Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

​Agar bola yo‘qolsa, tezkor choralar ko‘rish kerak. Bu yerda batafsil harakatlar rejasi keltirilgan:

1. Vaziyatni baholang

Darhol tafsilotlarni aniqlang: bolani oxirgi marta qachon va qayerda ko‘rishgan? U kim bilan edi?

Yaqin atrofni tekshiring: hovlilar, o‘yin maydonchalari, kirish yo’laklari, do‘konlar, kompyuterxonalar.

Agar bola do‘stlari yoki qarindoshlaringizning uyiga ketgan bo‘lsa, bu haqida biladiganlar bilan maslahatlashing.

2. Ichki ishlar organlariga murojaat qiling.

Ariza, bolaning yo‘qolgan vaqtidan qat'iy nazar, darhol qabul qilinadi.

Bolaning yoshi, uning tashqi ko‘rinishining tavsifi (bo‘yi, soch rangi, kiyimi, o‘ziga xos xususiyatlari) borasida ma’lumot bering.

Bolaning yonida telefon, pul yoki biron narsa borligini ko‘rsating.

3. Yordam so‘rang

Qidiruv otryadi: «UzAlert» guruhi bilan ishonch telefoni orqali bog’laning: +998881980610 yoki @uzalert

Ijtimoiy tarmoqlar: Bolaning surati, tavsifini ilova qilib, yordam so’rab post yarating. Siz bilan bog’lanish uchun barcha aloqa maʼlumotlarini kiriting.

4. Qidirishni tashkil qiling

Hududlar bo‘yicha qidirish uchun qidiruv aʼzolarini guruhlarga ajrating.

Bola borishi mumkin bo’lgan joylarni tekshiring: bog’lar, do’konlar, o’yin maydonchalari.

Ko’chada o’tib ketayotgan shaxslardan  yoki qo’shnilardan bolani ko’rganligi yoki ko’rmaganligi to’grisida bilib oling.

Iloji boʻlsa, kameralarni tekshiring.

5. Texnik imkoniyatlarni tekshiring

Agar bolangizda telefon bo‘lsa, uning telefoniga qo‘ng‘iroq qiling. Agar tegishlifunksiya yoqilgan bo‘lsa, uning geolokatsiyasini tekshiring.

6. Axborot tarqatishda ishtirok eting

Bolaning surati va tavsifi yozilgan e’lonlarni yoki UzAlert guruhining ma'lumotnomasini yopishtirib chiqing.

Agar kimdir bolani ko‘rsa, zudlik bilan xabar berishini so‘rang va aloqa uchun telefon raqam ko‘rsating,

Ko‘proq e’tiborni jalb qilish uchun mahalliy ommaviy axborot vositalari bilan bog’laning.

7. Tinchlaning, lekin harakat qilishdan to‘xtamang

O‘zingizni ayblamang va vahimaga tushmang – bu to‘g‘ri qarorlar chiqarishga xalaqit beradi.

Agar bola topilsa, darhol ichki ishlar organlariga va qidiruvda ishtirok etgan barcha shaxslarga xabar bering.

❗️Yodda tutish muhim!

Bolalar beparvolik yoki qiziquvchanlik tufayli adashib qolishlari mumkin, ammo tezkor harakatlar muvaffaqiyatli natija olish imkoniyatini oshiradi.

Bolangizga oldindan manzili, ota - onasining telefon raqamini yodlab olishga o‘rgating va agarda u yo‘qolib qolsa, qanday harakat qilishi kerakligini tushuntiring.
⠀
UzAlert axborot kanali: https://t.me/Uzalert_uz_info
⠀
#SukutSaqlama #bolalar

​Ijtimoiy tarmoqlarda avtobusda voyaga yetmagan o‘g‘il bolaga tegajog‘lik qilgan erkak haqidagi xabar tarqaldi.

Lekin eng hayratlanarlisi avtobus haydovchisi va yo‘lovchilarning loqaydligi bo‘ldi. Bola darhol baqirib, yordam so‘ray boshlasa-da, hech kim bunga e'tibor bermadi.

Aniqlanishicha, joriy yilning 4-fevral kuni Toshkent shahridagi yo‘lovchi tashuvchi avtobusda 1988-yilda tug‘ilgan erkak mast holda bo‘lib, voyaga yetmagan 2012-yilda tug‘ilgan o‘g‘il bolaga jinsiy tegajoqlik qilgan. Yaxshiyam bola o‘zini yo‘qotmasdan darrov o‘z telefoniga videoga oldi.

Ushbu holat bo‘yicha fuqaro X.Gʻ ga nisbatan Chilonzor tumani IIO FMB Tergov bo‘limi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 129-moddasi ("O‘n olti yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan uyasiz-buzuq harakatlar qilish") bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi. Gumon qilinuvchi X.Gʻ protsessual tartibda ushlangan.

Holat Bolalar ombudsmani tomonidan nazoratga olindi.

#SukutSaqlama #Qonunlar

​Banandan plastik: 14 yoshli maktab o'quvchisi chiqindilarni kamaytirish yo'lini topgani haqida

Turkiyalik Elif Biljin endigina to‘rt yoshga to‘lganida, u allaqachon o‘qishni bilgandi. Sakkiz yoshida esa ko‘zoynagi uchun tozalagichlarni loyihalashtirgan va yasagan. 14 yoshida Bosfor bo‘g‘ozining suvlariga qarab, plastik ifloslanish muammosi haqida o‘ylay boshladi va chiqindilar miqdorini kamaytirish yo‘lini topishga qaror qildi.

Yechimlardan biri bioplastik bo‘lib chiqdi - bu mikroorganizmlar tomonidan parchalanadigan va atrof-muhitni ifloslantirmaydigan material. Biroq, an'anaviy bioplastik qishloq xo‘jaligi ekinlaridan tayyorlanadi, bu esa ekin maydonlarini qisqartiradi va oziq-ovqat xavfsizligiga tahdid solishi mumkin. Elif muqobil taklif topdi: oziq-ovqat chiqindilaridan plastik yaratish.

Qiz ikki yil davomida kraxmal va tsellyulozaga boy turli mevalarning po‘chog‘ini sinab ko‘rdi. Oxir-oqibat, u arzon va eng ko‘p tashlanadigan banan po‘chog‘idan tayyorlangan plastikni ishlab chiqdi.

2013-yilda uning loyihasi nufuzli Google Science Fair tanlovida g‘olib chiqdi va Elif keyinchalik Jons Xopkins universitetining biotibbiyot muhandisligi bo‘yicha bakalavr darajasini oldi. Bugungi kunda u Google kompaniyasida barqaror kelajak uchun innovatsion yechimlarni topishda davom etmoqda.

Forbes

#SukutSaqlama #IlmFandaAyollar

​Men 25 yoshli, 2 farzandli, 4 yil davomida zo‘ravonlikka chidab kelayotgan ayolman. Oliy malumotli o‘qituvchiman, hozir dekret ta'tilidaman.

Kaltaklar to‘ydan keyin 5-chi kuniyoq boshlangan. Men 1 yoki 2 tarsaki haqida gapirmayapman, og‘ir jarohatlar olaman har safar. Butun a'zoyi badanim ko‘karib gematoma bo‘lib ketadi. Og‘iz burnim qon bo‘lib ketgan paytlar ham bo‘lgan zarba ta'siridan, qo‘lim ham singan erim urganida.

Men 3 yil davomida bularning hech birini ota-onamga aytmadim, qudalar orasi buzilmasin deb. Yaqinda aytganimda otam erimga qatiq gapirdilar jahl ustida telefonda. Erim esa 2 erkakni o‘rtasidagi gapni onasiga aytgan. Endi qaynonam va erim qastdan ruhan hamda jismonan kuch bilan ezishyapti. Otam va onamni haqorat qilishyapti, umuman chidolmayapman bunga. Erim har safar juda yomon qo‘pol sozlar aytib haqorat qiladi, javob qaytarishga majbur qiladi. Nimadir deb qo‘ysam yoki meni haqorat qilmang, deb iltimos qilsam ham kaltaklaydi va onasini chaqirib menga tuhmatlar qilib sharmanda qiladi. Oxirgi marta onasini oyog‘i ostiga yiqitib urdi.

Dadam barchasidan xabardor, ammo kelma, ukalaringni kelajagini o‘yla deyaptilar. Umuman qarshilar qaytib borishimga. Ayni paytda nima qilishni bilmayapman, daromadim ham yo‘q, erim har safar uzr so‘rab va'dalar beradi, pushaymonligini aytadi, sovg‘alar berib aylantirib keladi, lekin bu uzoq davom etmaydi, yana bahona topib uradi. Ayol kishi tilidan yeydi degan gap charchatdi juda. Umuman gapirmasam ham uradi qovoq solding yoki yig‘lading so‘kkanimda deb.

Nima maslahat berasizlar menga? Erim o‘zgarishi mumkinmi? Sabr qilib yashashda davom etaymi yoki vaqtida ajrashish yechimmi? Davlat tomonidan menga qanday yordam berilishi mumkin ajrashsam?

===============
Sukut saqlama.uz ga kelgan maktublardan. Siz ham o‘z hikoyangizni anonim tarzda yuborishingiz mumkin: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9
_______
#SukutSaqlama #O‘quvchilardan

​“Nomus masalasi”

O‘zbekistonda, afsuski, ko‘pincha oila "sha’ni" masalasi ko‘tarilganda ikkiyuzlamachilik va ikkiyoqlama standartlar gullab-yashnayotganini ko‘rish mumkin. Qiz bola uchun “o‘tmish munosabatlari"ga ega bo'lish, hatto bu shunchaki muloqot yoki qarshisidagi insonning fe’l-atvorini o‘rganish, jiddiy munosabat (oila) qurish mumkinmi-yo‘qmi bilish uchun ushrashib ko‘rgan bo'lsa ham, uyat hisoblanadi, “yurgan qiz” degan tamg‘a bosiladi. Hatto birgina oddiy tanishlar (sinfdosh, kursdosh, qo'shni yoki o‘g‘il amakivachcha-yu xolavachchalar) bilan salomlashish ham noto'g'ri talqin qilinishi va oila nomiga "dog' tushiradigan" ayblovlar uchun asos bo'lishi mumkin.

Shu bilan birga, qarshi jins vakillariga, oilaviy ahvolidan qat’i nazar, bo‘ydoqmi, uylanganmi, hatto, farzandli bo'lsa ham, bittadan tortib cheksiz sonli munosabatlarga ega bo'lishga ruxsat beriladi. Yigitlar to'ydan oldin jinsiy hayot kechirishlari, "tajriba orttirishlari" mumkin, shu bilan birga, ular ko'pincha munosabatlarni qanday qurish, rivojlantirish, himoya qilish, o‘z tanlovlarini hurmat qilish va (bo‘lajak) turmush o‘rtog‘ining orzu-istaklarini hurmat qilish haqida hech qanday tasavvurga ega emaslar.

Qizlarga esa (ota, aka-uka, amaki, bobo va hatto boshqa ayol oila a'zolari - tug‘ishganlari va qarindoshlar tomonidan) hatto qarama-qarshi jinsdagi odamlar bilan salomlashish ham qat'iyan man etilishi odatiy hol. Paradoks shundaki, o'g'il va qiz farzandi bo'lgan oilalarda ko'pincha ota-onalar o'g'ilning boshqa qizlar (ular tanigan yoki tanimagan) bilan munosabatda bo'lib, "tajriba orttirishiga" jim qo‘yib berishadi, shu bilan birga o'z qizlarining kimdir bilan uchrashib, “oila sha’niga dog' tushirishini” istashmaydi. Demak, boshqa qizlar - “o‘zimizning oiladab emas”, demak, bu ulardan foydalanish mumkin, deganimi?

Yoki, misol uchun, agar yigit yozishmalarda (qiz bilan qanchalik yaqin (tanish) bo'lishidan qat'i nazar) unga jinsiy a'zosining fotosuratini yoki yalang'och fotosuratini yuborsa (bu holat juda ko‘p uchraydi), qiz ko'pi bilan u bilan muloqotni (yozishishni) to'xtatishi va messenjer xizmati provayderiga shikoyat yuborishi mumkin. Agar u huquq-tartibot idoralariga ariza yozsa, dastlab uning o'zi "shubhali yigitlar" bilan yozishib/muloqot qilib yurgani uchun ayblanishi mumkin. Fotosuratni yuborgan yigitga nisbatan jarima yozilishi, "mayda bezorilik/jamoat tartibini buzganlik uchun" 3-5 sutka javobgarlik berilishi mumkin va shu bilan u va u yuborgan suratlar haqida butkul unutishadi. Mabodo eslashsayam, faqat masxara bilan eslashadi: “Anavi, yigiti sharmanda rasm yubordi, deb shikoyat qilgan yurgich qiz eslaringdami?” - deb, qizning ustidan kulishadi.

Va aksincha, agar yigit yozishmalarda qizdan ochiq fotosurat so'rasa/jo‘natishga ko'ndirsa/jo‘natishni talab qilsa va uni olishga erishsa, bu qizning hayotini ostin-ustun qilib yuborishga qodir qurolga aylanadi. Keyin uni shu bilan shantaj qilishlari, pul, turli xizmatlarni talab qilishlari, jumladan, majburiy jinsiy aloqa qilishni talab qilishlari mumkin. Yoki ular bu suratlarni shunchaki ijtimoiy tarmoqlarga tarqatishlari mumkin. Agar qiz shikoyat qilmasa, bu, odatda, juda ko'p sodir bo'ladi va shantajchi jabrlanuvchiga nisbatan o'z jinoyatlarini erkin davom ettiradi, toki bu yanada fojiali oqibatlarga (odatda qiz uchun), masalan, homiladorlik, abortlar, o'z joniga qasd qilishga olib kelmaguncha. Chunki, hatto qiz ariza yozishga jur'at etsa ham, jamiyat uni sodir bo'lgan voqeada ayblamasligiga kafolat yo'q.

Bularning barchasi O'zbekistonda ayollarga nisbatan chuqur ildiz otgan ikkiyuzlamachilik va ikkiyoqlama standartlarning yaqqol isbotidir. Ayollar ko'pincha o'z fikri, tanlovi va xavfsizligi huquqidan mahrum bo'ladilar. Ular o'zlarining huquqlari va qadr-qimmatini kamsitadigan patriarxal an'analarning qurboni bo'ladilar.
Bu vaziyat jamiyatda jiddiy o'zgarishlarni talab qiladi. Ayollarni kamsitadigan eskirgan stereotiplar va xurofotlarga qarshi kurashish, jamiyat fikrini o'zgartirish, zo'ravonlik qurbonlarini qo'llab-quvvatlash va aybdorlarni javobgarlikka tortish zarur.

© Aliya

​Reproduktiv zo‘ravonlik

Nasiba katta qizi yonida o‘ynagan payti kenja qizini qo‘lida uxlatardi. U necha oydirki tayinli dam olmaydi, lekin qizlarining bag‘rida baxtiyor edi.

Uning eri Timur oxirgi paytlar “Bizga merosxo‘r kerak.
U nasabimiz davomchisi bo‘ladi" deya tez-tez takrorlardi. Qaynonasi ham qolishmasdi: "Ikkita qiz borligi yaxshi, lekin o‘g‘ilsiz oila to‘liq bo‘lmaydi. Harakat qilish kerak."
Nasiba hozir qiynalayotganini tushuntirishga harakat qilardi: "Hali kuchga to‘lganim yo‘q, yana homiladorlikni boshdan kechirishga tayyor emasman". Ammo erining qarindoshlari hech tinch qo‘yishmasdi: "Sen faqat o‘zing haqida emas, balki oilang haqida o‘ylashing kerak".

Shunday gaplardan ketin u o‘zini aybdor his qilardi. U qizlarini yaxshi ko‘rardi, lekin endi go‘yo uning tanasi va xohishlari unga oid emasdek tuyulardi.

Reproduktiv zo‘ravonlik - bu ayolga farzand ko‘rish masalasida bosim o‘tkazishdir, bunda uning xohish-istaklari e'tiborga olinmaydi.

Reproduktiv zo‘ravonlikning yana qanday ko‘rinishlarini bilasiz?

Minimizary

#SukutSaqlama #Seksizm_ensiklopediyasi

​Feminizm desa cho‘chib tushishni bas qiling!

Bizning xalqimiz o‘zi shunaqa: mavjud muammoni hal qilish o‘rniga yopiqliq qozon yopiqligicha qolsin qabilida ish ko‘rishni xush ko‘radi. Koshki muammoni berkitgan bilan u yo‘q bo‘lib qolsa. Feminizm bizga kerakmas deyishlari ham shundan. Axir u hayotimizdagi shuncha muammoni ochib beradi, bizga esa bu tabiiyki yoqmaydi. Har bir narsa ehtiyoj tufayli paydo bo‘ladi. Feminizm tushunchasi paydo bo‘ldimi, demak, unga ham ehtiyoj borligi tufayli bu.

Feminizm bu faqatgina ayollar huquqini talab qilib, erkaklarga ochiqchasiga tupurish emas. Ko‘pchilikda feminizm erkaklarga qarshi kurash degan yanglish fikr mavjud. Lekin aslida feminizm erkaklarga qarshi emas, adolatsizlikka, zo‘ravonlikka, notenglikka qarshi kurashadi va buni sodir etganlarning jinsi muhim emas. Feminizm shunchaki harakat emas, u katta falsafiy oqim. Uning bir nechta yo‘nalishlari mavjud. Masalan, ekofeminizm. Ekofeminizm kapitalistik va patriarxal tuzum natijasida tabiatga va ayolga yetkaziladigan jabrni tanqid ostiga oladi. Bundan kelib chiqadiki, feminizm faqat ayolga qaratilgan emas, balki har qanday zoʻravonlikka qarshi kurashadi.

Muammo shundaki, zo‘ravonlikni har kim har xil tushunadi va mana shu yerda ziddiyat paydo bo‘ladi. Zo‘ravonlik faqat jismoniy emas, psixologik, hissiy, jinsiy, maishiy ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. Baʼzilar faqatgina jismoniy zo‘ravonliknigina haqiqiy zo‘ravonlik deb tushunsa, bizning mentalitetimiz mana shu jismoniy zo‘ravonlikni ham zo‘ravonlik o‘rnida ko‘rmaydi, aksincha uni oqlaydi va yoqlaydi. (Qizini urmagan tizzasini uribdi kabi xalq donishmandligi mahsuli bo‘lgan maqollarimizni eslang!)

Shuning uchun ham har yili O‘zbekistonda minglab maishiy zo‘ravonlik bilan bog‘liq holatlar qayd etiladi. Afsuski, bu ariza yozishgacha borgan ayollar ko‘rsatkichi. Eri yoki yaqinlari ustida ariza berish uyat hisoblangan jamiyatimizda qancha xoʻrlik ostida qolmasin jimgina yashaydigan ayollar qancha deb oʻylaysiz? Nega eri yoki yaqinlari deyapman, chunki ayollar eng koʻp oʻz yaqinlari tomonidan zoʻravonlikka uchraydi, bu fakt.

Men zoʻravonlik va harassmentga odamlarning loqayd munosabati hodisaning oʻzi va yaqinlari bilan bogʻliq emasligi tufayli deb oʻylardim. Afsuski, xalqimiz orasida murgʻak qizining taqdiriga befarq otalar ham bor ekan. Gap shundaki, bir ayol Facebookda ayollar guruhida yozib qoldi. Aytishicha, 7-8 yoshdagi qizini ovsinining oʻgʻli zoʻrlashga uringan, shilqimlik qilgan. Ayol sudga murojaat qilmoqchi boʻlganida eri akasining oʻgʻliga bunday qilmasligini, umuman bu ishni ovoza qilish kerak emasligini aytgan. Mana sizga ota. Aka-ukasi uchun hali goʻdak boʻlgan qizini ham qurbon qilishga tayyor. Bittagina qizcha ekan, jigardan aziz boʻptimi?!

Hayvonot dunyosida shunday, ular bolasini dunyoga keltirgach, mustaqil boʻlgunicha uni himoya qiladi va keyin qoʻyib yuboradi. Bizda esa qiz farzand na himoya qilinadi, na mustaqil qilinadi. 18 ga kirar-kirmay oʻrab-chirmab qullikka topshiriladi. Hayvonlardan ham past darajaga tushib ketayotgandekmiz goʻyo

Shu yerda asablarim ham, post ham tamom boʻldi.

Noila Abduvahobova

#SukutSaqlama #Fikr

​Toshkent shahrining Yangihayot tumanida erkak o‘z xotiniga 25 marta pichoq urdi

Bu haqda Millar teleko‘rsatuvi xabar berdi. Joriy yilning 1-fevral kuni Toshkent shahrining Yangihayot tumanida erkak o‘z xotiniga pichoq bilan hujum qildi. Ayolning baqirishiga qo‘shnisi chiqib, tez yordam chaqirgan. Shifokorlarning tezkorligi tufayli jabrlanuvchi tirik qoldi va hozirda shahar shifoxonalaridan birida davolanmoqda.

Jabrlanuvchining so‘zlariga ko‘ra, shu yilning 1-fevral kuni uning eri janjal ko‘tarib, shundan so‘ng uning tanasining turli joylariga 25 marta pichoq urgan. Nizoga erkakning o‘zlari yashayotgan xonadonni sotish niyati sabab bo‘lgan. U xotiniga uyni sotishini, ayolni esa ikki bolasi bilan ko‘chada qoldirishini aytgan.

"Men undan buni kutmagandim. Kvartirani sotishga qarshi ekanligimni aytdim, ikki bola bilan qayerga borishimni so‘radim? Va xonaga kirganimda, orqamdan birinchi zarbani his qildim. Men undan qilgan ishi uchun eng og‘ir jazo berilishini so‘rayman", - dedi jabrlanuvchi Millar jurnalistlariga.

Holat bo‘yicha Yangixayot tumani prokuraturasi tomonidan odam o‘ldirishga suiqasd moddasi bo‘yicha jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 25, 97-moddasiga asosan, gumonlanuvchi protsessual tartibda qo‘lga olinib, tergov harakatlari olib borilmoqda.

#SukutSaqlama #Qonunlar

#BookClub

Joriy yilning 1-fevral kuni Sukut Saqlama Ayollar klubida Nikola Gavining “Jinsiy qurbon emasman, lekin…” maqolasi muhokamasi bo‘lib o‘tdi. Avvalgi postda muhokama doirasidagi ayrim shaxsiy hikoyalarni e’lon qilgan edik.

Bugun esa klub koordinatorining quyidagi savoliga javoblarni o‘qishingiz mumkin: Maqola jinsiy zo‘rlash muammosi sifatida tashlangan yana bir nozik firk bor. Bu yaqinlar orasidagi istalmagan jinsiy aloqa. Masalan, er-xotin orasida. Er xohlaydi va ayol bunda ko‘nglini olishga majbur bo‘ladi. Yoki istamasayam rozi bo‘lishga. Sizlar bunga qanday qaraysizlar? Bu ham zo‘ravonlikning bir ko‘rinishi desa bo‘ladimi?

Fikrlarni kartochkalarda o‘qishingiz mumkin ▶️▶️▶️

#SukutSaqlama #AyollarKitobKlubi

​Farg‘ona viloyatining Furqat tumanida 2024-yilning may oyida M.N. (erkak) avtomashina boshqarishni o‘rgatish vaqtida 15 yoshli qizga nisbatan bir nechta nomaqbul hatti-harakatlar sodir etgan. Qizning so‘zlariga ko‘ra erkak uning o‘zining shaxsiy hayoti haqida surishtira boshlagan, so‘ngra qiz unga soatini ko‘rsatgach, qo‘lini ushlashga urinadi va bir muncha vaqt o‘tgach, uning belidan ushlab, nomaqbul shahvoniy hatti-harakatlarni amalga oshirgan. Keyinroq u Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 41-1-moddasi (Shahvoniy shilqimlik) bilan aybdor deb topilib, 1 million 20 ming so‘m jarimaga tortildi.

Dekabr oyida Farg‘ona viloyat sudi kassatsiya instansiyasida Farg‘ona viloyati prokurori o‘rinbosarining birinchi instantsiya sudining qarori ustidan bergan protesti ko‘rib chiqildi. Maʼmuriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksning 278-moddasiga muvofiq, basharti ishni ko‘rib chiqish paytida organ (mansabdor shaxs) huquqbuzarlik holatida jinoyat alomatlari bor degan xulosaga kelsa, materiallarni prokurorga topshiradi. Sud Jinoyat kodeksining 129-moddasiga ko‘ra, 16 yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan nomaqbul harakatlar jinoyat hisoblanishini ta'kidladi. Oliy Sud Plenumining 30.11.2018-yildagi "Sudlar tomonidan ma'muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishni tartibga soluvchi qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida"gi 35-sonli qaroriga ko‘ra o‘n olti yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan sodir etilgan shahvoniy shilqimlik ko‘rinishidagi uyatsiz-buzuq harakatlar JK 129-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi lozim.

Ushbu asoslar bo‘yicha sudya X.Sotvoldiyev raisligidagi kassatsiya instantsiyasi Furqat tuman sudining hal qiluv qarori va Furqat tumani IIB profilaktika xizmati inspektorining jinoyat ishini qo‘zg‘atishni rad etish to‘g‘risidagi qarorini bekor qildi. Sud ish materiallarini Jinoyat kodeksining 129-moddasi (o‘n olti yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan uyatsiz-buzuq harakatlar qilish)da nazarda tutilgan jinoyat belgilari mavjudligini aniqlash uchun viloyat prokuraturasiga yuborish to‘g‘risida qaror chiqardi.

Mamlakatda adliya tizimining malakali xodimlari: prokurorlar, tergovchilar, sudyalar voyaga yetmaganlarni jinsiy zo‘ravonlikdan himoya qilish uchun barcha zarur ishlarni amalga oshirish amaliyoti mavjudligi quvonarli. Bolalar xavfsizligi uchun qonunlar va qoidalar mavjud: gap ularni o‘rnida qo‘llashda.

Bugun Bosh prokuratura Asakadagi 13 yoshli qizga nisbatan jinsiy zo‘ravonlik ishi bo‘yicha protest keltirdi. Umid qilamizki, adolatli qarorlar soni ortib, bunday holatlar barham topadi.

#SukutSaqlama #AdolatTalabQilamiz

​Obyektivatsiya

Madina reklama agentligiga suhbatga keldi. Uning portfoliosida muvaffaqiyatli loyihalar talaygina edi, lekin suhbat qiluvchi ularga e'tibor ham bermadi.

“Bilasizmi,” — dedi u qizga tikilib qararkan, — “siz judayam go‘zalsiz. Bu mijozlar bilan uchrashuvlarda qo‘l keladi. Bizning sohamizda bu juda muhim.”

Madinaning yuziga qizil yugurdi. Uning professionalligi uning tashqi ko‘rinishiga qoldi, go‘yo u qo‘lidan kelgani va bilgan hamma narsaning ahamiyati yo‘qdek edi.

Obyektivatsiya — shaxsni biror maqsadda foydalanish uchun tovar yoki obyekt sifatida qabul qilish va shaxsiy hamda intellektual qobiliyatlarni e'tiborsiz qoldirishda ifodalanadi.

Obyektivatsiyaga yana qanday misollarni bilasiz?

Minimizary

#SukutSaqlama #Seksizm_ensiklopediyasi

#BookClub

Joriy yilning 1-fevral kuni Sukut Saqlama Ayollar klubida Nikola Gavining “Jinsiy qurbon emasman, lekin…” maqolasi muhokamasi bo‘lib o‘tdi. Muhokama qizg‘in bahs-u munozaraga boy bo‘ldi. Bahsdagi ayrim shaxsiy hikoyalarni e’lon qilishga qaror qildikki, bu mavzuning yig‘ilgan qizlar uchun ham qanchalik dolzarb va og‘riqli ekanini ko‘rsatadi. Fikrlarni kartochkalarda o‘qishingiz mumkin.

Maqoladagi jinsiy zo‘rlash muammosi sifatida tashlangan yana bir nozik tomon – yaqinlar orasidagi istalmagan jinsiy aloqa haqidagi Kitob klubi a'zolarining fikrlari bilan keyingi postimizda bo‘lishamiz.

#SukutSaqlama #AyollarKitobKlubi

​Hozir men aytib bermoqchi bo‘lgan hikoya yaqin bir tanishim haqida. U taxminan 8 yil oldin turmush qurgan, hamda birinchi qaynona va qaynota, qayn-ukalar va eri o‘rtasidagi muammolar birinchi farzandi tug‘ilgandan keyin boshlandi.

Hattoki shunday paytlar bo‘ldiki, turmush o‘rtog‘ining urib, do‘pposlashi natijasida, boshi, yuzlari ko‘karar edi. Bu holat erining ichkilikka berilganligi bilan bir qatorda, kunlar o‘tib ko‘payib borardi. Ko‘p marotaba qizlik uyiga ketar, erining yalinishi va o‘z ota -onasining gaplaridan bezib yana qaytib boraverar edi.

Ko‘p o‘tmay barchasi yana qaytalardi. Qizchasi shu yilda 1-sinfga chiqdi, erkak esa ichib, qizchaning dars qilishiga, kechasi uxlashiga ham xalaqit berib ertalabgacha xotinini yomon so‘zlar bilan so‘kib tinchini buzadi. Shu safargi janjaldan keyin qizchani qaynonasi hech kimdan so‘ramay viloyatga olib ketib qolgan. Necha marta ustidan yozib ham berdi, natija yo‘q.

Oxirgi kunlari har kuni 3 shishadan ichib jonidan to‘yg‘izib yubordi. Kurakda turmaydigan so‘zlar bilan haqorat qiladi va o‘z xotinini begona odamlarga yomonlab o‘tiradi. Ularning oilasiga qaynonasi ham doimo qo‘shilib, janjallarning boshida turadi. Ijara uyga chiqib ketsa ham na ajrashtiradi, na yashatadi. Aksincha, bor yiqqan terganini olib ketaverar ekan.

Ayol hozir nima qilishni bilmayapti. Lekin men unga bir nima maslahat berishni yoki u uchun biror joyga murojaat qilishini aytishdan qo‘rqaman. Ular judayam janjalkash oila. Nima maslahat bersam...

===============
Sukut saqlama.uz ga kelgan maktublardan. Siz ham o‘z hikoyangizni anonim tarzda yuborishingiz mumkin: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9
_______
#SukutSaqlama #O‘quvchilardan

​2021-yilda astraxanlik maktab o‘quvchisi Diana Gafurova o‘ziga xos ishlanma – inson qo‘lining harakatlarini takrorlabgina qolmay, yo‘qolgan sezgilarni qisman tiklaydigan qo‘l protezini taqdim etdi. Qizning ishlanmasining asosiy farqi - murakkab operatsiyalarga ehtiyojning yo'qligi

Protez Neurosky MindWave garniturasi orqali boshqariladi, u miya impulslarini o'qiydi. Garnitura boshga kiyiladi, bu mushaklardagi sensorlar orqali ishlaydigan protezlarga qaraganda qulaysizroq ko'rinishi mumkin. Ammo bu ishlanmaning asosiy afzalligi uning qulayligidadir: Diana protezi bionik analoglarga qaraganda 10 baravar arzon.

Maktab o‘quvchisining ishi unga “Kelajak olimlari” tanlovida ikkinchi o‘rinni olib keldi va uning ixtirosi amputatsiyaga uchragan odamlar uchun yanada qulayroq va sodda yechimlar sari qadam bo‘lishi mumkin edi.

Manba: Forbes
⠀
#SukutSaqlama #girlsempowerment

​Oldin aytib o‘tganimizdek, zo‘rlash haqida olib borilayotgan yangi tadqiqotlar ayollardan “zo‘rlash”ni boshdan kechirganligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri so‘ramaydi. Ba’zi tadqiqotlar esa to‘g‘ridan-to‘g‘ri mazkur savolni, shuningdek, majburiy, istalmagan jinsiy aloqalar haqidagi aniqroq savollarni ham o‘z ichiga olgan. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, “zo‘rlash”ni boshdan kechirganligini tasdiqlovchi ayollarning atigi 50 dan 30 foizigina bu tajribani “zo‘rlash” deb belgilashadi (bu haqda: Koss 1988; Gavi 1991a; 1991b).

Ushbu tadqiqot paradigmasida ayollarni zo‘rlash qurboni sifatida tasniflash protokoli shundan iboratki, agar ular oldindan belgilangan “zo‘ravonlik” tavsifiga mos keladigan tajribani boshdan kechirgan bo‘lsa, zo‘rlash qurboni sanaladi. Agar ayollardan bevosita so‘ralganida o‘zlari “zo‘rlash”ni boshdan kechirganliklarini tan olmasa, unda tadqiqotchilar tomonidan “tan olmaydigan” zo‘rlash qurbonlari sifatida qaraladi (bu haqda: Koss, 1985). Zo‘rlashni aniqlashning ushbu metodi aniq sabablarga tayanadi. Ushbu strategiya Marta Burt (1980) tomonidan “zo‘ravonlik miflari” deb atalgan, chunki mazkur “miflar” hatto zo‘rlashning tor qonuniy ta’riflariga mos keladigan tajribani boshdan kechirgan ayollarni ham yuz bergan voqeani zo‘rlash deb bilmaslikka majbur qiladi.

Zo‘rlashning qanday vaziyatlarda sodir bo‘lishi, kimlar zo‘ravonlikka uchrashi va qanday shaxslar zo‘ravonlik qilishi haqidagi qarashlarni shakllantiruvchi “miflar” ayollar, erkaklar, kuch va jinsiyat haqidagi hukmron diskurslarni ifoda etadi. Feministik nuqtayi nazardan qaralsa, “miflar”ning paydo bo‘lishi va keng yoyilishiga sabab – zo‘rlashni yashirish, oq, “normal” va “hurmatli” erkak tomonidan sodir etilgan majburiy jinsiy aloqalarga ko‘z yumish va hatto ularni oqlab berishdir.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/zo-ravonlikni-tan-olmaydigan-qurbonlar/

#SukutSaqlama

Erkaklar ko‘pincha shilqimlikni iltifot deb bilishadi, ular ayollar chegaralarini buzayotganini sezmaydilar.

Ammo ayollar og‘zaki ta'qib qilishni ularning xavfsizlik tuyg‘usiga putur yetkazadigan tahdid sifatida qabul qiladilar.

Shuni yodda tutish kerakki, kimgadir hazil yoki iltifot bo‘lib ko‘rinadigan narsa boshqa birovni havotirga solib qo‘yishi mumkin. Ayollar chegaralarini hurmat qilish orqali erkaklar bir vaqtning o‘zida hamma uchun xavfsiz muhit yaratadilar.

Ushbu videomaterial Gender zo‘ravonlikka barham berish bo‘yicha Markaziy Osiyo alyansi va BMT ayollar tashkilotining Qozog‘istondagi ko‘magida tayyorlangan.

#SukutSaqlama

​Kamola o‘tirishga eng chiroyli va o‘ziga yoqqan ko‘ylagini tanladi. Do‘stlari bilan ko‘rishganidan keyin esa dugonasi go‘zal bu ko‘ylagida hammaning ko‘zi unda bo‘lishini aytib koyib berdi.

Kamola shunchaki o‘ziga yoqqan ko‘ylakni tanlaganini aytib, muammo nimada ekanligini tushunmasdi.

“Muammo shundaki, odamlar sen ataylab shunday kiyingansan deb o‘ylab, senga ortiqcha e'tibor qaratishadi. Senga shu kerakmi?” — qo‘shimcha qildi Go‘zal.

“Qomatimga yarashib turibdi, nima endi odamlar gapirmasin deb qopda kelishim kerakmidi? Ehtimol, dugonam haqdir, bu ko‘ylakni kiyishim kerakmasdir?“ – deya o‘yladi Kamola.

Bir muddatdan so‘ng u ko‘ylak o‘rniga jinsi va jemper kiyib oldi. O‘tirish yaxshi o‘tganiga qaramay Kamola dugonasining so‘zlarini hech unutolmadi.

Slatsheyming — bu «nomaqbul» yoki «juda oshkora» deb hisoblangan jinsiy xatti-harakati yoki tashqi ko‘rinishi uchun odamni, ko‘pincha ayollarni muhokama qilish va kamsitishning ijtimoiy hodisasini tavsiflovchi tushuncha.

Siz slatsheymingga uchraganmisiz?

Sevinch

#SukutSaqlama #SeksizmEnsiklopediyasi

​Ayol-qizlar hanuz ilm-fan va muhandislik sohasida ozchilikni tashkil etmoqda, ammo dunyo o‘zgarmoqda va tobora ko‘proq qizlar ushbu sohalarga kirib kelmoqda. Bunda yosh avlodni olima, muhandis va ixtirochi bo‘lishga ilhomlantirgan rol modellarining o‘rni katta. Navbatdagi ruknimizda biz ixtirolari kasalliklarga qarshi kurashish, atrof-muhitni muhofaza qilish va zamonaviy texnologiyalarni hayotimizga joriy qiluvchi o‘smir qizlar haqida so‘zlaymiz.
⠀
Greys San: implantlar uchun yangi texnologiyalar
⠀
16 yoshli Greys San xalqaro ISEF 2024 tanlovida g‘olib bo‘ldi va tibbiyot uchun elektronika sohasidagi tadqiqotlari uchun 75 000 dollar mukofot oldi. U implantlar va biosensorlar uchun muhim komponentlar bo‘lgan organik elektrokimyoviy tranzistorlarni (OECT) takomillashtirish ustida ishlamoqda.
⠀
Biosensorlar - bu inson tanasiga qondagi qand miqdorini kuzatish yoki miya faoliyatini o‘rganish uchun implantatsiya qilingan qurilmalar. Ammo bugungi kunda bunday tranzistorlar har doim ham tanada barqaror ishlamayotgani kuzatilmoqda. Greys buni tuzatish yo‘lini topdi. U tranzistorlar tayyorlanadigan materialning tarkibini unga maxsus tuzlar qo‘shib o‘zgartirdi. Buning sharofati bilan qurilma signali 97 foizga kuchliroq bo‘ldi va ma’lumotlarni uzatish 77 foizga tezlashdi.
⠀
Endi bunday tranzistorlar yanada ishonchli ishlashi mumkin, ya'ni tibbiyot yanada aniq va samarali implantlarni oladi. Greysning ishi allaqachon ko‘plab kasalliklarni davolash va tashxisini o‘zgartiradigan yangi texnologiyalarni ishlab chiqishga yordam bermoqda.
⠀
Manba: Forbes
⠀
#SukutSaqlama #IlmFandaAyollar

​Qurbonlik tilining “shakllantiruvchi” ta’sirlarini ko‘rib chiqish zarur bo‘lsa-da, Karen Xvangning “qurbonlar aslida yo‘q yerdan paydo qilinmoqda” kabi tanqidiy ogohlantirishi qanchalik asosli? Feministlar va boshqa ijtimoiy tanqidchilar ayrim amaliyotlarni “qurbonlik” deb ataganda, ular muayyan guruhlarning tajribalari boshqalarnikidan tizimli ravishda ustun qo‘yiladigan kuch munosabatlariga e’tibor qaratishadi.

Qurbonlik haqida gapirishning o‘zi qurbonlikni yaratadi, degan xavotir aslida noxush ijtimoiy sharoitlardan qochishga urinish emasmi? Bu, go‘yoki, agar biror hodisa ko‘rilmasa yoki eshitilmasa, u mavjud emas, degan sodda umidni eslatadi. Linda Martin Alkoff (1997) ta’kidlaganidek, Keti Roife kabi sharhlovchilar quyidagi kabi fikrlarni ilgari surishyapti: “Date rape” diskursi paydo bo‘lishidan oldin bunday tajriba yo mavjud bo‘lmagan yoki hech bo‘lmaganda bugungi kundagidek travmatik oqibatlarga olib kelmagan”.

Garchi poststrukturaviy feminizm va yuqoridagi dalilni ta’minlovchi oddiy determinizm o‘rtasida yuzaki o‘xshashliklar mavjuddek ko‘rinishi mumkin bo‘lsa-da, ular orasida muhim farqlar bor. Poststrukturaviy feminizm o‘zgarmas va qat’iy kimlik (identifikatsiya) tushunchasini shubha ostiga qo‘yadi, ammo bu bizni “bo‘sh sahifa” (tabula rasa) sifatida qoldirishni anglatmaydi. Ya’ni biz shakllanishimizda avvalgi tajribalarimiz yoki madaniy tarix o`rin tutmaydi, desak, noto‘g‘ri bo‘ladi. Bizning shaxsiyatimiz madaniy tarix va o‘zimiz kechirgan tajribalar bilan shakllangan murakkab va dinamik mahsulotdir.

Hozirgi zamonda bir-biriga qarama-qarshi va ko‘p qatlamli diskurslar ichida joylashganmiz va diskurslarning ta’siri bizning axloqiy nuqtayi nazarimizni belgilaydi. Shunday qilib, bunday diskurslar ichida joylashgan shaxs, ehtimol, zo‘rlashning “noto‘g‘riligi” yoki axloqiy jihatdan qabul qilib bo‘lmasligini qandaydir tarzda his qiladi. Shaxsning ijtimoiy va madaniy kontekstlari zo‘rlashni noto‘g‘ri deb ko‘rishga olib keladigan ma’lum axloqiy tuyg‘uni shakllantiradi.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/qurbonlik-atamasi-inqirozi-davomi/

#SukutSaqlama

​Fazilat uch yildan beri elektronika do‘konida konsultant sifatida ishlab kelayotgandi. Unga bir erkak haridor murojaat qilib, unga grafika bilan ishlash uchun noutbuk kerakligini aytdi.

Fazilat zamonaviy protsessor va video kartaga ega kuchli noutbukni tavsiya qildi.
Erkak kuldi: “Yaxshi qiz, nima haqida gapirayotganingizni tushunmayapsiz shekilli. Uyimda uchta kompyuterim bor, men ularni sizdan yaxshiroq bilaman. Mana bu noutbuk menga keraklisi."

Fazilat erkak tanlagan model videokartasiga ko‘ra uncha kuchli emasligini qancha uqtirmasin erkak uni eshitmasdi.

“Ayollar texnikada nimani ham tushunardi? Men tanlagan model siz aytayotgandan kam joyi yo‘q. Siz esa menga qimmatrog‘ini o‘tkizmoqchi bo‘lyapsiz,” — qizning gapini bo‘ldi u.

O‘sha holatdan keyin Fazilat o‘zini uquvsiz his qilib, o‘z malakasida ikkilana boshladi.

Menspleyning - bu ayollarga erkaklar tomonidan biron bir narsa yoki hodisani haddan tashqari soddalashtirilgan va kamsituvchi uslubda sharhlab berish yoki tushuntirish degan maʼnoni anglatuvchi atama.

Menspleyningga yana qanday misollar bilasiz?

Sevinch

#SukutSaqlama#SekzismEnsiklopediyasi

Oliy ma’lumotliman, biroq dekret tatiliga chiqqanim sababli, hali 1 yoshga to‘lmagan ikkinchi farzandim tarbiyasi bilan uydaman. Yoshim 27 da, turmush o’rtog’im bor. To’yimiz 2020-yilda bo’lgan. 2 ta farzandimiz bor.

To’yimizga 4 yil bo’lgan bo’lsa-da, shu yillar mobaynida bitta uyda 3 ta oila yashab kelganmiz, lekin erimning akasi, qayni akam tomonidan ko‘plab marotaba turli sabablar ortidan menga zo’ravonlik xolatlari kuzatilgan. U ishsiz ekanligi sababli doimiy ravishda uyda o‘tiradi va janjalga bahona qidirib oila a’zolari va men bilan ham janjallashadi.

Qayni akam 2 oy oldin alohida xonadonga chiqib ketgan, ammo har kuni yana avvalgidek uyimizga kelib oladi va kuni kecha ham shunaqa holat sodir bo’ldi. Meni xonamga bostirib kirib, indamay tursam ham meni siltab juda ham ko’p haqorat qilib uydan chiqib ketishimni aytib, janjal qildi. Meni qattiq siltayotganligi uchun zo’rg’a xonaga qaynatam kirib, ajratib qoldi. Xo’jayinim ishda edi.

Turmush o‘rtog‘im bilan munosabatimiz juda yaxshi. Uchastka noziriga xabar qilishga majbur bo‘ldim, biroq chora ko‘rishmayapti.

===============
Sukut saqlama.uz ga kelgan maktublardan. Siz ham o‘z hikoyangizni anonim tarzda yuborishingiz mumkin: https://forms.gle/ZKCabhpzFM3ewTUz9

❗️❗️Hurmatli anonim, Telegram botimizga murojaat qiling, yuristlarimiz maslahat beradi: @nemolchilaw_bot
_______
#SukutSaqlama #O‘quvchilardan

1990-yillarning oxirlariga kelib, “qurbonlik” tushunchasi inqirozga uchragan deb hisoblash mumkin. Joel Best o‘zining “Jamiyat” (1997) maqolasini “qurbonlik modaga aylandi”, degan tanqidiy baho bilan boshlagan edi. Richard Feldshteyn (1997) to‘g‘ri ta’kidlaganidek, “qurbon” atamasi siyosiy to‘g‘rilik (political correctness) so‘zi bilan birga, AQShda neokonservativlar tomonidan tanqid nishoniga aylangan “leksik zanjir”ning bir qismi bo‘ldi. Shunga o‘xshash “qurbonlik tushunchasiga qarshi backlash” (reaksion tanqid) tendensiyasi Yangi Zelandiyada ham kuzatilmoqda. Qurbonlikka oid tadqiqotlar va xizmatlarga qarshi konservativ kampaniyalar zo‘rlash bo‘yicha yangi feministik tadqiqotlar, xususan, “tanish yo yaqinlar tomonidan zo‘rlanish” (date rape) mavzusini qattiq tanqid ostiga olgan. Ba’zi tanqidchilar masalani “bo‘rttirilgan” yoki umuman “mavjud bo‘lmagan tushuncha” deb e’tirof etishgan.

Bu tanqidlar feministik tadqiqotlar va ular o‘rtaga tashlagan muammolarning ahamiyatini kamaytiruvchi yoki legitimligini savol ostiga qo‘yuvchi reaksion tanqidning bir ko‘rinishi edi. Qurbonlikka nuqtayi nazar tez-tez o`zgarib turadigan jamoatchilik diskursida feminsitik tendensiyalarning qanday ta’sir ko`rsatishini oldindan aytish qiyin. Qurbonlarni doim ikki tomonlama tasvirlashgan: bir tomondan hamdardlik va qo‘llab-quvvatlashga chaqiruv mavjud bo`lsa, boshqa tomondan ularga shubha va istehzo bilan qarashgan. Agar holat davom etaversa, “qurbonlik” tushunchasi o‘zining hamdardlik va siyosiy ta’sirchanlik xususiyatini qisman yo‘qotishi mumkin.

Bunday ijtimoiy o‘zgarishlar jinsiy zo‘ravonlik tushunchasining zamonaviy va feministik talqinini qayta ko‘rib chiqish zaruratini kuchaytirib, qurbonlik tushunchasining madaniy va siyosiy qiymatini qanday qilib tiklash yoki saqlab qolish mumkinligini strategik jihatdan o‘ylab ko‘rishni talab qiladi.

Qurbonlik tushunchasi mavjudligi uchun “qurbonlar” yaratiladimi?

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/qurbonlik-atamasi-inqirozi/

#SUkutSaqlama

Bugun, 25-yanvar kuni, Fransiyada seksizm*ga qarshi kurash kuni nishonlanadi. Ushbu tashabbus jamiyatdagi kamsitish va seksizmga qarshi kurashishga qaratilgan.

Bunda 2018-yilda boshlangan #StOpE (Stop Everyday Sexism) kampaniyasi muhim o‘rin tutadi. U ish joyida gender tengligi va seksizmga mutlaqo toqat qilmaslik uchun tashkilotlar, shu jumladan davlat va xususiy kompaniyalarni birlashtiradi. 199 ta tashkilot ushbu xartiyani imzolagan bo‘lib, xodimlarni o‘qitish, seksizmga qarshi choralar ko‘rish va qurbonlarni qo‘llab-quvvatlash majburiyatini olgan.

Bundan tashqari, Fransiya hukumati jamoat joylarida xavfsizlikka e'tibor qaratadi. Misol uchun, Marselda ta'qiblarga qarshi kurashish uchun patrul va mobil ilovalar ishga tushirildi, bu muammoni hal qilishda tizimli yondashuvni ko‘zda tutadi.

Fransiya gender tengligi tushunchasi qog‘ozda qolmasdan davlat siyosatining bir qismi bo‘lgan mamlakat namunasi bo‘lib xizmat qilishda davom etmoqda. 25-yanvar seksizmga qarshi kurash hammaning ishi ekanligini eslatib turadi.

Sevinch

*Seksizm — maʼlum bir jins vakiliga qaratilgan noto‘g‘ri fikr yoki kamsitish. Jinsiy kamsitish har kimga taʼsir qilishi mumkin, lekin bu birinchi navbatda ayollar va qizlarga ko‘proq taʼsir o‘tkazadi.

#SukutSaqlama

1981-yildan beri jinsiy siyosat va umuman madaniy siyosat sohasida juda ko‘p o‘zgarishlar bo‘ldi. Feministik harakat va feministik ijtimoiy fan G‘arb jamiyatlarida zo‘rlash va jinsiy zo‘ravonlikni qayta ko‘rib chiqishda muhim rol o‘ynadi. Burt va Estep tomonidan ilgari surilgan fikrlarning aksariyati feministik ta’sirga ega bo‘lgan ijtimoiy fan tadqiqotlarida aks-sado topdi va rivojlantirildi. Ushbu tadqiqotlar natijasida zo‘rlash va jinsiy majburlashni psixologik o‘rganish jarayonida feministik yondashuv asosiy paradigmalardan biriga aylandi.

Juda qisqa vaqt ichida biz shunday ijtimoiy jarayonlarni boshdan kechirdikki, avval zo‘rlash kam uchraydigan voqea deb qaralgan bo‘lsa, keyinchalik u keng tarqalgan ijtimoiy muammo sifatida e’tirof etila boshlandi. Masalan, 1981-yilda Meri Berd Deming va Ali Eppilar zo‘rlashni “statistik jihatdan kam uchraydigan hodisa” deb ta’riflashgan (1981, 374-bet) bo‘lsa, 1977-yilda esa Edvard Shorter “me’yoriy ayolning umri davomida zo‘rlanish ehtimoli juda past”, deb taxmin qilgandi (1977, 481-bet).

Biroq 1980-yillardan boshlab yangi tadqiqot natijalari e’lon qilina boshlandi va bu natijalar zo‘rlashning asl ko‘lami ancha kattaroq ekanligini ko‘rsatdi. Masalan: 1987-yilda Koss, Gidikz va Visnievskilar 15 foiz ayollar, 1984-yilda Rassel 24 foiz ayol hayoti davomida zo‘rlanishni boshdan kechirishini qayd etadi. Afsuski, ushbu raqamlar hali ushbu muammoning ko‘lamini tasvirlolmaydi, sababi, ba’zi tadqiqotchilar ochiq e’tirof etganidek, ayollar tadqiqotchilarga o‘z tajribalarini oshkor qilishdan bosh tortadi, shundan kelib chiqib haqiqiy zo‘rlash darajasi yanada yuqori bo‘lishi mumkinligini taxmin qilish mumkin. (Masalan, Rassellning 1982, 1984-yilgi tadqiqotlari).

Davomi: https://nemolchi.uz/uz/jinsiy-zo-rlash-sohasidagi-yangi-feministik-tadqiqotlar/

#SukutSaqlama

Avval sahifamizda Oqqoʻrgʻon tumanida eri va qaynonasi tomonidan ayovsiz kaltaklanib, komaga tushgan yosh kelin haqida yozgan edik. 37 yoshli eri IIO tomonidan protsessual tartibda ushlangan edi.

Toshkent viloyat IIBB Axborot xizmati rahbari B.Tulyaganovning ma'lum qilishicha, 23 yoshli ayol koʻrsatilgan tibbiy muolajalarga qaramay bugun shifoxonada vafot etdi.

Ayolning eriga nisbatan qoʻzgʻatilgan jinoyat ishi Oʻzbekiston Respublikasi JKning 126(1)-moddasi 8-qismimi “g” bandiga qayta malakalanib, tergov harakatlari davom etmoqda.

#SukutSaqlama

Zo‘ravonlik targ‘iboti: kulguli va jazosizmi?

13-yanvar kuni bloger @kabulov____ erkak o‘z sahifasida ayolga qo‘l ko‘targani aks etgan videoni joylashtirdi. Bu kamlik qilganday bloger bu "asar"ni o‘z profilida mahkamlab qo‘ydi. Syujet bo‘yicha erkak ayolni urmoqda va uning fikricha bu kulguli bo‘lishi kerak.

Eslatib o‘tamiz, biz blogerlarning xuddi shunday “ijod mahsullari”ga bir necha bor e’tibor qaratgan edik, bu O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining zo‘ravonlik yoki shafqatsizlikni targ‘ib qiluvchi mahsulotni tayyorlash, olib kirish, tarqatish, reklama qilish va namoyish etishni taqiqlovchi 189-1-moddasiga to‘g‘ri keladi.

Bunday "hazillar" fuqarolar uchun 136 mln so‘mgacha va mansabdor shaxslarga 153 mln so‘mgacha jarimani nazarda tutadi. Keng auditoriyaga ega bloggerlar zo'ravonlikka qarshi kurashish uchun o‘zlarining media-resurslaridan foydalanish o‘rniga, uni hazil orqali normallashtirishni afzal ko‘rishlari achinarli. Bunday videolar xavfli stereotiplarni va zo‘ravonlikni meyor sifatida qabul qilishni kuchaytiradi.

Bunday kontent uchun qonuniy jazo qo‘llanilmas ekan, media makonda zo‘ravonlik targ‘iboti yanada avj oladi.

#SukutSaqlama #Zo‘ravonlikkaYo‘qDeymiz #AdolatTalabQilamiz

​“Jinsiy qurbonlik” atamasi ta’rifini qayta ko‘rib chiqish
Nikola Gavi

“Feministik nazariyada ortga qaytishga yo‘l ochuvchi birorta ochiq joy qoldirmaslik kerak.”
Hollvey 1995, 129-sahifa

Ayol istalmagan jinsiy aloqaga majburlanganini aytsa-yu, lekin o‘zini zo‘rlanmagan deb bilsa, buni qanday tushinishimiz kerak? “Zo‘rlangan” tamg‘asini inkor etayotganiga qaramay, “haqiqatdan” zo‘rlanganmi? Yoki boshidan kechirganlarini “zo‘rlanish” emas, boshqa narsa sifatida talqin qilyaptimi? Zo‘rlash va jinsiy aloqa o‘rtasida shu qadar noaniqlik bo‘lishi bizning madaniyatlarimiz haqida nimani anglatadi? O‘zaro rozilik asosidagi jinsiy aloqa orasida majburlovchi harakatlar bo‘lsa, uni qanday aniqlash va baholash zarur? Va nihoyat, jinsiy zo‘ravonlik yoki majburlash obyekti bo‘lishni zo‘ravonlik yoki majburlashning qurboni bo‘lish bilan aynan bir xil narsa deb tushunsak bo‘ladimi?

Ushbu bobda men shu kabi savollar bilan chigallashib ketgan ko‘p qatlamli murakkab masalalarga javob izlayman. Mavjud murakkab masalalar yuzasidan hali bir to‘xtamga kelmadim. Savollar ustida o‘ylanib, har tomonlama tahlil qilish davomida aniq va qat’iy argument keltirish, bir to‘xtamga kelish qiyinligini tushundim. Ayni vajdan chalkashlik va ikkilanishlardan qochmaslikka qaror qildim, sababi – geteroseks va jinsiy zo‘ravonlik orasidagi chegara chindan ham noaniqdir. Jinsiy aloqa va jinsiy zo‘ravonlik atamasi (go‘yoki ular aniq va tushunarli atamalar kabi) ta’riflarini qanchalik aniqlashtirishga harakat qilmay, ularni shu qadar murakkablashtiraman ham, aynan mana shu kurashning muhim qismi va boshqa darajadagi yondashuvdir.

So‘nggi yigirma yil davomida zo‘rlash va jinsiy zo‘ravonlik haqidagi tadqiqotlarning qay tarzda o‘zgarib borayotganini kuzatib kelmoqdaman, yangi feminsitik ijtimoiy fanining ba’zi natijalariga e’tibor qaratdim. Kuzatuvlarimdan kelib chiqib, “jinsiy zo‘ravonlik” atamasini ta’riflashning hozirgi me’yorlarini qayta ko‘rib chiqish kerak deb bilaman. Mazkur xulosam quyidagi uch asosga tayanadi:

1. “Tan olinmaydigan zo‘ravonlik qurboni” tushunchasi
2. Zo‘rlash va zo‘rlashga urinish o‘rtasidagi aniq farqning yo‘qligi
3. “Jinsiy zo‘ravonlik” atamasi asosan majburlovchi geteroseksual harakatlar doirasida keng qo‘llanilishi.

Davomi saytimizda: https://nemolchi.uz/uz/jinsiy-qurbon-emasman-lekin/

#SukutSaqlama

Ijtimoiy tarmoqlarda katta yoshli erkak oq ko‘ylakli qizcha bilan aks etgan video tarqalib ketgan edi. Videoga Iroqdagi "birinchi rasmiy" bolalar to‘yi, go‘yoki rasman ruxsat berilgan to‘qqiz yoshdan qizlarni erga berishga ruxsat beruvchi qonun bilan bo‘lashgandi. Video norozilik to‘lqiniga va ko‘plab g‘azabli sharhlarga sabab bo‘ldi. Ammo videorolikda uning na manbasi va unda aynan kimlar ko‘rsatilgani aytilmagandi.
⠀
Kosa media-loyihasi kadrdagi avtomobilga e'tibor qaratgan ASBER nashriga havola bilan video haqidagi ma'lumotlarni e'lon qildi. Davlat raqamlarini tekshirgandan so‘ng, mashina Iroqda emas, Liviyada ro‘yxatdan o‘tgani aniqlandi.
Liviyaning feyklarga qarshi She Checks loyihasi to‘yda bo‘lgan video muallifi Umar al-Fudilni topdi. Uning jurnalistlarga aytishicha, video Liviyada suratga olingan. Yozuvdagi qiz kuyovning jiyani ekanligini aytdi. Video internetga tarqalgach, Umar tahdidlardan so‘ng postni ijtimoiy tarmoqlardan o‘chirib tashladi.
Jurnalistlar videodagi qahramon liviyalik Mahmud al-Varfalli bilan ham suhbatlashdi. U ijtimoiy tarmoqdagi xabarlarni “yolg‘on va soxtalashtirish” deb atadi.
“Sizda hali ham shubha bormi? Videodagi qiz mening jiyanim, ukamning qizi. U faqat zalga kirishda yonimda bo‘ldi, lekin hamma uni mening xotinim deb qaror qildi”, dedi Mahmud. Biroq videoda qiz shunchaki uning yonida turgani yo‘q – uni qo‘lidan ushlab zalga olib kirmoqda.
⠀
She Checks loyihasi materiali e'lon qilingach, Maxmud al-Varfali jurnalistlarga haqiqatni yuzaga chiqarishgani uchun minnatdorlik bildirdi.
Facebook’dagi postlariga qaraganda, uning akasi va jiyani bor, lekin videodagi qiz o‘shami yoki yo‘qligini aniqlash qiyin. Biroq videolavha muallifi ham, kuyovning o‘zi ham nega bu yozuvda qiz to‘y libosiga o‘xshash fatali oq ko‘ylak kiygani, erkak esa uni marosimga qo‘lidan yetaklab kelayotganini tushuntirmagan. Ko‘pchilik rolikda qizning jiddiy yoki qo‘rqib turganday aks etishiga e'tibor qaratishgan.
⠀
Iroqda bolalar nikohi jiddiy muammo bo‘lib qolmoqda. UNICEF ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatdagi ayollarning qariyb 28 foizi voyaga yetmasdan turmushga chiqqan.
⠀
Manba: kosa media
⠀
#SukutSaqlama

22 yoshli ayol eri va qaynonasi tomonidan kaltaklanganidan so‘ng komaga tushdi

Ijtimoiy tarmoqlarda Chinozda yosh kelin qaynonasi va eri tomonidan kaltaklangani haqida xabarlar tarqaldi. Shuningdek aytilishicha, u qattiq zarbalardan komaga tushib qolgan.

Holatga Toshkent viloyat Ichki ishlar bosh boshqarmasi Axborot xizmati rahbari Bobur To‘lyaganov munosabat bildirdi. Uning ma'lum qilishicha, joriy yilning 16-yanvar kuni Oqqo‘rg‘on tumanida 1988-yilda tug‘ilgan fuqaro (K.G.) va uning 2001-yilda tug‘ilgan turmush o‘rtog‘i (Sh.U.) o‘rtasida oilaviy kelishmovchilik sababli janjal kelib chiqqan. Janjal vaqtida fuqaro ayolni urib, tan jarohati yetkazgan. Jabrlanuvchi Chinoz tumani tibbiyot bo‘limiga murojaat qilgan.

Erkak protsessual tartibda ushlanib, unga nisbatan Jinoyat kodeksining 126(1)-moddasi (Oilaviy maishiy zo‘ravonlik) bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan. Tergov harakatlari davom etmoqda. Jabrlanuvchining tan jarohatlari bo‘yicha sud-tibbiyot ekspertizasi tayinlangan.

Holat Toshkent viloyati IIBB tomonidan qat'iy nazoratiga olingan, deyiladi xabarda.

#SukutSaqlama

​Xarrasment

Sevinch ofisda ishlardi va u yerda ko‘pincha kechgacha qolib ketardi. Bir kuni boshlig‘i yonidan o‘tib ketayotib, to‘xtab: “Bu ko‘ylakda juda go‘zalsiz. Balki yana bir soat qolib, birga ishlarmiz?", dedi.

Sevinch dovdirab qoldi, tomog‘i qurib qolganini sezdi. U buni hazilga aylantirmoqchi bo‘ldi, lekin boshlig‘i bo‘sh kelmasdi: "Qo‘rqmang, tishlaydigan odatim yo‘q. Yoki qo‘rqyapsizmi?", - so‘zida davom etdi u.

O‘shandan beri ular ofisda yolg‘iz qoldi deguncha Sevinch qo‘rqardi. Uning o‘sha ohangdagi gaplari davom etdi, shuning uchun qiz boshlig‘i bilan to‘qnashib qolishdan qochish va uyga erta ketish yo‘llarini izlashga majbur qildi.

Xarrasment – bu ishonchsizlik va noqulaylik tuyg‘ularini keltirib chiqaradigan istalmagan shilqimlik, bu ayniqsa kuchlar teng bo‘lmagan holatlarga tegishli.

Siz xarrasmentga uchraganmisiz?

Minimizary

#SukutSaqlama

📣Jamoamizga volontyorlani izlamoqdamiz!!!

🔎 Loyihaga qo‘shilish, O‘zbekiston ayol-qizlariga yordam berish va asosiy maqsadimiz - zo‘ravonliksiz O‘zbekistonga yetishda bizga qo‘shilmoqchimisiz? Biz volontyorlar qabulini boshladik⭐️
Agar siz bizning qadriyatlarimizni baham ko‘rsangiz va buning uchun imkoniyat, xohish va kerakli ko‘nikmalarga ega bo‘lsangiz, iltimos, havoladagi anketani to‘ldiring.

🗓Anketalar qabuli 10-fevralgacha davom etadi. Biz har bitta anketani ko‘rib chiqamiz va sizga qisqa vaqtda javob yo‘llab, test topshirig‘ini yuboramiz. Test topshirig‘ini muvaffaqiyatli topshirganlar volontyorlar uchun treningda qatnashadi.

🥰Biz aynan sizni kutmoqdamiz!

Ariza berishning so‘nggi kuni: 10-fevral

Anketani to‘ldirish uchun havola: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScktJurmkukXW0pe8TxWFLGhrQgkUpFWolTh558MCSWGf47Xw/viewform?usp=pp_url

#SukutSaqlama

Ijtimoiy himoya milliy agentligi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 41-1-moddasiga qurbonlarning (16 yoshga to‘lgan shaxslar) aniq yoshini koʻrsatgan holda oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish boʻyicha ishlar olib borilayotgani ma'lum qilindi. Ushbu o‘zgartirish va qo‘shimcha qonunbuzarlarning harakatini ma'muriy huquqbuzarlik emas, balki jinoiy huquqbuzarlik sifatida kvalifikatsiya qilishga yo‘l qo‘yadi.

“Nemolchi.uz” loyihasi tomonidan voyaga yetmaganlarga nisbatan uyatsiz xatti-harakatlar sodir etgan shaxslarning qilmishlari shaxvoniy shilqimlik (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning yengil jazo bilan ta’minlangan moddasi) deb tasniflansa, o‘z qilmishlari uchun adolatli jazodan qutulib qolishlari mumkinligi masalasi bir necha bor ko‘tarilgan.

9-yanvar kuni ushbu muammo bilan sahifamiz orqali yana bir bor Bosh prokuraturaga murojaat qildik, ammo murojaatimizga javob olmadik. Ijtimoiy himoya milliy agentligi bizni eshitganidan xursandmiz. Voyaga etmaganlarni zo‘ravonlikdan himoya qilish uchun o‘zgarishlarni kutamiz.

#SukutSaqlama #Qonunlar

​«Pul o‘rniga dush uchun gel»: sportchilarning sovrinlarida gender notenglik

Sportdagi gender notenglik germaniyalik chang‘idan sakrash bo‘yicha jahon chempioni Selina Fraytagning tanqididan so‘ng yana bir bor diqqat markazida bo‘ldi. Two Nights Tour turnirining saralash bosqichidagi g‘alabasi uchun pul mukofoti emas, balki dush uchun gel, shampun va sochiqlar to‘plami bilan taqdirlandi. Shu bilan birga, uning erkak hamkasbi shunga o‘xshash yutuq uchun 3000 Shveytsariya franki bilan taqdirlandi.

«Menga “Uzr, 500 frank miqdoridagi kupyuramiz topilmadi" deb aytishdi”, — dedi Fraytag ARD telekanaliga bergan intervyusida. — Bu yerga urish bilan birga sportdagi tengsizlikni yana bir bor ko‘rastdi».

Uning murabbiyi Xayns Kuttin sportchini qo‘llab-quvvatlab, qo‘shimcha qildi: “Ayollar ham pul ishlashni xohlashadi. Eskirgan an’analarni o‘zgartirish vaqti keldi”. Germaniya chang‘i federatsiyasi direktori xatoni tan oldi va dush uchun to‘plam topshirilishini qoraladi: "G‘oliblarni shu tarzda kamsitgandan ko‘ra, hech narsa bermaslik yaxshiroq edi".

Bu kabi notenglik sportning boshqa turlarida ham kuzatiladi:

Futbol. Ayollar o‘rtasidagi 2023-yilgi jahon chempionatining mukofot jamg‘armasi 110 millin dollarni tashkil etdi, bu 2022-yilgi erkaklar o‘rtasidagi sovrin jamg‘armasidan (440 million dollar) 10 baravar kam.

Tennis. Garchi Katta dubulg‘a turnirlari hozirda teng mukofot pullarini ko‘zda tutsa-da, ayollar kichikroq musobaqalarda hamon kamroq pul olishmoqda. Misol uchun, ATP 250 va WTA 250 turnirlarida erkaklar uchun mukofot pullari o‘rtacha 30-40% ga yuqori.

Tenglikka yo‘l
Pul mukofotlari o‘rniga dush to‘plamining topshirilishi shunchaki ayanchli holat emas, balki barcha darajalarda: milliy federatsiyalardan xalqaro tashkilotlargacha hal qilinishi kerak bo‘lgan chuqur muammoning aksidir.

Ochiq tanqidi munozaraga yo‘l ochgan Fraytag shunday dedi: "Biz erkaklar bilan teng darajada raqobatlashamiz, sog‘lig‘imizni xavf ostiga qo‘yamiz va bizga teng hurmat bilan munosabatda bo‘lishlariga loyiqmiz".

Sportdagi tengsizlik nafaqat adolat masalasi, balki ayollar musobaqalarining rivojlanishiga jiddiy to‘siq bo‘lmoqda. Ayol sportchilarni yetarli darajada moliyalashtirish, hurmat qilish va e'tirof etishsiz haqiqiy taraqqiyotga erishib bo‘lmaydi.

Rosina Angalisheva

#SukutSaqlama

Mana shu yerga bordik)

Bu yerda ancha muhokamalar boʻldi)

"Shaxsiy xona" asari asosida steriotiplarimiz, boʻlgan va boʻlishi mumkin boʻlgan, guvohi boʻlganlarimiz haqida ancha narsalar gaplashdik. (Video olmoqchi edim koʻproq, lekin muhokams oʻygʻaganimdan-da qizib ketdi-da).

Men kuzatadigan blogerlar, oilali ayollar, xullas, hamma istovchilar vaqt topib kelibdi. Rosti qoyil qoldim. Fikrlar juda oʻzgacha. Oʻqiladigan kitoblarimni roʻyxatiga yana bittasini qoʻshib oʻzim uchun yangi insonlar ham kashf qilishga ulgurdim oʻsha qisqa vaqt ichida.

Anchadan buyon aynan shunday yigʻinlarda ishtirok etgim kelayotgan edi oʻzi...

Ammo chiqqanimizdan soʻng menga yana 2 yolni koʻrsatgan dugonamni "-Ayollar olim boʻlish uchun emas, olimlarni funyoga keltirish uchun yashaydi" degan gapi meni yanada oʻylantirdi.

Siz nima deb oʻylaysiz?

Ayollar faqat oila-roʻzgʻor, bola-chaqa uchunmi yoki ular ham olima, "Nobel" mukofoti sovrindorlari boʻlishlari kerakmi?

Yoki yana boshqa, oʻsha doim takrorlanadigan savol:
- Nega maktab va universitetda qizlar zoʻr oʻqiydi-yu, keyingi davrlarida koʻrinmay qoladi?

Yoki mana bunga ham javob berib koʻringchi:

- Nega ayol-qizlar dadalari bilan yaqin boʻla olmaydi? Nega ularga yigitlar, erkaklar faqat taʼminotchi va himoyachi vazifasini bajaradi?

- Nega doim baʼzi steriotiplar qoralansa ham koʻpchilik u doiradan chiqmagan? Haliyam, baʼzan bilib-koʻrib oʻsha steriotiplarni hayot qonuniga aylantiramiz?

Xullaas, bu judayam keng mavzu. Bularning javobini topish uchun albatta oʻqish, oʻrganish kerak...

@Chekkalik

#Fikr

Bugun ayollar (onalar) tomonidan agressiya va erkaklar tomonidan agressiya mavzusida fikrlashamiz. Bularni taqqoslaymiz. Misol uchun, bolasidan alamini oladigan ayollar doim qoralanadi. Hatto, bolalarni undan olib qo‘yib, o‘zini haydavorish, onalik huquqidan mahrum qilish borasida maslahatlar ham beriladi. Lekin erkak shu ishni sodir etayotgan bo‘lganda-chi? Ayolning o‘zini emas, (kimning eri urmaydi, chida!) ota bolalariga qo‘l ko‘targanda - bolalarni olib, qoch, deydigan qatlam hali tuzuk-quruq shakllanib ulgurmagan, haliyam «ota bo‘lgandan keyin uradi-da, bolani to‘g‘ri yo‘lga solish kerak-ku, yomon bo‘lsin, deb urmaydi-ku!» - deb o‘ylaydigan odamlar ichida yashayapmiz.

Odamlarning ishonchi bo‘yicha, jahlda, alamda, birov asabini egovlaganda jahlini sochib, zo‘ravonlik qilish huquqiga faqat erkaklargina ega. Ayolda, ayniqsa, uy ishlariga ko‘milib ketgan, hech kimdan qo‘llov, hurmat ko‘rmaydigan, hammaning xizmatida bo‘ladigan onada «bunday huquq bo‘lishi mumkin emas». To‘g‘ri, bolaga nisbatan ona tomonidan zo‘ravonlik qilinishi noto‘g‘ri, mutlaqo noto‘g‘ri! Shunday bo‘lmasligi uchun onaning ruhiy, jismoniy, emotsional ahvoli normada bo‘lishi kerak. Buni ta’minlashga yordam beradigan, harakat qiladigan odam yo‘q.

Nega ikki jinsning ruhiy holat aksi o‘laroq javob munosabati uchun mezonlar turlicha, ikkiyoqlama? Nega erkaklar zo‘ravonlik qilishini normal qabul qilinadi, ularni tushunishga harakat qilishadi, shunga olib kelgan sabablar o‘rganishga tushiladi-yu, ayollar tomonidan qilingan zo‘ravonlik, hatto, oddiy agressiya ham darrov qoralanadi? Nega ayolni tushunishga urinilmaydi?

Nega jamiyat erkaklarning agressiyasini oqlashga moyil, lekin ayollarning agressiyasiga nisbatan mutlaqo boshqacha munosabatda bo‘ladi?

Nega bunday?

▶️Tarix qoliplari: Asrlar davomida erkaklarga kuch va tajovuz qilish huquqi, ayollarga esa g‘amxo‘rlik va sabr-toqat qilish majburiyati beriladigan qat’iy gender rollari mavjud bo‘lgan.
▶️ Ijtimoiy kutuvlar: Ayollardan shartli ravishda qabul qilish va kechirish kutiladi, erkaklar esa o‘z hissiyotlarini, hatto agressiv hissiyotlarini bildirishda ko‘proq erkinlikka ega. Holbuki, ayollarni hissiyotga beriluvchanlikdayam ayblashadi, aslida, buning teskarisi.
▶️ Ayollar kuchidan, birdamligidan qo‘rqish: Jamiyat ayollar kuchi va mustaqilligidan qo‘rqadi va shuning uchun uni bosishga intiladi.
▶️ Muammoni tan olmaslik: Ko‘pchilik odamlarga ayollar zo‘ravonligi muammosi mavjud ekanligi va uni hal qilish kerakligini tan olishdan ko‘ra, bu muammoni ko‘rmaslik osonroq tuyuladi.

Davomi kartochkalarda

© Jayra

#SukutSaqlama

Bugun “Sukut saqlama” loyihasi tomonidan ochilgan bookclubga qatnashdim. Elakdan o’tgan halqada, o’z qarashlariga va talablariga ega ayol-qizlar bilan muhokama bo’ldi. Ochiqchasiga barcha ijtimoiy muammolar, nosog’lom stereotiplar, qizlarga qilinadigan bosim, zo’ravonliklar, tarix va bugunda ayol holati xususida fikr almashilindi.

Mavzuga asos Virjiniya Vulfning “Shaxsiy xona” kitobi doirasida bo’ldi.

Meni miyamga qoqilib qolgan savol :
-o’qimishli, aqilli ayol-qizlar statistikaga ko’ra foizi ko’p. Lekin nega ular yo’qolib ketadi, nega yutilib ketadi ? Nega ular sahnada emas? Ularni ovozi qani?

E’tibor qaratishim kerak bo’lgan jihat esa “social networking”ni oshirishga motiv bo’ldi.

Eng sevimlisi esa, yangi shaxslar va yangi o’qilishi kerak bo’lgan kitoblar kashf etildi.

​Бизга аноним форма орқали ёки бирон постга шарҳларда биз билан қандай боғланиш мумкинлигини ёки учрашишни илтимос қилишади.

Немолчи.уз/Сукут Сақлама лойиҳаси фаолияти волонтёрлар ишига асосланади. Яъни бизда асосий иши, оиласи, болаларидан ортиб бўш вақтларида саволларингизга жавоб берадиган ёки фойдали мақолалар тайёрлайдиган хотин-қизлар фаолият юритади. Биз фақат Интернет орқали мулоқот қиламиз. Телефон орқали сиз билан боғлана олмаймиз.

Бизга қандай мурожаат қилиш мумкин?

▶️Юридик маслаҳат олиш учун Телеграм орқали @nemolchilaw_bot‘га ёзинг
▶️ Электрон почта орқали боғланинг: [email protected]

Биз аризалар қабул қиладиган идора эмасмиз. Сиз тегишли органларга мурожаат қилганингиздан кейин қайсидир сабабларга кўра ишингизга бепарволик билан ёндашилса, биз уни саҳифаларимизда ёритиш орқали мутасаддилар эътиборини қаратишимиз мумкин.
⠀
Ярим кечаси ҳар доим ҳам жавоб ёза олмаймиз. Сизга ер ажратилиши ёки иш масаласида ноҳақлик қилишган бўлса, бориб аралаша олмаймиз. Аввало ўзингиз учун ўзингиз курашишингиз керак ва ариза бердингизми охиригача боришингиз керак. Эрингиз билан ярашиб олгандан кейин қанча калтак есангиз ҳам аризани қайтариб олсангиз ва биздан сизга оид ҳолатни саҳифамиздан ўчиришни талаб қилсангиз, яхшиси бизга мурожаат қилманг. Лекин курашаман дедингизми охиригача боринг. Бу лойиҳа менга уй-жой топиб беради, деб ўйласангиз у ҳам хато. Биз ҳеч нарсага ваъда бермаймиз. Бизнинг қуролимиз - фақат саҳифамиз.
⠀
#СукутСақлама

​Фроттеризм

Ноила тўлиб кетган автобусда ишдан уйга қайтаётганди. У жамоат транспортида тиқилинчларга ўрганиб қолганди, лекин бу сафар нимадир ғалати туюлди. Кимдир унга жуда яқин турарди ва у бўксасида ғалати босимни сезди.

У сурилишга ҳаракат қилди, лекин автобус шунчалик тиқилинч эдики, бунинг иложи йўқ эди. Ўгирилганда Ноила гўёки деразага қараб турган эркакни кўрди. Унинг юзида бефарқлик акс этган бўлса-да, Ноила бу унинг иши эканини тушунди.

Унинг юраги тез-тез уриб, ўзини таҳқирлангандай хис қилди. У тезда кейинги бекатда тушиб қолиб, қўрқув ва жаҳлдан ўзига жой топа олмаётганди. Бу ҳолат унга хотин-қизлар транспортда қанчалик заифлигини кўрсатди.

Фроттеризм — бу инсоннинг жамоат жойларида нотаниш инсонга тегиниш ёки ишқаланиш орқали, ҳаяжонланиши, жинсий қўзғалиш ҳолатига келишидир. Аксарият вазиятларда фроттерлар одам гавжум жойларни танлаб, орқа томондан яқинлашишни афзал кўради. Чунки бу ҳолатда қурбон тез қутулиб чиқиб кета олмайди. Тегажоғлиқ мақсадини кўзлаган эркак жамоат транспортидаги гавжум вақтни кутади.

Сиз шундай ҳолатга учраганмисиз?

Minimizary

#СукутСақлама

​Кэтколлинг

Гули ишдан сўнг дўкондан севимли пишириқни олганча кўчада кетаётганди. Кун оғир эди, лекин у кечқурун оиласини хурсанд қила олишидан бахтиёр эди.

“Ҳой, гўзал қиз! Бунча хомушсиз?” — тўхтаб турган машинадан овоз келди.

Гули қадамини тезлаштирди, лекин ҳайдовчи тинч қўймасди: “Қаерга кетяпсиз? Ташлаб қўяй, яхши қиз!”

Томоғи қуриб қолганини сезди. Эркакнинг овози қатъий ва ёқимсиз эди. У қадамини тезлаштириб, эркак томонга қарамай йўлида давом этди, лекин уйга етгунича ҳотиржам бўла олмади.

Кэтколлинг — бу ёқимсиз "илтифотлар" ва шаҳвоний тусдаги гап отишлар бўлиб, улар камситувчи ва шахсий чегараларни бузувчи аҳамиятга эга бўлиб, аёллар ўзини ноқулай ва хавфли ҳис қилишига олиб келади.

Сиз кэтколлингга учраганмисиз?

Minimizary

#СукутСақлама

Тилланисо Нурёғди билан Виржиния Вулфнинг "Шахсий хона" асари муҳокамасига таклиф этамиз!

Виржиния Вулфнинг "Шахсий хона" эсселар тўплами 1928-йилда чоп этилиб, инглиз аёлларига нисбатан жамиятда муносабатни ўзгартирган асар саналади. Китоб нашр этилганидан бери дунёдаги феминистик ҳаракат учун энг катта турткилардан бирига сабаб бўлиб келади. Дунёнинг ўнлаб тилларига таржима қилинган. 2024-йилда асар ўзбек тилида ҳам нашр этилди. Сукут Сақлама лойиҳасининг Аёллар китоб клуби доирасида 20 январь куни мазкур асар муҳокамасини ўтказамиз. Муҳокамада 👇👇

⚡️Аёлларнинг ижодий соҳадаги ўрнини

⚡️ Молиявий ва шахсий мустақилликнинг аёл потенсиалини очишга таъсирини

⚡️ Вулфнинг назарий қарашлари бугунги кун учун қанчалик долзарб эканини гаплашамиз.

Китобни олдиндан ўқиб келишингиз тавсия этилади!

📅 Сана: 20 январь
⏰ Вақти: 18:30
📍 Жойи: кейинроқ эълон қилинади

Иштирок этиш учун рўйхатдан ўтиш зарур. Жойлар сони чекланган, шунинг учун имкониятни қўлдан бой берманг! Қуйидаги ҳавола орқали рўйхатдан ўтинг.

#СукутСақлама

​Уйқудаги шаҳар ҳаётидан.

Сеплар тайёрланиб барчаси қадоқланди. Қадоқланган буюмлар ичида кир тоғора ва сиқилган кир солиш учун қути ҳам бор эди. Уларнинг ичига идиш-товоқ ювадиган восита чоткалари билан, автомат кир машина учун кукун, кучли ёғларни кетқазадиган "антижир" воситаси ҳам солинганди.

Ҳамма хурсанд бўлиб тайёрланган сепларга қараб чой ичиб ўтираркан, ёрдамга келганлардан бири:
- Ойна артиш латтасини қўшиб қўймапмиз. Чанглар, ойналар, стол устулни куёвникида нима билан артар экан. Тезда бозордан олиб келиб, уни ҳам солиб қўйишимиз керак - деди.

- Ўлсин-а, куёвнинг уйида ҳам бирор нима бордур. Улар ҳам шунча пайт бир нима билан чангларини артиб юргандир.
Бир муддат жим ўтиришди...

Бирдан келиннинг бувиси ўрнидан туриб:
- Кўнглим тўлмай қолди. Ғиз этиб дўконга бориб ойна артгич латтани олиб келаман - деб чиқиб кетди.

10 дақиқадан сўнг унга қўнғироқ қилиб ойна артишдан олдин ишлатадиган суюқлик ҳам олволиш кераклигини айтишди.

Яна 5 дақиқадан сўнг шу латталарни ишлатиш учун алоҳида кичикроқ тоғора ҳамда ҳожатхонага ишлатадиган қоғоз ўрамларидан алоҳида пачка олиб келишни сўрашди...

#СукутСақлама

​Универсал ўлчам нега фақат эркакча?

1998 йилда пианиночи Кристофер Донисон шундай деб ёзганди: “Барча одамлар икки тоифага бўлинади: қўл панжаси йириклар ва кичиклар”. Панжалари нисбатан кичик бўлгани боис йиллар давомида анъанавий фортепиано клавишларига мослашишга мажбур бўлиб келган мусиқачининг бу сўзларини исталган аёл ҳам айтиши мумкин. Аёлларнинг қўл панжалари ўрта ҳисобда эркакларникига қараганда кичикроқ экани ҳақида кўплаб маълумотларни келтириш мумкин, шунга қарамай эркак қўлининг ўртача ўлчамига мўлжал олган ҳолда нарсалар ясашда давом этаверамиз. Худди дунёда фақат битта универсал – эркакча ўлчам мавжуддек.

*****
Стандарт фортепианино клавиатураси аёл пианиночиларнинг оламшумул машҳурликка эришишини мураккаблаштиргани етмагандек, уларнинг саломатлигига ҳам салбий таъсир кўрсатади. 1980-1990-йиллар оралиғида мусиқачиларда олиб борилган текширувлар чоғида аёллар эркакларга қараганда кўпроқ “касбий” жароҳат олиши аниқланган. Аёл пианиночилар эркак пианиночиларга қараганда тахминан 50 фоиз кўпроқ оғриқли ҳолат ва панжа жароҳатларига дучор бўлишади.

******
iPhone каби гаджетларнинг қанчалик зўрлигини кўрсатувчи жиҳат – унинг экрани бўлади. Экран қанчалик катта бўлса, шунчалик яхши. Бугун экраннинг ўртача диагонали 5,5 дюймни (14.см.дан сал камроқ) ташкил қилади. Бу ажойиб, албатта, аммо сайёрамизнинг ярми учун бундай телефонлар қўлда тутиш учун қулаймикан, деган савол ҳам бор. Ўртача ҳисобдаги эркак телефонни қўлда тутиб фойдалана олади, қўли гаджетдан кичик бўлган ўртача ҳисобдаги аёлда бундай имконият йўқ. Буни қаранг-а! Аёллар эркакларга қараганда кўпроқ iPhone сотиб олиши тадқиқотларда аён бўлгани ҳолда, Apple каби компания буни ҳисобга олмагани қанчалик бемаънилик!

****
Катта ҳажмли смартфонларни ишлатиш оқибатида пайларнинг сурункали чўзилишидан қочиш мақсадида овозли буйруқлар тизимидан фойдаланиш бўйича айрим тавсиялар ҳам учраб туради.
Бироқ ҳозирда бу ҳам аёлларга ёрдам бериши гумон, чунки тегишли дастурий таъминотлар ҳам кўп ҳолларда “эркакча тарафкашлик” асосида ишлаб чиқилади. 2016 йилда Вашинтон университети илмий ходими Рачел Татман Google'нинг овозли буйруқларни илғаб олишга мўлжалланган дастурлари 70 фоиз кўпроқ ҳолатда эркаклар нутқини аёлларга қараганда аниқроқ таниб олишини аниқлади. Ваҳоланки, бу ҳозирда бозордаги энг яхши дастурлар ҳисобланади.
Шубҳасиз, аёллар бир хил тўлов эвазига эркаклардан кўра сифатсизроқ хизматлардан фойдаланмаслиги лозим.

Керолайн Криадо ПЕРЕС, “Кўринмас аёллар” китобидан

#СукутСақлама

​1975 йилнинг 17 январь куни Францияда абортларга бўлган қонуний тақиқни ечган Вейль қонуни (Veil Act) қабул қилинган кун сифатида тарихга кирди. Ушбу тарихий қадам таниқли сиёсий ва ижтимоий арбоб Симона Вейль туфайли амалга оширилди.

Нега бу муҳим эди?
Вейль қонуни қабул қилингунга қадар Францияда аборт жиноят деб ҳисобланган, бу аёлларни ундан тўхтата олмай, аксинча ҳомиладорликни тўхтатиш учун ноқонуний усулларга мурожаат қилишга мажбур қилди. Бу операциялар кўпинча антисанитария шароитларида амалга оширилган бўлиб, кўплаб асоратлар, ўлим ва жароҳатларга олиб келган. Бу ҳолат аёлларни соғлиқ ва ҳаёт хавфидан ҳимоясиз қолдирди.

Абортларни қонунлаштириш атрофидаги муросасиз бахслар
1970 йилларда жамият аборт масаласини фаол муҳокама қила бошлади. Уни қонунлаштириш масаласи атрофидаги бахслар ортидан Симона Вейльга ҳужумлар ҳам бўлди.

1974 йилнинг 26 ноябрь кунидаги Миллий ассамблеяда ўз нутқида Вейль шундай дейди: «Ҳеч бир аёл енгиллик билан аборт қилишга қарор қилмайди. Бу ҳар доим фожиадир». У асосан эркаклардан иборат бўлган ассамблея қаршисида туриб амалдаги қонун аёлларни ҳимоясиз қолдириши, уларни яширин абортларнинг жисмоний хавфига дучор қилишини тушунтирди. Вейль бу адолатсизликка барҳам бериш, аёллар ҳимоясини таъминлаш учун ислоҳотлар ўтказишга чақирди. 74 киши иштирок этган 25 соатлик қизғин баҳс-мунозаралардан сўнг, Миллий Ассамблея 1974 йил 29 ноябрь куни қонунни қабул қилди.

Қонуннинг асосий қоидалари
Даставвал Вейль қонуни ҳомиладорликнинг 10 ҳафтасига қадар аборт қилишга рухсат берган. Жараён фақат лицензияланган тиббиёт муассасаларида мутахассислар назорати остида амалга оширилиши мумкин эди.

Вақт ўтиб қонунчиликка ўзгартиришлар киритилди. 2001 йилда аборт қилишга рухсат берилган муддат 12 ҳафтагача узайтирилди, кейинчалик эса – 14 ҳафтагача. Тиббий кўрсатмаларга кўра 16 ҳафтагача бўлган муддатда аборт қилишга рухсат берилади.

Таққослаш учун, Ўзбекистонда 12 ҳафтагача бўлган муддатда аборт қилишга рухсат берилади.

Вейль қонунининг бугунги кундаги аҳамияти
Вейль қонунининг қабул қилиниши репродуктив ҳуқуқларни глобал қайта кўриб чиқишнинг бошланиши эди. Гендер тенглиги масалалари бўйича узоқ вақтдан бери сояда қолиб кетган Франция олдинга қадам ташлади ва бу бошқа мамлакатларни илҳомлантирди. Бу қонун нафақат минглаб одамларнинг ҳаётини сақлаб қолди, балки аёлнинг танлаш ҳуқуқи муҳимлиги ҳақидаги фикрни ҳам мустаҳкамлади.

Жасмин Исмаилова

#СукутСақлама

Вояга етмаган қизга шилқимлик қилган кондукторга 5 сутка қамоқ жазоси берилди

12 ёшли қизчага шаҳвоний шилқимлик қилишда айбланган 43 ёшли кондуктор иши бўйича суд мажлиси 14 январь куни Жиноят ишлари бўйича Шайхонтоҳур туман судида бўлиб ўтди.

Суд ҳужжатларига кўра, 78-сонли автобус кондуктори 11.06.1981 й.т. Бекметов Тоир Бахаутдинович қизчага ҳар хил саволлар бериб, юзига тегиб, бошидан ўпмоқчи бўлган.
Суд мажлисида у қилмишидан пушаймон экани, бу ҳолат бошқа такрорланмаслигини баён қилиб, суддан енгиллик беришни сўради. Суд приговорил его к пяти суткам ареста по административной статье 41¹ «Сексуальное домогательство». Это максимально возможное наказание в рамках данной статьи. Суд унга Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 41-1-моддаси 1-қисми (шаҳвоний шилқимлик) билан 5 сутка қамоқ жазосини тайинлади. Бундай жазо ушбу модда санкциясида назарда тутилган максимал жазодир.

Эслатиб ўтамиз, Олий суд Пленуми қарорига кўра, 16 ёшга тўлмаган шахсларга нисбатан шаҳвоний шилқимлик ҳолатлари Жиноят кодексининг 129-моддасида (Вояга етмаганларга нисбатан уятсиз ҳатти-ҳаракатлар) назарда тутилган жиноят мавжудлиги учун кўриб чиқилиши шарт. Бу 8 йилгача қамоқ жазосини ўз ичига олган жиноятдир.

Афсуски, кўпинча бу тавсия инкор этилади, бу эса болаларга шилқимлик қилиш учун муҳит яратади. НеМолчи.уз/СукутСақлама таҳририяти Бош прокуратура эътиборини жиноятчиларга мутаносиб жазо олмаган шунга ўхшаш ҳолатларга қаратган.

#СукутСақлама

​ИНСОН ДЕГАНДА КИМ ТУШИНИЛАДИ?

Жамият “инсон” стандартга кўра эркаклигига кўникиб қолган. Бундай кўникишнинг илдизи инсон эволюциясининг ўзи каби узоқ ўтмишга бориб тақалади. Эрамиздан аввалги IV асрдаёқ Арасту : “Инсон стандартга кўра эркак”, деб очиқча даъво қилганди.

****
“Бошқа нарса кўрсатилмаган бўлса, демак эркак”, қабилидаги қараш тафаккуримизда қанчалик чуқур илдиз отганини жамиятнинг асосий таянчларидан бири – тил тимсолида кўриш мумкин. Салли Слокум антропологиядаги “эркакча тарафкашлик”ни танқид қиларкан, бу тарафкашлик “фақат бир ҳовуч маълумотларнинг талқинида эмас, балки талқин тилининг ўзида ҳам акс этишини” қайд этади. “Инсон” сўзи шунчалик ноаниқки, гоҳида у фақат эркакларга тааллуқлими ёки инсониятнинг барча вакилларигами, тушиниб бўлмайди”, деб ёзади у. Саллининг фикрича, айнан шу ноаниқлик боис, аслида, жами инсоният вакилларига тегишли бўлган “инсон” сўзи кўплаб антропологларнинг онгида “эркак” сўзининг синоними ўлароқ намоён бўлади.

****
Гарчи “инсон” тушунчаси ҳар икки жинс вакилини ҳам билдириши “ҳаммага кундек равшан” бўлса-да, бу сўзни айтганда мутлақо аёлларни назарда тутмаймиз. Охирги қирқ йилда турли тиллар бўйича ўтказилган кўп сонли тадқиқотлар умумий турни англатувчи (яъни инсонни – таъкид Сукутсақлама) сўзлар, аслида эркак ва аёл жинси учун умумий ҳисобланмаслигини кўрсатди. Аксар ҳолларда улар фақат эркак жинсга нисбатан ишлатилади. Умумий тур ҳаиқда гап борса, таниқли аёлни эмас, кўпроқ таниқли эркакни кўз олдига келтиришади. Агар бу сўз касбни ифодалаш учун қўлланса, у асосан “эркакча” касб ўлароқ қабул қилинади. Шу сабабли бу каби касбларга ишга қабул қилиниш ва сиёсий лавзоимларга тайинланишда эркаклар устунликларга эга.

Керолайн Криадо ПЕРЕС, “Кўринмас аёллар” китобидан.

#СукутСақлама #KitobKlubi #КўринмасАёллар

​Виктимблейминг

Саида дугонасига уйга кетаётиб нотаниш бир одам унга шилқимлик қилганини айтиб берди. Унинг овози титраса-да, қанчалик қўрқиб кетганини тушунтиришга ҳаракат қилди.

“Сен ҳам қизиқсан,” — дугонаси гапини бўлди, — “бунча ясаниб олиш шартмиди? Албатта, у сен шуни хоҳлаяпсан, деб ўйлаган.”

Саида бирдан жим бўлиб қолди ва уятдан ер тагига кириб кетгудек бўлди. У шунчаки уйга кетаётганди, энди эса у айб иш қилдим, деб ўйлаб қолди.

Виктимблейминг — бу айбни зўравондан қурбонга ағдариш. Бу эса олинган руҳий жароҳатни енгишда ҳалақит беради.

Сиз виктимблеймингга қандай мисоллар биласиз?

Minimizary

#СукутСақлама

​Ҳиндистонда эркак учинчи марта қиз туққани учун хотинини ёқиб юборди. Аёл вафот этди.

Махараштра штатининг Парбхани туманида учинчи қизини дунёга келтирганидан сўнг, эркак хотинига бензин сепиб, уни ёқиб юборди. Натижада аёл вафот этди.

Марҳума аёл опасининг полицияга берган аризасига кўра, айбланувчи ўз хотинини уч қиз туққани учун доимо таҳқирлаган ва бу борада уйларида тез-тез жанжал бўлган.

“Пайшанба куни кечқурун, шундай жанжаллардан биридан кейин у аёлга бензин сепиб, ёқиб юборди. Аёл бақириб уйдан югуриб чиқди, кўчадаги одамлар оловни ўчиришга ҳаракат қилишди. Бироқ аёл танасининг катта қисми куйиб бўлганди ва касалхонага олиб кетилаётганда вафот этган”, — деди ҳуқуқ-тартибот идораси вакили.

Айбланувчи ҳибсга олинди.

Манба: jennifersroom

#СукутСақлама #ДунёдаЗўравонлик #фемицид

​Ички мизогиния билан қандай курашиш керак?

Ички мизогиния жамият ва маданият томонидан шакллантирилади, шунинг учун ундан қутулиш осон эмас. Бу ўзингизга нисбатан ҳаққоний бўлиш ва бошқалар билан очиқ мулоқотга тайёр бўлишингизни талаб қилади.

Аввало нутқингизда гендер стереотипларини ишлатмасликка ҳаракат қилинг, масалан, "аёллар ҳиссиётга берилувчан" ёки "аёллар ёмон ҳайдовчи" каби иборалар. Агар сиз бошқалардан сексизмга йўғрилган фикрларни эшитсангиз, жим турманг - ўз позициянгизни хотиржам билдиринг.

Иккинчидан, аёлларни ўз муаммолари учун айблаш (жабрланувчини айблаш) ёки уларни шахсий танловлари учун танқид қилишдан қочиш керак. Агар сиз ўзингизда ёки бошқаларда бундай фикрларни сезсангиз уларни тўхтатишга ҳаракат қилинг.

Шунингдек, ўйлаб кўринг: эҳтимол сизнинг ўзингиздан норозилигингиз патриархал муносабатнинг натижасидир? Ўзингизни ташқи кўринишингиз учун танқид қилганингизда унинг илдизи қаердан чиқаётганини таҳлил қилинг. Аста-секин, ўзингизни борингизча қабул қилишни ўрганасиз.

Атрофингиздаги аёллар - ҳамкасблар, дугоналар, нотанишларнинг муваффақиятларига кўпроқ эътибор беринг. Уларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватланг, ютуқлари билан фахрланинг. Ва ўз муваффақиятларингизни, улар кичик бўлса ҳам, унутманг. Аёллар билан суҳбатлашинг, улардан ёрдам сўранг ва ўзингиз ҳам ёрдам таклиф қилишга тайёр бўлинг.

Ички мизогиния аёлларнинг ўзига шубҳа қилишига, ўзини ва бошқаларнинг қадрсизланишига олиб келади ва баъзида ҳавотирлилик, тушкунлик каби муаммоларни келтириб чиқаради.

Ички мизогиния нафақат одат, балки аёлларни назорат қилиш шаклидир. Ундан воз кечиш ўзингизга ва бошқаларга нисбатан адолатли бўлишга қадамдир.

#СукутСақлама

ФИКРНИНГ ЮКСАКДАГИ ТАЖАССУМИ

Яқинда мияни ўрганиш бўйича йирик мутахассис Татьяна Черниговская маърузасида аёллар бир пайтнинг ўзида ҳамма нарсага диққат қаратади ва эплайди, эркаклар эса фақат битта нарсага диққат қаратишни яхши эплайди ва шу сабаб алоҳида соҳаларда эркаклардан даҳолар кўп, деди. Моцартни мисол қилди. Буни илмий факт деб атади.

Тасаввур қилинг энди, сиз аёлсиз ва сизнинг жинсингиздан ҳеч қачон Моцарт чиқмаслигига кўзингиз етади. Яна ҳам чуқурроқ тасаввур қилинг: сиз бўяниш, овқат, болангизнинг мактаби, рўзғор ва шу кабиларни параллел ўйлай оласиз – лекин чуқур ўйлолмайсиз ҳеч қачон. Сиз ҳеч нарсага чуқур ва жиддий кира олмайсиз. Сиз маиший ҳаётни яхши ўйлай оласиз ва яхши уддалайсиз. Ўз-ўзидан сизнинг фикр чўққиларини забт этиш истагингиз йўққа чиқди. Табиатнинг ўзи йўққа чиқариб ташлади.

Энди ҳам қўли, ҳам оёғи йўқ одамни тасаввур қилинг – сиз ўша туғма ноқис ҳолатдасиз – ва табиат, жамият, миянгиз нейронлари белгилаган ҳаёт бор – маиший кундалик турмуш ҳаёти. Сиз ҳам ёш бола каби юксак тоғ ёки зиёратгоҳ тепасига чиқиб дунёга қарамоқчи, ўша гўзалликдан завқ, роҳат олмоқчи эдингиз ва бунинг учун ҳаётингизни ҳам беришга розисиз. Аммо сизни кириш эшиги олдидан қайтаришди. Чунки сиз ноқиссиз. Қўлингиз, оёғингиз йўқ.

Энди эса дунёнинг ярмини шундай ноқис ҳолатда тасаввур қилинг – бирдан қисинқан елкалар, абадий руҳи тушиб кетган кўзларни кўрасиз. Ҳа, абадий! Ҳатто кейин ҳам бирор орзу учқуни ялтилламайди. Худди ёш боланинг илк ва катта орзуси барбод бўлган каби абадий сўнмоқ...

Ҳа, дунёнинг ўша ярмиси – аёллар. Ўша бироз ноқис билинадиган; жиддийроқ, муҳимроқ ишларга келганда кўкрагидан итариладиган, ҳатто ўз табиати, мияси ҳам унга қарши чиқадиган яратиқ – Мана аёл бўлишнинг моҳияти: атроф, минг йиллик қоидалар, қадриятлар, жамият нари турсин, ҳатто ўз табиатинг, миянг сенга қарши чиқади (бу ҳам аёлнинг минг йиллар давомида ўчоқ эгаси бўлиб қолиб кетгани билан боғлиқ).

Демак, сен ўзинг истаган юксакдаги Фикрдан лаззат олиш учун икки ҳисса кўпроқ курашишга мажбурсан. Курашиш деганда ҳозир кўпчилик нотўғри талқинни “мода” қилиб олган – эркак билан курашиш! Лекин асло бундай эмас. Бу эркак билан, ё эркаклик дунёси билан курашиш эмас. Вулф эркаклар ёзаётганда ўзига жуда ишонади, чунки у ҳар қандай аёл ёзардан устунман, энг камида деб ўйлайди ва шунга суянади, дейди. Бу дегани – эркак табиат ҳам у томонда эканини билиб туради. Аёл эса ҳатто ижтимоий шароитлар натижасида табиат ато қилган “ноқислик”лари учун ҳам курашишга мажбур.

Давоми карточкаларда

Тилланисо НУРЁҒДИ

#СукутСақлама #Фикр #ШахсийХона #Вулф

​Тошкентда Марказий Осиёдаги биринчи олий тиббий маълумотли аёл Гулсум Асфандиёровага ҳайкал ўрнатилди.

Гулсум Асфендиёрова бутун Марказий Осиё учун салмоқли шахс. Унинг ҳаёти ва тиббиёт ривожи, аёллар таълими ва тенг ҳуқуқлилигига қўшган ҳиссаси кўпчилик учун илҳом манбаи бўлди. У асли Чимкентлик бўлиб, 1880 йил 12 ноябрь куни таниқли қозоқ ҳукмдорлари – Абулхайрхон ва Аблайхон авлодлари оиласида туғилган. Унинг отаси Сейтжафар Асфандиёров ҳарбий таржимон бўлиб, маҳаллий миллат вакилларидан биринчи бўлиб генерал-майор даражасига кўтарилган. Айнан у қизининг билимга интилишини қўллаб-қувватлаб, таълим олишида муҳим роль ўйнаган.

Таълимни уйда олган Гулсум Тошкент қизлар гимназиясини муваффақиятли тамомлади. 1901 йилда у Россия ва Европадаги аёл шифокорлар учун илк олий ўқув юрти - Санкт-Петербургдаги аёллар тиббиёт институтига ўқишга кирди. 1908 йилда у олий ўқув юртини имтиёзли диплом билан тугатиб, Ўрта Осиёдаги биринчи олий тиббий маълумотли аёл шифокор бўлди.

Унинг касбий фаолияти Туркистон вилоятида қишлоқ шифокори бўлиб ишлашдан бошланган. Кейинчалик Гулсум Хивадаги касалхонанинг аёллар бўлимини бошқарган ва у ерда Ўрта Осиёда биринчи марта кесарча кесиш операциясида қатнашган ва бу операция она ва болани сақлаб қолиш билан якунланган. Кейин у Тошкентдаги туғруқхонани бошқариб, у ерда маҳаллий аёлларни акушерликка ўқитиб, аёлларнинг тиббий билимини ривожлантирди.

Гулсум Тошкентда қолиб, бу ерда тиббиёт муассасаларида ишлашни давом эттирди ва шифокорларнинг янги авлодини тайёрлади. Ўз касбига садоқат ва аёлларнинг жамиятдаги мавқеини яхшилаш истагига тўла бу аёлнинг ҳаёти 1937 йилда узилди.

Бу ёдгорлик Гулсум Асфандиёрова хотирасига ҳурмат бажо келтириш билан бирга, унинг тиббиёт, таълим ва ижтимоий тенглик ривожига қўшган ҳиссаси эътирофининг рамзи ҳамдир. Унинг ҳаёти келажак авлодлар учун матонат, қатъият ва одамларга хизмат қилиш намунаси бўлиб қолмоқда.

Ёдгорлик Тошкентда қуйидаги манзилда жойлашган: Боткина кўчаси, 106.

Манба

#СукутСақлама #Аёллар

Ватан ҳимоячилари бўлган хотин-қизларни уларнинг касб байрами билан табриклаймиз!

Nemolchi.Uz таҳририяти томонидан бир нечта табрикномалар тайёрланди. Уларни Қуролли Кучлар, Миллий гвардия, махсус кучлар сафларида хизмат қилган ва хизмат қилаётган ёки захирада бўлган таниш ёки қариндошингиз бўлган хотин-қизларга юборишингиз мумкин. Бу сизнинг байрамингиз💪

#СукутСақлама

Bugungi ma'ruza ham yaxshi o'tdi. Tobora bu mavzularni ko'proq muhokama qilishga ehtiyojimiz bor. Ayniqsa, feminizmni. Chunki o'zbek ayollarida o'zini qayta anglash boshlangan. Bu jamiyatga katta ta'sir qiladi. Shuni uchun bir-birimizmi eshitishimiz, gaplashishimiz kerak. Bu mavzularni tarmoqlarda bir-birimizni so'kib gapirgandan ko'ra jonli muloqot orqali fikr almashgan samarali ekanini sezyapman.

Ijtimoiy, siyosiy hayotda bo'hron bormi, birinchi bo'lib ayollar otilib chiqadi, bu yo'lda hamma qurbonlikni bo'yniga oladi. Bu otilib chiqish olqishlanmaydi, lekin ayolning bundan boshqa yo"li bo'lmaydi.
Hamma buni ayolning komfortga intilishi deb atadi. Albattada, qullik komfort emas, erkinlikka esa ayol jamiyatimizda eng ko"p ehtiyoj sezayotgan qatlam. Meni o'ylantirgani, nega faqat ayollar komfortga intiladi deyishadi, nima erkaklar uchun qullik komfortmi?!

Bugun romanchiligimiz haqida gapira turib, romannavis ayollar nega shoiralardek taniqli emas deb savol berishdi. Muhim savol, o'ylamagan ekanman, o'ylash kerak. Lekin butun dunyoda ayol romannavislar allaqachon nasrni qo'lga olib bo'ldi. Menimcha, o'zbek adabiyoti ham bu tendensiyadan endi chetda qolmaydi. Yana bir narsa - bizda azaldan she'riyat o'quvchisi ko'p bo'lgan.

Umuman, ma'ruza yakunida mazkur 10 yillikda ham ayollar adabiyot va jamiyatda yorib chiqolmaydi, chunki ular o'ziga o'zi senzor degan fikr yangradi.

Ha, shunday bo"lish ehtimoli katta. Agar shunday bo"lar ekan, demak, ayollar yetarli darajada jonidan to'ymagan (90-yillardagi "poxol" ayollardek), fikrini himoya qilish uchun yetarli bilimga ega emas ( afsuski, shu eng oqsaydiganimiz, buni yaqinda yozadiganim "Konfessial she'riyat" maqolamda tushintiraman. Ayollar o'zini o'zi tushintirib bermasa, ularni tushinadigan qatlam shakllanib chiqmadi, tushintirish uchun esa bilim kerak), oxirgi sabab esa siyosiy - siyosiy erkinlik yo'qmi, bu avvalo ayollar va bolalar hayotidagi totalitarizm bilan ko'rinadi. Ayollar fikr erkinligini namoyon qilib, hokimiyatga da'vo qilmas ekan, biz hech qanday feminizm yo adabiyotdagi ayollar inqilobi, tafakkur erki haqida gapirolmaymiz. Hamma ma'nodagi hokimiyat uchun kurash motivi ayollar ijodida afsuski ko'zga ko'rinmas darajada zaif.
Uyg'onish uchun o'zbek ayollari faqat dard aytuvchi bo"lishdan ayovsiz jangchiga aylana olishi kerak. Yomon tomoni siyosat va jamiyatda fikr erkinligi bo"lmasa bu ayollar bo'g'izlanadi. Aftidan, 20 asr boshida jadidlar o'limni bo'yniga olib yozganidek endi ayollar tom ma'noda shuni bo'yniga olishi kerak. Balki hayotning o'zi shunga majbur qilar. Ayol o'ta emotsional mavjudotki, oldindan biror narsa aytib bo'lmaydi, ammo qizlarjonlar, bilimni oshiraylik, fikr aytish va uni himoya qila olishning birdan bir vositasi bilim - biz tomonimizda faqat bilim va jasorat bor, boshqa hech kim va hech narsa biz taraf emas!

​Груминг (ингл. grooming — «ғамхўрлик қилиш») — бу кейинчалик жинсий эксплуатация қилиш мақсадида катталар ва бола ёки ўсмир ўртасида ишончли муносабатларни ўрнатиш жараёнидир. Ёши катта одам ишончга кириб олиб, манипуляция қилиш учун атайлаб "дўстона" муносабатлар ўрнатади. Зўравон жабрланувчини уларнинг муносабатлари нормал ёки ҳатто зарур эканлигига ишонтиради. Шундай қилиб, у боланинг сукут сақлашини кафолатлайди ва жазосизлик муҳитини яратади.
⠀
Грумингни зангга ўхшатиш мумкин, у дастлаб кўринмаса-да, аста-секин металлни емириб боради. Худди шундай, груминг бошида бола ва унинг атрофи огоҳлантирувчи белгиларни сезмайди. Дастлаб, бу дўстона имо-ишоралар бўлиши мумкин: безарар ҳазиллар, мақтовлар ва умумий "сирлар".
Вақт ўтиб ёши катта одам қурбонни ажратади, унинг ўзига хослигини белгилайди ва ғамхўрлик қилиши мумкин. Масалан у "Катталардай фикр қиласан" ёки "Менинг ҳам ота-онам мени тушунмасди" дейиши мумкин. Бундай иборалар болани оиласи ва дўстларидан ажратади, уни қўллаб-қувватлаш доирасидан ажратади.
⠀
Босим аста-секин ўсиб боради. Кўзга ташланмайдиган мулоқот жисмоний алоқага айланиши мумкин: қучоқлашлар, силаш, жинсий муносабатлар ҳақида суҳбатлар. Грумер боланинг онгида бундай муносабатлар табиий эканлиги ҳақидаги фикрни сингдиради. Агар бола қаршилик кўрсатса, зўравон шантаж ёки таҳдидларга ўтиши мумкин, масалан: "Сен ўзинг буни хоҳладинг, ҳаммасини дўстларингга айтиб бераман". Лекин бундай вазиятда бутун масъулият ёши катта одамда эканлигини унутмаслик лозим. Негаки бола бундай ёшда ўз ҳаракатларига жавоб бера олмайди.
⠀
Кибергруминг - бу кейинчалик эксплуатация қилиш учун ижтимоий тармоқлар, чатлар, ўйин платформалари ёки мессенжерлар орқали бола билан ишончли муносабатларни мақсадли яратишдир.
⠀
Грумерлар кўпинча сохта аккаунтлар яратиб, боланинг ҳаётига қизиқиш билдиради, унинг севимли машғулотлари ва оилавий муаммолари ҳақида саволлар беришади. Кейин улар шахсий фотосуратларини юборишни сўрашлари ёки жинсий муносабат билан боғлиқ мавзуларни муҳокама қилишлари мумкин.
⠀
Грумер бўлиб бутунлай бегона одам ёки боланинг яқин атрофидаги қариндоши, тренер, устози ёки қўшниси бўлиши мумкин.
⠀
Бундай одамлардан ёмон ниятни ҳеч ким кутмайди. Улар одатда атрофдагиларда яхши инсон таассуротини уйғотади.
⠀
Грумингнинг олдини олиш учун комплекс ёндошув керакҳ:
1. Ишончли муносабатларни қуриш.
•Болалар ўзларини безовта қилаётган нарсалар ҳақида гапириши учун ишончли муносабатда бўлиши керак.
•Ота-она ва боланинг яқинлари уни эшитишга тайёр туриши керак.
2. Шахсий чегараларга ўргатиш.
•Болага унга ноқулайлик келтирувчи ҳар қандай ҳатти-ҳаракатларга "йўқ" дейиши мумкинлигини тушунтиринг.
•Катталар билан соғлом ва носоғлом муносабатлар ўртасидаги фарқни тушунтиринг.
3. Киберхавфсизлик.
•Болаларга интернетда хавфсиз мулоқот қоидаларини тушунтиринг.
•Тармоқда фақат текширилган одамлар билан дўстлашиш лозимлигини уқтиринг.
•Соҳта аккаунтларни аниқлай олиш ва ҳеч кимга расм жўнатмасликни ўргатинг.
4. Хабардорлик ва таълим.
•Мактабларда ва оилада груминг ҳақида суҳбатлар ўтказиш.
•Болаларга манипуляцияни аниқлай олиш ва ёрдам сўрашни ўргатинг.
5. Қурбонларни айблашга барҳам бериш.
•Айблашни қурбонга эмас, уни амалга оширган одамга қаратинг.
•Ёрдам сўраб мурожаат қилиш — бу тўғри ва ишончли қадам эканлигига ишонтиринг.
⠀
Груминг айниқса кибермаконда зўравонликнинг энг кўзга кўринмас шаклларидан бири бўлиб қолмоқда.
Самарали ҳимоя ишончни мустаҳкамлаш, шахсий чегараларни ўргатиш, кибер хабардорликни ошириш ва қурбонларни қўллаб-қувватлашни ўз ичига олади. Грумингга қарши курашиш нафақат ота-оналар ва ўқитувчиларнинг, балки бутун жамиятнинг саъй-ҳаракатларини талаб қилади.
⠀
Манбалар:
https://rainn.org
«Ўқувчилар» подкасти
⠀
MEZARCHILD
⠀
#СукутСақлама #лойиҳадан

​14 ёшли қизнинг қотили ва зўравон ОАВ дан “маҳлуқ” сўзи учун 135 минг тенге талаб қилди.

2014 йилда 14 ёшли Гулдира Сакенованинг қотиллиги ва номусига тегишда айбдор деб топилган ва умрбод қамоқ жазосига ҳукм қилинган қозоғистонлик Сергей Наумцев ОАВ дан илк марта ўпкалаши эмас.

Ўтган йили Наумцев ОАВ лар унинг суратини оммага ошкор қилгани учун Конституциявий судга ариза билан мурожаат қилганди. Жиноятчи журналистлар у содир этган жиноят ҳақида қилаётиб унинг суратини чиқаришганидан норози эди. 2023 йилда суд қотил томонни олмади.

Энди Наумцев Оқтўбанинг "Эврика" газетаси устидан судга ариза берди.

«Ratel» интернет нашрининг маълум қилишича, қотилга "маҳлуқ" сўзи ёқмади.

“У колониядан судга мурожаат қилиб, шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилишни талаб қилди. Наумцев, шунингдек, маънавий зарарни қоплаш учун 135 минг тенге талаб қилди. Наумцев даъво аризасида нашр уни "маҳлуқ" деб атаганини ва бу унинг шаъни ва қадр-қимматини обрўсизлантиришини билдирган. Бундан ташқари, Наумцев ўз даъвосида ёлғон маълумот тарқалиши натижасида тушкунликка тушиб қолганини ва руҳий тушкунлик ёқасида турганини ёзган”, — деб хабар беради нашр.

Суд психологик-филологик экспертиза тайинлади.

"Бир неча ой давомида тилшунослар ва психологлар "маҳлуқ" сўзининг умумий маҳноси, бу сарлавҳада Наумцев ҳақида салбий маълумотлар мавжудми ва нашр сарлавҳасида ишлатилган ибора Наумцевнинг қадр-қиммати ва ишчанлик обрўсига путур етказадими, каби масалалар устида бахслашди. Мутахассислар мақола матнини ҳам ўрганиб чиқди, унда Наумцев ва унинг шериги нима учун шундай аталганлиги тасвирланган”.

Натижада шундай ҳулоса қилинди:

"Маҳлуқлар", яъни ёмон, ёвуз одамлар - бу одамлар тоифасига умумлаштирилган баҳо беришдир. Гарчи бу сўз "таърифланган ҳаракатлар тўғрисида" салбий маълумотни билдирса ҳам, уни Наумцевнинг шаъни, қадр-қиммати ва ишчанлик обрўсига путур етказадиган маълумотлар сифатида таснифлаш мумкин эмас.

Суд Наумцевнинг даъвоси ва маънавий зарарни қоплашни ҳам рад этди. Аммо маҳкум бу билан тўхтаб қолмоқчи эмас – у ўз ҳақиқатини вилоят судида исботламоқчи.

Манба: тгк ayel_kz

#СукутСақлама #ЖаҳондаЗўравонлик

​Ўзбекистонда маҳкумлар учун электрон браслет ишлаб чиқариш чоралари кўрилмоқда. Бу ҳақда Криминология тадқиқот институт бошлиғи полковник, юридик фанлари доктори Бахтиёр Бердиалиев маълум қилди. Уни ишлаб чиқиш Германия, Жанубий Корея, Венгрия ва Туркия каби мамлакатларнинг илғор тажрибаларига асосланган. Туркча ёндашув айниқса фойдали бўлиб чиқди - у ерда браслетлар ҳатто очиқ худудларда ишлайдиган маҳкумларни назорат қилиш учун ҳам қўлланилади.

Айни дамда интеллектуал мулк объекти ҳужжатини (патент) олиш, электрон браслетни ишлаб чиқариш ва тижоратлаштириш бўйича комплекс чоралар амалга оширилмоқда.
Умид қиламизки, электрон браслетлар нафақат маҳкумларни кузатиш, балки оиладаги зўравонлик қурбонларини ҳимоя қилишда ҳам қўлланилиши мумкин. Хусусан, улардан жабрланувчиларга яқинлашиш тақиқини бузганларни кузатиб бориш учун ҳимоя ордерини чиқаришда фойдаланиш мумкин. Бу, айниқса, тизимли зўравонлик ҳолатлари ёки ҳимоя ордери талабларини бузиш ҳолатлари аниқланганда, хавфсизликни таъминлаш учун тезкор чоралар кўриш зарур бўлганда тўғри келади.
Браслетларни қўллашда жаҳон тажрибаси:

-Грузия: браслетлар тажовузкорнинг жойлашувини реал вақтда кузатиш ва қурбонни унинг ёндашуви ҳақида огоҳлантириш учун ишлатилади. Браслетлар ҳимоя ордери берилганда тақилади, браслетнинг узлуксиз ишлаши учун жавобгарлик ҳам тажовузкорга юкланади;

- АҚШ: айрим штатлар электрон браслетлардан чеклов чораларини қўллаш учун фойдаланилади, бу эса ҳимоя ордерларини янада самарали қилади.

Бундай технологияларнинг Ўзбекистонда қўлланилиши аҳолининг заиф қатламларини ҳимоя қилиш ва фуқароларнинг хавфсизлигини таъминлашда муҳим қадам бўлиши мумкин.

#СукутСақлама #қонунлар

​#NeUyat24 фестивали доирасила "Ўзбек романчилигида аёл қалами" маърузасига таклиф этамиз

Ўзбек аёлларининг роман ёзиш тарихи узоққа бормайди. Яккам-дуккам бу романлар маиший турмуш даражаси ва ҳамдардликдан иборатми?

Бизнинг махсус меҳмонимиз Тилланисо Нурёғди сизни ушбу ажойиб оламга олиб кириб, ўзбек аёлларининг насрий ижодининг келиб чиқиши ва ҳозирги ривожи ҳақида сўзлаб беради.

Тилланисо 3 шеърий ва 2 насрий асар муаллифи. "Дилхат“, ”Оловранг туғён“, ”Қон“ каби шеърий, ”Сунбула“, ”Шакл“ номли насрий асарлари чоп этилган. 2021 йилда ”Таҳсин" ёшлар мукофоти билан тақдирланган. 59-Венеция Биенналесининг Ўзбекистон Миллий павильони очилиш маросимида шеърий чиқиш билан  ҳамда Германиянинг Кассел шаҳрида бўлган documenta 15 кўргазмасида Ўрта Осиё аёл руҳиятининг турли томонлари ифода этилган шеърий перформанс, эссе ва Ўрта Осиё мифологияси ҳақидаги маърузаси билан қатнашган

Сана: 7 декабрь
Вақти: 18:30

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўч., 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепул

18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

❗️️ Ўзбекистонлик тадбиркор аёл BBC дан дунёнинг 100 нафар илҳомлантирувчи ва таъсирли аёллар рўйхатига кирди

BBC 2024 йил учун дунёнинг 100 нафар илҳомлантирувчи ва таъсирли аёллар рўйхатини эълон қилди. Улар орасида тинчлик бўйича Нобел мукофоти совриндори Надя Мурад, актриса Шэрон Стоун ва ўзбекистонлик тадбиркор Дилором Йўлдошева бор.

Икки йил аввал Дилором Йўлдошева бахтсиз ҳодиса оқибатида иккала оёғини йўқотган. Фалокатга қарамай, у умидсизликка тушмади ва ўзининг тикувчилик бизнесини очди. У ишчилар ва мактаб ўқувчилари учун кийим тикиш бўйича шартномалар тузиб, ўзи ва ўнлаб бошқа аёлларни даромад билан таъминлади.

Дилором Йўлдошева ҳақида ҳикоя қилувчи фильмни бу ерда томоша қилинг 👇👇👇

https://youtu.be/oTCyEmyI1jo

#SukutSaqlama #womenempowerment

​АҚШ "Хоразм иши" бўйича айбланганларга қарши санкциялар эълон қилди

АҚШ Молия вазирлиги Ўзбекистоннинг уч фуқаросига қарши санкциялар эълон қилди:

📍1979 й.т. Худайберганова Юлдуз Бахтиёровна, Урганчдаги оилавий болалар уйи собиқ мудираси, тарбияланувчиларни амалдорлар билан жинсий алоқа қилишга мажбурлаган

📍 1979 й.т. Машарипов Айбек Султанбаевич, Хоразм вилояти адлия бошқармаси собиқ бошлиғи, ўша болалар уйи тарбияланувчи қизлари билан жинсий алоқа қилган

📍 1984 й.т. Курязов Анвар Копалбоевич, Янгиариқ тумани ФВБ собиқ бошлиғи, у ҳам болалар уйи тарбияланувчи қизлари билан жинсий алоқа қилган.

Эслатиб ўтамиз, оилавий болалар уйи раҳбари ўз қарамоғидаги 3 нафар қизни (Азиза, Раъно ва Диля – исм-шарифлар ўзгартирилган) танлаб олган ва 10 ой давомида (2021 йилнинг майидан 2022 йилнинг февралигача) турли эркаклар, жумладан, юқорида исмлари қайд этилганлар билан билан моддий манфаат эвазига жинсий алоқа қилишга мажбурлаб келган. 2022 йилнинг сентябрь ойида биринчи инстанция суди Худайбергенова Юлдузни ЎзР ЖК 135-м 3-қ "а" банди, 167-м 2-қ "г" банди ва 209-м 1-қисми билан айбдор деб топган ва унга 5,5 йил қамоқ жазоси тайинланган. Машарипов Айбек ва Курязов Анвар ЎзР ЖК 128-моддаси 1-қисми ва эски таҳрирдаги 128-1-моддасида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбдор деб топилди. Ҳар бирига бир ярим йилга озодликни чеклаш жазоси тайинланди. Иш тафсилотларини шу ерда ўқишингиз мумкин.

Воқеа Nemolchi.uz лойиҳаси томонидан ёритилганидан сўнг Бош прокуратура суд қарорига протест киритди, иш қайта кўриш учун қайтарилди. Тошкент шаҳар суди жиноят ишлари бўйича апелляция инстанциясининг 2023 йил 3 ноябрдаги ҳукми билан жиноят ишлари бўйича Хива туман судининг 2022 йил 6 сентябрдаги ҳукмининг А. М. ва А. Қ. га оид қисми бекор қилиниб, судланувчилар А. М. ва А. Қ. Жиноят кодексининг олдинги таҳрирдаги 128-моддаси 1-қисми ва 128-1-моддасида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбли деб топилди ва Жиноят кодексининг 59-моддаси (бир неча жиноят содир этганлик учун жазо тайинлаш) тартибида уларнинг ҳар бирига узил-кесил 3 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.

Халқаро Қулликка барҳам бериш куни муносабати билан АҚШ Молия вазирлигининг Хорижий активларни назорат қилиш бошқармаси (OFAC) Урганч шаҳридаги меҳрибонлик уйи тарбияланувчиларига нисбатан жисмоний ва гендер зўравонлик, жумладан, одам савдоси ва жинсий зўравонлик содир этган собиқ ўзбек амалдорларига қарши санкциялар жорий қилмоқда. Учала уч шахс 13818-сонли Президент фармони билан санкциялар рўйхатига киритилди.

Худайберганова, Курязов ва Машариповлар содир этган жиноятлари бўйича санкциялар рўйхатига киритилган. Уларнинг Қўшма Штатлардаги ёки АҚШ фуқароларининг эгалиги ёки назоратидаги барча мулки ва мулкий манфаатлари блокланди ва OFAC‘га хабар қилиниши керак. Бундан ташқари, уларга тегишли бўлган ҳар қандай ташкилотлар ҳам блокланади.

#СукутСақлама #ХоразмИши

​Сизни бугун #NeUyat24 фестивали доирасида “Феминизм ва ўзбек шеърияти" (Янги Ўзбекистон шеърияти мисолида) мавзусидаги маърузада кутамиз!

2016 йилдан кейинги шеъриятнинг қаҳрамонлари кимлар? Замонавий ўзбек шоирлари аудитория билан қандай туйғуларни бўлишадилар? Ҳозирги ўзбек шеърияти феминистикми? Ўзбек шеъриятининг глобал дунёдаги истиқболлари қандай?

Шу ва бошқа масалаларни ёш шоира, ёзувчи, филология фанлари бўйича номзод (Phd) Тилланисо Нурёғди (@TillanisoEN) билан таҳлил қиламиз.

Тилланисо 3 шеърий ва 2 насрий асар муаллифи. "Дилхат”, “Оловранг туғён”, “Қон” каби шеърий, “Сунбула” “Шакл” номли насрий асарлари чоп этилган.

2021 йилда “Таҳсин” ёшлар мукофоти билан тақдирланган.
59-Венеция Биенналесининг Ўзбекистон Миллий павильони очилиш маросимида шеърий чиқиш билан  ҳамда Германиянинг Кассел шаҳрида бўлган Documenta 15 кўргазмасида Ўрта Осиё аёл руҳиятининг турли томонлари ифода этилган шеърий перформанс, эссе ва Ўрта Осиё мифологияси ҳақидаги маърузаси билан қатнашган. 

Сана: 29 ноябрь
Вақти: 19:00

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўч., 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепул
Маъруза ўзбек тилида бўлиб ўтади. Таржима кўзда тутилмаган.
18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

​Сизни #NeUyat24 фестивали доирасида “Феминизм ва ўзбек шеърияти" (Янги Ўзбекистон шеърияти мисолида) мавзусидаги маърузага таклиф этамиз

2016 йилдан кейинги шеъриятнинг қаҳрамонлари кимлар? Замонавий ўзбек шоирлари аудитория билан қандай туйғуларни бўлишадилар? Ҳозирги ўзбек шеърияти феминистикми? Ўзбек шеъриятининг глобал дунёдаги истиқболлари қандай?

Шу ва бошқа масалаларни ёш шоира, ёзувчи, филология фанлари бўйича номзод (Phd) Тилланисо Нурёғди (@TillanisoEN) билан таҳлил қиламиз.

Тилланисо 3 шеърий ва 2 насрий асар муаллифи. "Дилхат”, “Оловранг туғён”, “Қон” каби шеърий, “Сунбула” “Шакл” номли насрий асарлари чоп этилган.

2021 йилда “Таҳсин” ёшлар мукофоти билан тақдирланган.
59-Венеция Биенналесининг Ўзбекистон Миллий павильони очилиш маросимида шеърий чиқиш билан  ҳамда Германиянинг Кассел шаҳрида бўлган Documenta 15 кўргазмасида Ўрта Осиё аёл руҳиятининг турли томонлари ифода этилган шеърий перформанс, эссе ва Ўрта Осиё мифологияси ҳақидаги маърузаси билан қатнашган. 

Сана: 29 ноябрь
Вақти: 19:00

Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўч., 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепул
Маъруза ўзбек тилида бўлиб ўтади. Таржима кўзда тутилмаган.
18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

​Тошкент вилоятида ҳомиладор аёлни зўрлаган эркак акасининг алоқалари ёрдамида жазодан қутулиб қоладими?

Замира (исми ўзгартирилган) Жавоҳир билан 2017 йилда танишди. 2021 йилда диний никоҳдан ўтган Жавоҳир ва Замира бирга яшай бошладилар.
Аввалига ҳаммаси яхши эди. Жавоҳир Замиранинг фарзанд кўришини хоҳларди. У ҳомиладор бўлди, Жавоҳир эса негадир ўзгарди. У асабийлашар, Замира билан ўрталарида жанжаллар кўпайди. У ҳомиладор бўлишига қарамай эркак унга қўл кўтара бошлади.

Замира ўзини боқишига пул топиши керак эди, негаки Жавоҳир унга ёрдам беришни бутунлай тўхтатди. 2022 йилнинг май ойида Замира ҳимоя ордерини олиш учун биринчи марта ҳуқуқ-тартибот идораларига ёрдам сўраб мурожаат қилди. Аммо калтаклашлар тўхтамади. У бир неча марта ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилиб, ҳимоя ордери олган, аммо Жавоҳирни булар тўхтатмасди. 2023 йилнинг октябрь ойида Замира яна ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилди. Унга ҳимоя ордери берилди, аммо ариза қайтариб олиниши керак эди. Жавоҳир акасининг алоқалари билан таҳдид қилиб, акаси унинг ишини ёпишини, жарима тўлашдан эса қўрқмаслигини айтди.

2024 йилнинг ёзида аёл яна ҳомиладор эканлигини билди. Жавоҳир бу хабардан хурсанд эмасди ва ҳомиладорликни тўхтатишни талаб қила бошлади.
У ҳаёти учун қўрқиб, маҳалла қўмитасига ёрдам сўраб, уйдан кетишга қарор қилди. Аммо ўша ерда ҳам маҳалланинг хотин-қизлар ишлари бўйича фаоли қўллаб-қувватлаш ўрнига ундан ҳомиладорликни тўхтатишни талаб қилиб, Жовохирнинг гапи тўғри эканлигини ва ундан бошқа фарзанд кўрмаслиги кераклигинти билдиради. Замиранинг хомила катта эканлиги, уни олдирмоқчи эмаслиги ҳақидаги эътирозларига маҳалла қўмитаси ходими унга ҳомиладорликдан қандай қутулиш унинг муаммоси эканини айтиб, Жавоҳирни бошқа безовта қилмасликни маслаҳат берди. Жавоҳирнинг Замира турли эркаклар билан мулоқот қилиши, қизи ҳам уники эмаслиги ҳақидаги миш-мишлар туфайли Замиранинг яқинлари ундан юз ўгиришди. Бу воқеалар унинг ҳолатини ёмонлаштирди. Ҳайриятки, дугоналаридан бири Замирага вақтинча уйидан жой берди.

2024 йилнинг 4 ноябрь куни Замира буюмларини олиб кетиш учун Жавоҳирнинг хонадонига келди. Жавоҳир унинг келишидан хабардор эди. Улар ўртасида оғзаки жанжал содир бўлиб, Жавохир аёлни калтаклаб, бўғади, сўн бировга айтсанг, ўлдираман, деб қўрқитиб зўрлаган. Дўқ-пўписаларга қарамай, Замира ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилди. Уни зудлик билан суд-тиббий экспертизага юборишди, унинг танасида зўравонлик излари топилган.

Замиранинг бизга хабар беришича, Жавоҳир ҳали ҳам уни тинч қуймаяпти. Шунингдек унинг акаси ички ишларнинг амалдаги ходими эканини маълум қилди. Жавоҳир унга қўнғироқ килиб безовта қилиб, акаси ва унинг алоқалари ёрдамида иш барибир ёпилишини айтиб, аризани қайтариб олишни талаб қилади. Замира ўз ҳаётидан ва туғилмаган фарзандининг ҳаётидан жиддий хавфсирамоқда. Қолаверса, Замира Жавоҳирнинг акаси туфайли номусга тегиш иши ёпилиши мумкинлигидан хавотирда. Замиранинг айтишича, унинг ишини юритаётган терговчи у билан боғланмаяпти ва қўнғироқларга жавоб бермаяпти. Замиранинг адвокат ёллашга эса имкони йуқ.

============================
Материал эълон қилиниш арафасида Замира терговчининг ҳаракатсизлиги бўйича берган аризасига жавобан унга Жавоҳирга нисбатан иш тугатилиши ҳақида хабар беришди.

#SukutSaqlama

​Олий суд матбуот котиби Азиз Абидовнинг маълум қилишича, жорий йилнинг 10 ойи давомида Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 59-2-моддаси (оилавий (маиший) зўравонлик) билан 15 427 нафар шахс маъмурий жавобгарликка тортилиб, уларнинг 9 210 нафарига жарима жазоси, 6 217 нафарига эса маъмурий қамоқ жазоси қўлланилган.

Жиноят кодексининг 126-1-моддаси (оилавий (маиший) зўравонлик) билан 399 нафар шахс судланиб, уларнинг 126 нафарига озодликдан маҳрум қилиш жазоси, 255 нафарига эса озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган жазолар тайинланган. 18 нафар шахс шартли ҳукм қилинган.

#СукутСақлама #Қонунлар #статистика

​25 ноябрь — Халқаро хотин-қизларга нисбатан зўравонликка барҳам бериш куни. Бирлашган Миллатлар ташкилотига кўра, бу санада бутун дунёда энг оғриқли ижтимоий муаммолардан бирига эътибор қаратилиши керак. Бироқ, бу эътибор нотўғри йўналтирилиши мумкин, деган ҳавотирдамиз.

Мени БМТ Аёллар ташкилотининг Ўзбекистонда бўлиб ўтадиган тадбирига таклиф қилишди ва формат билан танишиб, ҳайрон қолдим. Зўравонликдан жабрланган аёлларнинг овозини кучайтириш ва тизимли муаммоларга эътиборни қаратиш ўрнига, Хилтонда муҳокама, эркаклар инфлюенсерлар иштирокида мода намойиши ва ундан кейин енгил тамадди. Мен ташкилотчиларга хат билан мурожаат қилдим ва ҳавотирларимни баён қилдим. Улар менга жавоб беришди, лекин, фикримча, бу менинг саволларимнинг моҳиятини тушунишга уриниш эмас, шунчаки расмий жавоб эди. Шунинг учун мен ўз фикрларимни оммага эълон қилмоқдаман.

Мени нима ҳайрон қолдирди:

1. 25 ноябрь куни бўлиб ўтадиган тадбирда ким эътибор марказида бўлади?
Зўравонликка қарши курашувчи эркаклар овози муҳим, но хотин-қизларга қарши зўравонликка бағишланган ягона сана эркаклар овозини кучайтириш учун платформа вазифасини ўташи керакми? Аёллар ҳалигача медиа ва жамоатчиликда кенг тақдим қилинмаган: 900 дан зиёд Нобель мукофоти совриндорлари орасида 53 таси — аёллар, 2015 йилда уларнинг янгииклардаги улуши 24% га тенг эди. Йилда 365 кун эканини ҳисобга олсак ва #16ФаолКунни айирсак, эркаклар билан ҳамкорлик қилиш учун 349 кун қолмоқда. Лекин аёлларнинг шундоғам кўримсизлигини инобатга олиб, 25 ноябрдан бошлаб #16Days давомида аёллар овозини кучайтириш тўғрироқ бўлмайдими? Уларни саҳнага жалб қилиш, ўз ҳикоялари билан бўлишиш имконини бериш.

2. Гендер "кўрлик"
Ўзбекистонда зўравонликдан жабрланганлар учун бошпаналарда маблағ етишмаётган бир пайтда нега Хилтон танланди? Ижараси арзон тушган ҳам дейлик, ҳашаматли меҳмонхонани танлаш, тадбир чекланган доиралар учун мўлжалланган деган таассурот қолдиради. Хилтонда хусусий зиёфат ўтказиш аёлларнинг, айниқса қашшоқлик, камситишларни бошдан кечираётган аёллар ҳуқуқлари учун курашиш масаласига қанчалик мос?

3. Тадбир формати
Эркак инфлюенсерлар иштирокида модалар намойиши зўравонлик қурбонлари ва уларнинг туйғулари устидан кулишдай қабул қилиниши мумкин. Бу қадам билан ҳақиқий муаммога қандай ечим берилмоқчи? Бу шоунинг ўзи кимга кераги бор?

UN Women Аёллар ташкилотининг таъкидлашича, мақсад эркакларни жалб қилиш орқали кенгроқ аудитория эътиборини аёллар муаммоларига жалб қилиш бўлган. Бунга шубҳам йўқ. Ташкилотчиларнинг ниятлари яхши эканига шубҳа қилмайман. Аммо аёлларга нисбатан зўравонлик муаммосини тарғиб қилишнинг янада адекват ва инклюзив формати йўқми? Ушбу тадбир ўзи кимлар учун ташкиллаштирилди?

Ирина Матвиенко,
Nemolchi.uz асосчиси

#СукутСақлама

​Азиза Абдураҳимова 5 йиллик тажрибага эга дастурчи. Google’нинг “Women TechMakers” дастури расмий элчиси, “Microsoft Developers Community in Uzbekistan”нинг асосчиларидан бири. У Kun.uz билан суҳбатда дастурчилик нима учун аёлларга тўла мос келишини, соҳада аёллар улушини ошириш йўллари ва ўзининг лойиҳалари ҳақида гапириб берди.

“Қизларга [соҳага кираётган ва кирганларга] бир маслаҳат берган бўлардим – эркак, аёл деган тушунчани умуман хаёлдан чиқариб ташлаш керак. Ишга кирдингизми, ҳамкасбингиз эркак киши бўлса, ундан тортинмаслик керак. У ерда ҳамма бир хил – дастурчи. Бемалол нималардир сўраш мумкин. Бундай пайтда тортиниш бизнинг қонимизда бор ва буни кўпчилик енга олмайди. Мияда жинсидан қатъи назар ҳамма дастурчи деган фикр шаклланиши керак. Шунда мулоқотга киришиш осонроқ бўлади. 

IT соҳасида дунё миқёсида ҳам аёлларнинг ўрни кам. Лекин Ҳиндистон ва Покистонда аёлларнинг IT соҳасидаги иштироки эркаклар билан деярли бир хил. Улар бу касбни уйда ўтириб ишласа бўладиган, аёллар учун жуда қулай касб сифатида юзага чиқарди, жамиятга шуни етказа олишди.

Бизда ҳам буни қилса бўлади. Қизлар учун тўғри келадиган касблар деб шифокорлик, ўқитувчилик, пазандалик, косметолог каби касблар орасига IT соҳасини ҳам киритиш керак. Халқимиз жуда ақлли. Лекин муаммомиз – эринчоқлигимиз ва стереотипларга ўралашиб қолганлигимизда. Эринчоқликни енгиш мумкин. Аммо стереотипларга келадиган бўлсак, хоҳлардимки, ҳар бир оилада IT қиз бола учун яхши касб эканлигини ота-она фарзандига етказиб берса, қизларга бу танлов берилса кўпчилик шуни танлаган бўларди”, – дейди Азиза.

Азизанинг лойиҳаларидан бири – “Ақлли ниқоб” (Смарт musk) бўлиб, у қишнинг совуқ кунларида, ниқоб ва смартфонга уланган илова орқали инсон танасида шамоллашга бўлган мойиллик фоизини эҳтимолий даражада ўлчаб бера олади. Бундан ташқари, у айни пайтда яна бир фойдали лойиҳа – “Ақлий саломатлик ҳисоблагичи”га (Ментал health meter) устида ҳам иш олиб боряпти.

Гавҳар Зиёдуллаева суҳбатлашди.

Тўлиқ матн: https://kun.uz/kr/37961271

Видео: https://youtu.be/uMJNxUrjWcs

#СукутСақлама #girlsempowerment

​Тошкентда 65 ёшли эркак ўқувчи қизларга тегажоғлик қилгани учун 5 сутка қамоқ жазосини олди

Суд ҳужжатларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 15 ноябрь куни Тошкент шаҳридаги нодавлат таълим муассасаларидан бирининг робототехника тўгараги раҳбари, 1959 й.т. Алимов Нариман Маратович машғулотлар вақтида 3-синф ўқувчисининг оёқ ва қўлларини ушлаган, сўнг уни қўлида кўтариб, туширган. Бундан ташқари, бошқа қизларнинг ота-оналари ҳам таълим муассасаси раҳбариятига мурожаат қилиб, уларнинг фарзандлари ҳам дарс вақтида ўқитувчи уларни танасининг турли қисмларига теканидан шикоят қилганини айтишган.

Муассаса раҳбарияти машғулотлардан видеоёзувларни текшириб, ўқувчи қизлар билан суҳбатлашди. Бунда Наримон Маратовичнинг хатти-ҳаракатлари қизларга нисбатан меҳрли муносабат доирасидан чиқиб кетгани тасдиқланди. Шундан сўнг раҳбарият воқеа содир бўлганини текшириб, зарур чоралар кўриши учун ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга ариза билан мурожаат қилган. Буни алоҳида таъкидлашимиз боиси, амалиётда бундай ҳолатларни муассаса ичида яширишга уриниш ҳолатлари тез-тез учраб туради, ваҳоланки бундай ишларни ҳуқуқ-тартибот идоралари ўрганишлари керак. Қувонарлиси, бунда муассаса раҳбарияти болалар манфаатларидан келиб чиқиб, уларнинг ҳуқуқларини қонун доирасида ҳимоя қилинишини таъминлаган.

Судда эркак ўз ҳатти-ҳаракатларини гўёки тасодиф деб тушунтиради, нотўғри иш қилгани ва ҳатти-ҳаракатлари ўқитувчиинг профессионал этикасига тўғри келмаслигини тан олди. У қилмишидан пушаймон бўлиб, бошқа бундай ишлар такрорланмаслигига ваъда берди ва суддан енгиллик сўради. Жиноят ишлари бўйича туман суди томонидан 2024 йилнинг 20 ноябрь куни 1959 й.т. Алимов ЎзР МЖтК 41-1-моддаси (Шаҳвоний шилқимлик)да назарда тутилган ҳуқуқбузарликни содир этганликда айбдор деб топилиб, унга 5 сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди.

Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг 14 октябрь куни "Немолчи.уз" лойиҳаси Бош прокуратурадан 41-1-моддага асосан чиқарилган ва вояга етмаганлар жабрланган бўйича маъмурий қарорларни текшириб, керак бўлса, қонунда белгиланган тартибда протест келтирилишини сўраб очиқ мурожаатни эълон қилганди. Гап шундаки, Ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан содир этилган шаҳвоний шилқимлик кўринишидаги уятсиз-бузуқ ҳаракатлар ЖК 129-моддаси билан квалификация қилиниши лозим. Лекин амалда бу жиҳат четлаб ўтилмоқда.
==================================
Nemolchi.uz таҳририятининг тахмин қилишича, Алимов Нариман Маратович аввалги иш жойларида ҳам шундай ҳатти-ҳаракатларни содир этган бўлиши мумкин, лекин аввал ҳеч ким бундай ариза билан мурожаат қилмаган. Унинг ҳатти-ҳаракатларидан жабрланган ва болалари унинг устидан шикоят қилган ота-оналарни изламоқдамиз. Лойиҳамиз ботига мурожаат қилишингизни сўраймиз: @nemolchilaw_bot

#СукутСақлама #Қонунлар

Жорий йилнинг 23 ноябрь куни соат 18:00 #NeUyat кўргазмаси доирасида бўлиб ўтадиган «Темир хотин» (Ўзбекфильм, 1990 й.) кино намойишига таклиф этамиз.

Намойишдан сўнг сценарийлар муаллифи, шоира фаол Алия Темурийзода модераторлигида фильм муҳокамаси бўлиб ўтади.

Фильм намойиши ва муҳокама ўзбек тилида бўлиб ўтади, таржима кўзда тутилмаган.

Манзил: 139 Documentary Center галереяси
Тарас Шевченко, 8 (мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Кириш бепул

18+

#NeUyat24 #СукутСақлама

Тошкент вилоятида судья вояга етмаганга нисбатан шаҳвоний шилқимликда жиноят иши аломатларини кўриб, ишни прокуратурага юборди.

Лойиҳа таҳририятига маълум бўлишича, Тошкент вилоятида спорт мактаби мураббийи ўзи мураббийлик қилган 15 ёшли қизга шаҳвоний шилқимлик қилган. Воқеа содир бўлган куни қиз одатдагидек спорт мактабига машғулот ўтказиш учун келган. Машғулотни тугатгандан сўнг, у кийим алмаштириш хонасига борди, мураббий эса унга эргашди. Қизнинг сўзларига кўра, мураббий кийим алмаштириш хонасига кириб, унинг юзи ва елкаларига тегинишни бошлаган.

Қиз отасига бўлган воқеани айтиб берди. Ота содир бўлган воқеадан ғазабланиб, мураббийнинг ўзи билан "суҳбатлашишга" қарор қилган, натижада қизнинг отасига нисбатан маъмурий иш очилган. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 183-моддаси (“Майда безорилик”), мураббийга нисбатан эса МЖтК 41-1 (шаҳвоний шилқимлик) бўйича маъмурий иш қўзғатилган.

2024 йил 22 октябрь куни жиноят ишлари бўйича туман суди томонидан юқоридаги маъмурий иш материаллари кўриб чиқилди. Мураббий Э.Мирзаев ўз кўрсатмасида айбини тан олмади. Бироқ иш материалларида мавжуд бўлган далилларга кўра, Э.Мирзаевнинг айби тасдиқланди.

Суд Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2018 йил 30 ноябрдаги 35-сонли қарори нормаларига амал қилган ҳолда, Э Мирзаевнинг ҳатти-ҳаракатларида Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 129-моддаси (“16 ёшга тўлмаган шахсга нисбатан номақбул ҳатти-ҳаракатлар”), шунингдек, таълим муассасаси ходимининг бундай хатти-ҳаракатлари кўринишидаги оғирлаштирувчи ҳолатлар мавжудлигини ҳисобга олган ҳолда, Э.Мирзаевга нисбатан содир этилган қилмишлари юзасидан жиноят иши қўзғатиш масаласини ҳал этиш учун маъмурий иш материалларини туман прокуратурасига юборди.

#СукутСақлама #Қонунлар

​#NeUyat кўргазмаси 2024 йилнинг 14 декабригача узайтирилганини мамнуният билан эълон қиламиз.
Экспозицияга ташриф буюриш ва ҳафта давомида бўлиб ўтадиган тадбирларга қўшилишга таклиф этамиз:

Янгиланган дастур:

23 ноябрь (шанба), 18:00 — "Темир хотин" фильм намойиши. Намойишдан сўнг сценарийлар муаллифи Алия Темурийзода билан муҳокама бўлиб ўтади. Ўзбек тилида.

29 ноябрь, 19:00 — Тилланисо Нурёғдидан маъруза. «Феминизм ва ўзбек шоиралари». Ўзбек тилида.

7 декабрь, 18:30 — Тилланисо Нурёғдидан маъруза. «Ўзбек романида аёл қалами». Ўзбек тилида.

10 декабрь, 19:00 — “2023 йилда Ўзбекистонда оилавий зўравонлик бўйича жиноий ишлар: тизимли муаммолар ва тавсиялар” тадқиқотининг тақдимоти. Тадқиқот муаллифи Нигина Худайбергенова.

14 декабрь, 18:30 — Кўргазма ёпилиши.

Кўргазмага сешанбадан якшанбагача 11:00 дан 19:00 гача ташриф буюришингиз мумкин.
Манзил: 139 Documentary Center галереяси, Тарас Шевченко кўчаси, 8 (мўлжал — Патрики қаҳвахонаси)

Кириш бепул.

18+

#СукутСақлама #NeUyat24

Хайп учун қўполлик: бундай "қаҳрамонлар" кимга керак?

Мамлакат қонунларига тупуриб қўйган блогерлар яна кун тартибида. Улар бутун шаҳарни ўз шахсий саҳнаси деб билишади чоғи, "хайп" учун ҳар нарсага тайёр. Жазоланмасликларига шунчалик ишонишадики, атрофдаги инсонлар, айниқса аёлларга ҳурматсизликни очиқчасига намойиш қилишмоқда.

Сценарийлар ўта саёз - бир роликда улар безларча қизларга шилқимлик қилишади, бошқаларида йўл ҳаракати қоидаларини бузишади. Энг ачинарлиси, шундай "блогерлар"дан бири йирик компания амбассадори. Наҳотки, ўша ташкилот ўз номига тажовузкор деган доғ тушишидан қўрқмаса?!

Бундай контентни қўллаб-қувватлаш ўша блогерларда тажовузкорлик зўр экани ҳақида алдамчи хиссиётларни келтириб чиқаради. Буни бугун тўхтатмас эканмиз, эртага хайп учун ёшлар хоҳлаганини қиладиган бўлади. Йўл ҳаракати қоидаларини бузиш мумкин, аёлларга шилқимлик қилиб, улар устидан кулиш мумкин деган тушунча пайдо бўлади. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларидан муносабат кутиб қоламиз: қонунлар фақат қоғоздами ёки улар ҳақиқатда ишлайдими?

Заря Эргашева

#СукутСақлама #Қонунлар #АдолатТалабҚиламиз

​Актриса Гавҳар Шарипованинг фожеали ўлимидан 5 йил ўтди.

2019 йилнинг 18 ноябрига ўтар кечаси “Алпомиш”, “Сарвиноз”, “Алданган аёл” каби филмлар юлдузи Гавҳар Шарипова Қашқадарёнинг А-380 автомагистралида фожиали воқеа натижасида вафот этди.

Унинг ўлимига юк машинаси ҳайдовчисининг тегажоғлигидан қочишга уриниши сабаб бўлган. Тергов маълумотларига кўра, ҳайдовчи машинани бошқараётиб актрисанинг елкаси ва қўлларини ушлаб, номақбул хатти-ҳаракатларга йўл қўйган. Машинадан чиқишга уринганига қарамай, ҳайдовчи тўхтамай, 140 км/соат тезликда ҳаракатланишда давом этган. Зўравонликдан қочмоқчи бўлган Гавҳар кетаётган машинадан сакраб тушди. Лекин, афсуски, бу унинг ҳаёти якун топишига сабаб бўлди. Бу воқеа ҳатто одатий вазиятларда ҳам аёллар ўлим хавф остида бўлиши мумкинлигини эслатди.

Фожеа жамиятда катта муҳокамаларга сабаб бўлди. Ҳайдовчига Жиноят кодекси 266-моддаси 2-қисми билан айблов эълон қилинди.

Гавҳар Шарипованинг ўлими каби ҳолатлар такрорланмаслиги керак. Ҳар бир аёл ўзини кўчада, транспортда, уйда хавфсиз ҳис қилиш ҳуқуқига эга.

Ушбу сана нафақат истеъдодли актрисани хотирлаш, балки ҳар қандай шаклдаги зўравонликка қарши тезкор чоралар кўрилишини талаб қилиш кераклигини эслатувчи кундир. Ҳар биримиз буни тўхтатиш учун нималар қилаётганимизни сарҳисосб қилиш вақти келди.

Биз хотирлаймиз, қайғурамиз ва ҳар бир аёл қўрқмасдан яшаши мумкин бўлган дунё учун курашишда давом этамиз.

Minimizary

#СукутСақлама

"Ҳозиргина Муқимий кўчасида педагогика олий таълим муассасасининг талабалар ётоқхонаси ёнида ёқилғи қуйиш шаҳобчаси рўпарасида йигит машина ичида қизни калтаклади, у бақирарди. Рақами 01N102MB"

Бу хабар ва видеони лойиҳамизнинг юридик кўмак телеграм-боти @nemolchilaw_bot га обуначимиз юборди. Ҳуқуқ-тартибот идораларидан машинани топиб, бўлган ҳолатни ўрганиш ва аёлни ҳимоя қилишларини сўраймиз.

#СукутСақлама

Самарқанд вилоятида мактаб ўқувчисини ўғирлаш ва зўрлашда гумонланувчилар 9 нафар бўлиб, уларнинг орасида прокуратура ходими ҳам бор. Уларнинг 8 нафари қўлга олинган, деб хабар қилди Бош прокуратура.

https://www.gazeta.uz/uz/2024/11/14/case/

Telegram | Instagram | YouTube

Аниқлик киритамиз

Саналарда ноаниқликка йўл қўйилди. Қиз 23 сентябрь куни ўғирлаб кетилган ва 6 октябрда топилган (аввал айтилганидек, октябрь ва ноябрда эмас). Иш шу кунларда очилди, яъни бир ойдан кўпроқ вақт давомида маҳаллий участка нозири уни ёпишга ҳаракат қилган ва оилага босим ўтказилган.

Келтирилган ноқулайликлар учун узр сўраймиз ва янгиликни ўз саҳифаларида бўлишган оммавий ахборот воситаларида саналарини тўғирлашни илтимос қиламиз.

Nemolchi.uz жамоаси

​Самарқанд вилоятида 8-синф ўқувчиси бир гуруҳ шахслар томонидан ўғирлаб кетилиб, зўрланди. Яқинларига кўра, гумонланувчилар озодликда

23 сентябрь куни Самарқанд вилояти туманларидан бирида 8-синф ўқувчиси ўғирлаб кетилди. Қариндошларининг сўзларига кўра, орадан маълум вақт ўтгач, улар қизлари йўқолгани ҳақида ариза ёзишган. Баданида зўравонлик излари бўлган қиз 6 октябрь куни топилади. Қизнинг сўзларига кўра, уни бир неча кун калтаклаб, спиртли ичимликлар ва ноқонуний моддалар қабул қилишга мажбурла, иродасига қарши ушлаб туришган ва зўрлашган. Унинг яқинлари қизни шифокорга олиб боришди.

ЎзР Ички ишлар вазирлиги аниқлик киритишича Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 119-моддаси 3-қисми билан жиноят иши қўзғатилиб, барча иштирокчилар аниқланиб, тегишли суд-тиббий экспертиза тайинланган. Қиз яқинларининг сўзларига кўра, иш бир-икки кун аввал очилган ва зўрлаганлар орасида прокуратурада ишловчи шахс ҳам бўлиши мумкин (аммо у эски сана билан ишдан бўшатилган) — эҳтимол бу ишнинг кеч очилиши ва гумонланувчилар ҳали ҳам озодликда юрганига сабаб бўлгандир.

Жабрланувчининг яқинлари билан суҳбатда бўлгач, Nemolchi.uz таҳририяти қизга ёрдам бериши керак бўлган идоралар бу ишга қанчалик беписандлик билан ёндошганидан ҳавотирда:
1️⃣ Жабрланувчининг яқинларининг сўзларига кўра, 7 октябрь куни (қиз топилганнинг эртасига) терговчи уни гумонланувчилар билан битта машинада, лекин ота-онасисиз кўрикдан ўтказиш учун олиб кетган. Қиз эса эскперт эркак бўлгани учун экспертизадан бош тортди. Шунинг учун экспертиза 10 октябрь куни (яна қариндошларсиз) ўтказилди. Аммо қонида алкоголь ёки зарарли моддалар бор-йўқлигини текшириш учун ундан қон олинмаган.
2️⃣ Қизнинг қариндошлари прокуратурага боришганида ташқарида уларни психиатрик бригада кутиб турган, уларни участка нозири чақирган экан. Ваҳоланки қизга психиатрик эмас, психологик ёрдам керак.
3️⃣ Жабрланувчи қиз билан мактаб психологи ҳам ишлаши мумкин эди, лекин мактабда унга бундай ёрдам тақдим этилмади. Лекин қиз мактабга бормагани учун унинг ота-онасига жарима солишди. Кўп болали оила (5 нафар фарзандлари бор) 1,2 млн сўм миқдорида жарима солишди. Айни дамда қиз мактабга боришдан қўрқиб турибди, негаки ҳамма бўлган воқеадан хабардор.
4️⃣ Юқорида айтганимиздек, гумонланувчилар озодликда. Улар қизнинг яқинларининг устидан очиқчасига кулиб юришибди. Улар иш кеч очилгани учун жазодан қочишларига ишонишмоқда, чоғи.
5️⃣ Нега иш фақат 119 модда бўйича қўзғатилди? Одамни ўғирлаш (ЖК 137-моддаси), унинг эркига қарши зўрлик ишлатиб уни ушлаб туриш (ЖК 138-моддаси), қийноққа солиш-чи? (ЖК 110-моддаси)?
6️⃣ Оилани ҳеч ким "Инсон" ижтимоий ҳимоя марказига йўналтирмади. Идоралараро ўзаро таъсир қани? Наҳотки барча тартиблар фақат қоғозда қолса?

Биз бир неча бор болаларга оид ишлари кўрилганда барча даражадаги тизимли ва эҳтиёткорлик билан ёндашиш муҳимлиги масаласини кўтарганмиз. Агар тизим болалар ҳимоя қилмас экан, ҳеч қандай қонун ёки оммавий ахборот воситаласи бу масалада ёрдам бермайди. Қиз ва унинг оиласига зулм қилган ва унга зарар етказган ҳар бир шахс ўз қилмиши ёки ҳаракатсизлиги учун жавоб бериши керак.

Айни пайтда қизга малакали психолог ёрдами керак, унинг шахсий маълумотларини ҳимоя қилиш керак. Афтидан, зўрлаганлардан бири Туркияга қочиб кетган. Қизга аризасини қайтариб олиши учун ҳар турли босим ўтказилмоқда, лекин у таслим бўлмаяпти. Бироқ, қачонгача сабри бардош бераркан?

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги, Болалар омбудсмани ва Бош прокуратурани ушбу масалани ўз назоратига олиш ва бошқа идоралар билан биргаликда болаларга дўстона тизимни яратиш бўйича ҳаракат қилишга чақирамиз. Акс ҳолда, болаларни зўравонликнинг барча турларидан ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонун расмий қоғоз бўлиб қолаверади.

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз #Болалар

​Нурул Шазваний бир неча йил давомида ижтимоий тармоқларда касал турмуш ўртоғига қарагани ҳақида кундалик юритарди: бурун трубкаси орқали овқатлантириш, тагликни алмаштириш, чўмилишда ёрдам бериш. Унинг турмуш ўртоғи бахтсиз ҳодисада жароҳат олиб, олти йилда соғайиб кетди, яна юришни ўрганди, бу вақт давомида Нурул доимо унинг ёнида эди.

Facebook ижтимоий тармоғида унинг 32 минг обуначиси бор эди. Ва не кўз билан кўришсинки, тузалгач, Нурулнинг эри ундан ажрашиб, бошқа аёлга уйланди. Бу ҳақида Нурул ўз саҳифасида ёзиб, собиқ эри ва унинг янги хотинига бахт тилайди.

4 октябрь куни бекор қилинган никоҳ ҳақидаги хабар Малайзия Интернетида ғазабга сабаб бўлди: кўпчилик бундай хиёнатни йиллар давомида ғамхўрлик ва муҳаббат билан қайтариш мумкинлигига ишонолмади. Эркак тузалгач, ўзига янги хотин танланганидан кўпчиликнинг ҳафсаласи пир бўлди.

Нурул эса ўз навбатида собиқ эри ва унинг янги хотинини тинч қўйишларини сўради ва у эри билан дўстона муносабатларни сақлаб қолганини ёзди.

Бироқ, обуначилар унинг фикрига қўшилмади: "У эр сифатида ўз мажбуриятларини бажармаган. Қандай қилиб бунчалик ношукрлик бўлиш мумкин? Наҳотки унинг юраги йўқ?!”, деб ёзган кузатувчилардан бири.

Нурул собиқ эри ва янги турмуш ўртоғини танқидлар тўлқинларидан ҳимоя қилиш учун постни ўчириб ташлади ва уларга эътибор қаратгани учун узр сўради.

#СукутСақлама

​Самарқанд вилоятида “номақбул” ташқи кўриниш туфайли ваҳший қотиллик содир этилди

2024 йилнинг 14 июль куни Самарқанд вилояти Ургут тумани Ғойибота маҳалласида мудҳиш фожиа рўй бериб, оиладаги зўравонлик, бундай вазиятларда аёллар ҳимоясизлиги масаласи яна яққол намоён қилди.

23 ёшли аёл жанжал чоғида кетмон билан уриб юборган эрининг қўлидан ҳалок бўлди. Гувоҳларнинг сўзларига кўра, можарога... унинг қора қошлари сабаб бўлган. Эрга хотинининг ташқи кўриниши ёқмади ва бу ўлим билан якунланган тажовузга олиб келди.

Жазони оғирлаштирувчи ҳолатлар инобатга олиниб, эркак ЎзР Жиноят кодексининг 97-моддаси иккинчи қисми "ж" банди билан 19 йилга қамалди.

Лекин бу билан аёл тирилмайди, болалар эса энди етим бўлди. Бу фожеа аёлларнинг уй зўравонлиги муаммоси қаршисида қанчалик ожизлигини яна бир бор исботлади. Бир қарашда арзимас сабаб - қош шакли ёки ранги - қотиллик учун баҳона бўлди ва жамиятда аёлларга бўлган муносабатнинг чуқур муаммоларини юзага чиқарди.

Кўпинча, оиладаги зўравонлик эр-хотиннинг "шахсий иши" сифатида қабул қилинади, бунга аралашмаслик кераклиги айтилади. Бироқ, бу каби ҳодисалар аёлларга нисбатан зўравонликка қарши тизимли кураш олиб бориш зарурлигини кўрсатади. Ҳуқуқий асос етарли эмаслиги, ҳимоя механизмларининг йўқлиги, шунингдек, чуқур илдиз отган патриархал муносабатлар – буларнинг барчаси маиший зўравонлик ва Ургут вилоятида содир бўлган фожиаларга замин яратади.

Аёллар ҳали ҳануз эрнинг мулки сифатида қабул қилинади, у аёл ҳаётининг ҳар бир тафсилотини, ташқи кўринишидан тортиб, хулқ-атворигача назорат қилиш ҳуқуқига эга. Патриархал стереотипларга асосланган бу идрок эркаклар аёлни "номақбул"лиги учун жазолашга ҳақли деб ҳисоблаган ҳолларда намоён бўлади.

Бундай ҳолатлар фонида нафақат аёлларнинг ўзлари, балки оналик меҳридан маҳрум бўлган фарзандлари ҳам азоб чекмоқда. Ургут вилоятида онасиз қолган икки бола энди отаси кўрсатган тажовуз оқибатларини кўради. Психологик травма, эътибор ва ғамхўрликнинг етишмаслиги - буларнинг барчаси уларнинг ҳаётининг бир қисмига айланади.

Давлат ва жамият хотин-қизларни ҳимоя қилиш фақат бир шахс эмас, балки бутун оила, бутун келажак авлод ҳимояси эканлигини англаши керак.

#СукутСақлама #ЗўравонликкаЙўқДеймиз

#update

Болалар омбудсмани офиси Қашқадарё вилоятида вояга етмаган қизга нисбатан жинсий тегажоғлик ҳолати ҳақидаги хабаримизга муносабат билдирди.

Маълум қилинишича, ҳозирда Қашқадарё вилояти Қарши тумани ИИБ Тергов бўлими томонидан терговга қадар текширув ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Воқеалар ривожини кузатамиз ва қўшимча маълумотни кутиб қоламиз.

#СукутСақлама #update

​Қашқадарё вилоятида вояга етмаган қиз такси ҳайдовчиси томонидан ҳужум ва номусга тегишга уриниш ҳолатига учради, ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари эса жабрланувчидан ҳатто ариза қабул қилишмади.

Жабрланувчининг сўзларига кўра, 26 октябрь куни у дугонаси билан сайр қилиб, одатдагидек таксида уйига қайтаётганди. Такси ҳайдовчиси унга турли саволлар, жумладан, шахсий саволлар берди ва кейин мўлжалланган маршрутдан бошқа томонга юрди. Қизнинг "қаерга кетяпсиз" деган саволига у уни айлантиришга қарор қилганини айтди. Жабрланувчини шаҳар ташқарисига олиб чиқиб, машинани тўхтатди, унинг телефонини олиб, тегажоғлик қила бошлади ва зўрламоқчи бўлган.

"Мен бор овозим билан бақирдим, шунга қарамай, у ўз ҳаракатларини тўхтатмади, мен қаршилик кўрсатишимга жавобан, ўзимни яхши тутишни талаб қилди. Менга тегмасликни сўрай бошладим ва уйга ўзим етиб боришим учун мени бирон жойга етказиб қўйишини сўрадим. У мени тинч қўйди, шаҳаргача олиб боришини айтди. Қайтаётганимизда мени асабийликда айблади. Шаҳарга кирганимизда телефонимни қайтариб берди ва машинасидан дўст бўлиб қолишимиз шарти билан қўйиб юборди. Мен ундан тезроқ қочиш учун ҳаммасига кўндим."

Содир бўлган воқеа юзасидан жабрланувчи дарҳол ҳуқуқ-тартибот идорасига хабар берди, уларга ҳайдовчининг машина рақамини ҳам тақдим этди. Улар эса албатта чора кўришларини айтиб, ҳатто ариза олиб қолишмади.

Бизнинг юридик кўмак Телеграм ботимизга мурожаатидан сўнг жабрланувчи ариза бериш учун яна ўша милиция таянч пунктига боради. Лекин уни ариза ёзиш шарт эмаслигига ишонтириб, уйига юборишади ва ҳужум қилган эркакни камералар бўйича излашаётганини айтишади.

Қизнинг ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаатидан 10 кун ўтди. Эркак ҳалигача топилмади, жабрланувчидан ариза ҳам олинмади ва судга оид тиббиёт экспертизаси ҳам тайинланмаган.

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз

Камилла (исми ўзгартирилди) ота-онасидан эрта етим қолди ва улардан унга иккита квартира мерос сифатида қолди. Ҳаёт ўз измида давом этарди: у битта квартирада яшаса, иккинчисини ижарага берарди. Бундан ташқари, ишларди. Ҳаммаси у эрга теггач ўзгарди. Эри улар ўша квартиралардан бирида яшаб, иккинчисини ижарага беришда давом этишн қарор қилди. Эрга теккач, Камилла эрининг қистови билан ишламай қўйди. Турмушда улар икки фарзандли бўлишди.
 
«Мен ҳаётимиз яхши деб ўйлардим. Жуда бой бўлмасак-да, уйимиз, даромадимиз бор эди ва биз бахтли эдик», - деб эслайди Камилла.
 
Давоми карточкаларда
 
Сиз аёллар ва болаларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш ва мослаштириш “Меҳржон” марказини Payme иловаси орқали пул ўтказиш орқали ёки Instagram орқали @mehrjon_ngo профилидаги марказ васийлигидаги аёл-болалар яратган буюмларни сотиб олиш орқали қўллаб-қувватлашингиз мумкин.
 
#СукутСақлама #шелтер_ҳикоялари #Меҳржон

​Ақлли эркакларда интеллекти паст бўлган эркакларга қараганда соғлом муносабат қура олади, улар зўравон бўлиш эҳтимоли камроқ.

"Гласная" нашри эркакларнинг ақл-заковати даражаси уларнинг романтик муносабатлардаги иштироки билан боғлиқлигини ўрганувчи янги тадқиқотга эътибор қаратди. Бунинг учун мақола муаллифлари 18 ёшдан 65 ёшгача бўлган 200 дан ортиқ эркакларни жалб қилган.

Танлаб олинган эркакларнинг ақл-идрокини баҳолаш учун олимлар мавҳум фикрлаш ва қарор қабул қилиш қобилиятига оид турли вазифаларни ўз ичига олган ресурсдан фойдаланганлар.

Эксперимент иштирокчиларидан, шунингдек, шерикларини қанчалик тез-тез ҳақорат қилганлари, мажбурлаш ва назорат қилиш усулларини қўллашлари ҳақидаги саволномани тўлдириш сўралган. Бундан ташқари, тадқиқотчилар рашк, психопатия ва муносабатлардан қониқишни ўлчайдиган бир нечта сўровномаларни тарқатишди.

Натижада, тадқиқотчилар юқори ақл даражаси романтик муносабатлардаги соғлом хатти-ҳаракатлар билан боғлиқлигини аниқладилар. Шундай қилиб, ақлли эркаклар абьюзер бўлиш эҳтимоли кам ва улар шерикларига кўпроқ боғланишади.

Манба: kosa media

#СукутСақлама

​🎞Сизни 3 ноябрь куни NeUyat фестивали доирасида кинонамойишда кутамиз!

Намойишда “Суюнчи” фильми тақдим этилиб, намойишдан сўнг сценарийнавис, шоира, фаол Алия Темурийзода модераторлигида муҳокама бўлиб ўтади.

Режиссер Мелис Абзаловнинг «Суюнчи» фильми ўзбек жамиятида аёл ролини очиб беради.

❗️Фильм намойиши ва муҳокама ўзбек тилида бўлиб ўтади.

📍Манзил: Тарас Шевченко кўчаси, 8 (Мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Вақти: 3 ноябрь, 18:00

🔞

Кириш бепул.

#NeUyat24 #СукутСақлама

​Бугун тасодифан бир ёш аёлни учратдим. Ва ҳеч қачон таслим бўлмаслик иборасининг асл моҳиятини англадим. Қанчадан-қанча аёллар болалари билан бирга зўравонликка чидаб, ҳаётларини ўзгартиришга ҳаракат қилишмайди.

Бугун кўчада кетаётсам олдимда бир аёлни кўрдим, у боласини коляскага ўтирғизаётганди, бир қарашда одатий ҳолат. Лекин орқасида катта рюкзак бор эди, яқинроқ келсам, сумкаси Яндекс етказиб бериш хизматиники экан. Яъни аёл боласини коляскага солиб Яндекс етказиб бериш хизматида пиёда ишламоқда. Ваҳоланки ҳозир кўча совуқ ва бу воқеа кечқурун содир бўлмоқда эди. Анча пайт мен у билан ёнма-ён кетаётгандим. Қизга бир қарашда 17 ёш берасиз. Охири сабрим чидамай аёлни гапга тутдим. У 26 ёшда экан, болалари эгиз экан, биттаси ухлаб кетаётганди, иккинчиси эса атрофни томоша қилиб жим ўтириб кетарди. Аёл шунақа истарали! Мен унга ёрдам бермоқчи бўлганимда унинг юзи қизариб кетди, у ишлаётганини айтиб, кичик ёрдамимни олишдан бош тортди. Амаллаб, бу арзимас пул болалари учунлигини айтиб, қўлига тутқаздим. У эса ҳижолат тортарди. Ортиқча савол беришга уялдим, тўғриси, камига у буюртмани тезроқ етказишга шошиларди...

Катерина Клипинина
Тошкент

#СукутСақлама

#Фикр

Youtube да ушбу қисқа видео (shorts)ни кўриб, Расул Кушербаевнинг «хотинлар ва қариялар уйи» ҳақидаги «оташин» фикри эсимга тушиб қолди.

Ўзимизнинг тилда «Бировнинг таҳоратига намоз ўқиш» деб айтиладиган бу ҳолат кўплаб оилаларда учрайди, ҳатто, доим шунақа бўлиши керак, деб ҳисоблаймиз. Яъни, «роппа-родной» ўғиллар уйланиши биланоқ хотинидан ўз фарзандлик бурчини бир четга суриб қўйиб, эрнинг зиммасидаги фарзандлик бурчини адо этишни талаб қилишлари, уйланиш олдидан очиқдан-очиқ, «ота-онасининг хизматини қилиб, кўнглини топиб юрса бўлди» эканини айтишлари ўта нормал бўлиб улгурган. Лекин, мана бу ерда ёзилишича, «шариат аёллар зиммасига ҳатто ўз эрини таомини пиширишни ҳам вожиб қилган эмас. Қайнона, қайнота, эрнинг ака-ука ва опа-сингилларининг хизмати у ёқда турсин. Аллоҳ таоло аёл кишига фарзанд тарбиясини вожиб қилган» холос.

Кушербаевнинг иддаоси бўйича эса, гўёки, аёл келин эканини унутиб, «келинлик бурчи»ни бажаришни истамай, эридан ота-онасини қариялар уйига олиб боришни талаб қилади ва эркаклигини унутган ўғил хотинининг талабига «лаббай» деб жавоб бериб, ота-онасининг «оёғини ерга теккизмай» қариялар уйига олиб бориб ташлайди экан.

Шу жойига, «Эй, эркакмисан? Ота-онанг сени болаликдан боқиб катта қилди, едириб-ичирди, кийинтирди. Таълим-тарбия берди, касал бўлсанг, даволатди, ишқилиб, сени сен қилган одамлар шулар! Шуларни қайтарадиган вақтинг келганда, нега бўйин товлаб, юкингни беш-бегона хотинингни зиммасига юклашинг керак? Тур, бор, ота-онангни хизматини қил, фарзандлик бурчингни бажар! Хотининг қарашни истамаса, нима қипти? Сен хотинингни ота-онасига ўтказиб қўйган жойинг бормидики, хотинингдан ота-онангга қарашни талаб қиласан? Хотининг қилгиси келмаса, ўзинг қил! Ногиронмисан, ёш боламисан, майиб-мажруҳмисан? Ҳеч бўлмаса, ўзингни фикринг йўқми, ким нима буюрса қилиб кетаверадиган югурдакмисан? Ёки сенга меҳнати кетганларнинг, умри кетганларнинг ҳақидан қўрқмайдиган аблаҳмисан?» - деб ташлайдиган одам йўқ-да!

Эй, ёмон ўргандиларинг-а, ота-оналарингга то умрини охиригача хотинларинг қараса, ҳатто опа-сингил, ака-укаларинггаям «Ота-онамга фақат мен қарадим!» - деб кекирдак чўзасизлар, қариялар уйига обориб ташлашга бўлса, «Хотиним айтди (буюрди)» бўладими? Кимни алдамоқчи бўляпсизлар? Бандасиними, Худоними?

Мен масаланинг ҳуқуқий жиҳатдан «ляп»ларига тўхталишни истамайман. Мен отасини хотинининг гапига кўра саҳрога опчиқиб ташлаган ўғил ҳақида шеър ўқиганман, онасини қариялар уйига обориб ташлагани ҳақида фильмлар, новеллалар кўрганман, лекин реал ҳаётда кўпинча хотинини урадиган, бирорта гапини эътиборга олмайдиган, одамлар олдидаям бир тийин қилиб ташлайдиган эрларни учратаман. Соғ пайти келинига кун бермай, ўлигигача шу «ёмон келин»нинг виждонига қолиб кетган қайнона-қайноталарни биламан. Кушербаев танийдиган «лаббайчи» эрларнинг макони қаерда? Қайси Ўзбекистонда, локация ташлаб беришсин?

Жиддийчасига айтадиган бўлсак, хотинингиз ота-онангизга ғамхўрлик қилишни истамаса, ўзингиз ғамхўрлик қилинг. Ота-онангизни қариялар уйига обориб ташлаётган бўлсангиз - буни хотинингиз айтгани учунмас, ўзингиз уларга қарагингиз келмагани учунгина қиляпсиз. Ўз эгоистлигингизни аёлларни қадрсизлантириш ва ёмонотлиқ қилиш орқали ниқоблашга уринманг!

© Гапира ҚОЧДИЕВА
#СукутСақлама #ЭркакчаЭго #ЖаннатиАёл

​🎞Сизни 3 ноябрь куни NeUyat фестивали доирасида кинонамойишда кутамиз!

Намойишда “Суюнчи” фильми тақдим этилиб, намойишдан сўнг сценарийнавис, шоира, фаол Алия Темурийзода модераторлигида муҳокама бўлиб ўтади.

Режиссер Мелис Абзаловнинг «Суюнчи» фильми ўзбек жамиятида аёл ролини очиб беради.

❗️Фильм намойиши ва муҳокама ўзбек тилида бўлиб ўтади.

📍Манзил: Тарас Шевченко кўчаси, 8 (Мўлжал: "Патрики" қаҳвахонаси)

Вақти: 3 ноябрь, 18:00

🔞

Кириш бепул.

#NeUyat24 #СукутСақлама

​Жинс бўйича камситишни тарғиб қилганлик учун жазо бўйича ЙИЛ ЯКУНЛАРИ

Бундан роппа-роса бир йил аввал 2023 йил 31 октябрда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси 189-2-модда (Жинс бўйича камситишни тарғиб қилиш) билан тўлдирилди. Биз ушбу модда қандай ҳолатларда ва қачон ишлатилишини аниқлашга қарор қилдик.

Ўзбекистон Олий суди матбуот котиби Азиз Абидовнинг Nemolchi.uz таҳририятига маълум қилишича, 1 йил давомида Ўзбекистонда жинс бўйича камситишни тарғиб қилган 7 нафар шахс жавобгарликка тортилган. Биз бу шахсларга тегишли барча ишларни топдик.

1️⃣Илк кейс Sahil Street Food кафеси билан боғлиқ бўлиб, бу ҳақида журналист Инобат Ахатова сўзлаб берганди. Уни дугоналари билан кечқурун кафега киритишмади, кафе ходими кечқурун 10 яримдан кейин аёлларга кириш мумкин эмаслигини билдиради. 2023 йилнинг 30 ноябрь куни кафе эгаси ва унинг ходими айбдор деб топлиби, ҳар бирига 6,6 млн сўм миқдорида жарима қўлланилди.
2️⃣ 2023 йилнинг 11 ноябрь куни эркак ўзининг “Telegram” ижтимоий тармоғидаги “ilm_markazi” номли профили орқали ўқув марказига ўқитувчи олиш мақсадида "истарали 20 дан 30 ёшгача бўлиши агар аёл киши бўлса ҳижобли бўлсин" деб эълон берган. 11 декабрь куни суд уни жинс бўйича камситишни тарғиб қилганликда айбдор деб топиб, 3,3 млн сўм миқдорида жарима жазоси қўлланилади.
3️⃣ 2024 йилнинг 24 январь куни блогерлар Ш.Отохонов ва Р.Абдуакимовлар “Instagram” ижтимоий тармоқлар орқали, тазйиқни, зўравонликни ёки шавқатсизликни хамда жинс бўйича камситишни тарғиб қилганлиги юзасидан ИИО ходимлари томонидан улар билан профилактик суҳбат олиб бориш мақсадида ИИБ биносига таклиф қилишганида, ИИО ходимларининг қонуний талабларини бажармасдан, қаршилик кўрсатишган. Суд уларни қатор ҳуқуқбузарликларни (МжТК 189-1, 189-2 1-қисми, 194 ва 195 моддалари) содир этганликда айбдор деб топиб, ҳар бирига 15 суткадан маъмурий қамоқ жазосини тайинлади.
4️⃣ 2024 йилнинг 21 апрель куни Янгибозор автовокзалида Дамас русумли автомашина ҳайдовчиси йўловчи сифатида ўтирмоқчи бўлган аёлга автомашина олд ўриндиғига аёл қизларни ўтиришига рухсат бермаслигини, аёллар автомашинани орқа ўриндиғида ўтиришлари лозимлигини айтади. 1 май куни суд уни жинс бўйича камситишни тарғиб қилишда айбдор топиб, 5,1 млн сўм жарима жазосини тайинлади.
5️⃣ 2024 йилнинг май ойида Сайхунобод туманидаги танишининг тўйида, “Осиё” номли тўйхонада аёлларга боғлиқ бўлган мавзуда диний маъруза қилиб, “аёлларни бола туғиб берувчи завод эканликлари, эркаклар уларни намоз ўқишга, эътиқодли бўлишга оғзаки тарғиб қилишлари кераклиги, аёллар мазкур эътиқодни бажармаган тақдирда керак бўлса уларни калтаклаш орқали ҳам ушбу эътиқодни мажбуран бажартиришлари керак”лиги ҳақидаги қарашларни омма олдида оқлаган. 13 июнь куни суд имом ўринбосарини жинс бўйича камситишни тарғиб қилганликда айбдор деб топиб, 6,8 млн сўм жарима жазосини тайинлайди.

Эслатиб ўтамиз, 2024 йилнинг 21 октябрь куни Расул Кушербаев эркакларга мурожаат қилади: «Оиладаги бошлиқ ролингизни аёл кишига топширманг! Акс ҳолда оилада фарзанд фарзандлигини, аёл она ва эрга бўйсунувчи хотинлигини унутали». Кейинроқ у гендер тенглигига тупурганини билдирди.

Шунга қарамай, собиқ депутат ўз сўзлари учун ҳалигача жавобгарликка тортилмаган. Нега қонун барча учун тенг эмас? Нега йўналишли такси ҳайдовчиси аёлни олд ўриндиққа ўтиришига рухсат бермагани учун 5 млн сўм жаримага тортилади-ю, катта аудиторияга эга бўлган жамоат арбобининг қилмишига кўз юмилади?

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз #Қонунлар

​Гульмира (исми ўзгартирилди) Самарқанд вилоятида эри билан яшарди. Улар шаръий никоҳда яшар эдилар, ваҳоланки эри расман бошқа аёл билан турмуш қурган. Аввалига у қийинчиликларга қарамай, ҳаётлари яхши бўлиб кетишига ишонарди, айниқса ҳомиладорлиги ҳақида билгач, бу ишонч янада ортди.

Аммо аччиқ ҳақиқат шу бўлдики, Гулмира ҳомиладор бўлгач, эри уни аввал аёвсиз калтаклаб, сўнг уйдан ҳайдаб юборади. Умидсизлик ва қўрқув ичида Гулмира ўз оиласига қайтишга қарор қилди, лекин у ерда уни қабул қилишмади. Акаси ва опа-сингиллари уни қабул қилишдан бош тортишди ва унинг илтимосларига жавобан ҳатто қўл кўтаришди.

Гулмира энди нима қилишни билмай, бутунлай ёлғиз ҳолда кўчада қолди. Унинг дунёси кўз ўнгида парчаланар ва бу қийин дамларда унинг қалбини умидсизлик тўлдирди. Аммо тақдир унга яна имконият берди. “Раҳмдиллик” маркази билан ҳамкорлик қилган юристлар орқали у бошпана ҳақида билиб олди.

Гулмира ҳеч иккиланмай Самарқандга бориб, шу марказдан бошпана топди ва бу унинг учун ҳақиқий нажотга айланди.
Афсуски, оғир калтаклар ва чидаб бўлмас стресс туфайли Гулмира муддатидан олдин туғди. Унинг ўғли ўлик туғилди, бу эса аёл учун чидаб бўлмас зарба бўлди. У йўқотиш азобига зўрға бардош бера олди, лекин қизи тирик қолгани билан таскин топди.

Икки йил давомида Гулмира "Раҳмдиллик"да, марказ ходимлари ва БМТТД дастури доирасидаги юристлар кўмагини олди. Улар унга суд жараёнларида ёрдам беришди, ҳуқуқларини ҳимоя қилишди ва қийин дамларда уни қўллаб-қувватлашди. Уларнинг саъй-ҳаракати билан Гулмира давлат томонидан тақдим этиладиган уй-жойга эга бўлди. Шунингдек, уни Самарқанд ҳокимлиги ҳам қўллаб-қувватлаб, барча керакли ҳужжатларни тайёрлашда ёрдам берди.

Гулмира ўтмишдаги оғир шароит туфайли соғлиқдаги муаммоларга ҳам учради. Марказ ҳуқуқшунослари ва мутахассислари унга ногиронлик гуруҳига рўйхатдан ўтишда ёрдам беришди, бу эса унга қўшимча имтиёз ва ёрдам олиш имконини берди.

Барча қийинчиликларга қарамай, Гулмира таслим бўлмади. У ҳозир иш қидирмоқда ва қизи боғчага боргач, келажагини қуриш учун кўпроқ вақт топади.

Гулмира шу оғир йилларда “Раҳмдиллик” маркази ва унга ёрдам берган барчадан чексиз миннатдор. Унинг ҳикояси умид ва ёрдамни ҳатто энг қоронғу шароитларда ҳам топиш мумкинлигига мисолдир.

Payme, Click иловаларидаги «Хайрия» ва Uzum bankнинг "Добро" бўлимларида хайрия қилиш орқали Самарқанд шаҳридаги «Раҳмдиллик» шелтери фаолиятини қўллаб-қувватлашингиз мумкин.

Ольга Любомирова

#СукутСақлама #шелтер_ҳикоялари

​#NeUyat фестивалида кўришамиз!

Жорий йилнинг 2 ноябрь куни соат 18:30 да янгидан очилган 139 Documentary Center галереясида #NeUyat 2 кўргазмаси очилишида барчангизни кутиб қоламиз!

Зўравонликни бошидан кечирган ва ўз овозини санъат орқали моҳирона етказган ўзбекистонлик ёш рассомлар кўргазмаси зўравонлик учраганларни қўллаб-қувватлаш ва тажовузга муросасизлик маданиятини шакллантиришга ёрдам беради.

Фестиваль давомида сизни турли тадбирлар кутмоқда: муҳокамаларга уланган кинотомошалар, психолог билан суҳбат ва якунида — Немолчи.уз лойиҳаси экспертларидан интерфаол маъруза.

Фестивалда кўришгунча! Биргаликда жинсий зўравонлик атрофидаги уят маданиятини енга оламиз. Зўравонликни кечириш эмас, зўравон бўлиш уят!

Кўргазма 2-24 ноябрь кунлари давом этади.

Манзил: Тарас Шевченко кўчаси, 8 (мўлжал — "Патрики" қаҳвахонаси). 
18+ 
Кириш бепул. 
Барча ишлар рус ва ўзбек тилида тақдим этилади.

Афиша муаллифи @astragape

#СукутСақлама #NeUyat #NeUyat24

​"Эркаклари "латта" бўлган жамиятнинг "қариялар уйи" кўп бўлади", деб ёзди ўз Телеграм каналида собиқ депутат, айни дамда эса экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазири маслаҳатчиси Расул Кушербаев.

"Шунча юртлар кезиб тушунган ҳақиқатларимдан бири шу бўлди: эркаклари "латта" бўлган жамиятнинг "қариялар уйи" кўп бўлади!

Шу боис, ҳурматли эркаклар оиладаги бошлиқ ролингизни аёл кишига топширманг! Акс ҳолда оилада фарзанд фарзандлигини, аёл она ва эрга бўйсунувчи хотинлигини унутади. Ва бу оиладаги ота-онани келажакда "қариялар уйи" кутади" — деб ҳулоса қилди у.

Кушербаев эркакларни “латта” бўлмасликка чақирганда нимани назарда тутган? У қандай хулосаларга асосланиб, мамлакатимиз Конституциясида белгилаб қўйилган эркак ва аёл тенглигини ошкора инкор этиши мумкин, деган қарорга келди?

Давлат хизматчилари қонунни бузишга ва жинсига кўра камситишга йўл қўйса, қандай гендер тенглиги ҳақида гапириш мумкин? Эслатиб ўтамиз, бундан бир йил аввал Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга 189-2 "Жинс бўйича камситишни тарғиб қилиш" моддаси киритилган эди: “Жинс бўйича камситишни тарғиб қилиш, шу жумладан хотин-қизлар ва эркаклар тенг ҳуқуқлилигини очиқдан-очиқ инкор этиш, ушбу мазмундаги қарашларни, ғояларни ёки чақириқларни тарқатиш, худди шунингдек бундай хатти-ҳаракатларни омма олдида оқлаш ва (ёки) рағбатлантириш, — базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн бараваридан йигирма бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.”

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз

“Ўзбек аёлларининг шахсий уйи бўлмаган. Аввал отасини, кейин эрини уйида яшайди. Шахсий уйи деган нарса, бизда нотабиий саналади” — таржимон Нодирабегим Иброҳимова.

Parda Podcast - хотин-қизлар муаммоларини ёритиш, жамоат фаоллари, экспертлар билан биргаликда уларга ечим топиш бўйича эркин суҳбат.

Кўриш учун: https://www.youtube.com/channel/UCZ5Xv8UVg83hrpyOzL3yJIw

​Шаҳина (исми ўзгартирилган) болалигидан оғир шароитларда, муаммолар ва ишончсизлик ичида ўсган. У ўсиб-улғайган оила унга илиқлик ва ёрдам бера олмади, шунинг учун имконият туғилгач, у бошқа ҳудуддаги холасиникига кўчиб ўтди. У ерда Шаҳина ўзи билан самимий муносабатда бўлган йигит билан танишади ва улар турмуш қуришни режалаштиралирар. Бироқ, уларнинг орзуси рўёбга чиқмади: йигитнинг ота-онаси бу никоҳга қарши чиқди ва тез орада Шаҳинани узоқ қариндошига мажбуран турмушга узатдилар.

Тўйдан кейинги ҳаёт янада қийинлашди. Оналик қувончига қарамай - у икта ажойиб эгизак ўғил туғди - унинг никоҳи бутунлай даҳшатли тушга айлана бошлади. Турмушга чиқишдан олдин Шаҳина бошқа эркак билан муносабатда бўлганини билган унинг эри, рашк саҳналарини уюштира бошлади ва бу тез орада мунтазам жанжал ва оилавий зўравонликка айланди. Ҳар бир кун имтихонга айланди. Бунинг устига, эрининг ота-онаси уни тўғри иш қиляпти деб, шафқатсизликда ққўллаб-қувватлаганлар.

Ажрашгач, Шаҳина қўлида иккита кичик бола билан кўчада ёлғиз қолди. Унинг уйи энди унга бошпана бўла олмасди ва у қариндошларидан вақтинчалик турар жой излашга мажбур бўлди. Турли ташкилотларга мурожаат қилиб, нафақа олишга ҳаракат қилди, аммо унинг сўровлари хеч қандай натижа бермади ва бу унинг чуқур муаммоларини ҳал қилмас эди.

Унинг эри ажрашганларидан кейин ҳам ҳақорат қилишда давом этиб, алиментни тан олиш учун ДНК тестидан ўтишни талаб қилди. Шаҳина рад этди, унинг юраги бундай хўрликларга чидай олмади. У ўзини хиёнатда айблаб, уни қоралаган қариндошлари билан алоқани узди ва ўзини бутунлай изоляция қилди.

Чорасиз қолган Шаҳина болаларни меҳрибонлик уйига топширишни илтимос қилиб, туман ҳокимлигига мурожаат қилди. Унинг умидсизлик ва дардини сўз билан ифодалаб бўлмайди: фарзандларини севадиган она учун бу қарор охирги чора эди. Аммо тақдир унга яна бир имконият берди. Шаҳинанинг воқеасидан таъсирланган ҳокимлик ходими уни Самарқанддаги «Раҳмдиллик» марказига юборди.

«Раҳмдиллик» маркази Шаҳина ва унинг фарзандлари учун ҳақиқий нажотга айланди. Марказ ходимларининг саъй-ҳаракатлари туфайли Шаҳина фарзандлари билан хайрлашиш фикридан воз кечди. Ўғиллари учун хайрия асосида хусусий боғчадан жой топилди, бу эса Шаҳинага бироз дам олиб, келажак ҳақида ўйлаш имконини берди. Марказ унга марказдан унча узоқ бўлмаган маҳаллий мактабнинг хўжалик бўлимига ишга жойлашишига ёрдам берди.
Раҳимдилликнинг қайд этишича, Шаҳинага суд жараёнида ҳамроҳлик қилган юрист ва адвокатлар унинг ҳуқуқларини тиклашга USAID кўмаги туфайли эришилган. Шаҳина уй-жойга муҳтожлар рўйхатига киритилган ва яқин кунларда унга ижтимоий уй-жой ажратилади.

Энди Шаҳина фақат бир нарсани орзу қилади: фарзандларига бахтли келажак бериш ва ниҳоят барқарорлик топиш. «Раҳмдиллик» маркази ва ғамхўр инсонлар туфайли у умид ва энг ишончга жой бор янги ҳаёт қуришга киришди.

Payme, Click иловаларидаги «Хайрия» ва Uzum bankнинг "Добро" бўлимларида хайрия қилиш орқали Самарқанд шаҳридаги «Раҳмдиллик» шелтери фаолиятини қўллаб-қувватлашингиз мумкин.

Ольга Любомирова
Таржима: Нагуманова Турсуной

#СукутСақлама #шелтер_ҳикоялари

​Қозоғистоннинг Туркистон вилояти туманлараро суди 49 ёшли Лобар Хожиевани 30 йил давомида уни ва болаларини калтаклаб келган эрини ўлдиргани учун 8 йил қамоқ жазосига маҳкум қилди. Мазкур иш ҳақида #НеМолчиKZ фонди раҳбари Дина Тансари маълум қилди. 

Адвокатларнинг сўзларига кўра, Хожиеванинг эри муттасил ичган ва хотини ҳамда тўрт фарзандини кўп бора калтаклаган. Болалар кўпинча тунни кўчада ўтказарди, аёлнинг эса ҳимоя қиладиган ҳеч кими йўқ эди. У ҳеч қандай маълумотга эга эмас, қозоқчани ёмон билади, бутун умри эрталаб соат олтидан қоронғигача плантацияларда ишлаш, эрини боқиб, болаларини тарбиялаш билан ўтган.

Эркак ҳаммасидан катта ўғлини ёқтирмасди. Бола бир ёшга тўлганда, бешикда ётган ҳолатида уни бир ярим метр баландликдан кўчага улоқтиради. Бола иккинчи даражали ногирон бўлиб қолади. Болаларнинг сўзларига кўра, ота боласини бир неча бор бўғиб, калтаклаган.

Қўшнилар эркакнинг тажовузкор хатти-ҳаракатларини тасдиқлашди. Уларнинг сўзларига кўра, у қўшниларнинг деразаларини синдириб, қишлоқ аҳолисига ҳужум қилган ва кўчада яланғоч ҳолда юрган. Бир неча марта одамлар полицияга қўнғироқ қилишса-да, эркак шундай мурожаатлардан сўнг баттар жазавага тушарди. 

12 апрель куни эркак яна маст ҳолатда оила аъзоларини ҳақоратлаб, калтаклай бошлаган, сўнг уйнинг айвонида ҳожатини чиқармоқчи бўлган. Лобар унга танбеҳ берганида, унинг юзига тупурди. Аёл бунга чидай олмай, эрини халат камари билан бўғиб ўлдирган.

Экспертиза эркакнинг бўғиб ўлдирилганини тасдиқлади. Лобар ўз айбига иқрор бўлиб, қилмишидан пушаймонлигини билдирди. Ҳукм 14 октябрь куни эълон қилинди, бироқ ҳали қонуний кучга киргани йўқ.

Манба: kosa media

#СукутСақлама #ЖаҳондаЗўравонлик

​Патриархал битим

Уйдаги ҳақиқий золимлар келини, ўғлига кун бермаган айнан қайноналар экани ҳақида кўп эшитаман. Шу кунларда Anhor.uz сайтида ёшлигида ўзи уйдаги зўравонликдан азият чеккан қайнонадан зулм кўраётган Мафтуна ҳикояси чоп этилди. Менимча, бу патриархал битим ҳақида гапириш учун айни муддао.

Патриархал битим концепцияси 1988 йилда тадқиқотчи Дениз Кандиоти томонидан “Bargaining with Patriarchy” мақоласида жорий этилди. У аёлларнинг кундалик ҳаётини таҳлил қилиш орқали патриархатнинг турли шаклларини аниқлаш учун "патриархал битим" атамасидан фойдаланишни таклиф қилди. Денизнинг таъкидлашича, аёллар омон қолиш ва уларни чеклайдиган шароитларга мослашиш стратегияларини ишлаб чиқишади. Бу стратегиялар турли жамиятларда фарқланиши мумкин, лекин уларнинг ҳаммаси аёлларнинг салоҳияти, аёлларнинг бу муҳитда ўз ўрнини қандай қабул қилишига ва муайян жамиятнинг эркак ва аёл ролига қандай қарашига таъсир қилади.

Дениз Кандиотининг мақоласида келтирилган мисоллардан бири классик патриархатга хос бўлган патриархал битимни (эркаклар ҳукмронлиги аёллар ва болаларнинг эҳтиёжларини ҳимоя қилиш ва таъминлаш ваъдаси билан бирга келадиган ижтимоий шартнома шакли) яхши тасвирлайди. Қизлар турмушга эрта берилади. Эрининг уйида улар нафақат барча эркаклар, балки ёши катта аёлларга, айниқса, қайнонага бўйсунадилар. Ёш келин эрининг оиласига кириб, амалда мулкдан маҳрум бўлади - чунки ота-онанинг ери ва кўчмас мулки қизига эмас, балки ўғлига мерос бўлиб қолади.

Ёш келин учун бу тизимда ўз ўрнини эгаллашининг ягона йўли – ўғил туғишдир. Зеро, патриархал оиладаги аёлнинг ҳаёт йўли шундайки, ёш келиннинг бошидан кечирган машаққатлари охир-оқибат ўз қўл остидаги келинлари устидан бўладиган назорат ва ҳокимият билан "ювилади".

Оиладаги аёллар ҳукмронлигининг даврийлиги ва уларнинг кекса аёлларнинг ҳокимиятини мерос қилиб олишини кутиши аёлларнинг ўзлари томонидан патриархатнинг ушбу шаклини тўлиқ қабул қилинишига ёрдам беради. Классик патриархатда эркакларга бўйсуниш кекса аёлларнинг ёш аёллар устидан қозонган назорати билан қопланади. Бироқ, аёллар ўзлари назорат қила оладиган ягона меҳнат кучи кўриниши келин ва ўша келиннинг эри бўлмиш ўғиллари орқали қариганда таъминотга эга бўладилар.

Ўғиллар аёлнинг энг муҳим куч манбаи бўлганлиги сабабли, уларнинг бир умр фидойилигини таъминлаш улар учун муҳим.
Ёши каттароқ аёллар ёшлар ўртасидаги муҳаббатни йўқ қилиш, ўғилнинг она фидойилигини биринчи ўринга қўйиш, янги оиланинг аҳамияти ва мустақиллигини иккинчи ўринга қўйишдан манфаатдор. Ёш аёллар бутун кучини қайнонанининг назоратини четлаб ўтишга қаратади.

Бундай тизим боланинг жинсига кўра қадрини ҳам белгилайди. Ўғил туғилиши аёл учун унинг кейинчалик шахс сифатида қабул қилинишига кафолатдир. Ўғил ва келинни назорат қилиш эса унинг қўлидан келадиган ягона ҳукмронликдир.

Аёлларни патриархал тузумнинг манфаатдорлари ёки оилавий зўравонликнинг асосий айбдорлари сифатида кўрсатиш аёлларга нисбатан зулмнинг тизимли шаклларини яширади. Бундан охир-оқибат фақат эркаклар фойда кўриб, аёллар ижтимоий гуруҳ сифатида эзилиш ва эксплуатация қилишда давом этади.

Ирина Матвиенко

#СукутСақлама

​Бугун бутун дунёда Халқаро қишлоқ аёллари куни нишонланмоқда. Бу кун илк бор 2008 йилда нишонланган. Бош Ассамблеянинг 2007 йил 18 декабрдаги резолюциясида "қишлоқ аёлларининг қишлоқ хўжалиги ва қишлоқ тараққиётини жадаллаштириш, озиқ-овқат хавфсизлигини яхшилаш ва қишлоқ жойларда қашшоқликни бартараф этишдаги ҳиссаси" эътироф этилган.

Гендер тенглигига эришиш ва аёлларнинг имкониятларини кенгайтириш қашшоқлик, очлик ва иқлим ўзгаришига қарши курашнинг муҳим компонентидир, дейилади БМТ сайтида. Шу билан бирга, қишлоқ аёллари ерга бўлган ҳуқуқ ва кредитдан тортиб, таълим ва технологиягача бўлган бир қатор ресурслардан фойдаланишда тўсиқларга учрайди. Агар аёллар эркаклар каби ишлаб чиқариш ресурсларидан фойдаланиш имкониятига эга бўлса, фермер хўжаликларининг ҳосилдорлиги 20-30 фоизга ошиб, қўшимча 100-150 миллион кишини озиқлантириш мумкин эди.

2024 йилда ушбу сана мавзуси “Қишлоқ аёллари табиатни умумий келажагимиз учун асрайди: гендер тенглигига эришиш ва аёл-қизларнинг имкониятларини кенгайтириш учун иқлим барқарорлигини ошириш, биологик хилма-хилликни сақлаш ва ерга ғамхўрлик қилиш”.

Ўзбекистондаги ҳолат қандай? Бугунги кунда мамлакатимиз қишлоқ хўжалигида 3,5 млндан ортиқ банд бўлганларнинг 1,5 млн ёки 43,2 фоизини хотин-қизлар ташкил этиб, республикада фаолият юритаётган 90 мингдан ортиқ фермер хўжаликларнинг деярли 6,5 фоизига аёллар раҳбарлик қилмоқдалар. Аҳоли томорқаларидаги 600 минг гектардан ортиқ ер майдонларида хам асосан хотин-қизлар самарали меҳнат қилиб, озиқ-овқат ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалигини барқарор ривожланитиришда салмоқли ҳисса қўшмоқдалар.

#СукутСақлама #Сана

​370 миллион аёл ва қиз болалигида зўравонликка учраган - ЮНИCЕФдан аянчли статистика

ЮНИCЕФнинг янги статистикаси болаларга нисбатан жинсий зўравонликнинг даҳшатли кўламини кўрсатади. Дунё бўйлаб 370 миллиондан ортиқ қиз ва аёллар - ҳар саккиздан бир нафари - 18 ёшгача номусга тегиш ёки жинсий зўравонлик қурбони бўлган.

Шаҳвоний шилқимлик ёки онлайн тегажоғлик каби зўравонликнинг бошқа шакллари ҳисобга олинса, бу кўрсаткич 650 миллионга кўтарилади - бу ҳар бешинчи қиз ва аёл дегани.

Болаларга нисбатан жинсий зўравонлик узоқ муддатли ва ҳалокатли оқибатларга олиб келади, бу эса ҳиссий жароҳат, соғлиқ муаммолари ва вояга етганида муносабатларни шакллантиришда қийинчиликларга олиб келади. Сиёсий вазият беқарор бўлган мамлакатларда ва конфликт зоналарида яшовчи болалар бу муаммо олдида айниқса заиф.

Бу шошилинч чоралар кўришни талаб қиладиган глобал муаммо. Биз нималар қилишимиз керак:

• Зўравонликнинг давом этишига имкон берувчи ижтимоий ва маданий меъёрларни ўзгартириш.
• Болаларга зўравонликни тан олиш ва хабар беришда ёрдам берадиган билимлардан фойдаланиш имкониятини бериш.
• Жабрланувчиларнинг ҳам ҳуқуқий, ҳам психологик ёрдам олиш имкониятини таъминлаш.
• Болаларни ҳимоя қилувчи ва уларнинг қатъий бажарилишини таъминлайдиган қонунларни кучайтириш.
• Тенгликка эришиш учун маълумотларни тўплаш ва яхшилаш.

Биз бу муаммога бефарқ қараб туролмаймиз. Фарзандларимизнинг келажаги бугунги кунда қилаётган ҳаракатларимизга боғлиқ.

#СукутСақлама #болалар #ЗўравонликкаЙўқДеймиз #UNICEF #Статистика

​Ўзбекистонлик аёллар жамоаси АҚШда TechWomen дастури ғолиби бўлди

Ўзбекистонлик аёлларнинг болаларда аутизмни эрта аниқлаш ва даволашга қаратилган Bolajonim лойиҳаси нафақат илк сармоясини олди, балки Ўзбекистоннинг TechWomen ғолиби бўлган илк жамоаси сифатида тарихга кирди!

Қаҳрамонларимизни табриклаймиз:
— Умарова Дилбар, Навои
— Эргашева Шохиста, Тошкент
— Ни Наталья, Учқудуқ
— Рустами Динара, Тошкент
— Сидиқова Рано, Тошкент.

Жамоа аъзоси Дилбар Умарова ўз Facebook саҳифасида ёзди: "Янгиликларни кузатинг, миссиямизни янги босқичга чиқаришга тайёрмиз".

TechWomen - бутун дунё бўйлаб хотин-қизларга фан, технология, муҳандислик ва математика (STEM) соҳасида ўз салоҳиятини ривожлантиришга ёрдам берадиган профессионал алмашинув дастури. Унда 21 давлатдан қизлар иштирок этиши мумкин. Бу йил дастур тарихида энг кўп номзодлар – 6000 нафари ариза бериб, улардан 100 нафари АҚШга саёҳат қилиш ва ўқиш учун танлаб олинди.

2018 йилда дастурда Қозоғистонлик жамоа ғалаба қозонган эди. Марказий Осиё, олға 💪

#СукутСақлама #ҚаҳрамонАёллар

​Унаштирилган қизини ваҳшийларча ўлдирган эркак 17 йилга озодликдан маҳрум этилди

Маҳкум Б.Элмуродов жабрланувчи Р. билан унаштирилган бўлган. Улар 2023 йилда Телеграм тармоғида танишган, тез орада дўстона ёзишмалар улар ўртасидаги муносабатларга олиб келди ва ёшлар унаштирилди. Элмуродов қизни доимо рашк қилар, уни назорат қилишга ҳаракат қилган. Қизга эса бу ишлар ёқмасди.

Рашкдан келиб чиқадиган жанжаллар туфайли Р. муносабатларга нуқта қўйиш ҳақида гапира бошлайди, бу эса Элмуродовни қаттиқ ғазаблантиради. У мунтазам равишда қизни ўлдириш билан қўрқитиб, жисмоний зўравонлик ишлатган ва уни таъқиб қилган. Эркак қиз унга тегишли бўлмаса, бошқа ҳеч уйлана олмаслигини ва қамоқ жазосидан қўрқмаслигини айтади.

Элмуродов қотилликка жиддий тайёрланган: у Самарқанд шаҳридаги Сиёб бозоридан ошхона пичоғи сотиб олади.

2023 йил 7 апрель куни Элмуродов қизнинг уйига келади. Унинг режасига ҳеч ким тўсқинлик қилмаслиги учун қизни уйдан олиб чиқади. Элмуродов олдиндан яшириб қўйган пичоқ билан қизнинг қорни ва сон қисмига бир нечта жароҳатлар етказган. Қизнинг қочишга уринишлари қотилни янада ғазаблантирди ва у унинг орқа, қўллари ва бел қисмига бир неча марта пичоқ санчди. Элмуродов буларнинг барчасини ҳайратдан қимирлаёлмай қолган қизнинг бувисининг кўз ўнгида қилган.

Қиз касалхонага етиб бормасдан вафот этади. Жиноят содир этилганидан кейин Элмуродов ички ишлар органларига бориб, ўз айбига иқрор бўлади.

Судда Элмуродов ўз айбига тўлиқ иқрор бўлиб, марҳума ўз ўлимига ўзи сабабчи экани, қўнғироқларига жавоб бермай, унга эътибор бермагани, уни ташлаб кетмоқчи бўлганини айтиб, жазони енгиллаштиришларини сўрайди. Қизни жуда яхши кўрганидан уни бировларга раво кўрмаганини пеш қилади.

Жиноят ишлари бўйича Самарқанд туман суди 2024 йил 13 сентябрь куни 1996 й.т. Элмуродов Бекпўлатни ЎзР ЖКнинг 112-моддаси 1-қисми, шунингдек, 97-моддаси 2-қисми “г” бандида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбдор деб топди ва унга 17 йил 1 ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини умумий режимли колонияда ўташ жазосини тайинлади.

#СукутСақлама #ЗўравонликданҲолиЎзбекистон #Қонунлар

​ЎзР Бош прокуратурасига мурожаат

Nemolchi.uz таҳририяти мунтазам равишда гендер зўравонлиги билан боғлиқ суд қарорларини таҳлил қилиб боради. Эътибор беришимизча, 41-1-модда (Шаҳвоний шилқимлик) бўйича маъмурий ишларда кўпинча жабрланувчининг вояга етмаганлиги кўрсатилиб, лекин туғилган санаси ва йили ёзилмайди.

ЎзР Олий Суд Пленумининг 30.11.2018 й. 35-сонли қарорида шаҳвоний шилқимликка тушунча берилган ва унда кўрсатилишича, "Ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан содир этилган шаҳвоний шилқимлик кўринишидаги уятсиз-бузуқ ҳаракатлар ЖК 129-моддаси билан квалификация қилиниши лозим", яъни 16 ёшга тўлмаганларга нисбатан шаҳвоний шилқимлик ҳолатлари Жиноят кодексининг тегишли моддаси билан кўриб чиқилиши керак.

Афсуски, ички ишлар органлари ходимлари, шунингдек, судлар томонидан доимо ҳам бу талабга амал қилинмайди. Таҳририятимиз 16 ёшгача бўлган болаларга нисбатан шаҳвоний шилқимлик қилинган, аммо жиноий ҳуқуқбузарлик сифатида таснифланмаган камида иккита ҳолатдан хабардор:

1️⃣ Жорий йилнинг 22 июль куни 1991 й.т. Хусанов О. бирга яшовчи аёлининг вояга етмаган қизи билан уйда ёлғиз қолган пайтда унга шилқимлик қилиб, бўса олишни таклиф қилган, бу борада тажриба орттиришини айтган. У ЎзР МЖтКнинг 41-1-моддаси (шаҳвоний шилқимлик) 1-қисмида назарда тутилган жиноятда айбдор деб топилди ва унга шу модда билан 5 (беш) сутка маъмурий қамоқ жазоси тайинланди. Кейинчалик таҳририятга жабрланувчининг таниши боғланиб, қиз жорий йилнинг июль ойида 15 ёшга тўлганини айтди.

2️⃣ 26 сентябрь куни маст ҳолатда бўлган 45 ёшли Ғайрат Абдуллаев вояга етмаган қизга илакишиб, юзи ва лабларидан ўпа бошлаган, сўнг уни кўтариб подъездга олиб кирган. У уни кўтариб олиб кетганини ҳисобга олсак, қизнинг кичкина бўлиши эҳтимоли катта. Бироқ тергов ва суд буни уятсиз ҳатти-ҳаракатлар эмас, балки шаҳвоний шилқимлик деб малакалаган. Эркак Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 41-1-моддасига асосан 5 сутка қамоққа олинган.

3️⃣ 19 август куни 24 ёшли такси ҳайдовчиси Шералиев Д. 3 нафар йўловчи аёлга шилқимлик қилиб, уларга презерватив кўрсатган. ОАВ жабрланган хорижлик аёллар рус тилини билмаслигини билдирса-да, улардан бири рус тилини яхши билган ва унинг ниятини тушунган. Қурбонлар 14-15 ёшларда бўлган, бироқ улардан бирининг онаси хабар берганидек, на терговчи, на судья қизларнинг ёшини сўрамаган. Ҳайдовчи 41-1-модда билан айбдор деб топилиб, 5 сутка маъмурий қамоқ жазосини олган.

Икки ҳолатда жабрланувчиларнинг ёши ҳақидаги маълумотлар уларнинг қариндошлари ёки танишлари билан шахсий алоқалар орқали маълум бўлди - аммо бизда вояга етмаганларга нисбатан 41-1-модда бўйича барча суд қарорларини текшириш имкони йўқ. Биз бундай ҳолатлар кўпайиб кетишидан хавотирдамиз ва Бош прокуратурадан 41-1-моддага асосан чиқарилган ва вояга етмаганлар жабрланган бўйича маъмурий қарорларни текшириб, керак бўлса, қонунда белгиланган тартибда протест келтирилишини сўраймиз.

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз #Қонунлар

#ХалқароҚизФарзандларКунига

УТТ хонаси.
Бақир-чақир, шовқин-сурон... Хонада ультратовуш текширувчиси, аёл ва қайнона бор. Дунёни бузгудек шовқин қилаётган қайнонанинг сўзларига қулоқ тутамиз:
- Туғади! Внематочный бўлсаям, менга деса, ошқозонида бўлмайдими? Шу (келин) ўғил туғсин, деб озмунча харж қилдимми? Нечта хўроз-нечта қўй сўйдирдим, зиёратларга, Умраларга бориб, Худодан сўрамадимми?! Бувижон (ўзининг қайнонаси)нинг тушида аён бўлган, шу сафар ўғил туғилади, деган бувижон! Сизни гапираётган гапингизни қаранг!
Келин текширувчига мўлтирайди, уни қутқарадиган бирор сўз айтишини кутади.
Шифокор чуқур хўрсинади. Ҳомилани туширилмаса, бўлажак онанинг ҳаёти хавф остида қолишини неча бор такрорламасин, қайнонага етиб бормайди.
Келин йиғлайди.
- Ўғил бўлсин, деб қанча кутувдим-а...
Қайнона ўшқиради:
- Бўлади, нега бўлмас экан? Бизни авлодимизда бирорта бола туширилмаган! Олдирилмаган!
Текширувчининг ғазаби сўнгги чўққига кўтарилади:
- Бунгача «қиз экан!» - деб воз кечганларингиз, олдиртириб ташлаган беш неварангиз бола эмасмиди? Одам эмасмиди?! Эътиборингиз учун, ҳозирги ҳомилаям ўғил эмас, қиз!
Қайнона:
- Бўлмаган гап! Астойдил аборт қилдириш учун шунақа деяпсан!
- Истаган жойингизда текширтиринг. Мен алдасам, биринчи текширувдаёқ билиниб қолади! Энди эса, чиқинг хонамдан!
Шовқин бироз тинади. Коридор. Беш дақиқача ўтган. Қайнона-келин изма-из чиқиб келишади. Қайнонанинг қовоғи солиқ.
- Анавинингни олдиргин-да, шу билан қайтиб уйимга қадамингни босма!
Кетади. Келин оғир қадамлар билан регистратура томонга юради. Коридорда ўтирганлардан бири навбати келиб, текширувга кириб кетади. Ортидан қолган икки аёл гаплашади - она ва қиз (янги келинлиги ялтир-юлтуридан билинади.)
- Ишқилиб ўғил бўлсин-да... Куёвиз дўстлари билан шарт ўйнашган экан. Биринчиси ўғил бўлади, деб. Қиз бўлса, олдириб ташлайсан, деяптилар...
- Сен қизни эсинг жойидами, биринчи боланиям олдириб бўларканми? Кейин умуман бола кўрмай ўтсанг-чи, ўйлаб гапиряпсанми? Боланг қиз бўлса, ўзим сени ажратиб опкетаман, тушундингми?
- Биринчи болам ўғил туғилсин, деб, ҳатто, ж*бларгаям юрмаганман, Худо сўраганимни беради, мана, кўрасан, дедилар... Яхши ният қилинг, ўғилдир балки? Кейин... қайнонам оиламга аралашди, деб гап қилиб юрмасинлар, деяпман...
Она нима дейишини билмайди.
Улардан аввалги навбатда кириб кетган аёл хурсанд кайфиятда чиқиб келади:
- Ўғил экан! Икки қиздан кейин кутиб-кутиб эришганим ўғил экан!
Қувончини атрофдагилар билан бўлишгиси келади, ва, ҳеч ким уни бу қарорида айблай олмайди...
...15 дақиқалардан сўнг яна хона эшиги очилади. Она ва қиз. Янги келин... йиғлаб чиқади...

Қизларимизни шунчалик ёмон кўрамизми? Шунчалик нафратланамизми улардан? Ҳали кимлигини, қанақа инсон бўлиб етишишини билмай туриб, уларни шунчаки, ҚИЗ ФАРЗАНД бўлгани учунгина ўлдиришга тайёр даражада нафратланамизми улардан? Оталари-ку, эркак экан, дермиз, лекин оналар, бувилар - аёлмиз-ку?

Бу воқеалар ҳеч қанақа тўқима эмаслиги алам!!!

© Жайра

#СукутСақлама #Қизлар

Туркияда эркак ётоқхона олдида икки қизни зўрламоқчи бўлди. Талабалар норозилик намойишларига чиқишди

10 октябрь куни Туркиянинг Мерсин шаҳрида юзлаб талабалар WhatsApp’даги чатда номаълум эркак қизларга ташлангани ҳақидаги хабарлар пайдо бўлгач, KYK ётоқхонаси олдида намойишга чиқишди.

Хабарларда айтилишича, у икки талаба қизни машинага мажбурлаб солиб, уларни зўрлашга уринган. Қўрқиб кетган қизлар машинадан тушиб, ётоқхона биносига яширинган.

Шундан сўнг, талабалар шаҳарчаси олдидаги майдонга юзлаб талаба қизлар чиқди, кейинроқ уларга эркаклар ётоқхонаси аҳолиси ҳам қўшилди. Воқеа жойидан олинган видеони эълон қилган “Туркиянинг асосий янгиликлари” Телеграм-каналининг хабар беришича, ётоқхона раҳбарияти оммавий норозиликларнинг олдини олиш учун талабаларни бино ичига қамаб қўйган.

Видеода талабалар “Сукут сақлама, жим турсанг, навбат сенга келади”, “Аёлларга қарши кўтарилган қўллар синсин” деган шиорларни айтишмоқда.

Бугун эрталаб Мерсин губернатори айбловлар асоссиз эканлигини ва шаҳар прокуратураси “нотўғри маълумот тарқатиш” бўйича тергов очганини маълум қилди.

Видео: «Туркиянинг асосий хабарлари» телеграм-канали

Манба: kosa media

#СукутСақлама #ЖаҳондаЗўравонлик

​Янгийўлда вояга етмаган ўгай қизига тегажоғлик қилиб, ҳимоя ордери талабларини бузган ва майда безорилик қилган 43 ёшли фуқаро 10 суткага қамалди.

Суд материаллари ва жабрланувчининг кўрсатмаларидан маълум бўлишича, жорий йилнинг 2 сентябрь куни қизи унга қўнғироқ қилиб, ўгай отаси Соипов Ғулом уларнинг уйига келиб унга тегажоғлик қилгани учун уйдан зўрға қочиб кетганини айтади (ҳозирда эр-хотин бирга яшамайди, лекин расмий равишда никоҳ бекор бўлмаган). Бундан ташқари, қиз онасига эркак аввал ҳам унга шилқимлик қилганини айтади. Она дарҳол ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилади.

Кейинчалик, 7 октябрь куни 1981 й.т. Ғулом Гапурович Соипов яна маст ҳолатда ўғли билан учрашиш баҳонасида турмуш ўртоғининг уйига келиб, жанжал кўтариб, аёл болалар билан яшаётган уйнинг ойналарини синдириб, ҳимоя ордери талабларини бузиб, майда безорилик содир этган. Мазкур ҳолат юзасидан ҳуқуқ-тартибот идораларига ҳам мурожаат қилинган.

Суд ишини кўриб чиқишда маълум бўлишича, 1981 й.т. Соипов Ғулом Ғапурович сўнгги йил давомида бир неча бор маъмурий жавобгарликка тортилган ва ҳеч қаерда ишламаган.

Судда Саипов Ғулом Ғапурович ўз айбига қисман иқрор бўлиб, вояга етмаган қизга нисбатан ҳатти-ҳаракатларини тан олмади.

Жиноят ишлари бўйича Янгийўл шаҳар суди томонидан 2024 йилнинг 8 октябрь куни 1981 й.т. Соипов Ғулом Ғапурович ЎзР МЖтК 41-1 (Шаҳвоний шилқимлик), 183 (Майда безорилик) ва 206-1 (Тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахс томонидан ҳимоя ордери талабларини бажармаслик) моддаларида назарда тутилган жиноятларни содир этганликда айбдор деб топилди ва унга 10 сутка маъмурий қамоққа олиш тарзидаги жазо қўлланилди.

#СукутСақлама #Қонунлар

​2012 йилдан бери ҳар йили бутун дунёда Халқаро қизлар куни нишонланади. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеяси 2011 йил 19 декабрь куни қизларнинг ҳуқуқлари ва дунё бўйлаб улар дуч келаётган муаммоларини эътироф этиш мақсадида 11 октябрни Халқаро Қизлар куни деб эълон қилди.

2024 йилда ушбу санани нишонлаш мавзуси "Келажак қизлар нигоҳи билан". Бугунги кунда қизлар учун ҳеч қандай тўсиқ йўқ дейишингиз мумкин, яхшиси, ўрнимизга рақамлар гапирсин. Бугунги кунда 122 миллион қиз ҳали ҳам мактабга бормайди.

Шу кунларда кенг муҳокамаларга сабаб бўлган қашқадарёлик блогер Сардор Сафарбоев (Sardor Gangster) тахаллуси билан чиқишлар қилган блогернинг хотини қиз туғса, фарзандини чиқиндига ташлаб юборишини айтган видеоси тарқалди, бу хабарни ҳатто хорижий ОАВ лар ҳам репост қилди. Блогер танқидга учраганидан сўнг узр сўради. Унга хотин-қизлар қадр-қимматини беодоблик билан таҳқирлагани учун жиноий иш очилди.

Мамлакатимизда жинсига кўра ҳомила тушириш амалиёти ҳали ҳамон кенг тарқалган. Эр-хотин қиз кўришдан хурсанд бўлишади, аммо навбатдаги ҳомила қиз бўлишини билгач ва оилада қиз фарзанд бўлса, улар бундай ҳомиладан қутулишни афзал кўришади.

Мен уч қизнинг онасиман. Турмуш ўртоғим доим қизларини 10 ўғилга ҳам алмашмайман дейдилар. Бугун давлат миқёсида ҳам, диний уламолар даражасида ҳам қизларни қўллаб-қувватлаш борасида катта ишлар қилинаётганидан хурсандман. Аммо қиладиган ишларимиз ҳали кўп. Баъзида мактабданоқ қизларга қийин фанлардан имтиёзлар беришади, барибир турмушга чиқасан, сенга бу фан керак эмас, дейишади. Биз барча даражадаги бу стереотипларни йўқ қилмагунимизча, қизлар фақат оила хизматкорлари ва бўлажак оналар сифатида қабул қилинади.

Жамиятимиз ўғил болаларга бераётган барча имтиёзларга қизлар ҳам муносиб. Улар энг яхши мактабларда ўқиш, энг яхши мураббийлар билан шуғулланиш, яхши овқатланиш, уй ишлари ёки ука-сингилларига қараш эмас, аввало дарс қилиш, севимли машғулотлари билан шуғулланиш ва бунинг учун гап эшитмаслик ҳуқуқига эга.

Лойиҳадан юртимиздаги ҳар бир қизга барча орзу-истаклари ушалиши ва катталар томонидан тушунилишни тилаб қоламиз.

Нигора Адизова

#СукутСақлама #girlsempowerment

Nemolchi.uz жамоаси Бибисора Ориповани туғилган куни билан чин дилдан муборакбод этади🥳🥳🥳

Аёл-қизларга бўлган меҳрибонлигингиз ва ғамхўрлигингиз, уларга кўрсатаётган ёрдамингиз ва қўллаб-қувватлаганингиз учун ташаккур.

Сизга сиҳат-саломатлик, узоқ ва қувончли йиллар тилаймиз.
Биз сизни яхши кўрамиз ❤️

Сиз "Раҳмдиллик" марказига Payme ва Click иловаларида "Хайрия" ёки Uzum иловаси орқали исталган суммани ўтказиб, ўз ҳиссангизни қўшишингиз мумкин.

#СукутСақлама #аёллар #шелтер #кўмак

​Юнусобод туман ички ишлар бўлими ходимлари номусга тегишга уриниш фактини яширишга ҳисса қўшганми?

Nemolchi.uz таҳририятига бошлиғи томонидан зўрлашга уриниш ҳолати ҳақида хабар берди. Жабрланувчининг сўзларига кўра, 8 октябрь куни тахминан соат 12:00 ларда у икки йилдан бери (асосан масофадан туриб) бухгалтер бўлиб ишлаб келаётган Абдулазиз Н.нинг ишхонасига келади. Ишхонада бошқа ҳеч ким йўқ эди, улар иш бўйича айрим масалаларни муҳокама қилишаётганди. Эркак бир неча марта офисдан чиқиб, қайтиб келди. Бироқ соат 16:00 атрофида аёлни диванга итариб, ёнига ўтириб, кўзларини юмишини айтди. Аёл ўрнидан турмоқчи бўлиб, рад этди, лекин у куч билан аёлни ушлаб турди.

Аёл қаршилик кўрсатганида "танла, ё мени ўпасан ё *** қиласан" дейди. Шундан сўнг улар ўзаро айтишиб қолади, эркак унинг қаршисида туриб, шимини еча бошлади, лекин кейин тўхтатиб, яна ёнига ўтиради. Абдулазиз аёлни креслога итариб, унга ёпишиб кетади. Аёл қаршилик кўрсатишда давом этиб, икки марта "Ёрдам беринг!" деб эшикни очишга муваффақ бўлади. Абдулазиз Н. уни қўйиб юбориб: “Кўйлагимни қўйиб юбор, ҳазиллашдим-ку”, дейди.

Шовқинни эшитиб, қўшни хонада ишлаётган йигитлар югуриб келади. Аёл 102 ва эрига хабар беради. Уларни кутгунча бошлиғи қўлида бояги стакан синиғини ушлаб, "ма, мени кес, эрингни кутишга вақтим йўқ" дейди. Яхшиямки бояги йигитлар аёлни ҳимоя қилиб туради. Эртасига Абдулазиз Н. аёлнинг эрига қўнғироқ қилиб, ҳатти-ҳаракатларини маст бўлгани билан тушунтиради.

Чақирувга келган ходимларнинг малакасизлигини нимада кўриш мумкин?
1️⃣ Улар нисбатан тез етиб келишди, лекин қизни суд-тиббиёт экспертизасига юборишмади, устидаги кийимини олиб кетишмади. Жабрланувчи уйга келгач, душ қабул қилди ва ўша куни кийган ҳамма нарсани ювди. У кийимда ҳам тегишли далиллар қолиши мумкинлигини билмаган, лекин ходимлар буни билишлари ва уни текшириш учун олиб қўйишлари керак эди.
2️⃣ Ташланган эркак наркологик ва бошқа турждаги экспертизага юборилмади. Ўша куни қонида қандайдир моддалар бўлган бўлса, буни энди текшириш имкони бормикан? Нега ходимлари буни қилишмади - саводсизликданми ёки зўравон ҳимояси учунми?
3️⃣ Аёлга хотин-қизлар инспектори чақиртирилмади ва ҳимоя ордери берилмади. Агар ўша ордер берилганида эркак аёлга яқинлашиши, уйига ташриф буюриши ва ҳатто қўнғироқ қилиши ҳам ман этиларди. Айни дамда эса аёл эркакдан ҳимояланмаган.

Ички ишлар органлари ходимларининг бу ҳаракатлари ва тергов ҳаракатлари ишни нотўғри классификация қилишга ва Абдулазиз Н.нинг адолатли жазодан қочишига олиб келиши мумкин. Унга нисбатан майда безорилик ва ходимларга бўйсунмаганлик учун маъмурий иш қўзғатилган. Унга бериладиган максимал жазо 15 суткагача маъмурий қамоқ жазосидир. Бироқ, аёлнинг сўзидан маълум бўлган ҳолатга кўра, бу ҳолат жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда мажбуран қондиришга уриниш бўлиши мумкин деб ҳисоблаймиз (Жиноят кодексининг 25, 119-моддаси).

Бош прокуратурадан ушбу ишни назоратга олиши, айбдорни адолатли жазолаши ва ушбу вазиятда ички ишлар ходимларининг ҳаракатларини текширишни сўраймиз.

#СукутСақлама #АдолатТалабҚиламиз

​ЮНИCЕФ томонидан ёшлар ўртасида ўтказган тадқиқот шуни кўрсатдики, сўровномада қатнашганлар орасида компьютер саводхонлиги бўлмаган қизлар улуши 43,5 фоизни, ўғил болалар орасида эса 30,0 фоизни ташкил қилади. Сўровномада қатнашган 14 ёшдан 30 ёшгача бўлган қизлар ва ёш аёлларнинг 68 фоизи Интернетдан фойдаланмайди. Бу уларнинг таълим олиш ва меҳнат бозоридаги салоҳиятини рўёбга чиқариш имкониятларини сезиларли даражада камайтиради.

Қизларнинг истеъдодлари очилиши учун уларга рақамли дунё борасида саводхонлик ва бу маконда зўравонлик хавфидан холи бўлган хавфсизлик зарур.

2018 йилдан 2020 йилгача ўтказилган тадқиқотда Ўзбекистоннинг 12 вилояти, Тошкент шаҳри ва Қорақалпоғистон Республикасида 14 ёшдан 30 ёшгача бўлган ёшлар иштирок этди. Маълумот тўплаш учун 4458 респондентлар ўртасида сўров ва 24 фокус-гуруҳ муҳокамасини ўз ичига олган аралаш усул ишлатилган.

#СукутСақлама #гендернотенглик

​Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги 2023 йилнинг июнь ойида ташкил этилган бўлиб, унинг муҳим ташаббусларидан бири “Инсон” ижтимоий хизматлар марказларидир. Бу марказларда оиладаги зўравонлик қурбонлари билан ишлаш учун мўлжалланган тўлиқ ижтимоий хизматлар кўрсатиши кутилмоқда. Марказ ижтимоий, ҳуқуқий ва психологик ёрдам кўрсатади.

2024 йилнинг июль ойида лойиҳамизга бир аёл мурожаат қилди. Кўплаб мурожаатчилар сингари у ҳам воқеаси оммага ёритилишидан бош тортди, лекин унга ёрдам ва юридик маслаҳат керак эди. Аёл ва унинг боласи юқори сифатли психологик ёрдам олишлари керак деган ҳулосага келдик. Оилада хусусий психолог билан боғланиш имконияти йўқ эди. Волонтёрларимиз у билан бирга “Инсон” марказига ёрдам сўраб бориб, баҳонада бу марказларнинг қандай ишлаши билан яқиндан танишишни мақсад қилишди.

Биз мурожаат қилган “Инсон” маркази Тошкент вилояти, Чирчиқ шаҳрида, собиқ Чирчиқ шаҳар Меҳрибонлик уйи биносида жойлашган. Унинг манзили ва телефон рақамини топиш учун шаҳар ҳокимлигига қўнғироқ қилиб, бизнинг шаҳримизда ҳам шундай марказ бор ёки йўқлигини аниқлашга тўғри келди.

Белгиланган куни, аёл билан бирга у ерга бордик. Мен ўзимнинг аёлнинг дугонаси сифатида таништирдим. Иш кунининг деярли якунланганига қарамай, марказда бизни илиқ кутиб олишди ва керакли мутахассислар: катталар учун психолог ва болалар психологини топишга ёрдам беришди. Улар вазиятни диққат билан тинглаб, авжуд материалларни кўриб чиқишди.

Мени энг қувонтиргани, марказ психологи ва юрист бошиданоқ аёлга ишонишди. Унга қисқа саволлар бериб, барча керакли ҳужжатларни расмийлаштиришди, унинг ижтимоий аҳволини текширишди ва унга ёрдам бериш бўйича режани таклиф қилишди.

Марказ жиҳозланишига алоҳида тўхталсам. Бу ерда болалар билан машғулотлар ўтказиш учун алоҳида болалар хонаси, бўяш анжомлари, ҳатто ширинликлар солинган идиш ҳам бор эди. Биз яна бир зўравонлик қурбони бўлган аёлнинг марказдан мамнуният билан чиқиб кетганини кўрдик ва унинг ҳамда болаларининг марказ ишчиларига ишончли муносабатлари шундоқ кўриниб турарди. Болалар мутахассислар билан дўстона ва очиқ мулоқотда эди.

Марказга ташрифимиздан сўнг жабрланувчидан фарзанди билан марказга психологлар кўригига борган-бормаганлигини бир неча бор сўрадим, у маслаҳат ва зарур ёрдам олганини таъкидлади. Умуман олганда, у бундай бепул давлат марказлари мавжудлигидан ҳайратда қолди.

Бундай марказларга мурожаат қилишнинг ҳаммада ўз тажрибаси бўлиши мумкин. Сизда ҳам айтар сўзингиз бўлса, бизга ёзинг. Лекин Чирчиқ шаҳридаги "Инсон" марказларида кафолатли ижтимоий ёрдам кўрсатилаётгани қувонарли.

Нигина Худайбергенова тайёрлади
 
#СукутСақлама

— Қизим, туғилган кунингга нима олиб борай?
— Ваъда қилинган бахтни...

Ролик режиссёри: Мухлиса Азизова.

#сукутсақлама #зўравонликкайўқдеймиз #ЗўравонликданҲолиЎзбекистон

ИИББ ҳаракатсизлигининг 11 куни

Ўтган ҳафтада биз йирик лизинг компанияси бош директори ўз ходимасига шаҳвоний шилқимлик қилгани ҳақида ёзган эдик.

Биз жабрланувчи билан алоқадамиз ва ўтган 11 кун ичида ички ишлар бошқармаси томонидан ҳеч қандай чора кўрилмаганига ҳайрон қолмоқдамиз. Қиз акасининг сўзларига кўра, терговчи бош директорни топа олмаётганмиш, қўнғироқларга эса жавоб бермаётганини айтди.

Тергов ишлари суст кетаётгани ҳайрон қолдиради. Бундан ўша эркакнинг катта лавозим эгаллаши терговга тўсқинлик қилаётгани ҳақида гумонлар пайдо бўлади. Эҳтимол, бу биринчи ҳолат ҳам эмасдир?...

#СукутСақлама #Шилқимлик #АдолатТалабҚиламиз