UPSC - MPSC 2025 IN MARATHI

Point no. ३ गंभीरपणे वाचा. पेपर लिहिण्याचे माध्यम आत्ताच ठरवावे लागेल.

कला आणि संस्कृती (सामान्य अध्ययन पेपर I) यूपीएससी मागील वर्षांचे प्रश्न

राज्यसेवा 2025 परीक्षेचे फॉर्म लवकरच आयोगाच्या अधिकृत वेबसाइटवर उपलब्ध होऊ शकतात. त्यामुळे कृपया आपला ऐच्छिक विषय आणि उत्तरलेखनाचे माध्यम ठरवा. फॉर्म भरताना तुम्हाला याचा नमूद करावा लागेल.

Prelims Test Series Complete Schedule
Admission Link - https://rb.gy/szmyd9

Fees - ₹799/- Only

प्रश्न:
संकल्पित GDP म्हणजे काय याची व्याख्या करा आणि त्याचे निर्धारक समजावून सांगा. भारताला आपले संकल्पित GDP साध्य करण्यापासून रोखणारे घटक कोणते आहेत? (2020)

संकल्पित सकल राष्ट्रीय उत्पादन (Potential GDP)
#GS3 #Notes

HMPV म्हणजे काय?
- एचएमपीव्ही म्हणजे ह्युमन मेटापन्यूमोव्हायरस .
- चीनमध्ये HMPV प्रकरणांमध्ये वाढ होत आहे, विशेषत : 14 वर्षाखालील मुलांमध्ये.
- ब्रॉन्कायटिस आणि न्यूमोनिया सारख्या संभाव्य गुंतागुंतांसह, खोकला, ताप आणि श्वास लागणे या लक्षणांचा समावेश होतो.
-यूएस, कॅनडा आणि युरोपमध्ये 2011-12 मध्ये एचएमपीव्हीची प्रकरणे नोंदवली गेली होती.
- विशेष औषधांची गरज नाही कारण याच्या विरोधात कोणतीही अँटीव्हायरल औषधे नाहीत.
- HMPV मुळे सर्व वयोगटातील लोकांमध्ये वरच्या आणि खालच्या श्वसनाचे रोग होऊ शकतात, विशेषत: लहान मुले, वृद्ध प्रौढ आणि कमकुवत रोगप्रतिकारक शक्ती असलेल्या लोकांमध्ये.

🌟 मुख्य परीक्षा मार्गदर्शन कार्यक्रम (Mains Mentorship Programme)
🌞 MPSC 2025 (नागरी सेवा परीक्षा, २०२५)

📌 हा कार्यक्रम केवळ मुख्य परीक्षेसाठी मार्गदर्शन देणारा आहे; नियमित बॅच नाही!

🔴 कार्यक्रमाची वैशिष्ट्ये:
1️⃣ स्पष्ट दिशा व नियोजन:
नवीन अभ्यासक्रमाच्या गोंधळात निश्चित कालावधीमध्ये अभ्यासाचे योग्य नियोजन कसे करावे, यासाठी मार्गदर्शन.

2️⃣ दररोजचे उत्तरलेखन मूल्यमापन:
वैयक्तिक उत्तरलेखन तपासणीसह लेखन कौशल्याचा सातत्यपूर्ण विकास.

3️⃣ अभ्यासाचे धोरण:
मुख्य परीक्षेसाठी योग्य रणनीती व अभ्यासाचा दृष्टीकोन तयार करणे.

4️⃣ वेळ व्यवस्थापन:
परीक्षेच्या तयारीत वेळेचा योग्य उपयोग कसा करावा याबाबत मार्गदर्शन.

5️⃣ टेस्ट सिरीज:
मुख्य परीक्षेच्या स्वरूपावर आधारित दररोज व साप्ताहिक चाचणी मालिकांचा समावेश.

6️⃣ अनुभवी मार्गदर्शन:
तज्ज्ञ शिक्षक व यशस्वी अधिकाऱ्यांकडून परीक्षेच्या प्रत्येक टप्प्यावर सहकार्य.

7️⃣ साप्ताहिक एक व्याख्यान:
मार्गदर्शन व शंका निरसनासाठी प्रत्येक आठवड्यात एक व्याख्यान.

📌 माध्यम: मराठी

🔸 हे सत्र फक्त गंभीरपणे तयारी करणाऱ्या समर्पित विद्यार्थ्यांसाठी आहे.
🔸 हे OFFLINE व ONLINE स्वरूपात उपलब्ध आहे.

📞 अधिक माहितीसाठी: 7827779142

जर मराठी माध्यमातून उत्तरे लिहिणार असाल, तर भाषेवर प्रभुत्व असायलाच हवे. यासाठी खालील काही बाबी लक्षात ठेवा:

1) व्याकरणाची अचूकता: ह्रस्व-दीर्घ, अनुस्वार, विसर्ग यांसारख्या नियमांमध्ये चूक होऊ नये. वाक्यरचना स्पष्ट आणि गोंधळविरहित ठेवा.
शुद्ध शब्दांचा वापर:

2) मराठीत उपलब्ध असलेल्या शब्दांना प्राधान्य द्या. जसे की "data" साठी "विदा", "whistleblower" साठी "गुप्त माहिती देणारा" किंवा "संदेशवाहक" असे शब्द वापरता येतील. इंग्रजी किंवा इतर भाषांमधील शब्दांचा मराठी पर्याय न सापडल्यास, मराठीकरण केलेल्या शब्दांचा वापर करा.

3) संदेशाची स्पष्टता: वाक्यरचना सुलभ आणि समजण्यास सोपी ठेवा.
भाषेतील सौंदर्य टिकवून ठेवत, माहिती प्रभावी पद्धतीने मांडण्याचा प्रयत्न करा.

4) इंग्रजी शब्द टाळण्यासाठी शक्य तेथे पारंपरिक मराठी शब्दांचा शोध घ्या. "technology" साठी "तंत्रज्ञान," "communication" साठी "संचार" असे पर्याय वापरा.

5) अनुवादाऐवजी भावार्थ केंद्रित लेखन: फक्त शब्दांचे भाषांतर न करता त्याचा भावार्थ योग्य पद्धतीने मांडण्याचा प्रयत्न करा.

वाचकांना उत्तर समजणे सोपे जाईल अशा रीतीने शब्द निवडा.
आवश्यक तेथे उदाहरणांचा वापर करा.

नवीन वर्षाच्या शुभेच्छा, यूपीएससी स्पर्धकांनो!

या वर्षी रोज थोडं थोडं पुढे जा, मेहनतीवर विश्वास ठेवा, आणि कधीच हार मानू नका. यश तुमच्याच वाटेवर आहे.

२०२५ तुमचं स्वप्न पूर्ण होण्याचं वर्ष ठरू दे! शुभेच्छा! 🎉

https://youtu.be/05EInQhq66o?si=vOGA-bpvMuLpaJ3D

Mentorship program साठी तुमच्या सर्वांच्या उत्स्फूर्त प्रतिसादासाठी खूप खूप धन्यवाद.🙏🙏
तुमच्यापैकी अनेकांनी संपर्क साधला. लवकरच मी कार्यक्रमाची तपशीलवार माहिती तुमच्याशी शेअर करेन.

@dr_gjsontake

मी राज्यसेवा मुख्य परीक्षा २०२५ साठी मेंटॉरशिप सुरू करत आहे. इच्छुक विद्यार्थ्यांनी आपले नाव, संपर्क क्रमांक आणि पर्यायी विषय @dr_gjsontake येथे पाठवावे.

प्रवेश मर्यादित असतील.

उत्तरलेखनाचे माध्यम निवडण्याबाबत :

१. सहजता: ज्या भाषेत विचार स्पष्टपणे मांडता येतील, ती भाषा निवडा.
२. पूर्व अनुभव: शैक्षणिक किंवा स्पर्धा परीक्षांचा अनुभव असलेल्या भाषेला प्राधान्य द्या.
३. साहित्य उपलब्धता: निवडलेल्या भाषेत पुरेसे अभ्यास साहित्य व मार्गदर्शन उपलब्ध आहे याची खात्री करा.

भाषेपेक्षा स्पष्टता आणि गुणवत्ता महत्त्वाची आहे!

@dr_gjsontake

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी तत्त्वज्ञान (Philosophy) #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे
🟢 फायदे:

👉 सुलभ व विशिष्ट प्रश्न:
तत्त्वज्ञान विषयातील प्रश्न अधिक सरळ आणि विचारसरणीवर आधारित असतात. संकल्पना स्पष्ट असल्यास उत्तरे प्रभावीपणे मांडता येतात.

👉 लहान व व्यवस्थापनास सोपा अभ्यासक्रम:
तत्त्वज्ञानाचा अभ्यासक्रम तुलनेने लहान असून, कमीत कमी वेळेत तयारी करता येते.

👉 निबंध आणि नीतिशास्त्रात ओव्हरलॅप:
GS-IV (नैतिकता) आणि निबंध पेपरसाठी तत्त्वज्ञान उपयुक्त ठरते, कारण नैतिकता आणि तात्त्विक विचारांची सखोल समज मिळते.

👉 विचारांची स्पष्टता:
तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास केल्यामुळे विचारांमध्ये स्पष्टता, तार्किकता, आणि विश्लेषणात्मक दृष्टिकोन विकसित होतो, ज्याचा फायदा अन्य विषयांमध्येही होतो.

👉 संपूर्ण शून्य पार्श्वभूमी असतानाही सोपा:
तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास सुरू करण्यासाठी कोणतीही विशेष पार्श्वभूमी आवश्यक नाही. सर्वांनाच सुरुवातीपासून शिकता येते.

🔴 तोटे:

👉 सिद्धांतांचा सखोल अभ्यास आवश्यक:
तत्त्वज्ञानातील प्राचीन आणि आधुनिक विचारवंतांचे सिद्धांत समजणे आणि त्यांचे विश्लेषण करणे वेळखाऊ आणि गुंतागुंतीचे असू शकते.

👉 स्पष्ट उत्तर लेखन आवश्यक:
तत्त्वज्ञान विषयात सरळ व साध्या भाषेत उत्तर लिहिण्याची गरज असते. तात्त्विक उत्तर मांडताना स्पष्टता राखणे कठीण होऊ शकते.

👉 मर्यादित स्रोत व मार्गदर्शन:
तत्त्वज्ञानासाठी दर्जेदार मार्गदर्शक पुस्तके व नोट्स मर्यादित प्रमाणात उपलब्ध आहेत.

👉 वास्तविक उदाहरणांचा अभाव:
तत्त्वज्ञानातील उत्तरांमध्ये प्रत्यक्ष उदाहरणे किंवा व्यावहारिक दृष्टीकोनाचा अभाव असल्यास उत्तरांना तीव्रता येत नाही.

🟢 कोण निवडावे?

ज्यांना तात्त्विक विचार करण्याची आवड आहे किंवा अभ्यासक्रम छोटा आणि व्यवस्थापित करण्यास सोपा हवा आहे.
ज्यांना नैतिकता, निबंध, आणि GS-IV च्या तयारीसाठी ओव्हरलॅप आवश्यक आहे.
ज्यांना लेखनकौशल्ये सुधारण्याची आणि विचारांमध्ये तार्किक स्पष्टता आणण्याची इच्छा आहे.
टीप: तत्त्वज्ञान निवडण्यापूर्वी अभ्यासक्रम समजून घेऊन, उत्तम नोट्स मिळवून, आणि वेळेचे योग्य नियोजन करून तयारी करा. आपल्या आवडीनुसार आणि गरजेनुसार निर्णय घ्या! ✨

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी मानवशास्त्र (Anthropology) #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे

🟢 फायदे:

👉 गुण मिळवण्याची क्षमता:
मानवशास्त्रातील प्रश्न विशिष्ट आणि सरळ असतात. आकृत्या, चार्ट्स, आणि डायग्राम्सचा योग्य वापर केल्यास चांगले गुण मिळण्याची शक्यता अधिक असते.

👉 लहान आणि सुसंगत अभ्यासक्रम:
इतर विषयांच्या तुलनेत मानवशास्त्राचा अभ्यासक्रम तुलनेने कमी आणि व्यवस्थापित करण्यास सोपा आहे.

👉 शास्त्रीय दृष्टिकोन:
शास्त्राच्या पद्धतीने अभ्यास असल्यामुळे विज्ञान पार्श्वभूमी असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी हा विषय सोपा वाटतो.

👉 तत्काल उपयुक्तता:
मानव उत्क्रांती, सांस्कृतिक विकास, आदिवासी जीवन, आणि मानववंशविज्ञान यांसारख्या विषयांमुळे विविध परीक्षांमध्येही उपयुक्त ठरतो.

👉 सामान्य अध्ययनाशी ओव्हरलॅप:
GS-I मधील आदिवासी समस्या, सांस्कृतिक वारसा आणि GS-II मधील आदिवासी धोरण यांसारख्या विषयांशी ओव्हरलॅप होतो.

🔴 तोटे:

👉 तांत्रिक भाग आव्हानात्मक:
मानव उत्क्रांती, आनुवंशिकी, आणि जैविक मानवशास्त्र यांसारखे भाग विज्ञान पार्श्वभूमी नसलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी अवघड वाटू शकतात.

👉 मर्यादित संसाधने:
मानवशास्त्रासाठी दर्जेदार पुस्तके आणि मार्गदर्शन मर्यादित प्रमाणात उपलब्ध आहे.

👉 स्पर्धा कमी पण प्रभावी लेखन आवश्यक:
उत्तरे सरळ असली तरी प्रभावी आणि सखोल विश्लेषण करण्याची अपेक्षा असते.

👉 प्रश्नांचा व्यावहारिक दृष्टिकोन:
मानवशास्त्रातील सिद्धांत सध्याच्या सामाजिक समस्यांशी जोडण्याचे कौशल्य लागते.

🟢 कोण निवडावे?

विज्ञान पार्श्वभूमी असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी मानवशास्त्र सोपा आणि गुणप्रदायक ठरतो.
ज्यांना आदिवासी आणि सांस्कृतिक जीवन समजून घेण्यात रस आहे त्यांच्यासाठी हा विषय योग्य आहे.
मात्र, अभ्यासक्रमाचा योग्य समतोल साधून, सखोल सराव आणि पुरेशी संसाधने मिळवणे आवश्यक आहे. आपल्या आवडीनुसार आणि तयारीच्या पद्धतीनुसार निवड करा!

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी राज्यशास्त्र आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध (PSIR) #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे

🟢 फायदे:

👉 GS पेपर्ससोबत मोठा ओव्हरलॅप:
PSIR चा GS-II (राजकीय व्यवस्था, आंतरराष्ट्रीय संबंध) आणि निबंधाशी मोठा ओव्हरलॅप होतो, ज्यामुळे तयारीसाठी अतिरिक्त वेळ वाचतो.

👉 सध्याच्या घडामोडींशी जोडलेला:
आंतरराष्ट्रीय संबंध, भारताची परराष्ट्र नीती, संविधान यांसारख्या विषयांचे सध्याच्या घडामोडींशी थेट संबंध आहे.

👉 गुण मिळवण्याची क्षमता:
उत्तरांमध्ये विचारसरणी, तर्कशुद्धता आणि उदाहरणांचा समावेश केल्यास चांगले गुण मिळवता येतात.

👉 प्रशासकीय सेवेसाठी उपयुक्त:
संविधान, कायदे, राजकीय विचारसरणी यांचा अभ्यास प्रशासकीय सेवेसाठी उपयोगी ठरतो.

👉 संपूर्ण कव्हरेज:
राजकीय तत्त्वज्ञान, विचारसरणी आणि आंतरराष्ट्रीय घडामोडी यांचा सखोल अभ्यास केल्यास विषय आकर्षक बनतो.

🔴 तोटे:

👉 सैद्धांतिक भाग अवघड:
थॉमस हॉब्स, जॉन लॉक, कार्ल मार्क्स यांसारख्या विचारवंतांची तत्त्वे आणि सिद्धांत समजून घेण्यासाठी वेळ लागतो.

👉 उत्तरलेखन कौशल्य आवश्यक:
गुण मिळवण्यासाठी उत्तर सखोल, विश्लेषणात्मक आणि उदाहरणांनी युक्त असावे लागते.

👉 विस्तृत अभ्यास:
PSIR च्या अभ्यासक्रमाचा विस्तार जास्त असल्याने वेळखाऊ ठरतो.

👉 स्पर्धा जास्त:
PSIR हा लोकप्रिय विषय असल्याने तुलनेने जास्त स्पर्धा असते.

🟢 कोण निवडावे?

जर तुम्हाला भारतीय राज्यघटना, राजकारण, आंतरराष्ट्रीय घडामोडी समजून घेण्यात रस असेल तर PSIR हा उत्तम पर्याय आहे.
GS-II आणि निबंधासाठी फायदा घ्यायचा असेल तर हा विषय योग्य ठरतो.
मात्र, सतत सखोल अभ्यास, उत्तरलेखन कौशल्य आणि सध्याच्या घडामोडींवरील नजर ठेवणे आवश्यक आहे. आपल्या आवडीनुसार आणि तयारीच्या पातळीचा विचार करूनच निवड करा!

Follow @mpscsupersimplified

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी भूगोल (Geography) #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे

🟢 फायदे:

👉 गुण मिळवण्याची क्षमता:
भूगोल हा विज्ञानाचा अभ्यास असल्याने उत्तरांमध्ये अचूकता आणि स्पष्टता आणता येते, ज्यामुळे चांगले गुण मिळण्याची शक्यता असते.

👉 सामान्य अध्ययनाशी जुळणारे:
भूगोलचा GS-I (जैवविविधता, पर्यावरण), GS-III (कृषी, पाणी व्यवस्थापन) आणि निबंधाशी मोठा ओव्हरलॅप होतो.

👉 तर्कशुद्ध आणि समजण्याजोगा:
नकाशे, आकृत्या आणि आरेखांचा वापर करून विषय सोपा आणि प्रभावीपणे मांडता येतो.

👉 वर्तमानकाळातील उपयुक्तता:
वाढते शहरीकरण, हवामान बदल, नैसर्गिक आपत्ती यांसारख्या सध्याच्या घडामोडींशी विषय जोडलेला आहे.

👉 संसाधनांची उपलब्धता:
उत्तम पुस्तके, नोट्स, मार्गदर्शन वर्ग आणि सुलभ नकाशा साहित्य सहज उपलब्ध आहे.

🔴 तोटे:

👉 स्पर्धा आणि सखोलता:
सर्वांगीण सखोल अभ्यासाची आवश्यकता असल्याने वेळखाऊ ठरतो.

👉 स्मरणशक्तीची गरज:
जवळपास सर्व भौगोलिक बाबींचे तपशीलवार स्मरण ठेवावे लागते, उदा. पर्वत, नद्या, हवामान क्षेत्र.

👉 नकाशा कौशल्य:
उत्तरांमध्ये नेमकेपणा आणण्यासाठी नकाशे काढण्याचा सराव आवश्यक असतो.

👉 सैद्धांतिक व तांत्रिक भाग:
मानव भूगोलातील काही संकल्पना आणि सैद्धांतिक भाग अवघड वाटू शकतो.

🟢 कोण निवडावे?

जर तुम्हाला नकाशे काढणे, तर्कशुद्ध विषय आवडत असेल, तर भूगोल उत्तम पर्याय ठरतो.
GS पेपर आणि निबंधात ओव्हरलॅपचा फायदा घ्यायचा असेल तर भूगोल हा पर्याय उपयुक्त आहे.
मात्र, सतत अभ्यास, नकाशा सराव आणि सखोल समजून घेण्यासाठी मेहनत आवश्यक आहे. आपली आवड, क्षमता आणि वेळेचा विचार करूनच निवड करा!

Follow @mpscsupersimplified

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी इतिहास #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे

🟢फायदे:

👉सामान्य अध्ययनाशी जुळणारे:
इतिहासाचा मोठा भाग GS-I (भारतीय वारसा, जागतिक इतिहास) आणि निबंधासाठी उपयोगी ठरतो.

👉कथा स्वरूपातील विषय:
ऐतिहासिक घटना आणि कालखंड समजणे तुलनेने सोपे, कारण ते कथा स्वरूपात असतात.

👉अधिकाधिक स्रोत उपलब्ध:
भरपूर दर्जेदार संदर्भ पुस्तके, मार्गदर्शन आणि नोट्स उपलब्ध.

👉पूर्वपरीक्षेसाठी उपयुक्त:
प्राचीन, मध्यकालीन व आधुनिक इतिहास, तसेच कला आणि संस्कृती यामुळे पूर्वपरीक्षेतही फायदा होतो.

👉उत्तम गुण मिळवण्याची संधी:
उत्तरांमध्ये अधिक डेटा, उदाहरणे आणि विश्लेषण दिल्यास चांगले गुण मिळतात.

🔴तोटे:
👉मोठ्या अभ्यासक्रमाचा भार:
इतिहासाचा अभ्यासक्रम प्रचंड मोठा आहे, त्यामुळे सातत्याने वेळ द्यावा लागतो.

👉स्पर्धा जास्त:
हा एक लोकप्रिय पर्याय असल्याने अधिक तयारी करावी लागते.

👉फक्त डेटा पुरेसा नाही:
उत्तम गुण मिळवण्यासाठी विश्लेषणात्मक दृष्टिकोन आवश्यक आहे.

👉सध्याच्या घडामोडींपासून अंतर:
काही भाग सध्याच्या घटनांशी थेट संबंधित नसतो.

👉लिहिण्याची शैली महत्त्वाची:
सखोल, स्पष्ट आणि कालसुसंगत उत्तरलेखनाची आवश्यकता असते.

🟢कोण निवडावे?
इतिहासाबद्दल आवड असणारे आणि विस्तृत वाचनासाठी वेळ देऊ शकणारे विद्यार्थी हा पर्याय निवडू शकतात.
GS-I, निबंध आणि मुलाखतीसाठी जास्तीत जास्त फायदा घेऊ इच्छिणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी इतिहास उपयुक्त.
इतिहास हा गूढ घटनांपासून ते आधुनिक परिवर्तनापर्यंत अनेक पैलूंचा समावेश करणारा विषय आहे. तुम्ही जर वेळ द्यायला आणि सखोल अभ्यास करायला तयार असाल, तर हा पर्याय यशस्वी ठरू शकतो.

राज्यसेवा मुख्य परीक्षेसाठी समाजशास्त्र #optional निवडण्याचे फायदे आणि तोटे

🟢फायदे:
👉गुण मिळवण्याची क्षमता:
प्रश्न सोपे आणि थेट असल्याने चांगले गुण मिळू शकतात.

👉सामान्य अध्ययनाशी जुळणारे:
समाज, सामाजिक न्याय, शासकीय धोरणे यांसारख्या GS च्या विषयांशी चांगले जुळते.

👉सोपे आणि समजण्याजोगे:
कोणत्याही शैक्षणिक पार्श्वभूमीची गरज नाही; विषय दैनंदिन जीवनाशी संबंधित आहे.

👉सध्याच्या घडामोडींसोबत जोडलेले:
जात, लिंग समानता, नागरीकरण यांसारखे विषय वर्तमानकाळात महत्त्वाचे ठरतात.

👉उपलब्ध संसाधने:
भरपूर पुस्तकं, मार्गदर्शन आणि नोट्स सहज उपलब्ध.

🔴तोटे:

👉स्पर्धा जास्त:
लोकप्रिय पर्याय असल्यामुळे तुलनेने जास्त स्पर्धा.

👉सैद्धांतिक भाग कठीण:
कार्ल मार्क्स, इमाइल डर्कहाईम यांसारख्या विचारवंतांचे सिद्धांत समजून घेणे आव्हानात्मक असते.

👉उत्तरलेखन कौशल्य आवश्यक:
विचारशील, सखोल आणि उदाहरणांसह उत्तर लिहिणे महत्त्वाचे.

👉प्रश्नांचा व्यावहारिक दृष्टिकोन:
सैद्धांतिक मुद्दे सध्याच्या समस्यांशी जोडण्याची अपेक्षा असते.

🟢कोण निवडावे?
समाज, संस्कृती समजून घेण्यात रुची असेल तर हा विषय चांगला पर्याय ठरू शकतो.
GS आणि निबंधात ओव्हरलॅपचा फायदा मिळवायचा असेल तर निवड फायदेशीर.
समाजशास्त्र हा विषय सोपा वाटत असला तरी त्यात सातत्य आणि सखोलता आवश्यक आहे. आपले कौशल्य आणि आवड लक्षात घेऊनच निवड करा!

राज्यसेवा 2025 मुख्य परीक्षेसाठी यूपीएससीच्या मागील प्रश्नांचा कसा वापर कराल?

यूपीएससी प्रश्नांचा अभ्यास राज्यसेवा परीक्षेसाठी अतिशय फायदेशीर ठरतो. सोप्या उदाहरणासह याचा उपयोग कसा करायचा ते पाहूया:

1. विषय समजून घेणे
यूपीएससी प्रश्न (GS II):
"Explain the importance of Right to Education in achieving social equality."

राज्यसेवा प्रश्न (GS II):
"शिक्षणाचा हक्क सामाजिक समानता साध्य करण्यात कसा महत्त्वाचा आहे?"

👉 काय शिकाल?

प्रश्नाचे स्वरूप आणि कशा प्रकारे शिक्षणाचा हक्क सामाजिक विकासाशी जोडायचा ते समजेल.
राज्यसेवेच्या उत्तरात महाराष्ट्रातील योजनांचा समावेश करा, उदा. माझी शाळा, झोपडपट्टी शिक्षण योजना.
2. महाराष्ट्राचा संदर्भ जोडणे
यूपीएससीसाठी तयार केलेल्या मुद्द्यांमध्ये महाराष्ट्रातील डेटा, योजना किंवा उदाहरणे द्या.
उदा.:

शिक्षण हक्काने शाळांमध्ये प्रवेश वाढला.
महाराष्ट्रात माझी कन्या भाग्यश्री योजना मुलींच्या शिक्षणासाठी प्रभावी ठरली आहे.
3. सरावासाठी प्रश्न लिहा
UPSC आणि राज्यसेवा दोन्ही परीक्षांमध्ये विचारले जाणारे प्रश्न सामान्य असतात. उदाहरणार्थ:
प्रश्न: "महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी उपाययोजना काय असाव्यात?"

यूपीएससीसाठी उत्तर लिहिताना राष्ट्रीय स्तरावरील योजनांचा उल्लेख करा (उदा. सुकन्या समृद्धी योजना).
राज्यसेवेच्या उत्तरात महाराष्ट्रातील योजना लिहा (उदा. उज्ज्वला योजना व तिथी भोजन योजना).
4. सोप्या विषयांपासून सुरुवात करा
यूपीएससी प्रश्न: "Climate change and its impact on agriculture."
राज्यसेवा प्रश्न: "महाराष्ट्रातील हवामान बदलाचा शेतीवर होणारा परिणाम."
👉 यूपीएससी उत्तरातून हवामान बदलाचे शास्त्रीय कारणे समजतील. राज्यसेवेच्या उत्तरात तुमच्या प्रदेशातील पिकांच्या प्रभावाचा उल्लेख करा (उदा. कोरडवाहू पिके, दुष्काळ).

निष्कर्ष:
यूपीएससीच्या मागील प्रश्नांचा अभ्यास करून तुम्ही प्रश्नांचा सराव करू शकता आणि महाराष्ट्राच्या संदर्भात उत्तरे तयार करू शकता. यामुळे राज्यसेवा मुख्य परीक्षेची तयारी अधिक प्रभावी होईल!

सोपे पाऊल: यूपीएससी प्रश्नपत्रिका डाउनलोड करा, राज्यसेवेशी संबंधित मुद्दे जोडून उत्तर लिहिण्याचा सराव करा!

राज्यसेवा मुख्य परीक्षा स्वरूप 2025

( समाज शास्त्र या पर्यायी विषयासाठी नोट्स)

#sociology #notes

इतिहास पर्यायी विषयासाठी नोट्स

#History #Optional

For complete schedule - CHECK THIS LINK

🚀 Starting 08 December 2024
📚 25 Full-Length Tests
🖥️ MODE: OFFLINE (📍Pune) & ONLINE 🌐
✅ Practice: 2500+ 🔥 Questions

Helpline - 7827779142 / @dr_gjsontake

Admission Link - https://upscsupersimplified.classx.co.in/new-courses/43-upsc-cse-prelims-2025-test-series

UPDATE -

मी upsc मागील वर्षाच्या प्रश्नाचे पीडीएफचे भाषांतर लवकरच पोस्ट करणे सुरू करेन.

तसेच तयारीसाठी कोणाला मदत हवी असल्यास आमच्या ऑफलाइन केंद्राला भेट देऊ शकता. भेट देण्यापूर्वी 7827779142 वर कॉल करा 👉

https://maps.app.goo.gl/Yk6eVfMFaUnaYTv6A

🎲 Quiz 'Non - Constitutional Bodies (Polity)'
🖊 5 questions · ⏱ 30 sec

नॅशनल ॲक्शन फॉर मेकॅनाइज्ड सॅनिटेशन इको-सिस्टम (NAMASTE).

मॅन्युअल स्कॅव्हेंजर्सच्या पुनर्वसनासाठी स्वयंरोजगार योजना (SRMS) आर्थिक वर्ष 2023-24 मध्ये सुधारित करण्यात आली आहे.

NAMASTE (MoSJE)+ (MoHUA) +NSKFDC चा संयुक्त उपक्रम अंमलबजावणी करणारी संस्था आहे.

NAMASTE चे प्राथमिक लक्ष्य हे गटार आणि सेप्टिक टँक स्वच्छता कामगार (SSWs) हे धोकादायक साफसफाईच्या कामांमध्ये गुंतलेले आहे आणि थेट मानवी विष्ठेशी संबंधित आहे. SRMS अंतर्गत हाताने सफाई कामगारांच्या पुनर्वसनासाठी हस्तक्षेप NAMASTE अंतर्गत सुरू राहतील.

#schemes

बौद्धिक संपदा (IP) म्हणजे आविष्कार, औद्योगिक रचना, साहित्यिक/कलात्मक कामे आणि व्यापारात वापरल्या जाणाऱ्या प्रतीकांसारख्या मनाच्या निर्मितीचा संदर्भ देते. आयपी अधिकार निर्मात्यांना त्यांच्या कामांच्या व्यावसायिक वापरातून, वैधानिक कायद्यांद्वारे शासित केलेले विशेष फायदे देतात.

भारतातील आयपी अधिकारांचे प्रकार:
पेटंट: आविष्कारांचे विशेष अधिकार (उदा. नवीन औषध सूत्र).
कॉपीराइट: साहित्यिक/कलात्मक कामांचे (उदा. पुस्तके, चित्रपट) संरक्षण करते.
ट्रेडमार्क: वस्तू/सेवांसाठी विशिष्ट चिन्हे (उदा. टाटा सारखे लोगो).
भौगोलिक संकेत (GIs): प्रदेशांशी जोडलेल्या उत्पादनांचे संरक्षण करते (उदा. दार्जिलिंग चहा).
इंडस्ट्रियल डिझाईन्स: शोभेच्या डिझाईन्सचे संरक्षण करते (उदा. अद्वितीय कार डिझाइन).
व्यापार रहस्ये: गोपनीय व्यवसाय माहिती (उदा. कोका-कोला रेसिपी).
WIPO बद्दल:
जागतिक बौद्धिक संपदा संघटना (HQ: Geneva, Switzerland), 1967 मध्ये स्थापन झालेली UN एजन्सी, जागतिक IP अधिकारांना प्रोत्साहन देते. त्यात भारतासह १९३ सदस्य आहेत.

For more details -7827779142

Fees - ₹499/- (Limited Period)

MAINS साठी GS 1 कसे तयार करावे? 📝🌟

👉GS 1 पेपर हा भारतीय वारसा, इतिहास, भूगोल आणि समाजशास्त्र यावर आधारित आहे. हा पेपर विस्तृत असला तरी योग्य तयारीने चांगले गुण मिळवता येऊ शकतात. 💡✅


मुख्य विषय आणि तयारीची रणनीती

👉इतिहास: 📜
कला आणि संस्कृती: NCERT आणि CCRT चा अभ्यास करा. स्थापत्यकला, चित्रकला, नृत्यप्रकार, सण यावर लक्ष केंद्रित करा. 🎨🕺

आधुनिक इतिहास: स्वातंत्र्य संग्रामाचे सविस्तर अध्ययन करा (स्पेक्ट्रम पुस्तकाचा वापर उपयुक्त ठरेल). 🇮🇳

जागतिक इतिहास: औद्योगिक क्रांती, जागतिक युद्धे, वसाहतवाद यांचे तत्त्वज्ञान समजून घ्या (नॉर्मन लो पुस्तक वापरा). 🌍⚔️

👉समाजशास्त्र: 🏘️
समाजातील समस्या जसे की विविधता, महिला प्रश्न, जातीयवाद, दारिद्र्य यांचा अभ्यास करा. उत्तरात ताज्या उदाहरणांचा समावेश करा. 👩‍👩‍👦‍👦💪
NCERT समाजशास्त्र आणि NITI आयोगाच्या अहवालांचा वापर करून अद्ययावत डेटा सादर करा. 📊📘

👉भूगोल: 🌋🗺️
भौतिक भूगोल (हवामान, नद्यांचे प्रकार) आणि मानवी भूगोल (लोकसंख्या, शहरीकरण) यावर लक्ष केंद्रित करा.
NCERT आणि GC Leong पुस्तक वापरा. नकाशांचा वापर करून विषय अधिक चांगला लक्षात ठेवा. 🌧️🏞️
सामान्य टिप्स:

👉चालू घडामोडी: स्थिर विषयांशी संबंधित सध्याचे मुद्दे जोडा (उदा. सांस्कृतिक वारसा जतन करण्यासाठीचे प्रयत्न). 📰✨

👉उत्तरलेखन सराव: उत्तरात प्रभावी प्रस्तावना, मुख्य मुद्दे आणि निष्कर्ष असावा. डायग्राम आणि फ्लोचार्टचा उपयोग करा. 📖📈

👉मागील वर्षांचे प्रश्न: वारंवार विचारले जाणारे विषय ओळखा आणि त्याला प्राधान्य द्या. 🔍✔️

सतत अभ्यास आणि बहुआयामी दृष्टिकोन ठेवून GS 1 हा पेपर चांगल्या गुणांसाठी सोपा ठरू शकतो! 💯🎯

@dr_gjsontake

🌍 पर्यावरणीय नियमांबद्दल थोडक्यात 🌱

🦢 रामसर अधिवेशन
• पाणथळ प्रदेशावरील अधिवेशन.
• रामसर, इराण येथे दत्तक घेतले (1971).
• 1975 पासून लागू.

♻️ स्टॉकहोम अधिवेशन
• फोकस: पर्सिस्टंट ऑर्गेनिक प्रदूषक (POPs).
• जिनिव्हा, स्वित्झर्लंड (2001) मध्ये दत्तक घेतले.
• 2004 पासून लागू.

🐅 CITES
• लुप्तप्राय प्रजातींमधील आंतरराष्ट्रीय व्यापार नियंत्रित करते.
• 1963 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1975 पासून लागू.

🌿 जैविक विविधतेवरील अधिवेशन (CBD)
• फोकस: जैविक विविधतेचे संरक्षण.
• 1992 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1993 पासून लागू.

🦜 बॉन अधिवेशन
• वन्य प्राण्यांच्या स्थलांतरित प्रजातींचे संरक्षण.
• 1979 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1983 पासून लागू.

☁️ व्हिएन्ना अधिवेशन
• ओझोन थराचे संरक्षण.
• 1985 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1988 पासून लागू.

🌀 मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल
• फोकस: ओझोन थर कमी करणारे पदार्थ.
• 1987 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1989 पासून लागू.

🌍 क्योटो प्रोटोकॉल
• हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी.
• 1997 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2005 पासून लागू.

🌡️ UNFCCC
• हवामान बदल (GHG उत्सर्जन) चा सामना करण्यासाठी कृती नियंत्रित करते.
• 1992 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1994 पासून लागू.

🏞️ रिओ समिट
• पर्यावरण आणि विकासावर संयुक्त राष्ट्र परिषद.
• रिओ दि जानेरो, ब्राझील येथे आयोजित (1992).

🏜️ UNCCD
• वाळवंटीकरणाचा सामना करण्यासाठी अधिवेशन.
• 1994 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1996 पासून लागू.

⚠️ बेसल अधिवेशन
• फोकस: घातक कचऱ्याची हालचाल आणि विल्हेवाटीवर नियंत्रण.
• 1989 मध्ये दत्तक घेतले.
• 1992 पासून लागू.

🧬 कार्टाजेना प्रोटोकॉल
• फोकस: जैवसुरक्षा (CBD).
• 2000 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2003 पासून लागू.

🌳 UN-REDD
• जंगलतोड आणि ऱ्हास पासून उत्सर्जन कमी करणे.
• 2008 मध्ये तयार केले.

🔬 नागोया प्रोटोकॉल
• अनुवांशिक संसाधनांमध्ये प्रवेश (CBD).
• 2010 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2014 पासून लागू.

🌏 COP24
• पक्षांची २४ वी परिषद (UNFCCC).
• 2018 मध्ये आयोजित.

🌍 COP21
• पक्षांची 21 वी परिषद (UNFCCC).
• 2015 मध्ये आयोजित.

🌐 किगाली करार
• मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉलमध्ये सुधारणा.
• 2016 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2019 पासून लागू.

⚡ मिनामाता अधिवेशन
• बुध ग्रहाच्या प्रतिकूल परिणामांपासून संरक्षण.
• 2013 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2017 पासून लागू.

☠️ रॉटरडॅम अधिवेशन
• फोकस: घातक रसायने आणि कीटकनाशके (PIC प्रक्रिया).
• 1998 मध्ये दत्तक घेतले.
• 2004 पासून लागू.

🌍 COP25
• पक्षांची २५ वी परिषद (UNFCCC).
• 2019 मध्ये आयोजित.

पर्यावरणीय कृती = जागतिक जबाबदारी! 🌏♻️

Special Offer For First 250 students. Get this test series for ₹499/- only. ₹999/-

For complete schedule - CHECK THIS LINK

🚀 Starting 08 December 2024
📚 25 Full-Length Tests
🖥️ MODE: OFFLINE (📍Pune) & ONLINE 🌐
✅ Practice: 2500+ 🔥 Questions
📅 Every Test Includes: 20 Current Affairs 🌍 Questions
🔎 Special Focus: PYQs 📜 & NCERTs 📘
🎯 Targeted Revision Tests
📖 Detailed Solutions for Every Test 📝
⏰ Test Timings: Same as UPSC (🕤 9:30 AM - 11:30 AM)

Admission link - Click here

.महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगामार्फत सन 2025 मध्ये आयोजित केल्या जाणाऱ्या स्पर्धा परीक्षांचे अंदाजित वेळापत्रक आयोगाच्या संकेतस्थळावर प्रसिध्द करण्यात आले आहे.

Students who find it difficult to make short notes and remember points for the main exam can refer to this book 👉

Get it on store - https://amzn.to/4fzFXDe

Helpline: 7827779142

Trick to remember Gulf Cooperation council

Trick - QUBOKS

Q- Qatar
U- UAE
B- Bahrain
O- Oman
K- Kuwait
S- Saudi Arabia


Trick to remember Perisan Gulf Countries

Trick - QUBOKS +I2

I- Iran
I- Iraq

Check out 175+ Tricks & Mnemonics 👉https://amzn.to/4eChoEp

पश्चिम बंगालमधील पुरुलिया जिल्ह्यात 78 वर्षीय कमल चक्रवर्ती यांनी 28 वर्षांच्या मेहनतीने 'भालो पहाड' नावाचे जंगल तयार केले आहे. 50 एकर परिसरात पसरलेल्या या जंगलात त्यांनी 30 दशलक्ष झाडे लावली, जे पर्यावरण संवर्धनाचे उत्तम उदाहरण आहे. शिवाय, कमलदादा स्थानिक आदिवासींसाठी शिक्षण आणि आरोग्य सेवाही देत ​​आहेत. ते एक प्रसिद्ध बंगाली लेखक आणि अभियंता आहेत ज्यांनी त्यांच्या लिखाणात तसेच समाजसेवेत उल्लेखनीय योगदान दिले आहे.

#Environment #Forest Conservation #Sustainability

युरोपियन आणि त्यांची मुख्य केंद्रे
●पोर्तुगीज- गोवा, दमण, दीव आणि सालसेट

●फ्रेंच- कोरोमंडल किनाऱ्यावरील पाँडिचेरी, कराईकल आणि यानॉन, मलबार किनाऱ्यावरील माहे आणि बंगालमधील चंदरनागोर.

●भारतातील डॅनिश वसाहतींमध्ये ट्रँकेबार (तामिळनाडू), सेरामपूर (पश्चिम बंगाल) आणि निकोबार बेटांचा समावेश होतो.

●डच- कोचीन, मासुलीपट्टणम, नागापट्टिनम पाँडिचेरी आणि पुलिकट

हिंदू-मुस्लीम व्हॉट्सॲप ग्रुप बनवणं महागात पडलं; केरळमध्ये दोन आयएएस अधिकारी निलंबित

केरळ : केरळचे मुख्यमंत्री पिनराई विजयन यांनी दोन आयएएस अधिकाऱ्यांना निलंबित केल्यानंतर प्रशासकीय क्षेत्रात खळबळ उडाली आहे. केरळ उद्योग आणि वाणिज्य विभागाचे संचालक के. गोपाळकृष्णन आणि कृषी विकास विभागाचे विशेष सचिव एन. प्रशांत हे दोन आयएएस अधिकारी वादात अडकले होते. त्यानंतर त्यांच्यावर कारवाई करण्यात आली आहे. गोपाळकृष्णन हे २०१३ च्या बॅचचे अधिकारी आहेत. त्यांनी व्हॉट्सॲपवर मल्लू हिंदू अधिकारी असा एक ग्रुप तयार करून तयार करून त्यात इतर अधिकाऱ्यांना सामील करून घेतले होते. तर एन. प्रशांत हे २०१७ च्या बॅचचे अधिकारी आहेत. राज्याचे अतिरिक्त सचिव ए. जयतिलक यांच्याबद्दल वादग्रस्त पोस्ट सोशल मीडियावर टाकल्यामुळे ते तीन दिवसांपासून वादात अडकले होते.

केरळच्या मुख्य सचिव शारदा मुरलीधरन यांनी अहवाल दिल्यानंतर मुख्यमंत्री पिनराई विजयन यांनी दोन्ही आयएएस अधिकाऱ्यावर कारवाईचा बडगा उगारला. या कारवाईच्या आदल्या दिवशी महसूल मंत्री के. राजन यांनी सांगितले होते की, अधिकाऱ्यांना त्यांच्या मनाप्रमाणे वागण्याची मुभा सरकार देणार नाही. त्यांनी नियम आणि प्रक्रियेच्या अधीन राहून काम केले पाहीजे.

मल्लू हिंदू अधिकारी हा ग्रुप ३० ऑक्टोबर रोजी तयार करण्यात आला होता. या ग्रुपमध्ये हिंदू आयएएस अधिकाऱ्यांचा भरणा होता. हा ग्रुप तयार केल्यानंतर अनेक अधिकाऱ्यांनी त्यावर आक्षेप घेतल्यानंतर काही तासांतच ग्रुप डिलिट करण्यात आला. दुसऱ्याच दिवशी गोपाळकृष्णन यांनी पोलिसांत तक्रार दाखल करून त्यांचा फोन हॅक झाल्याचे सांगितले. फोन हॅक झाल्यानंतर त्यांच्या फोनमध्ये मल्लू हिंदू अधिकारी आणि मल्लू मुस्लीम अधिकारी असे ग्रुप तयार झाले.

फोन हॅक झालाच नाही – पोलीस
दरम्यान गोपाळकृष्णन यांच्या फोन हॅक होण्याच्या दाव्याची चौकशी केली असता त्यांचा फोन हॅक झालाच नसल्याचे चौकशीअंती समजले. पोलिसांनी सांगितले की, फोन हॅक होण्याबाबत कोणताही पुरावा मिळालेला नाही. तसेच फॉरेन्सिक तपासासाठी फोन जमा करण्याआधी गोपाळकृष्णन यांनी अनेकदा फोन फॅक्टरी रिसेट केला होता, असेही तपासाअंती स्पष्ट झाले. सरकारने जे निलंबनाचे आदेश दिले त्यात म्हटले की, धर्माच्या आधारावर व्हॉट्सॲप ग्रुप बनवून अखिल भारतीय प्रशासकीय सेवेतील अधिकाऱ्यांमध्ये विभाजन निर्माण करणे आणि त्यांच्यात भिंत उभी करण्याचा प्रयत्न झालेला दिसतो. तसेच धर्माच्या आधारावर अधिकाऱ्यांना वेगळे करण्याचाही प्रयत्न या माध्यमातून झालेला दिसत आहे.

एन. प्रशांत यांच्यावर कारवाई का?
राज्याचे अतिरिक्त मुख्य सचिव ए. जयतिलक यांच्याबद्दल आक्षेपार्ह पोस्ट सोशल मीडियावर पोस्ट केल्यानंतर एन. प्रशांत यांच्यावर निलंबनाची कारवाई करण्यात आली. ए. जयतिलक आणि एन. प्रशांत यांच्यात शासकीय कामाच्या अनुषंगाने वाद निर्माण झाला होता. त्यानंतर एन. प्रशांत यांनी सोशल मीडियावर त्यांच्याबद्दल अपमानास्पद पोस्ट टाकण्यास सुरुवात केली.

Day 1 of Prelims Preparation Guidance

Trick to remember Countries around Caspian Sea :

TARIK (Date)

T- Turkmenistan


A- Azerbaijan


R- Russia


I- Iran


K- Kazakhstan

अमेरिका फर्स्ट

"अमेरिका फर्स्ट" हे एक राजकीय घोषवाक्य आहे जो परराष्ट्रीय धोरण आणि अंतर्गत मुद्द्यांमध्ये अमेरिकेच्या हितसंबंधांना प्राधान्य देण्यावर भर देतो. विसाव्या शतकाच्या सुरुवातीला उत्पन्न झालेला आणि विशेषतः दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान वापरला गेलेला हा शब्द, अलीकडच्या वर्षांत अमेरिकेतील नोकऱ्या, सुरक्षा आणि आर्थिक वाढ यांना जागतिक बांधिलकींपेक्षा प्राधान्य देण्याच्या आवाहनासह पुन्हा समोर आला.

डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेचे ४७ वे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून निवडून आले, त्यांनी 'अमेरिकन स्वप्न' पुनर्संचयित करण्याच्या आश्वासनावर अनेक महिन्यांच्या प्रचारानंतर विद्यमान उपाध्यक्ष कमला हॅरिस यांचा पराभव केला.

इतरांच्या मतांचे कैदी बनू नका. तुमचे जीवन तुमच्या अटींवर जगा. निर्भय व्हा.

ETHICS ODOQ MAINS ANSWER WRITING

📢 Perfect for Beginners!
Kickstart your journey with 1 answer a day to build confidence and sharpen your writing skills. Consistency is the key to mastering answer writing—start today! ✍️🚀

Schedule - https://tinyurl.com/ejxcc44m

Enrolment Link - Click Here

For more details, contact - 7827779142 / @dr_gjsontake

जैन परिषद
●पहिली परिषद : इ.स.पूर्व तिसऱ्या शतकाच्या सुरुवातीला स्थुलभद्राने पाटलीपुत्र येथे भरवली. याचा परिणाम म्हणून 14 पुर्वांच्या जागी 12 अंगांचे संकलन झाले.

●दुसरी परिषद : इ.स.च्या पाचव्या शतकात वल्लभी (गुजरात) येथे देववृद्धिगानी यांच्या नेतृत्वाखाली भरविण्यात आली. त्यामुळे १२ अंग आणि १२ उपंगांचे अंतिम संकलन झाले.

गेल्या काही महिन्यांतील बातम्यांमधील काही महत्त्वाची ठिकाणे. मी थेट त्यांच्या संबंधित देशांच्या नावांसह येथे उल्लेख केला आहे. ते Google नकाशे वर पहा.

✅ इस्रायल - तेल अवीव, हैफा बंदर

✅ इराण - ताब्रिझ, जोल्फा

✅ लेबनॉन - दहीह, बेरूत

✅ UAE - फुजैराह, रस अल खत, जेबेल अली आणि घुवैफत

✅ सौदी अरेबिया - दम्माम बंदर आणि हरध

✅ युक्रेन - डॉनबास, डोनेस्तक, खेरसन आणि झापोरिझ्झिया.

✅ इथिओपिया - टिग्रे, अम्हारा

✅ DRC - उत्तर किवू आणि इटुरी

✅ युगांडा - बिडीबिडी निर्वासित संकुल

✅ केनिया - दादाब निर्वासित संकुल

✅ म्यानमार - काचिन

✅ तुर्की - अनातोलिया

✅ मोझांबिक - काबो डेलगाडो

✅ स्पेन - कॅटालोनिया

✅ लेव्हंट - पूर्व भूमध्य सागरी किनाऱ्यालगतचा प्रदेश, आधुनिक काळातील इस्रायल, जॉर्डन, लेबनॉन, सीरिया आणि काही लगतच्या भागांशी साधारणपणे संबंधित आहे.

✅ अझरबैजान -नागोर्नो-काराबाख (अझरबैजान आणि आर्मेनिया दरम्यान विवादित)

✅ सेनकाकू बेटांचा वाद - जपान आणि चीन.

✅ सुवाल्की गॅप - हा रशियाचा मित्र बेलारूस आणि कॅलिनिनग्राड (रशिया) दरम्यानचा केवळ 100 किलोमीटर लांबीचा भाग आहे.

✅ टिटिकाका सरोवर - पेरू आणि बोलिव्हिया

✅ रफाह क्रॉसिंग - हे गाझामधून बाहेर पडण्याचे सर्वात दक्षिणेकडील पोस्ट आहे आणि इजिप्तच्या सिनाई द्वीपकल्पाच्या सीमेवर आहे. ते इजिप्तच्या नियंत्रणाखाली आहे.

✅ सिनाई द्वीपकल्प - इजिप्तचा सार्वभौम प्रदेश.

✅ लिपटाको-गोरमा प्रदेश - माली, बुर्किना फासो आणि नायजरच्या ट्राय जंक्शनवर.

✅ गॅलापागोस बेट - पूर्व प्रशांत महासागरातील बेट समूह, प्रशासकीयदृष्ट्या इक्वाडोरचा एक प्रांत.

✅महत्त्वाचे व्यायाम 2024

🛟 भारत आणि ओमान यांच्यातील संयुक्त नौदल कवायती 'नसीम अल बहर' ची १८ आवृत्ती - गोव्याच्या किनारपट्टीवर
🛟दक्षिणी कमांडचे लष्कराचे सुदर्शन चक्र कॉर्प्स झाशीजवळील बाबिना फील्ड फायरिंग रेंजमध्ये 'स्वावलंबन शक्ती' या सरावाचे आयोजन करत आहे.
🛟 भारत, ऑस्ट्रेलिया, जपान आणि यूएसए मधील मलबार 2024 चा सराव - विशाखापट्टणम.
🛟 भारत-कझाकस्तान सैन्य - औली, उत्तराखंड यांच्यातील कझिंद 2024 सरावाची 8 वी आवृत्ती.
🛟भारतीय हवाई दल आणि रॉयल ओमान हवाई दल यांच्यातील पूर्व सेतूच्या सरावाची 7वी आवृत्ती – एअर फोर्स बेस मसिराह, ओमान.
🛟 भारतीय लष्कर आणि ओमानच्या रॉयल आर्मी दरम्यान अल नजाह सरावाची 5वी आवृत्ती - सलालाह, ओमानमधील रबकूट प्रशिक्षण क्षेत्र

Follow - https://t.me/mpscsupersimplified

For quick & cash on delivery, order Now👉 https://amzn.to/3Xfx23v

400+ Magical Mnemonics & short notes for UPSC & State Services Mains

For quick & cash on delivery, order Now👉 https://amzn.to/3Xfx23v

Book Price-
₹499/- ₹700/-

Book covers all four General Studies papers
• Paper I - History, Geography, Society
• Paper II - Polity, Social Justice, Governance, International Relations
• Paper III - Economy, Agriculture, Science, Environment, Disaster Management, Internal Security and
• Paper IV - Ethics, Integrity & Aptitude

• No. Pages - 640

For quick & cash on delivery, order Now👉 https://amzn.to/3Xfx23v

For more details, message @dr_gjsontake / 7827779142

Polity Tricks & Mnemonics For Prelims

भारतातील महिलांचे सक्षमीकरण

योजना संबंधित आकृती

🌟 Happy Diwali to all Aspirants! 🌟

May this festival of lights brighten your path to success and fill your journey with knowledge, focus, and determination. Just as Diwali dispels darkness, may you overcome every challenge with confidence and clarity.

Wishing you all the best on your journey, and may this Diwali bring you one step closer to your dreams!

Warm wishes, Team Super Simplified 🎆

🌊 भारतातील नद्या आणि त्यांच्या उपनद्या


🟢 गंगा → गोमती, घाघरा, गंडक, कोसी, यमुना, पुत्र, रामगंगा

⚫ यमुना → चंबळ, सिंध, बेतवा, केन, टन, हिंडन

🟡 गोदावरी → इंद्रावती, मंजिरा, बिंदुसर, सरबरी, पेनगंगा, प्राणहिता

🔵 कृष्ण → तुंगभद्रा, घटप्रभा, मलप्रभा, भीमा, वेदवती, कोयना

🟣 कावेरी → काबिनी, हेमावती, सिमसाह, अर्कावती, भवानी

🔴 नर्मदा → अमरावती, बुकी, तवा, बांगेर

🟤 सिंधू (सिंधू) → सतलुज, द्रास, जानस्कर, श्योक, गिलगिट, सुरु

🟢 ब्रह्मपुत्रा → दिबांग, लोहित, जिया भोरेली (कामेंग), डिखू, सुबनसिरी, मानस

⚫ दामोदर → बाराकर, कोनार

🟡 रवी → बुधिल, नैया किंवा धोना, शिउल, उझ

🔵 महानदी → शिवनाथ, हसदेव, जोंक, मांड, Ib, Ong, Tel

🟣 चंबळ → बन्स, काली सिंध, शिप्रा, पार्वती, मेज

🟢 तापी → अनेर, बोरी, गिरणा, पांझरा

⚫ सतलुज → बियास, चिनाब

🟡 झेलम → लिडर, सिंध, विश्व

🔵 चिनाब → तवी, उझ, रवी

🟣 बियास → पार्वती, काली बेन, उहल

⚫ बनास → बेराच, माशी, मोरेल

अतिरिक्त नद्या आणि उपनद्या:

🟢 सुबनसिरी → कमला, नामसंग

🟡 बराक → मक्कू, जिरी, सोनिया

✍️आंतरराष्ट्रीय संस्था

1. संयुक्त राष्ट्र संघटना

स्थापना: 1945
मुख्यालय: न्यूयॉर्क
सदस्य: 193 (193वा सदस्य दक्षिण सुदान आहे)

2. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF)

स्थापना: 1945
मुख्यालय: वॉशिंग्टन डी.सी.
सदस्य: 189

3. जागतिक बँक

स्थापना: 1945
मुख्यालय: वॉशिंग्टन डी.सी. .
सदस्य: 189

4. जागतिक व्यापार संघटना (WTO)

स्थापना: 1995
मुख्यालय: जिनिव्हा
सदस्य: 164 (164 वा सदस्य अफगाणिस्तान आहे)

5. आशियाई विकास बँक (ADB)

स्थापना: 1966
मुख्यालय: मनिला
सदस्यः ६७

6. आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटना (ILO)

स्थापना: 1919
मुख्यालय: जिनिव्हा

सदस्य: 185

7. दक्षिणपूर्व आशियाई राष्ट्रांची संघटना (ASEAN)

स्थापना: 1967
मुख्यालय: जकार्ता
सदस्य: 10

8. NAFTA / उत्तर अमेरिकन मुक्त व्यापार करार

स्थापना: 1994
मुख्य कार्यालय:
सदस्य: 3


9. APEC/आशिया-पॅसिफिक आर्थिक सहकार्य

स्थापना: 1989
मुख्यालय : सिंगापूर
सदस्य: २१

10. युरोपियन युनियन (EU)

स्थापना: 1958
मुख्यालय: ब्रुसेल्स
सदस्य: 28

11. नाटो / उत्तर अटलांटिक करार संघटना

स्थापना: 1949
मुख्यालय: ब्रुसेल्स
सदस्य: 32

12. जागतिक आरोग्य संघटना (WHO)

स्थापना: 1948
मुख्यालय: जिनिव्हा
सदस्य: १९४

13. मर्कोसुर

स्थापना: 1994
मुख्यालय:-माँटेव्हिडिओ
सदस्यः ६

14. OPEC/पेट्रोलियम निर्यात करणाऱ्या देशांची संघटना

स्थापना: 1960
मुख्यालय : व्हिएन्ना (ऑस्ट्रिया)
सदस्य: 11

15. सार्क / प्रादेशिक सहकार्यासाठी दक्षिण आशियाई संघटना

स्थापना: 1985
मुख्यालय: काठमांडू
सदस्यः ८

16. जी-15

स्थापना: 1989
मुख्यालय: जिनिव्हा
सदस्य: 17

17. आर्थिक सहकार्य आणि विकास संघटना (OECD)

स्थापना:* 1948
मुख्यालय: पॅरिस
सदस्य: 34

ब्रिटिश राजवटीत भारतातील परिस्थितीबद्दल लेखन करणारे काही महत्त्वाचे लेखक:

कॅथरीन मेयो:
🔸"मदर इंडिया" (1927) हे पुस्तक लिहिले.
🔸या पुस्तकात भारतीय समाजावर कठोर टीका करण्यात आली, ज्यात बालविवाह, जातिव्यवस्था आणि स्वच्छतेच्या समस्या यावर भर होता.
🔸महात्मा गांधींसह अनेक भारतीय नेत्यांनी तिच्या लेखनाचा निषेध केला, कारण ते ब्रिटिश साम्राज्यवादी दृष्टिकोनातून भारतावर केलेला हल्ला आणि वसाहतवादी राजवट न्याय्य ठरवण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिले गेले.

ऑल्डस हक्सले:
🔸"ब्रेव्ह न्यू वर्ल्ड" आणि "जेस्टिंग पायलेट" (1926) सारख्या साहित्यकृतींसाठी प्रसिद्ध ब्रिटिश लेखक.
🔸"जेस्टिंग पायलेट" या पुस्तकात हक्सलेने त्याच्या प्रवासाचे वर्णन केले, ज्यामध्ये भारत भेटीदरम्यान भारतीय समाज आणि संस्कृतीवर पाश्चिमात्य दृष्टिकोनातून केलेली टीका सामावलेली आहे.
🔸हक्सलेने भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीला प्रत्यक्ष पाठिंबा दिला नाही, पण ब्रिटिश राजवटीसह भारतीय समाजावरील टीकात्मक निरीक्षणे मांडली.

चार्ल्स फ्रिअर अँड्रूज:
🔸महात्मा गांधींचे निकटचे मित्र आणि भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीतील सक्रिय समर्थक.
🔸त्यांनी भारतीयांच्या हक्कांसाठी आवाज उठवला आणि विशेषत: दक्षिण आफ्रिकेतील भारतीयांवरील अन्याय उघड केला.
🔸भारतीय अधिकारांसाठीच्या मोहिमांमध्ये त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आणि ब्रिटिश धोरणांवर तीव्र टीका केली.

विल्यम डिग्बी:
🔸ब्रिटिश पत्रकार ज्यांनी भारतातील ब्रिटिश राजवटीवर कठोर टीका केली.
🔸"प्रॉस्परस ब्रिटिश इंडिया" (1901) सारख्या पुस्तकांतून त्यांनी आर्थिक शोषण आणि वसाहतवादी धोरणांचा भारतीय समाजावर झालेला परिणाम स्पष्ट केला.
🔸डिग्बी यांच्या लेखनाने भारतीय चळवळीला पाठिंबा दिला आणि आर्थिक निचरा सिद्धांत उघड केला, जो नंतर दादाभाई नौरोजी यांनी लोकप्रिय केला.

Follow @mpscsupersimplified

२०२४ ग्लोबल निसर्ग संवर्धन निर्देशांक (Nature Conservation Index - NCI)
🔸 भारत १८० देशांपैकी १७६ व्या क्रमांकावर
🔸 यावर्षी प्रथमच सुरू करण्यात आलेला निसर्ग संवर्धन निर्देशांक (Nature Conservation Index - NCI) चार निकषांवर संवर्धनाच्या प्रयत्नांचे मूल्यमापन करतो —
1) भूव्यवस्थापन,
2) जैवविविधतेवरील धोके,
3) क्षमता आणि शाश्वत शासन,
4) भविष्यातील प्रवृत्ती.

🔸NCI हा बेन-गुरियन विद्यापीठातील गोल्डमन सोननफेल्ड्ट शाळा (स्थिरता आणि हवामान बदल विभाग) आणि जैवविविधतेसाठी डेटा जपणाऱ्या BioDB.com या ना-नफा संस्थेने विकसित केला आहे.

कझान घोषणा आणि नवीन उपक्रम:

🔸 BRICS सदस्यांनी सामाजिक-आर्थिक विकासाला मदत करण्यासाठी राष्ट्रांमधील डिजिटल फूट दूर करण्यासाठी माहिती आणि संप्रेषण तंत्रज्ञानाची क्षमता ओळखली.

🔸 21 व्या शतकातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी ब्रिक्स न्यू डेव्हलपमेंट बँकेचे रूपांतर करण्याचा मानस आहे.

🔸 "शाश्वत आणि सर्वसमावेशक" वाढीला चालना देण्यासाठी देशांतर्गत तांत्रिक क्षमतेचा वापर करून उच्च-तंत्रज्ञान उत्पादने तयार करणे यासह विकास सहकार्य मजबूत करण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञान प्लॅटफॉर्मच्या निर्मितीला BRICS समर्थन देते.

🔸 संघटना स्वतंत्र क्रॉस-बॉर्डर सेटलमेंट आणि BRICS Clear म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या डिपॉझिटरी इन्फ्रास्ट्रक्चरच्या निर्मितीचा शोध घेण्यास सहमत आहे.

🔸 BRICS लस आणि आण्विक औषध प्रकल्पांसह औषधे विकसित करण्यासाठी सहकार्य मजबूत करण्यास तयार आहे.

🔸 ब्रिक्स संयुक्त वाहतूक आणि लॉजिस्टिक प्लॅटफॉर्मच्या निर्मितीचे स्वागत करते.

🔸 घोषणा "कृषी उत्पादने आणि खतांमध्ये नियम-आधारित व्यापाराला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि व्यत्यय कमी करण्यासाठी" धान्य विनिमय तयार करण्याच्या रशियाच्या प्रस्तावाला समर्थन देते.

भारताच्या काळा-आजार (डमडम ताप', 'बरद्वान ताप') निर्मूलन प्रगती

बायोपायरेसी #Environment

Reasons for failure in any competitive exams in general and UPSC in particular

1. Not taking the exam seriously
2. Not analysing the past year papers
3. Self doubt
4. Reading n number of books for one subject rather than focusing on limited content.
5. Fear/anxiety during the exam.
6. Focus more on reading than solving mock papers and answer writing.
7. Procrastination
8. Giving up before the exam
9. Multitasking (not focusing on a single task )
10. Always believe in clearing the exam in the next attempt.


@upscwithkunal

भावपूर्ण श्रद्धांजली🙏🙏

1976 च्या 42 व्या दुरुस्ती कायद्याने राज्य सूचीमधून पाच विषय समवर्ती सूचीमध्ये हस्तांतरित केले, म्हणजे,
(अ) शिक्षण,
(ब) जंगले,
(c) वजन आणि मापे,
(d) वन्य प्राणी आणि पक्षी संरक्षण, आणि
(इ) न्याय प्रशासन; सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालये वगळता सर्व न्यायालयांची घटना आणि संघटना.

हिमालयात भूस्खलन का होते?
Trick - भूजवामान
o भू – भूगर्भीय हालचाली
o जा – जंगलतोड
o वा – वृष्टी (अतिवृष्टी)
o मा – मानवी हस्तक्षेप
o न – नद्यांचे क्षरण

Previous Year Questions
1) “The Himalayas are highly prone to landslides.” Discuss the causes and suggest suitable measures of mitigation. 2016
2) Differentiate the causes of landslides in the Himalayan region and Western Ghats. 2021
3) Bring out the causes for more frequent landslides in the Himalayas than in Western Ghats. 2013

Follow - @mpscsupersimplified

2024 UPSC MAINS SOLVED PAPER - Social media is triggering ‘Fear of Missing Out’ amongst the youth, precipitating depression and loneliness.

अभिजात भाषेच्या दर्जाचा सामान्य जनतेला काय फायदा असतो?
# मराठीच्या बोलींचा अभ्यास, संशोधन, साहित्यसंग्रह करणं भारतातील सर्व 450 विद्यापीठांमध्ये मराठी शिकवण्याची सोय
# प्राचीन ग्रंथ अनुवादित करणं : महाराष्ट्रातील सर्व 12,000 ग्रंथालयांना सशक्त करणं

# मराठीच्या उत्कर्षासाठी काम करणाऱ्या संस्था, व्यक्ती, विद्यार्थी अशा साऱ्यांना भरीव मदत करणं

# सांस्कृतिक आणि संशोधन क्षेत्रात अनेक संधी उपलब्ध होतील. त्याचबरोबर संवर्धन, माहिती गोळा करणं, या भाषांमधील पुरातन साहित्याचं डिजिटायझेशन यामुळे भाषांतर, नोंद, विविध साहित्याचं प्रकाशन तसंच डिजिटल माध्यमात रोजगाराच्या अनेक संधी उपलब्ध होतील.

( आंतरजालावरील माहिती वर आधारित )

३ ऑक्टोबर २०२४ रोजी, मराठीला अभिजात भाषेचा दर्जा मिळाला आहे. यापूर्वी भारतात फक्त सहा भाषांना हा दर्जा मिळाला होता: तामिळ, संस्कृत, कन्नड, तेलुगु, मल्याळम आणि ओडिया. मराठी व्यतिरिक्त, पाली, बंगाली, आसामी आणि प्राकृत या भाषांनाही अभिजात भाषेचा दर्जा देण्यात आला आहे.

राज्यसभेचे सदस्य असलेले पंतप्रधान-
१) इंदिरा गांधी (1966)
२) देवेगौडा (1996)
३) मनमोहन सिंग (2004)

Follow - @mpscsupersimplified

लोकसंख्याशास्त्रीय हिवाळ्याची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
1) घटते जन्मदर
2) वृद्ध लोकसंख्या
3) कमी होत जाणारे कर्मचारी
4) आर्थिक ताण

Follow - @mpscsupersimplified

UPSC - MPSC 2025 IN MARATHI pinned Deleted message

UPSC - MPSC 2025 IN MARATHI pinned Deleted message