و هند و فراسوی آن» برگزار کند.

میکیا کویاگی (استاد تاریخ خاورمیانه مدرن، دانشگاه تگزاس) در این برنامه سخنرانی خواهد کرد و پروفسور لاله خلیلی (سواس) مدیریت جلسه را برعهده خواهد داشت.

در توضیحات این برنامه آمده است:

این گفتار، سرزمین‌های مرزی ایران و هند را نه چونان حاشیه‌ای میان امپراتوری‌ها، بلکه به مثابه پیوندگاه مسیرهای ارتباطی چندگانه‌ای معرفی می‌کند که ایران را با هند، هند را با اتحاد جماهیر شوروی و نقاط درون‌مرزی را به سواحل خلیج فارس و فراتر از آن پیوند می‌داد. این تحلیل، چگونگی دگرگونی جریان کالا، انسان و اندیشه در نواحی مرزی ایران و هند و پیرامون آن را با محوریت دزدآب (زاهدان امروزی) به عنوان گره‌گاهِ نوپای زیرساختی، واکاوی می‌کند. طلوع دزدآب در دوران میان دو جنگ جهانی، در رقابت با قطب‌های تجاری پرسابقه چون بندرعباس و بوشهر که دچار فرسودگی زیرساخت‌های جاده‌ای متصل به شهرهای داخلی بودند، جغرافیای حمل و نقل منطقه را دگرگون ساخت. اگرچه حکومت جدید دزدآب را یک منبع درآمدزای مهم تلقی می‌کرد، همزمان تلاش می‌کرد جریان‌های متنوع کالا، از شکر و چای گرفته تا تریاک و نشریات انقلابی را کنترل کند.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺حیات فکری حجاز پیش از وهابیت: الهیات تصوف ابراهیم الکورانی (م. ۱۱۰۱/۱۶۹۰)

🔺  Intellectual Life in the Ḥijāz before Wahhabism: Ibrāhīm al-Kūrānī’s (d. 1101/1690) Theology of Sufism

👈🏻 نویسنده:  Naser Dumairieh
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2021)
👈🏻شابک:    9789004499041  

معرفی ناشر

نویسنده در این کتاب استدلال می‌کند که در قرن هفدهم میلادی، حجاز به دلیل تغییر شرایط جهانی و تسهیل جابجایی علما و متون، یکی از مهم‌ترین مراکز فکری جهان اسلام بوده و همچون حلقه‌ی وصلی میان بخش‌های مختلف آن عمل می‌کرده است.

این کتاب ابراهیم الکورانی (م. ۱۱۰۱/۱۶۹۰) را نماینده‌ی فعالیت‌های فکری حجاز پیش از وهابیت معرفی می کند و بر این باور است که نظام فلسفی منسجم او ترکیبی از چندین سنت مهم پساکلاسیک اندیشه‌ی اسلامی، یعنی کلام و برداشت‌های اکبری از مابعدالطبیعه‌ی ابن‌سینا، را ارائه می‌دهد. اثر کورانی نقطه‌ی اوج سنت اکبری فلسفی‌مآب است؛ چرا که با تلفیق اندیشه‌های ابن عربی و کلام اشعری، اندیشه‌های ابن عربی را به الهیات اسلامی بدل ساخت.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺حاکمان شیعی، رقیبان سنی و مسیحیان در میانه: روابط مسلمانان و مسیحیان در فلسطین و مصر فاطمی

🔺 Shi'ite Rulers, Sunni Rivals, and Christians in Between: Muslim-Christian Relations in Fāṭimid Palestine and Egypt

👈🏻 نویسنده: Steven M. Gertz
👈🏻 ناشر:  Gorgias Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک: 9781463244736

معرفی ناشر

مطالعه پدیده‌ی فرقه‌گرایی در اسلام و بررسی مناسبات مسلمانان و مسیحیان، هر دو شاخه‌هایی پررونق در میان پژوهشگران اسلام‌شناسی است. اما کمتر اتفاق می‌افتد که این دو حوزه در تعامل با یکدیگر قرار گیرند. نویسنده در این اثر، با پیوند دادن این دو عرصه، در پی پاسخ به این پرسش است که شکاف سنی و شیعه چه تاثیری بر روابط مسلمانان با مسیحیان داشته است. آیا تنش‌های درون‌دینی اسلام به تقویت پیوند مسلمانان با مسیحیان انجامیده یا به تضعیف آن؟ گرتز در پاسخ به این پرسش، تاریخ خلافت فاطمی در فلسطین و مصر را در سده‌های چهارم/دهم و پنجم/یازدهم می‌کاود. او به طور ویژه می‌کوشد چگونگی تاثیر اصول دینی فاطمیان (استخراج شده از متون فقهی) و سیاست‌های ایشان (برگرفته از مطالعات تاریخی) بر مسیحیان را، با توجه به رقابت فاطمیان و عباسیان، تبیین کند. در این مسیر، سهمی ارزشمند در شناخت شکل‌گیری هویت دینی اسلام در پیوند با فرقه‌گرایی و روابط بینا-دینی با غیرمسلمانان، ارائه می‌دهد.

فهرست مطالب

فصل ۱) درآمد

فصل ۲) فرقه‌گرایی و اهل ذمه در نهج‌البلاغه

فصل ۳) فرقه‌گرایی و اهل ذمه در دعائم‌الاسلام

فصل ۴) حکمرانی بر اهل ذمه در فلسطین و مصر: نگاه فاطمیان

فصل ۵) حکمرانی بر اهل ذمه در فلسطین و مصر: نگاه ملکیان

فصل ۶) جمع‌بندی

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺مجلس آنلاین «بحث بر سر گیاه‌خواری در عالم اسلام قرون میانه: رویارویی المعری با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی» 🔺

🔺CSI Monday Majlis : DEBATING VEGANISM IN THE MEDIEVAL ISLAMIC WORLD: A DEBATE BETWEEN AL-MAʿARRĪ AND THE SHIITE MISSIONARY AL-MUʾAYYAD FĪ L-DĪN AL-SHĪRĀZĪ 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«موسسه مطالعات عربی و اسلامی» دانشگاه اگزتر در ادامه سلسله مجالس آنلاین خود که هر هفته دوشنبه برگزار می‌شود، قصد دارد در روز ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ مجلسی با عنوان «بحث بر سر گیاه‌خواری در عالم اسلام قرون میانه: رویارویی المعری با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی» برگزار کند.

کوین بلنکینشیپ (استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بریگم یانگ) در این مجلس سخنرانی خواهد کرد.

در توضیحات این برنامه آمده است:

ابوالعلاء المعری (م. ۴۴۹ هـ. ق.)، گیاه‌خوار، طنزپرداز، اخلاق‌پیشه و سخن‌سنج مسلمان قرون میانه، بیش از همه به پدیدآوری رساله الغفران شهره است؛ سیری دانته‌مسلکانه در بهشت و دوزخ که آکنده از جستارهایی در باب شعر، صرف و نحو، بدکیشی و دیگر مباحث است. آنچه کمتر در کانون توجه بوده است اما به همین اندازه اهمیت دارد، شیفتگی و دلبستگی ژرف المعری به حیوانات است، خواه در جامه نمادهای ادبی، خواه در کسوت سرمشق‌های اخلاقی، و خواه به عنوان آفریدگانی که به‌خودی خود سزاوار مهر و شفقت‌اند. در این گفتار، نخست به معرفی زندگی و آثار المعری پرداخته، سپس نگاشته‌های او در باب جانوران را می‌کاوم و آنگاه به طور ویژه به یکی از این آثار می‌پردازم: سلسله‌ای از نامه‌نگاری‌ها با داعی شیعی الموید فی‌الدین الشیرازی (م. ۴۷۱ هـ.ق.) که خود شاعری توانمند بود. این دو مرد بر سر یکی از سروده‌های المعری که مردمان را به دوری از بهره‌گیری از فرآورده‌های حیوانی فرا می‌خواند، به مناظره برخاستند. این جدل را با دیگر نامه‌های المعری که در آنها از ستم بر حیوانات می‌نالد، همسنجی می‌کنم؛ همچنین مناظره‌ای میان الموید الشیرازی و پیروانش درباره چگونگی رویارویی با گیاه‌خواری المعری را که از دید ایشان نوعی گستاخی به ساحت اسلام پنداشته می‌شد بررسی می‌کنم. این همه گرچه گواهی است بر شیوه زیست معری، اما پرده از چگونگی واکنش دیگران به او هم برمی‌دارد و زیروبم دفاع از گیاه‌خواری در گستره جهان اسلامی سده‌های میانه را هویدا می‌کند.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺عروج محمد در اندلس اسلامی: شرح و جدل درباره معراج در مغرب قرن‌های یازدهم و دوازدهم

🔺 Muḥammad’s Ascension in Muslim Spain: Elaborations and Contestations of the Miʿrāj in the Eleventh- to Twelfth-Century Maghrib

👈🏻 نویسنده: Frederick S. Colby
👈🏻 ناشر:  State University of New York Press
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9798855800746

معرفی ناشر

این کتاب نشان می‌دهد که سفر آسمانی پیامبر، آن‌گونه که در قرن‌های یازدهم و دوازدهم میلادی در غرب مدیترانه مطرح می‌شد، هم عرصه‌ی مباحثات جدلی بینا-دینی بود و هم بستر یک سنت غنی و پربرگ از تفسیرهای عرفانی. از این بستر بارور، دو مجموعه‌ گفتمان بسیار تأثیرگذار درباره معراج زاده شد: نخست، روایت «تمام و کمال» از معراج اسلامی که در سراسر جهان اسلام گسترش یافت؛ دوم، تأویل‌های عرفانی پیچیده و چندبُعدی سفر محمد از سوی یکی از نامدارترین صوفیان تاریخ، «شیخ اکبر» محی‌الدین ابن عربی (درگذشته‌ی ۱۲۴۰ میلادی). این اثر، منابع کلیدی این سنت فکری اندلسی را بررسی می‌کند و ترجمه‌ی کامل یکی از نخستین نوشته‌های آن را، که در نسخه‌ی خطی عربی منحصربه‌فرد و ناقصی حفظ شده، در بر می‌گیرد و برای نخستین بار این سند تاریخی ارزشمند را در اختیار پژوهشگران، دانشجویان و عموم علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺قدرت زنانه و تغییر دین در خاور نزدیک قرون میانه

🔺 Female Power and Religious Change in the Medieval Near East

👈🏻 نویسنده: Uriel Simonsohn
👈🏻 ناشر:  Oxford University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک: 9780192871251

معرفی ناشر

این کتاب به دو بُعد غالباً مجزا در پژوهش‌های معاصر می‌پردازد: اسلامی‌شدن خاور نزدیک و جایگاه زنان در جوامع پیشامدرن آن. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه می‌توان و باید این دو خط تحقیق را به گونه‌ای یکپارچه مطالعه کرد. مباحث اصلی تاریخی مانند گروش به اسلام، اسلامی‌شدن، خشونت‌های دینی و ضوابط حاکم بر روابط مسلمانان و غیرمسلمانان، با توجه به نقش غالباً پنهان اما بسیار معنادار زنان در این دوره، بازنگری و تحلیل شده است. این کتاب به تاریخ اسلام از منظر کنشگران اجتماعی زن می‌نگرد. کتاب استدلال می‌کند که زنان، فارغ از دین‌شان، ابزارهای مهمی برای تأثیرگذاری یا ممانعت از تغییرات دینی، نه تنها در شکل گرویدن به دینی دیگر، بلکه در پذیرش شعائر و ترسیم مرزهای اجتماعی، در اختیار داشته‌اند. کتاب با تمرکز بر نقش و اهمیت قدرت زنان در لحظات تغییر دین در خانواده‌ها، زاویه‌ای تاریخی را ارائه می‌دهد که تاکنون در پژوهش‌های معاصر کمتر به آن پرداخته شده است. این کتاب به جای یافتن نشانه‌های استقلال یا اقتدار زنان در حوزه‌های سیاسی، فکری، مذهبی یا اقتصادی، به ظرفیت زنان برای تأثیرگذاری بر وابستگی‌های اجتماعی دینی به واسطه‌ی پیوندهای خویشاوندی‌شان می‌پردازد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺مناسبات مسلمانان و مسیحیان در دمشق هنگام شورش ۱۸۶۰

🔺 Muslim-Christian Relations in Damascus amid the 1860 Riot

👈🏻 نویسنده: Rana Abu-Mounes
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک: 9789004470422

معرفی ناشر

در نهم ژوئیه‌ی ۱۸۶۰ میلادی، طغیان خشونت در محله‌ی مسیحی‌نشین دمشق، موجی از بهت و حیرت را در سطح محلی و جهانی برانگیخت. این کتاب، با واکاوی گام‌به‌گام وقایع و مسائل، نقش واقعی تمام بازیگران و شکل‌دهندگان این رویداد را می‌کاود. نویسنده با نگاهی نقادانه به عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داخلی و خارجی دخیل در این شورش، استدلال می‌کند که نه تعصب مذهبی، بلکه منافع اقتصادی محرک اصلی شورش ۱۸۶۰ بوده است. نویسنده همچنین بر این باور است که شورش، نه آتشفشانی ناگهانی، که امری از پیش طراحی شده و سازمان‌یافته بود.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺سمینار آنلاین «اتباع دوگانه: حکومت عثمانی و جمعیت مسلمان غیر-سنی‌اش» 🔺

🔺Ambivalent Subjects: The Ottoman State and Its Non-Sunni Muslim Population 🔺

🔹 دانشگاه ادینبرا؛ ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

دپارتمان مطالعات اسلامی و خاورمیانه در مدرسه ادبیات‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌ها، دانشگاه ادینبرا قصد دارد در روز ۱۱ نوامبر ۲۰۲۴ سمینار آنلاینی با موضوع «اتباع دوگانه: حکومت عثمانی و جمعیت مسلمان غیر-سنی‌اش» برگزار کند.

دکتر بنجمن وینک (دانشگاه هایدلبرگ) در این سمینار سخنرانی خواهد کرد.

این برنامه ساعت ۱۷:۱۵ تا ۱۸:۳۰ به وقت ادینبرا برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور، با [email protected] مکاتبه کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #معرفی_مقاله #اختصاصی

🔺«سکه‌های قدرت»: مروری بر مقاله «لقب برای خلیفۀ آتی: مورد المهدی» 🔺

🔺 Laqab for a Future Caliph: The Case of the Abbasid al-Mahdī 🔺

✍🏻 Jere L. Bacharach

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: سکه‌، در طول تاریخ نمایشگر قدرت حاکم و ابزاری کارآمد برای تبلیغات سیاسی بوده است. چیزی بیش از فلزات گرانبها، نماد حاکمیت، ثبات و مشروعیت به شمار می‌رفت. تصویری از پادشاه، نوشته‌ای حاوی عناوین و القاب، و نمادی از دین یا ایدئولوژی حاکم، همگی بر روی سطح کوچک یک سکه نقش می‌بست تا پیام قدرت را به دورترین نقاط امپراتوری منتقل کند. سکه، به عنوان ابزاری در دسترس عامه‌ی مردم، به طور مستمر حضور و اقتدار حاکم را یادآوری می‌کرد و به این ترتیب در شکل‌دهی به ذهنیت جمعی و تثبیت مشروعیت حکومت نقش موثری ایفا می‌کرد. گاه، حتی تغییری جزئی در طراحی یا نوشته‌های روی سکه، می‌توانست بیانگر تحولات سیاسی عمیق و تلاش حاکمان برای مقابله با چالش‌ها و رقبای خود باشد. در این میان، سکه‌های دوران خلافت عباسی به ویژه از این منظر قابل توجه هستند. جره ال. بکرک در مقاله «لقب برای خلیفه‌ی آتی: مورد المهدی» با مطالعه‌ی سکه‌های ضرب‌شده در ری در سال ۱۴۵ هجری قمری، به واکاوی چگونگی بهره‌گیری خلیفه المنصور و پسرش، المهدی، از این ابزار برای تثبیت قدرت و مشروعیت‌بخشی به حکومتشان می‌پردازد. لقب «المهدی» و بستر سیاسی-مذهبی آن در کانون توجه این مقاله قرار دارد.

برای مطالعه مرور این مقاله اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺در محفل سلطان: دانش، دین و حکومت در دربار مملوکی قانصوه غوری (حاکم در 1501–1516 م.)

🔺 In the Sultan’s Salon: Learning, Religion, and Rulership at the Mamluk Court of Qāniṣawh al-Ghawrī (r. 1501–1516) (2 vols)

👈🏻 نویسنده: Christian Mauder
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2021)
👈🏻شابک: 9789004435766

معرفی ناشر

این کتاب نخستین بررسی جامع درباره‌ی فرهنگ دربار مصر در دوران سلطنت ممالیک (1250–1517 م.) است. این اثر که عمدتاً بر منابع دست‌نویس عربی کمتر شناخته‌شده، از جمله شرح محافل علمی «قانصوه غوری» سلطان مملوک استوار است، نخستین چارچوب نظری درباره‌ی واژه‌ی «دربار» را که در وصف جوامع اسلامی پیشامدرن کارآمد است، ارائه می‌دهد. نویسنده با استفاده از این چارچوب، نشان می‌دهد که دربار غوری نقش یک کانون فراملی و پویا را برای تبادل فکری، گفتمان‌های کلامی و اعمال حکومت ایفا می‌کرده است و زمینه‌ساز دگرگونی‌های بدیعی در فرهنگ علمی، دینی و سیاسی دنیای اسلام شده است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺ایران در عهد مغولان: دیوانسالاران ایلخانی و بزرگان فارس

🔺 Iran under the Mongols: Ilkhanid Administrators and Persian Notables in Fars

👈🏻 نویسنده: Denise Aigle
👈🏻 ناشر:  I. B. Tauris
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9780755645732

معرفی ناشر

حکومت مغولان چه تأثیری بر ایران داشت؟ این کتاب با نگاهی به شیراز و استان فارس، تاریخ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حکومت ایلخانی را از نخستین یورش‌های مغولان در سال ۶۱۷ تا پایان سلسله‌ی اینجو در سال ۷۵۸ هجری قمری به تفصیل واکاوی می‌کند. نویسنده با بهره‌گیری از منابع فراوان، رویکرد محلی و جهانی را در هم آمیخته و تاریخ این استان را در چارچوب کلی نظام اداری آن دوره بررسی می‌کند. نقطه‌ی محوری این کتاب، این فرضیه است که حکومت مغولان، گسستی در الگوهای سنتی اداری به وجود آورد و نظام اداری دوگانه‌ای متشکل از مغولان و کارگزاران محلی ایرانی، زیر نظر دربار، شکل گرفت. پژوهش او با پیگیری سرنوشت هر یک از حکام ایلخانی، نشان می‌دهد که ناکامی‌های فردی حکام و همچنین توطئه‌های بزرگان فارس، از دلایل اصلی رکود اقتصادی شیراز و فارس در دوران مغول، در مقایسه با استان موفق همسایه، کرمان، بوده است. کتاب حاضر سهمی ارزشمند در درک ما از پیامدهای حکومت مغولان بر ایران دارد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺زبان تاج محل: اسلام، نیایش و آیین شاه جهان

🔺 The Language of The Taj Mahal: Islam, Prayer, and the Religion of Shah Jahan

👈🏻 نویسنده: Michael D. Calabria
👈🏻 ناشر:  I. B. Tauris
👈🏻 سال انتشار : (2021)
👈🏻شابک: 9780755637850

معرفی ناشر

تاج محل، بنایی که «شاه جهان» امپراطور گورکانی (۱۵۹۲–۱۶۶۶ میلادی) به عنوان آرامگاه همسرش «ممتاز محل» (۱۵۹۳–۱۶۳۱ میلادی) برافراشت، در تاریخ معماری جهان بی‌نظیر به شمار می‌رود. این کتاب با کاویدن کتیبه‌های این بنا از منظر معماری، تاریخ و زندگینامه، دریافتی ژرف‌تر از تاج محل و بنیان‌گذارش به دست می‌دهد. نوشته‌هایی که تاج محل را مزین کرده است، آیاتی از بیست و دو سوره‌ی قرآن را در بر می‌گیرد، اما معنا و اهمیت آن‌ها از چشم بیشتر بازدیدکنندگان غیرمسلمان، و یا کسانی که امکان خوانش این آیات را ندارند، پنهان می‌ماند. این کتاب، نخستین اثر اختصاص یافته به کتیبه‌های این بنای یادبود است و ترجمه، تفسیر و شرح نوشته‌ها را فراهم می کند. افزون بر ارائه نگرشی منحصربه‌فرد در بررسی این بنا، کتاب از کتیبه‌ها برای بازنمود ارکان اسلام، باورهای شاه جهان و همچنین معنا و مفهوم امروزی تاج محل، بهره می‌گیرد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد

🔺سمپوزیوم آنلاین «تحولات اخیر حقوق خانواده در خاورمیانه و شمال آفریقا» 🔺

🔺Online Symposium: Recent developments in family law in the MENA region 🔺

🔹 «انجمن مطالعه حقوق اسلام و خاورمیانه» (RIMO)؛ ۷ نوامبر ۲۰۲۴ 🔹

«انجمن مطالعه حقوق اسلام و خاورمیانه» (RIMO) قصد دارد چهل و دومین سمپوزیوم خود را با موضوع «تحولات اخیر حقوق خانواده در خاورمیانه و شمال آفریقا» در تاریخ ۷ نوامبر ۲۰۲۴ برگزار کند.

در توضیحات این برنامه آمده است:

در چهل و دومین نشست RIMO، سخنرانانی از زمینه‌های مختلف، به بررسی تازه‌های حقوق خانواده در شماری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، از جمله مصر، تونس و سوریه، می‌پردازند.

حضور در این نشست مجازی برای همه‌ی علاقه‌مندان و پژوهشگران حقوق خانواده‌ی عربی و/یا اسلامی، از جمله دانشگاهیان، کارگزاران دولتی، قضات، وکلا، حقوق‌دانان، مترجمان دادگاه و دیگران، آزاد و رایگان است.

برنامه (به وقت اروپای مرکزی)

۱۳:۰۰ سخنرانی افتتاحیه: پروفسور سوزان روتن (رئیس نشست)

۱۳:۱۰ دکتر ملکی الشرمانی، دانشیار، دانشگاه هلسینکی

حقوق خانواده‌ی مصر: بستر تحولات چندلایه

۱۳:۳۰ پرسش و پاسخ با دکتر الشرمانی

۱۳:۴۵ دکتر ایمان گلالا-آرنت، دانشگاه هامبورگ

روایت تحولات حقوق خانواده در تونس

۱۴:۰۵ پرسش و پاسخ با دکتر گلالا-آرنت

۱۴:۲۰ شیرین العبدالله، وکیل مستقل از سوریه

بازنگری حقوق خانواده در سوریه: روایتی زنانه

۱۴:۴۰ پرسش و پاسخ با شرین العبدالله

۱۴:۵۵ جسیکا دومیت، وکیل و پژوهشگر از اردن

حکمرانی گسسته: چالش‌های اعتبار حقوق خانواده در مراجع مختلف سوریه

۱۵:۱۵ پرسش و پاسخ با جسیکا دومیت

۱۵:۳۰ اختتامیه

 گواهی شرکت: شرکت‌کنندگانی که ملزم به گذراندن دوره‌های آموزشی مداوم هستند (مانند وکلا، سردفتران، مترجمان دادگاه و مترجمان حقوقی) می‌توانند گواهی شرکت دریافت کنند. این گواهی شامل موضوعات مطرح‌شده و میزان شرکت در نشست خواهد بود و رایگان، از طریق ایمیل ارسال می‌شود.

برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺امپراطوری قوانین: تکثرگرایی حقوقی در سیاست استعماری بریتانیا

🔺 An Empire of Laws: Legal Pluralism in British Colonial Policy

👈🏻 نویسنده: Christian R Burset
👈🏻 ناشر:  Yale University Press
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک: 9780300253238

معرفی ناشر

تا ۱۷۵۰ میلادی، اغلب بریتانیایی‌ها بر این باور بودند که قانون انگلستان باید بر سراسر امپراتوری بریتانیا حکمفرما باشد. قوانین مستعمرات بریتانیا هرگز با قوانین انگلستان (و یا حتی با یکدیگر) یکسان نبود، اما نسخه‌ای از قانون انگلستان، به رسم معمول، همپا با پرچم بریتانیا پیش می‌رفت. آنچنان که این کتاب آشکار می‌کند، پایبندی بریتانیا به یک قانون فراگیر امپراتوری، پس از جنگ هفت ساله (۱۷۵۴ تا ۱۷۶۳)، با اتخاذ سیاست جدید تکثرگرایی حقوقی از سوی بریتانیا، از هم گسیخت. در حالی که بریتانیا بر تحمیل قانون انگلستان بر برخی مستعمرات اصرار می‌ورزید، دیگر سرزمین‌ها، همچون بنگال و کبک، نظام‌های حقوقی پیشین خود را نگاه داشتند. این رویکرد گزینشی بریتانیا در دریغ قانون انگلستان از برخی مستعمرات، تلاشی آگاهانه برای شکل‌دهی به مسیر توسعه‌ی سیاسی و اقتصادی آنان بود. سیاست‌گذاران بر این گمان بودند که قانون انگلستان می‌تواند هر سرزمینی را به مستعمره‌ای تجاری و انگلیسی‌مآب، همانند سکونتگاه‌های اولیه‌ی آمریکایی بریتانیا، بدل کند. چنانکه قانون انگلستان آمستردام نو هلندی را به نیویورک انگلیسی دگرگون ساخته بود، قانون عرفا نیز می‌توانست در جدیدترین فتوحات بریتانیا همین‌گونه کیمیاگری کند. در مقابل، تکثرگرایی حقوقی، مستعمرات را از منظر فرهنگی متمایز، از لحاظ سیاسی وابسته و از نظر اقتصادی تابع نگاه می‌داشت. بدین‌سان، مقامات بریتانیایی با تعیین میزان بهره‌مندی هر مستعمره از قانون انگلستان، می‌توانستند سرنوشت و چگونگی آن را رقم بزنند. گرایش گزینشی بریتانیا به تکثرگرایی حقوقی پس از ۱۷۶۳ میلادی، بازتاب پیروزی نوعی نگاه خاص به امپراتوری بریتانیا – سلسله‌مراتبی از نظر سیاسی، استثمارگر از حیث اقتصادی و مداراگر از منظر فرهنگی – در برابر گزینه‌های همگون‌ساز و برابری‌طلبانه‌تر بود.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺امپراتوری‌های دادخواهی: قانون گورکانی و شکل‌گیری هند بریتانیایی، ۱۷۶۵-۱۷۹۳

🔺Empires of Complaints: Mughal Law and the Making of British India, 1765–1793

👈🏻 نویسنده: Robert Travers
👈🏻 ناشر:  Cambridge University Press
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک: 9781009123389

معرفی ناشر

نویسنده در این پژوهش عمیق و روشنگر، روایتی نو از گذار حکومت گورکانی به حکومت بریتانیا در هند ارائه می‌دهد. او با تمرکز بر فرآیندهای دادخواهی و تحقیقات قضایی، استدلال می‌کند که کمپانی هند شرقی در رسیدگی به دعاوی اتباع دادخواه با جذب و دگرگون کردن شیوه‌های دادگستری در اواخر دوران گورکانی (که رنگ‌وبوی فرهنگ ایرانی داشتند)، قدرت منطقه‌ای خود را در استان فتح‌شده‌ی بنگال تثبیت کرد. نویسنده با بازنگری خاستگاه «توافق دائمی» درآمدهای بنگال در ۱۷۹۳، چگونگی شکل‌گیری تدریجی نظام جدید مالیات استعماری و قانون مدنی را از طریق اقتباس گزینشی و بازسازی هنجارها و سوابق گورکانی بررسی می‌کند. این کتاب با استفاده از منابع انگلیسی و فارسی، تصویری نو از خاستگاه هند بریتانیایی ارائه می‌دهد. او زمینه‌های اواخر دوران گورکانی را برای شکل‌گیری دولت استعماری برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که حاکمان بریتانیایی، چگونه رویکردهای ایرانی‌شده‌ی حکمرانی را بازتفسیر و بازسازی کردند تا با امپراتوری تازه‌تأسیس خود مطابقت داشته باشد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺آخرین طایفه: بنی‌هود و کشمکش بر سر مشروعیت سیاسی در اندلس

🔺 The Last Ta'ifa: The Banu Hud and the Struggle for Political Legitimacy in al-Andalus

👈🏻 نویسنده: Anthony H. Minnema
👈🏻 ناشر:  Cornell University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9781501774898

معرفی ناشر

این کتاب چگونگی ساخت و بازسازی تصویر دولت-شهر مستقل (طایفه) توسط بنی‌هود، سلسله‌ای عرب از ساراگوسا، را روایت می‌کند. او نشان می‌دهد که این سلسله با چه راهکارهایی در پی استحکام قدرت و مشروعیت خود در اندلس و سراسر مدیترانه بود. در سال ۱۱۱۴، بنی‌هود امارت شمالی خود را در ایبریا از دست داد و مجبور به ترک وطن شد. حکمرانی صدساله‌شان به پایان رسید اما آن‌ها تسلیم سرنوشت نشدند. برای بازپس‌گیری، حفظ و گسترش قدرت، به خدمت پادشاهان مسیحی درآمدند، آتش شورش برافروختند و در مورسیا دولتی نو بنیان نهادند. نویسنده با پیگیری ردّپای بنی‌هود در تواریخ، اسناد و سکه‌ها، بیان می‌کند که رهبران این سلسله چگونه با وام‌گیری ادعاها و نمادهای رقیبان و حضور در نبردهای نظامی و اتحادهای پیچیده، در پی تحکیم اقتدار خود برآمدند.

کتاب حاضر با تکیه بر منابع عربی، لاتین و بومی، تاریخ بنی‌هود را دستاویزی می‌کند تا جستجوی مشروعیت در اندلس را به سیاست‌های پادشاهی‌ها و امارت‌های نوبنیاد دیگر پیوند دهد. نویسنده نشان می‌دهد که کنش‌های رهبران هودی در سراسر این منطقه انعکاس یافت، چرا که پادشاهان، شورشیان و ماجراجویان دیگر نیز از روش‌های مشابهی برای به‌دست آوردن قدرت و مقاومت در برابر نیروهای تمرکزگرا استفاده می‌کردند. این امر، نشانگر سرشت برساخته‌ی مفهوم مشروعیت در اندلس و مدیترانه است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #معرفی_مقاله #اختصاصی

🔺«کزین پس شکست آید از تازیان»: مروری بر مقالۀ «مرگ رستم: بازنمایی‌های ادبی هویت ایرانی در دوران آغازین اسلام» از دی گرشون لونتال 🔺

🔺 The Death of Rostam: Literary Representations of Iranian Identity in Early Islam 🔺

✍🏻 D Gershon Lewental

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: روایت، تار و پود تاریخ را می‌بافد و آن را از گرداب فراموشی بیرون می‌کشد. تاریخ، صرفاً گردآوری وقایع صرف نیست، بلکه از خلال روایتِ آن وقایع است که به آن‌ها جان می‌بخشد و معنا می‌دهد. این روایت‌ها هستند که به ما می‌گویند چه چیزی مهم است، چه چیزی را باید به خاطر بسپاریم و چگونه گذشته را به حال و آینده پیوند دهیم. دی گرشون لونتال در مقالۀ «مرگ رستم: بازنمایی‌های ادبی هویت ایرانی در دوران آغازین اسلام» بر همین نکته متمرکز است: بررسی چگونگی شکل‌گیری روایت‌های مختلف و گاه متناقض پیرامون مرگ رستم فرخ‌هرمز و تأثیر این روایت‌ها بر شکل‌گیری هویت جمعی ایرانیان و مسلمانان. اینکه چگونه یک واقعه‌ی تاریخی، به ویژه مرگ آخرین مدافع قدرتمند شاهنشاهی ساسانی، می‌تواند دست‌مایه‌ی روایت‌های متفاوت، از فرار ننگین در روایت‌های فتح اسلامی تا نبردی تن‌به‌تن و شجاعانه در شاهنامه، قرار گیرد و چگونه این روایت‌ها می‌توانند در طول زمان تغییر شکل دهند، رنگ و بوی حماسی و حتی اسطوره‌ای به خود بگیرند و به ابزاری برای بیان ارزش‌ها و باورهای متفاوت تبدیل شوند.

برای مطالعه مرور این مقاله اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #رویداد

🔺وبینار «تشیع چیست؟ نگاهی به فرقه‌گرایی و گسترده‌اندیشی در اسلام‌پژوهی» 🔺

🔺 CSI Monday Majlis: WHAT IS Shi’ism? FACTIONALISM AND UNIVERSALISM IN ISLAMIC STUDIES 🔺

🔹 دانشگاه اگزتر و سامانه زوم، ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ 🔹

«موسسه مطالعات عربی و اسلامی» دانشگاه اگزتر در ادامه سلسله مجالس آنلاین خود که هر هفته دوشنبه برگزار می‌شود، قصد دارد در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ مجلسی با عنوان «تشیع چیست؟ نگاهی به فرقه‌گرایی و گسترده‌اندیشی در اسلام‌پژوهی» برگزار کند.

ارخان میر-قاسم‌اف (دانشیار در موسسه مطالعات اسماعیلی، لندن) در این برنامه سخنرانی خواهد کرد.

در توضیحات این برنامه آمده است:

متون رده‌بندی عقاید اسلامی و حدیث مشهور ۷۳ فرقه، وجود دسته‌ها یا «فرقه‌ها» را در اسلام تأیید می‌کند؛ حدیثی که تنها رستگاری یک فرقه را نوید می‌دهد. این رویکرد «فرقه‌گرایانه» تا حدودی در پژوهش‌های معاصر نیز بازتاب یافته است، چنانکه گاه «شیعه‌پژوهی»، «صوفی‌پژوهی» و مانند آن حوزه‌های مستقلی پنداشته می‌شوند. این سخنرانی، در پاسخ به پرسش عنوان خود، با بررسی تعریف «فرقه» آغاز می‌شود: آیا می‌توان تعریف دقیقی از تشیع ارائه داد؟ تکلیف جریان‌هایی که برخی از ویژگی‌های تشیع را دارند، اما به هیچ‌یک از شاخه‌های شناخته‌شده‌ی آن تعلق نمی‌گیرند، چیست؟ با واکاوی نمونه‌هایی از بازتفسیر و بسط برخی مفاهیم بنیادین تشیع، در پی یافتن پیوندهایی میان نگاه «فرقه‌ای» و نگرش «گسترده‌اندیش» به اسلام و اسلام‌پژوهی خواهیم بود.

این برنامه ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران برگزار می‌شود. برای ثبت نام و دریافت لینک حضور از طریق سامانه زوم اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺طنین قرآن: بوطیقای صوت در سه موعظه‌ی آمریکایی

🔺 The Qur'an Heard: Sound Poetics in Three American Sermons

👈🏻 نویسنده: Timur R. Yuskaev
👈🏻 ناشر:  Routledge
👈🏻 سال انتشار : (2025)
👈🏻شابک: 9781032871684

معرفی ناشر

از نظر بسیاری مسلمانان، پیوند ناگسستنی میان صوت و معنا، به‌ویژه در آیات و متون اسلامی، امری بدیهی است. این خود بستری مناسب برای پژوهشی تطبیقی در سنت‌ها و قالب‌های گوناگون فراهم می‌آورد.

نویسنده در این کتاب، با تأملی ژرف در باب قرآن و ادراکات بشری که در موعظه‌های مسلمانان آمریکایی طنین‌انداز می‌شود، یک نمونه انسان‌شناسی فرهنگی در زمینه قرآن را به تصویر می‌کشد. او با تکیه بر صوت، شعر و موسیقی، و در گفتگو با پژوهشگران رشته‌های مختلفی چون ادیان در آمریکا، قرآن‌پژوهی، اسلام‌شناسی، مطالعات حافظه، ارتباطات و صوت‌، به این مهم می‌پردازد. نویسنده با بهره‌گیری از آثار میخائیل باختین، چارلز لانگ، مری داگلاس و دیگران، عرفان را در سمفونی وعظآمیز «وارث دین محمد» می‌شنود، تجربه‌ی عهد را در سخنرانی کوتاه و آغازین «ارس کونژودزیچ» حس می‌کند، و جوهر موسیقایی قرآن را در خطابه‌ی بی‌پیرایه‌ و بین‌الادیانی «سارا سعید» به نیکی درمی‌یابد.

این کتاب، رهنمونی خلاقانه برای درک ژرف و ارگانیک متون، به‌ویژه برای قرآن‌پژوهان و دیگر دانشجویان متون مقدس، خواهد بود.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺یورش جهانی: ایالات متحده، سازمان آزادی‌بخش فلسطین و شکل‌گیری نظم پسا-جنگ سرد

🔺The Global Offensive: The United States, the Palestine Liberation Organization, and the Making of the Post-Cold War Order

👈🏻 نویسنده: Paul Thomas Chamberlin
👈🏻 ناشر:  Oxford University Press
👈🏻 سال انتشار : (2015)
👈🏻شابک: 9780190217822

معرفی ناشر

روز ۲۱ مارس ۱۹۶۸، یاسر عرفات و چریک‌هایش تصمیمی سرنوشت‌ساز گرفتند: گسست از تاکتیک‌های مرسوم چریکی و رویارویی با حمله اسرائیل به اردوگاه پناهندگان الکرامه در اردن. آنها تلفات سنگینی دادند اما پیروزی نمادین چشمگیری کسب کردند که عرفات را به یک قهرمان عربی بدل کرد و زمینه را برای آغاز کارزاری جهانی فراهم آورد؛ کارزاری که دیپلماسی جنگ سرد و جنبش‌های انقلابی را در سراسر جهان دگرگون ساخت.

نویسنده در این کتاب نگاهی نو به ظهور سازمان آزادی‌بخش فلسطین در بستر جهانی کامل آن می‌افکند. پس از شکست در جنگ ۱۹۶۷، سرکوب مبارزات چریکی در کرانه باختری، و حمله به الکرامه، عرفات و همرزمانش یورشی جهانی را با هدف آزادی ملی مردم فلسطین آغاز کردند. آنان خود را به عنوان بازیگران عرصه جهانی بازتعریف کردند و حملات مسلحانه جنجالی، دیپلماسی، و سیاست‌ورزی رادیکال را در هم آمیختند. شبکه‌ای از انقلابیون ملی‌گرا را سامان دادند و با شورشیان آفریقای جنوبی، انقلابیون آمریکای لاتین، و کمونیست‌های ویتنام پیمان بستند. سازمان ملل را به پذیرش اهدافشان واداشتند و آمریکا و شوروی را به تکاپو انداختند؛ چرا که این نیروهای بی‌دولت، پیوندهای نویی در سراسر جهان برقرار می‌کردند. ژنرال وو نوین جیاپ به عرفات می‌گفت «مردم ویتنام و فلسطین وجوه مشترک فراوانی دارند؛ مانند دو فرد که به بیماری واحدی مبتلا شده‌اند». دیدگاه ریچارد نیکسون نیز بازتاب سخنان جیاپ بود: «نمی‌توان آنچه بر سر آمریکا در ویتنام می‌آید را از خاورمیانه یا اروپا یا هر جای دیگر جدا دانست».

این کتاب با استدلال‌هایی استادانه و بر پایه پژوهش‌های گسترده نوین، نگاه ما را نه تنها به تاریخ سازمان آزادی‌بخش فلسطین بلکه به جنگ سرد و روابط بین‌الملل از آن زمان به بعد دگرگون خواهد ساخت.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺کتاب بیان فصیح عربی در میان قبایل عرب مصر: تصحیح، ترجمه و شرح کتاب «البیان و الإعراب عما بأرض مصر من الأعراب» تالیف المقریزی

🔺 The Book of Clear Arabic Expression regarding the Arab Tribes of Egypt: An edition, translation and study of al-Maqrīzī’s al-Bayān wa’l-iʿrāb ʿammā bi-arḍ Miṣr min al-aʿrāb


👈🏻 ویراستاران: Yossef Rapoport and Lahcen Daaïf
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9789004704084

معرفی ناشر

البیان و الإعراب عما بأرض مصر من الأعراب رساله‌ای مؤثر در باب طوایف عرب و بربر ساکن مصر در اواخر قرون میانه است. این اثر، دل‌مشغولی دیرینه مقریزی به تاریخ مصر و همچنین علاقه وافر او به تاریخ اعراب را یکجا گرد آورده و ایدئولوژی نسب‌محور شورشیان عرب را با نخبگان مملوکی که از نسل بردگان آزادشده بودند، رویاروی می‌کند. در سده‌ی گذشته، بیان مکررا در بحث‌های عمومی درباره هویت عربی مصر به کار آمده است. این کتاب، شرحی نقادانه از این رساله در بستر قرن پانزدهم، تصحیحی عالمانه و نخستین ترجمه انگلیسی آن را عرضه می‌دارد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد #فراخوان_مقاله

🔺فراخوان مقالات: سیزدهمین کنفرانس نوردیک مطالعات خاورمیانه با موضوع «نظم نوین جهانی – خاورمیانه‌ای نوین؟» 🔺

🔺 Call for papers - Thirteenth Nordic Conference on Middle Eastern Studies: A new world order - a new Middle East?🔺

🔹 انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه، اسلو؛ ۲۵-۲۷ سپتامبر ۲۰۲۷ 🔹

انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه (NSMES) و گروه مطالعات فرهنگی و زبان‌های شرقی (IKOS) دانشگاه اسلو در روزهای ۲۵ تا ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ سیزدهمین کنفرانس نوردیک مطالعات خاورمیانه را با موضوع «نظم نوین جهانی – خاورمیانه‌ای نوین؟» در اسلو، نروژ برگزار خواهند کرد و به همین منظور از عموم محققان و علاقه‌مندان برای ارسال مقالات دعوت کرده‌اند.

در توضیحات این برنامه آمده است:

انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه انجمنی مستقل و غیرانتفاعی برای پژوهشگران کشورهای شمال اروپا است که در حوزه خاورمیانه فعالیت می‌کنند. این انجمن همه مباحث علوم انسانی و اجتماعی، از دوران باستان تا امروز را در بر می‌گیرد. کنفرانس نوردیک مطالعات خاورمیانه هر سه سال یکبار در یکی از کشورهای شمال اروپا برگزار می‌شود و شرکت پژوهشگران دیگر کشورها نیز در آن آزاد است. موضوع این کنفرانس میان‌رشته‌ای «نظم نوین جهانی - خاورمیانه‌ای نوین؟» است. همچون گذشته، از سایر مقالات مرتبط با مطالعات خاورمیانه و اسلام نیز استقبال می‌شود.

دهه حاضر، لحظه‌ای سرنوشت‌ساز برای جهان است و خاورمیانه و شمال آفریقا به شدت درگیر روندهای حیاتی هستند. جنگ‌های اوکراین و غزه و واکنش‌های متعاقب اروپا و آمریکا، پرسش‌هایی را درباره جهانی بودن حقوق بین‌الملل مطرح کرده و احتمالاً نقطه عطفی در مناقشه اسرائیل و فلسطین به شمار می‌رود. دموکراسی در سراسر جهان رو به افول است و رهبران پوپولیست خواستار فروپاشی نهادها و معاهدات بین‌المللی هستند. چین در حال تبدیل شدن به بازیگری قدرتمندتر در عرصه جهانی است که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در کشورهای خاورمیانه و آفریقا انجام می‌دهد، در حالی که آمریکا در حال از دست دادن جایگاه خود به عنوان تنها ابرقدرت جهان است. هوش مصنوعی، به ویژه در ارتباط با دموکراسی، نویدها و تهدیدهایی جهانی را به همراه دارد، و کشورهای عربی سرمایه‌گذاری هنگفتی در این فناوری نوین کرده‌اند. همزمان، بحران اقلیمی رو به وخامت است و تهدیدی جدی برای همه کشورهای خاورمیانه محسوب می‌شود، چنانکه سیل‌های اخیر در لیبی، عمان و امارات نشان می‌دهد، در حالی که گذار لازم در منابع انرژی برای کشورهای نفت‌خیز منطقه چالش‌برانگیز است. کنفرانس انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه در سال ۲۰۲۵ بر نقشی که منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در تحولات جاری ایفا می‌کند، و همچنین پیامدهای این تحولات بر سیاست، مردم و زندگی روزمره در منطقه تمرکز خواهد داشت.

مقالاتی که به ابعاد مختلف این تحولات، از جنبه‌های دینی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی گرفته تا سیاسی می‌پردازند، از توجه ویژه برخوردار خواهد شد. همچنین، در راستای نقش انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه به عنوان کانون مطالعات خاورمیانه و اسلام در کشورهای شمال اروپا، از مقالات با موضوعات مرتبط دیگر در حوزه مطالعات خاورمیانه و/یا اسلام، از جمله رشته‌های تاریخ، انسان‌شناسی، باستان‌شناسی، دین، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، زبان و ادبیات خاورمیانه استقبال می‌شود. شرط شرکت در کنفرانس، عضویت در انجمن مطالعات خاورمیانه کشورهای شمال اروپا در زمان برگزاری آن است.

متقاضیان باید چکیده ۱۵۰ کلمه‌ای خود را تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۴ به همراه نام، وابستگی سازمانی، عنوان، و ۳-۵ کلیدواژه را از طریق این صفحه ارسال کنند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📣 #رویداد

🔺وبینار «علی بن ابی طالب و قرآن» 🔺

🔺 Ali ibn Abi Talib and the Qur'an🔺

🔹 دانشگاه هاروارد؛ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ 🔹

پروژه «تشیع و امور جهانی» در مدرسه الهیات دانشگاه هاروارد در نظر دارد وبیناری با عنوان «علی بن ابی طالب و قرآن» در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۴ برگزار کند.

در توضیحات این برنامه آمده است:

علی بن ابی طالب یکی از مهم‌ترین چهره‌ها در تاریخ تدوین قرآن کریم است. او افزون بر آنکه از کاتبان وحی بود، اندکی پس از رحلت پیامبر نقشی اساسی در گردآوری قرآن به صورت یک کتاب واحد ایفا کرد. علی بن ابی طالب در زمان خلافت خود، نسخه‌ای از مصحف عثمانی را کتابت و در سرزمین‌های اسلامی توزیع کرد. همچنین روایت شده است که مصحف او، حاوی تفسیری از قرآن در حاشیه بود، بدین معنا که او نخستین مفسر قرآن بوده است. بنابر روایات اسلامی، علی بن ابی طالب از دوران جوانی تا هنگام وفاتش که بر اثر جراحات وارده هنگام تلاوت قرآن در نماز رخ داد، قرآن را ثبت، تبیین، تفسیر و در زندگی خود متجلی ساخت. معاویه، دشمن دیرین او که از ارادت عمیقش به قرآن آگاه بود، در جنگ صفین از قرآن بر ضد ایشان بهره جست. این خود نشان می‌دهد که حتی دشمنان علی نیز به پیوند عمیقش با قرآن اذعان داشته و در پی آزمودن آن بودند. به جز پیامبر، شاید هیچ شخصیت دیگری در تاریخ اسلام، زندگی‌اش تا این حد با قرآن عجین نبوده باشد. با این همه، در پژوهش‌های مربوط به تاریخ تدوین قرآن کمتر به نقش ایشان پرداخته شده است. این ارائه به بررسی رابطه علی بن ابی طالب با قرآن و میراث ماندگار ایشان می‌پردازد.

دکتر سیف‌الدین کارا (استادیار تاریخ صدر اسلام، دانشگاه گرونینگن) در این وبینار سخنرانی خواهد کرد و محسن گودرزی (استادیار مطالعات اسلامی، مدرسه الهیات دانشگاه هاروارد) مدیر جلسه خواهد بود.

این برنامه ساعت ۴ به وقت شرقی آمریکا (۲۳:۳۰ به وقت تهران) برگزار خواهد شد. برای ثبت‌نام و دریافت لینک حضور اینجا کلیک کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺میان قسطنطنیه، دستگاه پاپ و خلافت: کلیسای ملکی در جهان اسلام، ۶۳۴ تا ۹۶۹ میلادی

🔺Between Constantinople, the Papacy, and the Caliphate: The Melkite Church in the Islamicate World, 634-969

👈🏻 نویسنده: Krzysztof Kościelniak
👈🏻 ناشر:  Routledge
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک: 9781032181332

معرفی ناشر

این کتاب به بررسی کلیسای ملکی از زمان حمله اعراب به شام در سال ۶۳۴ تا سال ۹۶۹ میلادی می‌پردازد. مقر مطرانی‌های ملکی در انطاکیه، اورشلیم و اسکندریه بود و پس از لشکرکشی‌های اعراب در شام و مصر، همگی زیر لوای حکومت نوپای اسلامی قرار گرفتند. در دهه‌های بعد، کلیسای ملکی به تدریج به حاشیه رانده شد و از جایگاه والای مذهب رسمی به یکی از اقلیت‌های دینی خلافت بدل گشت. این گذار در بستر تعاملات کلامی و سیاسی با امپراتوری بیزانس، مطرانی قسطنطنیه، دستگاه پاپ و با گذشت زمان، با امپراتوری روم احیا شده در غرب، روی داد. این کتاب افزون بر بررسی روندهای درونی کلیسای ملکی، به تعاملات خلافت و بیزانس، تأثیرات فرهنگی و مذهبی قسطنطنیه، امتزاج عناصر یونانی، عربی و سریانی، روند عرب‌سازی جوامع و روابط ملکی‌ها با روم دوردست نیز می‌پردازد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺دستور زبان عربی خوزستانی: یک گویش گفتاری در جنوب غربی ایران

🔺Grammar of Khuzestani Arabic: A Spoken Variety of South-West Iran

👈🏻 نویسنده: Bettina Leitner
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2022)
👈🏻شابک: 9789004510234

معرفی ناشر

این کتاب، نخستین شرح جامع از گونه‌ی عربی گفتاری رایج در استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. این کتاب، شرح مفصلی از آواشناسی و ریخت‌شناسی این گونه‌ی زبانی، همراه با نمونه‌های متعدد و مجموعه‌ای از متون اصیل آوانگاری‌شده به همراه ترجمه‌ی انگلیسی، ارائه می‌‌کند. نویسنده، برای تحلیل دستوری، از روش پیکره‌ای بهره گرفته و بر داده‌های دست اول گردآوری‌شده در پژوهش میدانی در خوزستان و همچنین در میان دیگر جوامع عرب خوزستانی در کویت و اتریش متکی است. مقدمه و مجموعه‌ی متون، نگاهی گذرا به فرهنگ و سنت‌های عرب‌های خوزستانی به خواننده ارائه می‌کند. این کتاب بر جنبه‌ی پیرامونی عربی خوزستانی – که یک گویش اقلیت در ایران محسوب می‌شود و از تأثیر عربی فصیح و گونه‌های پر آوازه‌ی منطقه‌ای به دور مانده است – تأکید می‌ورزد. همچنین، شرح دقیقی از سیر تحول زبانی شهر اهواز، مرکز استان خوزستان، ارائه می‌کند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب #تازه‌های_نشر

🔺گویش‌های گروهی در بغداد

🔺 Communal Dialects in Baghdad

👈🏻 نویسنده: Haim Blanc
👈🏻 ناشر:  BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9789004689794

معرفی ناشر

کتاب حییم بلانک با عنوان گویش‌های گروهی در بغداد، از تأثیرگذارترین آثار در زمینه‌ی تحولات گویش‌های عربی در طول زمان به شمار می‌رود. این کتاب که مبتنی بر پژوهش میدانی منحصربه‌فرد نویسنده در سال‌های ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۲ است، گستره‌ی وسیع منطقه‌ای عربی گفتاری معاصر را – که بخش‌هایی از میان‌رودان و شمال سوریه را در بر می‌گیرد و در گفتار گروه‌های مسلمان، یهودی و مسیحی بغداد نمود می‌یابد – به تصویر می‌کشد.

در این ویرایش تازه، اشتباهات چاپی و دیگر کاستی‌ها اصلاح شده و مقدمه‌ای به قلم الکساندر بورگ و پیشگفتاری از پال وکسلر به آن اضافه شده است. همچنین، ارجاعات به شماره‌ی صفحات نسخه‌ی اصلی حفظ شده‌ است.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies

📣 #رویداد #فراخوان_مقاله #شیعه‌پژوهی

🔺فراخوان مقالات: کارگاه تخصصی «تشیع جهانی: مهاجرت‌ها، جماعت‌های دور از وطن و نوزایی اسلامی در سده‌های نوزدهم و بیستم» 🔺

🔺 Call for Papers: Global Shi’ism: Migrations, Diasporas and the Islamic Revival in the Nineteenth and Twentieth Centuries🔺

🔹 دانشگاه آکسفورد، ۳-۴ آوریل ۲۰۲۵ 🔹

پروژه «روایت‌های سیال» (Moving Stories) در دانشگاه آکسفورد قصد دارد در روزهای پنجشنبه ۳ و جمعه ۴ آوریل ۲۰۲۵ یک کارگاه تخصصی با موضوع «تشیع جهانی: مهاجرت‌ها، جماعت‌های دور از وطن و نوزایی اسلامی در سده‌های نوزدهم و بیستم» برگزار کند و بدین منظور از عموم پژوهشگران دعوت شده است مقالات خود را برای ارائه در این کارگاه ارسال کنند.

📑 برای اطلاع از توضیحات کامل برنامه و موضوعات پیشنهادی اینجا کلیک کنید.

شرکت‌کنندگان باید چکیده‌ی ۴۰۰ کلمه‌ای و رزومه‌ی خود را تا ۳۱ اکتبر ۲۰۲۴ به نشانی [email protected] ارسال کنند. همچنین باید تا ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ مقاله‌ی کامل خود را (حدود ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کلمه) برای مطالعه‌ی سایر شرکت‌کنندگان ارسال نمایند. بخش عمده‌ی جلسات به بحث درباره‌ی مقالات از پیش ارسال شده اختصاص خواهد یافت، به این معنا که تمامی شرکت‌کنندگان باید با مطالعه‌ی کامل مقالات در جلسات حضور یابند. هدف از این برنامه گردآوری این مقالات در یک شماره‌ی ویژه‌ی مجله یا به صورت کتاب ویرایش شده است.

برگزارکنندگان می‌توانند بخشی از هزینه‌های سفر به/از آکسفورد و همچنین هزینه‌ی اقامت دو یا سه شب را به شرکت‌کنندگان پرداخت کنند.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@islamicstudies

📚 #معرفی_کتاب

🔺اباضیان عثمانی قاهره: یک تاریخچه

🔺 The Ottoman Ibadis of Cairo: A History

👈🏻 نویسنده: Paul M. Love, Jr
👈🏻 ناشر: Cambridge University Press
👈🏻 سال انتشار : (2023)
👈🏻شابک:  9781009254281

معرفی ناشر:

مسلمانان اباضی که از اقلیت‌های مذهبی به شمار می‌روند، در طول تاریخ معمولا در گوشه و کنار شمال آفریقا، شبه جزیره عرب و کرانه‌های شرقی آفریقا سکونت داشته‌اند. اما از احوال جماعتی از ایشان که رهسپار مصر شدند، کمتر نشانی در دست است. این کتاب با واکاوی سرگذشت کاروانسرا، مدرسه و کتابخانه‌ای که اباضیان قریب سه قرن در قاهره اداره می‌کردند، چگونگی زیست و سازگاری مسلمانان اباضی را با شئون قانونی، دینی، بازرگانی و کشورداری دولت عثمانی از سده هفدهم تا اوایل سده بیستم به تصویر می‌کشد. نویسنده با بهره‌گیری از مجموعه‌ای کم‌نظیر از منابع، شامل حواشی نسخه‌های خطی، تواریخ خاندان‌ها و نامه‌نگاری‌های دیوانی، روایتی تازه از این اکثریت مسلمان از زاویه متن جامعه عرضه می‌دارد. او در ضمن بازگویی وقایعی که تاریخ مصر را در این قرون رقم زده‌اند، پرده از زندگی روزمره یک اقلیت مسلمان در جهان عثمانی نیز برمی‌دارد.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی

@Islamicstudies