هاروت و ماروت

«یَلدا» از ریشۀ «ی‌ل‌د» واژه‌ای سریانی به معنی «میلاد» و به طور خاص «میلاد مسیح» است.

ریشۀ «ی‌ل‌د» در عبری و سریانی، معادل ریشۀ «ول‌د» در عربی است.




منبع
J. Payne Smith, A Compendious Syriac Dictionary, p 192

@Harut_Marut

در دورانی که معبد اورشلیم هنوز برپا بود، کاهنان از نسل هارون باید طی مراسم قربانی، قربانی‌کنندگان را دعای خیر می‌کردند. این دعا که متن آن در تورات آمده، «برکت کاهنان» نام دارد. با تخریب معبد و برافتادن رسم قربانی، علمای یهودی نماز را جایگزین قربانی کردند (کتاب مقدس به نماز دستور نمی‌دهد) و برخی آیین‌های قربانی را در مراسم نماز گنجاندند. از جمله اوقات نماز، شستن دست و پا پیش از نماز، و برکت کاهنان. به هنگام نماز کسانی که از نسل هارون باشند، پارچه‌ای بر سر می‌اندازند تا دیده نشوند و انگشتان خود را به صورت 🖖🏻 می‌گیرند. سپس برکت‌های سه‌گانه را می‌خوانند: «یهوه روی خود را بر تو تابان سازد و تو را فیض عنایت فرماید.» باور این است نور روی خدا از پنجره‌ای که انگشتان کاهن می‌سازند بر مردم می‌تابد.

@Harut_Marut

برکت کاهنان (اعداد ۶: ۲۴-۲۶)، از کتیبه‌ای به زبان عبری و به خط سامری.

روش نوشته شدن کتیبه قابل توجه است: تنها حرف اول و دوم کلمات آیه نوشته شده. کتیبه‌نگار شاید به سبب کمبود جا ناچار آیه را با حروف اختصاری نوشته است.

@Harut_Marut

قانون جهان چنین است که هر اندازه کسی بر مرده‌ای سوگوار باشد، تا پایان سال سوگ او تسلّی می‌یابد. اما سوگ برای زنده‌ای که گمشده باشد هرگز تسلّی نمی‌یابد. چون سالی گذشت و یعقوب دید سوگ او تسلّی نمی‌یابد، دریافت که یوسف زنده است.




Legends of the Jews
Louis Ginzberg

@Harut_Marut

اگر می‌خواهی از بدخواهانت انتقام بگیری، خوب زندگی کن و نیکویی کن. همین بزرگترین انتقام است. چرا که چون دشمنانت زندگی خوب تو را ببینند و نام نیک تو را بشنوند پریشان‌خاطر خواهند شد. اما اگر دست به خشونت زدی، بدخواهانت بر رسوایی و بدنامی تو شادمان خواهند شد و به حقیقت ایشان هستند که از تو انتقام گرفته‌اند.






قیصور شولحان عاروخ، ۳۰: ۸

@Harut_Marut

#ریشه‌شناسی
ابلیس

در عهد عتیق لفظ عبری «ساطان» به معنی «متهم‌کننده» نام فرشته‌ایست که در بارگاه الهی علیه انسان‌ها اقامۀ دعوا می‌کند، نیکوکاریشان را زیر سؤال می‌برد و گناهانشان را به خدا گزارش می‌کند. منشأ واژۀ «شیطان» از همینجاست.

در ترجمهٔ یونانی عهد عتیق «ساطان» به «Diabolos» ترجمه شد که در یونانی معنی «متهم‌کننده» دارد و معادل دقیق «ساطان» است.

در عهد جدید دیگر مفهوم شیطان، به معنی موجود بدخواهی که دشمن خداست، شکل گرفته است و عهد جدید لفظ «Diabolos» را برای نامیدن شیطان به کار می‌برد.

حال، «Diabolos» از طریق زبان سریانی به عربی رسید و به «ابلیس» قرآن تبدیل شد. از سوی دیگر همین کلمه از طریق زبان لاتین به انگلیسی رسید و به «Devil» تبدیل شد.

بدین ترتیب «ابلیس» عربی و «Devil» انگلیسی منشأ مشترکی دارند.



نگاه کنید:
واژه‌های دخیل در قرآن مجید
آرتور جفری

@Harut_Marut

منسی بسیار خون بی‌گناه ریخت و سرتاسر اورشلیم را غرق خون ساخت. (۲ پادشاهان ۲۱: ۱۶)

علمای بابل می‌گویند که منسی تنها یک تن را کشت. اما چگونه خون یک تن می‌تواند سرتاسر اورشلیم را غرق سازد؟ ربّا پسر بارحنا گفت: این نشان می‌دهد که ارزش جان یک بی‌گناه، برابر با تمام جهانیان است. (تلمود بابلی، سنهدرین: ۱۰۳ب؛ تلمود اورشلیمی، سنهدرین ۱۰: ۲)





@Harut_Marut

این دوره برای زنان و دختران افغان مقیم ایران و افغانستان رایگان است. لطفاً اگر چنین کسانی می‌شناسید، به اطلاعشان برسانید.

🖍 نطقیات برگزار می‌کند:

📣 سومین دورهٔ آشنایی با یهودیت

👤 آموزگار: استاد فؤاد دانش‌پژوه ( دانش‌آموختهٔ ادیان - پژوهشگر ادیان )

🗓 یکشنبه‌ها از ساعت ۲۰ تا ۲۱ ( دوازده جلسه )

👈 برای آشنایی با استاد دانش‌پژوه به صفحه ایشان در ایکس ( توییتر ) مراجعه کنید:

🐣 ایکس ( توییتر ): فؤاد

🟢 معرفی دوره:

در این دوره، به بررسی تاریخ یهودیت خواهیم پرداخت و ریشه‌های آن را از روایات کتاب مقدس تا عصر جدید جستجو می کنیم. طی این دوره وقایع و جنبش‌های کلیدی که هویت و آیین یهودی را در طول اعصار شکل داده‌اند، با هم مرور خواهیم کرد.

ما همچنین به تاریخ نگارش و تدوین کتاب مقدس خواهیم پرداخت و در مورد تفاسیر مختلفی که در طول قرن‌ها نوشته شده‌اند، به ویژه تلمود، متن محوری یهودیت خاخامی، بحث خواهیم کرد.

علاوه بر این، ما به قبالا، سنت عرفانی یهود خواهیم پرداخت و ریشه‌های این جنبش را پیگیری خواهیم کرد.

📘 منابع دوره: در طول این دوره، ما از منابع و دیدگاه‌های مختلف بهره خواهیم برد تا درک عمیق‌تری از فرهنگ، باورها و آیین‌های یهودی به دست آوریم. از جمله منابع ما در این مسیر عبارت‌اند از:

- «یهودیت، بررسی تاریخی» اثر ایزیدور اپستاین

- «آیین‌ها و باورهای یهودی» اثر الن آنترمن

- «باستان‌شناسی کتاب مقدس» اثر اسرائیل فینکلشتاین

- کتاب «Who Wrote the Bible» اثر ریچارد فریدمن

- «سیری در تلمود» اثر آدین اشتاین سالتز

- «گرایش‌ها و مکاتب اصلی عرفان یهود» اثر گرشوم شولم

#دوره‌های_آموزشی_نطقیات

📞 برای ثبت‌نام و مشاوره در خصوص دوره لطفا با آیدی زیر تماس بگیرید:

t.me/nutqiyyat_admin

♦️♦️♦️

🔮 t.me/nutqiyyat

🔮 instagram.com/nutqiyyat

🔮 https://youtube.com/@nutqiyyat

پادشاهی به دانيال نبی گفت: «دوست دارم فرزندى همانند تو داشته باشم.»
دانیال از او پرسيد: «من در دلِ تو چه جايگاهى دارم؟»
گفت: «برترين و والاترين جايگاه.»
دانيال گفت: «پس آن گاه كه آميزش می‌کنی، با تمام انديشۀ خويش به من فکر کن.»
پادشاه چنین كرد و صاحب فرزندى شد كه شبیه به دانيال بود.






بحارالانوار، ۶۰: ۳۶۶

پژوهشگاه قرآن و حدیث

@Harut_Marut

دو تصویر از یهوه، خدای کتاب مقدس:

تصویر اول، کوزۀ شکسته‌ای کشف‌شده در صحرای سینا. بر روی کوزه یک مرد تاج‌دار در کنار یک زن نقاشی شده و بالایش نوشته شده «یهوۀ سامره و اَشِرای او.»
اَشِرا نام همسر اِل خدای خدایان کنعانی بود که در دوران‌های بعد همسر یهوه شد. تا زمان یوشیا، یکی از آخرین پادشاهان خاندان داود، تندیسی از اَشِرا در درون معبد اورشلیم جای داشت. یوشیا بود که این تندیس را بیرون آورد و سوزاند (۲ پادشاهان ۲۳: ۶).

تصویر دوم، سکه‌ای مربوط به دوران هخامنشی، کشف‌شده در سامره.
بر روی سکه سر خواجه باگواس، یکی از فرماندهان اردشیر سوم نقش شده.
بر پشت سکه شخصی نشسته بر ارابه‌ای بال‌دار نقش شده. در دو سوی شخص نشسته حروف «ی‌ه‍‌و» نوشته شده است.


موزۀ بریتانیا

@Harut_Marut

بنا به قَبّالا، عرفان یهودی، انسان روحی الهی دارد اما در جهان مادّی اسیر شده است. با مرگ انسان روحش به مبدأ الهی‌اش باز نمی‌گردد، بلکه دوباره تناسخ می‌کند و در کالبد مادّی دیگری متجسد می‌شود.

روح کسانی که بسیار بدکار باشند، جدا از بدن در اطراف و اکناف جهان سرگردان می‌شوند و در جسم انسان‌های دیگر حلول کرده، ایشان را تسخیر می‌کنند تا به بدکاری خود ادامه دهند. این نوع تسخیر را «دیبّوق» یا چسبیدن می‌خوانند.

روح کسانی که بسیار نیکوکار باشند، بر فراز مقبره‌شان اقامت می‌کند. هر کس به زیارت مقبرۀ ایشان برود و خود را بر قبر بیندازد، روح در او حلول کرده، به او یاری می‌کند تا در راه خیر قدم بردارد. این چنین حلولی را «عیبّور» یا باردار کردن می‌خوانند.




@Harut_Marut

بنا به کتاب مقدس کسی که به جذام، پیسی یا دیگر بیماری‌های پوستی مبتلا می‌شد، دو پرنده را می‌گرفت، یکی را قربانی می‌کرد و خونش را بر دم و بال پرندۀ دیگر می‌پاشید و پرندۀ دوم را در صحرا رها می‌کرد تا بیماری را با خود ببرد.






#صد_و_یک_راه_برای_رهایی_از_رنج

Judaica, v 16, p 747

@Harut_Marut

لوح گلی آشوری، کشف شده در تپۀ کویوجنیک، استان نینوای عراق.

نویسندۀ این لوح «اَبی‌رام» نام دارد، یعنی «پدرم والامقام است». در کتاب مقدس، نام ابراهیم در ابتدا «اَب‌رام» بود و سپس خدا آن را به ابراهیم تغییر داد. به نظر می‌رسد این اسمی رایج میان مردم منطقه در دوران باستان بوده است.


موزۀ بریتانیا

@Harut_Marut

چرا داود هنگام نوحه‌سرایی بر مرگ فرزندش ابشالوم، هفت بار صدا زد «پسرم»؟ برای آن که او را از هفت طبقه‌ی جهنم بالا بیاورد.






تلمود
سوطا ۱۰ ب

@Harut_Marut

ربّی یوحنان گفت: حرام است که آدمی در شب به دیگری سلام کند، مبادا [کسی که در تاریکی به او سلام کرده] دیو باشد.

تلمود
سنهدرین: ۴۴ الف



پيامبر گفت: هرگاه کسی از شما وارد خانۀ خود شد، سلام کند تا فرشتگان با او انس گیرند.

بحارالانوار ۲۵: ۷







@Harut_Marut

رسم خواجه کردن میان کاهنان ایزدبانو کوبله در آسیای صغیر رایج بود. رومیان با نفرت از این رسم یاد می‌کردند و نزد یهودیان نیز خواجگان جایگاهی پست داشتند. به سبب همین جایگاه پست است که اشیعا ۵۶: ۵ می‌گوید در آخرالزمان خواجگانی که احکام خداوند را نگاه دارند، «نامی بهتر از پسران و دختران بدیشان خواهم بخشید، نامی جاودان.» این مضمونی رایج در کتاب مقدس است که فرودستان در آخرالزمان جایگاه بلندی خواهند یافت.

بر همین اساس، انجیل متی به نقل از عیسی که باور داشت در آستانۀ آخرالزمان زندگی می‌کند، می‌گوید:

عیسی گفت: «بعضی از شکم مادر خواجه متولد شده‌اند؛ بعضی به دست مردم خواجه گشته‌اند؛ و برخی نیز به‌خاطر ملکوت آسمان خود را خواجه می‌کنند. هر که می‌تواند این را بپذیرد، بگذار چنین کند.» (متّی ۱۹: ۱۲)

بعضی محققان بر اساس این آیه از انجیل احتمال داده‌اند که عیسی به واقع خود را خواجه کرده بود یا دست‌کم در زمان نگارش انجیل متّی شایعه بوده که این کار را کرده است و این آیه، منعکس‌کنندۀ این باور قدیمی است.

بر همین اساس بعضی مسیحیان در طول تاریخ دست به خواجه کردن خود می‌زدند. یوسیبیوس، مورخ مسیحی، نقل می‌کند که اوریگن یکی از بزرگترین مفسران و الهیدانان قرن سوم میلادی، در جوانی با خواندن سخن عیسی، خود را خواجه کرده است. این عمل تا آغاز قرن بیستم همچنان میان بعضی از راهبان روس صورت می‌گرفت. اینان به پیروی از سخن عیسی باور داشتند همان گونه که ختنه نشان عهد قدیم خداوند بود، خواجگی نشانۀ عهد جدید خداوند است.

خواجه کردن خود، آن اندازه میان مسیحیان نخستین رایج بود که شورای نیقیه در قرن چهارم میلادی کشیش شدن کسانی که خود را خواجه کرده‌اند، ممنوع کرد تا بدین ترتیب مسیحیان را از این عمل باز دارد.

در مقابل، قدیس آگوستین و اکثر مسیحیان در قرون وسطی، سخن مسیح را به معنی «تجرّد» می‌گرفتند: خواجه گشتن برای ملکوت آسمان نه با مثله کردن جسمانی، بلکه با ارادۀ روحانی صورت می‌گیرد. از همین جا تجرّد کشیشان و راهبان باب شد. کشیشان و راهبان به هنگام درآمدن به کسوت کشیشی یا رهبانیت، باید سوگند تجرّد می‌خوردند.

در دوران نهضت اصلاح دینی، مارتین لوتر با تجرّد اجباری کشیشان مخالفت کرد. لوتر گفت مسیح هیچ گاه نگفت که خواجگی برای ملکوت آسمان امری اجباری برای تمام کشیشان است، بلکه این موهبتی مختص به بعضی اشخاص نادر است. همان طور که عیسی تأکید می‌کند «هر که می‌تواند این را بپذیرد، بگذار چنین کند». در نتیجه مارتین لوتر خود سوگند تجرّدش را شکست و با راهبه‌ای که او نیز سوگند تجرّدش را شکسته بود ازدواج کرد و کشیشان پروتستان از آن پس، تجرّد را کنار گذاشتند.





منبع:
Matthew Through The Centuries
Ian Boxall

@Harut_Marut

از حسن بن علی پرسیدند: عقل چیست؟
گفت: جام اندوه را جرعه جرعه فرو دادن.




اَمالی صدوق
حدیث ۱۰۴۲

@Harut_Marut

آدم و حوا از چه درختی خوردند؟

ربّی مئیر گفت: گندم. چون مردی سفیه باشد، مردم می‌گویند: «نان گندم نخورده.» پس درخت دانش که آدم و حوا از آن خوردند نیز گندم بوده است. ربّی شموئل پسر ربّی ییصحاق به ربّی زِرا گفت: «چگونه گندم می‌تواند درخت باشد؟» ربّی زِرا گفت: «در باغ عدن ساقه‌های گندم مانند درخت بودند و به بلندی سروهای لبنان می‌روییدند.»

ربّی یهودا بَر ایلای گفت: انگور. زیرا مکتوب است: «انگورهایشان زهرآگین است و خوشه‌هایشان تلخ.» (تثنیه ۳۲: ۳۲) آن خوشه‌های انگور تلخی را به جهان وارد کردند.

ربّی اَبّا گفت: بالنگ. زیرا مکتوب است: «زن دید که آن درخت خوش خوراک است.» (پیدایش ۳: ۶) برو و بنگر کدام درخت در جهان است که چوب خوراکی داشته باشد؟ تنها بالنگ چنین است.

ربّی یوسه گفت: انجیر. با حکایتی تمثیلی توضیح خواهم داد: پسر پادشاهی با کنیز پادشاه آمیخت. چون پادشاه شنید، پسرش را از جایگاه والایش محروم کرد و از قصر بیرون انداخت. پسر به کنیزان پناه برد اما هیچ یک او را پناه ندادند. اما آن زن که با او آمیخته بود، در به رویش گشود و او را پناه داد. همین طور چون آدم از درخت خورد، خدا او را از جایگاه والایش محروم کرد و از باغ عدن بیرون انداخت. آدم به درختان پناه برد، اما هیچ یک او را پناه ندادند. اما درخت انجیر در به رویش گشود و او را پناه داد، چنان که مکتوب است: «پس برگ‌های انجیر به هم دوخته، پوششی برای خود ساختند.» (پیدایش ۳: ۷)






میدراش ربّا
پیدایش ربّا ۱۵: ۷

@Harut_Marut

#ریشه‌شناسی
جلجتا

ریشۀ «گلگل» در عبری یعنی چرخیدن، از همین رو تناسخ در عبری «گیلگول» خوانده می‌شود و افلاک «گَلگَل».
از این جا به هر چیز گِرد ریشۀ «گلگل» اطلاق شد، از جمله چرخ، تپه و جمجمه. ریشۀ جمجمۀ عربی از همین جاست و تنها حرف «ل» در عربی به «م» تبدیل شده است.

اناجیل می‌گویند نام تپه‌ای که مسیح بر آن تصلیب شد «جُلجُتا» بود و اناجیل این کلمه را جمجمه ترجمه می‌کنند. بعدها مفسران مسیحی بحث کردند که وجه تسمیۀ تپه به جمجمه چه بوده است؟ برخی گفتند جمجمۀ آدم در زیر آن تپه دفن شده بود، از این رو به آن تپه جمجمه می‌گفتند. چون مسیح مصلوب شد خونش بر جمجمۀ آدم ریخت و گناه آدم با خون مسیح پاک شد.

اما گفتیم که در زبان عبری ریشۀ «گلگل» به هر چیز گِرد اطلاق شده، از جمله تپه. ممکن است جلجتا نیز در اصل تنها به معنی تپه بوده باشد، اما در طول زمان به اشتباه تصور شده که معنی آن جمجمه است.








منبع:
A comprehensive etymological dictionary of the Hebrew language
Ernest Klein

@Harut_Marut

#آموزش_جادوگری

اَمیمار گفت: «ساحرۀ اعظم به من آموخت: هر کس با ساحره‌ای مواجه شد، بگوید: گیست بریزد، نانت بسوزد.»




تلمود
پِساحیم: ۱۱۰ الف

@Harut_Marut

بنا به کتاب مقدس، «خدا انسان را به صورت خود آفرید.» (پیدایش ۱: ۲۷) از آن جا که ما صورت خدا هستیم، می‌توانیم خدا را با نگاه به درونمان بیابیم. عیسی گفت: «ملکوت خدا در درون شماست.» (انجیل لوقا ۱۷: ۲۱)

از آن جا که انسان، خواه زن و خواه مرد، خواه گناهکار و خواه بی گناه، به صورت خداست، کلمنت اسکندرانی می‌گوید: «هر گاه برادر یا خواهرتان را می‌بینید، خدا را دیده‌اید»، و ایواگریوس اهل پونتوس تعلیم می‌داد: «ما باید هر کس را به منزلۀ خود خدا به شمار آوریم.»

از همین روست که کشیش در کلیسا، نه تنها به شمایل عیسی بخور تقدیم می‌کند، بلکه بخور را در بین حاضران می‌گرداند و صورت خدا را در هر شخص تقدیس می‌کند.








کلیسای ارتدوکس
تیموتی وئر

@Harut_Marut