Society of construction law in Ethiopia

#በኮንስትራክሽን ውል ካሳ አስከፋይ ሁኔታ/compensation event/ ምን ማለት ነው? ሀሳብ ስጡበት

ከአዲስአበባዩኒቨርስቲ የጂኦቴክኒካል መምህር ከሆኑት ፕሮፌሰርአስራት ጋር በመሬት መንቀጥቀጥ እና በእሳተ ጎመራ ዙሪያ የተደረገ ቆይታ
https://youtu.be/w-64RmgP-cM?si=7gJi9sWDDYvntENn

#በሪልስቴት ረቂቅ አዋጁ ላይ የተቀመጡ መሰረታዊ የህግ ጉዳዮች ተዳሰዋል።
#በሪልስቴት ጉዳይ ነባሩ ህግ ምን ይላል?
#በረቂቅ ህጉ ያልተገነባን ህንፃ ወደፊት ገንብቶ ለማስተላለፍ ሪልስቴት አልሚው ውል ማድረግ ይችላል ወይስ?
#ስለሪልስቴት አልሚዎች ግዴታ
#የግንባታ ጥራት ጉዳይ በገዥና በሪልስቴት አልሚ መካከል አለመግባባት ቢፈጥር መፍትሄው ምንድን ነው?
#ለግንባታ ጥራት ጉዳይ አንድ አመት የይርጋ ጊዜ በእርግጥ በቂ ነው ወይ?
#ናሽናል ኮንስትራክሽን መጋዚን ላይ በህግ ባለሙያው ጉባዔ አሰፋ ማብራሪያ ተሰጥቶበታል።የሌሎች ባለሙያዎችንም ሀሳብ አስተያየት ያገኛሉ።እናመሰግናለን

#የኢትዮጵያ መሀንዲሶች ማህበር ከርእደ መሬት/earthquake safety and design/ ደህንነትና ዲዛይን ጋር በተያያዘ ወቅቱን የጠበቀ የውይይት መድረክ አዘጋጅቷል።
#Q.ከጉዳዩ ጋር በተየያዘ አንድ ጥያቄ ማንሳት ወደድን።በግንባታ ላይ ያለ ህንፃ በርእደ መሬት የመሰንጠቅ ጉዳት ቢደርስበት የማስተካከል ሀላፊነቱ የማን ይሆናል? ሀሳብ ስጡበት

https://www.facebook.com/share/p/rp7UB7JrfFv8suFU/

👉የኮንስትራክሽን ፕሮጀክቶች የጊዜና የዋጋ መገመቻ ማንዋልና ሶፍትዌር ረቂቅ ሰነድ ላይ ውይይት ተካሄደ

የኢትዮጵያ ኮንስትራክሽን ባለስልጣን   የግንባታ ፕሮጀክቶች በታቀደላቸው ጊዜ እንዲሁም  በተገቢ ዋጋ ተፈጻሚ እንዲሆኑ የሚያስችል አሰራርን ለመዘርጋት አልሞ እየሰራ ይገኛል።

አንዱም በባህርዳር ዩኒቨርሲቲ በማስጠናት ላይ የሚገኘው የኮንስትራክሽን ፕሮጀክቶች የጊዜና የዋጋ መገመቻ ማንዋልና ሶፍትዌር ነው።

የጥናቱ ረቂቅ ሰነድ ላይ የተቋሙ ከፍተኛ አመራሮችና ባለሙያዎች በተገኙበት ጥቅምት 14/2017ዓ.ም ምክክር ተካሂደዋል።

ጥናቱ ለአንድ አመት መቆየቱን ፣ ተጠናቆ ስራ ላይ ሲውል ከተቋሙ አላማ እና ከግንባታ ፕሮጀክቶች አፈጻጸም አንጻር ሚናው የላቀ እንደሚሆን ዶ/ር ሙአዝ በድሩ የኢትዮጵያ ኮንስትራክሽን ባለስልጣን የምዝገባና ስታንዳርዳይዜሽን ም/ዋና ዳይሬክተር ገልፀዋል።

የውይይቱ ተሳታፊዎች በሰነዶቹ ላይ ግብረመልስ በመስጠት እንዲያዳብሩትም አስገንዝበዋል።

በመርሃ ግብሩ መሰረት የግንባታ ፕሮጀክቶች የጊዜና የዋጋ  መገመቻ ማንዋል የባህርዳር ዩኒቨርሲቲ ምሁራን በሆኑት ተስፋሁን ንጋቱና በጋሻው ወርቁ  ቀርቦ ውይይት ይደረጋል።

Via ኢኮባ

@etcono

☄ውድ ቤተሰቦቻችን

👉ዋናው የ ኮንስትራክሽን ጉዳዮች የሚዳሰስበት መፅሃፍት ቪድዮዎች እና ትምህርቶች ምናጋራበት ቻናላችን ካልተቀላቀሉ ብዙ ነገር ኣምልጦታል እና ከታች ባለው ሊንክ በመግባት ጆይን ኣርገው ቤተሰብ ይሁኑ ለወዳጅዎ ይጋብዙ👇

https://t.me/ETCONp

https://t.me/ETCONp

@etconp

የግንባታ ተቆጣጣሪ መሒንዲሶች (𝐒𝐮𝐩𝐞𝐫𝐯𝐢𝐬𝐨𝐫) ዋና ዋና ሥራዎች

🏷የግንባታ ተቆጣጣሪ መሐንዲስ (𝔖𝔲𝔭𝔢𝔯𝔳𝔦𝔰𝔬𝔯) የአንድ ፕሮጀክት ግንባታ ሂደት በአስተማማኝ፣ በብቃት እና ሀገሪቷ በምትጠቀምባቸው የግንባታ መሪ ሰነዶች (𝔰𝔱𝔞𝔫𝔡𝔞𝔯𝔡𝔰) መሰረት መከናወኑን የመቆጣጠርና የማረጋገጥ ኃላፊነት አለባቸው።

ተቆጣጣሪዎች ለግንባታ ባለቤት እና ተቁቅራጭ ዋና ዋና የግንባታ ውስንነቶችን ወይም 𝔠𝔬𝔫𝔰𝔱𝔯𝔞𝔦𝔫𝔱𝔰 ተብለው የሚታወቁትን (ወጪ ገንዘብ፣ ጥራት እና ጊዜ) በአግባቡ ለመጠቀም እና ከማንኛውም ግጭት ወይም ቅሬታ ነጻ ለማድረግ የሚሰየሙ አካላት ናቸው።

⭐️ጠቅላል ሲል የሚከተሉት የሥራ ድርሻዎች አሉባቸው።

[1] የጥራት ቁጥጥር - 𝑸𝒖𝒂𝒍𝒊𝒕𝒚 𝒄𝒐𝒏𝒕𝒓𝒐𝒍፦ የግንባታ ስራዎች የተቀመጡትን ደረጃዎች (𝚜𝚝𝚊𝚗𝚍𝚊𝚛𝚍𝚜) እንዲያሟሉ እና የፕሮጀክቱን የጥራት መስፈርቶች እንዲያከብሩ የስራውን ጥራት መከታተል

[2] የጊዜ አስተዳደር - 𝑻𝒊𝒎𝒆 𝒎𝒂𝒏𝒂𝒈𝒆𝒎𝒆𝒏𝒕፦ ፕሮጀክቱን በተያዘለት የጊዜ ሰሌዳ (መርሐግብር) መሰረት እንዲጠናቀቅ የግንባታ ሂደቱን በየጊዜው መመዘንና መከታተል፣ መዘግየቶችን መለየት እና በፕሮጀክቱ የጊዜ ሰሌዳ ላይ ተጽዕኖ ሊያሳርፉ የሚችሉ ችግሮችን ለማስወገድ የእርምት እርምጃዎችን መውሰድ

[3] የሀብት አስተዳደር - 𝑹𝒆𝒔𝒐𝒖𝒓𝒄𝒆 𝑴𝒂𝒏𝒂𝒈𝒆𝒎𝒆𝒏𝒕፡ ለተገቢ ተግባራት ተገቢውን ግብአት መመደብ፣ ትክክለኛ ሰውን ለትክክለኛው ስራ በትክክለኛው ጊዜ መመደብ፣ የቁሳቁስ እና የመሳሪያ ሃብቶችን በብቃት ማስተዳደር፣ ለተያያዥ ችግሮች አስቸኳይ መፍትሔ መስጠት

[4] ደህንነትን እና ጤናን ማረጋገጥ - 𝑰𝒏𝒔𝒖𝒓𝒊𝒏𝒈 𝒔𝒂𝒇𝒆𝒕𝒚 𝒂𝒏𝒅 𝒉𝒆𝒂𝒍𝒕𝒉፦ በግንባታው ቦታ ላይ የደህንነት እርምጃዎችን በመተግበር የደህንነት ፕሮቶኮሎችን በመከተል የመከላከያ መሳሪያዎችን በመጠቀም እና አደጋዎችን እና ጉዳቶችን ለመከላከል እርምጃዎች እንዲተገበሩ ማድረግ

[5] የክፍያ ልኬቶችን ማስተዳደር - 𝑪𝒉𝒆𝒄𝒌𝒊𝒏𝒈 & 𝑨𝒑𝒑𝒓𝒐𝒗𝒊𝒏𝒈 𝑾𝒐𝒓𝒌𝒔 𝒆𝒙𝒆𝒄𝒖𝒕𝒆𝒅፦ ተቆጣጣሪዎች በኮንትራክተሩ ለክፍያ ጥያቄ የተዘጋጁትን መጠኖች የማረጋገጥ እና ትክክለኛ መጠን ከሆኑ ማሳለፍ ወይም አስተያየት በመስጠት ማስተካከያ እንዲደረግባቸው ማስደረግ

[6] ተከታታይ ሥራዎች በጊዜው እንዲከናወኑ ማዘዝ/መፍቀድ - 𝑶𝒓𝒅𝒆𝒓𝒊𝒏𝒈 𝒇𝒐𝒓 𝒑𝒓𝒐𝒄𝒆𝒆𝒅𝒊𝒏𝒈 𝒕𝒂𝒔𝒌፦ በተቋራጩ አስቀድሞ የተፈጸሙ ሥራዎችን በአግባቡ የተከናወኑ መሆናቸውን ካረጋገጡ በኋላ ተከታይ (ቀጣይ) ተግባራት እንዲቀጥል ትዕዛዝ መስጠት።

[7] ባለድርሻ አካላትና መገናኘት እና የሥራ ቅንጅትን መፍጠር - 𝑪𝒐𝒎𝒎𝒖𝒏𝒊𝒄𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏 𝒂𝒏𝒅 𝒄𝒐𝒐𝒓𝒅𝒊𝒏𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏፡-  ለፕሮጀክቱ ስኬታማ አፈፃፀም ያግዙ ዘንድ በተለያዩ የፕሮጀክት ባለድርሻ አካላት መካከል ለሚደረግ ንግግር ግልጽ እና ውጤታማ ግንኙነት ለመፍጠር እንደ መገናኛ/ድልድይ ማገልገል

[8] የተፈጸሙ ስራዎችን ማረጋገጥ - 𝑪𝒐𝒏𝒇𝒊𝒓𝒎𝒊𝒏𝒈 𝒆𝒙𝒆𝒄𝒖𝒕𝒆𝒅 𝒘𝒐𝒓𝒌𝒔፡- የተከናወኑ የሥራ ክፍሎችን ለእያንዳንዱ ሥራ ማረጋገጫ በሆኑ ተያያዥ የፍተሻ ዝርዝሮች (𝚝𝚊𝚜𝚔-𝚛𝚎𝚜𝚙𝚎𝚌𝚝𝚒𝚟𝚎 𝚌𝚑𝚎𝚌𝚔𝚕𝚒𝚜𝚝𝚜) መገምገም እና የተግባር ማረጋገጫ መስጠት /𝚌𝚘𝚗𝚏𝚒𝚛𝚖𝚊𝚝𝚒𝚘𝚗/ ወይም ውድቅ ማድረግ /𝚛𝚎𝚓𝚎𝚌𝚝𝚒𝚘𝚗/ ወይም የጥገና ማዘዣ መስጠት /𝚖𝚊𝚒𝚗𝚝𝚎𝚗𝚊𝚗𝚌𝚎 𝚘𝚛𝚍𝚎𝚛/ ወይም እንዲፈርሱና እና እንደገና እንዲሰሩ ማዘዝ /𝚍𝚎𝚖𝚘𝚕𝚒𝚜𝚑𝚒𝚗𝚐 𝚊𝚗𝚍 𝚛𝚎𝚠𝚘𝚛𝚔 𝚘𝚛𝚍𝚎𝚛/ ወይም አሳማኝ ማሻሻያ እንዲደረግላቸው ማድረግ /𝚖𝚘𝚍𝚒𝚏𝚒𝚌𝚊𝚝𝚒𝚘𝚗/ የመሳሰሉትን ውሳኔዎችን /𝚍𝚎𝚌𝚒𝚜𝚒𝚘𝚗𝚜/ ለኮንትራክተሩ መስጠት

[9] ችግር መፍታት - 𝑷𝒓𝒐𝒃𝒍𝒆𝒎 𝑺𝒐𝒍𝒗𝒊𝒏𝒈፦ ችግሮችን አስቀድሞ በመለየት ተግባራዊ መፍትሄዎችን በማፈላለግ ያልተጠበቁ ተግዳሮቶችን መከላከል

[10] መረጃን ሰንዶ ማስቀመጥ -   𝑫𝒐𝒄𝒖𝒎𝒆𝒏𝒕𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏፦  የእለት ሪፖርቶችን፣ የሂደት ማሻሻያዎችን፣ እና የፕሮጀክት ምእራፎችን ለመከታተል፣ አለመግባባቶችን ለመፍታት እና ተጠያቂነትን ለማረጋገጥ በመጀመሪያዎቹ እቅዶች ላይ የተደረጉ ማናቸውንም ለውጦችን ጨምሮ የግንባታ ስራዎችን ትክክለኛ ክስተት ወይም አጋጣሚዎች ወይም ሂደቶች በአግባቡ መዝግቦ መያዝ

[11] የአካባቢን ሁኔታ ታሳቢ ማድረግ  - 𝑬𝒏𝒗𝒊𝒓𝒐𝒏𝒎𝒆𝒏𝒕𝒂𝒍 𝑪𝒐𝒏𝒔𝒊𝒅𝒆𝒓𝒂𝒕𝒊𝒐𝒏𝒔፦  በግንባታ ተግባራት ላይ የሚኖረውን የአካባቢ ተፅእኖ ለመቀነስ እርምጃዎችን መተግበር፣ የአካባቢ ደንቦችን እና ምርጥ ልምዶችን ማክበር እና ማስከበር

https://t.me/etconp

✳️የኮንስትራክሽን ንግድ ፍቃድ ያላቸው ተቋማት የገቢ ግብር (Income Tax) የሚከፍሉት ምንያህል ነው?

❇️የኢትዮጵያ ገቢዮች ሚኒስቴር ከገቢ ላይ በሚገኝ ግብር አከፋፈል አዋጅ ቁጥር 979/2016 (under the income tax proclamation No. 979/2016) አንቀጽ ቁጥር 19 (2) ሥር ከደመወዝ የሚገኝ ገቢ ግብር፣ ከሕንጻ ኪራይ እና መሰል አገልግሎቶች የሚገኝ ገቢ ግብር፣ ከንግድ ሥራ ገቢ የሚገኝ ግብር እና ከሌሎች ልዩ ልዩ ሥራ የሚገኝን ገቢ ግብር አከፋፈል አርቅቋል።

❇️በዚህ ውስጥ የግንባታ ሥራ አማካሪዎች፣ የሕንጻ የመንገድ እና ሌሎች የሲቪል ምህንድስና ሥራ ተቋራጮች፣ እና የሕንጻ መሳሪያና ግብአት አቅራቢዎች በንግድ ሥራ ሥር የሚጠቃለሉ ናቸው።

❇️በመሆኑም ዓመታዊ ገቢያቸው 

▶️ ከ0 – 7200 ብር የሆኑ ምንም አይነት ግብር የማይከፍሉ፣

▶️ከ7201 – 19800 ብር ዓመታዊ ገቢ 10% ግብር፣

▶️ ከ19801 – 38400 ብር ገቢ ያላቸው 15% ግብር፣

▶️ ከ38401 – 63000 ገቢ ያላቸው 20% ገቢ፣

▶️ ከ63001 – 93600 ብር ዓመታዊ ገቢ 25% ግብር፣

▶️ከ93601 – 130800 ብር ገቢ 30% ግብር፣

▶️ከ130800 በላይ ዓመታዊ ገቢ ያላቸው 35% የገቢ ግብር ክፍያ እንዲከፍሉ ይገደዳሉ።

❇️ ነባራዊ ሁኔታ፦ በሀገራችን የቫት ምዝገባ መመሪያ መሰረት መነሻ ካፒታል አንድ ሚሊዮን ብር ስለሚያስፈልግ ብዙዎቹ የኮንስትራክሽን ንግድ ፍቃድ ያላቸው አማካሪዎች፣ ተቋራጮች እና አቅራቢዎች ይህንን ያሟሉ ስላልሆነ በቁርጥ ግምት የገቢ ግብር የሚከፍሉ ናቸው።

❇️ በዚህ ሂደት ውስጥ የድርጅቱ ገቢ የሚወሰነው ገማቹ አካል በሚኖረው መረጃ እና እይታ መጠን የተወሰነ ስለሚሆን የወጣው የገቢ ሰሌዳ ከግምት ውስጥ ሲገባ አይስተዋልም።

❇️❇️ ብዙ ጊዜ 30% አካባቢ የገቢ ግብር ተግባራዊ የሚደረግ ሆኖ ይስተዋላል።

ጠበቃ ጉባኤ አሰፋ አ/አ ጭምር አገልግሎት መስጠት የጀመርኩ መሆኔን አሳውቃለሁ ጓዶች።0975576924

👉ስለሥራ መለዋወጥ (ጭማሪ ወይም ቅናሽ - Variation)

💫በግንባታ ሂደት የሥራ መለዋወጥ (Variation) የሚከሰት አጋጣሚ ሲሆን ይህ መለዋወጥ የሥራ መቀነስ ወይም የሥራ መጨመር ሊሆን ይችላል።

🏷ይህ የሥራ መለዋወጥ በተቆጣጣሪ መሐንዲሱ (Engineer) ትዕዛዝ የሚከናወን ነው።

⏺ነገር ግን በ1988 እና በ1992 ሁለተኛ እና ሦስተኛ እትም በወጣበት FIDIC 1987 አንቀጽ (clause) 52.3 መሰረት የሥራ መለዋወጡን ተቆጣጣሪ መሐንዲሱ ለአሠሪው አካል ሳያሳውቅ የማጽደቅ መብታ ያለው  የውሉን ጠቅላላ ዋጋ ከ15% በላይ የማይጨምር ወይም የማይቀንስ እስከሆነ  ድረስ ብቻ ነው።

🌟የሥራ መለዋወጡ ከ15% በላይ የሚጨምር ወይም የሚቀንስ ከሆነ ግን ከአሠሪው ባለቤት (Employer) ጋር ተወያይቶ በጋራ ቃለጉባኤ ወስነው መሆን ይገባዋል።

📜በመሆኑም ከላይ ለተነሳው ጥያቄ መስሉ፦ ለ) 15% ነው።

❇️ለማንኛውም አስተያየትዎ  እና ሀሳብዎ ይጻፉልን!

📜ለ ስራ እና ጨረታዎች ምንለቅበት ቻናል ለመቀላቀል👉 @ETCONpWORK

📩ሊጽፉልን ካሰቡ @ETCONpBOT

💫ቲክቶክ:👇

www.tiktok.com/@etconp7

@etconp

👉ስለ FIDIC

🏷FIDIC የአማካሪ መሐንዲሶች ማኅበራት ፌዴሬሽን በ1957 የመጀመሪያውን ስታንዳርድ ውል አሳትሞ ባወጣ ጊዜ ወይም በዚያው አካባቢ የኢትዮጵያ መንግሥት ሕግ አውጪዎች የፍትሐ ብሔር ሕግ ባረቀቁ ጊዜ የወጣ ነው።

📜FIDIC በየጊዜው ሰነዶቹን እያሻሻለ እ.ኤ.አ በ1987 ያወጣው 4ኛ እትም በዓለም ዙሪያ በሰፊው እየተሰራበት ይገኛል። 

💫FIDIC ከዚያ በኋላ በ1999 እንደገና በአዲስ መልክ የተለያዩ ዓላማዎች ላሏቸው ውሎች የሚስማሙ የተለያዩ ቀለሞች ያሏቸውን ስታንዳርድ ውሎች (መጽሐፎች) አውጥቷል።

❇️ለማንኛውም አስተያየትዎ  እና ሀሳብዎ ይጻፉልን!

📜ለ ስራ እና ጨረታዎች ምንለቅበት ቻናል ለመቀላቀል👉 @ETCONpWORK

📩ሊጽፉልን ካሰቡ @ETCONpBOT

💫ቲክቶክ:👇

www.tiktok.com/@etconp7

@etconp

👉ያልተገነባ ቤት /ግንባታ ከማከናወናቸው በፊት ቤት የሚሸጡ ሪል ስቴት አልሚዎች የሚሰበስቡትን ገንዘብ በዝግ አካውንት እንዲያስቀምጡ ሊገደዱ ነው ፤ በተጨማሪ ግንባታው 80 በመቶ ላይ ያልደረሰን ቤት ለደንበኞች እንዳያስተላልፉ ሊከለከሉ ነው።

🏷ይህንም የሚመለከት ረቂቅ አዋጅ ለሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት ዛሬ ቀርቧል።

🚧አዲሱ ረቂቅ አዋጅ እንዴት አገኙት ?

@etconp

የሪል እስቴት ልማትና የማይንቀሳቀስ ንብረት ግብይትና ግመታ ረቂቅ አዋጁን በተመለከተ ቢካተቱ የምላቸው ነጥቦች


1) የተፈጻሚነት ወሰኑ ትኩረት  ከ50 ቤቶች በላይ ለሚገነቡ የሪል እስቴት አልሚ ተብለው የተጠቀሱት ላይ መሆኑ።

2) ከ50 ቤቶች በታች የሚገነቡና የተገነባ አንድ ቤት ብቻ ያለው ባለቤት ግብይት በሚፈጽምበት ጊዜ ሊመራበት የሚችል አቅጣጫ አለማስቀመጡ።

3) ከውጭ ለሚመጡ አልሚዎች አነስተኛ የኢንቨስትመንት ካፒታል መጠንና ሊገነቡት የሚገባ አነስተኛ የቤት ቁጥር አለመቀመጡ። በኢንቨስትመንት ጋይዱ መሰረት ከተወሰደ ከ200ሺ ዶላር ጀምሮ ስለሚያስተናግድ ፍትሃዊ አይሆንም።

4) የሀገር ውስጥና የውጭ ባለሀብቶች በጋራ ወደ ሪል እስቴት ቢዝነስ ሲገቡ በጋራ ሊሰሩት ስለሚገባው የፕሮጀክት መጥንና አነስተኛ ድርሻ የተጠቀሰ ንገር የለውም።

5) ተጀምረው በግንባታ ላይ ያሉ ፕሮጀክቶች ወደ ህጉ ማዕቀፍ ስለሚገቡበት አግባብ የተጠቀሰ አካሄድ የለም። በቅርብ ጊዜያት ውስጥ ከሚጠናቀቁት ውጪ ወደ ህግ ማዕቀፉ የሚገቡበት መንገድ መቀየስ ይኖርበታል።

6)ግንባታ ላልጃመሩ አልሚዎች ሊከፈል ስለሚገባው ትልቁ የቅድመ ክፍያ መጠን ገደብ አላስቀመጠም። ብዙ ሃገራት ከ10% እንዳይበልጥ ያደርጋሉ።

7) የሪል እስቴት ግብይት ውስጥ የሚፈጠሩ ችግሮችን የሚዳኝ የተለየ አካል እንደሚኖር አይገልጽም። ዘርፉ የተወሳሰበና ልዩ እውቀትንና ዝግጅትን ስለሚፈልግ ሪል እስቴት ጉዳዮችን ብቻ የሚዳኝ የተለየ የህግ አካል ይፈልጋል።

8) ከውል መዋዋል እስከ ርክክብ ያለውን የግብይት ሂደት የሚያሳይ ግልጽ የስራ ሂደትን የሚያሳይ አካሄድን ማሳየት ይጠበቃል።

9) ግብይቱን ለመምራት ወጥ የሆነ መሪ ውል ተዘጋጅቶ አስገዳጅ መሆን አለበት።

10) የሽያጭ ባለሙያዎችንና እንደራሴዎችን በተመለከተ ፈቃድ ማውጣት እና ማሳደስ እንዳለባቸው እንጂ በዘርፉ ሰልጥነው ተፈትነው ፈቃድ እንደሚሰጣቸው የሚገልጽ ሃሳብ የለውም።

11) የቤት ብድር ለመስጠት የሚቋቋሙ ባንኮች ከተቋቋሙበት ዓላማ ማለትም ለቤት ገዢዎች ከማበደር ይልቅ ወደማልማት እንዳይገቡ አስገዳጅ ሁኔታ መቀመጥ አለበት።

12) አልሚዎች በራሳቸው አመቻችነት  ለቤት ገዢዎች ብድር በሚያመቻቹበት ጊዜ መከተል ስለሚገባቸው አሰራርና ስለሚተገበር ክትትል የሚያሳይ ነገር የለውም።

13) አልሚዎች ለደንበኛቻቸው በረጅም ጊዜ በሚከፈል ብድር ቤት በሚሸጡበት ወቅት ሊያስከፍሉ የሚችሉት ትልቁ የወለድ ምጣኔ መካተት አለበት።

14) አልሚዎች በተቀመጠው የፕሮጀክት ማስረከቢያ ጊዜ ተቀባይነት የሌለው መዘግየት ከተከሰተ ሊከፍሉ ስለሚገባው ቅጣት በዝርዝር አልተቀመጠም። አንዳንድ ሃገራት ደንበኛው የገዛውን ቤት የሚመጥን ቤት የሚከራይበትን ወርሃዊ የቤት ኪራይ ሲያስከፍሉ በመዘግየቱ የተነሳ ውሉን ደንበኛው  ለማቋረጥ ከፈለገ ክፍያው አልሚው ገንዘቡን በተጠቀመበት ጊዜ የሚለካ ከፍተኛው የሃገሪቱ የብድር ወለድ ምጣኔ ተሰልቶ እንዲመለስ ያደርጋሉ። 

15) ለቅድመ ክፍያ እንደ ዋስትና የተጠቀሰው የአልሚውን ካርታ እንዳይሸጥ እንዳይለወጥ ማገድ ነው። ይህ ለቤት ገዢ አስተማማኝ ዋስትና አይደለም። ግብይቱ በግለሰብ ደረጃ የሚደረግ በመሆኑ ለተከፈለው መጠን የሚመጥን ዋስትና ከዋስትና ሰጪ ተቋማት እንዲሰጥ ቢደረግ ለአልሚውም ለገዢውም ጥሩ ይሆናል።

16)ስለ ግንባታ ጥራት ቁጥጥር ምንም ያለው ነገር የለም።

17) ስለ ልኬት ምንም የተባለ ነገር የለውም። በሀገራችን የሪል እስቴት ግብይት ውስጥ አንዱ አወዛጋቢ የ Net Area, common arae  እና Gross Area ቀመር ነው። ከ ዋና መጠቀሚያው አንጻር የጋራ መጠቀሚያ መጠን ገደብ ሊኖረው ይገባል። ይህ የጋራ መጠቀሚያ ከዋናው መጠቀሚያ ከ20-80% የሚደርስ ሆኖ ገበያ ውስጥ ይታያል። ገደብ እንዲኖረው ቢደረግ። አንዳንዶች ደረጃና የአሳንሰር መዘዋወሪያውን የውሃ ማማዎችን ሳይቀር አስልተው ይጨምራሉ ይህም ገደብ እንዲኖረው ሊደረግ ይገባል።

18)በውጭ ምንዛሪ ስሌት ስለሚደረግ የግብይት ውልስ ምን ታስቧል ? ይህም በግልጽ መልክ ሊይዝ ይገባል።

19) ከርክክብ በኋላ ስለሚሰጥ ዋስትናና የዋስትናው የጊዜ ገደብ ዋስትና የሚሰጥባቸው እንከኖችን በተመለከተ ምንም አልተባለም። ብዙ ሃገራት ከ አንድ እስከ ሁለት ዓመታት ለጥቃቅን ለማይታዩ እንከኖች (latent defects) ሲሰጡ ለ መዋቅራዊ እንከኖች  (Structural defects) ከ 5 እስከ10 ዓመታት እንዲሰጥ ያስገድዳሉ። የእኛም ገደብ ይኑረው።

20) አልሚዎች ቀድመው ከፍለው ለሚገዙ ደንበኞቻቸው የፕሮጀክቱን ሂደት በየተወሰነ የጊዜ ገደብ የሚያሳውቁበት አስገዳጅ ሁኔታ መቀመጥ አለበት። ብዙሃገራት አልሚዎች ለደንበኞቻቸው ፕሮጀክቱ የደረሰበትን ሂደት የሚያሳውቁበት ድረ ገጽ እንዲኖርና አንዳንዶች በየወሩ ብዙዎች በተ ሶስት ወሩ የደረሰበትን እንዲያሳውቁ (Update) ያስገድዳሉ።

21)በሽያጭ ሰራተኞችና አልሚዎች/ገዢዎች መካከል ስለሚደረግ የእንደራሴነት ስራ እንዲሁን በወኪሎችና በስራቸው የሚሰሩ የሽያጭ ሰራተኞች ስምምነትና የክፍያ ሁኔታ ፣ የክፍያ መጠንና የጊዜ ገደብ መተማመንን የሚፈጥር የውል ስምምነት እንዲኖር ቢደረግ መልካም ነው። ጥቂት የማይባሉ የሽያጭ ወኪሎችና የሽያጭ ሰራተኞች የስሩበትን ሲያጡ ይስተዋላል።

22) ታላላቅ ፕሮጀክቶች የሚገነቡ ኢንቨስተሮች የተጠቀሰውን የ40% ለአነስተኛ ገቢ ያላቸው ወገኖች የሚሆን ቤት እንዲያቀርቡ መሬት ከማመቻቸት ባሻገር የተለያዩ ማበረታቻዎች ሊቀርብ እንደሚችል ቢገለጽና ቢተገበር። በተለይ ከቀረጥ ነጻ መብቶች።

23) የሪል እስቴት ግመታ ስራ ላይ የተቀመጡት መስፈርቶች እንደተጠበቁ ሆነው አንዳንድ አንቀጾች አለመተማመንን የሚፈጥሩና ለንብረት ገማቾች ነጻነትን የማይሰጡ ናቸው። ግምት ሁሉ ግምት ነውና ልዩነት የሚጠበቅ ነው። ታሳቢ ሊደረጉ የሚገባቸው ጉዳዮችን በሚገባ ዘርዝሮ በየጊዜው መረጃ በማሰባሰብና በማጋራት ለሁሉም የሚያግባባ ነገር መፍጠር ላይ ትኩረት እንዲደረግ ቢደረግ መልካም ነው።

24) በዝግ ሂሳብ የሚገባው ገንዘብ ፕሮጀክቱ እስኪጀመርና ውል እስኪፈረም መሆን ይኖርበታል። ፕሮጀክት ትግበራው ላይ የሚቋቋማው አካል የስራ ድርሻ በየጊዜው በሚደርሰው ሪፖርት መሰረት ገንዘቡ ቀጥታ ለታሰበው ፕሮጀክት መዋሉን ማረጋገጥ ነው የሚጠበቅበት። የሌሎች ሃገራት ልምድ ከገባው ገቢ ውስጥ ከ70% በላይ ቀጥታ ፕሮቃጀክቱ ላይ ማዋሉን ያረጋግጣሉ። የአንዱ ፕሮጀክት ገቢ ለሌላ ፕሮጀክት አለመዋሉን ይከታተላሉ። እያንዳዱ ፕሮጀክት የተለየ የባንክ አካውንት ይኖረዋል።

25) በተለያዩ ተጠያቂ በሚያደርጉ ጉዳዮች የሚጠየቀው አካል ተለይቶ መቀመጥ አለበት። አንዳንድ ሃገራት አልሚ ተቋማትን ብቻ ሲቀጡ አንዳንዶች የስራ መሪዋችን እስከ መቅጣት ይደርሳሉ።

እስኪ እናንተም ቢሆን የምትሉትን አክሉበትና ለቋሚ ኮሚቴው እንዲደርስ እናድርገው።

Via ደሳለኝ ከበደ ሲቪል መሀንዲስ እና ሪል ስቴት አማካሪ

@etconp

❇️ የ2017 የአንደኛ ሩብ ዓመት የኮንስትራክሽን ስራዎች ቀጥተኛ ዋጋ ጥናት ይህን ይመስላል።

👉የሪል ስቴት ልማት እና የማይንቀሳቀስ ንብረት ግብይትና ግመታ ረቂቅ አዋጅን ለቋሚ ኮሚቴ ተመራ

ግንባታ ከማከናወናቸው አስቀድመው ቤት የሚሸጡ ሪል ስቴት አልሚዎች፤ ከደንበኞቻቸው የሚሰበስቡትን ገንዘብ በዝግ የባንክ አካውንት እንዲያስቀምጡ የሚያስገድድ ረቂቅ አዋጅ ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ቀረበ።

አዲሱ ረቂቅ አዋጅ፤ ቤት ለመገንባት የመሬት የይዞታ ማረጋገጫ እና የግንባታ ፈቃድ ያላገኙ የሪል ስቴት አልሚዎች ደንበኞችን እንዳይመዘግቡ እና ቅድመ ክፍያ እንዳይሰበስቡም ይከለክላል።

“የሪል ስቴት ልማት እና የማይንቀሳቀስ ንብረት ግብይትና ግመታ” የተሰኘው ረቂቅ አዋጅ ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የቀረበው ዛሬ ሐሙስ መስከረም 30/2017 ዓ.ም. በተደረገው የፓርላማው አራተኛ ዓመት የሥራ ዘመን የመጀመሪያ መደበኛ ስብሰባ ላይ ነው።

በአሁኑ ጊዜ ባለው አሠራር መሠረት የንግድ ፈቃድ በማውጣት ብቻ ወደ ሪል ስቴት ገበያው ሲቀላቀሉ የነበሩት አልሚዎች፤ በአዲሱ ረቂቅ አዋጅ “የብቃት ማረጋገጫ ፈቃድ” የማውጣት ግዴታ ተጥሎባቸዋል።

የአገር ውስጥም ሆነ የውጭ ባለሀብት ሪል ስቴት አልሚዎች ይህንን ፈቃድ ለማግኘት ቢያንስ 50 ቤቶችን ገንብተው የሚያስከረክቡ መሆን እንዳለባቸው ረቂቅ ላይ ሰፍሯል።

ረቂቁ፤ “የሪል ስቴት አልሚው በቤት ቅድሚያ ሽያጭ ስልት ለመሥራት መፈለጉን አግባብ ላለው አካል አሳውቆ ፈቃድ ማግኘት [አለበት]” ሲል አዲሱን ሕግ ግዴታ አስቀምጧል።

የቅድመ ሽያጭ ዘዴን መጠቀም የሚፈልጉት ሪል ስቴት አልሚዎች፤ ከቤት ገዢዎች የሚሰበስቡት ገንዘብ የሚቀመጥበት የባንክ ሂሳብ እና የገንዘብ አወጣጥ ላይም አስገዳጅ አሠራር በረቂቅ አዋጁ ተጥሎባቸዋል።

አልሚዎቹ ከቤት ገዢዎች የሚሰበስቡትን ገንዘብ “የዝግ የባንክ ሂሳብ ገቢ ማደረግ ወይም ማስያዝ” እንዳለባቸው ረቂቅ ሕጉ ላይ ሰፍሯል።

ከዚህም ባሻገር በቅድሚያ የተሸጠው ቤት ተገንብቶ ለተጠቃሚዎች እስከሚተላለፍ ድረስ የቤት የመሥሪያ ቦታው የይዞታ ማስረጃ “በሚመለከተው አካል እንዳይሸጥ፣ እንዳይለወጥ” እንደሚታገድ ረቂቁ ይገልጻል።

ቤት ቀድመው በሚሸጡ ሪል ስቴት አልሚዎች ላይ እነዚህ አስገዳጅ አሠራሮች የተቀመጡት “ደንበኞች የሚደርስባቸውን እንግልት እና ኪሳራ ለመቀነስ በማሰብ” እንደሆነ የአዋጁ ማብራሪያ ያስረዳል።

በረቂቁ መሠረት፤ የሪል ስቴት አልሚዎች ግንባታው 80 በመቶ ላይ ያልደረሰን ቤት ለደንበኞች እንዳያስተላልፉ ተከልክለዋል።

ረቂቁ፤ “ያለደንበኛው ፍላጎት እና ፈቃድ አጠቃላይ ግንባታው ቢያንስ 80 በመቶ ያልተጠናቀቀ ቤት ለደንበኞች ሊያስተላልፍ አይችልም” ይህንን ለማድረግ በቅድሚያ ደንበኛው መስማማት እንዳለበት ያመለክታል።

ሪል ስቴት አልሚዎች ቤት ገዢዎችን መመመዝገብ እና ቅድመ ክፍያ መሰብሰብ የሚችሉበት ጊዜም ቅድመ ሁኔታ ተቀምጦበታል።

Via BBC Amharic

@etconp