غرور و تعصب
جین آستن
ترجمه علی خزاعی فر
نیلوفر، 1403
انتشار هر «اثر»، افزوده ای است بر سرمایه معنوی زبان فارسی؛ به خصوص اگر در حوزه آفرینش های هنری باشد و برای نویسنده اش هم زبان فارسی حکم معشوقه را یافته باشد. «غرور و تعصب» جین آستن تاکنون بارها ترجمه و چاپ شده اما اینک به قلم توانای مترجمی روانه بازار کتاب می شود که بیش از دو دهه است که با انتشار مجله وزین «مترجم» خدمتها به زبان فارسی کرده و درباره ترجمه و ضرورتهای آن و عیب و علتهای آن سخنوری ها کرده است. بسیار مشتاق بودم که ببینم دکتر خزاعی فر با آن همه مهارت و دغدغه، غرور و تعصب را در چه هیاتی پیش چشم مشتاقان اورده و از چند روز پیش، که کتاب به دستم رسیده، به تعبیر همولایتی هایم، یکّه بند خواندم و خواندم و باید بگویم دست مریزاد! همان قلمی است که از صاحب مترجم انتظار می رود، با کلی ظرافت و لطافت و دقت که اقتضای ترجمه چنین رمان کلاسیکی است. فکرش را بکنید بخواهید رمانی را که اول بار در سال 1336 ترجمه شده و پس از آن هم مترجمان دیگری آن را ترجمه کرده اند، بخواهید دوباره ترجمه کنید؛ آن هم برای نسل کتاب گریزی که به سختی تن به مطالعه کتاب می دهد. خزاعی فر در مقدمه عالمانه اش، درباره سبک اثر سخن گفته و اینکه وظیفه اول مترجم این است که سبک اثر را منتقل کند و کسانی که با قلم سر و سری دارند و دستی در کار نوشتن، می دانند که انتقال سبک تا چه حد نیازمند قدرت و قوت در هر دو زبان است. من با زبان انگلیسی چندان آشنا نیستم که بتوانم سبک جین آستن را تشخیص دهم اما می توانم «تشخّص سبکی» را در این ترجمه دریابم. مترجم در مقدمه توضیح داده که ویژگی های سبکی جین آستن چیست و خواننده فارسی زبان، حتی اگر سبک شناس حرفه ای نباشد، به خوبی می تواند ظهور و حضور آن سبک را در متن فارسی ببیند. باید به چنین قلمی و همتی تبریک گفت و به ما که هنوز مترجمانی داریم که چنین سالم و زیبا می نویسند، آن هم در زمانه ای که هر کس از هر گوشه ای برمی آید، با کمک یا بدون کمک هوش مصنوعی، ترجمه اثری را به دست می گیرد و هیچ نهاد و سازمانی هم نیست که ببیند این ترجمه های بی اصل و نسب و مترجمان بی دست و پا چطور کمر همت به نابودی زبان فارسی بسته اند. سخن به درازا کشید. غیر از مقدمه عالمانه، مترجم در طول اثر هم هر کجا لازم دانسته در زیرنویس توضیحات موجز و مفیدی آورده تا خواننده راحت تر در جریان امور قرار گیرد. این، غیر از فهرست اعلام مختصری است که در مقدمه آمده و ذهن خواننده را برای ورود به جهان متن آماده می کند. بماند که مترجم به تصویرهای اصل کتاب هم مراجعه کرده و آنها را در جای جای متن گنجانده تا ترجمه اش را به اصل اثر نزدیکتر کند. این شیوه در ترجمه کمتر مرسوم است. علاوه بر اینها باید از نشر محترم نیلوفر هم تشکر کرد که با انتخاب قطع مناسب، قلم چشم نواز، طرح پشت جلد جذاب، صفحه آرایی زیبا خوش ذوقی به خرج داده است. علی خزاعی فر بر آن است که ترجمه، خود آفرینش است و مترجم به اندازه نویسنده باید دست به کار آفرینش بزند. باید به ایشان و به خودمان و به اهالی فرهنگ و قلم آفرینش این اثر را تبریک گفت. اگر رمانی کلاسیک و حرفه ای با نثری سالم و زیبا می خواهید، غرور و تعصب جین آستن به ترجمه علی خزاعی فر را بخوانید.
https://t.me/smzarghani