O D I N's The Myths

VPS ရောင်းဖို့ရှိပါတယ်။

💎 ʀᴇɢɪᴏɴ -
🇰🇷 ꜱᴇᴏᴜʟ | 🇸🇬 ꜱɪɴɢᴀᴘᴏʀᴇ | 🇯🇵 ᴛᴏᴋʏᴏ | 🇹🇼 ᴛᴀɪᴘᴇɪ | 🇦🇪 ᴅᴜʙᴀɪ | 🇮🇩 ᴊᴀᴋᴀʀᴛᴀ | 🇮🇳 ᴍᴜᴍʙᴀɪ | 🇧🇷 𝑆𝑎𝑜 𝑃𝑎𝑢𝑙𝑜 | 🇬🇧 ʟᴏɴᴅᴏɴ | 🇻🇳 ʜᴏ ᴄʜɪ ᴍɪɴʜ ᴄɪᴛʏ | 🇵🇭 ᴍᴀɴɪʟᴀ | 🇹🇭 ʙᴀɴɢᴋᴏᴋ | 🇭🇰 ʜᴏɴɢ ᴋᴏɴɢ | 🇺🇸 ʟᴏs ᴀɴɢᴇʟᴇs | 🇩🇪 ꜰʀᴀɴᴋꜰᴜʀᴛ (ကြိုက်ရာရွေးနိုင်ပါတယ်)
🖥 ꜱᴘᴇᴄꜱ:
🌟 1ᴄᴏʀᴇ 2ɢ
💾 ꜱꜱᴅ - 4𝟶ɢʙ
📶 ʙᴀɴᴅᴡɪᴅᴛʜ - 𝟹𝟶 ᴍʙᴘꜱ
🚦 ᴛʀᴀꜰꜰɪᴄ ᴘᴀᴄᴋᴀɢᴇ - 1024ɢʙ - 1TB
📆 ᴅᴜʀᴀᴛɪᴏɴ: သုံးလ (စယူတဲ့နေ့ကစ)
💰 ᴘʀɪᴄᴇ - 13000ks
⚡️ ɪɴꜱᴛᴏᴄᴋ - 𝟷

သုံးလအကောင့် ဒီဈေးနဲ့ ဒီတစ်ခုပဲ instock ရှိပါမယ်။ VPN Key စမ်းထုတ်ပြီး ရောင်းချင်သူတွေ နဲ့ deployment လုပ်ချင်သူတွေ လာရောက်ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။

ကြိုက်ရာ OS နဲ့ရပါမယ်။ ဦးသူယူပါ။ Admin @Auld_D3n ကိုဆက်သွယ်ပေးပါ။

Promotional ADS For 2 Days
___

Surfshark ၊ ငါးမန်းvpn ဒီနေ့ Date နဲ့ ၃၁ ရက်ရပါမယ်ဗျ။

1 Device - 4000ks
2 Device - 7000 ks
3 Device - 10000 ks ပါ။

Login code ချပေးမှာပါ။

Admin @Auld_D3n ကိုဆက်သွယ်ပေးပါ။

BullVPN
OthohideVPN နဲ့
Outline Key တွေလည်းရပါတယ်။

အကုန် 1 Device 1 Month - 4500ks ပါ။

WiFi ISP နဲ့အဆင်ပြေမှ လာဝယ်ပါ။

Canva Pro ကိုလည်း လာရောက်ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။

Canva ဆို Bot မှာလာဝယ်နိုင်ပါတယ်။ ကြိုက်ရာရွေးကြည့်ပြီး ငွေချေရုံပါပဲ။ Admin တွေဆီမှာလည်း ရပါတယ်။

Bot - @HelperPSSBot

O D I N's The Myths pinned «အရွေ့သေးသေးလေးတွေဟာ သက်ရောက်မှု အကြီးကြီးကို ဖြစ်စေသလိုပဲ သစ်တောပြုန်းတီးခြင်းဟာလည်း များစွာသော သက်ရှိတွေရဲ့ အိုးအိမ်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနေပါတယ်။ မကောင်းတဲ့ အရွေ့သေးသေးလေးတွေဟာ ဆိုးရွားတဲ့ သက်ရောက်မှု အကြီးကြီးကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်ဆိုပေမဲ့ မကောင်းတဲ့ အရ…»

ADS 📣
Online နဲ့ ပတ်သက်နေရသူတွေအတွက် မရှိမဖြစ် ဆောင်ကိုဆောင်ထားရတဲ့ Canva ကို အသုံးပြုနည်းတွေနဲ့ function တစ်ခုချင်းစီရဲ့ အသုံးဝင်ပုံတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ PSS Telegram Channel မှာ အခမဲ့ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

အရွေ့သေးသေးလေးတွေဟာ သက်ရောက်မှု အကြီးကြီးကို ဖြစ်စေသလိုပဲ သစ်တောပြုန်းတီးခြင်းဟာလည်း များစွာသော သက်ရှိတွေရဲ့ အိုးအိမ်အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနေပါတယ်။ မကောင်းတဲ့ အရွေ့သေးသေးလေးတွေဟာ ဆိုးရွားတဲ့ သက်ရောက်မှု အကြီးကြီးကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်ဆိုပေမဲ့ မကောင်းတဲ့ အရွေ့သေးသေးလေးတွေအစား ကောင်းမွန်တဲ့ အရွေ့သေးသေးတွေသာ ဖြစ်မယ်ဆိုရင် ကောင်းမွန်တဲ့သက်ရောက်မှု အကြီးကြီးဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ အသေအချာပါပဲ။ ဒါကြောင့် မိမိကအစပြုပြီး ကောင်းမွန်တဲ့အရွေ့သေးသေးလေးတွေကို ပြုလုပ်ရင်း မိမိပတ်၀န်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နိုင်တဲ့ လူကောင်းတွေ ဖြစ်နိုင်ကြပါစေလို့ ဆန္ဒပြုရင်း အဆုံးသတ်ပါရစေ။ အဆုံးထိဖတ်ရှုပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။

သစ်တောပြုန်းတီးခြင်း

စိတ်မကောင်းစွာပဲ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ အမေဇုန်ရဲ့ အရွယ်အစားဟာ သေးငယ်လာပါတယ်။ ၂၀၂၂ မှာ သစ်တောပြုန်းတီးမှုဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ မုတ်သုံဟာလည်း ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး နောက်ကျခါစပြုလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အမေဇုန်ဒေသရဲ့ မိုးရေချိန်ပမာဏကို ကျဆင်းလာစေခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရင်းပါ။ ခြောက်သွေ့ရာသီဟာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၄၀ က အနေအထားထက်ကို ပိုပြီး ရှည်လာခဲ့ပါတယ်။ ဘာကိုမှ မထိန်းသိမ်းဘဲ ဒီအတိုင်းသာ ဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင်တော့ ခြောက်သွေ့ရာသီ ကြာရှည်လာတာနဲ့အမျှ အမေဇုန် အပူပိုင်းမိုးသစ်တောဟာလည်း ‌တဖြည်းဖြည်း ပျောက်ကွယ်သွားမှာပါ။ တပြိုင်နက်တည်းမှာပဲ သူ့အပေါ်မှာ မှီတည်ပြီး ရှင်သန်နေကြတဲ့ မျိုးစိတ်ပေါင်းများစွာဟာလည်း ခိုကိုးရာမဲ့ ဖြစ်သွားမှာပါ။

ဇီ၀မျိုးကွဲများစွာ ရှင်သန်ရာ

အမေဇုန်ကို တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်များစွာ၊ အပင်မျိုးစေ့များစွာရဲ့ ရှင်သန်ရာနေရာလို့ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ မျိုးစိတ်အားလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အမေဇုန်မှာ တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာရဲ့ တခြား ဘယ်နေရာမှာမှ ရှာမတွေ့နိုင်တဲ့ အပင်အမျိုးအစားအများစုကိုလည်း အမေဇုန်က ပိုင်ဆိုင်ထားပါသေးတယ်။ ဒါတင် မကသေးပါဘူး၊ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်းမှာလည်း သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ မျိုးစိတ်အသစ်အသစ်တွေကို ရှာဖွေတွေ့ရှိနေကြစမြဲပါ။ ဒါကြောင့်လည်း အမေဇုန်ဟာ ဇီ၀မျိုးကွဲများစွာရဲ့ ရှင်သန်ရာ နေရာတစ်ခု ဖြစ်နေတာပါ။

Carbon Reserves

အမေဇုန် အပူပိုင်း မိုးသစ်တောမှာရှိတဲ့ အပင်တွေရဲ့ ပင်စည်၊ အရွက်၊ အမြစ်တွေဟာ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလောက်အောင် ကာဗွန်ပမာဏအတော်လေးကို ထိန်းသိမ်းသိုလှောင်ပေးထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စွမ်းအင်စနစ်ကနေ ထုတ်လွှတ်တဲ့ ကာဗွန်ပမာဏစုစုပေါင်းရဲ့ ၁၂ဆ ကျော်အထိကို ထိန်းသိမ်းသိုလှောင်ပေးထားတာပါ။ ဒါကပဲ အမေဇုန်ကို ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ အရေးပါဆုံး 'Carbon Reserves' တွေထဲက တစ်ခုအဖြစ် ရှိစေတာပါ။

Lungs of Our Planet

အမေဇုန်သစ်တောကို 'Lungs of Our Planet' လို့ တင်‌စားခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိပါတယ်။ အကြောင်းအရင်းကတော့ သူ့ရဲ့ အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ သစ်ပင်မျိုးနွယ်များစွာကြောင့်ပါ။ အလင်းမှီစု အစာဖွဲ့စည်းခြင်း ဖြစ်စဉ်မှာ အပင်တွေဟာ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တွေကို စုပ်ယူပြီး အောက်စီဂျင်တွေကို လေထုထဲသို့ ပြန်လည် ထုတ်လွှတ်ပေးပါတယ်။ Lungs of Our Planet လို့ ဆိုပေမဲ့လည်း လေထုအတွင်းက အောက်စီဂျင်စုစုပေါင်းထုတ်လုပ်မှုနဲ့ ချိန်ဆကြည့်လိုက်ရင်တော့ အမေဇုန်ရဲ့ ပံ့ပိုးမှုဟာ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိပါတယ်။

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အပူပိုင်းမိုးသစ်တော

တောင်အမေရိကတိုက်မှာ တည်ရှိတဲ့ အမေဇုန်တောဟာ ၆•၇ သန်း စတုရန်းကီလိုမီတာကျော် အကျယ်အ၀န်းနဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အပူပိုင်းမိုးသစ်တောအဖြစ် နေရာယူထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အရွယ်အစားဟာ အာရှတောင်ပိုင်းမှာ အကြီးဆုံးပါဆိုတဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ နှစ်ဆရှိပါတယ်။

အမေဇုန်လို့ ပြောလိုက်တာနဲ့ သူ့ရဲ့ မှင်သက်ဖွယ် သစ်တောအုပ်ကြီးကို ပြေးမြင်မိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ထူပြောလှတဲ့ တောအုပ်အတွင်းက ပဲ့တင်ထပ်သံ၊ ‌လေပြေနဲ့အတူ စီးဆင်းနေတဲ့ မြစ်အသွယ်သွယ် စတာတွေဟာ အမေဇုန်ကို သီးသန့်ကမ္ဘာတစ်ခုသဖွယ် ဖော်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။ အမေဇုန်ဟာ ရာသီဥတု မျှတအောင် လုပ်ဆောင်ရာမှာ အဓိက အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါ၀င်နေတယ်ဆိုတာ သိထားသင့်ပါတယ်။ ဒီကနေ့မှာတော့ အမေဇုန် မိုးသစ်တောနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စိတ်၀င်စားဖွယ်ရာအဖြာဖြာကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
------
Author - 막내
Graphic - Fox
© 2024 막내 | O D I N
Reference:
Greenpeace UK
#အမေဇုန် #Amazon #သစ်တော #သဘာဝ #ပတ်ဝန်းကျင်

ADS 📣
Online နဲ့ ပတ်သက်နေရသူတွေအတွက် မရှိမဖြစ် ဆောင်ကိုဆောင်ထားရတဲ့ Canva ကို အသုံးပြုနည်းတွေနဲ့ function တစ်ခုချင်းစီရဲ့ အသုံးဝင်ပုံတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ PSS Telegram Channel မှာ အခမဲ့ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာအနေနဲ့ အာဖရိကဆင် (Loxodonta africana) ဟာ သတ္တဝါတွေရဲ့ တမူထူးခြားတဲ့ အသံတွေနဲ့ အနံ့တွေကို မှတ်မိနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။
၁၉၉၃ခုနှစ် တန်ဇန်းနီးယားနိုင်ငံ Tarangire တရန်ဂူရေ အမျိုးသားဥယျာဉ်အတွင်းမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာဆိုရင် မိုးခေါင်ရေရှားမှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရတဲ့ ဆင်သုံးကောင်ကို သုတေသီတွေ လေ့လာကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီအခါမှာ ဆင်တွေဟာ သူတို့အချင်းချင်းမှတ်မိရုံသာမကပဲ လက်ရှိသူတို့နေထိုင်တဲ့နေရာက ‌ ခြောက်သွေ့ပျက်စီးလာတဲ့အချိန်မျိုးမှာ သူတို့သွားခဲ့ဖူးတဲ့ အစာရေစာပေါများတဲ့နေရာတွေကိုပါ ပြန်လည်မှတ်မိနိုင်စွမ်းရှိကြောင်း သိရှိခဲ့ရပါတယ်။

ဆင်တွေအကြောင်း သုတေသနမှတ်တမ်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ၁၉၉၉ခုနှစ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ တန်းနက်ဆီ Tennessee ပြည်နယ် ဟိုဟန်ဝေါ့ Hohenwald မြို့ မှာရှိတဲ့ ဆင်ဘေးမဲ့တောက ဆင်ကလေး ဂျန်နီ Jenny ကိုအသစ်ရောက်လာတဲ့ အာရှဆင်မျိုး ရှယ်လီ Shirley နဲ့ မိတ်ဆက်ပေးတဲ့အခါမှာ ထိန်းမရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆင်နှစ်ကောင်ဟာ သူတို့ နှာမောင်းတွေနဲ့ အချင်းချင်း ထိတွေ့စစ်ဆေးပြီးတဲ့နောက်မှာ မတွေ့တာကြာတဲ့ သူငယ်ချင်းကို ပြန်တွေ့ရသလိုမျိုး ဝမ်းသာအားရနှုတ်ဆက်နေခဲ့ကြတာပါ။ အဲ့ဒီဆင်ဘေးမဲ့တောကို တည်ထောင်ခဲ့သူ ဘက်ကလေ Buckley က “ရန်လိုတာမျိုးမရှိဘဲ ဆင်နှစ်ကောင်ကြားမှာ ဒီလိုပြင်းထန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုးရှိတာကို သူဘယ်တုန်းကမှ မမြင်ခဲ့ဖူးဘူး။ ဒီလိုဖြစ်နေတာဟာ သူတို့ရဲ့အတိတ်မှာ ကောင်းမွန်တဲ့ အမှတ်တရတွေ ရှိခဲ့ပုံပဲ။ ” လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးနဲ့ မှတ်မိနိုင်စွမ်းမှာတော့ ဆင်တွေဟာ လင်းပိုင်၊ မျောက်ဝံ၊ လူသားတွေနဲ့ တစ်တန်းတည်းမှာရှိတယ်လို့ (Wildlife Conservation Society) WCS က သိပ္ပံပညာရှင် ဒိုင်ယာနာရိစ် Diana Reiss နဲ့ အတ္တလန်တာ Emory တက္ကသိုလ်က သုတေသနပညာရှင်တွေက ပြောကြားခဲ့ကြပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့လူသားတွေထက် ဆင်တွေက မှတ်မိနိုင်စွမ်း သာရင် သာနိုင်ပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ကတော့ ချစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ တစ်စုံတစ်ယောက်ကို အမှတ်ရနိုင်စွမ်း သေချာပေါက်ရှိပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်လည်း အချစ်ဦးကို မြေးဦးရတဲ့အထိမမေ့ဘူးလို့‌ ပြောကြတာပေါ့။

Author - Kaia
Graphic - Fox
O D I N

Ref :
BBC Science Focus Magazine
Live Science
Scientific American

ဆင်တစ်ကောင်ဟာ ဘယ်တော့မှ မမေ့နိုင်ဘူးဆိုတာ တကယ်လား။

သုတေသီတွေရဲ့ ယုံကြည်ချက်အရ ဆင်တွေရဲ့ ပြန်လည်မှတ်မိနိုင်စွမ်းဟာ သူတို့တွေအသက်ရှင်နေထိုင်နိုင်တဲ့ အဓိက အစိတ်အပိုင်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဆင်တွေဟာ ဘယ်တော့မှ မမေ့ဘူး ဆိုတာဟာ အတိအကျကြီး အမြဲတမ်းမမှန်ကန်နေပေမဲ့ သူတို့ဘဝရှင်သန်မှုအတွက် အရေးကြီးတဲ့အရာတွေကိုတော့ မှတ်မိတတ်ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် သူတို့အသက်ရှင်နေထိုင်ဖို့အတွက် အစာရေစာ ခက်ခဲတဲ့အခါမျိုးမှာဆိုရင် အရင်က သူတို့ရောက်ခဲ့ဖူးတဲ့ အစာရေစာ ပေါများတဲ့ နေရာမျိုးတွေကို သတိရပြီး အဲ့ဒီနေရာ‌တွေကို ပြန်သွားနိုင်စွမ်းရှိကြပါတယ်။ နောက်ထပ်သူတို့မှတ်မိတာက သူငယ်ချင်းမိတ်ဆွေတွေနဲ့ ရန်သူတွေကိုပါ။

အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့သလိုမျိုး သူတို့ရဲ့ မျက်စိဟာ မရွေ့လျားနိုင်ဘူးဆိုပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ ဦးခေါင်းကတော့ ဆုံလည်လိုမျိုး ရွေ့လျားနိုင်ပါတယ်။ လူတွေမှာ လည်ဆစ် ၇ ခုသာပါရှိပေမဲ့ ဇီးကွက်တွေမှာတော့ လည်ပင်းအရိုး(လည်ဆစ်) ၁၄ ခုတောင် ပါရှိပါတယ်။ ဒီလိုပါရှိခြင်းကပဲ သူတို့ရဲ့ ဦးခေါင်းကို ‌လွယ်ကူစွာ လှုပ်ရှားစေနိုင်တာပါ။ ဒါ့အပြင် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ရှိနေနိုင်ခြင်းကလည်း သူတို့ရဲ့ ဦးခေါင်းကို ၂၇၀ ဒီဂရီအထိ လည်စေနိုင်တဲ့အကြောင်းအရင်းတွေထဲက တစ်ခုအပါအ၀င် ဖြစ်ပါတယ်။ အ‌ဆုံးထိ ဖတ်ရှုပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
Author - 막내
Graphic - Fox
© 2024 막내 / O D I N
References :
Lake Erie Nature
Science Center
Forest Preserves of Cook County
#ဇီးကွက် #ဗဟုသုတ #မျက်စိ #မျက်လုံး #လည်ပင်း #ODIN

သင်သိပါသလား။
ဇီးကွက်တွေရဲ့ မျက်စိဟာ အလုံးပုံသဏ္ဍာန်မဟုတ်ပါဘူး။ ပြွန်ချောင်း ပုံသဏ္ဍာန်ပါ။ ဒီလိုပြွန်ချောင်းပုံသဏ္ဍာန်ရှိနေခြင်းကပဲ သူတို့ရဲ့ မျက်စိကို မရွေ့လျားနိုင်စေတာပါ။ လူတွေလိုပဲ ဘိုင်နိုကူလာ ဗစ်ရှင် ပါရှိပါတယ်။ ဘိုင်နိုကူလာ ဗစ်ရှင် ဆိုတာကတော့ အရာ၀တ္ထုတစ်ခုကို မျက်စိနှစ်ဖက်လုံးနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် မြင်နိုင်တာမျိုးပါ။ သာမန်ထက်ထူးခြားတဲ့ ညဘက်အမြင်အာရုံမျိုး ပါရှိတဲ့အပြင် အားကောင်းတဲ့ အဝေးမြင်စွမ်းရည်လည်း ပါရှိပါတယ်။ တစ်ဖန် အဝေးမြင်စွမ်းရည်အားကောင်းနေခြင်းက အနီးမှုန်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပြန်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဇီးကွက်တွေက သူတို့အနီးနားမှာရှိနေတဲ့ အရာ၀တ္ထုတွေကို မမြင်ရပါဘူး။ နောက်ထပ်ထူးခြားတာကတော့ မျက်ခွံပါ။ ဇီးကွက်‌တွေမှာ မျက်ခွံသုံးခု ပါရှိကြပြီး တစ်ခုချင်းစီဟာလည်း ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ တာ၀န်တွေရှိကြပါတယ်။ မျက်တောင်ခတ်ဖို့ တစ်ခု၊ အိပ်စက်ဖို့ တစ်ခုနဲ့ သူတို့ရဲ့ ပြွန်ပုံသဏ္ဍာန်မျက်စိကို သန့်ရှင်းစွာထားဖို့ရာအတွက် တစ်ခုဆိုပြီး ခွဲခြားထားပါတယ်။

ADS 📣
Online နဲ့ ပတ်သက်နေရသူတွေအတွက် မရှိမဖြစ် ဆောင်ကိုဆောင်ထားရတဲ့ Canva ကို အသုံးပြုနည်းတွေနဲ့ function တစ်ခုချင်းစီရဲ့ အသုံးဝင်ပုံတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ PSS Telegram Channel မှာ အခမဲ့ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

လူသားတွေနဲ့ သားမွှေးပါတဲ့ သတ္တဝါတွေသာ အဲ့ဒီယုဂ်ရဲ့ အအေးဒဏ်ကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကြပြီး ခံနိုင်ရည်မရှိတဲ့ သတ္တဝါတွေကတော့ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်ခဲ့ကြရပါတယ်။

ကွာတာနရီယုဂ်မှာ သတ္တဝါအကြီးစားကြီးတွေ ပျောက်ကွယ်ပြီး လူသားဖြစ်စဉ် မြန်ဆန်တိုးတက်လာကာ လူသား‌တွေ စတင်ကြီးစိုးလာကြပါတယ်။

အခုဖော်ပြပေးထားတဲ့ အကြောင်းအရာကတော့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက သူတို့ ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိထားတဲ့ အထောက်အထားအချက်အလက်တွေပေါ်ကို အမှီပြုပြီး ရေးဆွဲထားတဲ့ ဘူမိသမိုင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ရှာဖွေမတွေ့ရှိသေးတဲ့ ဆန်းကြယ်တဲ့ သတ္တဝါတွေ အထောက်အထားတွေလည်း ဆက်ရှိနေသေးတာကြောင့် ဒီဘူမိသမိုင်းအချိန်ဇယားဟာ နောင်တစ်ချိန်ချိန်မှာ ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။

ဖတ်ရှု‌ပေးခဲ့သူ အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

ကပ်တွေနဲ့ ယုဂ်တွေကို အသေးစိတ်ရှင်းပြဖို့အတွက်ကတော့ သက်သက် ထပ်မံ ရေးသားတင်ပေးပါ့မယ်။

တာရှရီယုဂ်နောက်ပိုင်း ကွာတာနရီယုဂ်ကတော့ သက်နှောင်းကပ်ရဲ့ သက်တမ်းအနု‌ဆုံး နောက်ဆုံးအပိုင်းဖြစ်ပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တစ်သန်းကနေ စတင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မတိုင်ခင် သက်နှောင်းကပ်ကာလတွေကို တာရှရီယုဂ်လို့ပဲ မှတ်ထားလို့ရပါတယ်။

ဒီယုဂ်မှာ သတ္တဝါကြီးတွေ ပျောက်ကွယ်သွားစေမယ့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရေခဲခေတ် ဒါမှမဟုတ် ပလိုင်းစတိုဆင်း အဏုယုဂ် Pleistocene epoch ဖြစ်ပေါ်လာ‌ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ခုလုံး နေရာအနှံ့အပြား ရေခဲပြင်တွေ၊ နှင်းတွေနဲ့ လွှမ်းမိုးခဲ့ပါတယ်။

သက်နှောင်းကပ် (Cenozoic era) ကတော့ သက်တမ်းအနုဆုံးကပ်ဖြစ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၆၆ သန်းခန့်လောက်ကနေ အစပျိုးပြီး မျက်မှောက်ကာလအထိ အကျုံးဝင်ပါတယ်။

ဒီကပ်ကို တာရှရီယုဂ် (Tertiary period) နဲ့ နှောင်းပိုင်း ကွာတာနရီယုဂ် (Quaternary period) ဆိုပြီး အကြမ်းဖျင်း နှစ်မျိုးခွဲပါမယ်။

တာရှရီယုဂ်မှာ နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ ကြီးစိုးလာကြပြီး မြက်ပင်တွေနဲ့ သီးပင်၊ စားပင်တွေ စတင်ပေါ်ပေါက်လာကြပါတယ်။

ဒီယုဂ် အစပိုင်းမှာ ခွေးတစ်ကောင်လောက်ပဲရှိတဲ့ ရှေးဦးမြင်းမျိုးတွေလည်း စတင်ပေါ်လာပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်မှာတော့ ဝေလငါး၊ လင်းနို့နဲ့ မျောက်မျိုးနွယ်တွေ စတင်ဖြစ်တည်လာကြပါတယ်။

ယုဂ်နှောင်းပိုင်းမှာတော့ ဆင်တွေ၊ မြင်းတွေနဲ့ အသားစား သားရဲသတ္တ‌ဝါကြီးတွေ မြေပြင်ပေါ်မှာ ကြီးစိုးလာပြီး လူဖြစ်စဉ် စတင်ကာ အစပြုလာပြီဖြစ်ပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၂၅၀ လောက်မှာတော့ သက်လယ်ကပ် (Mesozoic era) စတင်ပါတယ်။ နှစ်သန်းပေါင်း ၁၈၀ နီးပါးလောက် ကြာပြီးတော့ "တွားသွားသတ္တဝါများခေတ်" ဒါမှမဟုတ် "ဒိုင်နိုဆောများခေတ်" လို့ ခေါ်ကြပါတယ်။

ဒိုင်နိုဆောတွေကြီးစိုးတဲ့ ကပ်ဖြစ်ပြီး ရှေးဦးနို့တိုက်သတ္တဝါတူ တွားသွား‌ကောင်တွေလည်း ဒီကပ်မှာပဲ ပေါ်လာကြပါတယ်။ ကပ်ရဲ့ အစောပိုင်းယုဂ်တွေမှာ ဒိုင်နိုဆောတွေနဲ့ တွားသွားသတ္တဝါ‌တွေ မျိုးစုံပေါ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာတစ်ခွင်ကို ကြီးစိုး‌ခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဒိုင်နိုဆောတွေ မျိုးသုဉ်း‌ကွယ်ပျောက်ခဲ့ရပါတယ်။

ပထမ‌ဆုံး ငှက်တွေ စတင်ပေါ်လာပြီး ပန်းပွင့်တဲ့ အပင်မျိုးတွေလည်း ဒီကပ်ကာလမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။

သက်ဦးကပ် (Palaeozoic era) ကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၅၀၀ ကာလတွေမှာ စတင်ခဲ့ပြီး နှစ်သန်းပေါင်း ၃၀၀ နီးပါးလောက် ကြာမြင့်ခဲ့ပါတယ်။

သက်ဦးကပ်ကာလမှာ ကုန်းပေါ် အပင်တွေ စတင်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ကုန်းနေရေနေသတ္တ‌ဝါတွေ၊ တွားသွားသတ္တဝါတွေနဲ့ အင်းဆက်ပိုးမွှားတွေ စတင်ပေါ်ပေါက်လာကြပြီး ၃ မီတာ အထိရှည်တဲ့ ရေနေ ကမ္ဘာဦး ကင်းမြီးကောက်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။

သက်ဦးကပ်နှောင်းပိုင်းမှာတော့ ငါးတွေ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။ ဒီကပ်ကို "ငါးများခေတ်" လို့ ခေါ်ပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၆၀၀ လောက်မှာ ကမ်ဗရီယန်အကြိုကာလ (pre-Cambrian) စလာပြီး ဒီကာလက နှစ်သန်းပေါင်း ၁၀၀ လောက်ကြာပါတယ်။

ဒီကာလမှာ အခွံပါတဲ့ ကျောရိုးမဲ့သတ္တဝါတွေ စပေါ်လာကြပြီး ထရိုင်လိုဗိုက် (Trilobite) လို့ခေါ်တဲ့ ပီလားကောင်တွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေက အများဆုံး ပေါ်လာခဲ့ကြပါတယ်။

တခြားသတ္တဝါတွေကတော့ ပင်လယ်ခူ၊ ရေမြှုပ်‌၊ ယောက်သွား၊ ရေမှော်တွေနဲ့ အယ်လ်ဂျီ (Algae) လို့ခေါ်တဲ့ ရေညှိတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။

ဒီကာလမှာ သတ္တဝါများများစားစားမပေါ်ပေါက်ခဲ့ပေမယ့် "သက်ရှိများခေတ်" လို့ ခေါ်ကြပါတယ်။

ပထမဦးဆုံးသက်ရှိသတ္တဝါလို့ ခန့်မှန်းခံထားရတဲ့ သက်ရှိက မိုက်ခရိုစကုပ် (အဏုမြူမှန်ပြောင်း) နဲ့ ကြည့်မှ မြင်နိုင်တဲ့ အမီးဗား Amoeba ဖြစ်ပါတယ်။

သာမာန်မျက်စိနဲ့ ကြည့်လို့မြင်နိုင်တဲ့ သတ္တဝါတွေကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၁၀၀၀ လောက်ကမှ ရေထဲမှာ စတင်ပေါ်လာပြီး အပင်တွေနဲ့ ကျောရိုးမဲ့သက်ရှိတွေဖြစ်ကြပါတယ်။

ဘူမိသမိုင်းကို ဖော်ပြတဲ့နေရာမှာ အချိန်ကာလ အပိုင်းအခြားတွေကို ကပ် (Era) ၊ ယုဂ် (Period) နဲ့ အဏုယုဂ် (Epoch) ဆိုပြီး သုံးမျိုးခွဲခြားထားပါတယ်။ ကပ်ကြီးတွေကို သက်ဦးကပ် (Palaeozoic era)၊ သက်လယ်ကပ် (Mesozoic era) နဲ့ သက်နှောင်းကပ် (Cenozoic era) ဆိုပြီး ထပ်ခွဲပါတယ်။

ကပ် (era) ကို ယုဂ်‌‌တွေ (periods)၊ ယုဂ် (period) ကို အဏုယုဂ်တွေ (epochs) တွေ အဖြစ် အဆင့်ဆင့်ထပ်မံခွဲခြားပါတယ်။

ကပ်ကြီးတွေထက် ပိုရှေးကျတဲ့ ကာလကိုတော့ ကမ်ဗရီယန်အကြိုကာလ (pre-Cambrian) လို့ ခေါ်ပါတယ်။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ ခန့်မှန်းချက်အရ ကမ္ဘာကြီးက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၄၇၀၀ ခန့်က စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ သက်ရှိတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော်ကာလတွေမှာ စတင်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။

ကမ္ဘာ့အစောဆုံးကာလကလို့ ပြောလို့ရတဲ့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ကာလက ရုပ်ကြွင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။

အဲ့ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ရေ‌ထဲမှာ ပေါက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာဦးအပင်တွေရဲ့ ရုပ်ကြွင်းတွေပါ။

ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာမြေကြီးဖြစ်တည်လာတာ ဘယ်လောက်ကြာပြီလဲ။
ဒီလောက်ကြာတဲ့ သက်တမ်းတွေကို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဘယ်လိုခွဲခြားမှတ်တမ်းတင်ထားသလဲ။
ဘူမိဗေဒပညာရှင်တွေက ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဖြစ်တည်ခဲ့ပြီးတဲ့ အချိန်ကာလအပိုင်းအခြားတွေကို ခွဲခြားဖော်ပြဖို့အတွက် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကို အထောက်အထားယူပြီး ဘူမိသမိုင်းကို ရေးဆွဲခဲ့ကြပါတယ်။
ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဆိုတာ ဟိုး အရင့်အရင် အချိန်က အသက်ရှင်လျက်ရှိနေခဲ့တဲ့ သတ္တ‌ဝါတွေနဲ့ အပင်တွေရဲ့ ရုပ်အကြွင်းအကျန်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီရုပ်အကြွင်းအကျန်တွေ အပေါ်မှာ ကျောက်လွှာတွေ တစ်ထပ်ပြီး တစ်ထပ် အချိန်ကာလကြာမြင့်စွာ ဖြစ်တည်လာတာကနေ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ဖြစ်လာတယ်လို့ အကြမ်းဖျင်း မှတ်လို့ရပါတယ်။ ဒီကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေက ဘူမိ (မြေကြီး) ရဲ့ သက်တမ်းကို ခန့်မှန်းရာမှာ အလွန်အရေးပါတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
ဘူမိဗေဒပညာရှင်တွေက ဘူမိသမိုင်းကို ပြုစုတဲ့နေရာမှာ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းတွေကိုသာမကပဲ ရေဒီယိုသတ္တိကြွနှုန်း၊ ဓာတုဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ အနည်ကျပြီးဖြစ်တဲ့ ကျောက်လွှာတွေရဲ့ ထု အထူတွေကိုပါ အထောက်အထားအဖြစ် ယူပြီးမှ ပြုစုပါတယ်။ ဒီအထောက်အထားတွေက ဘူမိသမိုင်းတစ်လျှောက် ကာလတွေရဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေတွေကိုပါ ဖော်ပြပေးပါတယ်။
ကျွန်တော်က ဒီနေ့မှာတော့ ဘူမိသမိုင်းအကြောင်းကို အကြမ်းဖျင်း ဖော်ပြပေးပါမယ်။ တစ်ပုံချင်းလိုက်ကြည့်လိုက်ကြရအောင်ပါ။
Author and Graphic Design - Udin
Reference -
သုတရတနာသိုက်၊ တတိယအကြိမ်၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ အဆင့်မြင့်ပညာဦးစီးဌာန၊ တက္ကသိုလ်ဘာသာပြန်နှင့် စာအုပ်ထုတ်ဝေရေးဌာန၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန
National Geographic Museum

O D I N's The Myths pinned «Article 1* အာရပ်-အစ္စရေး နဲ့ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခ (ပဋိပက္ခကို ဝင်ရောက်ခြင်း) * အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပဋိပက္ခ 2. အင်ကာအင်ပါယာ 3. ကမ္ဘာဖျက် ချိန်ကိုက်ဗုံးကို တီထွင်မိကြခြင်း 4. ဘူမိသမိုင်း 5. CRISPR-Cas system»

ADS 📣
Online နဲ့ ပတ်သက်နေရသူတွေအတွက် မရှိမဖြစ် ဆောင်ကိုဆောင်ထားရတဲ့ Canva ကို အသုံးပြုနည်းတွေနဲ့ function တစ်ခုချင်းစီရဲ့ အသုံးဝင်ပုံတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ PSS Telegram Channel မှာ အခမဲ့ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

CRISPR-Cas system က မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ရောဂါတွေအတွက် ကုသဆေးဖြစ်လာနေသလို မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ လက်ကိုင်ခြယ်လှယ်ခြင်းရဲ့ အတိတ်နိမိတ်လည်း ဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဒီနည်းပညာရပ်ရဲ့ အကျိုးဆက်တွေဟာ ပျော်ရွှင်မှုနဲ့အတူ စိုးရိမ်ပူပန်စရာတွေကိုလည်း ယူဆောင်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာက အခုမှ အစောပိုင်း (စမ်းသပ်ဆဲ) ကာလမှာပဲ ရှိနေပေမဲ့ အောင်မြင်တဲ့ စမ်းသပ်မှုရလဒ်တွေကို ဆက်တိုက်ရရှိနေပါတယ်။ ဘယ်အရာမဆို အကောင်း အဆိုး ဒွန်တွဲနေတဲ့အတွက် မျိုးရိုးဗီဇတစ်ခုပြောင်းလဲတာမှာ ဖြစ်ပေါ်လာမဲ့ ဆိုးကျိုးတွေလည်း ရှိနေတာကြောင့် ဒါဟာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ခေါင်းစားရမဲ့ အလုပ်လည်းဖြစ်နေပြန်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာကြီးဟာ စဉ်ဆက်မပြတ်တိုးတက်နေတာကြောင့် ဒီ CRISPR-Cas system အများပြည်သူကြားထဲကို ရောက်လာတဲ့တစ်နေ့ဟာ အရာရာပြောင်းလဲသွားမဲ့နေ့ဖြစ်ဖို့ အလားအလာရှိပါတယ်။ မျိုးရိုးဗီဇကို လိုသလို တည်းဖြတ်လာနိုင်တဲ့ ဒီနည်းပညာရပ်ကို ဘယ်လိုတာဝန်သိသိ သုံးကြမလဲဆိုတာကတော့ ကျွန်တော်တို့ပေါ်ပဲ မူတည်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီနည်းပညာရပ်ကို အများပြည်သူကြားထဲချပေးမလား ဒါမှမဟုတ် စပြီးပဲ ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ကြရတော့မှာလား...။

ဒီလိုမျိုး အကျိုးကျေးဇူးတွေ တစ်လုံးတစ်သီကြီး ရှိပေမဲ့လို့ တစ်ဖက်မှာလည်း ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ငြင်းခုံမှုတွေက အားကောင်းစွာရှိနေပြန်ပါတယ်။

CRISPR-Cas system က လူသားတွေရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇတွေကို ပြောင်းလဲနိုင်တယ်ဆိုရင် လူသားတွေရဲ့ သန္ဓေသားလောင်းတွေကိုလည်း မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ တည်းဖြတ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ထောက်ပြမှုမျိုးပါ။ "မွေးလာကတည်းက ရုပ်ရည်ချောချောလှလှလေးဖြစ်နေအောင်၊ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးကောင်းနေအောင်၊ ဘက်ပေါင်းစုံမှာတော်နေအောင် စသဖြင့် မိဘတွေအကြိုက် စရိုက်လက္ခဏာ မျိုးရိုးဗီဇတွေကို ထပ်ပေါင်း၊ တည်းဖြတ်လာမယ်ဆိုရင်" ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာပေါ်ကို ဒီထောက်ပြမှုက မူတည်ပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းရဲ့ ဦးတည်ချက်က မတူကွဲပြားတဲ့ လူတန်းစားစုံ ကမ္ဘာကြီးထဲမှာ ဒီလိုလုပ်လာခဲ့ရင် မျှတသလားဆိုတဲ့ ထပ်ပွားမေးခွန်းကို ဦးတည်ပါတယ်။ ချမ်းသာသူတွေပဲ တတ်နိုင်မဲ့ ဒီလို တည်းဖြတ်မှုမျိုးက ကမ္ဘာ့အလွှာတွေကြား မညီမျှမှုကို အဆမတန်ဖောင်းပွလာစေမှာဖြစ်ပါတယ်။

၂။ စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်
လူသားတွေ၊ သတ္တဝါတွေမှာတင်မကပဲ အပင်တွေမှာလည်း မျိုးရိုးဗီဇတွေရှိတဲ့အတွက် CRISPR-Cas system ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုဟာ စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်ကိုလည်း သက်ရောက်ပါတယ်။ အပင်တွေမှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေ၊ ကျရောက်တတ်တဲ့ ပိုးမွှားတွေနဲ့ ရေကြီးတာ၊ ရေလျှံတာ၊ မိုးခေါင်တာလိုမျိုး ရာသီဥတုတွေကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ ဒဏ်တွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ သီးနှံတွေကို ဖန်တီးဖို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေကတည်း မျိုးရိုးဗီဇပြုပြင်ပြောင်းလဲတဲ့ နည်းပညာရပ်တွေကို သုံးနေခဲ့ကြပြီးဖြစ်ပါတယ်။ မြင်သာအောင်ပြရရင် အပင်သေးသေး၊ ရက်တိုတိုနဲ့ ပြုံနေအောင်သီးတဲ့ သင်္ဘောပင်လိုမျိုးပေါ့။ ဒီလိုမျိုး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေက အစားအသောက်တွေကို ပိုမိုကြာရှည်ခံစေတာ၊ ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေတာတွေဖြစ်လာလို့ ပိုးသတ်ဆေးတွေ၊ ဓာတ်မြေဩဇာတွေ လွတ်ကင်းစေတဲ့အပြင် ထွက်နှုန်းလည်းတိုးစေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အခုလို CRISPR-Cas system နည်းပညာ ရှေ့တန်းရောက်လာချိန်မှာတော့ ဒီလိုမျိုး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ပိုမိုအောင်မြင်လာနိုင်တာကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်မှာ သက်ရောက်မှုကြီးလာပါမယ်။

၁။ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ရောဂါတွေကို ကုသတဲ့နယ်ပယ်
CRISPR-Cas system က ဆေးပညာအတွက် အရမ်းကို အလားအလာရှိတဲ့ နည်းပညာတစ်ခုပါ။ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် ဖြစ်လာရတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ တံစဉ်ဆဲလ်သွေးအားနည်းရောဂါ (sickle cell anemia) နဲ့ Cystic Fibrosis (မျိုးရိုးဗီဇအရ အကျိ၊ အချွဲ၊ အရည်တွေထုတ်ပေးတဲ့ ဂလန်းတွေ ပျက်စီးတဲ့ ရောဂါ ) တွေမှာဆိုရင် ပြောင်းလဲ ယိုယွင်းနေတဲ့အပိုင်းကို CRISPR-Cas system က ပြုပြင်ပေးနိုင်ပြီး ထာဝရပျောက်ကင်းအောင် စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခုလောလောဆယ်မှာဆိုရင် ကင်ဆာရောဂါတချို့အတွက် ကင်ဆာအကျိတ်တွေကိုကြီးထွားစေတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇတွေကို ဒီနည်းပညာရပ်နဲ့ ဖယ်ရှားဖို့ သုတေသနပြုလုပ်လျက်ပါ ရှိပါတယ်။

ဒါနဲ့ CRISPR-Cas system က ဘာတွေကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်မှာလဲ။

အကြောင်းအရင်းကတော့ Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (CRISPR-Cas system) နည်းပညာ‌ ပေါ်လာလို့ပါပဲ။ CRISPR-Cas system က နောက်ဆုံးပေါ်နည်းပညာတစ်ခုဖြစ်ပြီး မျိုးရိုးဗီဇ (genes) တွေကို ပိုပြီး လွယ်ကူစွာ တည်းဖြတ်နိုင်ပါတယ်။

CRISPR-Cas system ကို အသုံးချပြီး ဂျီနုမ်း (genome) တွေထဲမှာရှိတဲ့ မလိုချင်တဲ့ အပိုင်းတွေကို ဖြတ်တောက်နိုင်ပြီး ကိုယ်လိုချင်တဲ့ အရာတွေနဲ့ အလွယ်တကူ အစားသွင်းနိုင်အောင် ပံ့ပိုးကူညီပေးပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ DNA တွေအတွင်းမှာရှိတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇသင်္ကေတ တနည်းအားဖြင့် genetic code တွေကိုလည်း တိုက်ရိုက်ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ တစ်ချိန်က ဒီနယ်ပယ်ရပ်မှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ယူဆထားခဲ့ကြတဲ့ ကိန်းသေတွေကို လှုပ်ရှားလာစေခဲ့ပါတယ်။

မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာပညာရပ်ရဲ့ အနာဂတ်လား ဒါမှမဟုတ် ကမ္ဘာကြီးအတွက် အိပ်မက်ဆိုးလား
စာရွက်ပေါ်မှာ ရေးထားတဲ့ စာသားတွေကို ခဲတံနဲ့ ခြစ်ချတာ၊ ကော်ရက်ရှင်နဲ့ ဖျက်လိုက်တာမျိုး၊ ဗွီဒီယိုတည်းဖြတ်တာမှာ ကလစ်တွေကို Mouse လေးရွှေ့ပြီးဖြတ်လိုက်တာမျိုး၊ ကိုယ်ဖြည့်ချင်တာ ရေးချင်တာလေးတွေကို မူရင်းရှိပြီးသားမှာ ပေါင်းထည့်တာလိုမျိုး စသဖြင့် တည်းဖြတ်တဲ့နည်းပညာရပ်ကို ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှာရှိတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ (genes) တွေမှာလည်း အသုံးချလို့ရတယ်ဆိုတာ မိတ်ဆွေသိပြီးပြီလား။
တနည်းပြောရရင် ကျွန်တော်တို့ သတ္တဝါတွေ (သက်ရှိတွေ) ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက မျိုးရိုးဗီဇတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲလို့ ရလာတာကြာပါပြီ။ လူသားတွေနဲ့ တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် မစမ်းသပ်၊ အသုံးမပြုကြပေမဲ့ အခြားသော တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ အပင်တွေမှာ ပြုပြင်ပြောင်း လဲမှုတွေလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အောင်မြင်တာလည်းရှိသလို ကတ်ထူပုံးထဲ ပစ်ထည့် ချိတ်ပိတ်ခံရပြီး ဖျက်သိမ်းခဲ့ရတဲ့ ကျရှုံးမှုတွေလည်းရှိခဲ့ပါတယ်။
အခုထိလည်း သိပ္ပံနဲ့ ဆေးပညာနယ်ပယ်ရပ်မှာ မျိုးရိုးဗီဇ တည်းဖြတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေကြဆဲ၊ ချဲ့ထွင်နေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို မျိုးရိုးဗီဇတည်းဖြတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာပညာရပ် (Genetic Engineering) လို့ခေါ်ပြီး ဒီပညာရပ်ရဲ့ အအောင်မြင်ဆုံးအချိန်ကို မြင်ရလာဖို့ရှိနေပါပြီ။
ပုံတွေအောက်မှာ ဆက်လက်ဖတ်ရှုပါ။
Author - Udin
Graphic - Fox
© 2024 Udin/O D I N
#သိပ္ပံ #CRISPR #GeneticEngineering #Biotechnology #FutureOfMedicine #Bioethics

ADS 📣
Online နဲ့ ပတ်သက်နေရသူတွေအတွက် မရှိမဖြစ် ဆောင်ကိုဆောင်ထားရတဲ့ Canva ကို အသုံးပြုနည်းတွေနဲ့ function တစ်ခုချင်းစီရဲ့ အသုံးဝင်ပုံတွေကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ PSS Telegram Channel မှာ အခမဲ့ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

မိတ်ဆွေတို့ အချစ်ရေးမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဝေခွဲမရဖြစ်နေပါသလား။
အထူးသဖြင့် ကိုယ်က လူတစ်ယောက်ကို သဘောကျနေမှန်း မသေချာသလို မသဲမကွဲဖြစ်နေရင်တဲ့ သူတွေအတွက်တော့ ဒီစာဟာ အထောက်အကူ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
LiveScience ရဲ့ ဆောင်းပါးကတော့ ဒီလို ပြောပါတယ်။ ခုပြောမဲ့ လက္ခဏာတွေ ကိုယ့်ဆီမှာ ဖြစ်နေရင်တော့ သူ့ကို အမှန်တကယ် သဘောကျနေတယ်လို့ သိပ္ပံနည်းကျ ပြောလို့ရပါပြီတဲ့။ ဒါက ဦးနှောက်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပုံနဲ့ ဟော်မုန်းပြောင်းလဲမှုတွေအပေါ် မူတည်နေတာဖြစ်ပြီး အားလုံးကို အကျဉ်းချုံးအနေနဲ့ ဖော်ပြပေးပါမယ်။ ဒါ‌ဖြင့် ကိုယ့်ခံစားချက်နဲ့ ကိုယ်တောင် လင်းပိုင်လား ဝေလငါးလား မသိ‌တဲ့သူတွေ ဆက်ကြည့်လို့ ရပါပြီ။
၁။ ဦးနှောက် လုပ်ဆောင်ချက်တွေကပါ ထူးခြားလာခြင်း
တခြားသူတွေကိုဆို ဖွဲနဲ့ဆန်ကွဲဆိုပေမဲ့ သူ့အကြောင်း စိတ်ကူးယဉ်လိုက်တာနဲ့တင် စိတ်တွေ လှုပ်ရှားလာတာမျိုးပေါ့။
၂။ အဓိပ္ပာယ်တွေ စပယ်ရှယ် ရှိနေခြင်း
သူကိုယ်တိုင်တင်မကဘဲ သူနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရာအားလုံးကပါ ကိုယ့်အတွက် အဓိပ္ပာယ်ရှိနေတာမျိုး။ ဥပမာ- သူကြိုက်တဲ့ သီချင်း၊ သူ့ရဲ့ အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်။
၃။ မတရား အကောင်းမြင်ခြင်း
သူထောင့်မကျိုးတာ လုပ်နေလည်း ကိုယ့်မျက်စိထဲမှာ အဆင်ပြေနေတာမျိုး။ သူများတွေ ပြောသလိုဆို သူမှားရင်တောင် မှားပုံမှားနည်းက မှန်တယ်လို့ ထင်နေတာမျိုးပေါ့။
၄။ စိတ်အခြေအနေ မတည်မငြိမ်ဖြစ်လာခြင်း
ကိုယ့်စိတ်အ‌ခြေအနေက သူ့အပေါ် မူတည်နေတာ၊ သူ့ကြောင့်နဲ့ mood swing တွေ တအားဖြစ်လာတာမျိုး။
၅။ ဆွဲဆောင်မှုပိုင်းအရ ပိုပြီး စိတ်ဝင်တစား ရှိလာခြင်း
ဒါက အနေဝေးနေတဲ့ သူတွေအတွက် ပိုမှန်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ စိတ်က အမှန်တကယ်သာ စစ်မှန်ရင် ‌အတူရှိမနေနိုင်တာက ပိုပြီး ချစ်ခင်စိတ်ကို တိုးလာစေပါတယ်တဲ့။
၆။ စိတ်ကူးထဲမှာ နေရာယူနေခြင်း
မရည်ရွယ်ဘဲ သူ့အကြောင်းသာ သွားပြီး တွေးနေမိတာမျိုး။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က လေ့လာမှုတစ်ခုအရတော့ ရူးရူးမူးမူးသာ သဘောကျမိသွားရင် နိုးနေတဲ့ အချိန်ရဲ့ ၈၅% လောက်အထိကို သူ့ဆီကိုသာ အတွေးရောက်နေတဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
၇။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမှီသဟဲပြုလာခြင်း
ပိုင်ဆိုင်လိုစိတ်ဖြစ်လာတာ၊ မနာလိုသဝန်တိုဖြစ်လာတာ၊ သေးသေးလေးကအစ အငြင်းခံရမှာ၊ မကောင်းမြင်ခံရမှာ စိုးတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
၈။ အနာဂတ်အတွက် ပလန်တွေပါ ကောက်ချလာခြင်း
ဒါကတော့ လေထဲ တစ်ဖက်သတ် တိုက်အိမ်ဆောက်တာပေါ့။ ‌
၉။ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်တွေ တအား မြင့်လာခြင်း
စာနာစိတ်တွေ မြင့်တက်လာပြီး တစ်ဖက်သူရဲ့ နာကျင်မှုကို ကိုယ်တိုင် ဝင်ခံစားပေးဖို့နဲ့ ဘာမဆို စတေးပေးနိုင်တဲ့အထိကို အဆင်သင့်ဖြစ်လာပါတယ်တဲ့။
၁၀။ ဝါသနာတွေ၊ စိတ်ဝင်စားတဲ့အရာတွေကိုပါ ညှိနှိုင်းတက်လာခြင်း
အမှန်တကယ်သာ သဘောကျမိသွားခဲ့ရင် တစ်ဖက်သူနဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ပြီး အဆင်ပြေစေဖို့အထိ အချိန်ပေးပြီး နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကိုပါ ချိန်ညှိတက်လာတာမျိုး။ ဒါ့အပြင် တစ်ဖက်သူရဲ့ ဝါသနာနဲ့ ဦးစားပေးချက်တွေက ကိုယ်နဲ့ အမြင်မတူရင်တောင် သူ့အတွက် ပံ့ပိုးပေးလာနိုင်ပါတယ်တဲ့။
တချို့အချက်တွေကတော့ အနည်းငယ် unhealthy ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်လည်း ပြန်လည် ဆန်းစစ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဆင်ပြေကြပါစေဗျ။
ဆိုတော့ ဒီလောက်ပါပဲ။
Author - Chamo
Graphic - Fox
© 2024 Chamo / O D I N
#အချစ် #လက္ခဏာ #စိတ် #ခံစားချက် #သဘောကျ #ဆန်းစစ်

World Record for Homework

၂၀၁၉ခုနှစ်တုန်းက အိန္ဒိယနိုင်ငံက ကျောင်းသား၅၀၀ကျော်ဟာ ကျောင်းရဲ့eventတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ တစ်ရက်အတွင်းမှာပဲ assignments၁၀၀၀ကျော်နဲ့ အကြီးမားဆုံးအိမ်စာ သင်ခန်းစာကို ပြီးမြောက်ခဲ့ကြပြီး ဂင်းနစ်ကမ္ဘာ့စံချိန် တင်ခဲ့ကြပါတယ်။

အဆုံးအထိ ဖတ်ရှုပေးခဲ့ကြတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Longest Homework Assignment

၂၀၂၁တုန်းက တရုတ်နိုင်ငံက သင်္ချာဆရာတစ်ယောက်က သင်္ချာပုစ္ဆာပေါင်း၅၀,၀၀၀ကို အိမ်စာအဖြစ် ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီအဖြစ်ကြောင့် ရုတ်ရုတ်သဲသဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဆရာဖြစ်သူက စနောက်တာဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အဲ့ဒီအချိန်မှာ ကျောင်းသားတချို့က အိမ်စာတွေကို စတင်လုပ်နေခဲ့ကြပါပြီ။

The Dog Ate My Homework

ခွေးက ကျွန်တော့်အိမ်စာတွေကို စားသွားလို့ပါ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ဟာ ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံနဲ့တော့ သိပ်မရင်းနှီးလှပေမယ့် တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကျောင်းသားတွေ နှစ်ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုလာတဲ့ ဂန္တဝင်အကြောင်းပြချက်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းသားတွေက သူတို့ဆရာ ယုံသည်ဖြစ်စေ မယုံသည်ဖြစ်စေ ဒီအကြောင်းပြချက်ကို အမှန်တကယ်အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါက မဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းပြချက်ဆိုပေမယ့် သူတို့ရဲ့အိမ်စာတွေ အမှန်တကယ် ခွေးစားခံခဲ့ရတဲ့ ကံဆိုးသူမောင်ရှင်ကျောင်းသားအနည်းငယ်လည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။