Inekas | انعکاس

‌
💎 انتشار کتاب جدید خوان کول: «بازاندیشی قرآن در باستان متأخر»

🔵اطلاعات کتاب‌شناختی

Juan Cole, (2025), Rethinking the Qur’ān in Late Antiquity, De Gruyter


⬇️ دریافت ۴۵ صفحهٔ نخست کتاب (شامل فهرست و درآمد)


✍️ معرفی کتاب

کتاب بالا یکی از تازه‌های نشر در حوزه مطالعات تاریخی قرآن است که به عنوان پنجمین جلد از «سری مطالعات قرآن (IQSA)» منتشر شده است. نویسندهٔ کتاب می‌کوشد تا با نگاهی عمیق در بافتار تاریخی و فرهنگی باستان متأخر نگاهی نو به قرآن داشته باشد. او با تمرکز بر محیط تاریخی و فرهنگی خاورمیانه در قرن‌های ششم و هفتم میلادی، به تحلیل تأثیرات متقابل قرآن و دیگر ادیان و جریانهای فکری آن زمان می‌پردازد.

خوان کول در این کتاب تلاش کرده است تا با نگاهی نو، ارتباط قرآن را با تحولات فکری، مذهبی و فرهنگی دوران باستان متاخر بررسی کند. او به این سوال پاسخ می‌دهد که چگونه قرآن بازتاب‌دهنده و پاسخ‌گوی جریان‌های فرهنگی، دینی، سیاسی و منطقه‌ای در عربستان غربی و نواحی همجوار آن در دوران جنگ بزرگ (۶۳۰-۶۰۳ میلادی) بین امپراتوری‌های روم و ساسانی است.

کتاب حاضر ساختار متن قرآن را از منظر بلاغی، مورد توجه قرار داده و کاربرد تکنیک «خطاب روایی» در قرآن را تحلیل کرده است. نویسنده از طریق شش مطالعه موردی به قرآن می‌پردازد. دو مورد نخست به دوران ۲۰۰-۸۰۰ میلادی اختصاص دارد، دوره‌ای که تاریخ‌پژوه پیتر براون آن را «باستان متأخر» نامیده است. دو مطالعه بعدی داستان‌ها و مضامین قرآنی را در بستر عصر هراکلیوس و خسرو دوم بررسی می‌کند. دو مورد پایانی به چگونگی شکل‌گیری قرآن از لحاظ سبک‌شناختی، پرداخته و این فرایندها را در چارچوب دوره باستان متأخر قرار می‌دهد.

🗺 تمامی مباحث کتاب با دغدغه‌ای مشترک پیوند خورده‌اند: درک بهتر از اینکه چرا قرآن انتخاب‌های روایی خاصی انجام می‌دهد، چگونه روایت‌های آن در طول زمان تغییر می‌کنند، و این روایت‌ها چه نسبتی با سایر متون و دیدگاه‌ها دارند.
کتاب به خوانندگان کمک می‌کند تا قرآن را نه تنها به عنوان یک متن مقدس، بلکه به عنوان بخشی از تحولات فکری و مذهبی دوران متأخر باستان درک کنند.

⭐️ علاوه بر محتوای خود کتاب، درآمد آن نیز بسیار خواندنی است و می‌تواند به تنهایی همچون مقالۀ مروری مستقلی خوانده شود. خوان کول در این درآمد، تصویری دقیق از وضعیت کنونی مطالعات قرآنی و چالش‌های پیش روی آن ترسیم می‌کند و رویکرد نوین خود را در بررسی تاریخی قرآن تبیین می‌کند. به دلیل اهمیت این درآمد، آن را جداگانه ترجمه کرده‌ایم:

🔵 مطالعۀ نسخۀ پیش‌نویس ترجمۀ درآمد به زبان فارسی [با کمک هوش مصنوعی]
(با گذاشتن نظراتتان زیر قسمت‌های گنگ و نامفهوم، یک دستی به سر و روی این ترجمه بکشید! 😊)

⬇️متن کامل درآمد کتاب (به زبان انگلیسی) به همراه خلاصۀ فارسی


🗂 فهرست کتاب
درآمد
فصل اول: بت‌پرستی و یکتاپرستی غیریهودی در حجاز پیش از اسلام
فصل دوم: کوثر و میراث دینی خاور نزدیک
فصل سوم: "خفتگان مسیحی" به عنوان تمثیلی از فتح ساسانیان
فصل چهارم: صلح و آشتی: صلح و اصلح
فصل پنجم: شیوه‌های سوادآموزی و جمع‌آوری قرآن
فصل ششم: زندگی‌نامه پیامبر به روایت خداوند: خطاب روایی در شکل‌گیری خود


👤 معرفی نویسنده
خوان کول (Juan Cole)، استاد تاریخ دانشگاه میشیگان و نویسنده کتاب "محمّد: پیامبر صلح در گرماگرم ستیز امپراتوری‌ها" است. او از چهره‌های سرشناس در حوزه مطالعات خاورمیانه و اسلام و از سخنرانان دومین و سومین مدرسه تابستانی انعکاس است. علاوه بر این، او در نشست‌های پیشین انجمن مطالعات قرآن (IQSA) نیز ارائه داشته است.

🔴 پیش از این، دو فرسته درباره خوان کول در کانال انعکاس منتشر شده است. رک: ویدئوی ارائه خوان کول در سمینار «رحمة للعالمین» و معرفی مجموعه مقالات «جنبش‌های صلح در اسلام: تاریخ، دین و سیاست» می‌توانید از طریق این لینک به وبلاگ شخصی او سر بزنید.


#انعکاس_کتاب
🔴@inekas

‌
🔵 برنامۀ ارائه‌های مدرسه مدار۳

🔵جعبه‌ابزار برخط پژوهش در بافتار و متن و بینامتن قرآن

(اگر عنوان برایتان مبهم است، اینجا را ببینید.)

⏲ مهلت ثبت‌نام: تا پایان شنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۳

🎓 ۲۴ ساعت ارائهٔ کارگاهی در ۴ روز (به صورت حضوری)

☑️ ۲۵ و ۲۶ بهمن و ۲ و ۳ اسفند ۱۴۰۳ | پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها از ساعت ۸:۰۰ تا ۱۷:۰۰ (به وقت تهران)

⭐️ فهرست ارائه‌ها

🔵روز ۱: مقدمات و ابزارهای زبان‌های سامی

🟢 درآمدی بر مدرسه
🟢 مقدمه‌ای بر زبان‌های سامی و ابزارهای آن
🟢 پروژه‌های عملی زبان‌های سامی


🔵روز ۲: ابزارهای مطالعات قرآنی

🟢مقدمه‌ای بر نسخ خطی، رسم و قرائات قرآن
🟢آشنایی با ابزارهای قرائات و نسخ خطی قرآن
🟢پروژه‌های عملی ابزارهای قرائات و نسخ خطی قرآن


🔵روز ۳: ابزارهای مطالعات عهدینی

🟢آشنایی با عهدین و ابزارهای مقدماتی
🟢مطالعه تطبیقی قرآن و عهدین و ابزارهای جستجوی موضوعی


🔵روز ۴: ابزارهای عهدین و بینامتنیت

🟢 مروری بر بنامتنیت قرآن و عهدین
🟢پروژه‌های عملی بینامتنیت قرآن و عهدین


⏲ مهلت ثبت‌نام: تا پایان شنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۳

🌐 ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر:
🔵 https://inekas.org/madar2025

#رویداد_انعکاس
@inekas

🖥 ویدئوی «معرفی منابع (مکتوب و دیجیتال) ریشه‌شناسی در زبان‌های سامی»

ویدئوی بالا برشی از تدریس وحید صفا در دوره‌های زبان‌شناسی و زبان‌های سامی در انعکاس است. او در این ویدئو فهرستی از منابع مکتوب و دیجیتال را معرفی می‌کند که برای پژوهش در ریشه‌شناسی زبان‌های سامی و مطالعه کتیبه‌های عربی حائز اهمیت‌اند.
این منابع برای بررسی ریشه‌شناسی واژگان، تطبیق زبان‌ها و تحلیل تغییرات زبانی در گذر زمان کاربرد دارند.

🔎بخش‌های ویدئو

00:05 مقدمه
01:35 معرفی منابع مکتوب درباره زبان‌شناسی سامی
23:50 معرفی پایگاه‌های داده و ابزارهای برخط برای مطالعه تطبیقی زبان‌ها و کتیبه‌ها


👤 وحید صفا دانش آموخته حوزه علمیه و دانشگاه تهران در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی، دبیر علمی مدار ۳ «جعبه ابزار برخط پژوهش در بافتار، متن و بینامتن قرآن» است که از تاریخ ۲۵بهمن ماه به صورت حضوری برگزار خواهد شد.
او تاکنون علاوه بر سخنرانی در پیش‌نشست سومین مدرسه انعکاس با عنوان «کاربست شواهد مادی در بازسازی بافتار تاریخی عصر نبوی»، در حلقه مطالعاتی انعکاس نیز چندین ارائه از جمله درباره دین و آیین‌های عربستان پیشااسلامی داشته است.

🟣برای اطلاع بیشتر به فراخوان مدرسه و برای ثبت‌نام به اینجا مراجعه کنید.

#انعکاس_ابزار
#گفتار_انعکاس
#رویداد_انعکاس

🔵 @inekas

‌
🟥 انتشار کتاب «در کشاکش شورشیان و حاکمان در جهان اسلامی‌مآب نخستین: قدرت، ستیز و هویت»

🔵اطلاعات کتاب‌شناختی:

Hannah-Lena Hagemann, Alasdair C. Grant (Eds), Between Rebels and Rulers in the Early Islamicate World: Power, Contention and Identity, (2024), Edinburgh University Press.

⬇️دریافت فایل PDF تمام متن کتاب با دسترسی آزاد


✍️ معرفی کتاب
(به کوشش فاطمه بختیاری)

کتاب حاضر مجموعه مقالاتی در هفت بخش است که شورش را به عنوان یک پدیده تاریخی مورد توجه قرار داده و ارتباط میان شورشیان و حاکمان را از سه منظر بررسی می‌کند. ابتدا چگونگی شکل‌گیری شورش‌ها در برابر قدرت حاکمان و سپس تأثیری که این شورش‌ها در شکل‌گیری هویت جمعی داشته‌اند، مورد اشاره قرار گرفته است. در قدم بعدی تعامل بین شورشیان و حاکمان که الزاما نه همیشه به شکل تقابل بل گاهی در قالب مذاکره و یا مصالحه بود مورد توجه‌ است. در این میان به تحولات سیاسی و اجتماعی پرداخته شده تا چگونگی تأثیر این تحولات بر ساختارهای قدرت و هویت‌های جمعی نشان داده شود.

مجموعۀ حاضر با در برداشتن ۱۴ مقاله از حیث زمانی و مکانی حوزه گسترده‌ای را پوشش می‌دهد و مفهوم شورش را از قرن ۶ تا ۱۰ میلادی، از آفریقا تا آسیای مرکزی مورد توجه قرار داده است. دامنۀ این مجموعه به عمد گسترده در نظر گرفته شده تا علاوه بر منعکس کردن پیچیدگی و تنوع جوامع اسلام متقدم، بتواند به واسطه شناسایی ویژگی‌های مشترک در انواع شورش‌های متقدم، الگوی آن‌ها به تصویر بکشد. در نهایت، مداخلهٔ فزاینده قدرت مرکزی در امور محلی و محدود کردن اختیارات رعایا که آن را می‌توان «شورش ذی‌نفعان» نامید، به عنوان الگویی ظاهر می‌شود که در عراق، ارمنستان، افریقیه و دیگر سرزمین‌های اسلامی قابل تعمیم بوده و شکل غالب اعتراض در جهان اسلامی را می‌ساخته است؛ هرچند مورخان تاکنون بیشتر بر نقش نخبگان در شورش‌ها متمرکز بوده و آن را پررنگ جلوه می‌دادند. علاوه بر این، مقالات این مجموعه نشان می‌دهند که تاکید بر دوگانهٔ نیروی داخلی و خارجی در شورش‌های جامعه اسلامی نخستین معنایی نداشته است.

نکتهٔ مهم اثر حاضر توجه به میدان‌های مختلف معنایی مفهوم شورش در زبان عربی است. ارتباط معنایی این مفهوم با «حرکت فیزیکی خشونت‌آمیز» و همچنین با «وفاداری و اطاعت» باعث شده است شورش نه فقط به معنای قیام مسلحانه و فیزیکی بل هر نوع کناره‌گیری و سرپیچی از دستور مقامات بدون اعمال خشونت‌آمیز نیز معنی دهد؛ امری که منجر می‌شود اعضای گروه‌های مسلط اجتماعی و نخبگان مذهبی، سیاسی، نظامی و اقتصادی، چه مسلمان و چه غیر مسلمان جزئی از شورشیان به شمار آیند.

رویکرد انتقادی حاکم بر کتاب، توجه بیش از اندازه به بُعد مذهبی و کلامی شورش در جامعه اسلامی نخستین را رد کرده و در تلاش است تا بر انگیزه‌های غیر دینی و اجتماعی و تاریخی تمرکز کند و به همین خاطر در عنوان کتاب از اصطلاح «Islamicate» (اسلامی‌مآب و نه اسلامی)‌ استفاده شده است؛ البته این به معنای نفی تاثیر دین در ایجاد شورش‌ها نیست.

⭐️ این مجموعه مقالات دستاورد کنفرانسی است که در ۲۰۲۲ با عنوان "نظریه و عمل شورش در جهان اسلامی نخستین" در دانشگاه هامبورگ و در چارچوب پروژه SCORE برگزار گردید. در این کنفرانس علاوه بر مورخان، پژوهشگران دین و ادبیات نیز حضور داشته و در رویکردی چندرشته‌ای با توجه به زبان‌های مختلف عربی، سریانی، ارمنی سعی کردند از دام روایت‌محوری گذر کرده و با بهره‌گیری از شواهد دیگر مانند زیست‌نامه‌ها، منابع تبارشناسی و اسناد پاپیروس و شواهد مادی مانند سکه‌ها و بناها به پژوهش بپردازند.


🗂 فهرست مقالات کتاب

بخش اول: گفتمان‌های شورش
۱- بزرگان علمی اسلام و احادیث (علیه) شورش
۲- تاریخنگاری اباضیۀ نخستین: مطالعۀ موردی خوارج

بخش دوم: فرهنگ سیاسی شورش
۳- قیام یحیی بن زید بن علی (د. ۱۲۵): بیعت، نافرمانی و شورش در دورۀ نخستین اسلامی
۴- شاعر، عالم، شورشی؟ عمران بن حطان، قیام خوارج و «کتابچه شورش» در دورۀ اموی

بخش سوم: جوامع ستیزه‌جو
۵- فرقه‌گرایی و شورش‌شکنی در مسیحیت روم شرقی قرن ششم: مطالعۀ موردی «روستایی شدن»
۶- دین و شورش: جذب نیرو از طریق ساخت تصویر مذهبی – نمونه‌های زنگیان و قرامطه

بخش چهارم: منازعه بر سر ایالت
۷- مالیات، شورش و عقب‌نشینی در ارمنستان دورۀ عباسی متقدم
۸- مقاومت محلی و شورش اعراب: فتح خراسان و ماوراءالنهر در چارچوب فتنۀ اول و دوم

بخش پنجم: منازعه بر سر شهر
۹- مذاکره در شورش: قیام جند تونس
۱۰- الگوهای متغیر شورش در میان اغلبیان افریقیه

بخش ششم: اختلافات بر سر امتیازات
۱۱- ثروت و تصویر امویان در خطبه‌های منسوب به ابوحمزه
۱۲- تفسیر نسلی از فتنۀ سوم (۱۲۶-۱۳۶)

بخش هفتم: فضاهای شورش
۱۳- سه کعبه، سه شورش: شورشیان و معماری‌های مقدس در جهان اسلام نخستین
۱۴- زیرساخت‌های منازعه: قیام زنگیان

#انعکاس_کتاب
@inekas

🔴 در مدرسه مدار۲ چه خبر بود؟

🔺 این ویدئو گزارش کوتاهی از مدرسه مدار ۲ است که به «متن‌پژوهی دیجیتال» اختصاص داشت.

🗣 اگر به یادگیری مهارت‌ها و ابزارهای نوین مطالعات اسلامی علاقه‌مندید، فراخوان مدرسه مدار ۳ را ببینید.

‌
💠 مقدمه‌ای بر ابزارهای مدرن پژوهش در مطالعات اسلامی
‌
در سال‌های اخیر، ابزارهای برخط و آرشیوهای دیجیتال تحولی اساسی در مطالعات اسلامی، به ویژه پژوهش‌های قرآنی، ایجاد کرده‌اند. این ابزارها، علاوه بر تسهیل دسترسی به منابع، امکان تحلیل دقیق‌تر و کاربردی‌تر متون را برای پژوهشگران فراهم کرده‌اند. این ابزارها و منابع توانسته‌اند از شناسایی ساختارهای زبانی گرفته تا مرور سادهٔ نسخ خطی و قرائات قرآنی، افق‌های جدیدی را در مطالعات قرآنی ایجاد کنند. همچنین ابزارهای مطالعات عهدینی، با امکان دسترسی مستقیم به متن اصلی، مقایسهٔ ترجمه‌های مختلف، و ارائهٔ تفاسیر متقدم، به پژوهشگران کمک می‌کنند تا زمینهٔ نزول قرآن و معنای بین سطور آن را در گفت‌وگو با مخاطبان اهل کتاب بهتر درک کنند.

🔴 تاکنون مجموعه‌ای از ابزارها و آرشیوهای کلیدی در زمینه‌های مرتبط در کانال انعکاس معرفی شده است که می‌توانید با استفاده از هشتگ #انعکاس_ابزار به آن‌ها دسترسی داشته باشید. در ادامه، فهرستی از این ابزارهای و منابع مهم آورده شده است:

۱- گنجینۀ سنگ‌نبشته‌های باستانی (OCIANA)
۲- مطالعهٔ علمی عهدین (StepBible)
۳- صرف قرآن (Quran Morphology)
۴- پیکرهٔ عربی قرآن (Quranic Arabic Corpus)
۵- کُرپوس کُرانیکوم (Corpus Coranicum)
۶-دایرةالمعارف قرائت‌های قرآن EvQ
۷- کتابخانه IDEO (مؤسسهٔ شرق‌شناسی دومینیکن)
۸- فهرست الکندی

اما این تنها آغاز راه است!

🔻 در مدرسه جدید مدار، شما می‌توانید با مجموعه‌ای گسترده‌تر از ابزارهای برخط آشنا شوید و استفادهٔ تخصصی از آن‌ها را برای پیشبرد پژوهش‌های قرآنی خود فرا بگیرید.

🟣 فرخوان ثبت‌نام مدرسه سوم مدار: جعبه ابزار برخط پژوهش در بافتار، متن و بینامتن قرآن

🔹 برای ارسال درخواست ثبت‌نام، مشاهدهٔ برنامه و عناوین ارائه‌ها و کسب اطلاعات بیشتر به سایت مدرسه مدار مراجعه کنید:

https://inekas.org/madar2025

#رویداد_انعکاس

@inekas

‌
🎞 ویدئوی ارائهٔ «وضعیت مذهبی عربستان در حوالی زمان میلاد محمد [ص]» از ایلکا لینستت

🟣 ویدئوی بالا ارائهٔ ایلکا لینستت در سومین مدرسه تابستانی انعکاس  (۲ شهریور ۱۴۰۲) که در آن ایدۀ خود در کتاب «محمد [ص] و پیروانش در بستر تاریخ: نقشۀ دینی عربستان در باستان متأخر» را ارائه کرده است:

💠 ایلکا لینستت در این ارائه‌، بر شواهد باستان‌شناختی به عنوان دریچه‌ی جدیدی برای مطالعهٔ فرهنگ اعراب تمرکز دارد. او با اشاره به توصیف‌های پیشامدرن و مدرن از عربستان پیش از اسلام که معمولا بر ماهیت شرک‌آمیز و عاری از اخلاق آن تمرکز دارند، بر شواهد باستان‌شناختی و کتیبه‌شناختی -که بسیاری از آن‌ها اخیرا دست‌یاب شده‌اند- تأکید دارد؛ آثاری که نشان می‌دهند در آستانهٔ ظهور اسلام یهودیان و مسیحیان پرشماری در عربستان حضور داشته‌اند. بر اساس این آثار، این دیدگاه‌های مشرکانه هستند که شواهد اندکی از بقای آن‌ها تا قرن ششم و هفتم میلادی در عربستان موجود است.

☑ او نشان می‌دهد که ما باید از شواهد مادی، توأمان با سایر شواهد معاصر مانند اشعار جاهلی و قرآن استفاده کنیم. این منابع بیان می‌دارند که بسیاری از اعراب نظام اعتقادی یکتاپرستانه یا لااقل تک‌خداگزینانه داشته‌اند.

🗂 فهرست مطالب ویدئو:

00:11 مقدمه و ساختار ارائه

02:04 رد دیدگاه‌های سنتی درباره عربستان پیش از اسلام

07:53 شواهد مادی در مقابل متون ادبی

08:55 شواهد کتیبه‌شناسی «یکتاپرستانه»
(پیوست: نقشه و فهرست «سنگ‌نبشته‌های یکتاپرستانهٔ عربستان در سال‌های ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلادی)

14:08 نمونه‌هایی از کتیبه‌های یهودی و مسیحی

29:45 تحلیل شعر عربی پیش از اسلام

38:09 درک مفهوم مشرکین در قرآن

40:25 دیدگاه‌های جایگزین در تاریخ‌نگاری عربی

49:13 بازاندیشی ظهور اسلام و زمینه آن

53:36 استمرار حضور یهودیان و مسیحیان در عربستان

▶️ مشاهده ویدئوی کامل ارائه در یوتوب و آپارات انعکاس

#انعکاس_کتاب
#ارائه‌های_مدرسه_انعکاس

🔵@Inekas

‌
💎 معرفی کتاب «محمد و پیروانش در بستر تاریخ: نقشۀ دینی عربستان در باستان متأخر» اثر ایلکا لینستت


Ilkka Lindstedt (2023), Muḥammad and His Followers in Context: The Religious Map of Late Antique Arabia, Leiden, The Netherlands: Brill.

⬇️ دریافت فايل كامل کتاب
⭐️ مطالعۀ مرور کامل كتاب


👤 معرفی نویسنده

فرهنگ دینی اعراب در آستانه دعوت اسلام چگونه بوده است؟ مخاطبان اولیه محمد [ص] چه باورهای دینی و مناسکی داشته‌اند؟ آیا چندخدایی، بت‌پرستی و مجموعه‌ای از خرافات و رفتارهای غیر اخلاقی در میان اعراب رواج داشته است؟ آیا مسیحیان و یهودیان در شبه‌جزیره عربستان حضور جدی داشته‌اند و تأثیری در فرهنگ دینی ساکنان آن داشته‌اند؟

🔵 ایلکا لینستت در کتاب «محمد [ص] و پیروانش در بستر تاریخ: نقشۀ دینی عربستان در باستان متأخر» تلاش می‌کند تا فرآیند تحول هویت گروه‌های دینی در عربستان دورۀ باستان متأخر (۳۰۰ تا ۷۰۰ میلادی) را تحلیل کند. لینستت در این اثر، برای پاسخ به چگونگی تداخل هویت‌های قومی و دینی در آستانۀ ظهور اسلام، با نگاهی انتقادی نسبت به تاریخ‌نگاری اسلامی، از دریچۀ شواهد مادی مانند کتیبه‌ها و بقایای آثار باستان‌شناسی و همچنین منابع معاصر با همان دوره به گذشته می‌نگرد تا نشان دهد که تغییرات در این گروه‌های اجتماعی بسیار تدریجی‌تر از آن بوده که گمان می‌شود.

نویسنده در این کتاب در همان مسیری قدم برمی‌دارد که فرد دانر، استاد دانشگاه شیکاگو، در کتاب معروف خود یعنی «محمد و مؤمنان: سرچشمه‌های اسلام» طی کرده است. او بر این باور است که مرزبندی‌های اعتقادی بین جامعۀ مؤمنان و پیروان سایر ادیان به ویژه یهودیان و مسیحیان، در صدر اسلام بسیار کمرنگ بوده و ایجاد آن بسیار تدریجی‌تر از آن بوده که گمان می‌شود. وی طبق این مبنا معتقد است که در سده‌های نخستین، روابط مؤمنان با و پیروان ادیان دیگر خاصه یهودیان و مسیحیان بسیار دوستانه و غیرخصمانه‌تر از چیزی است که بعدها در منابع متأخر و غیرقابل اعتماد سیره ترسیم شده است.

🗂 فصل‌های کتاب:

🔵فصل اول : «مقدمه و روش‌شناسی»
نویسنده در مقدمه و روش‌شناسی به بررسی بافتار عربستان پیش از اسلام می‌پردازد و تقسیم‌بندی دوگانه و رایج «پیش از اسلام» و «دورۀ اسلامی» را به چالش کشیده تا نشان دهد که این گذار ناگهانی نبوده است.


🔵فصل دوم: «وضعیت قومیتی، زبانی و قبیله‌ای در عربستان پیش از اسلام»
ساختار قبیله‌ای و زبان‌های موجود در عربستان پیش از اسلام بررسی می‌شوند تا زمینه‌ای برای درک چگونگی ظهور اسلام در منطقه‌ای با تنوع اجتماعی و فرهنگی فراهم شود.


🔵فصل سوم: «یهودیت در عربستان»
نقش یهودیت به‌ویژه در شمال و جنوب شبه‌جزیرۀ عربستان و چگونگی تعامل جوامع یهودی با جوامع پیرامون تحلیل می‌شوند.


🔵فصل چهارم: «مسیحیت در عربستان»
نویسنده مسیر گسترش مسیحیت در سراسر منطقه، از جمله پیوستگی آن با جوامع یمنی و سایر جوامع عربی، و مباحثات الهیاتی که بر پیروانش تأثیر گذاشته‌اند را بررسی می‌کند.


🔵فصل پنجم: «اعمال و باورهای غیرمسلمانان و یکتاپرستی»
به باورهای چندخدایی و یکتاپرستانه میان اعراب غیر یهودی و غیر مسیحی می‌پردازد؛ از جمله مفهوم نسب ابراهیمی و چگونگی تأثیر این باورها بر آموزه‌های نخستین اسلامی مورد توجه نویسنده در این فصل می‌باشد.


🔵فصل ششم: «ظهور محمد [ص] در مکه»
نقش پیامبری محمد [ص] در بستر مکه و تأکید قرآن بر یکتاپرستی، عدالت و مباحث آخرالزمانی بررسی می‌شود.


🔵فصل هفتم: «جامعۀ مدینه و تثبیت آن»
به تأسیس جامعه اسلامی در مدینه، «پیمان مدینه»، و جنبه‌های اجتماعی، قانونی و الهیاتی ساختار این جامعه پرداخته می‌شود.
پیش از این، ایلکا لینستت ارائه‌ای در همین موضوع در 🔵 مدرسه‌ٔ تابستانی دوم انعکاس داشته است.


🔵فصل هشتم: «دیدگاه‌های معاصر غیرعربی دربارۀ محمد و مسلمانان اولیه»
دیدگاه‌های منابع غیرعربی مانند تاریخ‌نگاران ارمنی (سبئوس) و نوشته‌های سریانی در مورد پیامبر و پیروانش در اوایل دورهٔ اسلامی مورد توجه نویسنده قرار گرفته است.

🔵نتیجه‌گیری:
در نهایت نویسنده، استمرار مذهبی، اجتماعی و فرهنگی بین عربستان پیش از اسلام و اوایل دوران اسلامی را نشان داده و این نظر را که جامعهٔ اسلامی کاملاً با گذشته قطع رابطه کرده باشد، به چالش می‌کشد.


🔗لینک دانلود کتاب با دسترسی باز
🔗مطالعۀ مرور کامل كتاب (زینب‌شایسته‌فر و فاطمه بختیاری)

🔴 ایلکا لینستت در مدرسهٔ تابستانی سوم انعکاس، بخشی از این کتاب را ارائه کرده است.

▶️ مشاهدهٔ ارائه با فهرست محتوایی در یوتوب انعکاس

🗺 نقشه و فهرست «سنگ‌نبشته‌های یکتاپرستانهٔ عربستان در سال‌های ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلادی

#انعکاس_کتاب

@inekas

🟥 انتشار کتاب «بازسازی کتابخانهٔ ارپنیوس: اوّلین مجموعهٔ شرق‌شناسی کتابخانهٔ دانشگاه کمبریج»

😀 مجید دانشگر

🔵اطلاعات کتاب‌شناختی:
Daneshgar, Majid. (2024). Reconstructing Erpenius’ Library: The First Collection of Oriental Manuscripts at Cambridge University Library. Leiden: Brill. https://doi.org/10.1163/9789004712607

✍️ توضیح:
دانشگاه کمبریج انگلستان صاحب یکی از مهمترین مجموعه‌های نسخ خطی شرقی و اسلامی جهان است. این مجموعه متعلق است به شرق شناس نامدار هلندی توماس فان ارپه معروف به توماس ارپنیوس که در سال ۱۶۲۴ میلادی از دنیا رفت؛ مجموعه‌ای با بیش از ده‌ها نسخه و رساله به ۱۵ زبان و رسم‌الخط کهن و پیشامدرن که برای تقریبا چهارصد سال در کتابخانهٔ دانشگاه کمبریج محفوظ بوده و تنها تعداد بسیار اندکی از آنها به دنیا معرفی شده بود. مجید دانشگر٬ پژوهشگر پیشین دانشگاه کمبریج٬ نه تنها برای اولین بار نمایشگاهی پیرامون مجموعهٔ ارپنیوس در محلّ کتابخانه برگزار کرده‌است بلکه کتابی با عنوان «بازسازی کتابخانهٔ ارپنیوس: اوّلین مجموعهٔ شرق‌شناسی کتابخانهٔ دانشگاه کمبریج» را توسط انتشارات بریل منتشر ساخته‌است. خبر برگزاری نمایشگاه و انتشار کتاب مورد توجه رسانه‌های بین المللی به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی و محافل علمی از جمله آسیا‌پژوهان و متخصصان زبان‌های مالایی-اندونزیایی قرار گرفته است.
ویدئوی تبلیغی دانشگاه کمبریج از نمایشگاه «داستانی ‌بی‌پایان: نسخ خطی٬ دانش و ترجمه در قرن هفدهم» را با زیرنویس فارسی در اینجا مشاهده کنید.

#انعکاس_کتاب
@inekas

🔵نظرسنجی برای برگزاری دومین دوره
«زبان انگلیسی آکادمیک برای مطالعات اسلامی»

⏺با توجه به استقبال صورت گرفته از نخستین دوره «زبان انگلیسی آکادمیک برای مطالعات اسلامی»، انعکاس قصد دارد دومین دوره این برنامه را در زمستان پیش رو برگزار کند.

💬این دوره بر تقویت مهارت خواندن متون آکادمیک متمرکز خواهد بود.

⏺برای دوره انگلیسی آکادمیک امسال، با توجه به درخواست شرکت‌کنندگان، تصمیم گرفتیم مضمون مقالات دوره را، با نظرسنجی از مخاطبان دوره از پیش معیّن کنیم.

بنابراین...

‌
💠 ابن‌سینا در باب قواعد اخلاقی: علم اخلاق میان منطق و علم‌النفس
🎓 فریال بوحافه (استادیار مطالعات اسلامی دانشگاه ووتسبرگ، آلمان)

🔵فریال بوحافه، دانش‌آموختۀ دانشگاه جرج‌تاون آمریکا و در حال حاضر استادیار مطالعات اسلامی و عربی در دانشگاه ووتسبرگ آلمان است. او در سال‌های اخیر بر مطالعهٔ آراء فیلسوفان مسلمان دورهٔ میانه تمرکز کرده و به‌ویژه دربارهٔ نظریات اخلاقی فارابی، ابن‌سینا و ابن‌رشد آثار متعددی منتشر کرده است.

🔵در این سخنرانی که به اهتمام شبکهٔ علمی «فلسفه در جهان مدرن اسلامی» برگزار خواهد شد، بوحافه به بررسی نظریهٔ اخلاقی ابن‌سینا و ارتباط آن با منطق و علم‌النفس خواهد پرداخت.

🔵شبکهٔ علمی «فلسفه در جهان مدرن اسلامی» متشکل از گروهی از استادان و پژوهشگران در فضای دانشگاهی آلمانی‌زبان است که با هدف توسعهٔ بیشتر حوزهٔ تحقیقاتی نوظهور فلسفه در جهان اسلام معاصر فعالیت می‌کند.

🗓 دوشنبه ۲۶ آذر ۱۴۰۳ / ۱۶ دسامبر ۲۰۲۴
ساعت ۲۰:۳۰ (به وقت تهران)

🌐 پیوند شرکت در رویداد (در Zoom)

#انعکاس_رویداد
@Inekas

‌
🎞 ویدئوی سخنرانی احمد پاکتچی در افتتاحیۀ 🟣چهارمین مدرسهٔ انعکاس «قرآن و عهدین: سنت‌ها، بافتارها، بینامتن‌ها» (۸ شهریور ۱۴۰۳)

‌🗣در این ارائه، احمد پاکتچی به بررسی روابط بینامتنی بین سنت‌های اسلامی و کتاب مقدس می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که هدف اصلی این مطالعات تطبیقی، روشن‌تر کردن معانی و تسهیل گفتگو بین ادیان است، نه رد یا پذیرش کامل منابع دیگر. مطالعه در چندین سطح انجام می‌شود: از بررسی مفاهیم منفرد (مانند تفاوت ریشه‌های صلح/صدق) تا مقایسه روایت‌های کامل (مانند داستان طوفان نوح) و مفاهیم پیچیده‌تر مثل وحی.
او همچنین دربارۀ منابع مطالعه تطبیقی توضیح می‌دهد که شامل عهد عتیق و جدید، متون آپوکریفا، تلمود، نوشته‌های پدران کلیسا و متون زرتشتی است. در ادامه او به اینکه چگونه مفاهیم و واژگان در بستر فرهنگ‌های مختلف تحول یافته‌اند و هر سنت دینی چگونه روایت‌های مشترک را متناسب با پیام اصلی خود بازگو می‌کند، می‌پردازد. در پایان، رویکردهای جدیدی مانند روایت‌شناسی تطبیقی و تحلیل  Diatextual برای مطالعات آینده پیشنهاد می‌شود.

🖋 فهرست تفصیلی ارائه

🗒منابع مورد مقایسه:

🔵 عهد عتیق و عهد جدید
🔵 متون آپوکریفا و سودواپیگرافا
🔵 تلمود و میدراش
🔵 نوشته‌های پدران کلیسا
🔵 اوستا و متون زرتشتی

🗒سطوح مختلف مقایسه:

🔵 سطح مفاهیم: مانند تفاوت در کاربرد ریشه‌های "صلح" و "صدق"
🔵 سطح گزاره‌ها: مانند داستان سجده فرشتگان بر آدم
🔵 سطح موضوعات: مانند تفاوت روایت طوفان نوح در قرآن و عهد عتیق
🔵 سطح وحی و مفاهیم مرتبط با آن

🗒نمونه‌های مطالعاتی:

🔵مقایسه کلمات و مفاهیم قرضی مانند "جهنم" و "پاراشا"
🔵بررسی داستان‌های مشترک مانند داستان ابراهیم و بت‌شکنی
🔵مطالعه تطبیقی مفهوم وحی و تجلی در متون مختلف

🗒رویکردهای پیشنهادی برای مطالعات آینده:

🔵روایت‌شناسی تطبیقی
🔵مطالعات تطبیقی ژانر
🔵تحلیل گفتمان تطبیقی
🔵بررسی زمینه‌های تاریخی


⬇️ دریافت اسلاید‌های ارائه

▶️ مشاهدۀ ویدئوی با کیفیت ارائه در یوتوب و آپارات 

#رویداد_انعکاس
#گفتار_انعکاس

@inekas

💠 معرفی رویداد ۲۰۲۴ «انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA)» و «آکادمی دین آمریکا (AAR)» و فهرست ارائه‌های آن (بخش دوم)

ارائه‌های روز اول: ۲۳ نوامبر ۲۰۲۴ (۳ آذر) (ادامه از بخش اول)

⭐️ پنل قرآن، بنی‌اسرائیل و موسی

هُلگر زلنتین، دانشگاه توبینگن
بنی‌اسرائیل در قرآن: یهودیان، یا یهودیان و مسیحیان؟

حیدر داوودی، دانشگاه نورث‌وسترن
گفتمان قرآنی دربارۀ خانوادۀ موسی در تجلی درخت شعله‌ور

فاهد مسالکی، دانشگاه ویسکانسین میلواکی
موسی و خضر: دیدگاهی جدید

اسد زمان، دانشگاه ایالتی اوهایو
خضر به عنوان یک رافائل قرآنی؟

روبرتا سبث، دانشگاه نوادا، لاس‌وگاس
نمونه‌هایی از اجداد زن در تبار مسیحایی در کتاب مقدس عبری، عهد جدید و قرآن: عدالت و مهربانی، وفاداری و اطاعت، زیبایی و خوبی

ارائه‌های روز دوم: ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴ (۴ آذر)

⭐️ پنل مطالعات قرآنی: کتیبه‌ها، ترجمه‌ها و مطالعات عهد جدید

عبدالله گلدری، دانشگاه خلیفه
بازتاب‌ها و تطبیقات: قرآن و تمثیل مرد ثروتمند و لاذاروس

ربکا ویلیامز، دانشگاه جنوب آلاباما
قرآن آیۀ ۱۳۸ سورۀ بقره و داستان عیسی و رنگرز

گابریل سعید رینولدز، دانشگاه نوتردام
پارادوکس در قرآن

فرانچسکا بادینی، FSCIRE (پالرمو)
مورد ناموفق «القرآن» (۱۹۶۷) ترجمه‌شده توسط مارتینو ماریو مورنو (۱۸۹۲ – ۱۹۶۴)

زینب وصال: دانشگاه الهیات برکلی (GTU)
آیات بر روی عَلَم: بررسی کتیبه‌های قرآنی روی عَلَم در جوامع شیعی


🗂 فهرست عناوین ارائه‌های قرآنی در رویداد AAR با لینک به چکیده‌های هر پنل

ارائه‌های روز اول: ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴ (۴ آذر)

⭐️ پنل مطالعهٔ قرآن

ریاست جلسه: ساموئل راس، دانشگاه مسیحی تگزاس
این پنل مقالاتی با رویکردهای متنوع به مطالعهٔ قرآن ارائه می‌دهد.

۱. راحیل فیشباخ، کالج ویلیام و مری
وقتی خدا جنگ می‌طلبد: زیبایی‌شناسی خشونت در قرآن

۲. شعیب علی، دانشگاه توبینگن
تفسیر عبارت "أُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ" (سورۀ بقره:‌ آیۀ ۵) در کشاف زمخشری و سنت فرا‌تفسیر

۳. ظریف رحمان، دانشگاه ویرجینیا
تفسیر درون‌متنی: تفسیر ماتریدی بر آیات انسان‌وارهٔ قرآن

۴. ریسا وان دوتینچم دِ رندی، دانشگاه شیکاگو
به سوی درکی از «فطرت»: بررسی تحولات معنادار در تفاسیر آیهٔ ۳۰ از سورهٔ روم

۵. امیره ابو طالب، دانشگاه هلسینکی
مقدس‌تر از تو؛ تفسیرهای متناقض از دستور اخلاقی قرآن برای زیبایی/نیکی (احسان) در زمان‌های درگیری


ارائه‌های روز دوم: ۲۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۵ آذر)

⭐️ پنل مطالعهٔ قرآن و کتاب مقدس در دوران باستان متاخر

ریاست جلسه: لورن آزبورن، کالج ویتمن
این پنل به ارائهٔ مقالاتی درباره قرآن و کتاب مقدس در زمینه دوران باستان متاخر می‌پردازد.

۱. دنیل واتلینگ، کالج پومونا
عهد قابل حمل؟ زیرمتن عهدینی آیات مباهله در سورهٔ آل عمران

۲. اَدم کاتسکو، کالج نورث سنترال
تصویر یهودی در رسائل پولس و قرآن

۳. وسیم شیلیوالا
چشم‌هایی آرام با خدا: معنای قرآنی خانه

۴. محمد قندهاری، انعکاس
روایت دوپارچهٔ داستان‌های پیامبران در سورهٔ صافات

۵. حیدر داوودی
آل عمران و دسپوسینوی (Desposyni): ذریهٔ مریم در قرآن و منابع مسیحی متقدم

⬇️ دریافت دفترچۀ رویداد امسال شامل عناوین ارائه‌ها و معرفی افراد

#انعکاس_رویداد
#IQSA
#AAR

@inekas

💠 معرفی رویداد ۲۰۲۴ «آکادمی دین آمریکا (AAR)»، انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) و «انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA)» (بخش اول)

در دهه‌های اخیر، مطالعات قرآنی به سنتی پویا و زنده در آکادمیای غربی تبدیل شده است و هر ساله نشست‌ها و کنفرانس‌های متعددی به بررسی ابعاد گوناگون قرآن‌پژوهی اختصاص می‌یابد. بزرگ‌ترین رویداد آکادمیک دین‌پژوهی در جهان، رویداد مشترکی است که همه‌ساله در ماه نوامبر در یکی از شهرهای آمریکا برگزار می‌شود و سه نهاد مهم دین‌پژوهی در آن مشارکت می‌کنند که به ترتیب عبارتند از:

✅آکادمی دین آمریکا (AAR) هم‌اکنون بزرگترین انجمن مطالعات ادیان در دنیا به شمار می‌رود، بیش از 10 هزار عضو از سراسر جهان دارد و همه‌ساله یک نشست سالانه برگزار می‌کند. ژورنال اصلی این انجمن Journal of the American Academy of Religion که نام دارد، توسط انتشارات دانشگاه Oxford منتشر می‌شود. نشست سالانهٔ این آکادمی، معتبرترین ومهم‌ترين رویداد علمی در زمینه مطالعات دین‌پژوهی، در سطح بین‌المللی است. این نشست که هر سال در کنار نشست سالانه انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) برگزار می‌شود، بستری برای تبادل نظر بین پژوهشگران رشته‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی مرتبط با دین فراهم می‌کند. در بخش قرآنی این نشست، پژوهشگران به ارائه و بحث پیرامون آخرین یافته‌ها و تحلیل‌های علمی درباره قرآن، تاریخ آن، تفاسیر و ارتباط آن با سنت‌های دینی دیگر می‌پردازند. این نشست به طور خاص فضایی برای بررسی تعامل قرآن با متون مقدس دیگر، مانند کتاب مقدس عبری و عهد جدید، و همچنین روش‌های جدید مطالعه تطبیقی ایجاد می‌کند.

✅ انجمن ادبیات کتاب مقدس (SBL) که در سال 1880 تأسیس شده، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نهاد علمی در زمینه مطالعه متون مقدس، به ویژه کتاب مقدس عبری و عهد جدید، است. این انجمن با بیش از ۸۵۰۰ عضو از بیش از ۸۰ کشور جهان، بستری برای تبادل نظر میان متخصصان متون مقدس و ادیان مرتبط فراهم می‌کند و نقش مهمی در توسعه روش‌های تطبیقی و تاریخی در مطالعات دینی ایفا کرده است.
این انجمن دو رویداد اصلی سالانه دارد که نشست سالانه (Annual Meeting)، به همراه نشست سالانه AAR، به طور خاص در قاره آمریکای شمالی و نشست بین‌المللی که هر سال در یکی از کشورهای خارج از آمریکا برگزار می‌شود.

✅انجمن بین‌المللی مطالعات قرآنی (IQSA) نیز مهم‌ترین نهاد آکادمیک مطالعات قرآنی در جهان غرب است که در دو نشست سالانه این انجمن، آخرین و جدیدترین دستاوردهای پژوهش‌های برون‌دینی در زمینه مطالعات قرآنی نمود می‌یابد. یکی از این دو نشست IQSA به همراه نشست‌های سالانه SBL و AAR برگزار می‌شود. (معرفی رویدادهای قبلیIQSA در انعکاس)

✅رویداد امسال در ۲۲ تا ۲۶ نوامبر (۲ تا ۶ آذر) در شهر سن‌دیگو ایالت کالیفرنیا برگزار می‌شود و برخی از برجسته‌ترین پژوهشگران مطالعات قرآن و اسلام از سراسر جهان در آن مساهمت دارند. رویداد ایکسا (IQSA) در ۳ پنل و یک نقد کتاب با ۱۵ ارائه و ارایه‌های قرآنی رویداد AAR در ۲ پنل برگزار می‌شود که ترجمه فارسی عناوین این ارایه‌ها به همراه لینک چکیده آن‌ها در ادامه می‌آید.

✅امسال نیز به مانند سال‌های قبل، پژوهشگران ایرانی در این رویداد ارائه دارند (به ترتیب الفبا: حیدر داوودی، محمد قندهاری، زینب وصال)

🔴 انعکاس در روزهای رویداد، گزارشی از این رویداد مهم و بعضی ارائه‌های آن در صفحۀ اینستاگرام خود منتشر می‌کند.


⬇️ دریافت دفترچۀ رویداد امسال شامل عناوین ارائه‌ها و معرفی افراد

(ترجمه به کوشش: محمدرضا مرادعلی)

🗂 فهرست عناوین ارائه‌های رویداد IQSA با لینک به چکیدۀ هر ارائه

ارائه‌های روز اول: ۲۳ نوامبر ۲۰۲۴ (۳ آذر)

⭐️ پنل تعامل با قرآن و تفسیر

استفن برج، موسسه مطالعات اسماعیلی
پیچ‌ و خم‌ها: بررسی تداول لف و نشر در سنت تفسیری

طغرل کورت، دانشگاه هومبولت – برلین
بررسی احسان در قرآن و تفسیر عرفانی اسلامی: مطالعه‌ای بر سهم اسرائیلیات

ریکاردو امریکو ویگلیرمو، بنیاد مطالعات دینی (FSCIRE)
«فقولا له قولا لینا»، چشم‌انداز نام‌شناسی در قرآن: تأملی بر کنیه

ظریف رحمان، دانشگاه ویرجینیا
تفسیر درون‌متنی: تفسیر ماتریدی بر آیات انسان‌وارهٔ قرآن

مدلین وایز، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی
كنايه در تفسیر اولیه اسلامی: روایت داوود در مصنف ابن‌ابی‌شیبه (م. ۲۳۵)


⭐️ پنل میزگرد نقد کتاب «فراتر از فرقه‌گرایی» نوشته تحسین تاور

• شیرعلی طارق، کالج فرانکلین و مارشال، رئیس جلسه
• تحسین تاور، دانشگاه پرینستون، نویسنده کتاب و عضو پنل
• سیروس زرگر، دانشگاه سنترال فلوریدا، عضو پنل
• مارتین وین، دانشگاه فرفیلد، عضو پنل
• رقیه خان، دانشگاه کلیرمونت، عضو پنل

⬅️ادامه عناوین

#انعکاس_رویداد
#IQSA
#AAR

@inekas

‌
💠 نشست آنلاین «پاپیروس‌های مسیحی و اسلامی از خربة المرد، فلسطین: بایگانی‌ای از سده‌های هفتم و هشتم میلادی/ اول و دوم هجری»

🪧 CSI Monday Majlis: Christian and Muslim Papyri From Khirbet Mird, Palestine: An Archive From the 7th and 8th Centuries

🗓 دوشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۳ - ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران
🎓 نشست آنلاین دانشگاه اگزتر، موسسه مطالعات عربی و اسلامی

👤 رابرت هویلند (استاد تاریخ خاورمیانه در موسسه مطالعات جهان باستان، دانشگاه نیویورک)

در سال‌های ۱۹۵۲-۱۹۵۳، مجموعه‌ای از پاپیروس‌ به زبان‌های یونانی، آرامی فلسطینی مسیحی و عربی، متعلق به  سال‌های ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلادی، در غاری نزدیک صومعه‌ی خربه المرد، در ۱۰ مایلی شرق بیت‌لحم کشف شد (محل غار در تصویر بالا، با دو فلش آبی مشخص شده است). تا همین اواخر، به جز ویرایشی که آدولف گرومان از ۱۰۰ قطعه از این مجموعه به دست داد، هیچ‌یک از این هزار و اندی قطعه به شکل دیجیتال در نیامده بود، و بنابراین توجه چندانی به آن‌ها نشده بود. اکنون با پروژه‌های دیجیتال‌سازی در لوون (محل نگهداری متون یونانی) و اورشلیم (محل نگهداری متون آرامی و عربی) این وضعیت در حال تغییر است.

هویلند در این سخنرانی به ماهیت و محتوای این متون و ترکیب پیکرۀ این مجموعه می‌پردازد و توجه ویژه‌ای به این پرسش خواهد داشت که چگونه اسناد مسیحی و اسلامی در یک مکان بایگانی شده‌اند و گذشته‌ی این دو جامعه چگونه در این اسناد حفظ شده است.

🔔 برای ثبت‌نام رایگان و دریافت لینک شرکت در جلسه (سامانه زوم) اینجا کلیک کنید. (دوشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۳ - ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران)

رابرت هویلند استاد تاریخ و باستان‌شناسی خاورمیانه در موسسه مطالعات دنیای باستان دانشگاه نیویورک است. او پیش‌تر در دانشگاه‌های آکسفورد و سنت اندروز تدریس کرده و كتب و مقالات متعددی در زمینه‌های مختلف انتقال از دوران باستان به دوران اسلامی در خاورمیانه منتشر کرده‌است؛ از جمله کتاب «اسلام آنگونه که دیگران آن را دیدند: بررسی و ارزیابی نوشته‌های مسیحی، یهودی و زرتشتی در رابطه با تاریخ اسلام نخستین». همچنین چندی پیش، جدیدترین مقاله‌ٔ هویلند دربارهٔ این پاپیروس‌ها منتشر شد (چکیدهٔ فارسی و فایل تمام‌متن این مقاله را از اینجا دریافت کنید). همچنین او در بسیاری از کشورهای منطقه به تحقیقات میدانی پرداخته و در حال حاضر در حال حفاری یک صومعۀ مسیحی اسلامی اولیه در امارات متحدۀ عربی است.

⬇️ مقالهٔ مرتبط هویلند «پاپیروس‌های فراموش‌شده‌ی بیابان یهودیه: مجموعه خربة مرد از دورهٔ باستان متأخر تا دورهٔ اسلام متقدم»

⭐️ با تشکر از کانال مطالعات اسلامی (مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی)

#انعکاس_رویداد

@islamicstudies
@inekas

🎞 درس‌گفتار «تاریخ حدیث شیعه بر پایهٔ شفاهی و مکتوب»

🔵 ارائۀ مصطفی بارگاهی در حلقۀ مطالعاتی انعکاس

▶️ جلسه اول: یوتیوب | آپارات

▶️ جلسه دوم: یوتیوب | آپارات

▶️ جلسه سوم: یوتیوب | آپارات

▶️ جلسه چهارم: یوتیوب | آپارات

▶️ جلسه پنجم: یوتیوب | آپارات

🗂 فهرست محتوای ارائه شده در این پنج جلسه

#گفتار_انعکاس
@inekas

🗂 فهرست محتوای درس‌گفتار «تاریخ حدیث شیعه بر پایهٔ شفاهی و مکتوب»

🔵 ارائۀ مصطفی بارگاهی در حلقۀ مطالعاتی انعکاس


⭐️ جلسۀ اول: مقدماتی دربارهٔ دریافت و انتقال شفاهی و مکتوب (یوتیوب | آپارات)

🔵دو صورت مهم در دریافت و انتقال حدیث: مکتوب و شفاهی
🔵غلبۀ دریافت مستقیم شفاهی از امام نسبت به دریافت کتبی
🔵انواع دریافت و انتقال شفاهی و کتبی، همراه با مثال‌هایی تا قرن چهارم: قرائت و سماع، مناوله، وصیت، وجاده، اجازه خاص بدون مناوله، اجازه عام
🔵تاریخ رواج اجازات در شیعه
🔵در دسترس بودن کتاب‌های قرن دوم و سوم در بغدادِ قرن چهارم و پنجم
🔵علل رواج اجازه در قرن چهارم
🔵آسیب اجازات خاص و عام
🔵تفاوت دو تعبیر "أخبرنا" و "حدثنا"
🔵روايان پرکار قرن دوم شیعه؛ اصحاب امام باقر و امام صادق (ع)


⭐️ جلسۀ دوم: نظریات موتسکی و شولر | روش پیشنهادی در بررسی حدیث شیعه در قرن دوم و سوم (یوتیوب | آپارات)

🔵بیان تفاوت‌هایی میان شیعه و اهل سنت در حدیث
🔵ارائۀ محتوای مقالۀ موتسکی: «فقه ابن‌شهاب زهری، مطالعه‌ای نقادانه و منبع‌شناسانه»
🔵ارائۀ محتوای مقالۀ شولر: «نقل علوم در نخستین سده‌های اسلامی: نقل مکتوب یا شفاهی؟»
🔵تفاوت میان دو دیدگاه "سنتی" و "تاریخی" در حدیث شیعه
🔵نقل به لفظ و نقل به معنی | شگفت نبودن حافظۀ عموم راویان نخستین بر پایه گزارشات موجود
🔵روش تشخیص شفاهی و مکتوب: بررسی الفاظ متون احادیث دارای محتوای یکسان
🔵تفاوت نگاه سنتی و تاریخی به یکسانی و اختلاف متون
🔵روش و محورهای بررسی پیشنهادی در شفاهی و مکتوب
🔵مکتوب بودن بیش از ٩٠ درصد احادیث؛ نتیجۀ بررسی در راویان ابتدای قرن سوم
🔵بررسی احادیث دو طبقه از راویان قرن دوم؛ بزرگان و جوانان اصحاب امام صادق (ع)
🔵بررسی موردی طبقه بزرگان اصحاب امام (ع): نمونهٔ "محمد بن مسلم"


⭐️ جلسۀ سوم: بررسی انتقال مکتوب و شفاهی حدیث شیعه در دو طبقه از قرن دوم (یوتیوب | آپارات)

🔵ملاک شناسایی احادیث با محتوای یکسان در بررسی موجود
🔵ادامۀ بررسی احادیث "محمد بن مسلم"
🔵دو روش پیشنهادی برای بررسی راوی در حدیث شیعه فارغ از گزارش‌های رجالی:
🟢١. جایگاه راوی در طبقه بعد
🟢٢. منفرد نبودن حجم مهمی از احادیثی که از استادی مشهور روایت می‌کند.
🔵تطبیق روش پیشنهادی بر شاگردان محمد بن مسلم
🔵بررسی احادیث محمد بن مسلم و دو راوی مهم او: علاء بن رزين و أبو أيوب الخزاز


⭐️ جلسۀ چهارم: روش‌های شناسایی اتحاد متن در الکافی (یوتیوب | آپارات)

🔵دو شیوۀ شناسایی اتحاد متن حدیث در الکافی | بررسی سه روش کلینی برای ارائۀ احادیث دارای متن واحد
🔵حساسیت کلینی به گزارش اختلاف اندک متون
🔵جایگاه طبقۀ حلقۀ مشترک در روش‌های سه‌گانهٔ کلینی
🔵تحلیل چرایی استفاده کلینی از روش‌های سه‌گانه و اختلاف آن با روش دیگر محدثان | بررسی چرایی طولانی شدن نگارش کتاب الکافی


⭐️ جلسۀ پنجم: آسیب‌های دریافت و انتقال شفاهی و کتبی | بررسی فیلولوژیک: راهی برای اصالت‌سنجی متون متقدم (یوتیوب | آپارات)

🔵آسیب‌های متنی نقل شفاهی: فراموشی عین متن، فراموشی مضمون، اختلاط مضامین
🔵آسیب‌های سندی نقل شفاهی:
🟢١. فراموشی نام استاد یا استادِ استاد
🟢٢. تردید میان دو راوی یا دو امام
🟢٣. فراموشی نام راوی (ارسال جلی)
🟢۴. ارسال خفی در انتقال شفاهی و مکتوب؛ عوامل ارسال و روش‌های شناسایی
🟢۵. خلط راویان و انتساب موازی | عوامل انتساب موازی و روش‌های شناسایی
🔵تعبیر "أحدهما" و دلالت آن بر نقل شفاهی در طبقۀ اول
🔵بررسی فیلولوژیک الفاظ حدیث؛ ارائه نمونه‌هایی برای اصالت‌سنجی متون متقدم

#گفتار_انعکاس

@inekas

‌
💠 کارگاه پژوهشی سالانه: "گذشته‌های عربی - تاریخ‌ها و تاریخ‌نگاری‌ها" (حضوری و مجازی)

🗓 پنج‌شنبه و جمعه ۱۲ و ۱۳ مهر ۱۴۰۳ / ۳ و ٤ اکتبر ٢٠٢٤

🪧 مرکز آقاخان، لندن / حضوری و آنلاین

📎لینک ثبت‌نام رایگان

⬇️دفترچۀ رویداد امسال

دانشگاه آقاخان با مشارکت دانشگاه آکسفورد از سال ۲۰۱۸ میلادی با تمرکز بر تاریخ و تاریخنگاری اسلامی، کارگاه حاضر  را به صورت سالیانه برگزار میکنند.  این امر به منظور بررسی نگارش تاریخ به زبان عربی صورت گرفته و  فرصتی استثنایی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ‌نگاری عربی، از قرن هفتم تا به امروز، در خاورمیانه، شمال آفریقا و فراتر از آن، فراهم کرده است.

🗂 موضوعات کلیدی کارگاه امسال:
🔵 تاریخ نماینده چه کسانی است؟ چگونه و چرا؟
🔵 نقش آثار داستانی در درک تجربه‌های تاریخی واقعی.
🔵 استفاده نهادهای آموزشی، موزه‌ها و رسانه‌ها از تاریخ‌نگاری برای ایجاد وفاداری و حس تعلق در جامعه.

🪟 کارگاه امسال در دو روز متوالی و ذیل چند موضوع اصلی برگزار خواهد شد که ارائه‌های هر پنل به اختصار عبارتند از:

روز نخست:

۱-مقایسه روایت‌ها
-  پیتر هیل| «سواری شِبلی: تولید یک قهرمان دروزی از قرن نوزدهم سوریه»
-  متئو چکتی| «او را به عنوان زندانی نزد من بفرست! سقوط خسرو دوم و ظهور پیامبری اسلام در ایران ساسانی: مطالعه‌ای بر نهایة‌الأرب»
- صلاح کلمان| «تاریخ بدیل مذهب مالک: تسمیه و حکایات ابوالعباس الغمری»

۲- روش‌های دیجیتال: فراتر از توانایی‌های انسان

-  آلیشیا گونزالز مارتینز | «ناوبری در دریاهای بیوگرافی‌ها: روند پردازشی برای شناسایی بیوگرافی‌ها در متون تاریخی»
-  سفیر کورکماز| «شناسایی بازتولید متون در فتاوای عثمانی: استفاده از روش‌های جدید در تاریخ‌نگاری حقوقی عثمانی»

۳- استراتژی‌های فکری
-  عالیه آ. علی| «خویشاوندی و حکومت در کوفه: دینامیک سیاسی خلافت عثمان بن عفان»
- رامی ابودیاب| «دروزی‌ها، شمشیر اسلام»

۴-داستان و دریچه‌های آن به سوی گذشته
-  بروس فاج| «رویکردی نوین به خالد بن ولید»
- لوسی مک‌نیس| «آیا داستان می‌تواند تاریخ را آشکار سازد؟»
-  ایگور کورنیف| «چگونه تاریخ عرب-اسلامی در تلویزیون بازنمایی می‌شود؟»

۵- نمایش تاریخ، پنهان‌سازی تاریخ
-  محمد السید و پاسکال غزاله| «جبریون دلتای نیل»
-  احمد ادریس و عزالدین حجاج| «وفاداری‌های شکل گرفته در سودان مهداوی: رویکردی موزه‌شناختی»

روز دوم:

۱-  تعاملات فکری و برقراری روابط
- ارسکل سلیم| «سفر خیالی علمای نوسانتارا به مکه: پیوند با دنیای عرب»
-  ناتالی کرانسیس|«تولید دانش تبارشناختی: نسل پیامبر عبدالقادر گیلانی در مجموعه‌های بیوگرافی و آثار مربوط به تراجم اولیاء»

۲- تحمیل حاشیه‌ها به مرکز
-  وینای ختیا| «مطالعهٔ تاریخی نسخه‌های خطی مناسکی شیعیان دوازده امامی: منبعی برای تاریخ فکری»
-  یُسری السداوی| «نسخه‌های خطی کلیله و دمنه: مطالعهٔ یادداشت‌های نسخ خطی»

۳- روش‌های دیجیتال: ساخت پیکره‌ها و شبکه‌ها
-  کلارک جونیور| «شناسایی خودکار کاراکترهای عربی در نسخه‌های خطی یمنی دورهٔ رسولی: چالش‌ها و مزایا»
-  طوبی نور سراج‌اوغلو| «اسناد به مثابهٔ منبعی برای تاریخ کتاب در چارچوب متن سیرهٔ ابن‌سعد»

۴-بازنگری و تغییر تمرکز
-  نوحا الشعیر| «بررسی سیسیل مسلمان: به سوی رویکردی جدید»
-  مارتا جی نوو| «احمدبابا تنبکتی، پیشگام اندیشهٔ تاریخنگاری غرب آفریقا»
-  راسل هوپلی | «ادبیات فتاوی اسلامی به عنوان منبعی تاریخی: فتاوی احمد وانشریسی و تاریخ شمال آفریقای قرون میانه»

۵- بررسی بایگانی‌ها
-  رودریگو ادم| «بانک‌های حافظه برون‌مرزی اسلام: پایگاه حنبلی‌ها در صالحیه»
- رابرت هویلند| «راهبان و مسلمانان در صحرای یهودا: ثبت وقایع در جوامع خربرت مرد»

🔗 امکان شرکت در این کارگاه به صورت حضوری یا آنلاین وجود دارد و ثبت‌نام در آن رایگان است.

📎لینک ثبت‌نام رایگان

#انعکاس_رویداد
@inekas

‌
💎 معرفی کتاب «مسئلهٔ زن در مطالعات اسلامی» اثر کشیا علی

Kecia Ali (2024), The Woman Question in Islamic Studies, Princeton: Princeton University Press.

⭐️ دربارهٔ کتاب
کتاب جدید کشیا علی با عنوان «مسئلهٔ زن در مطالعات اسلامی» نگاهی تازه به موضوع جنسیت در حوزهٔ مطالعات اسلامی دانشگاهی دارد. این کتاب که در سال ۲۰۲۴ منتشر شده، به مسائلی مانند تبعیض جنسیتی و نگاه‌های منفی به زنان در محیط‌های دانشگاهی می‌پردازد و به طور ویژه بر تأثیر این مسائل در مطالعهٔ اسلام تمرکز می‌کند.

ایدهٔ اصلی کتاب این است که با وجود تصور عمومی از دانشگاه‌ها به عنوان مکان‌هایی پیشرو، هنوز نگاه‌های قدیمی درباره جنسیت در مطالعات اسلامی وجود دارد. نویسنده به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه این نگاه‌ها در جنبه‌های مختلف زندگی دانشگاهی، از استخدام گرفته تا نحوهٔ ارجاع به کارهای علمی، دیده می‌شود. او همچنین به ارتباط پیچیدهٔ بین جنسیت، نژاد و هویت مذهبی در این حوزه نگاه می‌کند.

این کتاب می‌تواند برای دانشجویان، پژوهشگران و هر کسی که به موضوع جنسیت، دانشگاه و مطالعهٔ اسلام علاقه دارد، جالب باشد. نویسنده با پرداختن به مسائلی که اغلب نادیده گرفته می‌شوند، تلاش می‌کند راه را برای نگاهی جامع‌تر و عادلانه‌تر به مطالعات اسلامی و آموزش عالی باز کند.

⭐️ معرفی بخش‌های کتاب
کتاب با یک مقدمه شروع می‌شود که زمینهٔ کلی بحث را مشخص می‌کند. سپس نویسنده به بررسی تأثیر جنسیت بر موضوعات و روش‌های مطالعه در این حوزه می‌پردازد. در ادامه، نحوهٔ ارجاع به کارهای علمی و تأثیر آن بر تداوم نگاه‌های جنسیتی بررسی می‌شود. کتاب همچنین به موضوع نمایندگی زنان در انتشارات دانشگاهی و همایش‌های علمی می‌پردازد و تجربیات زنان و دگرباشان را در این حرفه مورد بحث قرار می‌دهد. در پایان، نویسنده راه‌حل‌هایی برای مقابله با تبعیض جنسیتی و ایجاد فضایی عادلانه‌تر در مطالعات اسلامی ارائه می‌دهد. کتاب با یک بخش اضافی درباره روش تحقیق و پیشنهادهایی برای مطالعهٔ بیشتر به پایان می‌رسد.

⭐️ دربارهٔ نویسنده
کشیا علی، نویسندهٔ این کتاب، یک متخصص شناخته شده در زمینهٔ اسلام است که بیشتر روی موضوعات مربوط به جنسیت کار می‌کند. او استاد مطالعات دین در دانشگاه بوستون است و پیش از این نیز کتاب‌هایی دربارهٔ قوانین اسلامی، اخلاق و جنسیت نوشته است. علی به خاطر تحلیل‌های دقیق و پرداختن به موضوعات چالش‌برانگیز شهرت دارد و در این کتاب هم از تجربهٔ شخصی و هم از دانش علمی خود برای بررسی موضوع جنسیت در مطالعات اسلامی استفاده کرده است.

⬇️دریافت فهرست و مقدمهٔ کتاب
⬇️دریافت گزارش تفصیلی از کتاب (به‌زودی)

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
💠 کارگاه تخصصی دو روزه: "قرآن و مسیحیت عربی: مضامین و موتیف‌های مذهبی در شعر عربی پیش از قرآن"

💳 ۳-۴ مهرماه ۱۴۰۳/ ۲۴-۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴
📍 دانشگاه توبینگن، آلمان

معرفی به کوشش: زینب شایسته‌فر

✅ این کارگاه دو روزه محیط عربی قرآن را، آنگونه که در شعر پیشا قرآنی منسوب به شاعران مسیحی و بت‌پرست بازنمایی شده است، مورد بررسی قرار داده است. پژوهشگران مدت‌هاست به این مساله پی برده اند که اشعار منسوب به شاعران پیشا قرآنی دربردارنده ایده‌ها و احساسات مذهبی قابل مقایسه با برخی موارد قرآنی است. در این اشعار ارجاعاتی به خدا و باورهای دینی در مجموعه اشعار منسوب به شاعران عرب بت‌پرست و یکتاپرست وجود دارد. هرچند این مطالب امیدوارکننده به نظر می‌رسد، اما این اشعار مدت‌ها به دلیل تدوین آنها پس از ظهور اسلام و نیز تردید درباره اصالت آنها، به عنوان منبعی غیرقابل اعتماد در بررسی محیط قرآن در نظر گرفته می‌شدند. با این حال، در سال‌های اخیر اهمیت اشعار پیشاقرآنی درک شده است و پژوهشگران روش‌هایی برای تأیید اصالت آن و نیز بهره‌مندی از آن جهت بررسی الهیات عربستان پیش از اسلام به کار گرفته‌اند. این کارگاه توسط شورای تحقیقات اروپا، به عنوان بخشی از پروژه QaSLA تأمین مالی شده است.

✅ موضوعاتی که در این کارگاه بررسی شده عبارتند از:

◀️ یکتاپرستی در عربستان پیش از ظهور اسلام
◀️ پی‌رنگ و نقش‌مایه‌های دینی در شعر پیشا قرآنی و مقایسه آنها با قرآن
◀️ حیره به عنوان مرکز مسیحیت دوران باستان متأخر و قطب ادبی
◀️ قرابت‌های احتمالی بین شعر عربی دوران باستان متأخر و متون یهودی-مسیحی
◀️ رویکردهای روش‌شناختی نوآورانه در مطالعه شعر پیشا قرآنی، به ویژه آنهایی که به مسئله اعتبار می‌پردازند.

برگزارکننده: نادیة ابوحسین
مدیر: هولگر زلنتین


🗂 برنامه نشست

"یکتاپرستی بت‌پرستانه و عربستان پیش از اسلام"، نیکولای سینای (دانشگاه آکسفورد)

"جنگ داخلیِ (حرب الفساد) طی"، راشد اس. گویال (دانشگاه توبینگن)

" 'به جز برای سلیمان': آیین و دین در شعر درباری النابغة الذبیانی"، سوزان استتکویچ (دانشگاه جورج‌تاون)

"خدا، پادشاه و شاعر: ایمان و بخشش در اشعار طلب بخشش عدی بن زید عبادی به حاکم لخمی نعمان بن منذر"، نادیة ابوحسین (دانشگاه توبینگن)

"نقش‌مایه‌های مسیحی در شعر عدی بن زید العبادی، شاعر عرب مسیحی پیش از اسلام"، ایاس ناصر (دانشگاه عبری اورشلیم)

"رویکردهای روش‌شناختی به قرآن و شعر مسیحی پیش از اسلام"، نورا اشمید (دانشگاه توبینگن)

"مفاهیم پیشا قرآنی سرنوشت آن‌گونه که در شعر عربی متقدم بازتاب داده شده است و تأثیر آنها بر بازنمایی الله در قرآن"، ماکسیم یوسفی (دانشگاه گوتینگن)

"سواری با جن: معنویت پیش از اسلام و دگرگونی‌های اسلامی آن"، روبن شنزله (دانشگاه آزاد برلین)

"خدایی جز رحمانان نیست: درباره یک نام الهی یکتاپرستانه جنوب عربستانی در شعر و کتیبه‌های عربستانی پیش از اسلام"، الکساندر فورمن (دانشگاه شیکاگو)

⬇️ دریافت فایل برنامه کارگاه و چکیده‌ها

#انعکاس_رویداد
@Inekas

‌
💠یازدهمین دورهٔ همایش بین‌المللی دانشجویی فلسفه (۱۴۰۳)

گروه فلسفه و انجمن علمی-دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس
🔵با همکاری انعکاس

🎓ویژۀ دانشجویان و دانش‌آموختگان کارشناسی‌ارشد و دانشجویان دکترا در رشتهٔ فلسفه و تمامی رشته‌های مرتبط

🔵یازدهمین دورهٔ همایش دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس، که باسابقه‌ترین و معتبرترین همایش دانشجویی فلسفه در ایران است، با همکاری انعکاس در آذر ماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.

🔵در این دوره از همایش، انعکاس سه جایزهٔ ۳۰ میلیون ریالی برای سه مقالهٔ برتر همایش و یک جایزهٔ ویژهٔ ۱۸۰ میلیون ریالی برای مقالهٔ برتر در موضوع «فلسفه و کلام اسلامی» به منظور تکمیل نگارش و انتشار آن مقاله به زبان انگلیسی در یک مجلهٔ معتبر، به شرح زیر در نظر گرفته است:

◀️ کمک‌هزینۀ ماهانه به مبلغ ۴۰ میلیون ریال به‌مدت سه ماه
◀️ جایزۀ انتشار مقاله به مبلغ ۶۰ میلیون ریال
◀️ دریافت مشاورۀ علمی از اعضای هیأت علمی گروه فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس برای نگارش مقاله
◀️ دریافت بازخورد از چند متخصص پس از اتمام نگارش مقاله
◀️ ویراستاری حرفه‌ای متن مقاله

👥 جایزهٔ انعکاس با حمایت شماری از سخنرانان پیشین «مدارس تابستانی انعکاس» و معطوف به دو هدف اصلی ایجاد شده است: ۱. تشویق و حمایت از پژوهشگران جوان؛ ۲. رشد مشارکت ایرانیان در عرصۀ بین‌المللیِ مطالعات اسلامی.

🗓 مهلت ارسال مقاله: ۱۵ آذر ۱۴۰۳

🔗 برای شرکت در این همایش و کسب اطلاعات تفصیلی از شرائط دریافت جایزه و شیوه‌نامهٔ نگارش مقاله، به سایت «انجمن علمی دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس» مراجعه کنید:
🌐 https://jphil.ir

#جایزه_انعکاس

@inekas

‌‌
‌🎞 ویدئوی ارائهٔ «بازنگری در رویکردهای تاریخی مدرن به زمانه و زندگانی محمد [ص]» از شان آنتونی

🟣 ویدئوی بالا گزیده‌ای است از ارائهٔ شان آنتونی در سومین مدرسه تابستانی انعکاس  (پنج‌شنبه ۱۶ شهریور) که در آن ایدۀ خود در کتاب اخیرش "محمد و امپراتوری‌های ایمان" را ارائه کرده است:

Sean Anthony (2020), Muhammad and the Empires of Faith: The Making of the Prophet of Islam, Oakland, CA:University of California Press.

⬇️ دریافت ۵۰ صفحۀ نخست کتاب
⭐️ معرفی کتاب و دریافت مرور فارسی آن
👤 معرفی شان آنتونی

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۹ دقیقه) با زیرنویس فارسی اختصاصی در یوتوب انعکاس

آنتونی در این ارائه، به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه خوانش‌های انتقادی منابع غیرمسلمان و مسلمان در کنار هم می‌تواند جان تازه‌ای به مطالعه تاریخی زندگانی محمد[ص] و تحولی که پیام او در جهان ایجاد کرد، ببخشد.
او نشان می‌دهد که چگونه با قرار دادن این منابع در بافتار تاریخی فکر و فرهنگ دوران باستان متأخر، می‌توان ارزیابی تازه‌ای از منابع اولیه زندگی محمد[ص] داشت. همچنین این مساله را می‌کاود که چه بینش‌های جدیدی را می‌توان از بررسی سنت‌های چندلایه‌ای پیرامون زندگی ایشان به دست آورد.
شون آنتونی در این ارائه، مدل مرسوم در میان پژوهشگران سیره را نادرست می‌داند و مدلی جایگزین پیشنهاد می‌دهد که به ما کمک کند از یک منظر با وضوح پایین از سیرهٔ پیامبر، به یک منظر با وضوح بالاتر ارتقا پیدا کنیم.

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۹ دقیقه) با زیرنویس فارسی اختصاصی در یوتوب انعکاس (برای مشاهدۀ زیرنویس فارسی، روی دکمه CC بزنید)

#انعکاس_کتاب
#انعکاس_یافته‌ها
#ارائه‌های_مدرسه_انعکاس
@inekas

💎 معرفی کتاب «محمد و امپراتوری‌های ایمان» اثر شان آنتونی

Sean Anthony (2020), Muhammad and the Empires of Faith: The Making of the Prophet of Islam, Oakland, CA:University of California Press.

⬇️دریافت چکیده‌ای از کتاب
⬇️دریافت مرور کامل

⭐️ اردوگاه مورخانِ اسلام نخستین!

در مقدمۀ کتاب از قول چیس رابینسون آمده است که مورخان اسلام نخستین به دو اردوگاه دسته‌بندی می‌شوند:
اردوگاه اول جایگاه آن دسته از مورخانی است که مصمم هستند خطوط کلی وقایع دوران زندگی پیامبر را مشخص کنند و از امکان تصفیهٔ موفقیت‌آمیز لایه‌های اساطیری متأخر از زندگی او و نیل به حقایق خام تاریخی اطمینان دارند.
در اردوگاه دوم مورخان مدرنی حضور دارند که به عقیده‌شان صرفاً می‌توان خاطرات برجای مانده از گذشته در نزد مسلمانان را مرتب و غربال کرد و نهایتاً آنچه دردسترس خواهد بود، هرچه‌قدر هم که کهن باشد، بازنمایی‌های «داستانی» گذشته است که نخبگان برای ساخت حافظهٔ فرهنگی جوامع خود و در نتیجه حفظ و شکل‌دهی هویت جوامع مسلمان بعدی آن‌ها را ساخته و پرداخته‌اند. نتیجه آنکه نمی‌توان از حصار ذهن سازندگان این روایات پلی به واقعیت‌های تاریخی زد.

⭐️ خطر مواجههٔ غلط با سیره‌نگاری‌ها

به نظر آنتونی اگر منابع به مجموعهٔ سیره‌نگاری‌های اسلامی محدود باشد، ادعای مورخان اردوگاه دوم چندان بیراه نیست. بسیاری از محتویات این کتب بیش از آن که دربردارندهٔ «حافظهٔ تاریخی» باشند، در واقع «الهیات روایی‌شده» هستند. ناتوانی در شناخت این ماهیت کتب سیره‌نگاری منجر به اشتباهات فاحش تاریخی خواهد شد. در چنین بافتی تاریخ دیگر تاریخ نیست؛ بلکه قالبی است برای انتقال و ترویج آموزه‌های کلامی، فرقه‌ای، قبیله‌ای و سیاسی گروه‌های مختلف.


⭐️ راه حل پیشنهادی: گسترش پایگاه داده

بر خلاف تصور سنتی، منابع ما برای شناخت محمد تاریخی منحصر به کتب سیره و مغازی نیستند. منابع اصلی محققان مدرن برای بازشناسی شخصیت تاریخی پیامبر اسلام به چهار دستهٔ زیر تقسیم می‌شوند:

۱. قرآن
۲. کتیبه‌ها، نسخه‌های خطی و شواهد باستان‌شناختی
۳. گزارش‌های غیراسلامی معاصر و یا نزدیک به معاصر از ظهور اسلام که عمدتاً به زبان‌های ارمنی، یونانی و سریانی نوشته شده‌اند
۴. منابع مکتوب عربی دربارهٔ پیامبر که عمدتاً، اما نه منحصراً، در سنت سیره‌نگاری حفظ شده‌اند.

⭐️ هدف نویسنده از نگارش کتاب

آنتونی می‌گوید این اثر با دو هدف اساسی نوشته شده است: اول، ارائهٔ روشی برای مطالعهٔ تطبیقی کهن‌ترین منابع عربی در زمینهٔ سیرهٔ نبوی همگام با منابع دسته‌اولی چون قرآن و گزارش‌های غیراسلامی متعلق به قرن هفتم و هشتم میلادی و نشان دادن این که چگونه چنین مطالعه‌ای می‌تواند منابع سیره را احیا کند؛ و ثانیاً، روشن کردن شرایط تاریخی و جریان‌های فکری‌ای که موجب پیدایش سنت سیره و مغازی به‌ عنوان ژانری مجزا از ادبیات عربی در اواخر قرن هفتم و قرن هشتم میلادی شد.


⭐️ معرفی بخش‌های کتاب

🔵بخش نخست
در این بخش، نویسنده به سراغ منابعی می‌رود که پیش از آغاز سنت سیره‌نگاری نوشته شده‌اند و دربردارندهٔ اطلاعاتی دربارهٔ پیامبر اسلام هستند. مطالعهٔ تطبیقی ادبیات مسیحی باستان متأخر و همچنین منابع کهن اسلامی، بخش عمدهٔ این فصل از کتاب را به خود اختصاص می‌دهد. مواردی از این دست نشان می‌دهند که مطالعهٔ توأمان منابع معاصر غیرعربی و سیره‌نگاری‌های اسلامی می‌تواند تصویری قابل‌اتکا، هرچند غیرجزئی، از محمد تاریخی به ارمغان بیاورد.

🔵 بخش دوم
این بخش روایتی است از سرآغاز ادبیات نوشتاری سیره‌و‌مغازی در اواخر دورهٔ اموی و اوایل خلافت عباسی. چنانکه در بخش دوم نشان داده می‌شود، سیره‌نگاری اسلامی از بدو تولد از سوی دستگاه خلافت اموی و عباسی راهبری می‌شده است.

🔵 بخش سوم
بخش پایانی کتاب کوششی است برای پاسخ به این پرسش که دستگاه خلافت از سنت سیره‌ومغازی چه می‌خواست و این خواسته‌ها را از چه طریقی محقق می‌کرد؟ از نگاه نویسنده انگیزهٔ اصلی دستگاه خلافت از پایه‌گذاری سنت سیره‌نگاری تأمین مشروعیت حکومت نوپای اسلامی و تهیهٔ مبنایی فکری برای توجیه اقدامات حاکمیتی از جمله فتوحات بوده است. در این بخش نشان داده می‌شود که نخبگان حکومتی برای ساخت چنین بنایی مواد خام را از سنت شفاهی برجای‌مانده از حافظهٔ جمعی مسلمین و قرآن برگرفتند، اما این مصالح خام را با الهام از گفتمان‌ امپراطوری‌های دورهٔ باستان متأخر یعنی امپراطوری ساسانی و بیزانس تصفیه کردند، بازخوانی نمودند و به آن سروشکلی یکپارچه دادند.

🔵 در نهایت کتاب با نگاهی به چشم‌انداز مطالعات در باب سیرهٔ نبوی و جایگاه سنت سیره‌و‌مغازی در آیندهٔ این رشته به پایان می‌رسد.

⬇️دریافت مرور کامل مهدی صالح بر کتاب

🔴 شون آنتونی در مدرسهٔ تابستانی سوم انعکاس، بخشی از این کتاب را ارائه کرد.

▶️ مشاهدهٔ ارائه با زیرنویس فارسی در یوتوب انعکاس

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
🔵 مدرسهٔ زبان‌شناسی و زبان‌های سامی

ترم پاییز ۱۴۰۳ از مدرسهٔ زبان‌شناسی و زبان‌های سامی، با عنوان مدرسهٔ پاییزهٔ زبان‌های کتاب مقدس از پنجم مهرماه توسط انعکاس و مرکز دین‌پژوهی حنیف برگزار خواهد شد.

مدرسه پاییزه، شامل دوره آموزش زبان عبری کتاب مقدس، متن‌خوانی عبری کتاب مقدس، زبان سریانی، زبان یونانی و دستور تاریخی زبان عربی است.


⬇️ طول دورهٔ زبان سریانی و عبری هشت جلسه، دستور تاریخی زبان عربی ده جلسه و زبان یونانی دوازده جلسه خواهد بود.

🎓 طرح درس‌ کلاس‌ها:

🔵عبری (ترم اول)
🔵دستور تاریخی زبان عربی
🔵متن‌خوانی پیشرفته عبری کتاب مقدس
🔵یونانی کتاب مقدس (ترم اول)
🔵 سریانی (ترم اول)

🖋 ثبت‌نام در دوره:
https://evnd.co/2NWQc

🗓 مهلت ثبت‌نام کلاس‌های ترم پاییز: تا پایان ۱ مهرماه

🌎 دوره‌ها در بستر بیگ‌بلوباتن در سایت رومیت برگزار خواهد شد و فیلم ضبط شده جلسات تنها تا انتهای ترم در دسترس دانشجویان خواهد بود.

🙋در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر به آیدی @HebClass و یا @GzClass در تلگرام پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس

@inekas

‌
📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی مقالهٔ
«رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش دوم»
نیکلای ساینای

چهارمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» به دومین بخش از مقالهٔ نیکلای ساینای اختصاص یافته است. این مقالهٔ دو بخشی در سال ۲۰۱۴ در دو شمارهٔ پیاپی از بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شده است. ترجمهٔ گروهی این اثر به همت جمعی از مترجمان و ویراستاران به انجام رسیده است. ترجمۀ بخش اول مقاله را از اینجا بخوانید. اثر حاضر، ترجمۀ بخش دوم مقاله است.

🖋 نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل آن را با ارجاعات در همین فایل بخوانید.

⭐️ معرفی مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟»

💬 چکیده:
بخش دوم این مقاله به مرور استدلال‌هایی می‌پردازد که علیه فرضیهٔ شکل‌گیری رسم قرآن در زمان عبدالملک مروان اقامه شده‌اند. نتیجه‌گیری این بخش این است که تا زمانی که هیچ عبارت قرآنی با ویژگی‌های سبکی و اصطلاحی متمایز، به‌طور قانع‌کننده‌ای در بستر آخر قرن اول هجری قرار نگیرد، تاریخ‌گذاری رسم قرآن (به استثنای برخی ویژگی‌های املایی) به سال ۶۵۰ میلادی / ۳۰ هجری یا قبل از آن باید به‌عنوان دیدگاه پیش‌فرض ما باقی بماند.
ساینای برای این نتیجه‌گیری به انتساب متفق‌القول رسم استاندارد به عثمان و بعضی استدلال‌های نقد متنی استناد می‌کند. همچنین، او برخی ویژگی‌های درونی قرآن (عدم تطابق با تاریخ اسلام پس از ۳۰ هجری، فقدان چارچوب روایی و نبود هنجارسازی زبانی) را نیز به عنوان دلیلی به نفع نتیجه‌گیری خود ارائه می‌کند.

⭐️ اصل مقالهٔ حاضر با نشانی زیر قابل دستیابی و ارجاع است:
Sinai, Nicolai (2014). "When did the consonantal skeleton of the Quran reach closure? Part II". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 77(3), 509–521.

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
ساینای، نیکلای (۱۴۰۳). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش دوم» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات» (https://t.me/inekas/514).

#انعکاس_ادبیات

@inekas

‌‌
🔵 سخنرانی عمومی چهارمین مدرسه تابستانی انعکاس | شهریور ۱۴۰۳

💠 قرآن آشنایی با کدام بایبل را مفروض می‌گیرد؟

👤جان ریوز (دانشگاه کارولینای شمالی شارلوت)
🎤به میزبانی: عبدالله گلدری (دانشگاه خلیفه)

🌐ارائه به زبان انگلیسی با ترجمه همزمان فارسی

🔹 جمعه ۱۶ شهریور، ساعت ۱۸:۳۰ (به وقت تهران)

⭐️ چکیده:
قرآن و بایبل به طور قابل توجهی در تعدادی از شخصیت‌ها، داستان‌ها و آموزه‌های اخلاقی اشتراک دارند. این نشان می‌دهد که قرآن در جهان گسترده‌تر گفتمانی «بایبل» در اواخر دوران باستان وارد گفت‌وگوی فعال شده است؛ یا به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد قرآن سطح خاصی از آشنایی با بایبل را از سوی مخاطبان مورد نظر خود فرض کرده است. اما این کدام ورژن بایبل و یا بایبل متعلق به چه گروهی است؟ در این ارائه، جان ریوز، پیامدهای آنچه این فرض می‌تواند برای درک تاریخی ما از پس‌زمینه اجتماعی و فرهنگی که قرآن در آن ظهور کرد و شکوفا شد داشته باشد را بررسی خواهد کرد.

⭐️ معرفی:
جان سی. ریوز استاد پیشکسوت مطالعات بایبلی از سال ۱۹۹۶، استاد بلومنتال مطالعات یهودی و استاد مطالعات دینی در گروه مطالعات دینی دانشگاه کارولینای شمالی در شارلوت بوده است.
او از نخستین محققان بایبلی است که با رویکرد آکادمیک و با دانش عمیق از سنت‌های اسلامی و بایبلی به مطالعهٔ دیالوگ قرآن با کتاب مقدس پرداخت و در این راستا مجموعه مقالاتی را از محققان برجسته با عنوان «بایبل و قرآن: مقالاتی در بینامتنیت نصّی» گرد هم آورد و در انتشارات انجمن مطالعات بایبلی (SBL) در سال ۲۰۰۱ منتشر کرد.
بخش عمده‌ای از آثار او سنت‌های گروه‌های اقلیت در دسته‌بندی‌های متعارف فرق را کاوش می‌کند و به بررسی همپوشانی‌ها و اشتراکات قابل‌تشخیص در میان عده زیادی از فرق و متون اقلیت در ادیان خاور نزدیک می‌پردازد.

▶️ این برنامه به طور زنده از طریق صفحات انعکاس در یوتوب (به زبان انگلیسی) و آپارات (ترجمه همزمان فارسی) پخش خواهد شد و شرکت در آن برای عموم آزاد است.

#انعکاس_۱۴۰۳
@inekas

‌
🟥 انتشار کتاب «روایت حدیث و مذهب‌گرایی: الجامع الصحیح بخاری و الکافی کلینی در علم حدیث اهل سنت و شیعه دوازده امامی»

😀 حُسام عوف (پژوهشگر دانشگاه توبینگن)

🔵اطلاعات کتاب‌شناختی:
Ouf, Hossam (2024). Hadithüberlieferung und Konfessionalität: Al-Buḫārīs al-Ǧāmiʿ aṣ-ṣaḥīḥ und al-Kulaynīs al-Kāfī in den sunnitischen und zwölferschiitischen Hadithwissenschaften. Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783111549705
.

⬇️ دریافت ۵۰ صفحهٔ نخست کتاب

✍️ معرفی کتاب:
این پژوهش به این می‌پردازد که آیا و چگونه روایت حدیث و مذهب‌گرایی در علم حدیث اهل سنت و شیعه دوازده امامی بر یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند. این سؤال به شیوه‌ای توصیفی و تطبیقی با استفاده از دو مجموعه حدیثی "الجامع الصحیح" بخاری (م. ۲۵۶) و "الکافی" کلینی (م. ۳۲۹) مورد بررسی قرار می‌گیرد. این پژوهش بررسی می‌کند که آیا اعتقادات مذهبی این دو دانشمند عوامل تعیین‌کننده‌ای برای بررسی و جمع‌آوری احادیث آنها بوده است. علاوه بر این، این اثر به نقد متقابل علمای اهل سنت و شیعه دوازده امامی نسبت به مجموعه و نویسنده مقابل می‌پردازد. بنابراین، مذهب چه نقشی در پذیرش این دو مجموعه (تا به امروز) داشته است؟ یک تفاوت اساسی بین این دو گرایش مذهبی در روایت حدیث وجود دارد: چه کسی به عنوان شاهدی مشروع برای بیانات پیامبر محسوب می‌شود؟ چه کسی واسطهٔ بین پیامبر (یعنی دوره وحی) و کل جامعهٔ مسلمان پس از او است؟ پاسخ‌های متفاوت به این سؤال، تحولات مربوط به روایت حدیث و در نتیجه الهیات مربوطه را تعیین می‌کند.

فصل اول کتاب، مقدمه‌ای بر بحث است که اهداف، روش‌شناسی و ساختار کار را تشریح می‌کند، فصل دوم به ارزیابی و تفسیر احادیث با توجه به مبانی الهیاتی آن‌ها می‌پردازد. این فصل شامل بحث‌هایی در مورد روایات کلیدی مورد اختلاف بین شیعه و سنی، مانند واقعهٔ سقیفه، حدیث غدیر خم و حدیث ثقلین است. فصل سوم به مقایسهٔ تصویر بخاری و کلینی و مجموعه‌های آنها در ادبیات سنی و شیعه اختصاص دارد، در حالی که فصل چهارم به انتقادات درون‌فرقه‌ای و برون‌فرقه‌ای به این دو دانشمند می‌پردازد.

فصل پنجم به بررسی نقش بخاری و کلینی در تأیید عدالت صحابه و عصمت امامان می‌پردازد. این فصل به یکی از تفاوت‌های اساسی بین دو گرایش مذهبی می‌پردازد: چه کسی به عنوان شاهد مشروع وحی پیامبر محسوب می‌شود و چه کسی واسطه بین پیامبر و جامعه مسلمان پس از اوست؟ این کتاب نشان می‌دهد که مفاهیم "عدالت صحابه" و "عصمت امامان" نشان‌دهندهٔ پیامبرشناسی‌های مختلف هستند و برداشت‌های خاصی از روایت و اهمیت الهیاتی آن را به وجود می‌آورند.

در نهایت، فصل ششم به نتیجه‌گیری تحقیق و ارائه پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده می‌پردازد. این کتاب با ارائه یک دیدگاه جامع و مقایسه‌ای، به درک عمیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌های روایت حدیث در سنت‌های سنی و شیعی کمک می‌کند.
این اثر مساهمتی مهم و ارزشمند در تحقیقات تطبیقی اسلامی، به ویژه در توسعهٔ مفاهیم و رویکردهای پژوهش تطبیقی حدیث است و می‌تواند منبعی ارزشمند برای محققان و دانشجویان مطالعات اسلامی باشد.


#انعکاس_کتاب

@inekas

‌
🎞 ویدیو نشست سوم از درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس

🟣بخش اول: درآمدی بر مطالعات الهیات تطبیقی از محمدرضا معینی (دقیقهٔ ۲:۲۲ ویدیو کامل)

🟣بخش دوم: ارائهٔ یحیی صباغچی با موضوع «پیامبری» بین قرآن و عهدین: نمونه‌ای در مطالعات الهیات تطبیقی (دقیقه ۲۱:۳۰ ویدیو کامل)

⭐️ چکیدۀ ارائه

🟥 مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه در یوتوب و آپارات انعکاس

📎اسلاید‌های ارائهٔ «درآمدی بر مطالعات الهیات تطبیقی»
📎اسلاید‌های ارائهٔ «"پیامبری" بین قرآن و عهدین»

#گفتار_انعکاس

@inekas

‌ ‌
🎞 ویدئوی ارایۀ «زبان‌شناسی تطبیقی قرآن و عهدین: چالش‌ها و بایسته‌ها»


🟣 ارائۀ حیدر عیوضی در نشست دوم از درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس

👤 میزبان: فواد دانش‌پژوه

⭐️ چکیدۀ ارایه

🟥 مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه در یوتوب و آپارات انعکاس

#گفتار_انعکاس

@inekas

‌
📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ کامل فارسی مقالهٔ ثاقب حسین با عنوانِ:

«بخت تلخ همسر سرکش: برتری، اطاعت و تنبیه در آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء»

سومین اثر از فروست «انعکاس ادبیات»، به ترجمهٔ این مقاله از ثاقب حسین، استادیار کنونی دانشگاه لویولا مری‌مونت و فارغ التحصیل از دانشگاه آکسفورد، دربارهٔ معنای اصطلاح «نشوز» در قرآن، اختصاص یافته است. جدا از عنوانِ متفاوت این مقاله که رویکرد پژوهشگر را در ارائهٔ خوانش‌های نو و بدیع نشان می‌دهد، ساختار و مسیر پژوهشی او در خودِ مقاله نیز از وجوه مختلف همچون شیوه‌های روش‌شناختی، لحن و زبان و... موردتوجه است.

این مقاله که در سال ۲۰۲۱ در مجلهٔ مطالعات قرآنیِ دانشگاه ادینبرا انتشار یافت، با همت جمعی از شرکت‌کنندگان و همراه مدرسهٔ انعکاس به فارسی برگردانده شد تا با سهولت بیشتری در دسترس پژوهشگران فارسی‌زبان در سراسر دنیا و همهٔ علاقه‌مندان این حوزه قرار بگیرد.

به‌ثمرنشستن این تلاش جمعی، نتیجهٔ همراهی بسیاری از دوستان در ترجمه، ویرایش، صفحه‌آرایی، انتشار و بازنشر است که قدردانِ همهٔ آن‌ها هستیم (اسامی آن‌ها در صفحهٔ دوم مقاله آمده است)؛ به‌ویژه ساجده گودرزی که بیشترین سهم را در به ثمر رسیدن ترجمه و ویرایش آن برعهده داشت.

🔵ویدئوی ارائهٔ این مقاله را به همراه چکیده‌ای از آن در لینک زیر ببینید.

🎞 معرفی مقالهٔ «بخت تلخ همسر سرکش» به همراه ویدئوی ارائهٔ نویسنده


⭐️ اصل مقالهٔ حاضر با نشانی زیر قابل دستیابی و ارجاع است:
Hussain, Saqib (2021). “The Bitter Lot of the Rebellious Wife: Hierarchy, Obedience, and Punishment in Q. 4:34”, Journal of Qur’anic Studies 23:2, 66-111.

⬇️ دریافت اصل مقاله

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
حسین، ثاقب (۱۴۰۳). بخت تلخ همسر سرکش: برتری، اطاعت و تنبیه در آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء (گودرزی و دیگران، مترجم.). ویراست اول. فروست آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.me/inekas/495)

#انعکاس_ادبیات

@inekas

‌
🎞 سرنوشت تازهٔ اصطلاح «نشوز» در خوانشِ ثاقب حسین
(نگاهی تفسیری-تاریخی در میان مناقشه‌های همیشگی در باب حکم نشوز در سوره نساء)

⏺بخشی از ارائهٔ مقالهٔ «بخت تلخ همسر سرکش» اثر ثاقب حسین در اولین مدرسهٔ تابستانی انعکاس

🔵 بدون اغماض، آیهٔ ۳۴ سوره نساء یکی از پرمناقشه‌ترین آیات قرآن است که تا کنون با تفاسیر متنوع و متکثری مواجه شده است: «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ ۚ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ...»

✔️ این آیهٔ سورهٔ نساء، به ویژه عبارت «وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ» در تفاسیر و آثار فقهی جریان اصلی اسلامی، عموما به‌گونه‌ای تفسیر شده که به شوهر اجازه می‌دهد در صورت «نشوز» همسر خود را مورد ضرب قرار دهد. با این حال ردی در تاریخ تفسیر این آیه وجود دارد که نشان می‌دهد این برداشت تنها تفسیر مستدل آیه نبوده و تشویش در مورد این تفسیر رایج در تمامی تاریخ سنت تفسیری دیده می‌شود. به عبارتی بر خلاف تصور عمومی، اعتراض به این برداشت رایج از آیه، مختص عصر مدرن نیست و مفسرین و علما در طول تاریخ، تفاسیر و بحث‌های متفاوتی را ارائه کرده‌اند.

✔️ ثاقب حسین، استادیار دانشگاه لویولا مری‌مونت و فارغ‌التحصیل دانشگاه آکسفورد، در پژوهشی مفصل و چندساحتی توانست این آیه را از منظرهای مختلف و در پرتو یهودیت ربانی فهم و بررسی کند. نتیجه تلاش‌های این پژوهشگر برجسته در قالب مقاله‌ای مفصل با عنوان «بخت تلخ همسر سرکش: برتری، اطاعت و تنبیه در آیه ۳۴ سوره نساء» در سال ۲۰۲۱ منتشر شد.

✔️ اگرچه ارزشمندی مسیر پژوهشی ثاقب حسین به‌ دلایل مختلفی همچون تواضع پژوهشگر نسبت‌به پژوهش‌های پیشین خود واضح و برجسته است، اما می‌توان به اهمیت پژوهش او از حیث روش‌شناختی نیز اشاره کرد. «کلمه» در «متن» معنا می‌یابد و متن در ساختارهای ادبی، اجتماعی و فرهنگی‌اش؛ این پژوهشگر نیز با تکیه بر اهمیت بافتار ادبی آیه و فهم دقیق آن برای کاهش خوانش‌های سلیقه‌ای، فارغ از تفاسیر و آثار فقهی به‌دنبال رد پایِ کلمهٔ نشوز –این اصطلاح پربحث و مناقشه‌برانگیز- و کاربرد آن در ساختارهای تازهٔ دیگری می‌گردد:
سایر آیات قرآن، شعر دوران جاهلی، شعر متقدم اسلامی، دیگر آثار ادبی قرون اولیه اسلامی و مکتوبات متقدم حدیثی.

✔️ او همچنین نشان داد که فهم‌های بدیلی از جنبه‌های مختلف آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء در قرون اولیهٔ اسلامی و به واسطهٔ برخی احادیث رواج داشته که از سنت فقهی و تفسیری فاصله دارند و در عین حال به برداشت طرح شده در این مقاله بسیار نزدیک‌اند. دنبال‌کردن کلمه «نشوز» در یک بافتار ادبی وسیع‌تر، پایانِ کارِ این پژوهشگر نیست. او رابطهٔ بین این آیه را با مرتبط‌ترین پیشینهٔ مرتبط با آن در ادبیات پساعهدینی، بررسی می‌کند که حول حکم فقهی یهودیت ربانی دربارهٔ سوتاه یا همسر مشکوک به زنا است. ثاقب حسین در این مقاله نشان می‌دهد که میان احکام مرتبط با همسر متهم به نشوز و سوتاه ربانی هم‌پوشانی قابل توجهی وجود دارد که احتمالا نشان‌دهندهٔ اشارهٔ هر دوی آن‌ها به یک مسئله است.

🔵 انعکاس ترجمهٔ فارسی این مقاله را به عنوان سومین اثر از فروست «انعکاس ادبیات» منتشر می‌کند:

⬇️ دریافت ترجمهٔ فارسی مقالهٔ «بخت تلخ همسر سرکش: برتری، اطاعت و تنبیه در آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء»

▶️ مشاهدهٔ نسخهٔ کامل با زیرنویس فارسی در یوتوب و آپارات انعکاس

✔️ ثاقب حسین که قبل‌تر ترجمهٔ کامل فارسیِ مقاله او با همت گروهی از همراهان انعکاس منتشر شده، در چهارمین مدرسه تابستانی انعکاس نیز حضور دارد. او ارائه‌ای درباره بینامتنیت قرآن و عهدین خواهد داشت که انتظار می‌رود همچون پژوهش‌های او پرنکته و بدیع باشد.

#انعکاس_یافته‌ها
#انعکاس_ادبیات
@inekas

‌
🎞 ویدئوی ارایۀ «تمایز روایت‌ها بین قرآن و عهدین: بررسی دو روایت ذبیح ابراهیم و حیات پس از مرگ»


🟣 ارائۀ مهدی صالح در نشست اول از درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس


⭐️ چکیدۀ ارایه

🟥 مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه در یوتوب و آپارات انعکاس

🔵 این ارائه به مناسبت مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس برگزار شده است.

#گفتار_انعکاس

@inekas

‌
💠 درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس | ۱۴۰۳ | نشست سوم

🔵 «پیامبری» بین قرآن و عهدین: نمونه‌ای در مطالعات الهیات تطبیقی


👤 یحیی صباغچی (عضو هیئت علمی دانشگاه شریف - مدیر گروه پژوهشی پویافکر)

👤 میزبان: محمدرضا معینی (دانشگاه تهران)

🗓 دوشنبه ۵ شهریور - ساعت ۱۸ (به وقت تهران)


📝 چکیده
«نبوت» در هر سه دین ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) از مهم‌ترین و محوری‌ترین آموزه‌های الهیاتی است. با در نظر گرفتن این واقعیت که متون مقدس یکی از منابع اصلی الهیات در همه ادیان و به طور خاص، ادیان ابراهیمی است و سهم بزرگی از مبانی الهیاتی پیروان ادیان، برگرفته از متون مقدس ایشان است، طبیعی است که ضرورت داشته باشد برای فهم مفهوم «نبوت» به قرآن و عهدین مراجعه کنیم.

چنانچه می‌دانیم بخش بزرگی از محتوای قرآن پیرامون آموزه‌های الهیاتی است و آموزه‌های قرآن در بافتار فرهنگی آشنا با آموزه‌های عهدینی و در گفتگو با مخاطبانی که انگاره‌های عهدینی در ذهن داشته‌اند، شکل گرفته است. بر همین اساس، بررسی تطبیقی درباره آموزه‌های اعتقادی بین قرآن و عهدین نتایج بسیار جالبی برای فهم بهتر هر دو متن به‌دست می‌دهد.

الهیات تطبیقی، شاخه‌ای جدید از الهیات است که تلاش می‌کند فهمی عمیق‌تر از آموزه‌های الهیاتی هر دین را در گفتگو با سایر سنت‌های دینی به دست دهد. این شاخه از مطالعات تطبیقی  را باید از مهم‌ترین شاخه‌های مطالعات قرآن و عهدین به شمار آورد که هنوز نیازمند تحقیقات بسیار گسترده‌تری است. پدیدار شدن یافته‌ها و دیدگاه‌های جدید در این شاخهٔ مطالعاتی در دهه‌های اخیر، نوید پژوهش‌های عمیق‌تری را در سال‌های آتی می‌دهد.

در این ارائه، به مطالعه تطبیقی «نبوت» در قرآن و عهدین، به عنوان نمونه‌ای از مطالعات الهیات تطبیقی می‌پردازیم. در طی این ارائه با برخی پیچیدگی‌های این مطالعه و نیز با برخی دیدگاه‌های معاصر در این موضوع آشنا می‌شویم.

✅ حضور در این نشست و باقی نشست‌های «درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس» برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است.

✍️ برای ثبت‌نام رایگان در این رویداد، از طریق این لینک اقدام کنید.


✅این ارائه می‌تواند زمینه‌ای تاریخی برای تعدادی از ارائه‌های مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس با موضوع قرآن و عهدین فراهم آورد.


#رویداد_انعکاس

@Inekas

‌
💠 درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس | ۱۴۰۳ | نشست دوم

🔵 زبان‌شناسی تطبیقی قرآن و عهدین: چالش‌ها و بایسته‌ها


👤 حیدر عیوضی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث)

👤 میزبان: فواد دانش‌پژوه (دانشگاه ادیان و مذاهب)

🗓 یکشنبه ۴ شهریور - ساعت ۱۹ (به وقت تهران)


📝 چکیده
با آغاز قرن نوزدهم میلادی نگارش قاموس‌های واژگان تورات عبری، به ویژه با تمرکز بر روابط زبانی و فرهنگی، وارد مرحلۀ پیچیده‌ای شد که آن را از رویکرد سنتیِ توصیف‌محور به کلی متمایز کرد. نگارش این فرهنگ‌های نوین پیش‌نیازهای متعددی داشت؛ از جمله: کشف روابط زبانهای باستانی، مشخصا زبان‌های سامی کهن، تسلط به مباحث تطبیقی زبان‌های سامی متأخر (از جمله آرامی، عبری، سریانی، عربی)، و توجه به روابط زبان‌های آفروآسیایی.

سهم زبان‌شناسی تطبیقی در یافتن معنای واژگان قرآنی بسیار محدود بوده است، اما به تازگی استفاده از رویکردهای مبتنی بر زبان‌شناسی و رویکردهای بین‌رشته‌ای مرتبط با آن در مطالعات قرآنی توجه پژوهشگران بیشتری را به خود جلب کرده است. فرهنگ تطبیقی قرآن و تورات به قلم حیدر عیوضی یکی از تلاش‌های اخیر در استفاده از زبان‌شناسی تطبیقی برای قاموس‌نگاری قرآن است. در این ارائه، در گفتگو با نویسنده کتاب به آسیب‌شناسی قاموس‌های سنتی، معرفی روش زبان‌شناسی تطبیقی و اهمیت آن، و چشم‌اندازهای پیش رو در این حوزه مطالعاتی پرداخته می‌شود.


✅ حضور در این نشست و باقی نشست‌های «درآمدی بر مدرسهٔ تابستانی چهارم انعکاس» برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است.

✍️ برای ثبت‌نام رایگان در این رویداد، از طریق این لینک اقدام کنید.


#رویداد_انعکاس

@Inekas

‌
🔵 برنامۀ ارائه‌های چهارمین مدرسه تابستانی انعکاس

🔵«قرآن و عهدین: سنت‌ها، بافتارها، و بینامتن‌ها»

🎓 ۵ ارائهٔ فارسی و ۱۲ ارائهٔ انگلیسی
💬 با ترجمهٔ همزمان فارسی و ارائهٔ‌ ترجمهٔ مقالات


📄 برای مطالعه چکیده ارائه‌ها و معرفی ارائه‌کنندگان به کتابچۀ مدرسه رجوع کنید.

⭐️ فهرست ارائه‌ها
(آثاری که پیش از این از هر فرد در کانال انعکاس معرفی شده است در زیر نام او آمده است.)

🔵روز ۱

🟢 احمد پاکتچی | سخنرانی افتتاحیه

🟢 محمد حقانی | تعامل قرآن با بینامتن‌های بایبلی: دریافت قرآن از داستان تولد موسی
(ارائه و ویدئو)

🟢 آیدا گلاسر | تفسیر کتاب مقدس در زمینه اسلامی: تأملات روش‌شناختی دربارهٔ تفاسیر پیدایش ۱-۱۱ و غلاطیان

🟢 شری لوین | ا«وقالتِ اليهود يدُ اللَّه مَغلُوله»: پاسخ به مدراشی در پیوت ربّی العازار بن کلیر
(ویدئو و معرفی مقاله)

🔵روز ۲

🟢احسان روحی | منابع الهام/اقتباس یهودی مسیحی در سیره نبوی: بررسی موردی داستان کشتار مسیحیان نجران و یهود بنی قریظه
(معرفی مقالات: + و + و +)

🟢اندرو اُکانر | رسالت پیامبرانه در قرآن

🟢گابریل رینولدز | تعابیر بایبلی در قرآن
(معرفی کتاب)

🔵روز ۳

🟢 آنا داویتاشویلی | قرآن و مسیحیت سریانی: زمینه، تداوم‌ و ملاحظات
(کنفرانس‌ها: + و + و +)

🟢روی مک‌کوی | تفسیر قرآن با کتاب مقدس
(معرفی کتاب مرتبط)

🟢دیوید پنچانسکی | سلیمان و مور: قرآن در گفتگو با کتاب مقدس


🔵روز ۴

🟢 گیوم دی | مریم قرآنی و گاهشماری قرآن

🟢 رایان کریگ | «وما قَتَلوهُ وما صَلَبُوه ولكنْ شُبِّهَ لهم» «بَل رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيه»: الگوهای اعتقادی و تصلیب قرآنی
(ارائهٔ مرتبط در کنفرانس)

🟢 جان ریوز | قرآن آشنایی با کدام بایبل را مفروض می‌گیرد؟


🔵 روز ۵

🟢نیکولای ساینای | به سوی الهیات توصیفی قرآن: خدا، حس اخلاقی مشترک و آزادی انسان
(معرفی کتاب: + و + و +)

🟢مارتین ویتنگهام | تاریخچه دیدگاه‌های مسلمانان درباره کتاب مقدس
(مرور کتاب مرتبط)

🟢هولگر زلنتین | قرآن و یهودیت در پژوهش‌های کنونی
(معرفی کتاب و ویدئوی کتاب)

🔵 روز ۶

🟢 عبدالله گلدری | برداشت‌های قرآنی از نام الهی یهوه
(مقاله و معرفی مقاله و مرور)

🟢 هادی تقوی | موسی و محمد در گفتگو: «مثلهم فی التورات» به عنوان خوانشی قرآنی از سفر تثنیه ۳۳:۲-۴
(ارائه و معرفی مقالات)

🟢 ثاقب حسین | آدم و نام‌ها
(مقاله و ویدئوی ارائه و مرور)


⬇️ دریافت کتابچۀ مدرسه


⏲ مهلت ثبت‌نام: ۵ شهریور ۱۴۰۳

🌐 ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر:
🔵 inekas.org/2024

یا به @Inekas_admin پیام بدهید.

#رویداد_انعکاس
@inekas

‌
📼 گزیده‌ای از مدارس انعکاس و مدار | ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳

🎉 به بهانه سومین سال تولد انعکاس

💠اولین مدرسهٔ تابستانه از سری رویدادهای انعکاس با موضوع مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین در شهریور ماه ۱۴۰۰ در قالب ۴۰ ساعت ارائه تفصیلی برگزار شد. این مدرسه، دوره آموزشی کوتاه مدتی بود برای آشنایی پژوهشگران، اساتید و دانشجویان با پژوهش‌های تطبیقی قرآن و عهدین. در این دوره تلاش شد به علاقه‌مندان آموزش داده شود که در هر رویکرد، با استفاده از ابزارهای موجود، چگونه میتوان یک مسئله یا پرسش علمی را حل کرد.

💠دومین مدرسهٔ تابستانه از سری رویدادهای انعکاس با موضوع اسلام در دوره نخستین در شهریور ماه ۱۴۰۱ در قالب ۳۷ ساعت ارائه تفصیلی برگزار شد. این مدرسه، دوره آموزشی کوتاه مدتی برای آشنایی پژوهشگران، اساتید و دانشجویان با آخرین پژوهش‌های علمی درباره اسلام در قرن اول هجری بود.

💠 سومین مدرسهٔ تابستانی از سری رویدادهای انعکاس با عنوان محمد [ص]: زندگی، جامعه و میراث فرهنگی در شهریور ماه ۱۴۰۲ در قالب ۴۴ ساعت ارائه تفصیلی برگزار شد. این مدرسه، دوره‌ای آموزشی برای آشنایی با آخرین پژوهش‌های علمی درباره پیامبر اسلام بود.
🔗 گزارش سومین مدرسه انعکاس

💠اولین مدرسهٔ مدار ۱۴۰۲، با تمرکز بر ارتقای مهارت‌ها و دانش در حوزه مطالعات اسلامی، به‌ویژه برای دانشجویان و دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلی، برگزار شد. این دوره شامل ۳۶ ساعت آموزش کارگاهی در مدت ۶ روز بود و ارائه‌های علمی تخصصی با رویکرد روش‌محور در موضوعاتی مانند قرآن، حدیث، فلسفه، و اخلاق ارائه شد. همچنین، شرکت‌کنندگان در کارگاه‌هایی برای بهبود مهارت‌های نرم نظیر مقاله‌نویسی، فن بیان، و تولید محتوای مجازی شرکت کردند. این مدرسه به‌صورت آنلاین و حضوری برگزار شد.

💠 دومین مدرسهٔ مدار ۱۴۰۳، با تمرکز بر «متن‌پژوهی دیجیتال» و در قالب یک بوت‌کمپ حضوری برگزار شد. این دوره شامل ۶۳ ساعت آموزش کارگاهی در طی ۹ روز بود و بر یادگیری مهارت‌های پژوهشی و مقاله‌نویسی با استفاده از ابزارها و روش‌های دیجیتال تأکید داشت. شرکت‌کنندگان پس از فراگیری سرفصل‌های مرتبط، پروژه‌های متن‌پژوهی واقعی را در زمینه‌های دلخواه خود به پایان رساندند.

💠 چهارمین مدرسهٔ تابستانه از سری رویدادهای انعکاس با موضوع «قرآن و عهدین: سنت‌ها، بافتار‌ها و بینامتن‌ها» در شهریور ماه ۱۴۰۳ به صورت آنلاین و در قالب ۳۸ ساعت ارائه علمی برگزار خواهد شد. این مدرسه با مشارکت دانشگاه اکستر و حضور ۱۹ پژوهشگر از دانشگاه‌های ۶ کشور، به بررسی قرآن و عهدین، زمینه‌های الهیاتی و تاریخی، و ارتباط مسلمانان با مسیحیان و یهودیان خواهد پرداخت. جلسات مدرسه به دو زبان فارسی و انگلیسی (با ترجمه همزمان) برگزار می‌شود و هدف آن آشنایی پژوهشگران، اساتید و دانشجویان با جدیدترین پژوهش‌‌ها در این حوزه‌ها است.

🟡 آخرین مهلت ثبت‌نام در مدرسهٔ تابستانی امسال، تا ۵ شهریور است.

⭐️ برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در مدرسهٔ تابستانی امسال، به سایت انعکاس مراجعه کنید.

🟥 برای مشاهده نسخه با کیفیت ویدیو گزیده‌ای از مدارس انعکاس و مدار، به آپارات و یوتیوب مراجعه کنید.

#انعکاس_رویداد
@inekas