هەڵکەندنی بیری ئاو، بۆ مەدرەسەیەکی گوندێکی وڵاتی (چاد) لەلایەن گەنجێکی کورد.
تقبل اللە
تقبل اللە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ پەروەدەو ڕۆشنبیری
@hujra0216
ڕێکخراوی حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی (Kurdish)
به ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی خوێندکاران، زانایان، و علاقەمندانی ئایینیان خۆش ئایینەکان و زانستیانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و پارێزگاکانی کوردستان ژنان، بلان، گۆڕانیان، چالاکییانی نوێ، بەرهەمکاریان و گوندی کوردەوارەکان، ناوەندیەکان و نوسینەکانی ئایینیان، و ژیانی ژیانەکان خوێندکاری خۆیان بەرهەڵکراویدەکات. ئەم ڕێکخراوە لە ڕێگای دانەدان و زانستییەکانی ئایینیەوە، پێوەندی و پێشنیاریان بەردەست دەکات بۆ هەموو کەسێک کە خوێندکاران و زانایانی ئایینی تازە یان کۆن لەجەم و بیرگە ناوەرۆییان بکەن.
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ پەروەدەو ڕۆشنبیری
06 Feb, 18:29
حەوتەمین دیداری فەقێیان تایبەت دەبێ بە پێشوازیی لە مانگی ڕەمەزانی پیرۆز
لە ژێر ناونیشانی (ڕەمەزان و فەقێ)
ڕۆژی دووشەممە 17/2/2025
شوێن: هەولێر، مزگەوتی بەختیاری
کات: دوای نوێژی عیشا
لە ژێر ناونیشانی (ڕەمەزان و فەقێ)
ڕۆژی دووشەممە 17/2/2025
شوێن: هەولێر، مزگەوتی بەختیاری
کات: دوای نوێژی عیشا
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ پەروەدەو ڕۆشنبیری
06 Feb, 18:29
https://youtu.be/Yp9l_fJhLA8?si=CChvmjWFMo1Dut6z
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
02 Feb, 18:13
حوجرە پێویستە بو پاراستنی زمان وکلتوری کوردیی..!!
ڕێکخراوی حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
02 Feb, 05:18
ئاهەنگی بەخشینی بڕوانامەی زانستی لەلایەن م. مەلا ئیدریس سورچی بە 5 مامۆستا.
https://youtu.be/NUA9wyfdleI?si=MGpk2y7U_4CSPJMw
https://youtu.be/NUA9wyfdleI?si=MGpk2y7U_4CSPJMw
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
30 Jan, 15:24
شیعرێکی پێشەوا شافیعی ـ رحمە اللە ـ باسی زانست دەکاو دەفەرمووێ بەو شتانە زانست پەیدا دەبی:
۱ ـ الذكاء ـ زیرەکی
۲ ـ الحرص ـ سوور بوون و جدییەت
۳ ـ الاجتهاد ـ هەوڵ وتەقەڵڵا
۳ ـ البُلغـة ـ قەناعەت هەبوون بە کەمێکی دونیا
٤ ـ صحبة أستاذ ـ هاوڕێیەتی مامۆستا
٥ ـ طول زمان ـ کاتێکی درێژ وو سەبر هەبوون
۱ ـ الذكاء ـ زیرەکی
۲ ـ الحرص ـ سوور بوون و جدییەت
۳ ـ الاجتهاد ـ هەوڵ وتەقەڵڵا
۳ ـ البُلغـة ـ قەناعەت هەبوون بە کەمێکی دونیا
٤ ـ صحبة أستاذ ـ هاوڕێیەتی مامۆستا
٥ ـ طول زمان ـ کاتێکی درێژ وو سەبر هەبوون
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
29 Jan, 15:33
خوێندنەوە ژەمێکی زانستییە!
ئیبراهیم مازینی دەڵێت:
"سوودی خوێندنەوە هاوشێوەی سوودی خواردن وایە.
مرۆڤ خواردن دەخوات بۆ ئەوەی بژی و جەستەی تەندروست بێت، خـۆ ئەگەر ئەمڕۆ لەبیرم بچێت کەوا دوێنێ چیم خواردووە ئەوا ڕێگری ناکات لە بەدەستهێنانی سوودەکە.
ئیتر هەمان شت بۆ عەقڵیش ڕاستە.
مرۆڤ بۆ بەدەستهێنانی زانست و بەهێزکردنی تێڕوانینەکانی و پەرەپێدانی تواناکانی کتێب دەخوێنێتەوە.
جا سوودەکەی بە لەبیرکردنی ئەوەی کە خوێندوویەتی یان نەمانی کتێبەکە نافەوتێت"
- کتێبی (العمر الذاهب ـ ل73).
ئیبراهیم مازینی دەڵێت:
"سوودی خوێندنەوە هاوشێوەی سوودی خواردن وایە.
مرۆڤ خواردن دەخوات بۆ ئەوەی بژی و جەستەی تەندروست بێت، خـۆ ئەگەر ئەمڕۆ لەبیرم بچێت کەوا دوێنێ چیم خواردووە ئەوا ڕێگری ناکات لە بەدەستهێنانی سوودەکە.
ئیتر هەمان شت بۆ عەقڵیش ڕاستە.
مرۆڤ بۆ بەدەستهێنانی زانست و بەهێزکردنی تێڕوانینەکانی و پەرەپێدانی تواناکانی کتێب دەخوێنێتەوە.
جا سوودەکەی بە لەبیرکردنی ئەوەی کە خوێندوویەتی یان نەمانی کتێبەکە نافەوتێت"
- کتێبی (العمر الذاهب ـ ل73).
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
28 Jan, 16:16
کــاتێک وازمان لەحوجرە هێنا...!!
ڕێکخراوی حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
25 Jan, 16:02
دکتۆر کەریم ی ئازیز. خوا دەست بە باڵاتەوە بگرێ، ئیتر کەسی موسەققەف و ڕۆشنبیر ئاوا شانازی بە ئایینەکەیەوە دەکات.
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
21 Jan, 15:25
بــــۆچی دووعاکانم قبوڵ نابێت !!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
20 Jan, 15:41
دەسەڵاتداران زۆر پێوویستە محاسەبەی خۆیان بکەن .!!!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
16 Jan, 14:16
كالزَّهرِ في تَرَفٍ، والبَدْرِ في شَرَفٍ
والبَحْر في كَرَمٍ، والدهْرِ في هِمَمِ
شەوی هەینییە و سەڵاوات لەبیر مەکەن
والبَحْر في كَرَمٍ، والدهْرِ في هِمَمِ
شەوی هەینییە و سەڵاوات لەبیر مەکەن
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
16 Jan, 07:17
میقداد گیان خوا قەزات بخا لە هەرچی تەڵەبەی بێ کەڵکە،، وەرە لەو کەشە جەهەننەم ئاسایەی غەززە قورئان و دنیایەک حەدیس لەبەر بکەی.
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
14 Jan, 14:51
#کاتێک اللە بۆت ئەنێرێت.. ئیتر هەر چوار دەورت لە زەویەوە گیرابێت و لە #ئاسمانیشەوە بۆمباران بکرێیت ئەوا رسق و ڕۆزی خۆت هەر پێتدەگات...
🔻وێنەکە ئەمڕۆیە و #گەنجێک دۆلفینێکی گەورە لە کەنار دەریای غەززە ڕاوئەکات...
🔻وێنەکە ئەمڕۆیە و #گەنجێک دۆلفینێکی گەورە لە کەنار دەریای غەززە ڕاوئەکات...
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
13 Jan, 15:44
گرینگترین شت لــە خوتبە و نوسراودا.!!!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
12 Jan, 18:01
وەڵامی شوبهەی زەواجی خاتوو عائیشە لەگەڵ پێغەمبەر خوا ـ صلی اللە علیە وسلم ـ لە تەمەنێکی بچووک
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
11 Jan, 15:54
پــێویستی حوجرە بــۆ یەکریزی و میانڕەوی!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
08 Jan, 18:01
کردەوەی ئــیمانـــــــــــــی .!!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
05 Jan, 16:44
جــــگە لە مسولمانانی فەلەستین کێ ئـەمرۆ دەجــەنگێ لە پێــناو خودا .!!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
04 Jan, 19:12
ئەمڕۆ ٤؍۱؍۲۰۲٥ ڕێکخراوی حوجرە بۆ پەروەردەو ڕۆشنبیری، لەشاری هەولێر، لەژێر دروشمی (ڕەسەنایەتی ـ پێشڤەچوون ـ ئایندە ) بە ئامادەبوونی ئەندامانی ڕێکخــراوو بەشێک لە ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی هەڵستا بە سازدانی سێیەمین کۆنفڕانســی ئاسایی خۆی، کە تێیدا سەرۆک و سەرۆک بەشەکان هەڵبژێردران و خوێندنەوە بۆ پەیڕەوو کارو چاڵاکییەکانی ڕابردوو پلانی ساڵانی ئاییندە کرا، شایەنی باسـە کۆنفرانسەکە بە سەرکەوتوویی کۆتایی هات.
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
03 Jan, 16:51
بــەسەرهــاتی مــەلا جــامی و چــەند فەقێیەک .!!
#رێکخراوی_حوجرە
#رێکخراوی_حوجرە
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
03 Jan, 00:02
إنا لله وإنا إليه راجعون.
ئەوشەو (شەوی هەینی) کاتژمێر 1:30 جەنابی مامۆستا مەلا ئەحمەدی سەنگەسەری گەڕایەوە خزمەت خوای گەورە.
سەعات 9:30ـی سەر لە بەیانی لە مزگەوتی (سید نصرالدین) لە بێتواتەی نوێ-هەولێری نوێ نوێژی لەسەر دەکرێ.
سەعات 10:00ـی سەر لە بەیانی بەیانی لە قەبرستانی (شێخ ئەحمەد) لە هەولێر دەنێژرێ.
2لەسەر 3-ڕەجەب-1446هـ
03-01-2025
ئەوشەو (شەوی هەینی) کاتژمێر 1:30 جەنابی مامۆستا مەلا ئەحمەدی سەنگەسەری گەڕایەوە خزمەت خوای گەورە.
سەعات 9:30ـی سەر لە بەیانی لە مزگەوتی (سید نصرالدین) لە بێتواتەی نوێ-هەولێری نوێ نوێژی لەسەر دەکرێ.
سەعات 10:00ـی سەر لە بەیانی بەیانی لە قەبرستانی (شێخ ئەحمەد) لە هەولێر دەنێژرێ.
2لەسەر 3-ڕەجەب-1446هـ
03-01-2025
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
30 Dec, 16:42
بۆ پێویستمان بە حوجرەیە؟
بۆ دروستکردنی فێرخوازی خۆیەکلاکەرەوە بۆ زانستەکان
م.عەلی هێرۆیی
بۆ دروستکردنی فێرخوازی خۆیەکلاکەرەوە بۆ زانستەکان
م.عەلی هێرۆیی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
26 Dec, 17:30
بنەمای بیست و حەوت
ڕاهێنان و ڕاهاتن لەسەر (نازانم)
ڕۆژێک لەسەر مینبەر دەربارەی پرسێک پرسیار لە ئیمامی عەلی کرا: ئەویش فەرمووی: نازانم. یەکێک پێیگوت: کەواتە ئەو شوێنە شوێنی نەزانان نییە، (واتە: کە نازانی بۆ لەوێی؟!) ئیمامی عه‌لیش فەرمووی: ئێرە شوێنی کەسێکه شتێک دەزانێ و شتێک نازانێ (واتە: هەندێ شت دەزانێ و هەندێ شتی تریش نازانێت)، بەڵام ئەوەی هەموو شتێک دەزانێ و هیچ شتێک نییە نەیزانێ هیچ شوێنێکی نییە!
ڕۆژێکیان پرسیار لە ئەبو یوسف کرا دەربارەی شتێک، ئەویش فەرمووی: نازانم. ئەوانیش پێیانگوت هەموو ڕۆژێک لە بەیتولمال ئەوەندە و ئەوەندە دینارە دەخۆی و ئێستاش دەڵێی نازانم! ئەویش فەرمووی: من بە ئەندازەی زانستی خۆم دەخۆم، ئەگەر به ئەندازەی جەهل و نەزانی خۆم خواردبام ئەوە هەموو دونیا بەشی نەدەکردم! المجموع ۱/ ٦۳.
ئیمامی شافیعی دەفەرموێت: ئیمام مالیکم بینی پرسیاری دەربارەی چل و هەشت مەسەلە لێکرا، لە سی و دوو مەسەلەدا فەرمووی: نازانم! إحیاء علوم الدین ۱/ ۶٣.
جارێکی تر یەکێک پرسیارێکی لە ئیمامی علی کرد، ئەویش وەڵامی دایەوە، دواتر کەسەکە گوتی: ئەی پێشەوای ئیمانداران وانییە، بەڵکو ئاوا و ئاوایە، ئیمامی عه‌لیش فەرمووی: تۆ ڕاستت کرد، من هەڵەم کرد، لەسەرووی هەموو کەسێکی زانا زانایەکی تر هەیە. إحیاء علوم الدین ۱/ ٣٧.
گوتنی نازانم زۆر گەورەیە، بۆیە زانایان فەرموویانە: (لا أعلم نصف العلم)، واتە: نازانم نیوەی عیلمە. چونکە کە گوتت نازانم، دیارە شتی تر زۆر دەزانی، بەڵام ئەوەیان نازانی، هەروەها تەوازوع بۆتە بەشێک لە ناخت و خۆبەزلزان نی، هەروەها بەبێ عیلم قسە لە دینی خوا و ژینی خەڵکدا ناکەی.
کەواتە قسەکردن بەبێ عیلمی و نەگوتنی نازانم ئەوپەڕی سنووربەزاندن و تەکەبور و بێ موبالاتییە، ئەگەرنا چۆن کەسێک بەبێ عیلم دەتوانێت فەتوا بۆ خەڵک بدات و دین و ژین بشێوێنێت؟!
زۆرن ئەوانەی پرسیاریان لێ دەکرێ، ڕێک دەچنە سەر گۆگڵ و فەتوایەک دەردێنن...!
بەبێ ئەوەی عیلمەکان بزانێت، بەبێ ئەوەی بزانێت ئەو فەتوایە بۆ کوێ دراوە! بەبێ ئەوەی بزانێت ئەو فەتوایە لێکەوتەکانی چی دەبن! بەبێ ئەوەی ڕەچاوی مەقاصیدی شەریعەت و شوێن و بارودۆخ و وەزع و ژینگە و کۆمەڵگەکەی خۆی بکات! بەبێ ئەوەی پاشخانێکی فیقهی هەبێت، بەبێ ئەوەی بناغەیەکی پتەوی زانستی هەبێت!
کەواتە به گوتنی (نازانم) خۆت و خەڵکیش ڕزگاردەکەی، دین و ژینیش جوان دەکەی. بەپێچەوانەوە ئەگەر وانەکەی خۆت و خەڵکیش گرفتار دەکەی، لە ڕۆژی دواییشدا هیچ کەسێک منەتی بەو فەتوایەی تۆ نییە، نەک لە قیامەت لە دونیاشدا منەتی پێ نییە، نەک هەرئەوەندە جاری وا هەیە فەتوایەکە زیاتریش دەشێوێنن!
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕاهێنان و ڕاهاتن لەسەر (نازانم)
ڕۆژێک لەسەر مینبەر دەربارەی پرسێک پرسیار لە ئیمامی عەلی کرا: ئەویش فەرمووی: نازانم. یەکێک پێیگوت: کەواتە ئەو شوێنە شوێنی نەزانان نییە، (واتە: کە نازانی بۆ لەوێی؟!) ئیمامی عه‌لیش فەرمووی: ئێرە شوێنی کەسێکه شتێک دەزانێ و شتێک نازانێ (واتە: هەندێ شت دەزانێ و هەندێ شتی تریش نازانێت)، بەڵام ئەوەی هەموو شتێک دەزانێ و هیچ شتێک نییە نەیزانێ هیچ شوێنێکی نییە!
ڕۆژێکیان پرسیار لە ئەبو یوسف کرا دەربارەی شتێک، ئەویش فەرمووی: نازانم. ئەوانیش پێیانگوت هەموو ڕۆژێک لە بەیتولمال ئەوەندە و ئەوەندە دینارە دەخۆی و ئێستاش دەڵێی نازانم! ئەویش فەرمووی: من بە ئەندازەی زانستی خۆم دەخۆم، ئەگەر به ئەندازەی جەهل و نەزانی خۆم خواردبام ئەوە هەموو دونیا بەشی نەدەکردم! المجموع ۱/ ٦۳.
ئیمامی شافیعی دەفەرموێت: ئیمام مالیکم بینی پرسیاری دەربارەی چل و هەشت مەسەلە لێکرا، لە سی و دوو مەسەلەدا فەرمووی: نازانم! إحیاء علوم الدین ۱/ ۶٣.
جارێکی تر یەکێک پرسیارێکی لە ئیمامی علی کرد، ئەویش وەڵامی دایەوە، دواتر کەسەکە گوتی: ئەی پێشەوای ئیمانداران وانییە، بەڵکو ئاوا و ئاوایە، ئیمامی عه‌لیش فەرمووی: تۆ ڕاستت کرد، من هەڵەم کرد، لەسەرووی هەموو کەسێکی زانا زانایەکی تر هەیە. إحیاء علوم الدین ۱/ ٣٧.
گوتنی نازانم زۆر گەورەیە، بۆیە زانایان فەرموویانە: (لا أعلم نصف العلم)، واتە: نازانم نیوەی عیلمە. چونکە کە گوتت نازانم، دیارە شتی تر زۆر دەزانی، بەڵام ئەوەیان نازانی، هەروەها تەوازوع بۆتە بەشێک لە ناخت و خۆبەزلزان نی، هەروەها بەبێ عیلم قسە لە دینی خوا و ژینی خەڵکدا ناکەی.
کەواتە قسەکردن بەبێ عیلمی و نەگوتنی نازانم ئەوپەڕی سنووربەزاندن و تەکەبور و بێ موبالاتییە، ئەگەرنا چۆن کەسێک بەبێ عیلم دەتوانێت فەتوا بۆ خەڵک بدات و دین و ژین بشێوێنێت؟!
زۆرن ئەوانەی پرسیاریان لێ دەکرێ، ڕێک دەچنە سەر گۆگڵ و فەتوایەک دەردێنن...!
بەبێ ئەوەی عیلمەکان بزانێت، بەبێ ئەوەی بزانێت ئەو فەتوایە بۆ کوێ دراوە! بەبێ ئەوەی بزانێت ئەو فەتوایە لێکەوتەکانی چی دەبن! بەبێ ئەوەی ڕەچاوی مەقاصیدی شەریعەت و شوێن و بارودۆخ و وەزع و ژینگە و کۆمەڵگەکەی خۆی بکات! بەبێ ئەوەی پاشخانێکی فیقهی هەبێت، بەبێ ئەوەی بناغەیەکی پتەوی زانستی هەبێت!
کەواتە به گوتنی (نازانم) خۆت و خەڵکیش ڕزگاردەکەی، دین و ژینیش جوان دەکەی. بەپێچەوانەوە ئەگەر وانەکەی خۆت و خەڵکیش گرفتار دەکەی، لە ڕۆژی دواییشدا هیچ کەسێک منەتی بەو فەتوایەی تۆ نییە، نەک لە قیامەت لە دونیاشدا منەتی پێ نییە، نەک هەرئەوەندە جاری وا هەیە فەتوایەکە زیاتریش دەشێوێنن!
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
24 Dec, 17:14
بزانە نیەت و ئامانجت لە فەقێیەتیت چییە!
م.یونس باویانی
م.یونس باویانی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
23 Dec, 16:55
بنەمای بیست و شەش
تەزکیەی نەفس
یەکێ لە بنەماکانی کەسایەتی بەهێز و دامەزراو بۆ زانستخواز و هەڵگرانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە تەزکیەی نەفس و دڵپاکی و دڵ ئاوەدانی، چونکە هەموو کێڵگەیەک پێویستی بەوەیە زوو زوو بژار بکرێت و خاوێن بکرێتەوە، دڵ و دەروونیش لە هەموو شتەکانی دیکە زیاتر تەپوتۆزی لێدەنیشێت و پیس دەبێ، بۆیە پێویستە بەردەوام پاک بکرێتەوە و بژاربکرێت، ئەگەرنا یەک پارچە دەبێت بە پیسی، کە دڵ و دەروونیش پیس و ناپاک بوو، ڕەنگدانەوەی ڕاستەوخۆی دەبێت بەسەر هەموو بەشەکانی تر و کردار و گوفتارەکانیش پیس و ناپاک و خراپ دەبن و دواتر تاک و خێزان و کۆمەڵگەش بەرەو داڕووخان دەڕۆن، کەواتە داڕووخان و پیس بوونی دڵ و دەروون واتە داڕووخانی هەموو کۆمەڵگە، بەپێچەوانەشەوە باشبوونی دڵ و دەروون واتە باشبوونی هەموو کۆمەڵگە بە هەموو تاکەکانیەوە، ئەو پڕۆسەیە پێی دەوترێ (بژاری دەروون) (تەزکیەی نەفس) (پاککردنەوەی دڵ و دەروون).
تەزکیە دوو واتای ھەیە:
١. پاککردنەوە و پاکبونەوە.
٢. گەشەپێدان و گەشەسەندن.
بەو پێیە تەزکیە واتە پاککردنەوە و گەشەپێدانی نەفس.
تەزكیەی نەفسیش واتە:
*(رزگاركردن و پاككردنەوە)ی هەر نۆ ئەندامە سەرەكیەكەی مرۆڤ (مێشك) و (دەم) و (چاو) و (گوێ) و (دڵ)و (دەست) و (گەدە) و (دامێن) و (قاچ) لە خراپە و شتە پیس و زیانبەخشەكان.
* (گەشەپێدانیان) بە ڕاهێنانی (مێشك) و (دەم) و (چاو) و (گوێ) و (دڵ) و (دەست) و (گەدە) و (دامێن) و (قاچ) لەسەر چاكە و شتە پاك و بەسوودەكان.
بە پرۆسەی تەزكیە هەم مرۆڤ پاكدەبێتەوە هەم بەرەكەتیش دەكەوێتە ژیانی و گەشەدەسێنێ.
* کەواتە دەتوانین بڵێین تەزکیە دووشتە:
١. خۆداڕنین و خۆخاڵی کردن ( التخلية)، واتە خۆداڕنین لە ھەموو سیفەتە ناشیرین و خراپەکان لەناوە و لەدەرەوە، ھەم دڵ و دەرون و مێشک ھەم ئەندامە دیارەکانی تر.
٢. خۆڕازاندنەوە ( التحلية) واتە خۆڕازاندوە بە ھەموو سیفەتە جوان و باشەکان لە ناوەوه و لە دەرەوە، ھەم دڵ و دەرون و بیر و عەقڵ، ھەم ئەندامە دیارەکانی تر.
* میکانیزم و ڕێگاکانی تەزکیەی نەفس
١. لێپێچینەوە و لێپرسینەوە ( المحاسبة)، واتە بەردەوام موحاسەبەی نەفسی خۆت بکەی، ھەم لەسەر گوناھو تاوان، ھەم لەسەر کەمتەرخەمی لە عیبادەت و پەرستشدا.
٢. گوێ پێنەدان و نەچونە ژێربار ( المخالفة)، واتە ھەرکاتێ نەفس فەرمانی پێکردی بە شتێکی خراپ، بەگوێی نەکەی و نەچیە ژێرباری.
٣. مەرج دانان ( المشارطة)، واتە مەرج لەسەر خۆت دانێی شتە باشەکان بکەی و خۆت دووربگری لە شتە خراپ و حەرامکراوەکان.
٤. چاودێری کردن ( المراقبة)، واتە چاودێری خۆت بکەی و بزانی تاچەند ئەو شتانە جێبەجێ دەکەی، وە تاچەند فەرمانەکانی خوا جێبەجێ دەکەی و خۆت بەدوور دەگری لە شتە حەرامەکان.
* ڕێگری و لەمپەرەکانی بەردەم تەزکیە
١. نەناسینی خوای گەورە بە باشی و جوانی.
٢. زۆر سەرقاڵ بوون بە دونیا.
٣. دوورکەوتنەوە لە ژینگەی ئیمانی.
٤. ھاوڕێی خراپ.
٥. نەبوونی پێشەنگی جوان و باش.
٦. سەرقاڵی لەڕادەبەدەر بە ماڵ و سامان و خێزان.
٧. نەزەرکردن.
٨. بیرنەکردنەوە لە مردن.
٩. دووری لە زانستی بەسود.
١٠. کەمی پەرستش و عیبادەت.
* ھۆکار و پاڵنەرەکانی تەزکیە
١. ناسینی خوا وەک خۆی.
٢. بیروباوەڕ و عەقیدەیەکی ڕاست و دروست.
٣. دەستگرتن بە قورئان و فەرموودە ڕاستەکان و تێگەیشتنی ڕاست و دروست لێیان.
٤. زیکری بە فیكر و دڵ.
٥. موناجات و خەڵوەت لەگەڵ خوای گەورەدا.
6. دوعا و پاڕانەوە و لاڵانەوە لەبەردەم خوای گەورە و داوای هیدایەت و ڕاستەڕێكردن و ئیمانی ڕاستەقینە لێی.
7. موحاسەبەکردنی نەفس.
8. چاودرێریکردنی نەفس.
9. مل نەدان بۆ نەفس و تەسلیم نەبوون پێی.
10. ھاوڕێی باش.
11. پەرەوەردەی باش و جوان.
١2. مەرج دانان لەسەر خۆت بەوەی کە ئەو چاکەیە بکەم و ئەو خراپەیە نەکەم.
١3. بەگەورە دانانی سنورەکانی خوا و ترسان لە سەرەنجامەكانی.
١4. بیرکردنەوە لە مردن.
١5. بیرکردنەوە لە کەمی دونیا و جێهێشتنی.
١6. بیرکردنەوە لە دروستکراوەکانی خوا و گەورەیی خوا.
١7. جۆراوجۆری لە عیبادەت و پەرستشدا.
١8. مەجلیس و كۆڕی زیکر و فیکر.
بنەما گشتییەکان بۆفێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
تەزکیەی نەفس
یەکێ لە بنەماکانی کەسایەتی بەهێز و دامەزراو بۆ زانستخواز و هەڵگرانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە تەزکیەی نەفس و دڵپاکی و دڵ ئاوەدانی، چونکە هەموو کێڵگەیەک پێویستی بەوەیە زوو زوو بژار بکرێت و خاوێن بکرێتەوە، دڵ و دەروونیش لە هەموو شتەکانی دیکە زیاتر تەپوتۆزی لێدەنیشێت و پیس دەبێ، بۆیە پێویستە بەردەوام پاک بکرێتەوە و بژاربکرێت، ئەگەرنا یەک پارچە دەبێت بە پیسی، کە دڵ و دەروونیش پیس و ناپاک بوو، ڕەنگدانەوەی ڕاستەوخۆی دەبێت بەسەر هەموو بەشەکانی تر و کردار و گوفتارەکانیش پیس و ناپاک و خراپ دەبن و دواتر تاک و خێزان و کۆمەڵگەش بەرەو داڕووخان دەڕۆن، کەواتە داڕووخان و پیس بوونی دڵ و دەروون واتە داڕووخانی هەموو کۆمەڵگە، بەپێچەوانەشەوە باشبوونی دڵ و دەروون واتە باشبوونی هەموو کۆمەڵگە بە هەموو تاکەکانیەوە، ئەو پڕۆسەیە پێی دەوترێ (بژاری دەروون) (تەزکیەی نەفس) (پاککردنەوەی دڵ و دەروون).
تەزکیە دوو واتای ھەیە:
١. پاککردنەوە و پاکبونەوە.
٢. گەشەپێدان و گەشەسەندن.
بەو پێیە تەزکیە واتە پاککردنەوە و گەشەپێدانی نەفس.
تەزكیەی نەفسیش واتە:
*(رزگاركردن و پاككردنەوە)ی هەر نۆ ئەندامە سەرەكیەكەی مرۆڤ (مێشك) و (دەم) و (چاو) و (گوێ) و (دڵ)و (دەست) و (گەدە) و (دامێن) و (قاچ) لە خراپە و شتە پیس و زیانبەخشەكان.
* (گەشەپێدانیان) بە ڕاهێنانی (مێشك) و (دەم) و (چاو) و (گوێ) و (دڵ) و (دەست) و (گەدە) و (دامێن) و (قاچ) لەسەر چاكە و شتە پاك و بەسوودەكان.
بە پرۆسەی تەزكیە هەم مرۆڤ پاكدەبێتەوە هەم بەرەكەتیش دەكەوێتە ژیانی و گەشەدەسێنێ.
* کەواتە دەتوانین بڵێین تەزکیە دووشتە:
١. خۆداڕنین و خۆخاڵی کردن ( التخلية)، واتە خۆداڕنین لە ھەموو سیفەتە ناشیرین و خراپەکان لەناوە و لەدەرەوە، ھەم دڵ و دەرون و مێشک ھەم ئەندامە دیارەکانی تر.
٢. خۆڕازاندنەوە ( التحلية) واتە خۆڕازاندوە بە ھەموو سیفەتە جوان و باشەکان لە ناوەوه و لە دەرەوە، ھەم دڵ و دەرون و بیر و عەقڵ، ھەم ئەندامە دیارەکانی تر.
* میکانیزم و ڕێگاکانی تەزکیەی نەفس
١. لێپێچینەوە و لێپرسینەوە ( المحاسبة)، واتە بەردەوام موحاسەبەی نەفسی خۆت بکەی، ھەم لەسەر گوناھو تاوان، ھەم لەسەر کەمتەرخەمی لە عیبادەت و پەرستشدا.
٢. گوێ پێنەدان و نەچونە ژێربار ( المخالفة)، واتە ھەرکاتێ نەفس فەرمانی پێکردی بە شتێکی خراپ، بەگوێی نەکەی و نەچیە ژێرباری.
٣. مەرج دانان ( المشارطة)، واتە مەرج لەسەر خۆت دانێی شتە باشەکان بکەی و خۆت دووربگری لە شتە خراپ و حەرامکراوەکان.
٤. چاودێری کردن ( المراقبة)، واتە چاودێری خۆت بکەی و بزانی تاچەند ئەو شتانە جێبەجێ دەکەی، وە تاچەند فەرمانەکانی خوا جێبەجێ دەکەی و خۆت بەدوور دەگری لە شتە حەرامەکان.
* ڕێگری و لەمپەرەکانی بەردەم تەزکیە
١. نەناسینی خوای گەورە بە باشی و جوانی.
٢. زۆر سەرقاڵ بوون بە دونیا.
٣. دوورکەوتنەوە لە ژینگەی ئیمانی.
٤. ھاوڕێی خراپ.
٥. نەبوونی پێشەنگی جوان و باش.
٦. سەرقاڵی لەڕادەبەدەر بە ماڵ و سامان و خێزان.
٧. نەزەرکردن.
٨. بیرنەکردنەوە لە مردن.
٩. دووری لە زانستی بەسود.
١٠. کەمی پەرستش و عیبادەت.
* ھۆکار و پاڵنەرەکانی تەزکیە
١. ناسینی خوا وەک خۆی.
٢. بیروباوەڕ و عەقیدەیەکی ڕاست و دروست.
٣. دەستگرتن بە قورئان و فەرموودە ڕاستەکان و تێگەیشتنی ڕاست و دروست لێیان.
٤. زیکری بە فیكر و دڵ.
٥. موناجات و خەڵوەت لەگەڵ خوای گەورەدا.
6. دوعا و پاڕانەوە و لاڵانەوە لەبەردەم خوای گەورە و داوای هیدایەت و ڕاستەڕێكردن و ئیمانی ڕاستەقینە لێی.
7. موحاسەبەکردنی نەفس.
8. چاودرێریکردنی نەفس.
9. مل نەدان بۆ نەفس و تەسلیم نەبوون پێی.
10. ھاوڕێی باش.
11. پەرەوەردەی باش و جوان.
١2. مەرج دانان لەسەر خۆت بەوەی کە ئەو چاکەیە بکەم و ئەو خراپەیە نەکەم.
١3. بەگەورە دانانی سنورەکانی خوا و ترسان لە سەرەنجامەكانی.
١4. بیرکردنەوە لە مردن.
١5. بیرکردنەوە لە کەمی دونیا و جێهێشتنی.
١6. بیرکردنەوە لە دروستکراوەکانی خوا و گەورەیی خوا.
١7. جۆراوجۆری لە عیبادەت و پەرستشدا.
١8. مەجلیس و كۆڕی زیکر و فیکر.
بنەما گشتییەکان بۆفێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
22 Dec, 16:28
پەیامی مامۆستا د.حەسەن محمد پشدەری بۆ فەقێیان
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
20 Dec, 18:53
پێویستمان بە حوجرەیە بۆ دروستکردنی یەکڕیزی و میانڕەوی
م.عەلی هێرۆیی
م.عەلی هێرۆیی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
19 Dec, 18:10
بنەمای بیست و پێنج
واقیعبینی و دانەبڕان لە واقیع
واتە هەردەم زانستخواز واقیع ببینێت و لێی شارەزا ببێت و لێی تێبگات و خۆی لێ نەزان نەکات و لێی دانەبڕێت و پلانی بۆی هەبێت و خۆی لە شەڕ و خراپە و موئامەرەکانی بپارێزێت و...، تێنەگەیشتن لە واقیع و خۆبێئاگاكردن لێی مرۆڤ دادەبڕێنێت و دواییش دایدەڕنێت لە هەموو شتێك، كاتێك بەخەردێتەوە واقیع بەسەریدا ڕووخاوە و ده‌یان ساڵ چۆتە دواوە و دین و ژینیشیان لێ بردووە، ئەو كات هەستانەوە و گەیشتن بە واقیعی یان ئەستەمە یان زۆر قورسە، واقیعی بوون مانای بەزین و توانەوە نییە، مانای چۆك دادان نییە بۆ واقیع، بەڵكو مانای تێگەیشتنە لێی و كاركردنە لەگەڵیدا بۆئەوەی دوانەكەوێ و بن نەكەوێ.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
واقیعبینی و دانەبڕان لە واقیع
واتە هەردەم زانستخواز واقیع ببینێت و لێی شارەزا ببێت و لێی تێبگات و خۆی لێ نەزان نەکات و لێی دانەبڕێت و پلانی بۆی هەبێت و خۆی لە شەڕ و خراپە و موئامەرەکانی بپارێزێت و...، تێنەگەیشتن لە واقیع و خۆبێئاگاكردن لێی مرۆڤ دادەبڕێنێت و دواییش دایدەڕنێت لە هەموو شتێك، كاتێك بەخەردێتەوە واقیع بەسەریدا ڕووخاوە و ده‌یان ساڵ چۆتە دواوە و دین و ژینیشیان لێ بردووە، ئەو كات هەستانەوە و گەیشتن بە واقیعی یان ئەستەمە یان زۆر قورسە، واقیعی بوون مانای بەزین و توانەوە نییە، مانای چۆك دادان نییە بۆ واقیع، بەڵكو مانای تێگەیشتنە لێی و كاركردنە لەگەڵیدا بۆئەوەی دوانەكەوێ و بن نەكەوێ.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
17 Dec, 16:15
پێویستی هەبوونی حوجرە و مەدرەسەی فەقێیان
م.سامی سورچی
م.سامی سورچی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
16 Dec, 15:47
نابێ فەقێ لە قۆناغی فێرخوازیدا هەڵپەی ناوبانگی هەبێت
م.یونس باویانی
م.یونس باویانی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
15 Dec, 16:40
بنەمای بیست و چوار
خوێندنەوە (موتاڵەعە)
یەکێک لە سیفەت و خووە گرنگەکان کە زانستخواز هەر له سەرەتاوە دەبێ فێربکرێ و فێرببێ بریتییە لە خوێندنەوە و موتاڵەعە و موتابەعە، ئەو خوێندنەوەیە دەبێ بکرێتە دوو بەش:
بەشێکیان بۆ خوێندنەوەی ئەو زانستانەی دەیانخوێنێت لە کتێبەکانی تر، واتە لە غەیری ئەو کتێبەی لەلای مامۆستا دەیخوێنێت.
بەشێکیشیان بۆ خوێندنەوەی خاریجی و دەرەکی.
بەڵام خوێندنەوە شێواز و فەن و شەرت و مەرجی خۆی ھەیە تاوەکو ببێتە خوێندنەوەیەکی بەرھەمدار، هەربۆیە بۆئەوەی سوود وەرگرین و خوێندنەوەکانمان بەرھەمدار بن پێویستە ڕەچاوی چەند شتێ بکەین:
١. ئامانج، گرینگترین شت ئەوەیە تۆ بەئامانجەوە شتێ بخوێنیەوە، نەوەک ڕێک دەستپێبکەیی و نەزانی ئامانجت چیە.
٢. پێش دەستپێکردن بەخوێندنەوە چاوێکی خێرای پێدابخشێنە و ھەوڵبدە پێڕستەکەی بە جوانی بخوێنیەوە و زەبتی بکەی لە مێشکتدا.
٣. پێش خوێندنەوە حاڵەتی نەفسی خۆت ئارام بکە و ھەموو ئەو شتانەی دەروونت لاواز و خەفەتبار و بێزار و سەرقاڵ دەکەن وەلای بنێ.
٤. شوێنێکی گونجا و ئارام ھەڵبژێرە بۆ خوێندنه‌وە.
٥. کاتێکی گونجا و باش ھەڵبژێرە بۆ خوێندنه‌وە.
٦. خشتەیەک دابنێ بۆ خوێندنه‌وە.
٧. تێکەڵ ببە لەگەڵ کتێبەکە و بڕۆ ناویەوە.
٨. تەرکیزی تەواوت لەسەری بێت و لەو کاتەدا بیر لە ھیچی تر مەکەوە و تەواو تەواو بیرت لای ئەو بێت.
٩. کتێبێک چەند جارێک بخوێنەوە نەوەک چەند کتێبێک بخوێنیەوە، چونکە لە ئێستادا مێشک و دەروون ئەوەندە سەرقاڵە زانیارییەکان بە ئاسانی لە مێشکدا ناچەسپێن و جێگیر نابن.
١٠. مەبەستت تەواو کردن و لاپەڕە ھەڵدانەوە نەبێ.
١١. شتە گرنگەکان توماربکە لای خۆت، یان لای خۆت دەفتەرێک دابنێ و ژمارەی لاپەڕەی ئەو شوێنانەی کە گرنگن بنووسە.
١٢. ئەگەر بگونجێ شتە گرنگەکان لەسەر کتێبەکەت خەت بەژێردا بێنە، یان بەشێوازی دیکه دیارییان بکە.
١٣. ھەوڵبدە پرسیار لەکتێبەکە بکەی و ڕەخنەی بەجێی لێبگری.
١٤. ئەو شتانە بخوێنەوە کە حەزت پێیان دێت.
١٥. تواناکانی خۆت بدۆزەوە و لەو بوارە زیاتر بخوێنەوە کە دەتوانی بەسەریدا زاڵ ببی.
١٦. کە تەواو بووی لە خوێندنەوەی کتێبێک لە خۆت ببپرسەوە تاوەکو بزانی ئەندازەی چەندت لە مێشک ماوە لەوەی کە خوێندوتەوە.
١٧. ڕێگەیەکی زۆر باش ئەوەیە لەدوای تەواوکردنی خوێندنەوە بچیە سەر پێڕستی کتێبەکە و بابەت بابەت چاوی لێبکەی و کەمێ لەبەر خۆتەوە قسە بکەی لەسەر ھەر یەکێک لەبابەتەکان.
١٨. بەو نیەتە بخوێنەوە کە بەیانی دەیگەیێنی و کەسێ داوات لێدەکات کە لەسەر ئەو بابەتە بدوێی.
١٩. نوسراو تا نوسراو و کتێب تا کتێب دەگۆڕێ، کتێبی وا ھەیە مەرج نیە ھەمووی بخوێنیەوە، چونکە ڕەنگە ھەمووی پەیوەندی بەیەکەوە نەبێت، بۆیە لەو کاتانەدا دەتوانی ئەو بابەتانەی لێ ھەڵبژێری کە بەداوایاندا دەگەڕێی و دەتەوێ بیانزانی.
٢٠. زۆر جار شتەکان دووبارەن یان بەتۆزێ دەستکاریەوە خراونە ڕوو، لەو کاتەدا دەتوانی یان نەیخوێنیەوە یان تەنھا شتە نوێ و تازەکان بخوێنیەوە.
٢١. ھەندێ بابەت لەدوای خوێندنەوە و تێگەیشتن پێویستی بە لەبەر کردن و زەبت کردنە، بەتایبەت ئەوانەی داتاو مەعلوماتی دەقیقی تێدایە، لەوکاتەدا دەبێ ھەوڵبدرێ لەبەر بکرێن و زەبت بکرێن.
٢٢. ھەندێ بابەتی زانستی ھەیە بەتەنھا بەخوێندنەوە نابێ بەڵکو پێویستی بە ڕاڤەکردن و شەرح کردنە، بۆیە دەبێ پەنا ببرێتە بەر ماموستایێک یان ...
٢٣. لیستێکت ھەبێ بۆ تۆمار کردنی ئەو شتانەی کە خوێندوتنەوە، دوایی ھەفتە ھەفتە یان مانگ مانگ یان ساڵ ساڵ پێیاندا بچۆە و چاویان پێدا بخشێنەوە بەتایبەت شتە گرنگەکان.
٢٤. شتێکی زۆر گرنگ بریتییە لە پوخت کردنەوەی کتێب و نوسراو، بتوانی دوای تەواوکردنی کتێبەکە پوختەیەکی زۆر گوشراوی لێ ھەڵبێنجی و لات بمێنێتەوە، ئێستا دەتوانی لەناو مۆبایلەکەت ئەوە بکەی و چەند مەلەفێک بکەیەوە بۆ ئەو مەبەستە.
٢٥. لەکۆتاییدا دوای تەواو بوونی، چەند ساتێ دانێ بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ خۆت و کتێبەکە یان لەگەڵ کەسێکی تر و گفتوگۆی جددی بکە لەبەر خوتەوە لەگەڵیدا.
٢٦. خوێندنەوە دەبێ ببێتە خوو، وە دەبێ بە خۆراکی عەقڵ و ڕووح سەیر بکرێ و دەبێ ببێ بە یەکێ لە خەمە گرنگەکان و نزیکەکان.
۲۷. خۆ ئیلزام کردن و خۆ پەیوەست کردن، بۆ نموونە بڵێی ڕۆژی یان مانگی یان ساڵی دەبێ ئەوەندە بخوێنمەوە.
لەکۆتاییدا چۆن دەوترێ "لە شۆڕش گرنگتر پاراستنیەتی"، چونکە زۆر جار شۆڕش دەکرێ بەڵام ناپارێزرێ، بۆیە لە خوێندنەوەش گرنگتر پاراستنیەتی و دەبێ ھەوڵبدرێ بپارێزرێ، نەوەک ھەر بخوێنیەوە و بڕوات و خۆت و کەسانی دیکەش سوودی لێ نەبینن.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
خوێندنەوە (موتاڵەعە)
یەکێک لە سیفەت و خووە گرنگەکان کە زانستخواز هەر له سەرەتاوە دەبێ فێربکرێ و فێرببێ بریتییە لە خوێندنەوە و موتاڵەعە و موتابەعە، ئەو خوێندنەوەیە دەبێ بکرێتە دوو بەش:
بەشێکیان بۆ خوێندنەوەی ئەو زانستانەی دەیانخوێنێت لە کتێبەکانی تر، واتە لە غەیری ئەو کتێبەی لەلای مامۆستا دەیخوێنێت.
بەشێکیشیان بۆ خوێندنەوەی خاریجی و دەرەکی.
بەڵام خوێندنەوە شێواز و فەن و شەرت و مەرجی خۆی ھەیە تاوەکو ببێتە خوێندنەوەیەکی بەرھەمدار، هەربۆیە بۆئەوەی سوود وەرگرین و خوێندنەوەکانمان بەرھەمدار بن پێویستە ڕەچاوی چەند شتێ بکەین:
١. ئامانج، گرینگترین شت ئەوەیە تۆ بەئامانجەوە شتێ بخوێنیەوە، نەوەک ڕێک دەستپێبکەیی و نەزانی ئامانجت چیە.
٢. پێش دەستپێکردن بەخوێندنەوە چاوێکی خێرای پێدابخشێنە و ھەوڵبدە پێڕستەکەی بە جوانی بخوێنیەوە و زەبتی بکەی لە مێشکتدا.
٣. پێش خوێندنەوە حاڵەتی نەفسی خۆت ئارام بکە و ھەموو ئەو شتانەی دەروونت لاواز و خەفەتبار و بێزار و سەرقاڵ دەکەن وەلای بنێ.
٤. شوێنێکی گونجا و ئارام ھەڵبژێرە بۆ خوێندنه‌وە.
٥. کاتێکی گونجا و باش ھەڵبژێرە بۆ خوێندنه‌وە.
٦. خشتەیەک دابنێ بۆ خوێندنه‌وە.
٧. تێکەڵ ببە لەگەڵ کتێبەکە و بڕۆ ناویەوە.
٨. تەرکیزی تەواوت لەسەری بێت و لەو کاتەدا بیر لە ھیچی تر مەکەوە و تەواو تەواو بیرت لای ئەو بێت.
٩. کتێبێک چەند جارێک بخوێنەوە نەوەک چەند کتێبێک بخوێنیەوە، چونکە لە ئێستادا مێشک و دەروون ئەوەندە سەرقاڵە زانیارییەکان بە ئاسانی لە مێشکدا ناچەسپێن و جێگیر نابن.
١٠. مەبەستت تەواو کردن و لاپەڕە ھەڵدانەوە نەبێ.
١١. شتە گرنگەکان توماربکە لای خۆت، یان لای خۆت دەفتەرێک دابنێ و ژمارەی لاپەڕەی ئەو شوێنانەی کە گرنگن بنووسە.
١٢. ئەگەر بگونجێ شتە گرنگەکان لەسەر کتێبەکەت خەت بەژێردا بێنە، یان بەشێوازی دیکه دیارییان بکە.
١٣. ھەوڵبدە پرسیار لەکتێبەکە بکەی و ڕەخنەی بەجێی لێبگری.
١٤. ئەو شتانە بخوێنەوە کە حەزت پێیان دێت.
١٥. تواناکانی خۆت بدۆزەوە و لەو بوارە زیاتر بخوێنەوە کە دەتوانی بەسەریدا زاڵ ببی.
١٦. کە تەواو بووی لە خوێندنەوەی کتێبێک لە خۆت ببپرسەوە تاوەکو بزانی ئەندازەی چەندت لە مێشک ماوە لەوەی کە خوێندوتەوە.
١٧. ڕێگەیەکی زۆر باش ئەوەیە لەدوای تەواوکردنی خوێندنەوە بچیە سەر پێڕستی کتێبەکە و بابەت بابەت چاوی لێبکەی و کەمێ لەبەر خۆتەوە قسە بکەی لەسەر ھەر یەکێک لەبابەتەکان.
١٨. بەو نیەتە بخوێنەوە کە بەیانی دەیگەیێنی و کەسێ داوات لێدەکات کە لەسەر ئەو بابەتە بدوێی.
١٩. نوسراو تا نوسراو و کتێب تا کتێب دەگۆڕێ، کتێبی وا ھەیە مەرج نیە ھەمووی بخوێنیەوە، چونکە ڕەنگە ھەمووی پەیوەندی بەیەکەوە نەبێت، بۆیە لەو کاتانەدا دەتوانی ئەو بابەتانەی لێ ھەڵبژێری کە بەداوایاندا دەگەڕێی و دەتەوێ بیانزانی.
٢٠. زۆر جار شتەکان دووبارەن یان بەتۆزێ دەستکاریەوە خراونە ڕوو، لەو کاتەدا دەتوانی یان نەیخوێنیەوە یان تەنھا شتە نوێ و تازەکان بخوێنیەوە.
٢١. ھەندێ بابەت لەدوای خوێندنەوە و تێگەیشتن پێویستی بە لەبەر کردن و زەبت کردنە، بەتایبەت ئەوانەی داتاو مەعلوماتی دەقیقی تێدایە، لەوکاتەدا دەبێ ھەوڵبدرێ لەبەر بکرێن و زەبت بکرێن.
٢٢. ھەندێ بابەتی زانستی ھەیە بەتەنھا بەخوێندنەوە نابێ بەڵکو پێویستی بە ڕاڤەکردن و شەرح کردنە، بۆیە دەبێ پەنا ببرێتە بەر ماموستایێک یان ...
٢٣. لیستێکت ھەبێ بۆ تۆمار کردنی ئەو شتانەی کە خوێندوتنەوە، دوایی ھەفتە ھەفتە یان مانگ مانگ یان ساڵ ساڵ پێیاندا بچۆە و چاویان پێدا بخشێنەوە بەتایبەت شتە گرنگەکان.
٢٤. شتێکی زۆر گرنگ بریتییە لە پوخت کردنەوەی کتێب و نوسراو، بتوانی دوای تەواوکردنی کتێبەکە پوختەیەکی زۆر گوشراوی لێ ھەڵبێنجی و لات بمێنێتەوە، ئێستا دەتوانی لەناو مۆبایلەکەت ئەوە بکەی و چەند مەلەفێک بکەیەوە بۆ ئەو مەبەستە.
٢٥. لەکۆتاییدا دوای تەواو بوونی، چەند ساتێ دانێ بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ خۆت و کتێبەکە یان لەگەڵ کەسێکی تر و گفتوگۆی جددی بکە لەبەر خوتەوە لەگەڵیدا.
٢٦. خوێندنەوە دەبێ ببێتە خوو، وە دەبێ بە خۆراکی عەقڵ و ڕووح سەیر بکرێ و دەبێ ببێ بە یەکێ لە خەمە گرنگەکان و نزیکەکان.
۲۷. خۆ ئیلزام کردن و خۆ پەیوەست کردن، بۆ نموونە بڵێی ڕۆژی یان مانگی یان ساڵی دەبێ ئەوەندە بخوێنمەوە.
لەکۆتاییدا چۆن دەوترێ "لە شۆڕش گرنگتر پاراستنیەتی"، چونکە زۆر جار شۆڕش دەکرێ بەڵام ناپارێزرێ، بۆیە لە خوێندنەوەش گرنگتر پاراستنیەتی و دەبێ ھەوڵبدرێ بپارێزرێ، نەوەک ھەر بخوێنیەوە و بڕوات و خۆت و کەسانی دیکەش سوودی لێ نەبینن.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
13 Dec, 16:35
بۆ پێویستمان بە حوجرەیە؟
بۆ پاراستنی سەنەدی شەرعی
م.عەلی هێرۆیی
بۆ پاراستنی سەنەدی شەرعی
م.عەلی هێرۆیی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
12 Dec, 16:01
بنەمای بیست و سێ
ئیستیغنا و بێ پێویستی ماددی لە خەڵک
ئیستیغنا و بێ پێویستی ماددی لە خەڵک یەکێ لە بنەما گرنگەکانە بۆ دروستبوونی کەسایەتیەکی بەهێز، بەتایبەت لەڕووە دینیەکەوە بریتییە لە بێ پێویستی، یان خۆبێ پێویستکردن لە خەڵک، دەڵێین (لە خەڵک)، واتە: باسەکە لە کەسی یەکەم نیە بۆ نموونە باوک، چونکە هیچ منەتێکی تێدا نیە و باوکیش شانازی بە ڕۆڵەکەیەوە دەکات، یان جاری وا هەیە برا، یان باپیر، ئەوانە جیاوازن، یان کەسێک کە دڵنیایە هیچ منەتێکی بەسەردا ناکات، پاشانیش چاوەڕێی هیچی لێ ناکات، یان نایەوێت عیلم و دین و کەسایەتی بکڕێت.
مرۆڤ بەتایبەت لەڕووە دینیەکەوە کە هیچی وەرنەگرت لە خەڵک، ئەو کات سەربەخۆیی کەسایەتی وەردەگرێت، دەبێتە خاوەنی خۆی و ئەفکارەکانی، خاتری کەس ناگرێت، ئەوەی لەناو دڵیەتی لەسەر زاریەتی، دووڕوو نابێت، بێ هەڵوێست نابێت، بێ منەت و بەعیززەت دەبێت، چونکە زۆر کەمن ئەوانەی یارمەتی کەسێک بدەن و چاوەڕێی هیچی لێ نەکەن، یان ڕۆژێک لە ڕۆژان منەتی بەسەردا نەکەن، یان بەچاویدا نەدەنەوە، یان... هتد.
ڕاستە قورسە، ڕاستە قوربانیدانی دەوێت، بەڵام ئەنجامەکەشی هەتا بڵێی بەچێژ و بە سوود و کاریگەرە.
ڕاستە زۆرجار مرۆڤ موحتاج دەبێت، تووشی زۆر شت دەبێت، بەڵام وەک پێغەمبەر (علیە السلام) دەفەرموێت: (ومَن يَسْتَعْفِفْ يُعِفَّهُ اللَّهُ، ومَن يَسْتَغْنِ يُغْنِهِ اللَّهُ، ومَن يَتَصَبَّرْ يُصَبِّرْهُ اللَّهُ). أخرجه البخاري 1469. هەرکەسێ خۆی بپارێزێ خوای گەورەش دەیپارێزێ، هەرکەسێ خۆی بێ پێویست بکات، یان داوای بێ پێویستی بکات خوای گەورە پێی دەبەخشێت، جا یان ڕزقی دەدات، یان قەناعەتی پێدەدات.
بە کورتی و بەکوردی مەبەستەکەی ئێمە زیاتر ئەوەیە کە یارمەتییەک وەرنەگرێت لەسەر حیسابی دین و مەبدەء و فیکر و هەڵوێست و کەسایەتی و عیززەتی، هەرکاتێکیش ناچاربوو یارمەتی وەربگرێت نەیکاتە خوو، نەیکاتە سیفەتی بەردەوام، بەڵکو بەردەوام لە هەوڵدابێت بۆ ڕزگاربوون لەو حاڵەی، بۆ سەربەخۆیی ماددی خۆی، هەوڵبدات بڕوات بەرەو قۆناغی دەستی بەرز و باڵا (واليدُ العُليا خيرٌ من اليدِ السُّفلَى). أخرجه البخاري (1427)، ومسلم (1034)، والنسائي (2543) واللفظ له.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ئیستیغنا و بێ پێویستی ماددی لە خەڵک
ئیستیغنا و بێ پێویستی ماددی لە خەڵک یەکێ لە بنەما گرنگەکانە بۆ دروستبوونی کەسایەتیەکی بەهێز، بەتایبەت لەڕووە دینیەکەوە بریتییە لە بێ پێویستی، یان خۆبێ پێویستکردن لە خەڵک، دەڵێین (لە خەڵک)، واتە: باسەکە لە کەسی یەکەم نیە بۆ نموونە باوک، چونکە هیچ منەتێکی تێدا نیە و باوکیش شانازی بە ڕۆڵەکەیەوە دەکات، یان جاری وا هەیە برا، یان باپیر، ئەوانە جیاوازن، یان کەسێک کە دڵنیایە هیچ منەتێکی بەسەردا ناکات، پاشانیش چاوەڕێی هیچی لێ ناکات، یان نایەوێت عیلم و دین و کەسایەتی بکڕێت.
مرۆڤ بەتایبەت لەڕووە دینیەکەوە کە هیچی وەرنەگرت لە خەڵک، ئەو کات سەربەخۆیی کەسایەتی وەردەگرێت، دەبێتە خاوەنی خۆی و ئەفکارەکانی، خاتری کەس ناگرێت، ئەوەی لەناو دڵیەتی لەسەر زاریەتی، دووڕوو نابێت، بێ هەڵوێست نابێت، بێ منەت و بەعیززەت دەبێت، چونکە زۆر کەمن ئەوانەی یارمەتی کەسێک بدەن و چاوەڕێی هیچی لێ نەکەن، یان ڕۆژێک لە ڕۆژان منەتی بەسەردا نەکەن، یان بەچاویدا نەدەنەوە، یان... هتد.
ڕاستە قورسە، ڕاستە قوربانیدانی دەوێت، بەڵام ئەنجامەکەشی هەتا بڵێی بەچێژ و بە سوود و کاریگەرە.
ڕاستە زۆرجار مرۆڤ موحتاج دەبێت، تووشی زۆر شت دەبێت، بەڵام وەک پێغەمبەر (علیە السلام) دەفەرموێت: (ومَن يَسْتَعْفِفْ يُعِفَّهُ اللَّهُ، ومَن يَسْتَغْنِ يُغْنِهِ اللَّهُ، ومَن يَتَصَبَّرْ يُصَبِّرْهُ اللَّهُ). أخرجه البخاري 1469. هەرکەسێ خۆی بپارێزێ خوای گەورەش دەیپارێزێ، هەرکەسێ خۆی بێ پێویست بکات، یان داوای بێ پێویستی بکات خوای گەورە پێی دەبەخشێت، جا یان ڕزقی دەدات، یان قەناعەتی پێدەدات.
بە کورتی و بەکوردی مەبەستەکەی ئێمە زیاتر ئەوەیە کە یارمەتییەک وەرنەگرێت لەسەر حیسابی دین و مەبدەء و فیکر و هەڵوێست و کەسایەتی و عیززەتی، هەرکاتێکیش ناچاربوو یارمەتی وەربگرێت نەیکاتە خوو، نەیکاتە سیفەتی بەردەوام، بەڵکو بەردەوام لە هەوڵدابێت بۆ ڕزگاربوون لەو حاڵەی، بۆ سەربەخۆیی ماددی خۆی، هەوڵبدات بڕوات بەرەو قۆناغی دەستی بەرز و باڵا (واليدُ العُليا خيرٌ من اليدِ السُّفلَى). أخرجه البخاري (1427)، ومسلم (1034)، والنسائي (2543) واللفظ له.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
09 Dec, 15:50
ئاگاداربوونی فەقێیان لە ململانێ فیکرییەکان
د.عیماد گوانی
د.عیماد گوانی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
08 Dec, 16:17
پشتیوان بە خودای گەورە...
بەیانی -کە دەکاتە ڕۆژی دوو شەممە- شەشەمین دیداری فەقێیان بەڕێوەدەچێت، لە ژێر ناونیشانی (ڕەنگدانەوەی سووننەتی خۆشەویست ﷺ لە گوفتار و ڕەفتاری فەقێدا)
کات: دوای نوێژی عیشا
شوێن: هەولێر-مزگەوتی بەختیاری
هاتنتان مایەی ئاشنابوونە بە سووننەتەکانی خۆشەویستﷺ…
#دیداری_فەقێیان #شەشەمین_دیداری_فەقێیان
بەیانی -کە دەکاتە ڕۆژی دوو شەممە- شەشەمین دیداری فەقێیان بەڕێوەدەچێت، لە ژێر ناونیشانی (ڕەنگدانەوەی سووننەتی خۆشەویست ﷺ لە گوفتار و ڕەفتاری فەقێدا)
کات: دوای نوێژی عیشا
شوێن: هەولێر-مزگەوتی بەختیاری
هاتنتان مایەی ئاشنابوونە بە سووننەتەکانی خۆشەویستﷺ…
#دیداری_فەقێیان #شەشەمین_دیداری_فەقێیان
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
05 Dec, 17:30
بنەمای بیست و دوو
بەکارهێنانی مۆبایل بەپێی پێویست
زۆر شتی بێ گیان هەیە مرۆڤ خۆی بە خاوەنی دەزانێت، بەڵام له‌ڕاستیدا بەپێچەوانەوەیە و ئەو بۆتە خاوەنی مرۆڤ بێ ئەوەی هەست بە خۆی بکات! بۆنموونە پارە و سەرەوەت و سامان و مۆبایل و ... هتد.
ئێمە لێرەدا بەس باسی مۆبایل دەکەین، کە لە ئێستادا خاوەنی زۆرترین کۆیلەیە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا؟!
هیچ شتێ بەئەندازەی ئەو مۆبایلە مرۆڤی نەکردووە بە کۆیلە، ملیاران کۆیلەی هەیە.... !!!
نەک جەستە، بەڵکو فیکر و ڕووح و هەست و نەست و شعور و دڵ و دەروونیشی کردووە بەکۆیلەی خۆی!!!
ئامێرێکی ماددی (مۆبایل) و ئەوەی تێیدایەتی لە فەیسبوک و سناپ و یوتیوب و...، ھەموو ھەستە مەعنەوییەکانیانمانی بردین!!!
بۆ ھەموو شوێنێ لەگەڵتە، کە لە خەو ھەڵدەستی یەکەم شت کە دەستی بۆ دەبەی مۆبایلەکەتە، کە دەشخەوی کۆتا شت کە دایدەنێی مۆبایلەکەتە!
پ. د. محمد کمال کە پڕۆفیسۆری فەلسەفەیە لە ئوستڕاڵیا (باوەڕداریش نییە) گوتی: "نە مۆبایلم ھەیە نە لاپتۆپ"! گوتی: "ئامێرێکی وا خەریکە مرۆڤ کۆنتڕۆڵ دەکات و بەتەواوی دەیخاتە ژێر ڕکێفی خۆی..."!!!
ئامێرێکی ماددی مرۆڤێکی وا گەورە و بە قەدری، کردووە بەکۆیلەی خۆی!
مۆبایل بووە بە بەدیلی ھاوسەر و ھاوڕێ و دایک و باوک و خزم و مامۆستا و...!!!
مۆبایل ژیانی ھەڵتەکاند!!!
مۆبایل جەستەی مرۆڤی ھەڵتەکاند، ئەوەندەی بەدیاریەوە دانیشێت!!!
مۆبایل چاو و فیکری مرۆڤی کورتھەڵێناوە لە خۆیدا!!! چاوی مرۆڤ لە ئێستادا تەنها لەسەر مۆبایلە! تەنها ئەو شاشەیە دەبینێت!
مۆبایل گریێنەرە، خۆشەویست جوڵێنەر و خەم و پەژارە پەیداکەرە!
مۆبایل بۆتە مەعشوق!!!
مۆبایل خەریکە ببێتە ھاوسەر، ئەوەتا پیاوێک لە ئەمریکا بەناوی ((ئارۆن چروناک)) بەشێوەیەکی ڕەسمی ھاوسەرگیری لەگەڵ مۆبایلەکەی کرد!!!
مۆبایل ئامێرێکە کە بەهیچ جۆرێک ئامادەنین دەستبەرداری ببین!!!
مۆبایل ئامێرێک کە لە نەبوونی ھەست بە گەورەترین فەراغ دەکەین!!!
لە نەبوونیدا وا ھەست دەکەین گەورەترین شتمان لەدەستداوە!!!
مۆبایل لە حوزوریدا ھەست بەدەوربەر ناکەی!
موبایل گرنگترین شت کە (کات)ە ھەمووی بۆ خۆی بردووە!
مۆبایل نزیکانی لێکدوورخستەوە و پەیوەندییەکانی تێکشکاند!
مۆبایل مەجلیسە خۆشەکانی جارانی نەھێشت!!!
مۆبایل گفتوگۆ و موناجاتی جارانی لەناوبرد!!!
وا خەریکە سیلەی ڕەحمیش ناھێڵێ و جێی ئەویش دەگرێتەوە!!!
مۆبایل قسەکەرەکانی بێ ئاگاکردووە، بەجورێ قسە دەکات بۆ خۆشی نازانێ چی دەڵێ! چونکە چاوی ھەر لەسەر مۆبایلەکەتی!!!
ئەگەر جاران وترابا: جیهان بووە بە گوندێکی بچووک بەهۆی جیهانگیرییەوە (عەولەمە) (Globaliztion)، ئەوە ئێستا بووە بە شاشەیەکی بچووک! ئەم شاشە بچووکە تەحەکكوم بە زۆربەی مرۆڤەکانەوە دەکات و دەیانهێنێت و دەیانبات.
مۆبایل بەبێ ئەوەی گۆشت و خوێن و ھەست و نەست و شعور و فیکر و ڕووحی هەبێ، ھەموو ئەوانەی کۆنتڕۆڵ کردووە و فەوتاندنی!!!
مۆبایل گەورەترین زیانی لە جەستەش داوە، زیانی زۆری هەیە، بۆنموونە: لاوازبوون و تێکچوونی تەندروستی و دەست و پەنجە و شان و مل و چاو و....، خەو زڕان، کەمبوونەوەی تەرکیز و ئاگایی، خووگرتن و ئالوودەبوون و نەتوانینی وازهێنان، درووستکردنی کێشە و گرفتی دەروونی، خەمۆکی، گۆشەگیری، کورتهەڵێنانی زانیارییەکان تەنها لەسەر مۆبایل، پشتگوێخستنی کتێب، پشتگوێخستنی دەوروبەر و ماڵ و منداڵ و میوان، نەهێشتنی پەروەدەی دروست، لەدەستدانی منداڵ، سەیرکردنی فیلم و ڤیدیۆی خراپ،
دروستبوونی کێشەی کۆمەڵایەتی نێوان ژن و مێرد و کوڕ و کچ و....، دروستکردنی فشاری ئابووری و زێدەڕۆیکردن لە گۆڕینی مۆبایل و پارە زیاد پێدان و...، زۆرترین تاوانەکانیش لەسەرەتاوە لەوەوە دەستپێدەکەن.
لەکۆتایی:
کەس ناتوانێ نکووڵی لە سودەکانی مۆبایل و زەرورەت بوونی بکات ئەگەر بە ڕێوشوێن و ئەندازەی خۆی بەکاربھێنرێت، بەڵام کەسیش ناتوانێ نکووڵی لەوە بکات کە لە ئێستادا ملیاران مرۆڤی کردووە بە کۆیلەی خۆی، چونکە نازانرێ بەکاربهێنرێ!
بەدڵنیاییەوە فێرخواز مەبەستی بێت زۆرترین سوودی لێ دەبینێت، چونكە دەتوانێت ملیاران كتێبی تێدا هەڵبگرێت و هەرچی بیەوێت بۆی بگەڕێت و بە پەنجە پیادانانێك جیهانێكی بێتە بەردەست، به‌ڵام كه‌ی ئه‌وه ڕووده‌دات؟ ئه‌و كاته‌ی خۆی بوو به بكه‌ر و مۆبایل و ته‌كنه‌لۆجیا به گشتی بوو به به‌ركار نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
بەکارهێنانی مۆبایل بەپێی پێویست
زۆر شتی بێ گیان هەیە مرۆڤ خۆی بە خاوەنی دەزانێت، بەڵام له‌ڕاستیدا بەپێچەوانەوەیە و ئەو بۆتە خاوەنی مرۆڤ بێ ئەوەی هەست بە خۆی بکات! بۆنموونە پارە و سەرەوەت و سامان و مۆبایل و ... هتد.
ئێمە لێرەدا بەس باسی مۆبایل دەکەین، کە لە ئێستادا خاوەنی زۆرترین کۆیلەیە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا؟!
هیچ شتێ بەئەندازەی ئەو مۆبایلە مرۆڤی نەکردووە بە کۆیلە، ملیاران کۆیلەی هەیە.... !!!
نەک جەستە، بەڵکو فیکر و ڕووح و هەست و نەست و شعور و دڵ و دەروونیشی کردووە بەکۆیلەی خۆی!!!
ئامێرێکی ماددی (مۆبایل) و ئەوەی تێیدایەتی لە فەیسبوک و سناپ و یوتیوب و...، ھەموو ھەستە مەعنەوییەکانیانمانی بردین!!!
بۆ ھەموو شوێنێ لەگەڵتە، کە لە خەو ھەڵدەستی یەکەم شت کە دەستی بۆ دەبەی مۆبایلەکەتە، کە دەشخەوی کۆتا شت کە دایدەنێی مۆبایلەکەتە!
پ. د. محمد کمال کە پڕۆفیسۆری فەلسەفەیە لە ئوستڕاڵیا (باوەڕداریش نییە) گوتی: "نە مۆبایلم ھەیە نە لاپتۆپ"! گوتی: "ئامێرێکی وا خەریکە مرۆڤ کۆنتڕۆڵ دەکات و بەتەواوی دەیخاتە ژێر ڕکێفی خۆی..."!!!
ئامێرێکی ماددی مرۆڤێکی وا گەورە و بە قەدری، کردووە بەکۆیلەی خۆی!
مۆبایل بووە بە بەدیلی ھاوسەر و ھاوڕێ و دایک و باوک و خزم و مامۆستا و...!!!
مۆبایل ژیانی ھەڵتەکاند!!!
مۆبایل جەستەی مرۆڤی ھەڵتەکاند، ئەوەندەی بەدیاریەوە دانیشێت!!!
مۆبایل چاو و فیکری مرۆڤی کورتھەڵێناوە لە خۆیدا!!! چاوی مرۆڤ لە ئێستادا تەنها لەسەر مۆبایلە! تەنها ئەو شاشەیە دەبینێت!
مۆبایل گریێنەرە، خۆشەویست جوڵێنەر و خەم و پەژارە پەیداکەرە!
مۆبایل بۆتە مەعشوق!!!
مۆبایل خەریکە ببێتە ھاوسەر، ئەوەتا پیاوێک لە ئەمریکا بەناوی ((ئارۆن چروناک)) بەشێوەیەکی ڕەسمی ھاوسەرگیری لەگەڵ مۆبایلەکەی کرد!!!
مۆبایل ئامێرێکە کە بەهیچ جۆرێک ئامادەنین دەستبەرداری ببین!!!
مۆبایل ئامێرێک کە لە نەبوونی ھەست بە گەورەترین فەراغ دەکەین!!!
لە نەبوونیدا وا ھەست دەکەین گەورەترین شتمان لەدەستداوە!!!
مۆبایل لە حوزوریدا ھەست بەدەوربەر ناکەی!
موبایل گرنگترین شت کە (کات)ە ھەمووی بۆ خۆی بردووە!
مۆبایل نزیکانی لێکدوورخستەوە و پەیوەندییەکانی تێکشکاند!
مۆبایل مەجلیسە خۆشەکانی جارانی نەھێشت!!!
مۆبایل گفتوگۆ و موناجاتی جارانی لەناوبرد!!!
وا خەریکە سیلەی ڕەحمیش ناھێڵێ و جێی ئەویش دەگرێتەوە!!!
مۆبایل قسەکەرەکانی بێ ئاگاکردووە، بەجورێ قسە دەکات بۆ خۆشی نازانێ چی دەڵێ! چونکە چاوی ھەر لەسەر مۆبایلەکەتی!!!
ئەگەر جاران وترابا: جیهان بووە بە گوندێکی بچووک بەهۆی جیهانگیرییەوە (عەولەمە) (Globaliztion)، ئەوە ئێستا بووە بە شاشەیەکی بچووک! ئەم شاشە بچووکە تەحەکكوم بە زۆربەی مرۆڤەکانەوە دەکات و دەیانهێنێت و دەیانبات.
مۆبایل بەبێ ئەوەی گۆشت و خوێن و ھەست و نەست و شعور و فیکر و ڕووحی هەبێ، ھەموو ئەوانەی کۆنتڕۆڵ کردووە و فەوتاندنی!!!
مۆبایل گەورەترین زیانی لە جەستەش داوە، زیانی زۆری هەیە، بۆنموونە: لاوازبوون و تێکچوونی تەندروستی و دەست و پەنجە و شان و مل و چاو و....، خەو زڕان، کەمبوونەوەی تەرکیز و ئاگایی، خووگرتن و ئالوودەبوون و نەتوانینی وازهێنان، درووستکردنی کێشە و گرفتی دەروونی، خەمۆکی، گۆشەگیری، کورتهەڵێنانی زانیارییەکان تەنها لەسەر مۆبایل، پشتگوێخستنی کتێب، پشتگوێخستنی دەوروبەر و ماڵ و منداڵ و میوان، نەهێشتنی پەروەدەی دروست، لەدەستدانی منداڵ، سەیرکردنی فیلم و ڤیدیۆی خراپ،
دروستبوونی کێشەی کۆمەڵایەتی نێوان ژن و مێرد و کوڕ و کچ و....، دروستکردنی فشاری ئابووری و زێدەڕۆیکردن لە گۆڕینی مۆبایل و پارە زیاد پێدان و...، زۆرترین تاوانەکانیش لەسەرەتاوە لەوەوە دەستپێدەکەن.
لەکۆتایی:
کەس ناتوانێ نکووڵی لە سودەکانی مۆبایل و زەرورەت بوونی بکات ئەگەر بە ڕێوشوێن و ئەندازەی خۆی بەکاربھێنرێت، بەڵام کەسیش ناتوانێ نکووڵی لەوە بکات کە لە ئێستادا ملیاران مرۆڤی کردووە بە کۆیلەی خۆی، چونکە نازانرێ بەکاربهێنرێ!
بەدڵنیاییەوە فێرخواز مەبەستی بێت زۆرترین سوودی لێ دەبینێت، چونكە دەتوانێت ملیاران كتێبی تێدا هەڵبگرێت و هەرچی بیەوێت بۆی بگەڕێت و بە پەنجە پیادانانێك جیهانێكی بێتە بەردەست، به‌ڵام كه‌ی ئه‌وه ڕووده‌دات؟ ئه‌و كاته‌ی خۆی بوو به بكه‌ر و مۆبایل و ته‌كنه‌لۆجیا به گشتی بوو به به‌ركار نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
28 Nov, 16:47
بنەمای بیست و یەک
ڕێكخستنی كاتەكان
هەر كەسێك (جا هەر ئامانجێكی هەبێت) كاتەكانی خۆی ڕێكنەخات و گرنگی بە كات نەدات سەركەوتوو نابێت و ناتوانێت ئامانجەكانی بپێكێت.
تایبەتمەندییەكانی كات:
۱. نەیبڕی دەتبڕێت.
۲. بەهادارترین شتی مرۆڤە.
۳. ئەگەر ڕۆیشت گەڕانەوەی نییە.
٤. هیچ شتێك بەبێ كات ناكرێت.
٥. خەزن ناكرێت.
٦. ناكرێت تەحویلی بكەی یان بیگۆڕی.
۷. بەخێرایی دەڕوات و چاوەڕوانی نییە.
هۆكارەكانی سوودبینین لە كات:
۱. لێپرسینەوە و موحاسەبەكردنی نەفس و چاودێری كردنی خود دەربارەی كاتەكانی.
۲. هاوڕێی باش.
۳. نەهێشتنەوەی فەراغ و بەرنامە دانان بۆ كاتەكان و ڕێكخسنتی كاتەكان.
4. كەم بەكارهێنانی مۆبایل و تۆڕە كۆمەڵاتیەكان و ...
5. خوێندنەوەی ژیانی زانایان و بیركردنەوە لێیان و خۆ بەراوردكردن پێیان، هەروەها بیركردنەوە لە مردن و جێهێشتنی دونیا، هەروەها بیركردنەوە لەوەی كە كات ڕۆیشت ناگەڕێتەوە، هاوكات بیركردنەوە لەوەی كە كات لە ڕۆژی دواییدا لێپرسینەوەی لەسەرە.
6. خووگرتن بە خوێندنەوە و هەموو شتە باشەكان و دانانیان وەك بەرنامەی ڕۆژانە.
7. كاری ئەوڕۆ مەخەرە سبەینێ.
8. وا بیر بكەرەوە ئه‌گه‌ر ئێستا ئەو كارەت لەدەست بچێت هەرگیز بۆت قه‌ره‌بوو ناكرێته‌وه.
شتێكی تریش گرنگە ئاماژەی پێ بكەین ئەویش ئەوەیە كە گرنگی هەر بە كاتەكانی خۆمان نەدەین، بەڵكو كاتەكانی خەڵكیش لەبەرچاوبگرین بەتایبەت خەڵكی خاوەن پەیام و ئەهلی عیلم.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێكخستنی كاتەكان
هەر كەسێك (جا هەر ئامانجێكی هەبێت) كاتەكانی خۆی ڕێكنەخات و گرنگی بە كات نەدات سەركەوتوو نابێت و ناتوانێت ئامانجەكانی بپێكێت.
تایبەتمەندییەكانی كات:
۱. نەیبڕی دەتبڕێت.
۲. بەهادارترین شتی مرۆڤە.
۳. ئەگەر ڕۆیشت گەڕانەوەی نییە.
٤. هیچ شتێك بەبێ كات ناكرێت.
٥. خەزن ناكرێت.
٦. ناكرێت تەحویلی بكەی یان بیگۆڕی.
۷. بەخێرایی دەڕوات و چاوەڕوانی نییە.
هۆكارەكانی سوودبینین لە كات:
۱. لێپرسینەوە و موحاسەبەكردنی نەفس و چاودێری كردنی خود دەربارەی كاتەكانی.
۲. هاوڕێی باش.
۳. نەهێشتنەوەی فەراغ و بەرنامە دانان بۆ كاتەكان و ڕێكخسنتی كاتەكان.
4. كەم بەكارهێنانی مۆبایل و تۆڕە كۆمەڵاتیەكان و ...
5. خوێندنەوەی ژیانی زانایان و بیركردنەوە لێیان و خۆ بەراوردكردن پێیان، هەروەها بیركردنەوە لە مردن و جێهێشتنی دونیا، هەروەها بیركردنەوە لەوەی كە كات ڕۆیشت ناگەڕێتەوە، هاوكات بیركردنەوە لەوەی كە كات لە ڕۆژی دواییدا لێپرسینەوەی لەسەرە.
6. خووگرتن بە خوێندنەوە و هەموو شتە باشەكان و دانانیان وەك بەرنامەی ڕۆژانە.
7. كاری ئەوڕۆ مەخەرە سبەینێ.
8. وا بیر بكەرەوە ئه‌گه‌ر ئێستا ئەو كارەت لەدەست بچێت هەرگیز بۆت قه‌ره‌بوو ناكرێته‌وه.
شتێكی تریش گرنگە ئاماژەی پێ بكەین ئەویش ئەوەیە كە گرنگی هەر بە كاتەكانی خۆمان نەدەین، بەڵكو كاتەكانی خەڵكیش لەبەرچاوبگرین بەتایبەت خەڵكی خاوەن پەیام و ئەهلی عیلم.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
27 Nov, 18:07
دیقەتی زانایانمان بدەن چ مەنهەجێکی پتەویان داناوە، بۆ ئەوەی قوتابی سوود لە پەڕتوک و شێوازی نوسینی هەمەچەشنی زانایان وەربگرێت.
هاتوون خوێندنی زانستەکانیان دابەش کردووە بەسەر چەند کتێبێک کە هەمووی ناخوێنرێت بەڵکو لەهەر کتێب و بەشێک تا فەقێ سوود مەند ببێت لەهەموو شێوازەکان و عیباڕەت و دەستەواژەی زانایان بۆ نمونە
هاتوون بابی ئیسمی ئونموزەجیان تا بابەتی مەبنی خوێندووە.
پاشان بابی فیعلیان خوێندووە لە حدائق الدقائق کە مەشهورە بە سعداللە ی کەبیر.
پاشان بابی حەرفیان لە موغنی چارەپەردی خوێندووە.
یان لە فیقدا
عیباداتی فتح المعین و عیبادات و معامەلاتی مینهاجیان خوێندووە.
پاشان فەڕائیزی شەرحە مەنهەجیان خوێندووە.
پاشان نیکاح و تەڵاقی توحفەی ئیبن حەجەر.
هەندێک جار خولعی ئەنواریشیان خوێندووە. وە چەندەها نمونەی تریش. ئەم شێوازە خوێندنەش وای کردووە فەقێ زیاتر گرنگی بەزانستەکە بدات نەک بە کتێب.
م.محمد شافعی
هاتوون خوێندنی زانستەکانیان دابەش کردووە بەسەر چەند کتێبێک کە هەمووی ناخوێنرێت بەڵکو لەهەر کتێب و بەشێک تا فەقێ سوود مەند ببێت لەهەموو شێوازەکان و عیباڕەت و دەستەواژەی زانایان بۆ نمونە
هاتوون بابی ئیسمی ئونموزەجیان تا بابەتی مەبنی خوێندووە.
پاشان بابی فیعلیان خوێندووە لە حدائق الدقائق کە مەشهورە بە سعداللە ی کەبیر.
پاشان بابی حەرفیان لە موغنی چارەپەردی خوێندووە.
یان لە فیقدا
عیباداتی فتح المعین و عیبادات و معامەلاتی مینهاجیان خوێندووە.
پاشان فەڕائیزی شەرحە مەنهەجیان خوێندووە.
پاشان نیکاح و تەڵاقی توحفەی ئیبن حەجەر.
هەندێک جار خولعی ئەنواریشیان خوێندووە. وە چەندەها نمونەی تریش. ئەم شێوازە خوێندنەش وای کردووە فەقێ زیاتر گرنگی بەزانستەکە بدات نەک بە کتێب.
م.محمد شافعی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
25 Nov, 17:26
ئاگاداربوونی فەقێیان لە گۆڕانکارییە فیکرییەکان
د.عیماد گوانی
د.عیماد گوانی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
23 Nov, 17:13
بەمای بیستەم
ئاگادابوون لە زانستەکانی سەردەم
دوای پێگەیشتن لە زانستە شەرعییەکاندا، پێویستە فێرخواز شارەزایی پەیدا بکات دەربارەی زانستەکانی سەردەم، بۆ نموونە کۆمەڵناسی، ئابووری، سیاسەت، دەروونناسی، گه‌ردوونناسی و ...، واتە ئاگادارییەکی باشی هەبێت لەسەریان، بۆ نموونە هۆشیاری سیاسی هەبێت، ئاگاداری هاوکێشەکان بێت، بزانێت لەو دونیایە چی دەگوزەرێت، ئاگاداری حاڵ و ژیانی خەڵک بێت، دەروونی کۆمەڵگەکەی بخوێنێتەوە، بۆئەوەی دواتر بزانێت چۆن مامەڵەیەکی جوان و هاوسەنگ بکات و هەڵنەدێرێ، یان هەڵی نەدێرن، تووشی لادان نەبێت، یان لاینەدەن، هه‌روه‌ها به‌پێی توانا ئاگاداری ئه‌و زانستانه بێت كه قورئان قسه‌ی له‌باره‌وه كردوون، بۆ نموونه گه‌ردووننناسی، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌م باشتر له ئایینه‌كه‌ی تێبگات هه‌میش بتوانێت وه‌ڵامی گومانه‌كان بداته‌وه كه كه‌سانێك به ناوی ئه‌و زانستانه‌وه بانگه‌شه‌ی تێكگیرانیان ده‌كه‌ن له ئیسلام و قورئاندا، به كورتی و به كوردی پێویسته ڕۆشنبیری و زانیارییه‌كی گشتی هه‌بێت ده‌رباره‌ی زانست و بابه‌ت و پرسه سه‌رده‌مییه‌كان.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ئاگادابوون لە زانستەکانی سەردەم
دوای پێگەیشتن لە زانستە شەرعییەکاندا، پێویستە فێرخواز شارەزایی پەیدا بکات دەربارەی زانستەکانی سەردەم، بۆ نموونە کۆمەڵناسی، ئابووری، سیاسەت، دەروونناسی، گه‌ردوونناسی و ...، واتە ئاگادارییەکی باشی هەبێت لەسەریان، بۆ نموونە هۆشیاری سیاسی هەبێت، ئاگاداری هاوکێشەکان بێت، بزانێت لەو دونیایە چی دەگوزەرێت، ئاگاداری حاڵ و ژیانی خەڵک بێت، دەروونی کۆمەڵگەکەی بخوێنێتەوە، بۆئەوەی دواتر بزانێت چۆن مامەڵەیەکی جوان و هاوسەنگ بکات و هەڵنەدێرێ، یان هەڵی نەدێرن، تووشی لادان نەبێت، یان لاینەدەن، هه‌روه‌ها به‌پێی توانا ئاگاداری ئه‌و زانستانه بێت كه قورئان قسه‌ی له‌باره‌وه كردوون، بۆ نموونه گه‌ردووننناسی، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌م باشتر له ئایینه‌كه‌ی تێبگات هه‌میش بتوانێت وه‌ڵامی گومانه‌كان بداته‌وه كه كه‌سانێك به ناوی ئه‌و زانستانه‌وه بانگه‌شه‌ی تێكگیرانیان ده‌كه‌ن له ئیسلام و قورئاندا، به كورتی و به كوردی پێویسته ڕۆشنبیری و زانیارییه‌كی گشتی هه‌بێت ده‌رباره‌ی زانست و بابه‌ت و پرسه سه‌رده‌مییه‌كان.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
21 Nov, 17:53
بنەمای نۆزدەیەم
ئارامگرتن
یەکێکی دیكە لە بنەماكان بۆ زانستە شەرعییەکان و هەڵگرانی بریتییە لە ئارامگرتن، خوای گەورە دەفەرموێت: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) آل عمران: ٢٠٠. واته: ئەی ئەوانەی باوەڕتان هێناوە خۆڕاگر و ئارامبن وە خۆڕاگری و ئارامی بەسەر خۆتاندا بهێنن و ئارامی و خۆڕاگری لەناو خۆتاندا بڵاوبکەنەوە.
ئارامگری سیفەتێکی زۆر نوور بەخشە، ئارامگرتن سەرەتا و کۆتایی هەموو سەرکەوتنەکانە، بە ئارامگرتن سەرکەوتن و خۆشبەختی و بەختەوه‌ری بەدەستدێت، بەبێ ئارامگرتن ژیان ناڕوات بەڕێوە، ئەگەر بشڕوات بەڕێوە زۆر زۆر بە سەقەتی و ناڕێکی دەڕوا بەڕێوە، ئارامگرتن سیفەتی هەموو پێغەمبەران بووە (علیهم السلام)، ده‌یان ساڵ بانگەوازییان کردووه و ئارامیان گرتووه لەسەر ناخۆشی و سوکایەتی پێكردن و بەدرۆ دانان و ئەزیەت و ئازار و بوختان و درۆ و چەواشەکاری و دەربەدەری و هەژاری و نەداری ... هتد.
بەڕاستی کە سەیری ژیانی پێغەمبەران و زانایان و پیاوچاکان دەکەیت سەرت دەسوڕمێت لەو هەموو ئارامگرتنە لەسەر ناخۆشی و نەهامەتییه.
دوو لە سەرەكیترین هۆكار و پاڵنەریش بۆ ئارامگرتن بریتین لە زانین و زانست، لەگەڵ عیشق و خۆشەویستی، واتە ئەو شتەی دەیكەی تێیبگەی و بزانی و زانستت پێی هەبێت، وە هەروەها خۆشەویستی و عیشقیشت بۆی هەبێت.
ئەو زانستە شەرعیانەش بە حوکمی ئەوەی زۆر و قورسن، قووڵ و فراوانن ئارامگرتنی زۆریان دەوێت، بەتایبەت کە کۆتاییان نیە و مرۆڤ هەرچەندی خەریکیان بێت هێشتا هەر لەسەرەتایە، هەروەها شتێکی ماددی و ماڵیش نین، بۆیە ئارامێکی زۆریان پێویستە تاوەکو کەسەکە لەسەریان بەردەوام بێت، چونکە بناغەی بەردەوامی و ئیستیقامە بریتییە لە ئارامگری.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ئارامگرتن
یەکێکی دیكە لە بنەماكان بۆ زانستە شەرعییەکان و هەڵگرانی بریتییە لە ئارامگرتن، خوای گەورە دەفەرموێت: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) آل عمران: ٢٠٠. واته: ئەی ئەوانەی باوەڕتان هێناوە خۆڕاگر و ئارامبن وە خۆڕاگری و ئارامی بەسەر خۆتاندا بهێنن و ئارامی و خۆڕاگری لەناو خۆتاندا بڵاوبکەنەوە.
ئارامگری سیفەتێکی زۆر نوور بەخشە، ئارامگرتن سەرەتا و کۆتایی هەموو سەرکەوتنەکانە، بە ئارامگرتن سەرکەوتن و خۆشبەختی و بەختەوه‌ری بەدەستدێت، بەبێ ئارامگرتن ژیان ناڕوات بەڕێوە، ئەگەر بشڕوات بەڕێوە زۆر زۆر بە سەقەتی و ناڕێکی دەڕوا بەڕێوە، ئارامگرتن سیفەتی هەموو پێغەمبەران بووە (علیهم السلام)، ده‌یان ساڵ بانگەوازییان کردووه و ئارامیان گرتووه لەسەر ناخۆشی و سوکایەتی پێكردن و بەدرۆ دانان و ئەزیەت و ئازار و بوختان و درۆ و چەواشەکاری و دەربەدەری و هەژاری و نەداری ... هتد.
بەڕاستی کە سەیری ژیانی پێغەمبەران و زانایان و پیاوچاکان دەکەیت سەرت دەسوڕمێت لەو هەموو ئارامگرتنە لەسەر ناخۆشی و نەهامەتییه.
دوو لە سەرەكیترین هۆكار و پاڵنەریش بۆ ئارامگرتن بریتین لە زانین و زانست، لەگەڵ عیشق و خۆشەویستی، واتە ئەو شتەی دەیكەی تێیبگەی و بزانی و زانستت پێی هەبێت، وە هەروەها خۆشەویستی و عیشقیشت بۆی هەبێت.
ئەو زانستە شەرعیانەش بە حوکمی ئەوەی زۆر و قورسن، قووڵ و فراوانن ئارامگرتنی زۆریان دەوێت، بەتایبەت کە کۆتاییان نیە و مرۆڤ هەرچەندی خەریکیان بێت هێشتا هەر لەسەرەتایە، هەروەها شتێکی ماددی و ماڵیش نین، بۆیە ئارامێکی زۆریان پێویستە تاوەکو کەسەکە لەسەریان بەردەوام بێت، چونکە بناغەی بەردەوامی و ئیستیقامە بریتییە لە ئارامگری.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
20 Nov, 13:51
جێی داخە بەفەخرەوە دەگوترێ: ئەو کوڕ یان کچەمان قوتابی پزیشکی و ئەندازیاری و یاسایە...کەچی بەشەرمەوە دەڵێن: ئەوەمان قوتابی شەریعەتە!
بێ هەست بەخۆکردن، ئەوە داڕووخان و تەسلیمبوونە بەو رێڕەوەی دوژمنانی دین و وڵات و گەلانی مسوڵمان کێشاویانە، تا ئیسلام و زانست و قوتابی و زانایان بەکەم وێناکەن، جا نزمترین نمرە دەخرێتە کۆلێژەکانی زانستە ئیسلامیەکان، پاش دەرچوونیش دانامەزرێن.
گەر دڵسۆزی دینین با قوتابیە زیرەکەکانی بۆ تەرخانکەین، خۆ ئەگەر لە هاوەڵان، کەسانی زیرەک و بیرتیژی وەک: چوار خولەفا و موسعەب و عائیشە، دواتریش حەسەنی بەسری و، ئیبن سیرین و، ئەبو حەنیفە و، مالک و، شافعی و، ئەحمەد و، بوخاری و، موسلم و، ئیبن حەجەر و، نەوەوی و ئیبن تەیمیەو، ئیبن قودامە و، تەبەڕی و، قورتوبی شانیان نەدابا بەر، وە لەکوردان مەلا عبداللە ی جەلی کەسوێندی دەخوارد: هەرچی زانستەکانی عەرەبیە لەسەر زەوی بسڕێنەوە دەتوانم هەموویان بنووسمەوە، وە مەلای گەورەی کوڕی و، بدیع الزمانی نورسی و، شێخ موستەفا و شێخ عبدالله ی نەقشبەندی کوڕی و، شێخ محمدی خاڵ و، زانای رەبانی مامۆستا مەلا عوسمان هەڵەبجەیی و، مامۆستای مودەریس کەدەیفەرموو: گەر قورئان لەسەر زەوی ئاو بیبات دەتوانم جارێکی تر بینووسمەوە بێ ئەوەی شەددەکی کەمبێ، وە زۆری تر، خوا پاداشتیان بداتەوە- خۆیان تەرخان نەکردبا، دین بەو پاکژی و پتەویە پێمان نەدەگەیشت.
دڵسۆزانی ئیسلام بۆ ئاوەدانی دین و دونیا و دواڕۆژتان قوتابیانی زیرەک تەرخانکەن بۆ فێربوون و گەیاندنی دینەکەمان تا بێنە ژێر موژدەی سەروەر -دروودی خوای لەسەر-: " مَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ " البخاري ومسلم.
واتە: گەر خودا ویستی چاکە و خێری بۆ بەندەیەکی ویست، لەدین شارەزای دەکا.
ئاسۆی بووژانەوەی زانستە شەرعیەکان و، شکۆی زانا و، قوتابیەکانی بەدوور نازانم.
وما ذلك علی الله بعزيز.
د. ابراهيم احمد سەنگەسەری
بێ هەست بەخۆکردن، ئەوە داڕووخان و تەسلیمبوونە بەو رێڕەوەی دوژمنانی دین و وڵات و گەلانی مسوڵمان کێشاویانە، تا ئیسلام و زانست و قوتابی و زانایان بەکەم وێناکەن، جا نزمترین نمرە دەخرێتە کۆلێژەکانی زانستە ئیسلامیەکان، پاش دەرچوونیش دانامەزرێن.
گەر دڵسۆزی دینین با قوتابیە زیرەکەکانی بۆ تەرخانکەین، خۆ ئەگەر لە هاوەڵان، کەسانی زیرەک و بیرتیژی وەک: چوار خولەفا و موسعەب و عائیشە، دواتریش حەسەنی بەسری و، ئیبن سیرین و، ئەبو حەنیفە و، مالک و، شافعی و، ئەحمەد و، بوخاری و، موسلم و، ئیبن حەجەر و، نەوەوی و ئیبن تەیمیەو، ئیبن قودامە و، تەبەڕی و، قورتوبی شانیان نەدابا بەر، وە لەکوردان مەلا عبداللە ی جەلی کەسوێندی دەخوارد: هەرچی زانستەکانی عەرەبیە لەسەر زەوی بسڕێنەوە دەتوانم هەموویان بنووسمەوە، وە مەلای گەورەی کوڕی و، بدیع الزمانی نورسی و، شێخ موستەفا و شێخ عبدالله ی نەقشبەندی کوڕی و، شێخ محمدی خاڵ و، زانای رەبانی مامۆستا مەلا عوسمان هەڵەبجەیی و، مامۆستای مودەریس کەدەیفەرموو: گەر قورئان لەسەر زەوی ئاو بیبات دەتوانم جارێکی تر بینووسمەوە بێ ئەوەی شەددەکی کەمبێ، وە زۆری تر، خوا پاداشتیان بداتەوە- خۆیان تەرخان نەکردبا، دین بەو پاکژی و پتەویە پێمان نەدەگەیشت.
دڵسۆزانی ئیسلام بۆ ئاوەدانی دین و دونیا و دواڕۆژتان قوتابیانی زیرەک تەرخانکەن بۆ فێربوون و گەیاندنی دینەکەمان تا بێنە ژێر موژدەی سەروەر -دروودی خوای لەسەر-: " مَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ " البخاري ومسلم.
واتە: گەر خودا ویستی چاکە و خێری بۆ بەندەیەکی ویست، لەدین شارەزای دەکا.
ئاسۆی بووژانەوەی زانستە شەرعیەکان و، شکۆی زانا و، قوتابیەکانی بەدوور نازانم.
وما ذلك علی الله بعزيز.
د. ابراهيم احمد سەنگەسەری
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
19 Nov, 15:14
ئاگاداربوونی فەقێیان لە گۆڕانکارییەکانی کۆمەڵگەی کوردەواری
د.عیماد گوانی
د.عیماد گوانی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
16 Nov, 16:11
ئەمڕۆ لەبەرواری ( ۱٦/۱۱/۲۰۲٤ )پۆلێک لە قوتابیانی زانستی شەرعی مۆڵەتی مەلایەتیان پێدرا لەلایەن (دکتۆر ادریس سورچی) لە مزگەوتی باغی بەهەشت، خوای گەورە لە جەنابی مامۆستا ئیدریس و مامۆستایانی ئیجازە وەرگریش قبوڵی بفەرمێ.
مامۆستایانی ئیجازە وەرگر لە دەستە ڕاستەوە :-
1- م.عبداللە سمکۆ
2- م.ڕێبەر خەسرۆ
3- م. ڕێزدار ڕەزاق
4- م.محمد امیر
5-م.کامران حسن
مامۆستایانی ئیجازە وەرگر لە دەستە ڕاستەوە :-
1- م.عبداللە سمکۆ
2- م.ڕێبەر خەسرۆ
3- م. ڕێزدار ڕەزاق
4- م.محمد امیر
5-م.کامران حسن
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
15 Nov, 10:25
بەزانستەکەت مەنازە و خۆت بە گەورە مەزانە!
د.حسن محمد پشدەری
د.حسن محمد پشدەری
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
14 Nov, 19:08
بنەمای هەژدەیەم
هیوا و ئومێد
یەکێکی دیکە لە بنەماكانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە ئەمەل و هیوا و ئومێد و بێ ئومێد نەبوون، چونکە ئەمەل و هیوا و ئومێد کەسایەتییەکی بە هیوا و ئومێد و بە هیممەت بەرهەم دێنێت، بە پێچەوانەوەشەوە بێ ئومێدی و یەئس و بێ هیوابوون کەسایەتی لەبن دێنێت و بێ هیممەت و بێ قیمەتی دەکات، يەكێ لە گەورەترین جەنگەكان كە دەكرێت بریتییە لە بێ هیواكردن كە دواییش بێ هیممەتی لەدوا دێت، بۆ ئەو مەبەستەش دەیان ئامرازییان گرتۆتەبەر، بەتایبەت لای گەنجان، چونكە باش دەزانن كە هیوا و ئومێد نەما و بێ ئومێدی ڕووی تێكردن ئیدی چۆكیان دەشكێت و بێ هیممەت و بێ ورە دەبن.
نابێ زانستخوازی زانستە شەرعیەکان بێ ئومێد بێت، چونکە ئەو خەریکی زانستگەلێکە کە بناغەکەی بۆ خزمەتی وەحی و پەیامی خودایە، واتە شتێکی دونیایی نیە، هەر لەسەرەتاوە لەبەر خوای گەورە دەستپێدەکات، یان باوک و دایکی بەو مەبەستە دەینێرن، ئێمە ناڵێین هەرگیز نابێ بێ ئومێدی ڕووی تێبکات، چونکە لەکۆتاییدا ئەویش مرۆڤێکە وەک هەر مرۆڤێکی دیکە، بەڵام نابێ بەردەوام بێ لەسەر ئەو بێ ئومێدییە، یان کاریگەری خراپی لەسەر دابنێت، یان ... هتد.
چونکە ئەو خەریکی شتێکە زۆر جیاوازە لە هەموو شتەکانی دیکە، خەریکی خزمەتی په‌یامی خودایە، خەریکی خزمەتی خەڵک و ئوممەتە، خەریکی خزمەتی خودی خۆیەتی بۆ دواڕۆژێکی گەش و گەڕانەوە بۆلای خوا بە ڕوویەکی سپی و مێژوویه‌كی جوان و پاکەوە.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
هیوا و ئومێد
یەکێکی دیکە لە بنەماكانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە ئەمەل و هیوا و ئومێد و بێ ئومێد نەبوون، چونکە ئەمەل و هیوا و ئومێد کەسایەتییەکی بە هیوا و ئومێد و بە هیممەت بەرهەم دێنێت، بە پێچەوانەوەشەوە بێ ئومێدی و یەئس و بێ هیوابوون کەسایەتی لەبن دێنێت و بێ هیممەت و بێ قیمەتی دەکات، يەكێ لە گەورەترین جەنگەكان كە دەكرێت بریتییە لە بێ هیواكردن كە دواییش بێ هیممەتی لەدوا دێت، بۆ ئەو مەبەستەش دەیان ئامرازییان گرتۆتەبەر، بەتایبەت لای گەنجان، چونكە باش دەزانن كە هیوا و ئومێد نەما و بێ ئومێدی ڕووی تێكردن ئیدی چۆكیان دەشكێت و بێ هیممەت و بێ ورە دەبن.
نابێ زانستخوازی زانستە شەرعیەکان بێ ئومێد بێت، چونکە ئەو خەریکی زانستگەلێکە کە بناغەکەی بۆ خزمەتی وەحی و پەیامی خودایە، واتە شتێکی دونیایی نیە، هەر لەسەرەتاوە لەبەر خوای گەورە دەستپێدەکات، یان باوک و دایکی بەو مەبەستە دەینێرن، ئێمە ناڵێین هەرگیز نابێ بێ ئومێدی ڕووی تێبکات، چونکە لەکۆتاییدا ئەویش مرۆڤێکە وەک هەر مرۆڤێکی دیکە، بەڵام نابێ بەردەوام بێ لەسەر ئەو بێ ئومێدییە، یان کاریگەری خراپی لەسەر دابنێت، یان ... هتد.
چونکە ئەو خەریکی شتێکە زۆر جیاوازە لە هەموو شتەکانی دیکە، خەریکی خزمەتی په‌یامی خودایە، خەریکی خزمەتی خەڵک و ئوممەتە، خەریکی خزمەتی خودی خۆیەتی بۆ دواڕۆژێکی گەش و گەڕانەوە بۆلای خوا بە ڕوویەکی سپی و مێژوویه‌كی جوان و پاکەوە.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
10 Nov, 18:33
جیاوازی نێوان فەقێ و قوتابی زانکۆ
د.حسن محمد پشدەری
د.حسن محمد پشدەری
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
09 Nov, 15:54
بنەمای حەڤدەیەم
تەخەصوص و پسپۆڕی
یەکێ لە شتەکان کە زۆر گرنگە بۆ زانستخوازی زانستە ئیسلامیەکان دوای ئەوەی زانستەکانی هەموو خوێندن، ئەوەیە توانا و حەزی خۆی بدۆزێتەوە، ئامانجەکەی لەلای ڕوون بێت، وردە وردە خۆی بۆ بابەتێک یەکلابکاتەوە، چونکە سەردەمی مەوسوعی بوون تەقریبەن کۆتایی هاتووە، ئەم خۆیەکلاکردنەوەیە بە مانای دەستبەرداربوونی زانستەکانی تر نیە، چونکە لە زانستە شەرعیەکاندا شتێک نیە بەو مانایە، واتە یەک زانست و بەس.
ئەو پسپۆڕی و یەکلابوونەوەیە گرنگی زۆری هەیە، چونکە:
۱. تواناکانی کۆدەکاتەوە و تواناکانی پەرت نابێت، وەک زەڕەبین، کاتێک تیشکی خۆر دەکەوێتە سەر زەوی، ئەو کاریگەرییەی نیە، بەڵام دواتر کە لە خاڵێکدا کۆیدەکاتەوە، دەبینی دەیسوتێنێ و کاریگەری دەبێت.
۲. خزمەتێکی گەورەی زانستێک لە زانستەکان دەکات.
۳. توانای چارەسەری ڕیشەیی کێشەکانی سەردەمی دەبێت.
٤. توانای نوێکاری دەبێت لەو زانستەدا.
پێوەری پسپۆری
پێویستە هەر زانستخوازێک پێش یەکلابوونەوە توانا و حەزی خۆی بزانێت، چونکە تواناکان جۆراوجۆرن، هەمانە بەتوانایە لە حیفز و لەبەرکردن، هەمانە بەتوانایە لە شەرح و ڕاڤە و تەعلیق و ته‌حەلیلی عیباڕەت، هەمانە بەتوانایە لەلایەنی فیکری و فەلسەفی.
کەواتە کەسێک کە حیفزی لاوازە گونجاو نیە بچێت خۆی یەکلابکاتەوە بۆ عیلمی ریجال و علومی حەدیس، یان ئەوەی لایەنی فیکری بەهێز نیە بچێت خەریکی عیلمی کەلام و فەلسەفە و.. بێت.
کەواتە خۆناسین بنەمای ئەو پسپۆڕیەیە، کە خۆی نەناسی، بەدڵنیاییەوە هەڵە دەکات لە بڕیارەکانی و پاشانیش هیچ بەرهەمێکی وای نابێت، ئەگەر هەشی بێت سەقەت دەبێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
تەخەصوص و پسپۆڕی
یەکێ لە شتەکان کە زۆر گرنگە بۆ زانستخوازی زانستە ئیسلامیەکان دوای ئەوەی زانستەکانی هەموو خوێندن، ئەوەیە توانا و حەزی خۆی بدۆزێتەوە، ئامانجەکەی لەلای ڕوون بێت، وردە وردە خۆی بۆ بابەتێک یەکلابکاتەوە، چونکە سەردەمی مەوسوعی بوون تەقریبەن کۆتایی هاتووە، ئەم خۆیەکلاکردنەوەیە بە مانای دەستبەرداربوونی زانستەکانی تر نیە، چونکە لە زانستە شەرعیەکاندا شتێک نیە بەو مانایە، واتە یەک زانست و بەس.
ئەو پسپۆڕی و یەکلابوونەوەیە گرنگی زۆری هەیە، چونکە:
۱. تواناکانی کۆدەکاتەوە و تواناکانی پەرت نابێت، وەک زەڕەبین، کاتێک تیشکی خۆر دەکەوێتە سەر زەوی، ئەو کاریگەرییەی نیە، بەڵام دواتر کە لە خاڵێکدا کۆیدەکاتەوە، دەبینی دەیسوتێنێ و کاریگەری دەبێت.
۲. خزمەتێکی گەورەی زانستێک لە زانستەکان دەکات.
۳. توانای چارەسەری ڕیشەیی کێشەکانی سەردەمی دەبێت.
٤. توانای نوێکاری دەبێت لەو زانستەدا.
پێوەری پسپۆری
پێویستە هەر زانستخوازێک پێش یەکلابوونەوە توانا و حەزی خۆی بزانێت، چونکە تواناکان جۆراوجۆرن، هەمانە بەتوانایە لە حیفز و لەبەرکردن، هەمانە بەتوانایە لە شەرح و ڕاڤە و تەعلیق و ته‌حەلیلی عیباڕەت، هەمانە بەتوانایە لەلایەنی فیکری و فەلسەفی.
کەواتە کەسێک کە حیفزی لاوازە گونجاو نیە بچێت خۆی یەکلابکاتەوە بۆ عیلمی ریجال و علومی حەدیس، یان ئەوەی لایەنی فیکری بەهێز نیە بچێت خەریکی عیلمی کەلام و فەلسەفە و.. بێت.
کەواتە خۆناسین بنەمای ئەو پسپۆڕیەیە، کە خۆی نەناسی، بەدڵنیاییەوە هەڵە دەکات لە بڕیارەکانی و پاشانیش هیچ بەرهەمێکی وای نابێت، ئەگەر هەشی بێت سەقەت دەبێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
08 Nov, 15:58
بە بێئەدەبیکردن قوتابی مەحروم دەبێ لە زانست!
د.عوسمان محمدغریب
د.عوسمان محمدغریب
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
07 Nov, 12:39
یەکێ لە بابەتە گرنگەکان بۆ فێرخوازان و زانایان بریتییە لە
گرنگیدان بە مانا و واتای پشت یاسا لوغەوییەکان، یان دەتوانین بڵێین فەلسەفە و نهێنییەکانیان، ئەو بابەتە لە ناوەندە ئیسلامییەکاندا کەمترین گرنگی پێ دەدرێت! کە کتێبی (معاني النحو) ی دکتۆر فازڵ سامەڕائی دەخوێنیەوە، ئینجا گەورەیی زمانی عەرەبی و یاساکانی و زانستی نەحوت بۆ دەردەکەوێت، جەنابیان 10 ساڵ بە نووسینی ئەم کتێبەوە بوون، هەرچی کتێبی ئوممەهاتی نەحو و زمانی عەرەبییە تێیدا ئاوێتە کردووە، کە ئەو کتێبە دەخوێنیەوە ئینجا تێدەگەی ئێمە چەند بێبەشین لەو بەرەکەتە گەورەیە، کە دەیخوێنیەوە ئینجا ئیعجازی لوغەوی قورئانت بۆ دەردەکەوێت! ئەوەندە بەڵگەی بە قورئان هێناوەتەوە، کە دەیخوێنیەوە وا دەزانی تەفسیری قورئان دەخوێنیەوە لە ڕووە زمانەوانییەکەیەوە.
داواکارم هەموو کەسێکی موهتەم بە زمانی عەرەبی و زانستی نەحو و زانستە شەرعییەکان و تەفسیری قورئان ئەو کتێبە بخوێنێتەوە.
م.صلاح الدین أحمد
گرنگیدان بە مانا و واتای پشت یاسا لوغەوییەکان، یان دەتوانین بڵێین فەلسەفە و نهێنییەکانیان، ئەو بابەتە لە ناوەندە ئیسلامییەکاندا کەمترین گرنگی پێ دەدرێت! کە کتێبی (معاني النحو) ی دکتۆر فازڵ سامەڕائی دەخوێنیەوە، ئینجا گەورەیی زمانی عەرەبی و یاساکانی و زانستی نەحوت بۆ دەردەکەوێت، جەنابیان 10 ساڵ بە نووسینی ئەم کتێبەوە بوون، هەرچی کتێبی ئوممەهاتی نەحو و زمانی عەرەبییە تێیدا ئاوێتە کردووە، کە ئەو کتێبە دەخوێنیەوە ئینجا تێدەگەی ئێمە چەند بێبەشین لەو بەرەکەتە گەورەیە، کە دەیخوێنیەوە ئینجا ئیعجازی لوغەوی قورئانت بۆ دەردەکەوێت! ئەوەندە بەڵگەی بە قورئان هێناوەتەوە، کە دەیخوێنیەوە وا دەزانی تەفسیری قورئان دەخوێنیەوە لە ڕووە زمانەوانییەکەیەوە.
داواکارم هەموو کەسێکی موهتەم بە زمانی عەرەبی و زانستی نەحو و زانستە شەرعییەکان و تەفسیری قورئان ئەو کتێبە بخوێنێتەوە.
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
06 Nov, 15:10
جیاوازی خوێندنی ئەکادیمی و حوجرە
د.حسن محمد پشدەری
د.حسن محمد پشدەری
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
03 Nov, 17:34
بنەمای شازدەیەم
قوربانیدان
هیچ شتێک بەبێ قوربانیدان نایەتەجێ، بشهێتەجێ نە تامی هەیە نە کاریگەری.
زانستە شەرعیەکانیش وەک هەر زانستێکی دیکە، بگرە زۆر زیاتر پێویستییان بە قوربانیدانە:
۱. قوربانیدان بە ماڵ و سامان.
۲. قوربانیدان بە نەفس.
۳. قوربانیدان بە کات.
واتە: ئامادە بیت خۆت و ماڵ و سامان و کات و ... بکەیە قوربانی ئامانج و مەبەستە گەورە و گرینگەکان، جوان وتراوە: "(زۆرن ئەوانەی دەیانەوێت دونیا بگۆڕن، بەڵام كەمن ئەوانەی هەوڵی بۆ دەدەن و قوربانی بۆ دەدەن)"، چونكە هەر ئاوات و ئامانجێكت هەبێت بەبێ قوربانی بۆدان وەك خەیاڵ و ئاواتخواستنێك دەمێنێتەوە و هیچ كاریگەرییەك لەسەر خۆت و خەڵك دروست ناكات.
زۆرن ئەوانەی قوتابی زانستە شەرعیەکان بوونە، بەڵام زۆر کەمن ئەوانەی پێگەیشتوونە و تێگەیشتوونە! بۆ؟! چونکە قوربانییان بۆ نەداوە بەتەواوی.
زۆرن ئەوانەی ئاواتیان فێربوونی زانستە شەرعیەکانە، زۆریشیان حەز لێیە، بەڵام ئامەدەنین قوربانی به کات و ماڵ و سامان و ژیانیان بدەن بۆی!
کەواتە بە کورتی و بە کوردی هەر کەسێک بیەوێت کەسێکی ڕۆچوو و شارەزا و زانا بێت لە زانستە شەرعیەکاندا، پێویستە لە هەموو کەس زیاتر قوربانی بدات، چونکە زانستە شەرعیەکان هەم بۆ خوایە هەم بۆ خزمەتی خەڵک و ئوممەت، هەمیش زانستەکان زۆر و وردن، قووڵ و فراوانن، کاتی باشیان دەوێت، خۆتەرخانکردنیان دەوێت، شەونوخونییان دەوێت، بێبەشبوون لە زۆر شتی ماددی و دونیەوییان دەوێت، سەبر و ئارامگری و بەردەوامی و... ییان دەوێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
قوربانیدان
هیچ شتێک بەبێ قوربانیدان نایەتەجێ، بشهێتەجێ نە تامی هەیە نە کاریگەری.
زانستە شەرعیەکانیش وەک هەر زانستێکی دیکە، بگرە زۆر زیاتر پێویستییان بە قوربانیدانە:
۱. قوربانیدان بە ماڵ و سامان.
۲. قوربانیدان بە نەفس.
۳. قوربانیدان بە کات.
واتە: ئامادە بیت خۆت و ماڵ و سامان و کات و ... بکەیە قوربانی ئامانج و مەبەستە گەورە و گرینگەکان، جوان وتراوە: "(زۆرن ئەوانەی دەیانەوێت دونیا بگۆڕن، بەڵام كەمن ئەوانەی هەوڵی بۆ دەدەن و قوربانی بۆ دەدەن)"، چونكە هەر ئاوات و ئامانجێكت هەبێت بەبێ قوربانی بۆدان وەك خەیاڵ و ئاواتخواستنێك دەمێنێتەوە و هیچ كاریگەرییەك لەسەر خۆت و خەڵك دروست ناكات.
زۆرن ئەوانەی قوتابی زانستە شەرعیەکان بوونە، بەڵام زۆر کەمن ئەوانەی پێگەیشتوونە و تێگەیشتوونە! بۆ؟! چونکە قوربانییان بۆ نەداوە بەتەواوی.
زۆرن ئەوانەی ئاواتیان فێربوونی زانستە شەرعیەکانە، زۆریشیان حەز لێیە، بەڵام ئامەدەنین قوربانی به کات و ماڵ و سامان و ژیانیان بدەن بۆی!
کەواتە بە کورتی و بە کوردی هەر کەسێک بیەوێت کەسێکی ڕۆچوو و شارەزا و زانا بێت لە زانستە شەرعیەکاندا، پێویستە لە هەموو کەس زیاتر قوربانی بدات، چونکە زانستە شەرعیەکان هەم بۆ خوایە هەم بۆ خزمەتی خەڵک و ئوممەت، هەمیش زانستەکان زۆر و وردن، قووڵ و فراوانن، کاتی باشیان دەوێت، خۆتەرخانکردنیان دەوێت، شەونوخونییان دەوێت، بێبەشبوون لە زۆر شتی ماددی و دونیەوییان دەوێت، سەبر و ئارامگری و بەردەوامی و... ییان دەوێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
01 Nov, 15:43
هەرکەسێک فەرمایشتی خودا و پەیامهێنەکەی، واتای فەرماییشتەکانییان و ئەو زانستەیان کە بەوانەیان دەگەیەنێت نەزانێت، ئەوا ناتوانێت کاریگەرییەکی ڕاست و دروستی هەبێت لەسەر ئەم ئوممەتە، وە هەر کەسێک شارەزایی و کارامەیی نەبێت لە ڕۆشنبیری هاوچەرخ، ئەوا نازانێت پێکهاتەی ئاوەزی نەوەی نوێ چۆنە، وە دەستەبژێری هاوچەرخ، کە لە دژەوانەیی و قەیراندان لەگەڵ ئیسلام، چۆن بیردەکەنەوە! وە ڕۆشنبیری هاوچەرخ ((زمان))ـە، وە هەرکەسێک زمانی قەوم و هۆزێک نەزانێت، ئیدی چۆن بانگییان دەکات؟
ئیبراهیم سەکران
مسلکیات
ئیبراهیم سەکران
مسلکیات
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
28 Oct, 18:43
حوجرە و ئەدەب
تاکە چارەسەر بۆ گەڕانەوەی ئەدەب حوجرە و مەنهەج و ئاکاری حوجرەیە، لە حوجرەدا زۆر ئەتەکیەت و ئاکاری جوان هەبووە لەنێوان گەورە و بچووکدا، لەنێوان مامۆستا و فەقێدا، لەنێوان موستەعید و سوختەدا، کە لە هیچ ناوەند و زانکۆیەکی ئەو جیهانەدا نایبنی! پێوەر عیلم بووە نەک تەمەن و دەوڵەمەندی و ...، کەسێک کە سوختەبایە چۆکی دادەدا بەرامبەر موستەعیدێک ئەگەر دە ساڵیش لەخۆی بچووک تر بایە، هەرگیز لە حوزری مامۆستاکەیدا چوار مەشقی دانەدەنیشت، هەرگیز دەنگی بەرزنەدەکردەوە، هەرگیز نەدەچۆ بەردەمی، بەڵکو چەند هەنگاوێک لەدووری ئەو دادەنیشت! پرسیارێکی هەبایە بە سەر داخستن و ئەوپەڕی ڕێزەوە ئیزنی وەردەگرت و بە دەنگێکی لەسەرخۆوە پرسیارەکەی دەکرد، ئەگەر دوای پەنجا ساڵ مامۆستاکەی بینیبایە لەسەر پێ لەخزمەتی دەوەستا هەر وەک سوختە و موستەعیدەکەی جاران، خۆی لە ئاستیدا بە زانا و مامۆستا نەدەزانی! نەک هەر ئەوەندە بەڵکو ئەگەر باوکیشی وەختی خۆی مامۆستای بووبا بەوپەڕی ڕێزەوە لە منداڵەکەی دەڕوانی!
مامۆستا نوری فارس حەمە خان فەرمووی: "لەگەڵ مامۆستا بابا شێخ علی دەچوینە خزمەتی مامۆستا ملا عبد الکریمی مودەریس، کە دەچوینە ژورەوە مامۆستا ملا عبد الکریم لەبەری هەڵدەستا و لە تەنیشتی خۆی دایدەنیشاند هەرچەند مامۆستا شێخ بابا علی زۆریش بچووک، چونکە باوکی مامۆستای مامۆستا ملا عبد الکریمی مودەریس بووە"!
لە فەرهەنگی خوێندنی قوتابخانە و زانکۆکاندا سەدان حاڵەتی لێدان و سووکایەتی و .... هەیە بە مامۆستایان!!! بەڵام لە هەموو مێژووی حوجرەدا تاکە نموونەیەکی وات دەستناکەوێت، نەک هەر ئەوە بەڵکو بێ ئەدەبییەکی بچووکیشت دەستناکەوێت چجای لێدان و ...
م.صلاح الدین أحمد
تاکە چارەسەر بۆ گەڕانەوەی ئەدەب حوجرە و مەنهەج و ئاکاری حوجرەیە، لە حوجرەدا زۆر ئەتەکیەت و ئاکاری جوان هەبووە لەنێوان گەورە و بچووکدا، لەنێوان مامۆستا و فەقێدا، لەنێوان موستەعید و سوختەدا، کە لە هیچ ناوەند و زانکۆیەکی ئەو جیهانەدا نایبنی! پێوەر عیلم بووە نەک تەمەن و دەوڵەمەندی و ...، کەسێک کە سوختەبایە چۆکی دادەدا بەرامبەر موستەعیدێک ئەگەر دە ساڵیش لەخۆی بچووک تر بایە، هەرگیز لە حوزری مامۆستاکەیدا چوار مەشقی دانەدەنیشت، هەرگیز دەنگی بەرزنەدەکردەوە، هەرگیز نەدەچۆ بەردەمی، بەڵکو چەند هەنگاوێک لەدووری ئەو دادەنیشت! پرسیارێکی هەبایە بە سەر داخستن و ئەوپەڕی ڕێزەوە ئیزنی وەردەگرت و بە دەنگێکی لەسەرخۆوە پرسیارەکەی دەکرد، ئەگەر دوای پەنجا ساڵ مامۆستاکەی بینیبایە لەسەر پێ لەخزمەتی دەوەستا هەر وەک سوختە و موستەعیدەکەی جاران، خۆی لە ئاستیدا بە زانا و مامۆستا نەدەزانی! نەک هەر ئەوەندە بەڵکو ئەگەر باوکیشی وەختی خۆی مامۆستای بووبا بەوپەڕی ڕێزەوە لە منداڵەکەی دەڕوانی!
مامۆستا نوری فارس حەمە خان فەرمووی: "لەگەڵ مامۆستا بابا شێخ علی دەچوینە خزمەتی مامۆستا ملا عبد الکریمی مودەریس، کە دەچوینە ژورەوە مامۆستا ملا عبد الکریم لەبەری هەڵدەستا و لە تەنیشتی خۆی دایدەنیشاند هەرچەند مامۆستا شێخ بابا علی زۆریش بچووک، چونکە باوکی مامۆستای مامۆستا ملا عبد الکریمی مودەریس بووە"!
لە فەرهەنگی خوێندنی قوتابخانە و زانکۆکاندا سەدان حاڵەتی لێدان و سووکایەتی و .... هەیە بە مامۆستایان!!! بەڵام لە هەموو مێژووی حوجرەدا تاکە نموونەیەکی وات دەستناکەوێت، نەک هەر ئەوە بەڵکو بێ ئەدەبییەکی بچووکیشت دەستناکەوێت چجای لێدان و ...
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
27 Oct, 15:58
بنەمای پازدەیەم
پشتبەستن بە خود
یەکێکی دیکە لە بنەماکانی زاستە شەرعیەکان و فێربوونیان بریتییە لە پشتبەستن بەخود، واتە ئەو فێرخوازە هەر لەسەرەتاوە وا فێربکرێت زۆر پشت بە دەوروبەر یان مامۆستا نەبەستێت، بۆئەوەی هەر لە زووەوە کەسایەتییەکی دامەزراوی هەبێت، ئینجا ئەوە بۆ زۆربەی بوارەکان ڕاستە، بەڵام ئێمە زیاتر مەبەستمان لایەنە زانستیەکەیە، واتە ئەو فێرخوازە نابێ وا فێربکرێ بۆ هەموو شتێک چاوی لە مامۆستاکەی یان هاوڕێکانی بێت بۆئەوەی ورد و درشتی پێ بڵێن و فێری بکەن، بەڵکو خۆی بەدواداچوون و موتاڵەعە و موتابەعە بکات و هەوڵبدات هەر شتێک دەیخوێنێت بچێت شتی تری لەسەر بخوێنێتەوە، کتێب و حاشیە و شەرحی تری لەسەر پەیدا بکات و بخوێنێتەوە لەسەری، نابێ هەردەم چاوی لە دەمی مامۆستاکەی بێت بۆ هەموو شتێک، یان هەردەم چاوی لەدەستی دەوروبەر بێت بۆئەوەی هەوڵی لەگەڵ بدەن، بە کورتی ئەگەر ئەو ڕوحیەتە لەناو ناخ و بیرکردنەوەی فێرخوازدا نەچێنرێت، ئەوە بەدڵنیاییەوە کەساتییەکی بەهێز و پتەوی لێ دروست نابێ، چونکە ئەو کات هەتا مردن دەبێ هەر چاولەدەست بێت و هەردەم چاوەڕێی کەسێک بێت دوو کەلیمەی فێربکات، متمانەی بە خۆی نامێنێت و توانای گەڕان و بەدواداچوون و موتاڵەعە و موتابەعەی نابێت و بۆ هەموو شتێک دەگەڕێتەوە بۆ دەوروبەر.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
پشتبەستن بە خود
یەکێکی دیکە لە بنەماکانی زاستە شەرعیەکان و فێربوونیان بریتییە لە پشتبەستن بەخود، واتە ئەو فێرخوازە هەر لەسەرەتاوە وا فێربکرێت زۆر پشت بە دەوروبەر یان مامۆستا نەبەستێت، بۆئەوەی هەر لە زووەوە کەسایەتییەکی دامەزراوی هەبێت، ئینجا ئەوە بۆ زۆربەی بوارەکان ڕاستە، بەڵام ئێمە زیاتر مەبەستمان لایەنە زانستیەکەیە، واتە ئەو فێرخوازە نابێ وا فێربکرێ بۆ هەموو شتێک چاوی لە مامۆستاکەی یان هاوڕێکانی بێت بۆئەوەی ورد و درشتی پێ بڵێن و فێری بکەن، بەڵکو خۆی بەدواداچوون و موتاڵەعە و موتابەعە بکات و هەوڵبدات هەر شتێک دەیخوێنێت بچێت شتی تری لەسەر بخوێنێتەوە، کتێب و حاشیە و شەرحی تری لەسەر پەیدا بکات و بخوێنێتەوە لەسەری، نابێ هەردەم چاوی لە دەمی مامۆستاکەی بێت بۆ هەموو شتێک، یان هەردەم چاوی لەدەستی دەوروبەر بێت بۆئەوەی هەوڵی لەگەڵ بدەن، بە کورتی ئەگەر ئەو ڕوحیەتە لەناو ناخ و بیرکردنەوەی فێرخوازدا نەچێنرێت، ئەوە بەدڵنیاییەوە کەساتییەکی بەهێز و پتەوی لێ دروست نابێ، چونکە ئەو کات هەتا مردن دەبێ هەر چاولەدەست بێت و هەردەم چاوەڕێی کەسێک بێت دوو کەلیمەی فێربکات، متمانەی بە خۆی نامێنێت و توانای گەڕان و بەدواداچوون و موتاڵەعە و موتابەعەی نابێت و بۆ هەموو شتێک دەگەڕێتەوە بۆ دەوروبەر.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
24 Oct, 16:58
بنەمای چواردەیەم
جددی بوون
یەکێکی دیکە لە بنەماكانی بەدەستهێنانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە جددی بوون و خۆ تەمبەڵ نەکردن، جددی بوون بنەمای سەرەکی بنیاتنانی کەسایەتی بەهێز و پتەوە، هەر کەسێک جددی نەبوو هەرگیز ناتوانێت زانستێکی باش بەدەستبهێنێت، بەڕاستی خۆتەمبەڵ کردن و هەڵنەستان بە ئەرک و پێداویستیەکان بە شێوازێکی جددی و ڕێکوپێک ئەو ئوممەتەی بەمڕۆ گەیاند، کەواتە بۆ هەستانەوە دەبێ لە جددی بوونەوە دەستپێبکەین و بەرگی تەمبەڵی و خۆتەمبەڵکردن لە خۆماندا دابڕنین، كار و قسە زۆر دەكرێن، بەڵام چونكە جددیی بوونیان كەم تێدایە بۆیە دەبینین بەرهەمیان كەمە یان هەر نییە، یەكێ لە هۆكارەكان بریتییە لەو بێ جددییەتە.
بۆ نموونە ناکرێ من قوتابی زانستە شەرعی و ئیسلامیەکان بم، بەڵام لەسەر هەموو شتێک جددی بم خوێندنەکەم نەبێت، کات بە هەموو شتێک بدەم زانستەکان نەبێت! دوای هەموو شتەکان بێمەوە سەر دەرسەکانم، دوای وەڕەزبوون و بێ ئیشی بێمەوە لایان، هەرکاتێکیش کارێکم بۆ پەیدابوو زانستەکان بخەمە دوای ئەوان، لەسەر مۆبایل و ئینتەرنێت جدی بم، بەڵام لەسەر دیراسە ناجددی بم! دەرسێک بخوێنم دوو دەرسان بچوێنم، دەرسێک لەبەر بکەم دەیان لەبەر نەکەم، یان لەنیوەی دەرسەکەدا بچم بۆ دەرس، یان بچم بخوێنم بەس لەبەر ئەوەی کاتم لێ بڕوات، یان فەڕاغێکم بۆ پڕبکاتەوە!
هەموو ئەوانە وا دەکەن کەسەکە نە تێبگات نه پێبگات!
بنەما گشتییەکان بۆفێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
جددی بوون
یەکێکی دیکە لە بنەماكانی بەدەستهێنانی زانستە شەرعیەکان بریتییە لە جددی بوون و خۆ تەمبەڵ نەکردن، جددی بوون بنەمای سەرەکی بنیاتنانی کەسایەتی بەهێز و پتەوە، هەر کەسێک جددی نەبوو هەرگیز ناتوانێت زانستێکی باش بەدەستبهێنێت، بەڕاستی خۆتەمبەڵ کردن و هەڵنەستان بە ئەرک و پێداویستیەکان بە شێوازێکی جددی و ڕێکوپێک ئەو ئوممەتەی بەمڕۆ گەیاند، کەواتە بۆ هەستانەوە دەبێ لە جددی بوونەوە دەستپێبکەین و بەرگی تەمبەڵی و خۆتەمبەڵکردن لە خۆماندا دابڕنین، كار و قسە زۆر دەكرێن، بەڵام چونكە جددیی بوونیان كەم تێدایە بۆیە دەبینین بەرهەمیان كەمە یان هەر نییە، یەكێ لە هۆكارەكان بریتییە لەو بێ جددییەتە.
بۆ نموونە ناکرێ من قوتابی زانستە شەرعی و ئیسلامیەکان بم، بەڵام لەسەر هەموو شتێک جددی بم خوێندنەکەم نەبێت، کات بە هەموو شتێک بدەم زانستەکان نەبێت! دوای هەموو شتەکان بێمەوە سەر دەرسەکانم، دوای وەڕەزبوون و بێ ئیشی بێمەوە لایان، هەرکاتێکیش کارێکم بۆ پەیدابوو زانستەکان بخەمە دوای ئەوان، لەسەر مۆبایل و ئینتەرنێت جدی بم، بەڵام لەسەر دیراسە ناجددی بم! دەرسێک بخوێنم دوو دەرسان بچوێنم، دەرسێک لەبەر بکەم دەیان لەبەر نەکەم، یان لەنیوەی دەرسەکەدا بچم بۆ دەرس، یان بچم بخوێنم بەس لەبەر ئەوەی کاتم لێ بڕوات، یان فەڕاغێکم بۆ پڕبکاتەوە!
هەموو ئەوانە وا دەکەن کەسەکە نە تێبگات نه پێبگات!
بنەما گشتییەکان بۆفێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
22 Oct, 13:44
ڕێکخراوی حوجرە بۆچی دامەزرا؟
م.یونس باویانی ـ سەرۆکی ڕێکخراو
م.یونس باویانی ـ سەرۆکی ڕێکخراو
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
21 Oct, 15:23
https://youtu.be/oWLLzDv7o84?si=NBMZTz6TFPzz4Iho
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
21 Oct, 15:23
https://youtu.be/o2MnNyIN33k?si=srH2420b_RS7wB5S
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
19 Oct, 17:26
بنەمای سێزدەیەم
پلەبەندی (تەدەروج)
یەکێ لە بنەما گرنگەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان بریتییە لە پلەبەندی لە خوێندنی زانستەکاندا، واتە پلە پلە بڕوات، لە پلیکانەی یەکەمەوە دەستپێبکات، نەوەک ڕاستەوخۆ باز بدات بۆ پلیکانەی ناوەڕاست و کۆتایی.
واتە سەرەتا لەم زانستانە دەستپێبکات کە زەرورین، بۆنموونە زانستەکانی لوغە و زمانی عەرەبی و فیقه و عەقیدە و ئاداب و تەزکیە، هەروەها لەو کتێبانە دەستپێبکات کە سەرەتایین، واتە پلەبەندی لە هەڵبژاردنی کتێبیش، بۆ نموونە ناکرێ تۆ لە زانستی نەحودا ڕاستەخۆ بێیەسەر سیوطی، یان ئیبن عقیل، یان لە ئوسوڵدا ڕاستەوخۆ بێیەسەر جمع الجوامع.
بە کورتی هەر کەسێک بە پلەبەندی زانستەکان نەخوێنێت، نە تێیاندەگات، نە پێیان پێدەگات.
بۆیە پێویستە بگەڕێتەوە بۆ مامۆستای شارەزا و دڵسۆز، بۆئەوەی زنجیرەی عیلم و کتێبەکانی بۆ دیاری بکات، نەوەک خۆی حەزی لە چ کتێبێکە یان مامۆستاکەی حەزی لەوەیە کتێبێک بڵێتەوە یان خۆی لەسەر قوتابییەکە فێربکات!
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
پلەبەندی (تەدەروج)
یەکێ لە بنەما گرنگەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان بریتییە لە پلەبەندی لە خوێندنی زانستەکاندا، واتە پلە پلە بڕوات، لە پلیکانەی یەکەمەوە دەستپێبکات، نەوەک ڕاستەوخۆ باز بدات بۆ پلیکانەی ناوەڕاست و کۆتایی.
واتە سەرەتا لەم زانستانە دەستپێبکات کە زەرورین، بۆنموونە زانستەکانی لوغە و زمانی عەرەبی و فیقه و عەقیدە و ئاداب و تەزکیە، هەروەها لەو کتێبانە دەستپێبکات کە سەرەتایین، واتە پلەبەندی لە هەڵبژاردنی کتێبیش، بۆ نموونە ناکرێ تۆ لە زانستی نەحودا ڕاستەخۆ بێیەسەر سیوطی، یان ئیبن عقیل، یان لە ئوسوڵدا ڕاستەوخۆ بێیەسەر جمع الجوامع.
بە کورتی هەر کەسێک بە پلەبەندی زانستەکان نەخوێنێت، نە تێیاندەگات، نە پێیان پێدەگات.
بۆیە پێویستە بگەڕێتەوە بۆ مامۆستای شارەزا و دڵسۆز، بۆئەوەی زنجیرەی عیلم و کتێبەکانی بۆ دیاری بکات، نەوەک خۆی حەزی لە چ کتێبێکە یان مامۆستاکەی حەزی لەوەیە کتێبێک بڵێتەوە یان خۆی لەسەر قوتابییەکە فێربکات!
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
18 Oct, 08:50
https://youtu.be/1FPPIGFMb8Q?si=bBDeRwWaIxuoChsi
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
17 Oct, 18:35
بنەمای دوازدەیەم
گوتنەوەی زانستەکان (تەدریس)
جاران باو بوو دەیانگوت: "(مەلا بە تەدریسی دەبێتە مەلا.)" بەڕاستی قسەیەکی زۆر بەجێ و واقیعییە، ئەوەی لە تەدریسدا دەستدەکەوت لە هیچ شتێکی تردا دەستناکەوێت، بە تەدریس فێری وردەکاری زانستەکان و مەتن و حاشیە و شەرحەکان دەبی، ناچاردەبی بگەڕێی، بخوێنیەوە، بەدواداچوون بکەی، شوێنە قورس و سەختەکان حەل بکەی، وەڵامی پرسیارەکان بدۆزیەوە، دواتر ئەم زانستە بەهۆی زۆر گوتنەوەی دەبێتە مەلەکە و تێکەڵ بە ڕووح و فیکرت دەبێت، بۆیە ئەو بەرەکەتەی لە تەدریسدا هەیه لە هیچ شتێکی تردا بوونی نییە. زۆرجار وای لێهاتووە مامۆستایانێک کە کەسیان دەستنەکەوتووە بالیفێکیان لەبەرامبەر خۆیان داناوە و بۆیان شەرح کردووە! واتە دەستبەرداری تەدریس نەبوونە، ئەگەر بە نانە ڕەقەش بووبێت فەقێیان ڕاگرتووە و تەدریسیان کردووە، ئەگەرنا دەبێ تەئلیف و تەحقیق بکات بۆئەوەی زانستەکان بچەسپێن لە عەقڵ و مێشكیدا.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
گوتنەوەی زانستەکان (تەدریس)
جاران باو بوو دەیانگوت: "(مەلا بە تەدریسی دەبێتە مەلا.)" بەڕاستی قسەیەکی زۆر بەجێ و واقیعییە، ئەوەی لە تەدریسدا دەستدەکەوت لە هیچ شتێکی تردا دەستناکەوێت، بە تەدریس فێری وردەکاری زانستەکان و مەتن و حاشیە و شەرحەکان دەبی، ناچاردەبی بگەڕێی، بخوێنیەوە، بەدواداچوون بکەی، شوێنە قورس و سەختەکان حەل بکەی، وەڵامی پرسیارەکان بدۆزیەوە، دواتر ئەم زانستە بەهۆی زۆر گوتنەوەی دەبێتە مەلەکە و تێکەڵ بە ڕووح و فیکرت دەبێت، بۆیە ئەو بەرەکەتەی لە تەدریسدا هەیه لە هیچ شتێکی تردا بوونی نییە. زۆرجار وای لێهاتووە مامۆستایانێک کە کەسیان دەستنەکەوتووە بالیفێکیان لەبەرامبەر خۆیان داناوە و بۆیان شەرح کردووە! واتە دەستبەرداری تەدریس نەبوونە، ئەگەر بە نانە ڕەقەش بووبێت فەقێیان ڕاگرتووە و تەدریسیان کردووە، ئەگەرنا دەبێ تەئلیف و تەحقیق بکات بۆئەوەی زانستەکان بچەسپێن لە عەقڵ و مێشكیدا.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
14 Oct, 16:38
داپۆشینی عەیب و عاری مامۆستا!
د.عوسمان هەڵەبجەیی
د.عوسمان هەڵەبجەیی
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
13 Oct, 15:27
کەناڵی م.سامی سورچی، کە وانەکانی جەنابی مامۆستای تێدا بڵاودەکرێتەوە.
https://t.me/wanakanisharhy
https://t.me/wanakanisharhy
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
13 Oct, 09:47
بنەمای یازدەیەم
خۆتەرخانکردن (تەفەڕوغ)
دوای بڕینی هەموو ئاستەکان و گەیشتن بە لوتکە ئەگەر خۆت تەرخان نەکەی و تەفەڕوغ نەکەی بۆ زانست بەدڵنیاییەوە هەوڵدانەکەت بێ ئەنجام کۆتایی دێت، زۆرن ئەوانەی دە بۆ بیست ساڵ خوێندوویانە (چونکە جاران فەقێیەتی زۆرجار تا بیست ساڵی پێ دەچوو)، بەڵام کەمن ئەوانەی تەفەڕوغیان کردووە، بۆیە دەبینی نەبوونە زانا و کەسی شاره‌زا و پێبوو، هەروەها ئێستاش قوتابی دوای بیست ساڵ لە خوێندن و بڕوانامەی بەرز، بەڵام چونکە خۆی تەرخان ناکات و تەفەڕوغ ناکات دەبینی کاریگەری نابێت و نابێتە کەسێکی پسپۆڕ و شارەزا، جوان گوتراوە "(زانست ئەگەر هەموو خۆتی بدەیێی ئینجا ئەو بەشێکت دەداتێ)"، کەواتە ئەگەر فێرخواز بیەوێت ببێتە زانا و پسپۆڕ دەبێ هەموو ژیانی خۆی ببەخشێ بە زانست (جگە لەو كاتانه‌ی سه‌رفی ده‌كات بۆ پێداویستییەکانی ژیان)، ناکرێ بتەوێ گەورەترین بازرگان یان ... بی، لەولاشەوە ببیە گەورەترین زانا. ئەمە بە خەیاڵ دەکرێ، بەڵام لە واقیعدا بوونی نییە، بەڵێ با کار بکات، با وەزیفەی هەبێت، بەڵام دەبێ زۆرترینی کاتەکانی بۆ زانست بێت، ئەو کات کە سەرقاڵی ژیانی زیاتر بۆ دروست بوو دەبێ لە ئیسراحەت و خۆشییەکانی ژیان بگرێتەوە و بیدات بە زانست، دەبێ واز لە زۆر شتی دونیا بهنێنێت، گۆشەگیری و ڕەهبانیەت نا، بەڵام دەبێ خۆشی بگرێتەوە لە زۆر شت، بەتایبەت کە ئێستا سەرقاڵکەرەکان یەکجار زۆرن و مرۆڤ كه‌وتۆته ناو جه‌نجاڵییه‌كی یه‌كجار زۆره‌وه، به‌تایبه‌ت به‌هۆی ته‌كنه‌لۆجیا و زۆری ڕووداوه‌كان و زۆری پێداویستییه‌كانی ژیان.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
خۆتەرخانکردن (تەفەڕوغ)
دوای بڕینی هەموو ئاستەکان و گەیشتن بە لوتکە ئەگەر خۆت تەرخان نەکەی و تەفەڕوغ نەکەی بۆ زانست بەدڵنیاییەوە هەوڵدانەکەت بێ ئەنجام کۆتایی دێت، زۆرن ئەوانەی دە بۆ بیست ساڵ خوێندوویانە (چونکە جاران فەقێیەتی زۆرجار تا بیست ساڵی پێ دەچوو)، بەڵام کەمن ئەوانەی تەفەڕوغیان کردووە، بۆیە دەبینی نەبوونە زانا و کەسی شاره‌زا و پێبوو، هەروەها ئێستاش قوتابی دوای بیست ساڵ لە خوێندن و بڕوانامەی بەرز، بەڵام چونکە خۆی تەرخان ناکات و تەفەڕوغ ناکات دەبینی کاریگەری نابێت و نابێتە کەسێکی پسپۆڕ و شارەزا، جوان گوتراوە "(زانست ئەگەر هەموو خۆتی بدەیێی ئینجا ئەو بەشێکت دەداتێ)"، کەواتە ئەگەر فێرخواز بیەوێت ببێتە زانا و پسپۆڕ دەبێ هەموو ژیانی خۆی ببەخشێ بە زانست (جگە لەو كاتانه‌ی سه‌رفی ده‌كات بۆ پێداویستییەکانی ژیان)، ناکرێ بتەوێ گەورەترین بازرگان یان ... بی، لەولاشەوە ببیە گەورەترین زانا. ئەمە بە خەیاڵ دەکرێ، بەڵام لە واقیعدا بوونی نییە، بەڵێ با کار بکات، با وەزیفەی هەبێت، بەڵام دەبێ زۆرترینی کاتەکانی بۆ زانست بێت، ئەو کات کە سەرقاڵی ژیانی زیاتر بۆ دروست بوو دەبێ لە ئیسراحەت و خۆشییەکانی ژیان بگرێتەوە و بیدات بە زانست، دەبێ واز لە زۆر شتی دونیا بهنێنێت، گۆشەگیری و ڕەهبانیەت نا، بەڵام دەبێ خۆشی بگرێتەوە لە زۆر شت، بەتایبەت کە ئێستا سەرقاڵکەرەکان یەکجار زۆرن و مرۆڤ كه‌وتۆته ناو جه‌نجاڵییه‌كی یه‌كجار زۆره‌وه، به‌تایبه‌ت به‌هۆی ته‌كنه‌لۆجیا و زۆری ڕووداوه‌كان و زۆری پێداویستییه‌كانی ژیان.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
06 Oct, 16:29
بنەمای دەیەم
هەڵبژاردنی مامۆستای شارەزا و دڵسۆز
جاران فەقێ ئێران و ئێڕاقی دەکرد بۆ فەقێیەتی! ئەگەر گوتبایان مامۆستایەک لە سنە هەیە یان لە هەر شارێکی دوور ئامادەبوو بچێتە خزمەتی! یان جاری وا بوو دەیانگوت فڵان مامۆستا و مودەریسە لەو عیلمە یان لەو کتێبە زۆر بەتوانایە، ئەو فەقێیە بە پێیان ڕێی دووری دەگرتەبەر و دەچووە خزمەتی!
مامۆستا لەگەڵ ئەوەی دەبێ بەتوانابێت لە زانستەکان دەبێ دڵسۆزیش بێ بۆ فێرخوازانی، بۆیە تەنها توانا بەس نییە، زۆرجار مامۆستاکە زۆر بەتوانایە، بەڵام لەبەر لایەنی کۆمەڵایەتی و تەعزیە و.... ناپڕژێتە سەر دەرسەکان و تەدریس و پێگەیاندنی فێرخوازەکانی! بۆیە فێرخواز پێویستە مامۆستای بەتوانا و دڵسۆز هەڵبژێرێت، مامۆستاکە لەخۆی دڵسۆزتر بێت بۆی، ئەگەر خۆیشی ساردبۆوە یان تەمبەڵی کرد یان ... مامۆستاکەی نەهێڵێت و ڕاستی بکاتەوە و ئامۆژگاری بکات و پشتیوانی بێت و هانی بدات و....
بنەما گشتییەکان بۆ بەدەستهێنانی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
هەڵبژاردنی مامۆستای شارەزا و دڵسۆز
جاران فەقێ ئێران و ئێڕاقی دەکرد بۆ فەقێیەتی! ئەگەر گوتبایان مامۆستایەک لە سنە هەیە یان لە هەر شارێکی دوور ئامادەبوو بچێتە خزمەتی! یان جاری وا بوو دەیانگوت فڵان مامۆستا و مودەریسە لەو عیلمە یان لەو کتێبە زۆر بەتوانایە، ئەو فەقێیە بە پێیان ڕێی دووری دەگرتەبەر و دەچووە خزمەتی!
مامۆستا لەگەڵ ئەوەی دەبێ بەتوانابێت لە زانستەکان دەبێ دڵسۆزیش بێ بۆ فێرخوازانی، بۆیە تەنها توانا بەس نییە، زۆرجار مامۆستاکە زۆر بەتوانایە، بەڵام لەبەر لایەنی کۆمەڵایەتی و تەعزیە و.... ناپڕژێتە سەر دەرسەکان و تەدریس و پێگەیاندنی فێرخوازەکانی! بۆیە فێرخواز پێویستە مامۆستای بەتوانا و دڵسۆز هەڵبژێرێت، مامۆستاکە لەخۆی دڵسۆزتر بێت بۆی، ئەگەر خۆیشی ساردبۆوە یان تەمبەڵی کرد یان ... مامۆستاکەی نەهێڵێت و ڕاستی بکاتەوە و ئامۆژگاری بکات و پشتیوانی بێت و هانی بدات و....
بنەما گشتییەکان بۆ بەدەستهێنانی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
05 Oct, 17:39
فەقێیەتیم لە جیهاد پێ گەورەترە !
زانای خواناس م.عەلی خەتێ خوا بیپارێزێت.
زانای خواناس م.عەلی خەتێ خوا بیپارێزێت.
ڕێکخراوی حوجرە ـ بۆ تواناسازی ئایینی
03 Oct, 16:39
بنەمای نۆیەم
تیشكخستنەسەر فێربوون نەك تەواوكردنی كتێب و مەنهەجەكان
زۆرێك لە فێرخوازان هێشتا دەستیان بە كتێبەكە نەكردووە دەپرسن: "مامۆستا كەی تەواوی دەكەین؟ چەندی پێدەچێت؟"
فێربوون گرنگە نەك تەواوكردنی مەنهەج و كتێبەكان، زۆرن ئەوانەی كتێب و مەنهەجەكانیان خوێندووە و تەواوكردووە و ئیجازه‌شیان وه‌رگرتووه، بەڵام كەمن ئەوانەی باش لێیان تێگەیشتوون و پێگەیشتوون. ئەوەی دەربارەی كتێب خوێندنەوە وتراوە: "(لەجیاتی ئەوەی سێ چوار كتێبان بخوێنیەوە سێ چوار جار كتێبێك بخوێنەوە)" ئەوە بۆ خوێندنی كتێبەكانیش ڕاستە، لەجیاتی ئەوەی لە یەك زانستدا دە كتێبان بخوێنی، كتێبێك یان چەند دانەیەك بەباشی بخوێنە. چونكە سروشت و تەبیعەتی ئەو زانستانە بەجۆرێكە هەر ئەوەندەی كە ئەساسیەتەكان و بنەماكانیت وەرگرت، ئیدی تەواو، خۆت دەتوانی بچیە قوڵاییەكەوە، بەڵام ئەگەر بنەڕەتەكانی وەرنەگری بەدڵنیاییەوە هەرچەندە كتێبان زۆر بخوێنی كاریگەری نابێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
تیشكخستنەسەر فێربوون نەك تەواوكردنی كتێب و مەنهەجەكان
زۆرێك لە فێرخوازان هێشتا دەستیان بە كتێبەكە نەكردووە دەپرسن: "مامۆستا كەی تەواوی دەكەین؟ چەندی پێدەچێت؟"
فێربوون گرنگە نەك تەواوكردنی مەنهەج و كتێبەكان، زۆرن ئەوانەی كتێب و مەنهەجەكانیان خوێندووە و تەواوكردووە و ئیجازه‌شیان وه‌رگرتووه، بەڵام كەمن ئەوانەی باش لێیان تێگەیشتوون و پێگەیشتوون. ئەوەی دەربارەی كتێب خوێندنەوە وتراوە: "(لەجیاتی ئەوەی سێ چوار كتێبان بخوێنیەوە سێ چوار جار كتێبێك بخوێنەوە)" ئەوە بۆ خوێندنی كتێبەكانیش ڕاستە، لەجیاتی ئەوەی لە یەك زانستدا دە كتێبان بخوێنی، كتێبێك یان چەند دانەیەك بەباشی بخوێنە. چونكە سروشت و تەبیعەتی ئەو زانستانە بەجۆرێكە هەر ئەوەندەی كە ئەساسیەتەكان و بنەماكانیت وەرگرت، ئیدی تەواو، خۆت دەتوانی بچیە قوڵاییەكەوە، بەڵام ئەگەر بنەڕەتەكانی وەرنەگری بەدڵنیاییەوە هەرچەندە كتێبان زۆر بخوێنی كاریگەری نابێت.
بنەما گشتییەکان بۆ فێربوونی زانستە شەرعییەکان
م.صلاح الدین أحمد
1,649
subscribers
222
photos
118
videos
