MAUARA-NAHR ما وراء النهر @mauaranahr Channel on Telegram

MAUARA-NAHR ما وراء النهر

@mauaranahr

Ілім талап етушілерге арналған фиқһ және усуль фиқһ каналы

Каналды жүргізуші: Данияр Кенжеұлы
Сарыағаш медресесі 🇰🇿 2015-2018
Бакалавр 🇯🇴 2018-2022
Магистратура 🇯🇴 2022
Мамандық: ханафи фиқһы

MAUARA-NAHR ما وراء النهر (Kazakh)

MAUARA-NAHR - бұл фиқһ және усуль фиқһ талаптарына арналған Telegram-канал. Каналның жүргізуші - Данияр Кенжеұлы. Оған 2015-2018 жылдары Сарыағаш медресесінде оқуды, 2018-2022 жылдары Ханафи фиқһ және усуль факультетінде (Бакалавр дәрежесі) оқуды. 2022 жылынан бастап ол Ханафи фиқһ және усуль факультетінде (Магистратура дәрежесі) оқуды. MAUARA-NAHR - бұл Ислам дінінің негізгі көзқарасы мен оқулары жайлы ақпараттармен бөлісу болатын көмекшілікті және оқушыларға арнап қойған жер.

MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Jan, 19:28

Дулат Исабековтің «Қарғын» романын оқуды бастадым. Кітапта автор сол замандағы еркектердің өмірін ішу, жеу, күлу, төсек деген төрт бұрыштың ішінде сипаттап, олардың шынайы құндылықтардан жұрдай екенін ашық сынайды. Қазіргі заманның еркектері де дәл осылай деп түйдім, іштей. Дулат ағаның айтуынша, бұл төрт нәрсені түсіну үшін институт бітіріп, диплом алудың, тіпті адам болып жаратылудың қажеті жоқ, себебі мұны хайуан да біледі.

Мәселе сол, адамдар хайуанның өмір сүру принципін ұстанып, ең асыл қасиеттер мен құндылықтарды ұмытып жатыр. Олар өмірін тек осы қарапайым қажеттіліктерге арнап, сол арқылы бүкіл ғұмырын өткізіп алады. Соңында шынайы құндылықтың не екенін түсінбестен, мәнсіз ғұмыр кешіп, қара жерден бірақ шығады. Дулат ағамыз осы арқылы адамның биік рухани болмысынан ажырап, өзіндік құндылығын жоғалтуына күйініп тұр…
343
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Jan, 09:58

Арам жолмен келген табысты иесінің мүлдем пайдалануына болмайды. Оны міндетті түрде садақаға беруі тиіс. Ал басқа біреу бұл табысты пайдаланатын болса, оның арам жолмен келгенін білмеуі керек. Егер біліп тұрса, пайдаланылатын нәрсенің сипатына қарай үкім шығарылады. Егер арам жолмен келген нәрсенің өзі пайдаланылса, ол шариғат бойынша рұқсат етілмейді. Ал егер арам табыс адал табыспен араласқан болса, шариғат мұндай жағдайда оны пайдалануға рұқсат етеді.

«الحرام إذا اختلط بالحلال يجوز الانتفاع به عند الجهل والتعذر»

(Раддул Мухтар 6/385).
1,070
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Jan, 14:57

Екі жылда оқыған кітаптарым:

1. Жусан исі
2. Ұлпан (2 қайтара оқыдым)
3. Дайағашшы
4. Алтын құс (5 қайтара оқыдым)
5. Ғашықтар
6. Атау кере
7. Қызыл жебе (2 қайтара оқыдым)
8. Зобалаң
9. Тар жол тайғақ кешу (2 қайтара оқыдым)
10. Қан мен тер
11. Алмас қылыш
12. Ақ кеме
13. Қараман қарақшы
14. Бесеудің Хаты
15. Жабайы алма (2 қайтара оқыдым)
16. Қаһар
17. Бақытсыз жамал

Ең сүйіп оқыған кітабым – “Алтын құс”. Жалпы, Есенберлиннің барлық романдары жүректен ойып тұрып орын алады ғой, орны бөлек бұл кісінің…
1,422
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Jan, 15:51

Мынау біздің инстаграмдағы көрсеткішіміз. Небәрі 1900 жазылушы. Ешкімге бөлісуді өтінбей осындай қаралым жинап тұрмыз.😀 Әлі айтарымыз, үйретеріміз көп✊

Инста парақшамызға тіркеліп қойыңыздар👇

https://www.instagram.com/yasin_media_s?igsh=c2hocmY0cnFja251
1,634
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Jan, 15:08

Әйелдің көз жасын Құдай естиді

Әйелдің жүрегі – нәзік жібек. Ол бір рет жыртылса, қайта түйілгенімен, ешқашан бұрынғы қалпына келмеуі мүмкін. Сен оның сол нәзіктігін таптадың. Өзіңнің аяздай, қайрылмас мінезіңмен оны күздің жапырағындай сарғайтып, қыстың аязындай қатырып, көктемнің жаңбырындай жылауға мәжбүрледің. Ал енді келіп, кешірім сұрасаң, бәрі бітеді деп ойлайсың ба? Жоқ, бауырым, бұл кешірім саған жеңіл болуы мүмкін бірақ оның көрген азабы мен салған жараның өтеуі бар, оны ұмытпау керек.

Қасқыр қыстан аман өтеді, бірақ көрген аязын ұмытпайды, деген сөз бар. Әйелдің де жаны сондай. Сен қанша кешірім сұрасаң да, ол жүрекке түскен мұзды ұмытпайды. Оның әр түнгі жылағаны сенің өміріңе жаңғырып қайтпайды дейсің бе? Құдай әділ, әркім еккенін орады. Сен салған жараның салмағы өз жүрегіңе түспей қоймайды түбінде.

Кешірім – сөзбен ғана айтылатын жеңіл нәрсе емес. Ол – ісіңді түзеу, шынайы өкінішпен қайта тірілу, жүрегіңді арылту. Әйелдің зарын сезінбей, тек сөзбен кешірім сұрау – желге шашылған қаңбақ. Жаныңнан жұлып беретін шындықсыз, көңілге сенім ұялатпай, кешірімнің құны болмайды…

Түрік сөзінен түйгенім
1,562
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Jan, 18:23

Өтірікті расқа айналдыру оңай болып тұр. Біреулер бір күні отырып алып, шариғатта жоқ “лағынет намазын” ойлап табады да, жын, тіл-көз дегендерді айтып, халықты қорқытады. Ал оған халық сенеді. Дінге жақын болғысы келетіндерге ‘бұдан құтыласың’ деп жалған үміт беру арқылы алдау оңай.

Емші-алаяқтардың бизнесі – адам қорқынышын пайдалану негізінде. Қорыққанға қос көрінеді дегендей, шариғатта мүлдем кездеспейтін дүниелерді діни атрибут ретінде ұсынып, халықтың сенімін сатып жүр. Намаз деген – Аллаға құлшылық, таза жүрек пен ниеттің ісі. Ал оны қарғыс пен лағынетке теліп, басқа мақсатқа қолдану – нағыз адасу, надандық.

Лағынет намаз деген қай шариғатта бар? Қай аятта, қай хадисте тұр? Жауап біреу – еш жерде жоқ! Бірақ жоқ нәрсені бар деп, Алланың атын араластырып, жұрттың ақшасын қағатындар көбейіп кетті. Бұларды қалай атауға болады? Алаяқ па? Жоқ, алаяқтың өзі бұлардан ұялып қашатын шығар…
1,649
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Jan, 13:37

Намазда тәртіп иесі деген кім? Рилс
1,699
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Jan, 12:13

Біз Сәкенді мектептен бастап ұлт батыры ретінде таныдық. Оның “Тар жол, тайғақ кешуін” оқып, жүрекпен қабылдадық. Бұл эссені өзім екі қайтара оқыдым. Сәкен Сейфуллин бұл еңбекте бізге әділеттің, күрестің, қазаққа қызмет етудің символы болып көрінді. Бірақ уақыт өтіп, шындық ашылғанда, талайларымыздың санамызда дағдарыс туындағаны рас.

“Тар жол, тайғақ кешу” тек мемуар емес екен! Бұл – большевиктік идеологияның қазақ даласындағы көреген көзі, ұлт мүддесіне қарсы құрал болған құжат (данос) екенін білгенімде жағамды ұстадым. Сәкен бұл эсседе өз қиындықтарын баяндап қана қоймай, Алаш арыстарының қадамын, идеясын, ұмтылысын кеңестік өкіметке жеткізудің бір жолын тапқан. Бұл туынды Алаш үшін қан майданда жүрген тұлғаларды масқаралап көрсетуге де пайдаланылды. Кеңес өкіметі үшін бұл кітап саяси құрал болса, біз үшін мектептің “алтын кітабы” болып келді.

Сәкен де, Сәбит те, Жангелдин де қазақтың жақсы өмір сүргенін қалаған шығар. Бірақ сол мақсатқа жету жолында олар қатты қателескен екен. Қызыл саясаттың шырмауында жүріп, ұлттың болашағын қорғағандарды жау санады. Ашаршылықтың, қуғын-сүргіннің ауыртпашылығы дәл солар таңдаған жолдың қателігін көрсетіп берді. Халықтың мұңын айтып, жанын үгіттейміз деп жүргенде, өздері де сол саясаттың құрбанына айналды, өкінішті.

Біз Сәкенге қарап қанаттандық, оның ерлігін оқып, армандадық. Егер маған біреу келіп «Сәкен, Тұрар, Сәбит қазаққа жау болды» десе сенбес едім. Бірақ ақиқатты көргенде, сол қанаттың астында өз халқына қарсы бағытталған қателік жатқанын түсіндік. Тарих бізге барлығын өзгеше көрсетеді. Біреудің күресі басқаның қасіретіне айналыпты.

Бұл жерде басты мәселе – кімнің жау, кімнің батыр екенін талқылау емес. Тарихтағы қателіктерді көру, оны мойындау – біздің парызымыз. Себебі ақиқатты айту – өткенге құрмет, ал қателікті ақтау – болашаққа опасыздық.

Сәкеннің, Сәбиттің, Жангелдиннің, Тұрардың еңбегін жоққа шығаруға болмас. Олар да халқын сүйді, бірақ ол махаббат соқыр жолға бастады. Бізге Алаш арыстарының адалдығы, ұлтшылдығы, батылдығы үлгі. Өткеннің адасуынан сабақ ала отырып, шындықты көре білуіміз қажет.
1,768
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Jan, 07:49

Мұсылман жындар да зиян тигізуі мүмкін

Жындардың ішінде мұсылмандары да бар, бірақ олар да кейде адамдарға зиян келтіре алады. Мысалы, адам байқамай жынды басып кетсе немесе өлтіріп қойса, олар кек алуға ұмтылуы мүмкін. Мұндай жағдайға байланысты Пайғамбарымыздан (ﷺ) жындардың:
“Біз адамдарға зиян тигізбейміз, бірақ олар бізге тиіп кетсе, кек аламыз” деген сөзі риуаят етілген.

Жындар адамдардан әлдеқайда күшті болғанымен, олардың жаратылысы нәзік, сондықтан тез әрі оңай өледі. Осы себепті адам баласы мұндай жағдайдан сақтануы керек. Үйде тазалық сақтап, әжетханаға, ешкім жоқ бөлмеге кіргенде және лас жерлерге барғанда дұға оқып, белгі беріп жүруді әдетке айналдыру керек.

(Әкәмул-мәржән фи ахкамил-жәән)
1,743
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Jan, 15:16

https://youtu.be/sE_DcIis0WQ?si=XmYFMg5ahvY3Om4j
1,742
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Jan, 12:36

Соңғы жылдары, әсіресе араб елдерінде, екінші әйелін бірінші әйелінен жасыру мақсатында некелесу жағдайлары жиі кездесуде. Мұндай некеде ер адам екінші әйеліне тек күндіз келуді шарт етеді, ал түндерін бірінші әйелімен өткізеді. Бұл ханафи мәзһабында «никах нахарият» деп аталады, яғни «күндізгі неке». Мұндай тәжірибе араб елдерінде ғана емес, біздің елде де кездесіп жүр.

Әдетте, ер адамдар бұл қадамға бірінші әйелі тоқал алуға қарсы болған жағдайда барады. Ханафи мәзһабы бойынша мұндай неке шариғи тұрғыда қиылған боп саналады. Алайда «тек күндіз ғана келемін» деген шарт жарамсыз болып саналады, себебі көп әйел алған ер адамға олардың арасында түндерді тең бөлу міндет.

Екінші әйел бұл шартқа келісіп, уақыт өте келе өз ақысын талап етуге құқылы. Егер күйеуі оның талабын орындамаса, зор күнә арқалайды. Ал егер екінші әйелі өз еркімен бұл шартқа келісіп, өз құқығынан бас тартса, күйеуі күнәхар болмайды.

Шариғаттың бұл үкімі әйелдердің құқықтарын қорғауға және әділдік орнатуға бағытталған. Бірнеше әйел алу жауапкершілік пен әділеттілікті талап ететін үлкен міндет екенін естен шығармау қажет.
2,056
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Jan, 08:57

Некеге ниеттенген әрбір адам алдымен отбасы деген ұлы құндылықтың астарын ұғынып, оның жауапкершілігін үлкен міндет ретінде қабылдауы керек. Некенің шарттары мен талақтың үкімдерін білмей, тек сезімнің жетегімен құрылған шаңырақтың іргесі әлсіз болары анық. Ал мұндай білімсіздік пен түсініктің жоқтығы ерлі-зайыптылардың бір-біріне зұлымдық жасап, ақыры айырылысуға алып келетіні еш құпия емес.

Некенің қасиетін түсінбеген, оның үкімдерін үйренбеген адамның шаңырағы нық болмайды. Өйткені отбасын құру – жай ғана махаббатқа немесе сыртқы сұлулыққа сүйенетін қадам емес. Бұл – өмірдің сан түрлі сынағына төтеп беріп, екі жүректің бір мақсатқа ұмтылуының ардақты жолы.

Егер жас жүректер үйленуге ниеттенсе, ең алдымен біліммен қаруланып, өз жанын тәрбиелеп, өзімен күресуі керек. Жауапкершіліктің салмағын сезініп, отбасының негізі сенім мен сыйластық екенін ұғынған соң ғана өмірлік серігін іздеуге кіріскені жөн. Дайындықсыз басталған отбасы өмірі кемелденбеген арман секілді. Ал саналы түрде түсінікпен құрылған шаңырақтың астында шынайы махаббат, мейірім мен береке мәңгілікке тұрақтайды.

Неке – жай ғана қосылу емес, бұл – ұрпақтың ұлағатты болашағын қалыптастыратын қасиетті одақ. Сондықтан әрбір жас бұл қадамға аттанарда ақылымен ойлап, жүрегімен сезіп, Алланың үкімін толық түсініп баруы тиіс. Сонда ғана некенің баянды боларына сенім артпақ.
2,263
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Jan, 05:17

Үйленудің үкімдері:

1. Егер адам шахуатының күштілігі себепті зинаға нақты түсу қаупі болса, үйлену — парыз.

2. Егер адам зинаға түсу қаупі бар екенін сезінсе, бірақ нақты сенімді болмаса, үйлену — уәжіп.

3. Егер адам құмарлығы орташа, зинаға түсу қаупі жоқ, бірақ үйленуге қабілеті бар болса, үйлену — бекітілген сүннет.

4. Егер үйлену тек шахуатты басу үшін ғана жасалса, үйлену — мубах.

5. Егер адам әйеліне зұлымдық жасау ықтималынан қорықса, бірақ нақты сенімді болмаса, үйлену — мәкруһ (харамға жақын).

6. Егер адам әйелінің қажеттіліктерін өтей алмайтынына және оған нақты зиян келтіретініне сенімді болса, үйлену — харам.

(Фатхул Қадир 3/187, Бәхр Райқ 2/84)
3,341
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

16 Jan, 18:19

https://youtu.be/YnVePsKt7sc?si=qKCCstODfLqWR2N4
2,093
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

14 Jan, 19:12

Қазір қоғамда дінді жүректің иманымен емес, қалтаның қамымен өлшейтіндер көбейді. Асылында дін тазару мен түзелудің жолы еді. Ал біз оны таныс арқылы жұмысқа кіру, мансап үшін топырақ шашу, біреудің аяғынан шалу секілді мақсаттарға айырбастап алдық, өкінішті. Дінді дүние үшін құрал еткенде, оның қасиеті жоғалмай ма? Қасиетсіз қолдан қасиет іздеу – құр қиял ғана…

Өзін діннің жақтасы деп жариялап, бірақ әрекетімен қарама-қайшы адамдар аз ба? Біреуі мешіттен шықпай, екіншісін сыртынан ғайбаттайды. Екіншісі “бауырмалдық” ұранын ұстап, бірақ бауырының нанын тартып жейді. Көздегендері – ақша, абырой, танымалдық. Бірақ ұмытпаңыз, дүние – алдамшы. Ол бүгін бар, ертең жоқ.

Дінді баспалдақ етушілердің ең үлкен қателігі – шындықты ұмытуы. Бұл өмір уақытша, ал біздің әрекеттеріміз – мәңгілік өмірге билет. Ол билетті парамен ала алмайсыз. Ол тек ниет пен амалға қарай беріледі.

Неге биікке шыққанда төменге қараудан қашамыз? Төрге озғанымызбен, есіктің қайда екенін ұмытуымыз дұрыс па? Себебі әрбір төрден кейін тағы бір есік бар. Ол есік адамды не жарылқайды, не жазалайды. Қуантатыны — ол есікті таныс ашып бере алмайды.

Түптің түбінде бәрі де өз әрекетінің иесі. Біреу дүниемен дос болады, бірақ ақиқатқа жау. Екінші біреу ақиқатты дос етіп, дүниені шүкірмен жеңеді. Таңдау – әркімнің қолында. Бірақ есіңізде болсын, ең қымбат нәрсе – ол уақыт. Уақыт біткенде ойлануға кеш болуы мүмкін.

Қай қырынан қарасаңыз да, бір шындық бар! Төрге жетем деп есікті ұмытпаңыз. Себебі есіксіз төр болмайды. Есік сіздің шынайылығыңыз, ниетіңіздің айнасы. Ал айна жарылған кезде, бетперде көмектеспейді...
2,695
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Jan, 16:57

https://youtu.be/ieGZXL05ANw?feature=shared
2,549
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Jan, 14:10

Ажырасудың бір себебі

Көпшілік ажырасуды жай ғана “түсініспеушілік” деп сипаттайды. Бірақ бұл тек сыртқы себеп. Тереңірек үңілсек, мәселе түсініспеушілікте емес, рухани байланыстың жоқтығында. Жүрек пен жан бір тілде сөйлеспегенде, кез келген ұсақ нәрсе үлкен мәселеге айналып, қарым-қатынасты бұзады. Рухы толық біріге алмаған соң, әрқайсысы өз әлемінде адасып, бір-біріне жол таба алмайды.

Екі жаққа кеткен соң, бақытсыздықтарын жасырып, беттеріне “бақыттың” маскасын кие салады. Бірақ шындық сол — жан дүниенің бос қалғандығында.

Сол үшін шаңырақ көтеруде ең бірінші мақсат пен құндылықтың үйлестігіне мән беру керек. Сұлулық, байлық бұл — қосалқы нәрселер ғана. Алған жарыңның көкірек көзі ояу болмаса, мақсаттарың бір болмаса, қанша байлығыңды сарыптағаныңмен пайда болмайды.

Қазақстан ажырасудан әлем бойынша екінші орында…
3,581
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Jan, 17:51

Қымбат өмір ысырапшылдық па?
2,438
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Jan, 11:37

Кейде біз кейбір адамдармен бір жерде отырып, ортақ әңгіме таба алмаймыз. Қанша тырысқанмен, нәтиже бермейді – жақын араласып кете алмайсың. Бұл табиғи құбылыс. Мұндай жағдайда өзімізді де, өзгелерді де кінәлаудың қажеті жоқ.

Пайғамбарымыз ﷺ бұл туралы: “Рухтар – әртүрлі жолмен дайындалған бір топ әскер сияқты. Бір-бірінің мінезі мен болмысы үйлессе, жақын араласып кетеді. Ал үйлеспесе, әркім өз жолымен кетеді” – деген (Сахих Бухари).

الأرواح جنود مجندة ما تعرف منها ائتلف وما تناكر منها اختلف
(صحيح البخاري، كتاب أحاديث الأنبياء)

Сондықтан кейбір адамдармен араласпауды қиындық деп санамаңыз. Әркімнің болмысы мен рухы өзіне жақын орта табады. Бұл өмірдің заңдылығы.
2,432
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Jan, 07:37

Халықтың арасында зекет жинаушы қызметін өз мойнына жүктеп, елден зекет малын жинайтын әпірістер көбейді бүгінде. Олар: “Мен зекет жинаушымын, зекет жинаушы зекеттен өз үлесін алуға болады” – деп, жиналған қомақты қаражаттан астына мәшін, үстіне сәнді киім киетіндердің қатары қалың бүгінде. Бұл шала молдадалардың ісін қайтпек керек?!

Ханафи мәзһабында зекет жинаушы мүфти яки қазы тарапынан тағайындалады. Солар ғана зекет жинауға құзыретті. Бұл үкім классикалық кітаптарымызда ашық айтылған. Олардан басқа адамдар тек уәкіл бола алады. Ал уәкіл жиналған зекеттен бір тиын да ала алмайды. Алуы – харам! Жиналған зекетті түгелімен айтылған орынға мүлк етіп беруі тиіс!
2,043
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Jan, 04:25

Мына жеті жағдайда әйелге үйден шығуға рұқсат етіледі:

«Мажмуғ ан-Нәуәзил» атты еңбекте ер адамның әйеліне сыртқа шығуға рұқсат беретін жеті нақты жағдай баяндалған. Бұл ережелер шариғат қағидаларына сай, отбасылық міндеттер мен жауапкершіліктерді анықтап көрсетеді:

1. Ата-анасына бару, оларды зиярат етіп, жағдайын сұрап, немесе қайғыға ортақтасып, көңіл айтуға рұқсат етіледі.

2. Туыстарын зиярат ету, жақындарымен қарым-қатынасты үзбеу мақсатында оларға зиярат етіп баруда әбестік жоқ.

3. Егер әйел босануға көмектесетін маман (акушер) болса, ол өз кәсібіне сай босануға жәрдемдесуге баруға құқылы.

4. Егер әйел мәйітті жуу қызметін атқарса, осы жауапкершілігін орындау үшін шығуына рұқсат беріледі.

5. Өзіне тиесілі қарызды алу мақсатында да әйелдің сыртқа шығуына жол беріледі.

6. Егер басқалардың оған қарызы болса, бұл жағдайда әйел күйеуінің рұқсатынсыз да шығуға құқылы.

7. Үлкен қажылықа бару, бұл да маңызды діни міндет ретінде әйелге рұқсат етілген жағдай.

Осы аталған жеті жағдайдан тыс, бөтен адамдарды зиярат ету немесе шариғат талабына сай келмейтін басқа да жерлерге баруға рұқсат етілмейді. Егер күйеуі рұқсат берген күннің өзінде, шариғат бойынша екеуі де күнәлі болады.

Имам Әбу Ләйс Самарқанди өзінің «Фатауасында»: «Егер әйелдің ата-анасы науқастанып, оларға күтім жасайтын басқа ешкім болмаса, әйел күйеуінің бұйрығына бағынбай, ата-анасына көмектесе алады. Бұл ереже әкесінің мұсылман немесе кәпір болуына қарамастан қолданылады. Себебі мұндай жағдайда ата-анасына қамқор болу — әйелдің мойнындағы қасиетті парыз. Ал бұл міндет күйеуінің құқығынан жоғары тұрады.

Осылайша, әйелдің ата-анасына деген міндеті кей жағдайда күйеуіне қатысты міндеттерінен басым болмақ, әсіресе, ата-анасының күтімі қажет болған кезде.
2,140
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

09 Jan, 21:48

Күйзеліс – адамның субъективті сезімі. Оның түпкі себебі көбінесе адамның қабылдаған көзқарасынан туындайды. Дейтұрғанмен бұл көзқарас әрдайым әділ немесе шындыққа сай бола бермейді. Қате болса да, сол көзқарас күйзелісті күшейтіп, жанды қажытатыны рас. Мұндай пайымды түсінуге талпынбаған, әділдікті орната алмаған адам түптің түбінде өзінің қате таңдауынан опық жейді. Өкінішке қарай, қаншама шаңырақ шындыққа сәйкес келмейтін реніштер мен өкпенің салдарынан шайқалып жатыр. Әрине бұған шайталогтардың да қосқан үлесі зор…
2,494
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

09 Jan, 14:57

https://youtu.be/7iiRMps764Q?feature=shared
2,301
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

09 Jan, 12:49

Біз тәуелсіз елміз. Бірақ кейбір әдетіміз әлі тәуелді. Бір кезде өзбек не түрік тілінен аударылған кітаптарға жүгінуге мәжбүр болдық. Ол кезде елде мықты дін ғалымдары жоқтың қасы еді. Оны түсінуге болады. Бірақ қазір ше? Білімді жастар, араб тілін жетік меңгерген мамандар, түпнұсқадан оқып, аудара алатын ғалымдар бар. Соған қарамастан, әлі күнге дайын дүниеге жармасып отырмыз.

Әншілер қырғыздың әнін “ұрлап” айтып жүргенде, біз дін ғылымында да өзбек, түрік тілінен тәржіма жасалған кітаптарға тәуелдіміз. Өзбек тіліне аударылған бір кітапты алып, оны қайтадан қазақшаға аударып, “міне, еңбегіміз” деп ұсынуды қашан доғарамыз? Бұл шалағай тәсіл тек мазмұнды бұрмалап қоймай, оқырманның санасына қоқыс жинайды. Бұл дайын дүниеге жабыса беретін елдің әдеті.

Мәселе кітап қана емес, көзқараста. Біз ғылымды, дінді, өнерді көшіріп емес, жасап үйренуіміз керек. Әйтпесе, “тәуелсіздік” деген тек атау ғана болып қала береді.

Көршілес елдің кітаптарын тәржімалаудан құтылатын кез жетті. Кітаптың түпнұсқасын оқитын ғалымдарды, төл еңбек жазатын мамандарды бағалайтын, қолдайтын уақыт келді. Әйтпесе, “біреуден аудардық” деген ұятты сөйлем бізбен бірге жүре береді.
2,594
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Jan, 16:48

Әйелдердің ортақ моншаға бару үкімі
3,012
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Jan, 13:04

Қоғамда медресенің абыройы туралы екіұдай пікір бар. Бірі оны қасиетті білімнің ошағы деп бағаласа, енді бірі медреседен шыққан молдаларды білімсіз, заман көшіне ілесе алмайтын деп сынайды. Шынын айтсақ, бұл сынның да, үміттің де негізі бар.

Медресеге кім барады? Тәртіпсіз, оқуға ынтасы жоқ, ата-ананың өзіне бағынбайтын балалар. Ал мектептің үздік түлектері, болашағынан үміт күттіретін жастар ше? Олар медресеге жоламайды. Өйткені ата-ана үшін медресе – амалдың аясы, яғни баласының басқа оқуға түсе алмағандағы соңғы мүмкіндігі ғана.

Нәтижесінде, медреседен шыққан кейбір молдалар тек құран оқып, намаздың парыздары мен мүфсидтерін білумен шектеледі. Олар шариғатты біледі, бірақ әдебиеттен, дүниелік ғылымнан, қазақтың тарихынан кемшін. Біреуі ағайын-туыстың көмегімен жұмысқа орналасса, енді біреуі таныс-тамырдың көлеңкесінде күн көреді. Ал рухани ұстазға лайық қасиет осы ма?

Осыдан келіп, қоғам молдаларды сынайды. “Құранды дұрыс оқи алады, бірақ терең ой жоқ, білімі таяз” дейді. Және ол сынның астарында шындық бар. Білімсіз имам халыққа жол көрсете алмайды.

Бірақ мәселе медреседе ғана емес, оған деген біздің көзқарасымызда. Медресе – тек намаз оқуды үйрететін жер емес. Бұл – адамгершіліктің негізін үйрететін, адал мен арамның айырмасын ұғындыратын, рухани кемелденудің мектебі. Егер медресеге білімді, болашағынан үміт күттіретін балалар барса, біз сапалы ұстаздарды да, әділ имамдарды да көретін едік.

Медресені тек “басқа амалымыз жоқ” деген көзқарастан арылтуымыз керек. Бұл – рухани кемелденудің алтын көпірі болуы тиіс. Тек өзіміздің осыған қалай қарайтынымызға байланысты. Сауатты, парасатты молдаларды көргіміз келсе, медресенің есігін үздіктерге ашайық. Медресеге үздік балаларыңызды жіберіңіздер! Олар тек дін үшін ғана емес, қоғам үшін де қызмет ететін тұлғаларға айналсын.
2,910
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Jan, 11:34

Іші мен сырты бірдей болған адам – шынайы тақуа адам.
2,668
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

06 Jan, 04:43

https://youtu.be/1v2_ryhpLf4?feature=shared
3,098
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

02 Jan, 14:46

Жын-шайтаннан сақтанудың жолдары
946
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Jan, 15:45

Шәкірттерге офлайн дәріс өткізумен қатар, ілім ізденушілерге пайдалы болатындай, артта еңбек болып қалатын дәрістерді жазып жатырмыз.

Алла қаласа, алдағы айдан бастап «Ханафи мәзһабын терең түсіну» тақырыбындағы дәрістерді YouTube арнамыздан көре аласыздар.
1,431
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Jan, 08:13

Рамазан айында ішімдік ішкен адамға алдымен ішімдік ішкені үшін дүре соғылады, содан кейін абақтыға жабылады. Бұдан соң Рамазан айында ораза ұстамай, аузын ашқаны үшін қосымша жаза ретінде тағзир (тәртіп жазасы) беріледі. Бұл жазалардың барлығы қасиетті айды құрметтемеудің салдары болып табылады.

Фатауа ибн Нужайм
1,415
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

31 Dec, 18:03

Статистикаға сенсек, дәл осы түні қылмыс екі еселенеді, өлім көрсеткіші артады. Әлде мерекелік көңіл күймен іштегі қара түнек те ояна ма? Жаңа жылды қарсы аламыз деп, қаншама қыздың ары тапталып, қанша тағдырдың қапыда үзілгенін ойлаймыз ба?

Қазақтың дәстүрінде бұл мейрам болмаған. Біз қыстың қақ ортасында жарық пен жылу іздеген жоқпыз. Біз Наурызды күтіп, табиғаттың оянуымен бірге үмітті жаңғыртатын едік. Ал қазір ше? Дәстүрі де, тамыры да жоқ мерекені тойлаймыз деп ұлттық құндылықтарымызды көлеңкеге тығып қойдық.

Ойланайық. Бір түндік көңіл көтеру үшін қанша құндылықты құрбан етеміз? Бұл “жаңа жыл” шынымен жаңалық әкеледі ме, әлде жылдар бойы жалғасып келе жатқан ескі қателіктерді қайталаймыз ба?

Жаңа жылды тойлау емес, жаңа сананы ояту керек шығар? Жылтыраған шамдардың тасасынан шынайы жарықты іздеп көрейік. Ол – ар, иман, дәстүр, тектілік. Нағыз жаңару осылардан басталады.
1,908
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

31 Dec, 14:17

“Сборды каспи голдқа жинауға болмайды” РИЛС
1,604
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Dec, 08:20

Қарызға ақша беру мен қарызға зат сатудың айырмашылығы бар

Қарызға ақша берген жағдайда, қарыз беру барысында белгілі бір күн белгіленсе де, ақша берген адам оны кез келген уақытта талап етуге құқылы. Себебі шариғат бойынша қарызды қайтару мерзімі міндетті түрде шарт емес. Сондықтан қарыз алған адам қарызды кез келген уақытта қайтаруға дайын болуы керек.

Қарызға зат сату: Егер қарызға зат сатылатын болса, бұл жерде заттың құны нақты қай күні берілетіні айтылу шарт. Белгіленген күннен бұрын сатушы қарызын талап ете алмайды. Мұндай келісімде тараптар мерзімді нақтылап, сол мерзімге сәйкес әрекет етуі тиіс.
2,088
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Dec, 05:45

Ысырапқа жататын әрекеттердің бірі – нанның тек ортасын жеп, шеттерін қалдыру немесе тек көтеріліп, жұмсақ болып піскен жерін таңдап жеу. Егер қалған бөлігін біреу жейтін болса, ортасын ғана жеуде әбестік жоқ.

Тамақтан кейін қолды немесе ыдысты нанмен сүртіп, кейін оны тастап қою – ысыраптың тағы бір түрі. Сондай-ақ, бұл іс мәкрүһ. Себебі басқа адам ондай нанды жегісі келмейді. Ал сүрткен нанды өзі жеп қойса, ысырап болмайды. Сол сияқты, жерге түсіп қалған бір үзім нанды елемей тастап кету де дұрыс емес. Мұндай жағдайда сол үзімді көтеріп жеу қажет. Өйткені оны тастау – нанды менсінбеудің белгісі. Ал Пайғамбарымыз (оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын): «Нанды құрметтеңдер, өйткені ол – аспан мен жердің берекесі» деген.

(Мухит әл-бурһани 5/351)
2,056
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

28 Dec, 18:23

https://youtu.be/VTz3PN5bSMk?feature=shared
1,970
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

28 Dec, 14:10

Сәләфилік дін емес. Сәләфилік — жекешеленген адамдардың түсінігі, пікірі. Сәләфилік түсініктің соңы мұсылмандарды кәпір деп біліп, керек болса оларлың қанын төгуге алып барады. Олар біздің мұсылман бауыр болғанмен, олардың ұстанымына құрмет көрсету дұрыс емес. Себебі дінімізде қате ой-пікірлер құрметтелінбейді. Керісінше, ондай пікірлерге ой жүгіртіліп қаралады. Пікірлейтін, ойлайтын адамға құрмет көрсету олардың ойын, ұстанымын құрметтеуді білдірмейді. Біз адамға құрмет көрсетсек, ол тұлға болғандығы үшін ғана.
2,066
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

28 Dec, 08:00

Ханафи мәзһабы бойынша, валюта құнсызданған жағдайда қарыз алынған күнгі ақшаның құнымен қайтарылады.

«Раддуль-мухтар», 4/533-534
2,070
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

28 Dec, 05:56

Белгілі бір жұмыс түріне жалданып жұмысқа тұрған адам, жұмыс барысында өзіне тапсырылған заттың бүлінуіне яки апатқа ұшырауына жауапты емес. Мысалы, айлыққа жалданып мал бағатын малшының бағып жүрген қойлары қырылып қалған жағдайда, бұл іске ол жауапты болмайды. Сәйкесінше айлығын толық алады. Ал егер салғырттығы себепті немесе өзі әдейі зиян келтірген болса құнын өтейді. (Раддуль мухтар 6/70)
2,095
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

27 Dec, 11:50

Шаш жалғау, парик кию

Шариғат бойынша әйел адам өз шашына өзге адамның шашын жалғауы – харамға жақын мәкрүһ (Мухит әл-бурһани 5/377).

Себебі адам – құрметті жаратылыс. Адам тірі кезінде де, өлі кезінде де құрметті. Оның денесінің қандай да бір бөлігін пайдалануға дініміз рұқсат етпейді. Сол секілді адамның ешбір ағзасы, бөлігі сатылмайды. Сату арам іске жатады (Әл-Һидая 3/46, Тәбинул хақайқ 4/51)

Ханафи мәзһабының ғалымдары бұл үкімге Алла елшісінің мына хадисін негізге алған: «Шаш шалғаушыны да, жалғатқанды да Алла лағынеттеді» Осыған сай, адамның шашынан жасалған париктерді киюге тиым салынады. Алайда, доңыздан басқа жануарлардың түгінен жасалған париктерді киюде әбестік жоқ (Бәдәәиғ сәнәәиғ 5/124).
2,327
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

27 Dec, 05:30

Ханафи мәзһабы бойынша, қабірді зиярат ету ерге де әйелге де — рұқсат етілген мәндуб амал. Кейбір ғалымдар әйелдердің зияратын мәкрүһ санаған. Алайда ибн Нужайм сынды ғалымдардың пікірінде; егер дауыс шығарып жыламаса, шариғатқа сай келмейтін істер жасамаса, рұқсат деген. Әсіресе дүйсенбі, бейсенбі, жұма және сенбі күндері зиярат еткен дұрыс. (Раддуль мухтар 2/242) Мұхаммад ибн Уасиғтың айтуынша; «өлілер өздерін жұма күні және жұмадан бір күн алдын, және сенбі күні зиярат етіп келген адамдарды біледі».
2,097
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Dec, 16:15

2016 жыл. Содан бері 8 жыл өтіпті…
2,280
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Dec, 12:55

Ханафи мәзһабында жаңа туылған сәбиге ақиқа жасау ешқандай үкімге ие емес. Ақиқа — жаңа туылған сәбиге арнап құрбандық шалып, елге ас беру. Бұл үрдіс Исламнан алдын және исламның алғашқы кезеңдерінде кең тараған етін. Ислам діні келіп, құрбан айтта құрбан шалу міндет болумен, ақиқаның үкімі мансұқталды. Бірақ түбегейлі тиым салынған жоқ. Адамның еркіне қалдырылды. Кім қаласа ақиқа жасайды, қаламаса жасамайды. Яғни ешқандай бір сүннет яки мустахаб амал емес.

Сүннет деп қабылдамай сауапты үміт етіп, садақа ретінде жасаса әбестік жоқ.
2,232
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Dec, 08:55

Үтір намазында үшінші ракғатта рүкүғтен алдын дұға оқу — уәжіп. Алайда уәжіп орындалу үшін дұғаның бекітілген түрі жоқ. Ең кемінде «Аллаһумма» мөлшерінде кез келген дұғаны айтса жеткілікті. Ал біз күнделікті оқып жүрген құныт дұғасының үкімі — сүннет. (Бәхр райқ 2/103)

Сондай-ақ, үшінші ракағатта рүкүғтен алдын құныт дұғасын оқымаған адам, рүкүғтен кейін қайта құнытты оқу үшін қиямда тұрмайды. Керісінше, бірден сәждеге бару қажет. Себебі сәжде — парыз. Ал дұға оқу — уәжіп. Уәжіпті орындау үшін парызды кешіктіруге болмайды.
2,006
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Dec, 06:43

Осындай ТИПТІ адам екенмін. Бұл қаншалықты фактке сай екен)
2,144
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Dec, 05:31

Бір сәжде аятын мешіттің ішінде жүріп қайта-қайта оқу — тек бір сәжде жасауды міндеттейді. Әр оқығанына жеке-жеке жасау шарт емес. Себебі мешіттің іші бір орын болып саналады. Дәл сол секілді үйдің ішіндегі әр бөлме де осы үкімге жатады. (Бәдәәиғ сәнәәиғ 1/183)
1,997
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

25 Dec, 18:24

Адамның жүрегі – көзге көрінбейтін күн сияқты. Кейде сол күнді жан-жағыңа шашып, баршаға жарық бергің келеді. Бірақ кейде осы жарықты өзің бағалап, ұққанға емес, көлеңкесін ғана іздейтіндерге арнап жүресің. Жүрегің жылы, ниетің таза болғанымен, сол жылулықты түсінбейтіндер табыла кетеді. Сенің иілгеніңді әлсіздік деп қабыладайды.

Баяғыда үлкендеріміз: «Суыңа тасын лақтырғанға, шуағыңа қолын жылытқанға бірдей бол» дейтін. Бірақ қазір… Жылы сөзден гөрі сынау оңай. Өзінің бітірген түгі жоқ, бірақ сынауға келгенде сөзден сарай тұрғызады. Еңбегіңді көрмейді, есесіне мініңді үлкейтумен әлек. Қолдау білдіруден гөрі жаныңды ауыртып, сеніміңді сөккен оңай. Ал біз болсақ, сол сынағанның жанын түсініп, өзімізді ақтап әлек боламыз.

Жақсылық жасасаң, жүректің бұрышына жасырып, үндемей қою керек. Әйтпесе, ашық айтқан ниетіңді әлсіздік деп ұғатындар табылады. Оларға жарық берген сайын, өзің түнге батып бара жатқандайсың.

Адамға адамды түсіну үшін жарық керек. Бірақ ол жарықтың бәріне жетуі шарт емес екен. Жүрегіңді сыйлай алатын адамдарға ғана шуақ төк. Көлеңкені аңдығанға емес, жарығыңды ұққанға күн болу керек екен…
2,300
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Dec, 16:08

Алла елшісінің хадисінде: «Әйелдер үш түрлі болады:

Ыдыс секілді, көтеріп қайта қоя тұғын;
Терісі ауыратын түйе секілді;
Мейірімді және бала туатын. Иманын мықтылау үшін күйеулеріне көмек беретін, мұндай әйел еркек үшін қазынадан да қайырлы», делінген. (Байхақи)
967
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Dec, 09:47

https://youtu.be/uV5QWLhaufk?feature=shared
1,142
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

23 Dec, 16:59

Аң аулауға қатысты үкімдер:

1. Ит пен құсты үйрету:
Ит аңды аулап, оны жемей, егесін күтуі шарт. Үш рет қайталағаннан кейін итті үйретілген деп санайды. Егер бүркіт немесе лашын аулаған аңның етін жесе, ол арам болмайды.

Егер ит аң етін бір рет жеп қойса, Имам Әбу Ханифа бойынша, бұрынғы ауланған аңдардың еті адал болмайды. Имам Әбу Юсуф пен Мұхаммедтің пікірінше, адал болып есептеледі.

2. Құсты шақырғанда қайтуы:
Бүркіт, лашын сияқты құстар шақырған кезде егесіне қайтып келсе, олар үйретілген болып есептеледі.

3. Жарақаттау шарты:
Ит немесе құс ауланған аңды жарақаттауы керек. Егер тұншықтырып немесе қысып өлтірсе, ет арам болады.

4. Тәсмия айту:
Аңға ит немесе құсты салғанда Алланы ұлықтайтын сөз (тәсмия) айту шарт. Әдейі айтпай қалса, ет арам болады. Егер ұмытып кетсе, ет адал саналады.

5. Аңшының сенімі:
Аңшы мұсылман, яһуди немесе христиан болуы шарт. Басқа дін өкілдерінің аңы адал болмайды.

6. Үйренілмеген иттің қатысуы:
Егер үйретілмеген ит аңға қосылып, ауланған аңды жарақаттаса, ет адал болмайды.
Егер аңшы үйренілген иттің жанында басқа иттің тұрғанын көрсе, ауланған аң етін жеуге болмайды.

7. Ізбе-із бару:
Ит немесе құстың соңынан кідірмей бару керек. Егер аңшы кешігіп барса, аң басқа себеппен өлген болуы мүмкін, сондықтан ет арам болады.

8. Аңды бауыздау:
Егер аң тірі болса, оны дереу бауыздау қажет. Бауыздамай өлтірілсе, ет арам саналады.

9. Соққыдан немесе тұншығудан өлу:
Аң тауға соғылып немесе суға құлап өлсе, не ауыр затпен ұрып өлтірілсе, еті арам болады.

10. Ауыр затпен ұрып өлтіру:

Аңды ауыр затпен ұрып өлтірсе, ет арам болады, себебі бұлай жасау шариғатқа талаптарына сай келмейді. Сондай-ақ, малды қинағаны үшін күнә арқалайды.
1,536
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Dec, 18:53

90% намазхан ұмытқан сүннет амал

Ұмыт болған сүннеттердің бірі — жамағатпен намаз оқығанда екі жаққа «әссәләму-әләйкүм» деп сәлем беріп жатқанда жанымыздағы адамдар мен періштелерге ниет етіп сәлем беру. Ал жеке намаз оқығанда тек періштелерге ниет етіп сәлем беру.

Сүннетті тірілткіңіз келсе, осы амалды жасаңыз. Басқа бауырларға да жеткізіңіз, біліп жүрсінп.
1,946
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Dec, 14:36

Көп әйел алу сүннет емес РИЛС
2,028
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Dec, 07:14

Әлеуметтік желідегі белгілі бір үкімге қатысты сәләфиттердің әдейі түсірген видеоларын талқылап, оларға жауап жазудың қажеті жоқ. Олар бұл әрекеттерін әдейі біздің назарымызды аударып, өздерін танымал ету үшін жасайды. Бұлар – арам пиғылмен қақпан құрған қу түлкілер сияқты. Мұндай айлакер иттердің айласына алданбаңыздар, олардың жолын кесудің ең жақсы тәсілі – үнсіздік.
2,104
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Dec, 15:46

Ұяттың жүгі

Қазақ үшін ұят – жүзіңдегі ардың белгісі еді. Қыз баласы шымылдықтың ар жағынан сығалап, сөзін салмақтап айтатын. Ұл баласы үлкеннің алдын кеспей төрге шақырылғанда ғана төрге шығатын. Шаңырақтың құты болған сол тәрбиені қайдан жоғалттық?

Қазір экран – тәрбиеші. Баланың алдына айран құйып, ақыл айтқан әже жоқ. Оның орнын көгілдір экранның құр жарқылы басқан. Бірақ сол экран балаға не беріп жатыр? Арзан күлкі, қиқым әзіл, біреудің жыртығын жамап, етегін аңдыған өсек-аяң. Тарихын жоғалтқан халық – тамырынан қиылған ағаш, ал ардан айырылған ұлт – болмысы жоғалған қуыс дене. Біз солай қарай бет алып бара жатырмыз.

Көгілдір экраннан не көреміз? Ұятсыз күлкі, ашық-шашық киім, бейәдеп әрекет. Жұрт күле ме деп, шалбарын шешіп жалаңаш тұратын актерсымақтар. Әлеуметтік желіде “төсек мәдениетін үйретемін” деп беті бүлк етпей, «мүшеңнің көлемі», «төсекте қанша рет боласың» деген арсыз тақырыпты ашық айтатындар. Бұны айтып отырған өзіміздің қара домалақтар мен қаракөздер! Қолына телефон алған әрқайсысы «батыстың жаңалығын» қазақтың болмысына тықпалап әлек.

Баяғыда “қызға қырық үйден тыйым” дейтін едік, қазір сол қыздардың өзі арды саудалап жүр. “Әйел құқығы” деген желеумен арды белден басып, қадірін жалаңаштағандар аз ба? Батыстың «еркіндік» деген сылтауы бізге жалаңаштық пен арсыздықтың қалыптылығын әкелді. Бүгін “көпшілікке қызық” деп көрсетілетін нәрсе ертең рухани мешеулікке апаратынын көрмейміз бе?

Қазақ «жаттың жырығы» деп босаға аттатпаушы еді, қазір «қазақтың қаңсығы» болмаған нәрсені өзімізде қалыпты жағдай етіп көрсеттік. Орамал таққан қыздың өзі төсектің әңгімесін қозғап, ашық-шашық бейнежазбалар түсіреді. Осының бәрі арды жою үшін жасалған әрекет емес пе? Батысқа табынғанымыз сонша, енді өзімізді күлдіру үшін көтін ашқандарды «өнер адамы» деп мақтайтын болдық.

Шындығында, қара нардың өзі арсыздықтың жүгін көтере алмайды. Ұят – халықтың айнасы. Сол айнамыз қазір әбден лайланып, тас-талқан болып сынуға жақын. Ардың жүгі ауыр, бірақ сол жүкті арқаламасақ, болашағымызға қара бұлт үйіріліп келеді. Ұяттан айырылу – болмыстан айырылу екенін түсінетін уақыт жетті.

Арды сатқан – өзін сатты. Ұятты жоғалтқан – ұлтын жоғалтты. Бізге болмыс керек. Бізге ар керек.
2,451
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Dec, 05:15

Фақиһтардың төресі, сахаба Ибн Масғуд: “Алланың құзырына бойдақ күйімде бармас үшін, егер менің өмірімнің бітуіне он күн қалса да, сөзсіз үйленетін едім,” – деген.

Бойдақтар! Алланың алдына бойдақ болып бармаймын десеңіздер, тездетіп шаңырақ көтеріңдер
2,113
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Dec, 19:00

https://youtu.be/zojrS5lZ5_M?feature=shared
2,274
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Dec, 08:05

Мына каналды Абылай Кенжалы емес, Данияр Кенжеұлы жүргізеді. Бас әріпі ұқсаса болды ма сендерге 😀
2,365
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Dec, 17:59

Сақтап ал, керек болады

Намазда тәкбір-тахриманың үкімі —шарт яғни, ішкі парыз емес. Тәкбір-тахримада кез келген Алланы ұлықтайтын зікірді айту — парыз. «Аллаһу акбар» деп айту — уәжіп. Тәкбір-тахримада қолды көтеру — сүннет, құлақтың сырғалығына дейін көтеру — мустахаб. Бірінші қол көтеріліп, сосын «Аллаһу акбар» деу — сүннет.

Намазда қиям — парыз. Қиям деп саусақ ұшының тізеге тимей тұруы айтылады. Қиямда кемі бір тасбих көлеміндей тұру — парыз. Тағдил жасау (тік тұру) — сүннет. Қиямда оң қолды сол қолдың үстіне қою — сүннет, кіндіктің астына қою — мустахаб.

Намазда қырағат жасау — парыз. Ең азы, имам Әбу Ханифа бойынша, Құранда аят саналған мөлшер (мысалы, «Ясин» деп оқу), ал Әбу Юсуф пен Мұхаммед бойынша, ұзын бір аят немесе қысқа үш аят оқу — парыз. Пәтуа осы пікірмен берілген. Фатиха сүресін және зәм сүре оқу — уәжіп. Қырағатты тәжуидпен оқу — сүннет. Намаздың уақыттарына қарай қырағат қылу — мустахаб.

Намазда рукуғ жасау — парыз. Рукуғ дегеніміз — саусақ ұшының тізеге тиіп тұруы. Рукуғта көңіл орныққанға дейін кідіру — уәжіп. Кемі үш тасбих айту — сүннет. Саусақтардың арасын ашқан күйде тізені ұстау — мустахаб. Рукуғта аяқтың саусақ ұштарына қарап тұру — мустахаб. Рукуғтан тұрудың үкімі — сүннет.

Намазда сәжде жасау — парыз. Парыз тек маңдаймен орындалады. Сәждеде мұрынды тигізу — уәжіп. Сәждеде көңіл орныққанша тұру — уәжіп. Кемі үш тасбих айту — сүннет. Екі сәжде арасында тәртіп — уәжіп. Екі сәжде арасында тасбих көлеміндей кідіру — мустахаб.

Намазда бірінші отырыс — уәжіп, соңғы отырыс — парыз. Екі отырыста тәшәһуд оқу — уәжіп. Пайғамбарымызға салауат айту — сүннет.

Намазда өз ісіңмен (Бәрдағидің тахрижі бойынша) шығу — парыз. Оң және сол жаққа «әс-сәләм» сөзін айту — уәжіп. “Уә-рахматуллах» сөзін айту — сүннет. Өз ісіңмен шығу, осы әс-сәләм арқылы орындалады. Оңға және солға бұрылып айту — сүннет.

(Шархул уиқая 147, Әл-һидая 1/46, Тасхих уә-таржих 164, Бәдәәиғ сәнәәиғ 1/129)
2,680
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Dec, 10:35

Бір күндік жейтін тамағы және киетін киімі бар адамға елден садақа сұрау — харам. Сәйкесінше сол малдан жегені де харам.

Хадис: «Бір күндік жейтін азығы бола тұра адамдарға алақан жайған кісі — қиямет күні жүзінде бір тілім еті болмаған күйде келеді» (Сахих Бухари)
2,156
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Dec, 05:10

Ханафи мәзһабында сүндетке отырғызу уақыты нақты шектелмегенімен, белгілі бір шеңберде белгіленген. Бала туылғаннан кейін 7 күн ішінде немесе 1-2 айлығында сүндетке отырғызу сүннет деген үкім нақтыланбаған. Ханафи мәзһабының көзқарасы бойынша, баланы ең ұзағы балиғат жасына дейін, ал ең дұрысы 6-7 жас шамасында сүндетке отырғызу қажет. Бұл уақыттан кешіктіру – мәкруһ, яғни ұнамсыз амал саналады. Дегенмен, сүндеттеуді мүлде тәрк етуге жол берілмейді.

Сүндеттеудің алғашқы уақытына байланысты ертеректегі ғалымдар тарапынан нақты бір үкім келтірілмеген. Соңғы ғасырларда өмір сүрген ғалымдар баланың ауырсынуға төтеп бере алатын жасына жеткенде сүндетке отырғызу абзалырақ деген пікірді ұстанған. Себебі, сәби кезінде сүндеттеу ауырсыну мен басқа да асқынулардың туындау қаупін арттыруы мүмкін.
2,462
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

16 Dec, 08:56

Еркіндігіміз еңселі, егемендігіміз мәңгі болсын! Тәуелсіздік күні құтты болсын!🇰🇿
2,226
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Dec, 20:38

Жақында бір кісілердің ұсынысымен “Голодные игры” фильмін көрдім. Әуелгіде жай ғана фантастика шығар деп ойлағанмын, бірақ олай емес екен. Бұл — ойын түріндегі шындық. Әдемі қапталған қатігездік.

Фильмнің негізгі тақырыптары тоталитаризм, әділетсіздік, саяси ойындар, және адам еркіндігі үшін күрес. Сюжет болашақта болады. Онда әлем апатқа ұшырап, оның орнында Панем атты мемлекет құрылған. Панем 13 аймаққа бөлінген, оның әрқайсысы орталық қала — Капитолийге бағынады.

Капитолий — бәрін билеп-төстеп отырған “жарқыраған әлем”. Қала билігі халықтың көзін қызықтырып, назарын ойын-сауыққа аударудан шебер. Әр жыл сайын “Аштық ойындарын” ұйымдастырып, адамдарды өлімге итермелейді. Бірақ ең сорақысы осының бәрін ойынға, шоуға айналдырғаны. Халық тамашалап отыр. Жағасын ұстап, жаны ашып көріп отырады.

Таныс көрініс пе? Біз де дәл солай өзімізді алдап жүрген жоқпыз ба? Бірінің дауы, бірінің сәні, бірінің хайпы… Әнші жаңа ән жазса да, блогер дау шығарса да, елдің назары сол жаққа ауып жүре береді. Ал шын мәнінде, жан-жағымызда шешілмеген қанша мәселе қалып жатыр.

“Аштық ойындарында” Капитолийге халықтың тыныштығы керек. Ол үшін шындықты жасырып, жылтыраған дүниелермен алдарқатады. Қазір де жағдай осыған ұқсайды. Жан-жағымызда “ойын-сауық” көп, бірақ шындық пен білмнің үні әлсіз.

Ойланайықшы, қазір кімнің сөзі көп тыңдалады? Ел тұлғалары ма, танымалдық па? Маңызды тақырыптарды талқылайтындар емес, шоу жасайтындар алдыңғы қатарда. Блогердің күлкісі мен әншінің жеке өмірі біз үшін ең басты жаңалыққа айналған. Ал нағыз маңызды сұрақтар мен білім-ғылым көлеңкеде қалып жатыр.

Ой түйгенім — біз көрермен болып қалмауымыз керек. Фильмдегі халық секілді ойын-сауықты тамашалап отыра берсек, өзгереді деп күтетін ештеңе жоқ. Өзіміздің қайда назар аударып жүргенімізді аңғарсақ, бәлкім, көп нәрсенің орнына келер уақыты да жетер.

Бұл фильм маған жалтырағанның бәрі алтын емес, ал назар — адамның ең үлкен қазынасы екенін тағы бір есіме салды. Назарыңды құнсыз нәрселерге салсаң, ақиқаттан алыстай бересің. Шындықтың бетін бояп тастағандардың айласы да осы көз алдыңа жылтырақ қойып, ойыңды тұмшалау. Есіңде болсын, көрермен болып отырып, кейіпкерге айналуың екіталай.

Білу — санаға түскен із, көру — жүрекке жеткен шындық. Көпшілік біледі, бірақ көрмейді...
2,619
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Dec, 21:37

Отписка ма, ойсыздық па?

Екі күннен бері әнші мен блогерлерден жаппай отписка жасап жатырмыз. Бетімізді жылтыратып, қалтасын толтырған жандардан теріс айналып, “осылардың түкке пайдасы жоқ екен” деп, шындықты енді түсінгендейміз. Бірақ бұл шындыққа жету үшін адам өлу керек пе еді сонда?!

Қайран 30 жыл! Бірі есікті ашып бере алмады, бірі терезені жауып қоймады. Тек өз қалтасын қамдап, өз жарнамасын жасап, өз әлемінде өмір сүріп жатты. Біз ше? Біз олардың жұлдызын жақтық, сахнасын кеңейттік. Әр лайкымыз, әр қаралымымыз арқылы нағыз тұлғаларды емес, тойшыл мен жылтырға табындық. Тобыр сана дегеннің айқын мысалы осы негізі…

Біз не істемедік өзі?! Сайқымазақтардың абыройын асқақтатып, баламыздың аузына арам түкірігін түкірттік. “Ұят болады” деп айтудың орнына, блогерлердің өсек-аяңын тыңдатып, әншілердің арзан сөзін жаттаттық. Елдің баласы кітап оқып, өнертапқыш болуды армандаса, біздікі TikTok-тағы «жұлдыздар» сияқты атақты болуды қалады.

Әділет, шындық, руханият жайлы естісек, “Өзім де дәрменсізбін, әріге аяқ баспаймын” деп, бұғып отыратын күйге жеттік. Енді келіп, бір-бірімізге қарап, “Қайда қарап жүрміз?” деп шошып отырмыз. Әй, әртіспіз дим…

Талғарда болған қасірет бізге бір нәрсені айқын көрсетті. Жалған жұлдыздардың жарығы ешқашан елдің мұңын жоймайды. Бірақ бізге осыны түсіну үшін тағы қанша қайғы керек? Әлде, “Сайдағы арқардың тұяғына тас тисе, қырдағы арқардың мүйізі сырқырайды” деген сөз біздің санамыздан алыстап кетті ме?

Енді отписка жасаймыз ба? Жасаңыз. Бірақ онымен шектелмеңіз. Ұлтыңыздың шын тұлғаларын іздеңіз. Осы кезге дейін біздің таңдауымыз тек өзімізді төмендетті. Ендігі таңдауға қателесуге қақымыз жоқ.
2,899
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Dec, 10:44

Сутраның үкімі

Мешіттерде көп орын алатын жағдайлардың бірі – намаз оқушының алдын кесіп өту. Әдетте жалғыз намаз оқушы адам, алдын біреу кесіп өтпес үшін сутра қойып жатады. Сутра дегеніміз – ұзындығы бір зирағ (жарты метр) жуындығы саусақ көлеміндей болған зат. Сутраны қоюдан мақсат – намаз оқыған кезде ойдың жан-жаққа шашырамай немесе біреудің кесіп өткеніне көңілдің алаңдамауы.

Сутраның үкімі ханафи мәзһабының қуатты көзқарасы бойынша мустахаб болып есептеледі. Намаз оқушы адам, егер сутра қоймай намаз оқыса күнә арақаламайтынын осыдан аңғаруға болады. Керісінше намаз оқушының алдын кескен адам, хушуғты бұзғаны үшін күнә арқалайды. Қазіргі таңда көптеген мешіттерде сутралардың саны артқанын байқаймыз. Осы тұста оның қаншалықты керегі барлығын айтып өтсек.

Класикалық кітаптарымызда: «егер намаз оқушы адам кішкентай мешітте немесе тар жерде намаз оқитын болса, сутра қоюы мустахаб болады», деген үкім айтылған (Шархул Уиқоя, 1/142) Басқа құнды еңбектерімізде кішкентай мешітті немесе мекенді 40-60 зирағ (қазіргі өлшеммен 20-30 метр немесе 4х5 тік бөлме көлемі) деп бекіткен. (Мәжмағ әл-Әнһур 1/121). Яғни осы көлемдегі жерде намаз оқып жатқан адамның алдын кесіп өтуге болмайды. Кесіп өткен жағдайда күнә арқалайды. Себебі бұл жерде адамның хушуғын кесу бар.
Ал егер мешіттің немесе қандайда бір мекеннің көлемі жоғарыда көрсетілген кеңдіктен үлкен болса, намаз оқушы адамның сутра қоюы мустахабта емес шартта емес. Үлкен мешітте намаз оқып жатқан адамның алдын қай кезде кескен болып саналады, деген сұраққа құнды еңбектерімізде екі түрлі пікір айтылған.

Сәжде жасайтын орынның айналасынан өтсе, алдын кескен болады. (Кәнз 15, Мултақа 17, Мухит әл Бурһани, Табин 1/160)

Қиямда тұрған кезде көздің назары сәжде жасайтын орынға түскен жерден өтсе, алдын кескен болады. (Мәжмағ әл-Әнһур 1/112, Дуррул Мухтар, Бәдәиъ сәнаиъ 1/189, Ән-Ниһая, фатхул Қадир 1/354, әл-Ғиная 1/353)

Пәтуа екінші көзқараспен берілген. Яғни сәжде жасайтын орынға көздің назары түсетін жерден өтуге болмайды. Одан ары (намаз оқушының басы сәждеге тиетін орыннан ары) өтсе алдын кескен болмайды.
2,761
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Dec, 07:35

Ислам дінінде белгілі бір жұмыс түріне уақытша жалданып істеген адамға «әжиир хас» деп айтылады. Бұл адам уақытша бір жұмысқа жалданған соң, келісілген уақыт ішінде өзге адамның жұмысын жасауына әсте болмайды. Егер осы үкімді біле тұра жасырынып екінші жұмыс жасайтын болса, күнәхар болады. Сондай-ақ, екінші жұмысында қанша қаражат тапқан болса, бірінші жұмысындағы жалақысынан сол мөлшерде кемітіледі (Раддуль мухтар, 6/70).

Бұл адам жұмыс уақытында бастығының рұқсатынсыз нәпіл намаз оқуына болмайды. Тек парыз намаздарын оқумен шектелуі қажет. «Фәтәуа самарқанд» еңбегінде: «Парыз намаздармен қоса сүннет намазын да оқиды, пәтуа осы көзқараспен берілген», — деп қарар берілген. Сүннет намазынан бөлек, нәпіл намаздар оқылмайды. Егер жұмысы мен мешіт арасы алыс болса, барып-келген аралықтағы уақыт есептеліп, айлығынан кемітіледі. Мешіт жақын болса, уақыт шегерілмейді.

Егер «әжиир хас» жұмыс берушімен ара-арада басқа жұмысты жасауға алдын-ала келіссе, бұл әрекетке рұқсат етіледі.
Маңыздысы — жұмыс беруші адам оның екінші жұмыс жасайтынын біліп, келісімін беруі керек.
2,465
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Dec, 20:13

Талғардағы оқиға – бар қазақтың жүрегіне салынған жара. Бұл – тек бір отбасының ғана қасіреті емес, бұл – бүкіл қоғамның айнасы. Біз өз ішімізден хайуанды тәрбиелеп, содан кейін “осы қалай болды?” деп таңырқап отырмыз. Шерзаттың өлімі – бәріміздің ұятымыз, бәріміздің кінәміз.

Бірақ не көріп отырмыз? Бірі шетте отырып, елді алаңға айдап, билікке қарсы қоюға тырысып әлек. Екіншісі, қалта қамын ойлап, “жанашыр” болып көрінгісі келеді. Кім үшін, не үшін? Ашынған халықтың көз жасын пайдаланып, өз мүддесін күйттеуден артық қандай арсыздық бар? Бұл әділдік іздеудің жолы емес, ағайын, ақылмен іс жасамақ керек!

Иә, істің әділдігін талап ету – біздің құқық. Бірақ әділдікті митингтен емес, ақыл мен заңнан іздеу керек. Шерзаттың қазасы резонанс тудырды, сол резонанс арқасында кінәлілер жауапқа тартылатынына сенім бар. Бірақ біздің ұлттың басты қателігі – мәселені түбірімен шешуден қашып, әрдайым сыртқы жауды іздеу. Ал шын жау – өзіміздің ішімізде. Сол жауды тәрбиелеген де өзіміз…

Біз осы қоғамды өз қолымызбен құрдық. Бүгінгі жағдай – өткен күнгі әрекеттеріміздің нәтижесі екенін ұмытпайық! Егер шынымен әділет пен тәрбие қаласаңыз, сол қоғамның ішінде тәрбиені бастау керек. Әрқайсымыз өзіміздің әрекетімізге жауапты болайық. Ал хайуандарды сырттан емес, өз ішімізден іздейік.

Талғардағы трагедия – бұл тек қасірет емес, қоғам үшін үлкен сабақ. Бірақ сол сабақтан нәтиже шығаруға дайынбыз ба? Мәселе осыда…
3,781
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Dec, 04:01

Құдай не жазса, соны көреміз деу - соқырлықтың белгісі. Тағдырдың жазғаны болар деу - ақымақтықтың белгісі.Адам не тілесе, құдай соны тағдыр қылмақшы. Тікен еккен жерге бидай шықпақшы емес.

Міржақып Дулатұлы

Тағдырға иек артып, әрекетсіздікке салыну – өзінің қисық тағдырын құдайдан көрумен тең
1,123
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

07 Dec, 14:58

Кейде бәрінен шаршайсың. Жұмыс, адамдар, бір-бірімен қабаттасқан мәселелер… Бәрі бір сәтте жаныңды қысқандай болады. Сондайда ешкімді көргің келмей, өзіңмен оңаша қалғың келеді.

Оңашада ойларыңды жинайсың. Бір сәт бәрін таразылап, артық салмақты алып тастағандай боласың. Кейде ол ойлар ауыр, кейде қарапайым. Бірақ сол сәт тыныштық беріп, өзіңді қайта табасың.

Күйзеліс деген – жолдағы демалыс секілді. Бір сәт тоқтайсың, дем аласың. Сосын қайта тұрып, жолыңды жалғастырасың. Бәрі уақытша екенін түсінгенде, жүрегің де жеңілдейді. Ең бастысы, жүріп келе жатқаның. Құлаудың өзі қайта өрлеу екенін ұғасың.

Шаршау мен күйзеліс – бір сәтке тоқтап, ойыңды ретке келтіруге берілген мүмкіндік. Өзіңе сырттай қарап, әлсіз тұстарыңды байқайсың. Құлаған жерің – қай жерде күшейіп, қай жерден бастау алатыныңды көрсететін бір белгі.
1,429
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

06 Dec, 14:45

Жұманың сауабынан мақрұм қаласың
1,462
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

05 Dec, 16:47

Баяғыда дін тек мешіттің төрт қабырғасында емес, өмірдің өзегінде еді. Ол адамның тек намаз бен жаназадағы амалына ғана емес, жүріс-тұрысына, сөзінің салмағына, ісінің адалдығына тіреу болатын. Ал қазір ше? Қазір діннің білім деген тірегі әлсіреп, эмоция мен жеңіл сөздердің көлеңкесіне тығылып қалғандай. Оны өзіңіз күнде көріп жүрсіз.

Әлеуметтік желі толған жалт-жұлт еткен уағыздар. Сөз көп, мағына жоқ. Біреу тыңдайды, толқиды, бірақ ертеңіне оны ешкім есіне де алмайды. Эмоция қалды, бірақ жүрекке жеткен ілім қайда? Медреселер мен діни оқу орындарына көз салсаңыз, олар әлі сол бір “молдалықтың” айналасынан шыға алмай жүр. Ал молдалық деген не? Құлшылықты үйрету, жаназа шығару, мешіттің ішінде қалу. Бірақ дін тек мешіттің төрінде емес, қоғамның өзегінде болу керек еді…

Ал кейбір пәленше-түгенше деген діни топтарды бақылап қараңызшы. Олардың мектебінен шыққандар жай уағыз айтумен шектелмейді. Олар әлдеқашан қоғамның түрлі қабаттарына еніп, өз идеологиясын таратып жүр. Біреуі биліктің басында, енді біреуі ірі компанияларды басқарып, өз ықпалын жүргізуде. Ал біз ше? Біз әлі сол молдалықтың шеңберінен шыға алмай, бір-біріміздің қатемізді іздеп, сөз аңдып жүрміз.

Бұл топтар діннің шынайы мақсатын ұрлап алғандай көрінеді. Өйткені олар дінді тек құлшылық емес, күш пен ықпалдың құралына айналдырып үлгерген. Біз солай жасайық демеймін, бірақ олардың жүйелі түрде ілім алып, оны іске асырып жатқанына қарап, өзіміздің білімсіздігімізге қынжыламын.

Біз әлі сол қысқа уағызбен өмір сүріп келеміз. Бір сәттік әсер, бүгін тыңдап, ертең ұмытылатын сөздер біздің “білім” деп түсінетін деңгейімізге айналды. Ал діннің тереңдігі қайда? Оның адам өміріне толық енуі, жүріс-тұрысқа ықпал етуі, қоғамның түзелуіне әсері қайда?

Мұсылман аптасына бір рет мешітке барса, қалған уақытын қоғамда өткізеді. Демек, дін тек мешіттің айналасында емес, сол қоғамның ішінде де болуы керек. Ал біз осы адамдарға дінді қалай жеткізіп жатырмыз? Біз олардың сөзін, ісін, әрекетін дін исламға қалай бейімдеп жатырмыз?

Дін – адам өмірін бағыттаушы шамшырақ. Ол тек құлшылықта емес, адамның кәсібінде, сөзінде, шешімінде көрініс табуы тиіс. Бірақ біз діннің өзегін ұмытып, оны тар шеңберге қамап қойдық. Енді тек мешіт пен жаназа айналасында жүрген дінді “толық дін” деп есептейтін күнге жеттік…

Ал шынайы білім іздеп, дінді терең түсінуге тырысатындар азайып барады. Оның орнына эмоциямен елтіген, бір сәттік әсерге алданған халық қалды. Біз тек бір-біріміздің кемшілігімізді іздеп, сөз аңдып, өзімізді алға қойғаннан басқа түк бітірмедік. Діннің шынайы мақсатынан алыстап бара жатқанымызбен жұмысымыз жоқ.

Бізге тек молдалықты ғана емес, діннің шынайы білімін меңгеріп, оны қоғамға енгізетін жүйе керек. Бізге бір сәттік эмоция емес, жүректі де, сананы да оятатын ілім керек. Дін тек мешіттің төрінде қалмауы тиіс. Ол адамның сөзіне, ісіне, қоғамына әсер ететін күш болуы керек. Әйтпесе, біз өзімізді дін жолындамыз деп санап, шын мәнінде, тар шеңберден аса алмай жүре береміз…
1,751
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

04 Dec, 17:25

Төбелеске тұмар таққандар

Баяғыда қайырымдылық ниет пен адал жолдың тоғысқан тұсында жасалатын еді. Ал бүгін ше? Біреудің жұдырығы мен тізесінің шуы шығып жатқан жерде “сауап іздеу” сәнге айналды. Рингте бәсекелесінен қан жоса қылған жігіттің жеңісі мен атағын арқаланып, енді жұрт оны дәріптеп, бір заттарын сатып, содан түскен табысты “қайырымдылыққа” айналдырып жатыр. Бұл қандай жаңа заманның үрдісі?

Рингтегі риясыз “өнерді” қолдап, оны дінмен үндестіруге тырысу – қисынсыздықтың шыңы емес пе, ағайын?! Біреулер “бұл тек спорт, адал еңбек” дейді. Ал енді біреулер, “қайырымдылыққа ниет” деп ақталады. Бірақ ақылға салып қарасақ, шариғат қай жерде шапалақ пен шу қай жерде? Мұндай іс дінге қайшы ма, жоқ па деп талқыға түсірудің өзі артық негізі. Мұны білмек үшін кітап ақтарудың да, ғұламадан сұраудың да қажеті жоқ.

Бәлкім енді әр соққы сауап ретінде жазылып, әр лақтырылған жұдырық ақыретке “қосымша аманат” болар? Мүмкін қайырымдылықтың ең оңтайлы жолы – қатыгездік пен төбелесті дәріптеу шығар? Тек жұдырықтасудың артықшылығы – “рухани байлыққа” жақындатуы болып қалмасына кім кепіл? Қайырымдылыққа ниет еткен адамның рингті көмек құралына айналдыруы ақылға қонбайды, халқым.

Дін жүрек пен тәрбиенің діңгегі екенін ұмытпайық! Ол қатыгездік пен әшекейлі мадақтың тасасында қалмайды. Біреуді жерге құлатқанды дәріптеп, содан үлгі алып, қайырымдылыққа жол іздегеніміз – адасуға бір қадам жақындағанымыз. Бұрын сауапты іске ниет еткен адам адал еңбекпен, таза ниетпен ақша табатын еді. Ал қазір жұрт төбелес пен шоу-сауданың арасына қайырымдылықтың байрағын іліп қоя салды. Бұл адалдыққа сыймайды.

Қасиетті дінімізді төбелестің шапанына ораудың қажеті жоқ. Қайырымдылық жүректен шығуы тиіс, рингтің даусынан емес. “Төбелес арқылы сауап жинау” деген ақылға қонымсыз ойдан арылып, қайырымдылықтың шын жолын іздейік. Дін мен дүниені шатастырмасақ екен. Әр “тізе” мен “жұдырықтан” сауап іздегенше, жүректің түбіндегі шынайылықты табайық. Өйткені сауап төбелестің емес, таза ниеттің нәтижесі…
1,767
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

04 Dec, 16:11

Бауырлардың сұрауымен

сіздерге өзімнің 10 кітабымды және осы уақытқа дейін өткен 200-ге жуық дәрістерді арнайы жеңілдікпен ертеңге дейін 8900 теңгеге ұсынбақпын..

Бұл жеңілдікті осы уақытқа дейін 247 адам пайдаланып үлгерді.

Жеңілдік тек бүгінге арналған.

Аламын дейтіндер болса, осы жерді басыңыз!

Кітаптардың және дәрістердің толық тізімі – комментте.⤵️
1,620
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

04 Dec, 09:37

Дін жүрекке жарық, ал жарнамаға құрал емес!
1,672
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

03 Dec, 21:39

Насихаттың нарқы

Баяғыда дін жүрекке жарық, сөздің өзі шырақ еді. Енді ше? Күндердің бір күнінде сөз де, шырақ та теңгеге байланады. Әншілер әнін сатты, бұл түсінікті. Ал бүгінгі “ұстаздар” да сол жолға түсіп, насихатын билетке байлағанын көріп, таңдай қағудан қалдық. Қасиетті сөздің қадірін теңгемен өлшейтін заманды кім ойлап тапты? Әлде бұл жаңа дәуірдің “даналығы” ма?

Әнші – сахнаның сәні. Ол көрермен жинайды, билетін өткізеді, осылайша кәсібін атқарады. Ал енді уағызшыларға не жорық? Олар да соларға еліктеп, “рухани кеш”, “рухани тур” деп атау ойлап тауып, билет құнын жарты айлыққа теңеп қояды. Қайбіреуі мұнысын “шығынды жабу” деп түсіндіреді. Бірақ жүректің шынайы азығын алған елдің қалтасы жұқарып, көңілі толмай қайтқанын байқамай ма? Әлде, рухани кештің “сауабы” билет құнымен бірге таразыға түсе ме, қалай өзі?!

Алдындары бір шәкірт ұстазына барып:
– Ұстаз, маған иман үйретіңіз, – деп өтінсе, ұстазы:
– Құлағыңды аш, жүрегіңді тазала, – деп сөз бастаушы еді. Қазір ше? Бүгінгі шәкірттің құлағы билет құнынан артық ештеңе ести алмайды. Ұстаз мінберден шындық айтудың орнына, сахнаға шығып, әсерлі қойылым қояды. Ал оның сөзінің құнын залдағы адамның саны мен жиналған қаржы белгілейді.

Қасиетті діннің атынан сөйлеу – пайғамбарлардың ісі. Ал оны саудаға салу – не қасірет? Баяғыда базарда құл сатушы саудагерлер болған деседі. Бүгінде сол базарға сөз түсіп, “насихат саудагерлері” шыққандай. Кеше ғана Құранды ақшаға сату деген сөз жүрекке ауыр тисе, енді насихатты саудаға салу қалыпты нәрсеге айналып барады.

Әнші сахнаға шығып, жүректі әуезбен тербетсе, уағызшылар жүректі сөзбен толқытатын. Бірақ бұл екі жолдың айырмасы қазір жоқ. Қазір кейбір уағызшылар да әншілер сияқты танымалдыққа құмар. Шапалақ ұрған дауысты естіп, өзін “құрметті тұлға” сезінгісі келеді. Ал халықты рухани азық емес, әсер мен эмоция қызықтырады. Сөйтіп, сөздің қадірі қаңбақтай ұшып, діннің жүгі жеңілдейді.

Шын ұстаз сахнаны емес, жүректі таңдайды. Ұстаз деген жарықтың астында емес, қарапайым жерде отырып та әсер етеді. Ал қазір кейбір уағызшылардың ісі әншінің жолынан аспай барады. Әншінің мақсаты – көңіл көтеру, ал ұстаздың мақсаты – рух көтеру еді асылында. Бірақ рухани кештердің жарнамасын көргенде, “бұл не – шоу ма, уағыз ба?” деп шатасатын күнге жеттік. Қайда барып күн көреміз…

Егер діннің қадірі теңгемен өлшенсе, ертең “сауап акциялары” деген жарнаманы да көріп қалармыз. “Бір билетке екі сауап сыйлыққа беріледі!” деген жарнама ілінсе, таң қалмаңыз. Сіз билетіңізді алып, рухани кешке барсаңыз, өзіңізді жұмаққа жақындағандай сезінесіз. Ал ұйымдастырушының қалтасы ауырлап, ниеті жеңілдей береді.

Дін – базардың тауары емес, жүректің азығы. Уағыз – тауар емес, шындықтың үнін жеткізетін құрал. Егер дінді дүниеге құл етсек, ертең діннің қадірін өзіміз түсіреміз. Ал ұстаздың жолын әртістің жолына теңеудің өзі ұят. Өйткені әртістің мақсаты – әсер, ұстаздың мақсаты – жүрек. Осы айырманы ұмытпайық. Жарық залдың ішінде емес, шынайы шындықтың астында ғана руханият өседі. Насихат та сатылмайды, рух та теңгемен өлшенбейді!
2,016
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

03 Dec, 14:45

https://youtu.be/OIA99EgkF3E?feature=shared
1,842
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

03 Dec, 05:40

Төрт ракағат нәпіл намазға ниет еткен адам соңғы екі ракағатты оқымай намазды аяқтап қойса, соңғы екі ракағаттың ғана қазасын өтейді. Өйткені нәпіл намазда әр шафғ (екі ракағат) жеке өз алдына бір намаз болып есептеледі.

Ал парыз намазында керісінше, яғни соңғы екі ракағатта намаз бұзатын амал жасалса, барлық төрт ракағатты қайта өтейді. Себебі, парыз намазы толықтай біртұтас намазға жатады.

[Әл-Бәдәәиғ Сәнәәиғ 1/293]
2,036
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

02 Dec, 13:33

Құран оқып жатқан адамның көңіліне «мен рия жасап жатырмын» деген ой келсе, амалын тоқтатпай жалғастыра бергені жөн. Себебі, бұндай ой шайтаннан болуы мүмкін. Шайтан қай кезде болмасын, адамды игі істен тосады.

Дәл сол секілді, парыз намазын оқып жатқан адамға осындай ой келсе, алаңдамай жалғастыруы қажет. Себебі, құлшылық кезінде ондай ойлардан сақтану мүмкін емес. Сондай-ақ, намаз бір бүтін ғибадат болғандықтан, о баста риясыз басталса, намаз ішінде рия араласа алмайды.

[Раддул мухтар 1/415, 438; Мухит әл-Бурһани 5/314]
2,038
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

02 Dec, 05:25

Жігіт қыздың теңі болып саналмайтын жағдайлар:

1. Намаз оқитын салихалы қызға бейнамаз жігіт тең емес.
Намаз – мұсылманның дінге беріктігінің басты белгісі. Ал намаз оқымайтын жігіт мұндай салихалы қызға лайық деп есептелмейді.
2. Ауқатты отбасының қызына отбасын асырай алмайтын, мәһірін бере алмайтын жігіт тең емес.
Шариғатта ер адам отбасын асырау міндетін өз мойнына алады. Бұл оның қаржылай қабілетіне байланысты. Егер жігіт бұл талапты орындауға шамасы жетпесе, теңсіздік орын алады.
3. Салихалы әйелге намаз оқитын, бірақ пасық істермен айналысатын жігіт тең емес.
Пасықтық (күнә істермен айналысу, өтірік айту, харам әрекеттерге бару) адамгершілікке жат әрекет. Мұндай сипаттағы жігіт діндар әйелдің теңі болып саналмайды.

Егер бұл сипаттар жігіттің бойынан кейіннен табылса немесе некеге дейін қыздың жақындары бұл жайттарды сұрастырмаған болса, шариғат бойынша кейіннен қарсы шығуға құқық берілмейді.

(Раддуль Мухтар 3/86), (Әл-Ғиная 3/291-298)

Қазақ дәстүрінде де егер жігіттің бойынан қандай да бір айып табылса, неке қыздың әулетіне абыройсыздық алып келсе, ата-ананың некені бұзуға құқығы бар деп саналған.

Ескерту:
Некедегі теңдік мәселесі тек жігіт тарапынан есептеледі. Сондықтан пасық әйел тақуадар еркектің теңі боп саналады.
2,677
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Dec, 18:10

Кейде махаббат деген тек сезім емес, рухтың терең үндестігі екенін естен шығарып аламыз. Бүгін “Нурикамал” фильмін тамашалап, шынайы махаббаттың шекарасын көргендей болдым. Бұл оқиға қарапайым күнделікті өмірде байқала бермейтін, бірақ жүректің тереңінде үнсіз сыр шертіп жатқан құндылықтарды ұғындырды.

Ханбибі… Оның есімі – төзімнің символы, даналықтың айнасы. Өзінің күйеуі Тұрдықылыштың жүрегі Нурикамалға қарай ауғанын біліп, әйел затының ең нәзік жарасы – қызғанышын үнсіз жеңе білген жан. Әдеттегі әйелдердің айқайы мен өкпесінің орнында оның жүрегінде тек түсінік пен қолдау тұр. Өз сезімдерін құрбан етіп, махаббаттың биік шыңын таңдады. Бұл – сезімді емес, рухты сүйген жанның ерлігі. Ханбибінің бұл әрекеті кейбіреулерге әлсіздік сияқты көрінуі мүмкін. Бірақ оның даналығы – сезімді емес, адамды бағалай білуінде. Ол тек әйел емес, нағыз рухани серік екенін дәлелдеді.

Ханбибі Тұрдықылышқа тек серік қана емес, оның ішкі әлеміне жарық түсіретін шамшырақ бола білді. Оның жүрегі күйеуінің жан-дүниесіне терең бойлап, Тұрдықылыштың ішкі арпалысын сезді. Өз мүддесін емес, күйеуінің рухани қайта өрлеуін таңдаған әйел – нағыз рухани кемелдікке жеткен тұлға. Ол Нурикамалға арналатын әннің сөзін жазу арқылы күйеуінің жан күйзелісіне өз қолымен көпір салды.

Бұл тек махаббат емес, рухани ерліктің суреті. Қанша әйелдер айқаймен, ажырасумен, нала мен өкпемен өзінің махаббатын тұсаулап қояды. Бірақ Ханбибі басқа. Ол махаббатты жан дүниенің ұлы мақсатымен өлшейді. Ол үшін Тұрдықылыштың бақыты мен шығармашылығы отбасының ең асыл құндылығы.

Ханбибі мен Тұрдықылыш – өмірден көргеніміздей емес, шынайы рухы тоғысқан адамдар. Мақсаттары бір, құндылықтары ортақ. Олар үшін махаббат – уақытша сезім емес, екі рухтың мәңгілік үндеуі.

“Нурикамал” – махаббаттың көркем теңізі. Бірақ бұл теңізде батып кетпей, тереңіне үңілу үшін, Ханбибінің көзімен қарай алатын жүрек керек. Махаббаттың тек жүрек емес, рух биігінде екеніне осы фильммен тағы бір көз жеткіздім.

Махаббат – ішкі жан дүниелердің үнсіз келісімі. Ал шынайы келісім тек сабыр мен құрбандық арқылы келеді…
1,773
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Dec, 13:58

Қазір көптеген инвесторлар осы мәселені білмейді
1,995
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Dec, 09:30

Қарилық өз алдына ғылым емес! Көп қарилар тек Құранды жаттайды, алайда оның ілімдерін тереңдетіп оқымайды. Шын мәнінде, егер қари қырағат ілімін де меңгерсе, мұндай адамды нағыз білімді, ғалым деп атауға болады. Бірақ халық арасында тек Құран жаттаған адамды ғалым деп түсіну қате. Кейбір бауырлар Құран жаттаумен шектеліп, өздерін ғалым санап алған. Олардың арасында шариғат туралы ешқорықпай сөз қозғайтындарын да көрдік. Сондықтан, қари мен ғалымды ажыратыңыздар, әрқайсысына лайықты дәреже беріңіздер. Қари бөлек, ғалым бөлек, уағызшы мүлдем бөлек. Сөз саптауға икемі бардың бәрі уағызшы бүгінде; әр адамның деңгейіне сай құрмет көрсету керек.
2,862
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Dec, 05:30

Дәріс алып, дәріс беруден артық ләззат жоқ бұл дүниеде. Мал-мүлік жұмсалған сайын азаяды, ал ілім бөліскен сайын көбейе береді. Өмірдің шынайы берекесі ілім алушы мен ілім берушілерде ғана. Басқасының бәрі өткінші. Егер ілім беруші бола алмасаң, ең болмағанда ілім алушы бол. Ал оған да шамың келмесе, ілімге қызмет етуші немесе оларды жақсы көрушілердің қатарында бол! Бұл – берекелі жолдың кепілі.
2,090
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

30 Nov, 12:40

ЕТЕКТІҢ ЕРТЕ КӨТЕРІЛУІ — ҚОҒАМ ДЕРТІ

Қазіргі таңда кейбір психологтар мен отбасылық курстардың спикерлері жастардың ерте шаңырақ көтеруіне қарсы пікір айтып, оны болдырмауға белсенді жұмыс жасауда. Ең өкініштісі, олар исламдағы және қазақтың салт-дәстүріндегі ерте отбасын құру ұғымын теріс құбылыс ретінде көрсетуге барын салып жатыр. Бұл — түп-тамыры батыс идеологиясынан шыққан, біздің ұлттық болмысымызға жат түсінік.

Олардың айтуынша, әйел адам ерте тұрмысқа шығуға асықпай, алдымен білім алып, мансап құруы керек, ал ерте тұрмыс құру — әйелге жасалған “зұлымдық”. Бірақ, қызығы, сол идеология үшін өрімдей қыздардың зина жасап, аборт жасатуы немесе моральдық азғындыққа ұшырауы зұлымдық болып саналмайды. Оларға бастысы — ерте тұрмыс құрмау, ал қалған жағдайлар назардан тыс қалады. Бұл — жүйесіз, қағидатсыз өмірдің салдары.

Батыс идеологиясының шын бейнесін ашық көрсете бермейді. Мектеп жасындағы қыздардың зинадан жүкті болуы, жасөспірімдер арасындағы моральдық құлдырау бізге таңсық етіп көрсетілмейді. Көрсетілгеннің өзінде, оны “әр адамның тән құқығы” деген сылтаумен ақтап алады. Ал мұсылмандар арасындағы ерте тұрмыс құру оқиғаларын әлемдік деңгейде талқылап, оны “ескі қағидалар” немесе “адам құқықтарын шектеу” ретінде қаралауға тырысады.

Өкінішке орай, батыстың бұл идеологиясын дұрыс деп қабылдайтын кейбір қазақ азаматтары жастар арасында ерте жастан шаңырақ көтерудің теріс екенін насихаттауда. Бұл өте үлкен қателік және қауіпті үрдіс. Себебі бұл әрекеттер үйленуді кейінге қалдыруға себеп болады, ал үйленуді кейінге қалдыру — қоғамда зинаның жайылуына жол ашады.

Қай заманда, қай қоғамда болмасын, зина — ұлттың құлдырауы мен тексізденуінің басты себептерінің бірі. Егер зина қоғамда белең алса, сол қоғамның болашағы бұлыңғыр болады. Сондықтан бұл індетке қарсы тұру үшін үйленуді ерте бастан насихаттау қажет. Ерте шаңырақ көтеру — зұлымдық емес, керісінше, қоғамның тұрақтылығы мен ұрпақ тәрбиесіне жол ашады.

Қазіргі жастардың отбасылық өмірге дайын еместігі — ерте үйленудің дұрыс еместігін білдірмейді. Біз ерте отбасын құруды насихаттаумен қатар, жастарды отбасылық өмірге сауатты түрде дайындауға ерекше көңіл бөлуіміз керек. Тәрбие беру, жауапкершілікке үйрету және болашақ жарымен қарым-қатынасты дұрыс құру жолдарын көрсету — біздің міндетіміз.

Үйленуді кейінге қалдыру ешқашан қоғамға пайда алып келмейді. Керісінше, ол тек қиындықтар мен азғындыққа апарады. Сондықтан ерте шаңырақ көтеруді насихаттай отырып, жастардың отбасылық өмірге дайындығын күшейту — ұлт болашағын сақтаудың негізгі жолы.
2,385
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

30 Nov, 07:35

Намазда неге қайта-қайта қол көтерілмейді?

Намазда қолды қайта-қайта көтеруге қатысты келген хадис — ахад, яғни мәшһур, мутауатир дәрежесіне жетпеген. Адамдардың арасында кең таралған, жалпыға ортақ амалдарда ахад хадиске амал жасалынбайды. Намаз осы амалдардың бірі; себебі бұл амалды кейбір адамдар ғана жасамайды, керісінше мыңдаған адам жасайды. Ал намазда тек алғашқы тәкбірде қолды көтеруге қатысты келген хадистің дәрежесі — мәшһур. Біздің, яғни ханафилердің, хадисті қабылдау ережесінде бұл жағдайда мәшһур хадиске амал етіледі.

Ал шафиғилерде жалпыға ортақ амалдарда да ахад хадиске амал етіледі. Біз бен шафиғилердің айырмашылығы осында. Ханафилер хадиске амал етпеуінде емес, әр мәзһабтың хадисті қабылдауда өз ережесі бар, осыны ұмытпайық!
1,910
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

30 Nov, 04:43

Фиқһ ілімі үш кезеңнен тұрады:

1. Құран және хадистен үкім шығару (истинбат):

Бұл кезеңде ғалымдар Құран мен хадистен шариғи үкімдерді тікелей шығарумен айналысты. Бұл — терең білімді, абсолютті мүжтахидтік деңгейдегі қабілетті талап ететін өте күрделі іс.
Қазіргі уақытта бұл кезең аяқталды деп есептеледі, себебі бүгінгі күні ондай деңгейге жететін ғалым жоқ. Егер біреу бұл істі қолға алған күннің өзінде, оның еңбегі тек жеке түсінігі үшін ғана жарамды болып, бүкіл үммет үшін негіз бола алмайды.

2. Құран мен сүннеттен туындаған қағидаларға жаңа мәселелерді салыстырып, үкім шығару (үсүл-бинә):

Бұл кезеңде мәзһаб ішіндегі мүжтахид ғалымдар бірінші кезеңдегі ғалымдардың шариғи қағидаларына заманауи мәселелерді салыстыра отырып, соларға негізделген жаңа үкімдер шығарады.

3. Қағидадан туындаған үкімдерді қолданысқа енгізу (расмул-мүфти):

Бұл — дайын қағидалар мен үкімдерді нақты жағдайларда дұрыс қолдану кезеңі. Яғни, белгілі бір үкімнің қай кезде берілуі керектігін анықтау, елдің, жердің, жеке адамның жағдайын ескеру. Сондай-ақ, зәрулік пен қажеттілікті назарға алу сияқты мәселелерді шешуден тұрады. Бұл — фиқһ ілімін өмірде қолданудың маңызды тұсы.

Өкінішке қарай, қазіргі уақытта соңғы екі кезеңдердің маңыздылығына жеткілікті көңіл бөлмей, керісінше, шамамыз жетпейтін бірінші кезеңге кірісіп, ашылмайтын есіктің кілтін іздеумен әлек болып жүрміз. Бұл дұрыс бағыт емес! Себебі 3 ғасырдан кейінгі ғалымдардың міндеті — абсолютті мүжтахидтердің қағидаларына ілесу арқылы заманның қажеттіліктеріне сәйкестендіре отырып, үмметке пайдалы үкімдерді жеткізу және оларды дұрыс қолдану. Басқа жол жоқ!
1,966
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Nov, 17:18

Нағыз құнды еңбек – өз құндылығын уақытпен де, жағдаймен де жоғалтпайтын еңбек.

Әр адамның ісіне адал болу – ең алдымен өзіне деген құрмет. Еңбегіңнің бағаланбауы уақытша жағдай ғана, ал сенің іштей сезінген ләззатың мен өз ісіңе деген сүйіспеншілігің – мәңгілік. Тіпті біреулер сенің ісіңді міндет деп қабылдаса да, шынайы жасалған еңбектің түбінде өз жемісін берері анық. Ең бастысы, өзіңнің қандай құндылықты атқарып жатқанынды білу және оған сену.
1,731
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Nov, 15:16

https://youtu.be/BqrRpSJgzVQ?feature=shared
1,862
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

28 Nov, 14:41

Жауапсыз жанға көңіл арнау – құрғақ шөлге гүл егіп, оның мәуесін күтумен тең. Өнімсіз, ренішке толы бос әуре.

Алла Тағала әрбір сезімді өлшеулі етіп береді, оны лайықсыз жанға ұсыну – аманатқа қиянат. Өз жүрегіңді қадірле, сезіміңді бағалай біл. Адалдықты іздеген жүрек бір күні өз сыңарын да табады. Сезіміңді құрметтейтін, оны мәңгілік нығмет ретінде көретін жанға жолыққанда ғана жүректің тыныштығы орнайды.

Жүрегіңді ұсақ, өткінші сезімдерге емес, Алладан берілген мәңгілік шындыққа бұр. Сонда ғана сезіміңнің құны артып, жаныңның тыныштығын табасың.
2,633
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

27 Nov, 16:51

“Зинақордың зинасы қызы немесе ұрпақтарынан қайтады”

Рилс
2,562
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

25 Nov, 15:47

https://youtu.be/xjIPsjmGpRs?feature=shared
2,676
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Nov, 18:41

Міне, осы үшін біз, еркектер, әйелдерімізді жақұттай сақтап, қызығын тек өзіміз ғана көреміз.☺️ Әйелін қызғанбаған еркек жәннаттың исін де иіскемейді.
2,633
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Nov, 18:27

Жүректің ішіндегі жүрек

Әйел – сенің өміріңнің айнасы, жүрегіңнің ең нәзік түйіні. Ол – сенің тыныштығың, сенің жұбанышың, сенің жарық шырағың. Егер сол шырақты баршаға жария етсең, оның жарығы әлсірей бірте-бірте сөніп, тек жылтырағы қалады. Әлемнің назары нәзік нәрсені сынайды, ең асылды арзандатады, осыны ұмытпа, бауырым! Жақұтты тасқа айналдыратын – сенің сол жақұтты сақтай алмауың.

Қарашы, табиғаттың өзі асылын қалай қорғаған? Інжу терең мұхитта сақталады. Жақұт жердің қатпарында тығулы жатады. Ал сен болсаң, өміріңнің ең қымбатын – жүрегіңнің ішіндегі жүректі өзгелерге көрсетіп, арзандатқың келеді… Оның күлкісін, нәзіктігін, саған деген мейірімін баршаға жар салсаң, ертең ол мейірімді тек сен емес, елмен бөлісе бастаса ше?

Әйел – саған сенген, сені паналаған нәзік гүл. Гүлді желге тастасаң, қурайды. Көзге түссе, солады. Сен оны қорғау үшін жаратылғансың. Әлемнің назары мен сынағынан сақтай алмасаң, ол сенің емес, өзге біреудің қадірсіз нәрсесіне айналуы мүмкін. Сондықтан әйелді қорғау – оны сақтау. Жақұтты елге көрсету емес оны жүрегіңнің түбінде аялау нағыз махаббаттың өлшемі.

Ұмытпа, ең асыл – ең тереңде сақталады. Ең нәзік – жасырын жерде гүлдейді. Әйелді қадірлеу – оны көзден таса қылып, жан дүниеңнің ең сенімді құпиясына айналдыру. Бұл – оның шынайы құны…
2,710
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Nov, 04:55

“Жәннатта әулиелер мен ғалымдар пайғамбарлармен бірге болады” деген дұғаның түсіндірмесі

Бұл дұғаны әйгілі ғұлама Ибн Абидин былай түсіндіреді:
“Бұл сөзден мақсат – әулиелер мен ғалымдардың пайғамбарлар мен сахабалармен бірге жәннатта бір жерде жиналып, мәжіліс құруы. Бірақ бұл олардың бірдей дәрежеде болатынын білдірмейді. Шындығында, пайғамбарлар мен сахабалар олардың дәрежесінен жоғарырақ болады.”

(Раддул-Мухтар, 1/51)
346
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Nov, 17:35

Енді әйелдеріңді немесе болашақ жарларыңды көндірсеңдер, қалыңмалмен мәһірді бір-ақ жабасыздар😀

Толық мына жерден оқыңыз
989
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Nov, 15:50

Әр адамның жүрегінде оны алға жетелейтін, өмірге жігер беретін бір нәрсе болуы шарт. Онсыз жансыз дене сияқты күй кешіп, өмір сүрген күндерінен береке таппайды. Мен де кейде бастаған ісімнен жалығып, көңілім құлазып, қол қусырып отырғым келетін сәттер болады. Сол кезде ойымдағы асқақ мақсатымды көз алдыма әкеліп, оның орындалған кездегі дәмін сезінгендей боламын. Жетістікке жеткен сәтімнің қуанышын елестеткенде, ішімде ұйықтап қалған от қайта маздап, бойыма жаңа күш-қуат құйылады.

Менің шабытымның сарқылмас қайнары – алға қойған үлкен мақсатым. Неге дәл сол мақсаттан күш аламын? Себебі уақыт өте жанға жылу сыйлаған сөздер де, жігерлендірген тұлғалардың өнегесі де көмескі тартады. Олар әрдайым жаңартуды қажет етеді. Ал адамның шабытын өз мақсаты оятса, ол ешқашан жарты жолда тоқтамайды, жігері құм болмайды.

Сол үшін мақсатың асқақ, арманың биік болсын! Шын жүректен шыққан асыл мұрат адамды өрге сүйрейді, ал биікке жетелейтін жол ешқашан таусылмайды.
1,017
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Nov, 07:50

Мухаддистер абзал ма, әлде фақиһтар ма?

Бұл сұрақ әйгілі ғұлама Имам Мәтуридиге қойылғанда, ол былай деп жауап берген:

“Фақиһтардың мысалы – уәзірлер іспетті, ал мухаддистердің мысалы – уәзірлерге хабар жеткізушілер сияқты. Мухаддистердің қызметі – өздеріндегі мәліметті уәзірлерге жеткізу ғана. Ал уәзірлер келген хабарларды үлкен жауапкершілікпен зерделеп, тиісті орнына қояды. Уәзірлердің құзыреті жеткен бұл іске, хабар жеткізушілердікі жетпейді.”

Имам Мәтуриди мұхаддистер мен фақиһтардың міндеттерін салыстыра келе, былай дейді:
“Мухаддистер ел мен жерді кезіп, хадистерді жинап, оларды бізге жеткізушілер. Ал фақиһтардың міндеті – сол хадистердің сыртқы мағынасымен ғана шектелмей, олардың астарына ой жүгіртіп, тиісті үкім шығару. Мухаддистердің қызметі хадистерді жеткізумен шектелгендіктен, оларда үкім шығаруға қажетті құзырет жоқ.”

(Мухтасар Фәуаид ли Рустуғфәни, 208-бет)
1,162
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Nov, 04:30

Уақытты тиімді пайдалану және дұрыс таңдау

Адам өз өмірінде белгілі бір істе немесе салада өзін таба алмаса, уақытын босқа өткізбегені жөн. Себебі уақыт – ең құнды байлық, оны кері қайтару мүмкін емес. Бұл қағида әсіресе дін саласына қатысты өте маңызды.

Егер сіз ұзақ уақыт бақылаудан кейін діни білімді терең меңгеру қолыңыздан келмейтінін байқасаңыз және бұл жол сіздің көп уақытыңызды алып жатса, өзіңізді басқа салада сынап көріңіз. Өйткені пайдалы ілім алу – уақытты босқа өткізбеудің негізгі өлшемі.

Иә, діни білім алуға жұмсалған уақыт үшін сұралмассыз, керісінше, сауап аласыз. Бірақ бұл білім сізді халыққа пайдалы тұлға етпесе немесе алған іліміңіз тек өз басыңыздан аспаса, сіздің ондаған жылыңыздың құны төмендеуі мүмкін. Дін саласында жетістікке жету үшін ұзақ уақыт шетелде оқу міндетті емес. Кейде негізгі діни білімді үйреніп, оны өмірге қолданудың өзі жеткілікті.

“Пәленше оқып жатыр, мен де көрейін” деген ниетпен қадам басу қателікке апарады. Дін саласына қызығушылық – ниеттен басталуы керек, бірақ шынайы қабілет пен ықылассыз бұл жолда өз орныңызды табу қиын.

Адамның жәннатқа кіріп, Раббысының дидарын көруі үшін міндетті түрде имам, ұстаз немесе діни қайраткер болуы шарт емес. Қай салада болсаңыз да, бастысы – Алладан қорқып, адал жолмен өмір сүру. Қай жерде, қай мамандықта болмасаңыз да, жүрегіңізде Аллаға деген шынайы ықылас болса, бұл сіздің ең үлкен жетістігіңіз болмақ.

Түйін:
Өзіңізді дұрыс салада тауып, уақытыңызды тиімді жұмсаңыз. Қабілетіңізге сай келмейтін істі жалғастырып, қымбат уақытты жоғалтқаннан гөрі, пайдалы іспен айналысқан абзал.
1,156
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Nov, 15:20

Көп шәкірттер мусталах хадиске ерекше мән беріп, барынша зейін қойып оқиды. Бұл, әрине, дұрыс, әрі өте құптарлық іс. Алайда, мусталах хадис – мутакаллимдердің әдісі екенін ескерген жөн. Егер біреу ханафи мәзһабында ұстаз немесе ғалым болғысы келсе, ең алдымен өзінің мәзһабының хадиспен қалай мәміле жасайтынын терең түсінуі қажет.

Өйткені ертең шәкірт сенен шафиғи емес, ханафи ретінде дәріс алады. Егер сенің білімің екі мәзһаб арасында шашырап тұрса, бұл сенің оқытуыңда әлсіздік туғызады. Көп шәкірттердің қателігі де осы жерде. Соның салдарынан мутакаллимдердің қағидаттарын алып, оны ханафи фақиһтарына теліп қояды. Бұл – үлкен ғылыми қателік.

Ханафилер хадиспен мәміле жасауда мутакаллимдерден айтарлықтай ерекшеленеді. Сондықтан, ең алдымен өз мәзһабымыздың әдіс-тәсілдерін, қағидаларын толық игеріп, содан кейін ғана басқа мектептерді зерттеуге көшу дұрыс болады.

Бұл тәсіл бізге ғылыми тұтастықты сақтап, өзіміздің мәзһабтық негіздерімізді терең түсінуге мүмкіндік береді.
1,374
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Nov, 10:50

Бауырлар! Бір игі іске шұғыл қаражат қажет болғандықтан:

Сіздерге өзімнің 10 кітабымды және осы уақытқа дейін өткен 200-ге жуық дәрістерді арнайы жеңілдікпен 8900 теңгеге ұсынбақпын. Дәрістер “Мухтасар әл-Қудури”, “Әл-Ихтияр ли Тағлил Мухтар”, “Мухтасар әл-Манар”, “Усуль Шәши”, “Ахуал Шахсия” сынды кітаптар негізінде жүргізілді.

Дәрістерде тек ғибадат емес, сонымен қатар сауда, неке-талақ, қазылық, жинаят және әшриба (ішімдіктер) баптары да қамтылған.

Бұл жеңілдікті осы уақытқа дейін 210 адам пайдаланып үлгерді.

Жеңілдік тек бүгінге арналған.

Аламын дейтіндер болса, осы жерді басыңыз!

Кітаптардың және дәрістердің толық тізімі – комментте.⤵️
1,432
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Nov, 08:20

Фанатизм арқылы ақиқатқа жету мүмкін емес. Себебі, фанатизм — ілім жолына енді қадам басқан немесе белгілі бір тұлғаға, мекенге байланып қалған, өзіндік ізденісі жоқ адамдардың деңгейі. Мұндай адамдар ақиқатты іздеуден гөрі, өздерінің “дұрыс екенін” дәлелдеуге, жеңіске жетуге бейім.

Фанатиктер әр нәрсені жеке ұстанымдары мен алдын ала қалыптасқан көзқарастарына сүйене отырып бағалайды. Сондықтан, олармен ақиқатқа негізделген мәселелерді талқылау бос әурешілік. Себебі, фанатизм шынайы ізденіс пен ашықтыққа тосқауыл қояды. Ақиқатқа жету үшін фанатизмді тастап, білімді терең зерттеу мен бейтарап ізденіс қажет.
1,337
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

17 Nov, 05:00

Бір адамның бойында мол білім болуы мүмкін, бірақ ол білімін басқаларға дұрыс түсіндіріп жеткізе алмауы мүмкін. Мұндай адам өзінің бұл кемшілігімен жұмыс істеп, сөйлеу қабілетін дамытуы керек. Себебі, білімді адамның білімі қолданылмаған қазынаға толы жабық сандық секілді болып қалуы дұрыс емес. Білімнің пайдасы оны басқаларға жеткізіп, пайдасын тигізу арқылы ашылады.

Ал енді бір адамның білімі терең болмаса да, аз нәрсені өзгелерге әсерлі әрі әдемі жеткізу қабілеті болады. Мұндай адам бұл ерекшелігіне мастанып, тоқмейілсімей, білімін арттыруға бар күшін салуы қажет. Себебі, білімі аз адамның қателікке ұрыну ықтималы жоғары. Ілім тереңдеген сайын, адамның сөзі де, әрекеті де ақиқатқа жақын болады.

Екі жағдайда да, адам ілімін арттыру мен оны дұрыс жеткізуді үйлестіріп, үнемі өзімен жұмыс істеуі керек. Осылай ғана білім шынайы пайда әкеледі.
1,359
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

16 Nov, 17:14

Қазіргі таңда біз екі қауіпті жолдың алдында тұрмыз:
1. Модернизм
2. Сәләфизм

Модернизм жолындағылар ғалымдардың бекіткен қағидаларын айналып өтіп, өз бетінше Құран мен сүннеттен үкім шығаруға тырысады. Олар көптеген мәселеде дінді жеңілдетіп көрсету арқылы көпшілікті өзіне тартып, шариғат негіздерін бұрмалаумен шұғылдануда.

Сәләфизм жолындағылар да ғалымдардың қағидаларын елемейді. Бірақ олар өздерін абсолютті ізденіс иесі ретінде көріп, 20-30 мәселе төңірегінде дінді тар шеңберге салып шектейді. Ең қауіптісі – бұлардың Аллаға деген сенімінде проблема бар. Өкінішке қарай, осы сәләфизмнің ықпалы қазіргі таңда кейбір ханафилер арасында да байқалуда. Олар толықтай сәләфи болмаса да, үкім шығару кезінде сәләфилер секілді хадистің сыртқы мағынасына сүйенуге бейім.

Бізге бұл екі жол да қажет емес, себебі екеуі де ақиқатқа апармайды. Бізге керегі – орта жол. Ол – байырғы ғалымдардың түсінігіне қайту. Себебі дәл солар Құран мен сүннетті пайғамбарымызға жақын түсінген. Тіпті, егер бір мәселе бойынша Құран мен сүннеттің мағынасы мен ғалымдардың сөзі арасында қарама-қайшылық байқалса, біз сөзсіз байырғы ғалымдардың пікірін аламыз. Бұл – орта жол, яғни мәзһабқа сүйену. Мәзһаб нақылды (ғалымдардың түсінігін) ұстанады, бірақ Құран мен сүннетті жеке түсіндірумен айналыспайды.

Сондықтан, дәстүрлі ғалымдардың жолын ұстану – адасудан сақтайтын ең сенімді бағыт.
1,559
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

16 Nov, 13:27

https://youtu.be/89rqi-73k4A?feature=shared
1,462
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Nov, 18:04

Жаңа аударма кітаптарымызды баспадан шығарайын десек, қазір кітаптардың «мертвый сезоны» боп тұр😀

Алла қаласа, жаңа жылдан кейін оқырмандарымызға жол тартатын екі ерекше кітабымыз дайын тұр!
1,594
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Nov, 04:37

Дінде бала ата-анасының күнәсі үшін жауапты емес. Зинақор адамның қызы немесе әпке-қарындасы да зинақор болады деген түсінік – шариғатқа қайшы.

Дініміздегі негізгі қағидалардың бірі – әркім тек өзінің іс-әрекеті үшін ғана жауапты, біреудің күнәсін екінші адам көтермейді.

كل أحد يجازى بعمله، ولا يحمل أحد ذنب أحد
1,810
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

14 Nov, 10:55

Үшінші күніңе серік болатын адамды таңда. Себебі бұл дүние – екі күндік өткінші ғана. Мәңгілік өмірде сенің жаныңда болып, ақыретіңде саған қолдау көрсететін адамды ізде. Өмірлік жар ретінде сені жалғыз қалдырмайтын, мәңгілік сапарыңда дәрежеңді көтеретін, Раббыңа жақындататын адамды таңда. Өзіңе тек жарасымды емес, сені рухани тұрғыда демеп, ақыретіңе үлес қосатын жанды таңда.
2,157
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

14 Nov, 07:45

Мәсіге қатысты шарттарға сай келмейтін шұлыққа мәсіх тартқан адамның намазы 4 мәзһаб ғалымдарының көзқарасы бойынша дұрыс емес, яғни қабыл болмайды. Тіпті әлсіз болса да, намаздың дұрыс екенін растайтын ешқандай пікір жоқ. Мұндай адамдардың артында тұрып намаз оқуға болмайды.
2,014
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

14 Nov, 05:02

Діндегі ең қауіпті адам

Діндегі ең қауіпті адам – ұстаздан жүйелі түрде дәріс алмаған, бірақ араб тілін білетін адам. Мұндай адам өзін білімді санап, діни ілімге бет бұрса да, оның ілімі жүйесіз, ұстазсыз болғандықтан, дінді толық түсінбей, қате пікірлерге бой алдырып, өзімен қоса өзгелерді де шатастыруы мүмкін.

Сондай-ақ, ең қауіпті адам – түрлі ақпараттарды ойдан-қырдан жинап алып, оларды жүйесіз қабылдайтын адам. Мұндай адам терең ілімге сүйенбей, үстірт біліммен шешім шығаруға бейім келеді. Оның діни мәселелерде үстірт пайымдаулары мен дұрыс талданбаған ақпараттары өзіне сенген адамдарды да адастыруы мүмкін.

Ұстазсыз, жүйесіз алынған ілімнің зияны көп. Шынайы ілім ұстаздың жетекшілігімен, нақты тәртіпке сай, жүйелі түрде алынғанда ғана берекелі болмақ. Ал жүйесіз, бағытсыз алынған білім адамды қателікке ұрындырып, діндегі адасушылыққа алып келуі мүмкін.
2,436
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Nov, 12:35

«Аллаға шамаларың жеткенше тақуалық қылыңдар» деген аятты ғалымдар нәпсінің шамасы емес, тәннің және материалдық жағдайдың шама келуі тұрғысынан түсіндірген. Себебі Алла және Оның елшісі бұйырған және қайтарған істерді орындауда әр адамның нәпсісі әртүрлі деңгейде болады.

Мысалы, күніне бір қорап шылым шегетін адамның оны он данаға азайтуы «шамасы келгенше тақуалық қылуға» жатпайды, өйткені оның денесі шылымды толық тастауға қабілетті. Тағы бір мысал ретінде, Алла Тағала шамасы келген адамға қажылықты міндеттеген. Бұл жерде «шама келу» сөзін фиқһ ғалымдары қажылыққа бару үшін бір түйені толық жалға алуға мүмкіндік болмаса, түйенің жартысын жалға алу жеткілікті деп түсіндірген. Яғни, екі адам бір түйені бірігіп жалға алып, Алланың әмірін орындаса жеткілікті.

Сол сияқты Алланың әрбір әмірі мен тыйымында адамның нәпсілік шамасы емес, денесінің және материалдық жағдайының шама келуі негізге алынған.
1,972
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Nov, 09:32

Әйеліңе дұрыс жол көрсетіп, шариғатқа сай бағыт-бағдар бермесең, оған ертең басқа, құндылықтардан алыстаған жандар ықпал етіп, ақыл айта бастайды. Одан кейін оны өз бағытыңа қайтару қиынға соғады.

Біз көбіне отбасын асырау қамымен жүріп, әйелдің тәрбиесіне жеткілікті мән бермейміз. Ал әйел – әрдайым рухани бағыт пен тәрбиеге мұқтаж жаратылыс. Егер оны өзің тәрбиелемесең, басқалар өздерінің көзқарастарымен ықпал етіп, өзгертеді.

Қазіргі қоғамда елдің берекесін қашыруға мүдделі кейбір адамдардың басты мақсаты — әйелді өзінің табиғи болмысынан бұрып, оны көшеге, сыртқы ортаға шығару. Сол арқылы «әйел құқығын қорғап, теңдігін сақтау»

Әйел үйден шыққанда, өзімен бірге үйдің берекесін де ала кетеді.
2,034
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Nov, 14:56

https://youtu.be/JWa2IuzKfJM
1,914
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

12 Nov, 04:30

Импортталған мал етін жеудің үкімі

Асыл дінімізде жеуге рұқсат етілген жануарлар мен құстардың түрлерімен қатар, олардың сойылу жолына қатысты да арнайы талаптар бар. Қой, жылқы, сиыр, түйе сияқты жануарлардың еті адал болуы үшін келесі шарттар орындалуы тиіс:
1. Малды мұсылман, христиан немесе яһуди бауыздауы керек.
2. Алланы ұлықтайтын сөз айту қажет.
3. Малдың өңеші мен мойын тамырларының көп бөлігі кесілуі тиіс.

Алла Тағала Құранда: «Кітап берілгендердің тағамдары сендер үшін адал және сендердің тағамдарың да олар үшін адал» деп бұйырады. Мұндағы «кітап иелері» христиан мен яһудилерді білдіреді. Ғалымдар бұл аяттағы «тағам» сөзін «олардың сойған малы» деп түсіндірген. (Әл-Һидая 4/336) Яһудилер де шариғат бойынша малды бауыздарда тек Алла үшін бауыздауға міндеттелген. Бұрынғы яһудилер бұл шартты қатаң ұстанған.

Малды мұсылман немесе кітап иелері бауыздағанда, Алланың ұлылығын білдіретін сөздерді айтып, малдың өңеші мен мойын тамырларының көп бөлігін кесуі тиіс. Сүннет бойынша бауыздар кезде «Бисмиллаһ, Аллаһу акбар» деп айтқан абзал.

Осы талаптарға сай, әр елден импортталатын мал етінің адал болуында жоғарыда айтылған шарттардың сақталуына мән беру қажет. Қазіргі таңда, өкінішке қарай, көптеген яһуди және христиан қауымдары бұл шарттарды толықтай сақтамайды, ал кейбір ет импорттайтын мекемелер де шариғи талаптарға сәйкес емес амалдарды қолданады.

Сондықтан, егер шеттен келетін еттің шариғи талаптарға сай бауыздалуы тексерілмесе, ол етті жеуге рұқсат жоқ. Жалпы қағида бойынша: «Еттің негізі – харам», яғни оның хәләлдығы анықталғанға дейін оны жеуге болмайды. Хәләл екені тексеру арқылы белгілі болған жағдайда ғана жеуге рұқсат етіледі.

Мұсылмандар көпшілік құрайтын елдерде еттің адалдығына күмән болса, сұрау жеткілікті. Бірақ күмәннан сақтанамын деген адам үшін ең дұрысы – малды өзі бауыздағаны жөн. Еті желінетін құстар да осы шарттарға сай бауыздалуы қажет.

Электр тоғымен, тұншықтыру немесе ұрып жанын алу арқылы өлген мал-құстың еті арам, сондықтан ондай етті жеуге болмайды. (Фатхул бабул ғиная 3/60, Қада фиқһия муасира 440-450)
2,354
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Nov, 16:06

https://t.me/Syrymbek_Adilbulatulu

Стамбулда оқып жатқан Сырым бауырымыздың каналына жазылып қойыңыздар. Фиқһ, ақида, мантық ілімінен өте мықты жігіт.
257
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

08 Nov, 15:05

https://www.instagram.com/reel/DCFM7fTsET9/?igsh=MW9qdnNlcXd3YW1sMQ==

🔥🔥🔥
2,491
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

07 Nov, 18:48

https://youtu.be/TyMOx7L8UtA?feature=shared
2,415
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

05 Nov, 19:31

Еркіндік кісенделгенде, өрлеу қайдан болсын? Ескі жолдың шаңын жұтып, бір қалыпты шеңберде айнала берудің «жайлығына» үйренгендер жаңашылдықтан қашып, соқпақтың шегінен шыға алмайды. Бұл — кейбіреулердің күнкөріс тәсілі, ал даму олардың ойына да кіріп шықпайды…

Өзіндік ойға тұсау салып, әр қадамды біреудің бұйрығымен басуға үйренген тобыр саналар ға келсек, олар еркіндіктен гөрі тар дүниенің тұрақтылығын артық көреді. Өйткені дәл осы мінезі арқылы ғана жоғарылауға қол жеткізеді ғой. Басқаруды жеңілдету үшін осындай тобырлық санамен тұмшаланған, мәңгүрт жандар да қоғамға қажет шығар, бәлкім…
2,725
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

05 Nov, 10:36

https://youtu.be/zDhbxQDBdl8?feature=shared
2,466
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

05 Nov, 07:40

Пайғамбарымыздың ﷺ аты аталғанда салауат айтудың үкімі

Ханафи мәзһабы ғалымдарының дерлігі мұсылман адам өмірінде бір рет намаздан тыс Пайғамбарымызға ﷺ салауат айтуы – парыз деген пікірді ұстанған.

Пайғамбарымыздың ﷺ мүбәрак аты қайталанып айтылғанда салауат айтудың үкімі жөнінде Имам Тахауи мен Имам Кархи арасында екі түрлі көзқарас бар. Имам Тахауи бұл жағдайда салауат айтуды “уәжіп” деп санаған.

«Әл-Кәфи» атты классикалық еңбекте Имам Тахауидің пікірі қолдау тауып: «Пайғамбардың ﷺ есімі бір мәжілісте бірнеше рет айтылса, бір рет салауат айту жеткілікті» делінген. Ал «Әл-Мужтаба» еңбегінде әр қайталанған сайын салауат айту уәжіп деген пікір бар.

Имам Кархи болса, бұл жағдайда салауат айтудың үкімін “мұстахаб” деп үкім айтқан. Имам Сарахси осы көзқарасқа басымдық беріп: «Имам Тахауи хадиске сүйенгенімен, бұл пікір ижмағқа қарсы келеді» деген. (Бәхр райқ 1/346, Әл-Бинәя 2/276).

Қорытындылай келе, Ханафи мәзһабында салауат айтуға қатысты үкімде екінші, яғни мұстахаб деген пікірге басымдылық берілген. Бұл фиқһи үкім, яғни, айтпаса күнә болады ма, жоқ па деген мәселе. Пайғамбарымыздың есімі айтылғанда сараңдық танытпай тіліміз талғанша айтуда сауап бар екенін ұмытпайық.
2,360
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

05 Nov, 05:01

Арам жолмен келген табысты немесе затты пайдалануға бола ма?

Имам әл-Хамауи өзінің еңбегінде «арам нәрсе екі адамға бірдей өтпейді» деген қағиданы келтіреді. Бұл қағидаға сәйкес, арам жолмен табыс тапқан адамның өзіне оны пайдалану тыйым салынған, бірақ басқа адам оны қолдана алады, себебі күнә тек бірінші адамға ғана жазылады, ал екінші адамға ол адал болып өтеді.

Алайда, ғалымдар бұл қағиданы нақтылай отырып, былай түсіндіреді: егер екінші адам бұл табыстың арам жолмен келгенін білмесе немесе оның адал табыспен араласқанын білсе, онда ол адал болып саналады. Арам жолмен келген табыстың иесі бұл табысты өзіне ешбір жағдайда пайдалана алмайды, керісінше, сауап үміт етпей садақа ретінде беруі қажет.

Қорыта айтқанда, егер арам жолмен келген табысты немесе затты пайдаланатын болса, оның арам жолдан келгенін білмеуі тиіс. Ал егер арам жолмен келгенін білсе, оны қолдануға болмайды.

Бұл туралы толық түсініктеме «Раддул мухтар» еңбегінде де келтірілген (6/385-386).
2,299
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

03 Nov, 14:41

Негізі, сіздерге теңіздей ілімнен тамшыдай білім беруіме себепші болғандар олар – асыл жандар.

Осы уақытқа дейін өмір жолымның сан қилы сәттерінде қолымнан ұстап, арқамнан демеген аға-бауырларға алғысым шексіз. Жүрегімде мәңгілік сақталар сол жандардың жақсылығын қалай ғана ұмытайын?

Бүгінгі заманда тіпті өз бауырына көмек көрсету де оңайға соқпай, жанашырлыққа жүрегіңді иіту үлкен адамгершілікті талап етеді. Ал нәпсіге ең ауыр тиетіні – өз дүниеңнен бөліп, біреуге жәрдем ету. Дегенмен, дәл осы аға-бауырлар маған қамқорлық жасап, мейірімдерін төгіп, қажет кезінде қолдау көрсетуден аянбады.

Шет жерде білім қуып, әрбір жаңа күнді үмітпен қарсы алып жүргенде, олардың қолдауы мен көмегі арқасында талай ауыртпалық жеңілдеді, күмән мен қорқыныш жойылды, алға қарай нық қадам басуым оңайлады. Бұл жандардың жомарттығы мен мейірімі мені тек өсіріп қана қойған жоқ, қиындықтың артында әрдайым сүйеніш болатын, жүрегі кең адамдардың бар екенін сезіндірді.

Елге оралған соң да сол жүрегі кең азаматтардың жомарттығы мен жанашырлығы тоқтаған емес. Қиналғанда, қаржыдан қысылғанда, құшағы ашық, жүрегі жылы аға-бауырлар әрдайым жанымда болды. Олардың жақсылығы теңіздей терең, шыңы көрінбес биік. Олар маған өздерінің ұлылығын, адамгершілік пен ағайындықтың шынайы құндылығын үйретті.

Жаратқан әрқайсысын аман-есен, сау-саламат етіп, мейірімін төгуден шаршатпасын. Өздері салған ізгі жолда әрдайым абыройлары асқақ, жүректері нұрға толы болсын!

Адамға рақмет айта алмаған, Аллаға шүкірлік ете алмайды.
2,543
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

03 Nov, 06:00

Жүктіліктен сақтанудың үкімі

Әйелдердің жүктіліктен сақтану тәсілдері көп. Олардың ішінде белгілі ептілікті және дер кезінде әрекет етуді қажет ететін тәсілдердің бірі – аталық ұрық бөлінетін сәтте оны қынапқа жібермеу әдісі. Шариғатымыз бұл әрекетке баға беруде ерлі-зайыптылардың ортақ шешімін басты назарға алады. Ер адам үйленгеннен кейін оның бойынан бөлінетін шәуетте әйелдің де құқығы пайда болады. Осы себепті ер адам шәуетін әйелінің келісімінсіз сыртқа шығаруға құқығы жоқ. Егер әйелі разы болса, жыныстық қатынас кезінде шәуетті қынапқа жібермеуге рұқсат етіледі. Бұл – шәуеттің қынапқа ер тарапынан жіберілмеуі.

Жүктіліктен сақтанудың тағы бір тәсілі – әйел жатырының аузына ұрықты кері қайтаратын «спираль» салдыру. Бұл жағдайда ер адам өз шәуетін қынапқа жібереді, бірақ ұрық жатырға жетпейді. Фиқһи үкіміне келсек, ханафи мәзһабының әйгілі еңбектері «Раддул Мухтар» және «Бәхр Райқ» кітаптарында: «Күйеуінің рұқсатынсыз жатырдың аузын ұрықтан тосатын құралды қолдану – харам» деп көрсетілген.
2,449
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

02 Nov, 05:28

Ханафи мәзһабының негізгі пәтуасы бойынша, имамға лұқма беру намазды бұзбайды. Лұқма беру – бұл намазда имамның ұмытқан аятын есіне салу әрекеті. Имам лұқманы қабылдаса да, қабылдамаса да, бұл оның және жамағаттың намазына кедергі жасамайды.

Шархул уиқоя 1/137 бет
2,660
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Nov, 13:42

Негізі бұрынғы манһаждар (жүйелер) – берекелі манһаждар. Олар қаншама сынақтардан өткен манһаждар болғандықтан, оларда міндетті түрде пайда да, береке де болады.

Иә, бұрынғы манһажға заманға сай кейбір өзгерістерді енгізуге болады. Бірақ, мүлдем бас тартқан қате.

Ал көне манһажбен күресіп, оны шәкіркте жаман етіп көрсету – надандықтың белгісі.
2,149
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

01 Nov, 11:58

"Нәпіл тауапты міндетті түрде 7 айналымға толтыру керек"

Нәпіл тауапта кәффаратты міндет қылатындай парыз тауап секілді шектеулі сан жоқ! Умра мен қажылық амалдарын орындап болған соң, қалағанынша нәпіл тауап жасауға болады. Егер жеті айналымға толтырмаса кәффарат міндет емес.

"Мәжмәғ әл-әнһур"
2,684
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

31 Oct, 12:39

https://youtu.be/WzNmwPZJVsI?feature=shared
2,864
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

30 Oct, 17:34

Бүгінде жын шығаруды кәсіп еткендер көктемде жаңбырдан кейін қаптап шыққан саңырауқұлақтай көбейіп кетті. Әрбірі өзінше «емші», «құтқарушы», ал қарапайым халық – «жынға ұрынған бейшаралар». Бір қызығы, бұл «қасиетсіз, көксоққан кәсіпкерлер» жынды тек шығарумен шектелмейді, кейбірі оларды өздеріне қызметші ретінде «ұстап» алып, сиқырға да жаратады. Баяғы замандағы алдамшылар жаңаша түрге еніп, тек киім ауыстырып шыққандай әсер қалдырады. Біздің заманның «сиқыршылары» біреуге емші, ал біреуге «жын сатушы» болып жүр бүгінде…

Ғалымдар жынның адамға белгілі жағдайларда кіретіндігін айтқанымен, бұл әркімнің ішінде бір-бір жын мекен етіп жүр деген сөз емес қой. Бірақ осы «жын шығарушылар» өздерінің жолдарын кеңейтіп, әр бұрыштан кез келгенді «жын ұрған» деп көрсетуден жалықпайды. Жынды шығару ғибадат емес, ал оны кәсіпке айналдыру иманды саудалаумен тең емес пе?

Шын жәрдем көрсетудің орнына, сиқыршыдай жынды ұстап, біреуге айдап салып, енді бірін емдеген болып, «жанашырлықтың» жаңа үлгісін жасап жүр. Мұндайлардың емдеу әдісі емес, тойымсыз ашкөздігі емделуге мұқтаж. Олардың жынды емес, өз нәпсілерін шығаруға мұқтаж екені ақиқат!
3,016
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Oct, 16:50

Бүгінде ілім іздеп, өз шейхынан басқа ұстазды көрмейтіндер көбейіп кетті ғой. Мынадайларды көрсең, сұңқарға айналып аспанда шарықтай алмай, тек бір бұтаға қонып алып, қалған барлық құсты көзге ілмейтін сауысқанға ұқсайсың деп ойлайсың. Құдды сол бір шейх қана ілімнің бастау бұлағы секілді, ал қалғандары жай ғана көлдің жағасында отырған адамдардай.

Басқа шейхтың сөзі сүйікті ұстазына сай келмесе, мынау ойсыздар ойланбастан «опасыз» деген ат қойып, шетке қағады. Біржақты көзқараспен тұмшаланғандар үшін өз ұстазының сөзі — заң, ал қалғандары «адасып кеткендер». Сонда ілім іздеуді осындай тар оймен өлшеуге бола ма? Ілімнің кеңдігі тек бір көзқарастан тұрмайды ғой, ағайын. Ілім — теңіздей тереңдік, бірақ кейбіреу үшін ол тек тар бұлақ секілді, шеңберден шыға алмай тұсаулы күйде.

Ұстаз — ілім есігінің кілтін қолыңа ұстататын адам. Ілім берген ұстазды құрметтеу — сүннет, алайда оған фанат болу ақиқатты өзіңнен алыстатпай ма? Өзгенің сөзін тыңдап, сананың көкжиегін кеңейтпей, тек бір адамның ізімен ғана жүру ілімнің мәнін жоғалтпай ма? Бұл — әртүрлі гүлдерден тұратын бақтың бір түсті гүлге ғана назар аударып, қалғанын жоқ деп есептеумен тең..
2,606
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

29 Oct, 14:03

Ерлі-зайыптылардың бір-бірінің мінезіне сабыр етуі — құлшылық.
2,770
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

27 Oct, 16:02

https://youtu.be/NUHfBtOmRV0?feature=shared
2,902
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Oct, 16:54

«Таныстықтың тұсауында»

Осы кезге дейін естіп, көріп, біліп, түйгенім:

Білім мен әділдік ұясы болар мекемелердің кейбірінде көп нәрсе сырт көзге ғана көрінетіндей. Ішіне енсеңіз немесе сенімді адамдардан жеткен хабарға құлақ салсаңыз, оның “жұмыс істеу қағидасы” басқа екеніне көз жеткізесіз. Бұл жердің басты құндылығы — білімге құштарлық емес, орындыққа құмарлық. Жұмысқа біліктілікпен емес, туыстықпен тартылғандар кез келген істің басын ұстап, өздеріне жайлы орынға ие. Ал шынайы еңбек пен білім мұнда ерсі көрінетіндей.

Әрбір бұрышта басшы, әр әріпте «ақыл» айтқыштар бар. Ең қызығы, бұл ортада әділдік пен талап қою «тәртіп бұзу» болып есептеледі, ал шындық айтылса, бәрі іштей үрейлене қалады. Бәрінің негізгі қағидасы — өзіне жақын, таныс адамдардың қателігіне көз жұму, жұмыстың сапасына емес, «жылы қарым-қатынасқа» мән беру.

Нағыз еңбекке жанашыр жандар бұл мекенде ұзақ тұрақтай алмайды. Мұнда бәрі жылтыраған бедел мен жалған абыройдың жетегінде жүріп, шынайы жұмыс пен адал еңбекті ұмытқан. Әрбірі өз аралында патша, әрқайсысы өз тақтасында қожа. Талап пен тәртіпті ғана емес, қарапайым шындықты айту да бұл жерде қауіпті іс.

Құндылықтар саудаға салынған осындай жерде жүріп, іштей «бәрі дұрыс па?» деп ойланбау мүмкін емес. Шындықтың әлдеқашан жоғалғанын көргенде, арман еткен білім мен адалдық бұл мекенде тек күн көрудің көлеңкесі боп қалғанын байқайсыз…
2,936
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Oct, 08:26

Ақ шапанның бір құдіреті – ол тек денені ғана емес, ішіндегі адамның кім екенін де жасырады.
2,641
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

26 Oct, 05:31

Ынсапсыз сәләфилердің: «Әбу Ханифа тек 7 хадис білген» деген сөзі қаншалықты рас?

Әйгілі ғұлама әл-Хафиз ибн Әбу әл-Аууам әс-Сағди имам Әбу Юсуфтен мына сөзді риуаят етеді: “Имам Әбу Ханифа: «Қандай да бір хадисті риуаят ететін адам сол хадисті естіген күнінен бастап, оны басқаға жеткізгенге дейін бір сөзін де ұмытпай, есінде сақтауы қажет», - деген. [Мәнақиб ибн Әбу әл-Аууам, қолжазба, 33-бет].

Бұл сөзден Әбу Ханифадан көп хадистің риуаят етілмеу себебі түсінікті болады. Оның хадисті аз жеткізуі әлсіздігін емес, керісінше, хадистің дәлдігіне қатты мән бергендігін көрсетеді. Сонымен қатар, ол кезеңде хадис ілімімен айналысатын адамдар көп болғандықтан, бұл салаға мұқтаждық аз еді. Есесіне, фиқһ саласына ерекше сұраныс болғандықтан, ол өзінің бар назарын осы салаға бағыттап өзінің бұл салада да абсолютті мүжтахид екенін дәлелдеді. Ендеше, хадистен әлсіз адам үмбет мойындаған абсолютті ижтихад иесі бола ала ма? تأمل
2,823
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

25 Oct, 10:45

UFC дейтін «қызыл майданның» шариғатқа қайшы екенін айқайлап, талай ғалым дабыл қағып жатса да, біз болсақ, адамды төбелестің төрінде таптап, қан-жоса еткенге қызығып, соған қолдау көрсетіп әлекпіз. Бетке түкіріп, жұдырықпен жанды жығуды өнер деп танып, оған жанкүйер болудың не қадір-қасиеті қалды? Әлде біз ұятты баяғыда-ақ ескі кітаптардың арасынан жоғалтып алдық па?

Кейбір ардақты ұстаздарымыздың да осы «айбынды айқасты» қолдап жүргенін көргенде, тіпті таңырқамайсыз. Әрине, бізге жол көрсетіп жүрген беделді тұлғаларымыз осылай десе, қарапайым халық қайда барсын?! Мүмкін, біз, шын мәнінде, ақ пен қараны ажыратудан қалдық па? Әлде біз ұстаған әдептің жібі үзілгелі қашан?
2,855
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Oct, 14:58

https://www.instagram.com/reel/DBgqoUnM6rG/?igsh=bzF4eW9jaHdyZWE1
2,337
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

24 Oct, 08:48

Алла елшісі ﷺ: «Кімде-кім өзіне махрам болмаған әйелдің қолын ұстаса, қиямет күні оның алақанына жалындаған тас қойылады», – деген. Аталмыш хадисті Имам Зайлағи және басқа да ғалымдар махрам емес әйелдермен қол беріп амандасудың жәйіз еместігіне дәлел еткен. (Тәбинул хақаиқ 6/18, Дурарул хауккам шарх Ғурар әл-Ахкам 1/314).

Махрам дегеніміз – үйленуі өмір бойы харам етілгендер.

Жас бөгде әйелдермен қол беріп амандасу Мәлики, Ханафи, Ханбали мәзһабтарында рұқсат етілмейді.
2,677
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

23 Oct, 09:43

Имам Мұхаммед өзінің “Зиядат” кітабында: “маған бір әріп үйреткен адамның қаласа сататын, қаласа азат ететін құлы болатын едім”, деген екен.
1,288
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

23 Oct, 05:26

Не үшін мәзһабта зәруліктен тыс имамдарымыз тарапынан басымдылық берілген көзқарасқа ғана амал етілуі тиіс?

Өйткені қағида бойынша, үкімге қатысты мәселеде: “Хақ Алланың құзырында жалғыз”, яғни бір мәселеге қатысты айтылған түрлі көзқарастардың барлығы бірдей Алланың құзырында дұрыс болып шықпайды. Мысалы, шәфиғи мен ханафилер екі түрлі көзқарас айтса, осының бірі ғана дұрыс. Оның дұрыс немесе бұрыс екені қияметте білінеді. Нәтижесінде, дұрыс тапқан мүжтахид екі сауап, қате тапқан мүжтахид бір сауап алады. Дәл сол секілді бір мәзһабтың ішінде айтылған түрлі көзқарастар да осы қағидаға жатады.

Мүфти пәтуа беретін кезде міндетті түрде ғалымдар тарапынан басымдылық берілген көзқарасты таңдауы тиіс (Росмуль муфти, 3). Адамдарға жағу үшін яки ізденіс жасамай, кез келген көзқарасты ала салуы – харам (Әдәб муфти уә мустафти, 125). Мұның барлығы “хақ Алланың құзырында жалғыз емес, барлығы бірдей дұрыс, бастысы мүжтахид тарапынан айтылса болды” деген түсініктен туындаған. Мұндай іске әсіресе төрт мәзһаб арасында ешқандай қағидасыз басымдылық беретіндер “فقه المقارن”-ға барады.

قال ابن قطلو بغا: إني رأيت من عمل في مذهب أئمتنا بالتشهي، حتى سمعت من لفظ بعض القضاة: هل ثم حجر؟ فقلت نعم، اتباع الهوى حرام و المرجوح في مقابلة الراجح بمنزلة العدم
1,235
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Oct, 14:00

Қазіргі уақытта кейбір адамдар: «Зекетті шетелдегі ілім ізденушілерге беруге болмайды, себебі фиқһ кітаптарында зекетті басқа қалаға немесе елге беруге рұқсат жоқ» деп айтуда. Бірақ мұндай пікір айтатын адамдар фиқһты тек өздеріне тиімді жерде ғана қолданады, ал басқа жағдайда өздеріне қолайлы мәзһабтан пәтуа іздеуден тайынбайды. Мысалы, Құран оқу үшін ақша алуға болмайды десең, «бұл жерде Шәфиғи мәзһабын ұстанамыз» деп мазақ қылатындарды да көрдік.

Осындай көзқарасқа ие адамдарға айтатынымыз — фиқһ мәтіндерін дұрыс түсініп, орынды қолдану керек. Иә, фиқһ кітаптарында зекетті басқа елге немесе қалаға жіберу мәкрүһ деп жазылған, бірақ мәселенің толық жағын түсіну қажет. Тек осы тұсты оқып тоқтап қалмай, ары қарай оқысаңыз:

(كره نَقْلُهَا إلَّا إلَى قَرَابَةٍ أَوْ إلَى طَالِبِ عِلْمٍ)

«Зекетті басқа елдегі туысыңа немесе ілім ізденушіге берсе, мәкрүһ болмайды» делінген.

Яғни, егер басқа қаладағы адам туысқан, ілім ізденуші немесе мұқтаж болса, зекетті беруге толық рұқсат етіледі. Ал егер мұқтаж емес адамға жіберілсе, ол жағдайда мәкрүһ болады. Оның өзінде бұл мәкрүһ тәнзиһан — яғни тыйым салынбаған, тек қайырымдырақ амалды ұсынған. Ибн Абидин бұл туралы:

أَنَّ الْكَرَاهَةَ تَنْزِيهِيَّةٌ تَأَمَّلْ، فَلَوْ نَقَلَهَا جَازَ
«Бұл мәкрүһ — тәнзиһан (хәләлға жақын). Егер зекетті басқа жаққа жіберсе, рұқсат» деп түсіндірген.

Сонымен қатар, шетелдегі ілім ізденушілер бөтен елдің адамдары емес, өзіміздің қазақтар. Ілім талап етушілер — елдің рухани тірегі. Ілімсіз елдің болашағы бұлыңғыр. Шетелде жүріп ілім талап етпеген адам олардың жағдайын түсінбеуі мүмкін, сол себепті осындай пікірлерді айтады. Мәселенің ақиқатына үңілмей, қалтаңды ойлап, дінді бұра тартпа.

Фиқһ кітаптарынан өзің күнде істеп жүрген амалдарыңды харамға шығаратын көзқарастар табуға болады. Сондықтан әр үкімді сүзгіден өткізбей, жеке пайдаң үшін пайдаланба!
1,368
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Oct, 09:01

-Мешіт жамағатына “шарх мағани әсәр” кітабынан дәріс өтіп жатырмын

-Шейх, жәрайсың! Оны біткен соң бірден “Таудихты” бастап кет, артынша ибн мәләктан дәріс қыл🤓

#әзіл

Алған білімін есегіне күнде қайталап беретін ғалым жігіттің оқиғасы есіме түсіп кеткендей-ақ…
1,252
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Oct, 06:51

Ибн Таймия өлер алдын тәубе етті деген сенімде жүрген кейбір әһл сунна жолын ұстанушы бауырлар бар екен! Не дейді мыс?! Хафиз ибн Хажар өзінің еңбегінде: Ибн Таймияның «Мен Ашғари ақидасындамын, Алла аршыға истауа жасады деген аятты зоһири (тура) мағынада емес» деп өз қолымен жазып кеткенін дәлел ретінде келтірген.

Айналайын, бауырым! Бұл тек Хафиз ибн Хажар ғана емес, одан басқа да көптеген ғалымдар айтқан нәрсе ғой. Бірақ… сол тәубе, сол кездегі ғалымдардың айтарлықтай тығырыққа тіреуінен, уақытша тыныс алу үшін жасалған тәубе емес пе еді?

Ойлап қарашы: егер тәубесі шын жүректен болса, түрмеден шыққан соң неге қайтадан баяғы жолға түсті? Су ағысына қарсы жүзіп, басқа бағытқа баруға мүмкіндік болды ғой. Бірақ, жоқ, ағысқа қарай қарсы емес, сол баяғы соқпақпен қайта жалғасты. Жоқ, әлде, сол «истауаны» зоһири мағынада түсінетін жолы әлдеқайда жайлы болды ма?..
1,304
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

22 Oct, 05:31

Кейбір ғалымдар арасында “Әбу Ханифаның дәлелі әлсіз болғанда ғана оның сөзін тастаймыз” деген пікірлер айтылады. Әдетте, бұл пікірді фуқоһа мухаддистер немесе тек хадиспен айналысқан ғалымдар айтқан. Олар Әбу Ханифа немесе басқа фақиһтардың қолданған дәлелдерін әлсіз деп бағалайды. Алайда, бұл пікірді толықтай негізсіз деп санауға болады.

Біріншіден, Әбу Ханифаның дәлелдері бізге толық жетпеген. Оның фиқһтық мәселелері риуаят етілгенімен, дәлелдері екінші және үшінші ғасырдағы ғалымдар тарапынан болжамды түрде түсіндіріледі. Сондықтан, ешкім нақты түрде Әбу Ханифаның дәлелін әлсіз деп айта алмайды.

Екіншіден, әрбір абсолютті мүжтахид Құран мен сүннеттен үкім шығару үшін өзінің қағидаларына сүйенеді. Әбу Ханифа да осылай істеген, және оның үкімдері өзінің әдістемесіне сәйкес дұрыс деп саналады. Дәрет мәселесіне қатысты аяттағы “ب” әрпі секілді, кейбір мәселелерде әртүрлі мәзһабтардың түрлі көзқарастары болуы мүмкін, бірақ әрқайсысы өздерінше дұрыс.

Үшіншіден, кейде Әбу Ханифаға жеткен хадис бастапқыда сахих болған, бірақ кейінгі мухаддистер оны әлсіз деп санаған болуы мүмкін. Мұның себебі — хадисті қабылдау қағидаттарының айырмашылығында. Әбу Ханифаның дәлелін әлсіз деп шығару үшін адам алдымен абсолютті мүжтахид дәрежесіне жетуі қажет. Ал ондай дәрежедегі ғалымдар 3 ғасырдан бері әлі шыққан емес. Шықса да қабылданбаған. Оған мысал, ибн Һумам (рахимаһулла)

Сондықтан, ешкім Әбу Ханифаның дәлелін сыртқы көзқарасқа сүйеніп әлсіз деп айта алмайды, өйткені бұл үшін абсолютті мүжтахид болу керек.
1,492
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Oct, 16:55

https://youtu.be/29AOL4DLDwQ?si=Okm8YcLIizXZdLHP
1,450
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

21 Oct, 13:56

https://youtu.be/PrfhXWN3Wfk?feature=shared
1,581
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Oct, 14:45

Палестинада тағы да көз жасымен суарылған топырақ, қайғының үнсіз айқайы көкке жетті. Әлем үнсіз қарап тұрғанда, бейбітшілік тек сөз жүзінде қалды. Қираған үй, жанын жоғалтқан ана, балалық шағын көрмеген сәбидің тағдыры — бұл жерде тек жанның емес, рухтың майданы өтіп жатыр. Қаншама рет дұға еткен халықтың үміті үзілсе де, жүрек түкпіріндегі сенім өшпейді. Әділдік орнамай қоймас, себебі Алланың әділдігі пенденің есебіне бағынбайды. Кешігіп келген әділдік, бәрібір, ақиқаттың ең биік шыңында тұрады.😔
1,763
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Oct, 14:25

Менің ең жек көретінім — уатсапта екі ауыз сөзді бөліп-бөліп жазып, телефонды қайта-қайта дызылдататын адамдар. Бәрін бір хабарламаға қосып жазуға болады ғой😬
1,628
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Oct, 13:19

Санасын тұрмыс билеген уағызшылардың білім жайлы сөз қозғағанын көргенде, «мискин» деп қоя салатының қандай өкінішті, да… Білместігі көрініп тұрса да, өзін білгір көрсеткені — түйені түгін қоймай сойып, жұртқа “бұл қой” деп тұрғандай әсер қалдырады. Шынайы ілім олардан соншалықты алыс, бірақ олар соны сезбей, қасықтап білім айтып жүргендей…
1,703
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Oct, 09:14

Имам Даһлауи «әл-Инсаф фи асбаб ихтилаф» атты еңбегінде былай дейді: «Соңғы ғасырдағы ғалымдар пайғамбарымыздың ﷺ уаһи түскен заманынан едәуір қашық болғандығы себепті, Құраннан үкім алуы біршама қиындықтар әкелген. Сондай-ақ, хадистен тікелей үкім алуға қауқарсыздығының есебінен олардың үкім туындату бойынша хадистің қуаттылығы мен әлсіздігін айыра алмайтыны анық. Хадистер сырт көзге түсінікті әрі ұғымды болуы мүмкін.

Алайда, мүжтахидтің көзқарасы мен критерийлері мүлдем басқаша көрініс береді. Абсолютті мүжтахидтер хадистердің не себепті біріне-бірі қарама-қарсы келетінін, сахабалардың кей хадиске амал етсе, келесісіне не үшін амал етпегенін, сонымен қатар әсәрлар мен хадистердің қайшылығының басты себептерін жетік білген. Жоғарыда айтылғандардың ешбірі соңғы ғасырда келген ғалымдардың бойында табылмағандықтан, оларға Құран мен сүннеттен үкім алу қиынға соғары сөзсіз.

Ал абсолютті ижтихад иесінің бойындағы бұл шарттарды өз бойына сіңіру — адамның бүкіл ғұмырына пара-пар. Бұл шарттарды бойға сіңірген соң, соған сай үкімдерді мектеп қылып қалыптастыру жағы тағы бар. Егер осыған барлық өмірін сарп еткеннен кейін, ол адам қандай ақыл иесі болса да, әрі қарай келетін фиқһ тармақтарын қалайша жүзеге асырмақ?! Әлбетте, бұл шаруаға күш-қайраты мен өмірі жетпесі анық».

Имам Даһлауи 3-4 ғасырдағы ғалымдардың Құран мен хадистен үкім алудағы қауқарсыздығын айтуда. Енді сіз күні кеше дүниеден өткен сәләфилердің көсемдерін ойлай беріңіз…
1,868
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

20 Oct, 06:50

Кейбір деректерде Ібілістің шын есімі «Азазил» екендігі айтылса, басқа бір мәліметтерде «Харис» деп келеді. Алайда, ислам ғалымдары мұны жоққа шығарып, «исралияттардан» енген хабар дейді. Мұсылман үшін Ібілістің шын есімін білу маңызды емес. Ібілістің шын есімін, әйелінің бар я жоқтығын ізденіп, босқа уақыт құртудың да керегі шамалы. Маңыздысы — Ібіліс жыннан жаратылғандығы және Алланың мейірімінен мәңгілік қуылғандығын білуі болмақ.

«Әкәмул-мәржәән фи ахкамил-жәән»
1,683
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

19 Oct, 16:39

Жындардың ерекшеліктері:

➢ Адамдар сияқты туылып, қайтыс болады.

➢ 300, кейбір деректерде 3000 жылға дейін өмір сүреді. Ғалымдар жындардың өмір жасының ең ұзағын негізге алып, бізден бұрын өмір сүрген ғалымдар Пайғамбарымызға иман келтірген сахаба жындардың да өмірде бар екенін айтқан.

➢ Жындар ғайыптан хабар бере алмайды, себебі ғайыпты тек Алла ғана біледі. Алла қаламайынша, ешкім ғайыптан бір сөзді, бір істі де жеткізуге дәрменсіз.

➢ Жындар намаз, ораза сынды ғибаттарға міндеттелген.

➢ Жындардың мұсылмандық, християндық, яһудилік дінді ұстанушылары бар.

➢ Жындар түрлеріне қарай бірнеше қасиеттерге ие. Солардың бірі — жындардың ішіндегі кейбірі көзді ашып-жұмғанша, ең ұзақ деп санаған жерге лезде барып, қайта келе алады.

«Әкәмул-мәржәән фи ахкамил-жәән»
1,919
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

18 Oct, 17:33

🔥
2,017
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Oct, 18:20

Өзбекстанда өтіп жатқан конференцияға әлемнің түкпір-түкпірінен ислам ғалымдары жиналды. Шейх Мухаммад Аууама да осы мәжіліске арнайы шақыртумен келген.

Суретте ұстазым шейх Салах Әбулхадж және әйгілі ғалым шейх Тақи Усмани🔥🥹
2,929
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Oct, 17:08

https://youtu.be/ckjbS_rxZXg?feature=shared
2,494
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

15 Oct, 10:05

Мына топ 3 кітабымызды алмағандар болса

Чекті мына нөмірге жібереміз

8707 5949420
2,407
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

14 Oct, 04:39

Намаз оқығанда жиі кездесетін қателік

Намаздың ішкі парыздарының бірі – қырағат қылу, яғни Құран оқу. Күндізгі және жеке оқыған түнгі намазда қырағатты өзіңіз еститіндей деңгейде оқу шарт. Егер Құран әріптерін өзіңіз еститіндей деңгейде оқымасаңыз, намазыңыз жоқ есебінде болады. Дәл сол секілді тәкбір тахрима жасаған кезде де өзіңіз еститіндей деңгейде айту шарт. Айтпаған жағдайда намазға әлі кірмеген боласыз.

(Бәдәәиғ сәнәәиғ, Раддуль мухтар)
2,619
MAUARA-NAHR ما وراء النهر

13 Oct, 17:35

АЭС: Жарқын болашақтың жаңа беті ме, әлде жеп кетудің ескі жолы ма?

Болашақтың энергиясы дейді ғой, АЭС деген керемет жоба. Әлде тағы да бір “керемет” жоспар ма? “Қазақстан АЭС салады” деп жар салғаныңызда, өзіміздің қарапайым халық бір ойда қалдық: экономикамыз дәуірлеп кетті ме, әлде инженерлеріміз жаңа бір деңгейге көтерілді ме деп. Бірақ бәрі түсінікті ғой. Отанымыз атом саласында алпауыт мемлекетке айналмаса да, әр жобаның артында белгілі бір тұлғалардың қалтасы біршама кеңейіп отыратыны анық.

Әрине, энергетикалық тәуелсіздік деген әдемі сөздер айтылып жатыр, бірақ шынайы тәуелсіздікті елдің есебінен “тәуелсіз” қаптарды толтырумен шектелмесе болғаны. Ең қызығы, Қазақстан АЭС салып көрмеген ел ғой. Енді қалай екен, соны да үйреніп көрмек. Бәлкім, сала алмайтын шығармыз, бірақ “үлкен жобаларға” дейін, сол аралықта өз үлесін алып қалатындар аз болмайды.

Энергияның жаңғырығы жеген ақшаның дыбысынан күшті ме екен, көре жатармыз. Бізге тек қарап, қуанғаннан басқа не қалды дейсің? Бар күшті салғандай болайық, ал нәтиже баяғыдай болса, таң қалудың да қажеті жоқ.

ЛРТ-ның тағдыры естеріңде ме? Үлкен амбициялар, жарқын жоспарлар, бірақ қазір қала ішінде аяқталмаған, бос қалған құрылыс қаңқасы. Миллиардтар желге ұшып, ортасындағы кейбіреулер өз пайдасын көріп үлгерді. Енді АЭС ЛРТ-ның екінші сериясы болмаса болғаны. Тек бұл жолы ойын қауіптілеу, себебі атом мен бос қалған рельстің салдары әртүрлі…😉
2,457

2025 All Right Reserved

Disclaimer: The content displayed on this website is solely provided by the respective Telegram channels. We hold no ownership or responsibility for the content shared by these channels.