فرهنگِ رجوع نکردن به فقیهان!
〽️ فقهای سنّتی، منادیان تضعیف و تعطیل عقل مشترک بشری!
(عقل مستقل منبعیِ قانون‌گذار، نه عقل غیر مستقلِ ابزاریِ قانون‌پذیر)
🔹 طبق مبنای مختار که دانش فقه و فقیهان سنّتی را منادیان تعطیل عقل مشترک بشری (عقل خودبنیاد منبعی) می‌دانم، در امور غیر عبادی - که پای حقّ و حقوق و آزادی و محدودیّت انسانها در میان است - مطلقاً نباید به ایشان رجوع کرد، و به جای عقل فقهی یا عقل حوزوی - که تنها از سوی متدیّنین و حوزویان و آن هم فقط بخشی از ایشان مورد پذیرش است - ، باید به عقل فطری یا عقل عرفی که مورد پذیرش همه انسان‌های دنیا است مراجعه کرد؛ عقلی که در روایات از آن به پیامبر باطنی تعبیر شده است.
🔹 بنابراین متدیّنین باید یاد بگیرند در امور زندگی و تعاملات و حقوق انسانی خود، فقط به عقل مشترک بشری و فهم عرفی خود رجوع کنند و همان حکم خردمندانه را هم، حکم خدا و دین در حقّ خویش قلمداد کنند و در این راستا چنانچه فرضاً خطایی هم رخ دهد، هیچ اشکالی ندارد و نباید نسبت به آن واهمه داشت؛ زیرا اوّلاً عقل انسان خطاپذیر است و خداوند نمی‌تواند از انسانها بیش از توان عقلی‌شان انتظار داشته باشد، و ثانیاً روش فقیهان اخباری و اصولی هم که مبتنی بر تعطیل عقل عملی و محوریّت نقل و به ویژه اخبار و روایات است، بسیار پرخطا بوده و اشتباهات آن اگر بیشتر از روش مختار نباشد، قطعاً کمتر نیست!
🔹 روش پیشنهادی - جایگزینی عقل عملی مشترک انسان ها با عقل فقهی و حوزویِ تربیت‌شده در دامان منابع روایی - ، هم قابل اطمینان‌تر است، هم کوتاه‌تر و هم کم‌خطاتر. مضاف بر اینکه حقِّ عقل و شعور و آزادی انسانها را نیز پاس می‌دارد، بر خلاف روش خردگریز و بعضاً عقل‌ستیز فقیهان که به خشونت و خرافه دامن زده و می زند! در ادامه، یک مثال عینی و مستند می‌‌‌زنم، اگرچه از این دست نمونه‌ها در آثار ایشان بسیار فراوان است.
1️⃣ دیدگاه و روش مشهور (تعطیل عقل عملی و رجوع به عقل فقهیِ روایت‌محور)،
در پاسخ به این سؤال که آیا می توان به مخالفین خود (غیر مسلمانان و غیر شیعیان) به بهانه اینکه مانند ما فکر و عمل نمی کنند توهین کرد یا نه، فتوا می‌دهد بله توهین و غیبت و بی‌اخلاقی علیه مخالفین جایز است!
آیت الله سید ابوالقاسم خوئی:
🔺 س 898- افتراء و تهمت بر كافر و مرتد و كسى كه بدعت در دين گذاشته جايز است يا نه؟
🔻 ج - مانعى ندارد!".
📚 سید ابوالقاسم خوئی، استفتائات، ج ۱، ص ۲۶۴ و ۲۶۵.
2️⃣ دیدگاه مختار (محوریّت عقل عملی مشترک و مستقل از شرع، و رجوع به عقل فقهی، تنها به شرط میزان قرار گرفتن عقل خودبنیاد و قانون‌گذارِ انسانی)،
در پاسخ به همین سؤال که آیا می‌توان به مخالفین خود (غیر مسلمانان و غیر شیعیان) به بهانه اینکه مانند ما فکر و عمل نمی کنند توهین کرد یا نه، می گوید نخیر!؛ هرگونه توهین و غیبت و بی‌اخلاقی علیه مخالفین به بهانه متفاوت و مستقل فکر کردن ممنوع و حرام بوده و آنها حق دارند آزادانه فکر کنند و تصمیم بگیرند و حتی دین و مذهب ما را نقد و ردّ کنند؛ همانطور که ما نقد و ردّ افکار و آیین دیگران را حقّ مسلّم خود می دانیم. لذا تنها می‌توان با آنها گفتگوی علمی و استدلالی بر اساس احترام متقابل و بدون خشونت‌ورزی داشت.
🔹 فقیهان، هم عقل منبعی و خودبنیاد خود را که دارای شأن تشریع و قانونگذاری است تعطیل نموده اند، و هم عقل مخاطبان و به اصطلاح مقلّدین خود را تعطیل می کنند و به جای آن عمدتاً چند روایت و خبر واحد را جایگزین می‌کنند، تا پروژه جایگزینی عقل با روایت را تکمیل کنند.
به بیان دیگر، تا کسی ابتدا باب عقل مستقل خود را مسدود نکند و "بی عقل" و خلع سلاح نشود، و خویش را از هویّت انسانی منسلخ و تهی نکند، به سراغ فقیهان برای پرسش از حسن و قبح و حلال و حرام افعال انسانی نمی رود، و فقیهان او را به عنوان یک فرد دیندار به رسمیّت نمی شناسند! از منظر ایشان، انسانها هر چه‌قدر بی عقل‌تر (عقل منبعیِ قانون‌گذارِ مستقل از شرع) و منفعل تر، به همان اندازه دیندارتر و رستگارتر!
💠 دین، فقه و قرائتی از دین که پیامش به بشریت، تضعیف و تعطیل عقل مستقلِ مشترک بشری (پیامبر درونی/ الهام الهی) و اسقاط آن از مقام قانونگذاری باشد، به درد انسانها نخورده و راهی جز انزوا و فروغلتیدن به حاشیه و تاریک‌خانه تاریخ پیش‌رو نخواهد داشت!
قضاوت درباره دو مبنا و روش متفاوت فوق و تأمّل درباره خروجی آنها به عهده شما...
#فقه_سنتی_
#فقه_جواهری_
شیوا حسینی
〽️ فقهای سنّتی، منادیان تضعیف و تعطیل عقل مشترک بشری!
(عقل مستقل منبعیِ قانون‌گذار، نه عقل غیر مستقلِ ابزاریِ قانون‌پذیر)
🔹 طبق مبنای مختار که دانش فقه و فقیهان سنّتی را منادیان تعطیل عقل مشترک بشری (عقل خودبنیاد منبعی) می‌دانم، در امور غیر عبادی - که پای حقّ و حقوق و آزادی و محدودیّت انسانها در میان است - مطلقاً نباید به ایشان رجوع کرد، و به جای عقل فقهی یا عقل حوزوی - که تنها از سوی متدیّنین و حوزویان و آن هم فقط بخشی از ایشان مورد پذیرش است - ، باید به عقل فطری یا عقل عرفی که مورد پذیرش همه انسان‌های دنیا است مراجعه کرد؛ عقلی که در روایات از آن به پیامبر باطنی تعبیر شده است.
🔹 بنابراین متدیّنین باید یاد بگیرند در امور زندگی و تعاملات و حقوق انسانی خود، فقط به عقل مشترک بشری و فهم عرفی خود رجوع کنند و همان حکم خردمندانه را هم، حکم خدا و دین در حقّ خویش قلمداد کنند و در این راستا چنانچه فرضاً خطایی هم رخ دهد، هیچ اشکالی ندارد و نباید نسبت به آن واهمه داشت؛ زیرا اوّلاً عقل انسان خطاپذیر است و خداوند نمی‌تواند از انسانها بیش از توان عقلی‌شان انتظار داشته باشد، و ثانیاً روش فقیهان اخباری و اصولی هم که مبتنی بر تعطیل عقل عملی و محوریّت نقل و به ویژه اخبار و روایات است، بسیار پرخطا بوده و اشتباهات آن اگر بیشتر از روش مختار نباشد، قطعاً کمتر نیست!
🔹 روش پیشنهادی - جایگزینی عقل عملی مشترک انسان ها با عقل فقهی و حوزویِ تربیت‌شده در دامان منابع روایی - ، هم قابل اطمینان‌تر است، هم کوتاه‌تر و هم کم‌خطاتر. مضاف بر اینکه حقِّ عقل و شعور و آزادی انسانها را نیز پاس می‌دارد، بر خلاف روش خردگریز و بعضاً عقل‌ستیز فقیهان که به خشونت و خرافه دامن زده و می زند! در ادامه، یک مثال عینی و مستند می‌‌‌زنم، اگرچه از این دست نمونه‌ها در آثار ایشان بسیار فراوان است.
1️⃣ دیدگاه و روش مشهور (تعطیل عقل عملی و رجوع به عقل فقهیِ روایت‌محور)،
در پاسخ به این سؤال که آیا می توان به مخالفین خود (غیر مسلمانان و غیر شیعیان) به بهانه اینکه مانند ما فکر و عمل نمی کنند توهین کرد یا نه، فتوا می‌دهد بله توهین و غیبت و بی‌اخلاقی علیه مخالفین جایز است!
آیت الله سید ابوالقاسم خوئی:
🔺 س 898- افتراء و تهمت بر كافر و مرتد و كسى كه بدعت در دين گذاشته جايز است يا نه؟
🔻 ج - مانعى ندارد!".
📚 سید ابوالقاسم خوئی، استفتائات، ج ۱، ص ۲۶۴ و ۲۶۵.
2️⃣ دیدگاه مختار (محوریّت عقل عملی مشترک و مستقل از شرع، و رجوع به عقل فقهی، تنها به شرط میزان قرار گرفتن عقل خودبنیاد و قانون‌گذارِ انسانی)،
در پاسخ به همین سؤال که آیا می‌توان به مخالفین خود (غیر مسلمانان و غیر شیعیان) به بهانه اینکه مانند ما فکر و عمل نمی کنند توهین کرد یا نه، می گوید نخیر!؛ هرگونه توهین و غیبت و بی‌اخلاقی علیه مخالفین به بهانه متفاوت و مستقل فکر کردن ممنوع و حرام بوده و آنها حق دارند آزادانه فکر کنند و تصمیم بگیرند و حتی دین و مذهب ما را نقد و ردّ کنند؛ همانطور که ما نقد و ردّ افکار و آیین دیگران را حقّ مسلّم خود می دانیم. لذا تنها می‌توان با آنها گفتگوی علمی و استدلالی بر اساس احترام متقابل و بدون خشونت‌ورزی داشت.
🔹 فقیهان، هم عقل منبعی و خودبنیاد خود را که دارای شأن تشریع و قانونگذاری است تعطیل نموده اند، و هم عقل مخاطبان و به اصطلاح مقلّدین خود را تعطیل می کنند و به جای آن عمدتاً چند روایت و خبر واحد را جایگزین می‌کنند، تا پروژه جایگزینی عقل با روایت را تکمیل کنند.
به بیان دیگر، تا کسی ابتدا باب عقل مستقل خود را مسدود نکند و "بی عقل" و خلع سلاح نشود، و خویش را از هویّت انسانی منسلخ و تهی نکند، به سراغ فقیهان برای پرسش از حسن و قبح و حلال و حرام افعال انسانی نمی رود، و فقیهان او را به عنوان یک فرد دیندار به رسمیّت نمی شناسند! از منظر ایشان، انسانها هر چه‌قدر بی عقل‌تر (عقل منبعیِ قانون‌گذارِ مستقل از شرع) و منفعل تر، به همان اندازه دیندارتر و رستگارتر!
💠 دین، فقه و قرائتی از دین که پیامش به بشریت، تضعیف و تعطیل عقل مستقلِ مشترک بشری (پیامبر درونی/ الهام الهی) و اسقاط آن از مقام قانونگذاری باشد، به درد انسانها نخورده و راهی جز انزوا و فروغلتیدن به حاشیه و تاریک‌خانه تاریخ پیش‌رو نخواهد داشت!
قضاوت درباره دو مبنا و روش متفاوت فوق و تأمّل درباره خروجی آنها به عهده شما...
#فقه_سنتی_
#فقه_جواهری_
شیوا حسینی
