👑 ⛳शिवविचार प्रतिष्ठान ⛳👑

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२२ फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
छञपती शिवरायांनी कर्नाटकातील "कारवार" जिंकले. छञपती शिवरायांचा कारवारच्या खाडीच्या तोंडाशी मुक्काम होता. येथे शेरखानने इंग्रज व तेथील सर्व व्यापाऱ्यांकडून मोठी रक्कम जमवून ती नजराण्याच्या स्वरूपात शिवरायांच्या समोर रूजू केली.
*२२ फेब्रुवारी इ.स.१६८४*
केग्विनने इंग्लडच्या राजाला पत्र
केग्विनने २२ फेब्रुवारी १६८४ रोजी पुन्हा इंग्लडच्या राजाला पत्र पाठवून छत्रपती संभाजीराजांनी आपल्या सरहद्दीवर ३०००० सैन्य
मुंबईपासून तीन मैलांवर असणार्‍या पलतात ( Paltata पलते ) या बेटावर उतरवून ते बेट व्यापण्याचा प्रयत्न केल्याचे कळवले होते. केग्विन हा सातत्याने चार्लस राजाला छत्रपती संभाजी महाराजांच्या शक्तीची व आक्रमक धोरणाची कल्पना यासाठी देत होता की, जेणे करुन छत्रपती संभाजी महाराजांशी तह करुन सलोखा निर्माण व्हावा. त्याप्रमाणे एप्रिल १६८४ पूर्वी केग्विनने तहाच्या बोलणीसाठी कॅप्टन गॅरी, थाॅमस विल्किन्स , राम शेणवी यांना तहाच्या बोलणीसाठी छत्रपती संभाजी महाराजांच्याकडे पाठवले त्यांनी बिरवाडी येथे राजांची भेट घेतली व गर्व्हनर केग्विनला पत्र पाठवून उभयंतामध्ये होणार्‍या तहाच्या अटींना संमती दर्शवली होती.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२१ फेब्रुवारी इ.स.१६६२*
इग्लंडच्या राजाचे रॉयल वॉरंट
शिवछत्रपतींना आरमार अत्यंत प्रतिकूल परिस्थीत समुद्रात उतरवायचे होते फिरंगी व वलंदेज, इंग्रज, किलाताब ऐशा सत्तावीस पादशाह्या व जमिनी वरील मोहिमा संभाळून हि सर्व 'लगबग' करावी लागणार होती. भारतीयांकडे आरमार बांधणीचे ज्ञान नव्हते या करता आरमार बांधणे सुरूंग लावणे इत्यादी कामांसाठी महाराजांनी काही इंग्रज व पोर्तुगीज माणसे नोकरीवर ठेवली होती. भारतीयांना हे फिरंगी सहज ज्ञान देत नसत. इग्लंडच्या राजाने तर २१ फेब्रुवारी १६६२ या तारखेचे एक रॉयल वॉरंटही काढले होते की "जे इंग्रज भारतीय जहाजे चालवतात तिथल्या रहिवाशांना जहाजे बांधण्यास व चालविण्यास शिकवितात त्यांना ताबडतोब इंग्लंडला पाठवून द्यावे."..
*२१ फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
कारवार येथील इंग्रजांच्या वखारीत छत्रपती शिवराय महाराज छापा घालणार असल्याची खबर इंग्रजांच्या हेरांनी बातमी कळवली की, खुद्द छत्रपती शिवाजी महाराज ४००० मराठ्यांसह अंकोल्यात आले असून उद्या (दि.२२ फेब्रुवारी) ते कारवारवर येणार आहे. त्याच रात्री सुभेदार बहलोल खानाचा एक नायब सरदार शेरखान (खान महंमदाचा मुलगा. या खान महंमदाचा अफजलखानाच्या कागाळीवरून बड्या साहेबिणीने विजापूरच्या मक्का दरवाज्यात दि.१०/११/१६५७ ला भर रस्त्यावर ठार मारले होते, कारण त्याने औरंगजेबाला वेढ्यातून सोडून दिले होते. यात खान महंमदाने विजापूरच्या रक्षणाचा विचार केला होता.) हा कारवारात येऊन पोहोचला. त्याच्या जवळ फौजही नव्हती. तो बहलोलखानाच्या आईला मक्केस जाण्यासाठी गलबत ठरवून देण्याकरीता कारवारला आला होता. अन् त्याला छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या छाप्याची खबर मिळाली.
*२१ फेब्रुवारी इ.स.१६८७*
मोअज्जमला बादशहाने कैद केले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२० फेब्रुवारी इ.स.१६६०*
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी खारेपाटण जिंकले.
प्राचिन काळी व्यापारी गलबते विजयदुर्गाजवळ वाघोटन खाडीत शिरत व तेथून खारेपाटण ‘‘बलिपत्तन’’ गावापर्यंत येत. येथे जहाजातून माल उतरवून तो बावडा, फोंडा घाटामार्गे देशावर पाठविला जात असे. अशा या प्राचिन बंदराचे, राजधानीचे रक्षण करण्यासाठी खारेपाटणचा किल्ला बांधण्यात आला. इ.स १६६० मध्ये शिवाजी महाराजांनी राजापूर पाठोपाठ खारेपाटण किल्ला जिंकून घेतला. राजापूर येथे अटक करण्यात आलेल्या इंग्रज अधिकारी गिफर्ड यास खारेपाटण किल्ल्यातील अंधार कोठडीत ठेवण्यात आले. शिवाजी महाराजानंतर इतर सागरी व खाडीवरील किल्ल्यांप्रमाणे या किल्ल्याचा ताबा कान्होजींकडे गेला, त्यानंतर तुळाजी आंग्रे याच्याकडे खारेपाटण किल्ल्याचा ताबा असताना, इ.स १८ डिसेंबर १७५५ रोजी पेशवे, इंग्रज यांच्या संयुक्त फौजांनी किल्ल्यावर हल्ला करुन तो जिंकून घेतला.

*१९ फेब्रुवारी..🚩🚩*
*#रयतोत्सव..✨*
शिवनेरीवर तोफांचा गडगडाट झाला... सनई-चौघडे वाजू लागले... सारे आनंदी-आनंदी वातावरण पसरले... भगवा अभिमानाने फडकू लागला... सह्याद्री उंचीने दिल्लीकडे ताठ नजरेने पाहू लागली... अवघा दख्खन मंगलमय झाला.. अन एक आरोळी सह्याद्रीच्या कडेकोपर्यात घुमली "अरे माझा राजा जन्मला... माझा शिवबा जन्मला... दीन-दलितांचा कैवारी जन्माला... दृष्टांचा संहारी जन्मला... अरे माझा राजा जन्मला
*तुमचा पराक्रम आठवता कृष्णेवर आजही शहारे उठती रायगडी सदरेवर आजही राजे लाखो मुजरे झडती युगनिर्माता छत्रपती ऐसा न होई कोणी दुजा शतकांच्या छाताडावर खडा शिवाजी राजा..*
शतकानु शतके हिंदुस्थानावर अमानुष अत्याचार गाजवून सत्ता प्रस्थापित करणाऱ्या परकीय सत्ता केंद्रांच्या सत्ताकेंद्रांना उद्धवस्त हिंदुस्थानची सर्व सत्ता केंद्रे महाराष्ट्राच्या पवित्र भूमीवर एकवटवणाऱ्या हिंदुभुपती अखंडी हिंदुस्थानधिपती महाराज यांची आज जयंती..
त्यानिमित्त आमच्या परिवाराकडून तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबियांना खूप खूप शुभेच्छा..
*#शिवराय_मनामनात_शिवजयंती_घराघरात..🚩🚩*

*टीम :#शिवविचार_प्रतिष्ठान*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१८ फेब्रुवारी इ.स.१६५३*
छत्रपती शिवरायांनी गोपाळ भटास वर्षासन चालू केले.
*१८ फेब्रुवारी इ.स.१६६६*
मराठा फौजेचा विजापूरच्या आदीलशहाच्या मुलुखात घुसून जागोजागी हल्ले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१७ फेब्रुवारी इ.स.१६६३*
*छत्रपती शिवरायांनी केळशी जिंकले.
*१७ फेब्रुवारी इ.स.१६८९*
*छत्रपती शंभूराजे व कवी कलश यांचे हालहाल करण्यास सुरुवात.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१६ फेब्रुवारी इ.स.१६३५*
*मुघल सरदार "शाहीस्तेखान" हा २०००० ची फौज घेऊन जुन्नर, संगमनेर, नाशिक मार्गे छत्रपती शिवरायांचे थोरले बंधू "संभाजीराजे" यांच्यावर चालून यायला निघाला.
*१६ फेब्रुवारी इ.स.१६५९*
*छत्रपती शिवरायांनी कोकणातील "चाफळ" जिंकले.
*१६ फेब्रुवारी इ.स.१६८१*
*१६ फेब्रुवारी या दिवशी रायगडावर छत्रपती संभाजी महारांजाचे विधिपूर्वक राज्यारोहण झाले. राजे सिंहासनाधीश्वर झाले. छत्रपती संभाजी महाराज रणांगनात जितके कठोर होते तितकेच ते स्वराज्यात होणाऱ्या अन्याय, अत्याचाराविरोधातही कठोर होते. छत्रपती संभाजी महाराजांच्या कार्यकाळात राजधानी रायगडवरुन त्यांनी कवी कलशाकरवि काही महत्वाचे न्यायनिवाड़े केले. त्यातून त्यांच्यातील न्यायप्रिय राजगुण उठून दिसतो.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१५ फेब्रुवारी इ.स.१६६७*
*"प्रतिशिवाजी" अशी ओळख असलेले "सरसेनापती नेताजी पालकर" यांचं औरंजेबने जबरदस्तीने धर्मांतर केले,आणि त्यांचे "महंमद कुली खान" असे नामांतरण केले.
*१५ फेब्रुवारी इ.स.१६८४*
*छत्रपती संभाजीराजेंवर चालून आलेला मुघल शहजादा मुअज्जमवर मराठ्यांनी केलेल्या सततच्या हल्ल्यांमुळे तो वैतागून परत निघून गेला.

*१५ फेब्रुवारी इ.स.१६८९*
*१ फेब्रुवारी १६८९ रोजी "छत्रपती संभाजीराजे" व "कवी कलश" हे मुघल सरदार "मुकर्रबखान" याच्या कैदेत सापडले होते.आज त्यांना औरंगजेब बादशहापुढे हजर करण्यात आले आणि इथूनच संभाजीराजेंवर अमानुष अत्त्याचार सुरू झाले.
*१५ फेब्रुवारी इ.स.१७३८*
*धारावी मराठ्यांच्या हाती आल्यानंतर तातडीने मेढा व इमारती बांधकाम सुरू झाले. दरम्यानच्या काळात पोर्तुगीजांनीही दोन वेळा धारावी घेण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला. एकूण रागरंग पहाता पेशव्यांनी धारावीचा बंदोबस्त रामजी महादेव बिवलकर यांजकडे सोपविला. त्यांच्या मदतीस खंडोजी माणकर यांचेकडील अडीच हजार माणूस ठेवीला. रामजी महादेव यांनी पोर्तुगीजांचा व्यवस्थित बंदोबस्त केला व कोटाचे काम सुरू ठेवीले.
दिनांक १५ फेब्रुवारी सन १७३८ रोजी कडदीन आणि पेद्रु द मेल यांनी संयुक्तपणे सुमारे ३०० ग्रेनेडियर्स आणि १४४० एतद्देशीय सैनिकांसह धारावीवर मोहीम काढली

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१४ फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
दिनांक ८ फेब्रुवारी रोजी सिंधू सागराहून शिवछत्रपती यांच्या नेतृत्वाखालील बसरुरवरील सागरी आरमार मोहीमे अंतर्गत
१३ आणि १४ फेब्रुवारी दरम्यान मराठे बसरुरला पोहोचले.
*१४ फेब्रुवारी इ.स.१६६६*
औरंगजेब आग्रा येथे पोहोचला. शहाजहानच्या म्रृत्यू मुळे जनता मात्र शोकाकूल झाली. शोक-संतप्त प्रजा बंडाळी माजविते की काय अशी धास्ती औरंगजेबाला पडली होती. पण त्याच्या सुदैवाने तसे काही घडले नाही. २० साबानला औरंगजेब बादशहा आग्रा येथे पोहोचला.
*१४ फेब्रुवारी इ.स.१६७१*
दंडाराजपुरी मराठ्यांच्या हातून सिद्धीने हिसकावून घेतली!
होळी हा सण महाराज काहीतरी शिकार मिळवून साजरा करीत असत. या वेळची शिकार होती मेहेरुफ-ए-जंजीरा याच सुमारास सण साजरा करण्यासाठी महाराज किल्ले रायगडापासून काही अंतरावरील गावात गेले होते. मात्र मन जंजिरा किल्ल्यातच गुंतले होते. जंजिरा किल्ल्याच्या आजुबाजूचा दंडाराजपुरी हा भाग जरी मराठ्यांच्या हाती होता तरी सिद्धी कासम सिद्धी याकुत व सिद्धी खैरियत यांनी सुद्धा दंडाराजपुरी मराठ्यांच्या कडून घेण्यासाठी, होळीच्या मध्यरात्री समुद्र मार्गे व जमिनीमार्गे राजापुरीवर हल्ला चढवला. कडोविकडीची लढाई झाली
दंडाराजपुरी मराठ्यांच्या हातून सिद्धीने हिसकावून घेतला.
*१४ फेब्रुवारी सन १६७९-८०*
चोपड्याहून सुरतेस लिहिलेल्या पत्रातील माहिती अशी " शिवाजीच्या सैन्याने हा प्रदेश लुटून व जाळून फस्त केला आहे ज्या शहराचे लोक त्यास चौथाई देण्याचे कबूल करतात त्या लोकास शिवाजी कोणत्याही प्रकारचा उपसर्ग देत नाही.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१३ फेब्रुवारी इ.स.१६६०*
राजापूर वखारीचा प्रमुख इंग्रज अधिकारी
"हेन्री रेव्हिंगटन" याने १३ फेब्रुवारी १६६० या दिवशी छत्रपती शिवाजी महाराजांना एक पत्र पाठवले आहे..
त्यात तो पत्राच्या सुरवातीला महाराजांना उद्देशून लिहितो.....
"शिवाजी हिंदुसेनाधीपती"
म्हणजेच त्याकाळी इंग्रजांची हीच धारणा होती की छत्रपती शिवाजी महाराज हे हिंदूंचे अधिपती आहेत.
*१३ फेब्रुवारी इ.स.१६६०*
छत्रपती शिवाजी महाराजांचा सरदार दारोजी याने राजापूर येथे अफजलखानाच्या गलबती राजकारणाच्या निमित्ताने इंग्रजांकडून जंजिर्‍याविरूद्ध लढाईसाठी मदत मागितली. या मदतीच्या मोबदल्यात त्याने इंग्रजांचा माणूस 'गिफर्ड' व त्याचा माल सोडून दिला
*१३ फेब्रुवारी इ.स.१६७२*
छत्रपती शिवराय विश्रांतीसाठी रायगड ला मुक्कामी आले

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१२ फेब्रुवारी इ.स.१६८९*
छत्रपती संभाजी महाराज हे कैदेत पडल्याने व त्यांची सुटका ही अशक्यप्राय झाल्याने रिकाम्या झालेल्या राजसिंहासनावर वारस बसविणे हे क्रमप्राप्त झाले होते छत्रपती संभाजी महाराज यांचे पुत्र शाहू महाराज हे अवघे 7 वर्षाचे होते व राजाराम महाराज हे 18-19 वर्षाचे अशा समयी महाराणी येसूबाईसाहेब यांच्या समोर दोनच पर्याय होते एक म्हणजे आपला पुत्र शाहू महाराज यांना वारस घोषित करून छत्रपती बनवणे व सर्व राजसत्ता आपल्या ताब्यात घेणे आणि दुसरा म्हणजे राजाराम महाराज यांना वारस घोषित करून राज्यकारभाराची सूत्रे ही प्रमुख अष्टप्रधानमंडळाच्या हाती सोपविने. !
अशा वेळी दुसऱ्या कोणत्याही स्त्रीने आपल्या मुलाच्या सर्वप्रथम विचार केला असता परंतु त्या छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या सून व छत्रपती संभाजी महाराजांच्या पत्नी सखी राज्ञी जयती महाराणी येसूबाईसाहेब होत्या त्यांनी राजाराम महाराजांना वारस म्हणून घोषित केले आणि राज्याभिषेक न करता त्यांचे मंचकारोहन केले कारण राज्याभिषेक हा निवांत वैभवाने करायचा समारंभ होय
*१२ फेब्रुवारी इ.स.१६७४*
छत्रपती शिवरायांनी बेहलोलखान आणि दिलेरखान यांचा पराभव केला ज्या खाना मुळं आपण स्वराज्याचे सरसेनापती प्रतापराव गुजर काकांना गमावून बसलो त्याच बेहलोलखानाचा आणि दिलेरखानाचा छत्रपती श्री शिवरायांनी पराभव केला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*११ फेब्रुवारी इ.स.१६५९*
*छत्रपती शिवराय* अखंड हिंदुस्थानातील पाहिले आरमार निर्माते. *' राजपुरीचे सिद्दी घरात जैसा उंदीर तैसा शत्रू '* सिद्दीबरोबर इंग्रज पोर्तुगीज या दगलबाज शत्रूचे आव्हान स्वीकारून आजच्या दिवशी *शिवछत्रपतींनी* कल्याण भिवंडीच्या खाडीत मराठी आरमाराच्या उभारणीस शुभारंभ केला एवढा मोठा दिल्लीचा बादशहा पण तोही समुद्रावर हतबल होता तिथे एक छोट्याश्या मराठा राजाने समुद्रावर आपले वर्चस्व स्थापन करण्याच्या दिशेने उचललेले हे एक ऐतिहासिक पाऊल होते. सुरुवातीच्या काळात या कामात मराठ्यांनी पोर्तुगीजांच्या मदतीने हे काम चालू केले पोर्तुगीजांना हळूहळू याचा धोका वाटू लागला. तेव्हा त्यांनी मदत करायचे बंद केले पण तोपर्यंत मराठे या जहाँजबांधणी च्या कामात तरबेज झालेले पुढील काळात मराठा आरमार एवढे शक्तिशाली झाले त्यावर युरोपियन डग्लस म्हणतो *' It Was Great Mercy That Shivaji Was Not A Sea-Man ; Otherwise He Might Have Swept The Sea As He Did The Land With The Besom Destruction*
यातून च *#शिवछत्रपतींची* दहशत काय होती ते कळते
*११ फेब्रुवारी इ.स.१६८१*
किल्ले नळदुर्गजवळ मराठी सैन्य तैनात. नळदुर्ग किल्ल्यापासून ६ मैलांवर रणमस्तखानाशी मराठ्यांचा सामना.
मराठ्यांनी "धरणगाव" मध्ये वसुली केली

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१० फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
सिद्दी कसीम व सिद्दी खैरात यांनी दंडराजपुरी मराठ्यांकडुन जिंकली व या दिवशी होळी पोर्णिमा होती.
*शिवरायांनी* 1659 मध्ये *शामरावपंत पेशवे* यांच्या नेतृत्वाखाली त्यांनी सिद्दीला नामशेष करण्यासाठी मोठी फौज पाठविली मात्र या मोहिमेत मराठ्यांना पराभव पत्करावा लागला.
१६६१ च्या सुमारास महाराजांनी परत जंजिऱ्याची मोहीम हाती घेतली. जंजिरा फत्ते करणाऱ्यास त्यांनी एक मण सोन्याचे बक्षीस देण्याचे ठरवले होते. जंजिऱ्या हून तीन कोसांवर महाराजांचा तळ होता.
त्याच रात्री दंड्याचा ठाण्यावरती छुपा हल्ला करण्यास सिद्दी कासीम तयारी करत होता . हे ठाणे म्हणजे किनाऱ्या वरील किल्ला होता. मराठी फौज किल्ल्यात तैनात होती. सिद्दी कासीम समुद्रामार्गे तर सिद्दी खैर्यत जमिनी मार्गे असा दुतर्फा हल्ला करण्याची कासीम याची योजना होती. होळीचा सण असल्याने गस्तीच्या सैनिकां शिवाय किल्ल्यातली फौज बेसावध होती. कासिमच्या नावा किल्ल्याच्या तटाला लागताक्षणी खैर्यत ने किल्ल्यावर हल्ला चढवला. साहजिकच किल्ल्याची ताकद हा हमला थोपवण्या साठी गेली व त्यामुळे समुद्राच्या दिशेने होणाऱ्या हमल्या कडे दुर्लक्ष झाले. तटाला शिड्या लावून कासीमची फौज किल्ल्या वर आली आणि एकच कल्लोळ माजला. गस्तीच्या सैनिकांनी शिकस्त केली पण ताकद विभागली गेली होती. दरम्यान किल्ल्या वरील दारूगोळा कोठारात भयंकर स्फोट झाला. प्रचंड धूर उसळला. सगळे जणू ह्या स्फोटाच्या धक्क्याने स्तब्ध भारावले होते. ह्या अतीव शांततेत कासीमची ललकारी गुंजली. परत लढाईला तोंड फुटले, पण मराठ्यांच्या प्रत्युत्तरातली हवाच जणू निघून गेली होती. कासीम आणि खैर्यतची फौज भारी पडत होती, ह्या रणकंदनात मराठी फौजेचा धुव्वा उडाला आणि दंडा राजपुरी स्वराज्यातून परत सिद्दी कडे गेली.
*१० फेब्रुवारी इ.स.१७६१*
पानिपत युद्धानंतर उत्तरेत मराठा साम्राज्य कोसळले असा आरोप केला जातो. पानिपतावर प्रत्यक्षात झालेल्या युध्दानंतर विजयी ठरलेल्या अहमदशाह अब्दालीने मराठ्यांचा किती धसका घेतला होता ते पहा..
तह करण्यास अहमदशाह अब्दाली आतुर होता. त्यासाठी अब्दालीने अवघ्या महिन्याच्या आत म्हणजेच नानासाहेबांस वकीला मार्फत पोषाख पाठवून दिला होता. सदरचे दिनांक १० फेब्रुवारी सन १७६१ रोजीचे पत्र छायाचित्रात दिले आहे.
आता यातूनच लक्षात येते की पानिपतावरील पराभावानंतरही मराठ्यांचा उत्तरेत किती प्रभाव होता ते... अनेकदा दिल्ली लुटणारा, बादशहास पळवणारा अब्दाली मराठ्यांच्या पहिल्याच तडाख्याने डगमगला हे निश्चितच.
सरदारक्या आणि जहागीरी वाचविण्यासाठी बायका - मुली देऊन स्वतःची सुटका करणारे मराठे नाहीत. उलट मराठे म्हणजे मरण समोर स्पष्ट दिसत असतानाही नरवीर दत्ताजींसारखे "बचेंगे तो और भी लडेंगे" म्हणून काळालाही जिंकणारे आहेत हे चाणाक्ष अब्दालीस चांगलेच उमजले यात शंकाच नाही आणि म्हणूनच त्याने तहासाठी तात्काळ हालचाल केली.
१० फेब्रुवारी इ.स.१७७१
हा दिवस मराठ्यांच्या इतिहासातील सुवर्ण अक्षराने लिहण्यासारखा दिवस आहे या दिवशी महाराजाधिराज उमराव अलिजाबहाद्दर माधवराव सिंदे (महादजी शिंदे ) यांनी दिल्लीवर कब्जा मिळवला आणि छत्रपतींचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी महत्वपूर्ण पाऊल टाकले.
१० फेब्रुवारी इ.स.१८१८
अजिंक्यतारा इंग्रजांनी जिंकला
सन १८४४ साली तो छत्रपती प्रतापसिंह महाराजांचे ताब्यात आला. या गडावर पुरातनकालचे मंगळाई देवीचे व हनुमान मंदिर आहे. अजिंक्यताºयातील जो पडीक राजवाडा आहे तो कै. छत्रपती शाहू महाराज यांनी बांधलेला आहे. दिल्ली सुटकेनंतर त्यांनीच सातारला महत्व प्राप्त करून दिले.
या किल्लयावर दुधबावी, सागरी सुलतान पीर, मंगळाई, शिवसागर सप्तऋषी, कोठी व भवानी ही सात तळी होती. तसेच मंगळाई, नृसिंह, हनुमंत, महालक्ष्मी, रामेश्वर, सप्तश्री व विठोबा ही सात देवालये होती. शेख सल्ला व साकडा सुलतान हे दोन पीर येथे होते. याच किल्लयावर महाराणी येसूबाई, महाराणी ताराबाई व महाराणी आनंदीबाई ऊर्फ माईसाहेब यांचे वास्तव्य घडले. १० फेब्रुवारी १८१८ रोजी इंग्रजांनी मराठ्यांचा जरीफटका उतरवून येथे युनियन जॅक फडकाविले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*९ फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
छत्रपती शिवरायांनी विजापूरच्या आदीलशहाचे "बिदनूर" शहरावर छापा टाकला महाराजांनी बिदनूरची स्वारी ही जलमार्गाने जाऊन केली होती. राजांनी नौकानयन करून सागर उल्लंघू नये ही हिंदू धर्माची खुळचट रूढी उधळून लावली. शिवराय हिंदू धर्मातील परंपरांचा सन्मान करत होते पण धर्मातील खुळचट रूढी परंपरांना आपल्या चरीत्रात मुळीच थारा दिला नाही.
*९ फेब्रुवारी इ.स.१६७०*
"छत्रपती शिवराय" व "पोर्तुगीज" याच्यात तह झाला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*८ फेब्रुवारी इ.स.१६६५*
छत्रपती शिवरायांची मालवण बंदराची पहिली सागरी मोहीम.
      छत्रपती शिवरायांची पहिली आरमारी स्वारी गोमंतकाच्या दक्षिणेकडे, कारवारच्या दक्षिणेला असलेल्या बिदनूर या श्रीमंत शहराच्या दिशेने निघाली. स्वताचे आरमार उभारल्यानंतर शिवरायांनी पहिली आरमार स्वारी कर्नाटकमधील बिदनूरवर काढली. या मोहीमेकरता मालवण बंदरातून ८५ जहाँजे ५० गलबते, ३ मोठ्या तारवा आणि ४००० सैनिकांची फौज बिदनूरकडे निघाली. राजांनी स्वता या सागरी सेनेचे नेतृत्व केले. सिंधूसागराहून निघालेली हि पहिलीच सागरी मोहीम होती.
शिवचरित्रात या बसरूर च्या स्वारीचे मोठे ऐतिहासीक महत्व आहे कारण या स्वारीनंतर महाराजांनी कोणत्याही आरमारी मोहिमेचे स्वतः नेतृत्व केलेले इतिहासात नमूद नाही बसरूर ची ही मोहीम शिवचरित्र्यातील पहिली व शेवटची मोहीम ठरली
प्रसिद्ध शिवचरित्राचकार शेजवलकर या मोहीमेचे महत्व सांगताना लिहितात "महाराजांच्या बसरूर च्या एकमेक आरमारी पर्यटनांनंतर पुनः कोणत्याही मराठी राजाने तरवांतून स्वारी केलेली नमूद नाही एकट्या महाराजांचेच लक्ष हिंदी राजांना अपरिचित अशा नूतन संरक्षण साधनाकडे पहिल्याने वळले व त्याचा यथाशक्य उपयोग करून घेण्याची तयारी त्यांनी चालवली यात त्यांच्या मोठेपणाचा एक पैलू दृष्टीस पडतो शिवचरित्र्यातील अफझलखान वध शाहिस्तेखानावरील छापा यांसारखे महाराजांचे प्रसिद्ध पराक्रम सर्वानाच परिचित आहेत त्या मानाने तेवढेच महत्व असणारा सागरांवरील हा पराक्रम उपेक्षित च राहिला
विशेष म्हणजे आपले लोक बसरूर ची लूट केली असा इतिहास सांगतात आणि बसरूर चे लोक या दिवसाला स्वातंत्रोत्सव साजरा करतात
असे बरेच पराक्रम आहेत जे अजून सामान्य लोकांना माहीत नाहीत आम्ही *#शिवविचार_प्रतिष्ठान* च्या माध्यमातून असे सर्व पराक्रम आपल्या समोर मांडण्याचा प्रयत्न करत आहोत आपले अभिप्राय नक्की कळवा

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*७ फेब्रुवारी इ.स.१६५८*
भोरप किल्लावर मराठ्यांनी हल्ला करून तो स्वराज्यात आणला.
तळकोकण व घाटमाथा या दरम्यान असलेला भोरप हा किल्ला विजापूर दरबाराच्या ताब्यात होता तळ  कोकणावरील घाटांवर लक्ष ठेवण्यासाठी महाराजांनी सैन्य पाठवून भोरप किल्ला स्वराज्यात आणला  त्याच बरोबर भोरप किल्ल्या जवळील आसपासचा मुलूख स्वराज्याला जोडला गेला.
*७ फेब्रुवारी इ.स.१६९८*
झुल्फिकारखान नुसरतजंग या मुघल सरदाराने अखेर जिंजीला वेढा घातला. धनाजी जाधव हे मराठा वीर बाहेरून गनिमी हल्ले करत होते पण वेढा काही ढिला पडत नव्हता. छत्रपती राजाराम महाराजांनी स्वत:ची सुटका करून घेतली. यानंतर चिडलेल्या मुघलांनी जिंजीवर निकराचा हल्ला चढविला. शिधा सामुग्री संपल्यामुळे मराठ्यांना शरणागतीशिवाय पर्याय उरला नाही. ७ फेब्रुवारी १६९८ रोजी मुघल फौजांनी गड ताब्यात घेतला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*६ फेब्रुवारी इ.स.१६८१*
छत्रपती शिवरायांच्या मृत्यूनंतर खान जहान बहादुरने दारूगोळा व् सैन्याची बादशहाकडे मागणी केली. *किल्ले रामसेज घेण्यासाठी.*
*६ फेब्रुवारी इ.स.१९३९*
सामाजिक भान असलेले भारतातील शेवटचे राजे खरा खुरा लोकराजा लोकपाळ सयाजीराजे गायकवाड यांच्या स्मृतिदिनानीमित्त अभिवादन
जय शिवराय ।
    जय शंभूराजे।
🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*५ फेब्रुवारी इ.स.१६६४*
*नारो बापूजी मुदगल यांचे बलिदान.*
*६ जानेवारी - ९ जानेवारी १६६४ पर्यंत महाराजांनी मनसोक्त सूरत मधून वसुली केली बाद्शःची  सुरत बतसुरत झाली. सुरतेची धनलक्ष्मी घेउन मराठे थेट लोहगडावर पोचले. शहाजी  राजांच्या मृत्युची बातमी कळताच महाराज राजगडी निघून गेले.*
*लुटीचा माघ काढीत मोघली हेर लोहगडाच्या आसमंतात पोचले आणि तडक मागे जुन्नरहुन  मुकुंदसिंह लोहगडाच्या दिशेने निघाला. मुकुंदसिंहांस अटकाव करण्यासाठी  महाराजांचा बाळसवंगडी नारों बापूजी मुदगल सरसावला. नारो बापूजी हे बापूजी श्रीपत मुदगल नर्हेंकर देशपांडे यांचे पुत्र. वडगावजवळ नारो बापुजिंच्या आणि मुकुंदसिंहाच्या सैन्याचा सामना झाला. मुघलांनकडे अनेक घोड़ेस्वार, तीरंदाज, आणि बंदूकधारी सैनिक होते. तरी सुद्धा  मराठ्यांच्या युद्धतंत्रा समोर मुघलांचा निभाव लागत नव्हता. नारो बापूजी आपली  नागवी समशेर नाचवित मोघलांनवर असे काही तुटून पडले होते की, मुघलांची  त्रेधातिरपिट उडाली. या वीराला कसा थोपवावा हेच मुकुंदसिंहास कळत नव्हते. शेवटी  मुघली तिरंदाजाने सोडलेला तिर नारो बापुजिंच्या छातीत घुसला आणि ते धरणीवर  कोसळले. तो दिवस होता ५ फेब्रुवारी १६६४.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*#नरवीर_तानाजी_मालुसरे*
*#_गड आला पण सिंह गेला...🚩*
नरवीर तानाजी मालुसरे
आपले शौर्य, निष्ठा यांच्यासह आपले बलिदान देऊन स्वराज्याचा पाया बळकट करणारे नरवीर!
सातारा जिल्ह्यातल्या जावळी तालुक्यातील गोडोली गावचे तानाजी मालुसरे. छत्रपती शिवाजी राजांचे बालपणीचे सवंगडी, म्हणूनच महाराजांच्या आत्यंतिक विश्र्वासातले. तानाजी हे स्वराज्य स्थापनेपासूनच प्रत्येक महत्त्वाच्या घडामोडीत महाराजांबरोबर होते. अफजलखानाच्या स्वारीच्या वेळी महाराजांनी काही निवडक सरदारांना हजार मावळ्यांचे सैन्य दिले होते. तानाजींनी ह्या सैन्याच्या बरोबरीने खानाच्या फौजेवर तुटून पडून उत्तम कामगिरी बजावली होती.
शत्रूवर आक्रमण करताना बेभान होऊन लढण्याची त्यांची वृत्ती होती. महाराजांनी कोकण स्वारीत संगमेश्वर काबीज करून तानाजी व पिलाजी ह्यांना तेथे ठेवले होते. सुर्व्यांनी अचानकपणे रात्री हल्ला केल्याने पिलाजी पळत होते. परंतु तानाजीने अतिशय शौर्याने सुर्व्यांचा हल्ला मोडून काढून मर्दानीपणा काय असतो ते दाखवून दिले. कोणत्याच गोष्टीसाठी हार मानणे त्यांना मान्य नव्हते.
स्वराज्यातील रायगडाच्या बाजूला, कोकण पट्ट्यात असणार्‍या स्थानिक दंगलखोर जमातींचा बंदोबस्त करण्याची जबाबदारी महाराजांनी तानाजीवर सोपविली होती. त्यासाठीच या भागातील उमरठे ह्या गावात येऊन ते राहिले. आपलेपणाने वागून ह्या भागातील लोकांना स्वराज्याच्या कार्यात त्यांनी सहभागी करून घेतले. सिंहगडाच्या विजयामध्ये ह्या भागातील लोकांचाच सहभाग होता. कोंढाणा (सिंहगड) स्वराज्यात आणताना नरवीर तानाजी मालुसरेंनी केलेला पराक्रम महाराष्ट्र कधीही विसरणार नाही.
स्वराज्यासाठी, आऊसाहेबांच्या(जिजाबाई) इच्छेखातर; जबरदस्त चौक्या-पहारे व अतिशय कडेकोट बंदोबस्त असलेला आणि उदयभानसारखा पराक्रमी किल्लेदार असलेला कोंढाणा किल्ला ताब्यात घेण्याचा विडा तानाजींनी उचलला होता. एवढे मोठे धाडस तानाजीसारखा निधड्या छातीचा माणूसच करू शकत होता. स्वराज्याच्या सेवेतील कामगिरीपुढे त्यांना आपल्या संसाराचेही भान नव्हते. कामगिरी आपल्या हातून निसटू नये म्हणून मुलाच्या लग्नाची वाच्यताही त्यांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांसमोर केली नाही. तानाजींचे शौर्य, पराक्रम, नेतृत्व हे शत्रूला आव्हान देणारे होते आणि शाहीरांच्या प्रतिभेलाही प्रेरणा देणारे होते. कोंढाण्यावर जाण्याचा मार्ग त्यांनी निवडला, तो म्हणजे शत्रूच्या ध्यानी मनी न येणारा प्रचंड असा द्रोणगिरीचा कडा. रात्रीच्या वेळी केवळ पाचशे सैनिकांबरोबर हा कडा चढून त्यांनी सिंहगडावर हल्ला केला. शत्रूशी बेभान होऊन लढताना तानाजींच्या हातातील ढाल पडल्यावरही, डाव्या हातावर घाव घेत उदयभानाला निपचित पाडूनच स्वत:चे प्राण तानाजींनी सोडले. ही घटना ४ फेब्रुवारी, १६७०रोजी घडली.
तानाजी मालुसरेंसह मावळ्यांच्या अवर्णनीय आणि विलक्षण अशा पराक्रमामुळे गड ताब्यात आला होता, पण.... सिंह गेल्याचे अतीव दु:ख छत्रपतींना झाले.
शूर आम्ही सरदार, आम्हाला काय कुणाची भीती,
......लढून मरावं ,मरून जगावं हेच आम्हाला ठाव .
ह्या गीताच्या ओळी सार्थ ठरवणारे सरदार (किंबहुना हे गीतच ज्यांच्या पराक्रमावर लिहिले गेले ते सरदार) म्हणजे तानाजी मालुसरे होत
तानाजी मालुसरेच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ कोंढाणा गडाचे नाव बदलून सिंहगड ठेवण्यात आले. पुणे शहरातील वाकडेवाडी या भागाचे नाव बदलून ते नरवीर तानाजी वाडी असे करण्यात आले.
पुण्याजवळील सिहंगडावर नरवीर तानाजी मालुसरेचे स्मारक असून, त्याचा अर्धपुतळा त्या ठिकाणी आहे.
रायगड जिल्ह्यातील उमरठे ह्या गावीही त्यांचा पुतळा व स्मारक उभारण्यात आले आहे.
अश्या या शूर नरविराचे अजरामर ठेवून
तानाजीच्या नावे छत्रपती शिवाजी महाराज ज्ञानपीठ इंटरनेशनल संस्थेचा वीर तानाजी मालुसरे राष्ट्रीय पुरस्कार दिला जातो.
तसेच यांच्या कार्याची दखल सिने सृष्टीने देखील आपल्या माध्यमातून भारतभर आणि जगभर पोहचवण्याचे कार्य केले आहे ते अश्या प्रकारे..
दिग्दर्शक दिगपाल लांजेकर यांच्या शिवराज अष्टकातील #सुभेदार मराठी चित्रपट 2023 मध्ये आला
"तान्हाजी : द अनसंग वाॅरिअर" (हिंदी चित्रपट, सन २०२०, सुभरदारांच्या भूमिकेत अजय देवगण); दिग्दर्शक - ओम राऊत.
यापूर्वी १९५२ साली राम गबाले यांनी दिग्दर्शित केलेला 'नरवीर तानाजी' हा मराठी चित्रपट निघाला होता.
अश्या या शूर नरवीरास त्रिवार वंदन...🚩_

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*३ फेब्रुवारी इ.स.१६६१*
छत्रपती शिवरायांनी उंबरखिंडीत कारतलब खानाचा पराभव करून राजगडावरुन कोकणाकडे प्रस्थान केले.
*३ फेब्रुवारी इ.स.१६८९*
मुघल सरदार मुकर्रबखान कोकणातील संगमेश्वरला पोचला व स्वराज्याचे दुसरे छत्रपती शंभूराजे त्याच्या कैदेत आले.
*३ फेब्रुवारी इ.स.१८३२*
नरवीर उमाजीस न्यायाधीश जेम्स टेलर याने दोषी ठरवून फाशीची शिक्षा सुनावली.
पुण्याच्या खडकमाळ आळी येथील मामलेदार कचेरीत वयाच्या ४१ व्या वर्षी देशासाठी सर्वप्रथम नरवीर उमाजी नाईक हसत हसत फासावर चढले. अशा या उमाजीचे प्रेत इतरांना दहशत बसावे म्हणून कचेरीच्या बाहेर पिंपळाच्या झाडाला तीन दिवस लटकावून ठेवले होते. गुलामीच्या जोखडातून मातृभूमीला मुक्त करण्यासाठी संघर्ष करणा-या या आद्य क्रांतीवीराला त्रिवार मुजरा."

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
छत्रपती शिवरायांची मालवण बंदराची पहिली सागरी मोहीम.
      छत्रपती शिवरायांची पहिली आरमारी स्वारी गोमंतकाच्या दक्षिणेकडे, कारवारच्या दक्षिणेला असलेल्या बिदनूर या श्रीमंत शहराच्या दिशेने निघाली. स्वताचे आरमार उभारल्यानंतर शिवरायांनी पहिली आरमार स्वारी कर्नाटकमधील बिदनूरवर काढली. या मोहीमेकरता मालवण बंदरातून ८५ जहाँजे ५० गलबते, ३ मोठ्या तारवा आणि ४००० सैनिकांची फौज बिदनूरकडे निघाली. राजांनी स्वता या सागरी सेनेचे नेतृत्व केले. सिंधूसागराहून निघालेली हि पहिलीच सागरी मोहीम होती.
शिवचरित्रात या बसरूर च्या स्वारीचे मोठे ऐतिहासीक महत्व आहे कारण या स्वारीनंतर महाराजांनी कोणत्याही आरमारी मोहिमेचे स्वतः नेतृत्व केलेले इतिहासात नमूद नाही बसरूर ची ही मोहीम शिवचरित्र्यातील पहिली व शेवटची मोहीम ठरली
प्रसिद्ध शिवचरित्राचकार शेजवलकर या मोहीमेचे महत्व सांगताना लिहितात "महाराजांच्या बसरूर च्या एकमेक आरमारी पर्यटनांनंतर पुनः कोणत्याही मराठी राजाने तरवांतून स्वारी केलेली नमूद नाही एकट्या महाराजांचेच लक्ष हिंदी राजांना अपरिचित अशा नूतन संरक्षण साधनाकडे पहिल्याने वळले व त्याचा यथाशक्य उपयोग करून घेण्याची तयारी त्यांनी चालवली यात त्यांच्या मोठेपणाचा एक पैलू दृष्टीस पडतो शिवचरित्र्यातील अफझलखान वध शाहिस्तेखानावरील छापा यांसारखे महाराजांचे प्रसिद्ध पराक्रम सर्वानाच परिचित आहेत त्या मानाने तेवढेच महत्व असणारा सागरांवरील हा पराक्रम उपेक्षित च राहिला

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२१ जानेवारी इ.स.१६६२*
विजापूरच्या आदीलशहाच्या ताब्यात असलेली कोकण कीणारपट्टी स्वराज्यात सामिल करण्याच्या दृष्टीने छत्रपती श्री शिवरायांनी आजच्या दिवशी कोकण स्वारीस प्रारंभ केला होता.
*२१ जानेवारी १६७५*
*छत्रपती श्री शिवरायांनी कुतुब खानाचा पराभव केला*
छत्रपती श्री शिवरायांनी बऱ्हाणपूर,धरणगाव ठाण्याची लुट करून परत रायगडाकडे येत असताना महाराजांना रोखण्यासाठी मोगली सेनापती कुतुब खान चालून आला. पण मराठ्यांचा जोर विलक्षण होता. कुतुब खानाचे ४०० सैनिक ठार झाले. प्राण भयास्तव कुतुब खान व मोगली सैन्य औरंगाबाद कडे पळून गेले.प्रचंड लुट घेऊन महाराज रायगडी परतले.
*२१ जानेवारी इ.स.१७४०*
स्वतः शाहू छत्रपतींना बाजीरावांच्या ह्या गुणांची पुरेपूर जाणीव होती. म्हणूनच त्यांनी बहुतांश बाबतीत राऊंना स्वातंत्र्य दिले होते. त्यामुळेच अनेकदा मोहीमांवर बाजीराव परस्पर निर्णय घ्यायचे, तरी बाजीरावांच्या निष्ठेबद्दल शाहू थोडीदेखील शंका बाळगत नसत. बाजीरावांवर कधीच नाराज होत नसत. उलट १७२८ मध्ये सातारा दरबारातील पेशव्यांचे मुतालिक लिहितात (तत्रोक्त), "..राऊ स्वामींची मर्जी अवघियांनी पालावी. त्यांचे चित्तास क्षोभ करु नये"! किंवा मस्तानीच्याही संदर्भात शाहूंचे चिटणीस गोविंद खंडो दि. २१ जानेवारी १७४० यादिवशी नानासाहेबांना लिहितात (पेशवे दफ्तर, खंड ९, पत्र ३२), "ऐसियास राजश्री स्वामींची मर्जी पाहाता ते वस्तू (मस्तानी) त्याजबरोबर (बाजीराव) न द्यावी, ठेवून घ्यावी, चौकी बसवावी; त्यामुळे राऊ खटे जाले, तऱ्ही करावे ऐसी नाही"! एवढी मर्जी सांभाळत असत शाहू बाजीरावांची.
*२१ जानेवारी इ.स.१७६१*
थोरले माधवराव पेशवे यांनी वयाच्या १६ व्या वर्षी पेशवाईची सूत्रे हाती घेतली.
*२१ जानेवारी इ.स.१८०५*
होळकर व जाट सैन्याने भरलपूर येथे इंग्रजांचा पराभव केला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२० जानेवारी इ.स.१६९६*
*सरसेनापती संताजी घोरपडे नावाचे वादळ*
हा काळ होता १६९६ मोगल सरदार हिंमतखान बहादूर हा खरोखरच नावाप्रमाणे धाडसी आणि पराक्रमी होता. त्याच्याजवळ सैन्य थोडे असल्याने आतापर्यंत त्याने संताजींवर आक्रमण केले नव्हते. पण आता खुद्द संताजीच त्याच्यावर चालून गेले. मोठ्या धैर्याने त्याने संताजींशी लढायचे ठरविले. आपले सैन्य घेऊन तो बसावापट्टणच्या गढीतून बाहेर पडला आणि त्याने संताजींवर चाल केली. सरसेनापती संताजींनी आपल्या सैन्याच्या दोन तुकड्या केल्या होत्या. एक तुकडी त्याने बसावापट्टणजवळच्या जंगली प्रदेशात लपवून ठेवली होती आणि दुसऱ्या तुकडीचे स्वतः सरसेनापती संताजी नेतृत्व करून लढत होते. लढाई घनघोर सुरु झाली. खान शौर्याने लढत होता. उभय पक्षी अनेक सैनिक रणांगणी पडले. एवढ्यात संताजींनी माघार घेतली. रण टाकून संताजी पाठमोरे पळायला लागले. हिंमतखानला काही सुचेना त्याला त्याचाच डोळ्यावर विश्वास बसत नव्हता हाच तो सरसेनापती संताजी ज्याने बादशहाच्या शामियान्यावरील सोन्याचे कळस मारिले. हाच तो संताजी ज्याने दस्तूरखुद्द छत्रपती संभाजी राजेंना कैद करणाऱ्या त्या मुक्करबखानास जायबंदी केलं. हाच तो संताजी ज्याचा भीम पराक्रमाने महाराष्ट्रच काय तर अवघे तामिळनाडू ढवळून निघाले, हाच तो संताजी ज्याचा मर्दुमकीमुळे मोगलांची दोड्डेरीकडे लांच्छनास्पद माघार घ्यावी लागली तो संताजी आज रणांगण सोडून पळतोय हिंमतखानाने तडक संताजींचा पाठलाग सुरु केला. मोठ्या जोमाने तो संताजींचा पाठलाग करू लागला कारण वाघाला मैदान सोडून पळताना पाहिलंचं होतं कुणी तेव्हा? पाठलाग करत संताजी आले त्या जंगलात जिथे त्यांची पहिली तुकडी दबा धरून बसली होती. खान व त्यांचे सैन्य आपल्या कह्यात आल्याबरोबर. संताजी एकाएकी थांबले व पलटी खाऊन त्यांनी लढाईस सुरवात केली. त्याच वेळी जंगलात दबा धरून बसलेले मराठी सैन्य अचानक पुढे येऊन त्याने खानास त्याच्या सैन्यासह, घेरले. संताजींचे अनेक बंदूकधारी जंगलातील झाडावर दबा धरून बसलेले. आणि नेमबाजीमध्ये ते चांगलेच तरबेज होते. कचाट्यात सापडलेल्या हिंमतखानच्या सैन्याची चांगलीच लांडगेतोड मराठ्यांनी केली. सर्व बाजूंनी वेढला जाऊनही खान पराक्रमाने लढला. ऐन लढाईत त्याच्या कपाळाला मोठी गोळी लागली. व तो जबर जखमी होऊन हौद्यात कोसळला. आता मोगल सेनेचे नीतिधैर्य पूर्ण नष्ट होऊन तिचा पुरा पाडव झाला. या लढाईत मोगलांचे एकूण ५०० सैनिक ठार झाले. काही मोगल सैनिकांनी जखमी हिंमतखान बहादुरास आपल्या ठाण्यात नेले. तेथे तो त्याचं दिवशी मरण पावला खुद्द सरसेनापती संताजींना ह्या लढाईत बाणाच्या दोन जखमा झाल्याचा उल्लेख आहे ही लढाई झाली २० जानेवारी १६९६ छत्रपती शिवाजी महाराजांनी शिकवलेला गनिमी कावा सरसेनापती संताजींनी पुरेपुर लक्षात ठेवाला. त्याचा वापर केला. आणि राज्याभिषेकानंतर अभिषेकासाठी झालेला खर्च वसूल करण्यासाठी बहादूर खानच्या पेडगावच्या छावणीवर हल्ला करून जसा कावा साधला होता अगदी तसाच डाव इथे संताजींनी साधला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१९ जानेवारी इ.स.१५९७*
*#महाराणा_प्रताप_यांचा_स्मृतिदिन*
*(जन्म ९ मे १५४०)*
राणा प्रतापसिंह गुहिलोत ह्या राजपूत वंशातील एक अत्यंत पराक्रमी राजा. उदयसिंहाचा पुत्र. प्रतापसिंह गुहिलोत ह्या नावाने हा राजस्थानात प्रसिद्ध आहे. उदयसिंहाने जगमल ह्या आपल्या आवडत्या पुत्रास गादीचा वारस नेमले होते; परंतु प्रतापसिंहांच्या मामाने इतर सरदारांच्या मदतीने जगमलास दूर करून प्रताप यांना १ मार्च १५७२ रोजी महाराणा केले. ते महाराणा झाले त्यावेळी राजधानी चितोड शत्रूच्या हातात गेली होती. अनेक राजपूत अधिपतींनी अकबराचे स्वामित्व पतकरले होते व काहींनी आपल्या मुली त्यास देऊन शरीरसंबंध जोडला होता; पण राणाप्रताप यांनी त्याच्यापुढे मान लवविली नाही. त्याने चितोड अकबराच्या हातून स्वतंत्र करण्याचा प्रयत्न सुरू केला आणि आपले वास्तव्य अकबराच्या सैन्याच्या दृष्टिक्षेपापासून दूर ठिकाणी केले. प्रजेला अरवलीच्या डोंगराळ भागात, जेथे अकबराचा उपद्रव पोहोचणार नाही, अशा ठिकाणी वस्ती करण्यास लावले. तेथेच त्याने काही भागात शेती केली. मेवाडचा मैदानी प्रदेश ओसाड करून टाकला आणि आपली राजधानी गोगुंड येथे नेली. सर्व डोंगरभागांतून अभेद्य असे किल्ले बांधले व ते शस्त्रास्त्रांनी सुसज्ज केले. अकबराचे स्वामित्व न पतकरल्यामुळे त्यास मोगलांशी अखेरपर्यंत झगडा करावा लागला. अकबराने मानसिंह आणि आसफखान यांच्याबरोबर मोठी सेना देऊन त्याच्यावर पाठविले. २१ जून १५७६ रोजी हळदीघाटच्या घनघोर लढाईत प्रतापसिंहाचा पराजय झाला, तरी तो तीतून निसटला आणि राजस्थानच्या दऱ्याखोऱ्यांतून त्याने मोगलांशी गनिमी काव्याने संघर्ष चालू ठेवला. त्यांच्या रसदा तोडल्या, खजिने लुटले. अकबर स्वतः त्याच्यावर चालून गेला पण त्याला प्रताप यांना न जिंकताच परत फिरावे लागले. त्याची पाठ वळताच प्रतापानी आपले गेलेले सर्व किल्ले परत मिळविले. यानंतर त्याने पुढे १२ वर्षे शांततेने राज्य केले. ह्यावेळी अकबर हा पंजाब व दक्षिण भारत ह्या दोन ठिकाणी आपली सत्ता स्थिर करण्याच्या बेतात होता. त्यामुळे त्याने पुढे प्रतापकडे लक्ष दिले नसावे. राणाप्रतापास परचक्राची फार चिंता होती. म्हणून त्याने आपल्या सरदारांकडून तुर्कांपासून आपल्या देशाचे रक्षण करण्याचे प्रथम वचन घेऊन नंतर आपल्या अमरसिंह ह्या पुत्राच्या हाती राज्य सोपविले व प्राण सोडला. अकबरानेही त्याची मुक्तकंठाने स्तुती केली आहे. कर्नल टॉड म्हणतो, महाराणा प्रताप यांचे नाव अजूनही पूज्य मानले जाते आणि पुढेही एखाद्या नवीन जुलमी राजसत्तेकडून राजपुतांत शिल्लक असलेली देशाभिमानाची ठिणगी विझेपर्यंत ते नाव पूज्यच मानले जाईल.’

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१८ जानेवारी इ.स.१६७५*
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी मुरुड-जंजिरा समोर कांसा उर्फ़ पद्मदुर्ग उभा करून सिद्दीला थेट आव्हान दिले होते. त्या जलदुर्गाचे काम लवकरात लवकर व्हावे म्हणुन, प्रभावळीचा सुभेदार जिवाजी विनायक याला आरमारास रसद पोचवायचे काम दिले होते. या कामात हयगय केल्याबद्दल शिवरायांनी जिवाजी विनायक याला कडक शब्दात ताकिद देणारे पत्र लिहिले. त्यात ते म्हणतात,”ब्राह्मण म्हणुन कोण मुलाहिजा धरु पाहतो?” पुढे राजे म्हणतात,”या उपरी बोभाट आलिया उपरी तुमचा मुलाहिजा करणार नाही, गनिमाचे चाकर गनीम जालेस ऐसे जाणून बरा नतिजा तुम्हाला पावेल. ताकीद असे. पुढे शिवरायांच्या निधनानंतर "छत्रपती संभाजी महाराज" यांनी त्या जलदुर्गाचे काम पूर्ण केले. त्यास नाव दिले "किल्ले पद्मदुर्ग".
*१८ जानेवारी इ.स.१६८४*
गोव्यातील मांडवी नदीच्या तोंडावर आग्वाद(अॅग्वाडा) किल्ल्याच्या समोर स्वराज्यावर हल्ला करण्यासाठी औरंगजेबचे लढाऊ आरमार धान्य व युद्ध सामग्री घेऊन उभे होते.
*१८ जानेवारी इ.स.१७६१*
नानासाहेबांनी १८ जानेवारी सन १७६१ रोजी माळव्याहून सदाशिवराव भाऊसाहेबांना जे पत्र लिहून पाठवले आहे त्यात ते म्हणतात "अब्दालीस कोंडून धरावे" याचा अर्थ पानिपतवरील घडलेल्या विपरीत घटना नानासाहेबांना कळाल्या नव्हत्या ते त्या काळी शक्यही नव्हते. कारण पानिपत ते माळवा यातील अंतर ६५० किमी आहे.
नानासाहेबांना पानिपतवर घटनेची सांकेतिक बातमी भेलसा येथे दिनांक २४ जानेवारी रोजी समजली. भेलसा पानिपतपासून सुमारे ५६० किलोमीटरवर आहे.
*१८ जानेवारी इ.स.१७६८*
राणोजींची राजपूत पत्नी चिमाबाई हिच्या पोटी जन्माला आलेले महादजी हे राणोजी शिंद्यांचे कनिष्ट पुत्र होते. १८ जानेवारी १७६८ रोजी महादजी शिंदे वयाच्या चाळीशीत गादीवर आले ते १७९४ पर्यंत वयाच्या सत्तरीपर्यंत आपल्या अतुल्य पराक्रमाच्या जोरावर सत्तेत राहिले. शिंदे होळकरांनी पुढे इतिहास घडवला. नजीबाच्या शत्रुत्वामुळे आपले दोन बंधू मृत्युमुखी पावले म्हणून महादजींनी त्याचा निर्वंश करायची शपथ घेतली होतीआणि ती पूर्णत्वास नेली नजीबाची राजधानी घौसगढ महादजींनी जमीनदोस्त केली..आणि नजीबाची कबर फोडून त्याचे प्रेत जाळले..नराधम नजीबाचा नीच नातू गुलाम कादर ह्यालाही महादजी शिंदेही यातनामय मरण देऊन त्या चांडाळाचा निर्वंश केला होता.

*शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१७ जानेवारी इ.स.१६४५*
*छत्रपती शिवरायांनी दादाजी नरसप्रभुंना पत्र पाठवले.*
रोहिड व वेलवंड भागाचे कुलकर्णी दादाजी नरसप्रभु हे शिवरायांबरोबर उठावात सामिल झाले, यामुळे विजापुर दरबाराने त्याना जरबेचे पत्र पाठवले, त्यामुळे हवालदिल झालेल्या दादाजींना छत्रपती शिवरायांनी पत्र पाठवून स्वराज्यात सामिल होण्याचे आवाहन केले.
*१७ जानेवारी इ.स.१६४८*
आदीलशहाने "नवाब मुस्तफाखान" यास हुकूम दिला की,कर्नाटक मध्ये जाऊन त्या बगावतखोर "शहाजी भोसले" ला गिरफ्तार करा.नवाब मुस्तफाखान" आणि "बाजी घोरपडे" प्रचंड फौज घेऊन महाबली शहाजी राजांना कैद करण्यासाठी विजापूरहून "किल्ले जिंजी" कडे निघाले."

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
⛳ *श्रीशंभुराज्याभिषेक सोहळा* ⛳
*१६ जानेवारी इ. स.१६८१ रोजी राजे संभाजी महाराज छत्रपती झाले•*
*थोरल्या महाराजांच्या मृत्युनंतरच्या अस्थिर वातावरणात झालेल्या मंचकरोहणात शंभुराजे व त्यांच्या सहकारी मंत्र्याधिकाऱ्यांना त्यातुन तितके समाधान व शास्त्रार्थाच्या दृष्टीने निर्दोषत्व वाटले नाही. त्यामुळे शंभुराजांवर विधियुक्त राज्याभिषेक करवुन राजसिंहासानाची प्रतिष्ठा राखावी असा विचार झाला. त्यानुसार शंभुराजांनी आपला राज्याभिषेक करण्याचा निर्णय घेतला•*

*१४, १५ व १६ जानेवारी १६८१ (रौद्रनाम संवत्सरातील माघ शुद्ध ७, शके १६०२) यादिवशी शंभुराजांचा विधियुक्त राज्याभिषेक झाला व ते स्वराज्याचे दुसरे छत्रपती झाले•*

*राज्याभिषेक प्रसंगी पुर्वीच्या कैद्यांना मुक्त करण्याचा रिवाज असल्याने शंभुराजांनी कैद्यांना मुक्त केले. प्रधान मंडळातील अण्णाजी दत्तो, निळोपंत, बाळाजी आवजी, जनार्धनपंत आदींच्या समावेशाने प्रधान मंडळ नेमुन त्यांना कारभार सांगितला गेला.*

श्री राजा शंभुछत्रपती राज्याभिषेक सोहळा समिती किल्ले विशाळगड / पावनखिंड

दरवर्षीप्रमाणे या ही वर्षी आपण श्री राजा शंभुछत्रपती राज्याभिषेक सोहळा साजरा करीत आहोत, मा. जिल्हाधिकारी साहेब यांनी काढलेल्या बंदी आदेशाचे पालन करीत, सुरक्षेच्या कारणास्तव आपण यावर्षीचा राज्याभिषेक सोहळा आपण समरभूमी पावनखिंड येथे साजरा करीत आहोत दि 16 जानेवारी 2025 रोजी राज्याभिषेक विधी पार पडतील याची सर्व शिवशंभुभक्तांनी नोंद घ्यावी


सकाळी 10 वाजेपर्यंत राजाभिषेक विधि होईल,
त्यानंतर उपस्थितीत मावळ्यांना मार्गदर्शन होईल,
12 वाजता कार्यक्रम सांगता समारंभ होईल

टीप - कार्यक्रम वेळेत सुरुवात होतील, आणि प्रशासन च्या निर्णयामुळे कार्यक्रम नियमात घडून येईल

राज्याभिषेक सोहळा पार पडल्यानंतर कुणीही किल्ले विशालगड कडे जाणार नाही व गेल्यास झालेल्या प्रशासकीय कारवाईस समिती जबाबदार राहणार नाही

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१४ जानेवारी इ.स.१७६१*
*#मराठा_शौर्यदिन -* *#पानिपतची_तिसरी_लढाई*
*हाच तो दिवस ज्या दिवशी पानिपतावर मराठ्यांची एक सबंध पिढी शहीद झाली होती. सदाशिवराव पेशेव, विश्वासराव, जनकोजी शिंदे, यशवंतराव पवार, तुकाजी शिंदे, समशेर बहाद्दर, इब्राहिमखान यांच्यासारखे असंख्य शूरवीर योद्धे शहीद झाले.१४ जानेवारी १७६१ हे भारताच्या इतिहासातील एक स्मरणीय आणि असामान्य वळण आहे. मराठा आणि अफगाणी सैन्यादरम्यान पानिपतच्या तिसऱ्या लढतीत त्या दिवशी झालेला रक्तपात एवढा होता, की जगात कुठेही इतकी मनुष्यहानी एका दिवसांत झाली नसावी.*
*पानिपत ही एक भारतासाठी दिशादर्शक घटना होती. जर मराठे जिंकले असते तर ना इंग्रज बळावले असते किंवा ना हैदरअलीचा उदय झाला असता. कदाचित दिल्लीवर त्याचवेळी मराठ्यांचा भगवा झेंडा फडकला असता.पण असे घडले नाही .पानिपतची लढाईमुळे मराठी मानसात न्यूनगंड निर्माण न होता, तो मराठी अस्मितेचा उच्चांक ठरला पाहिजे. तो मराठी जनतेसाठी ऊर्जेचा, स्फूर्तीचा, निस्वार्थी देशभक्तीचा एक स्रोत व्हायला हवा. प्रत्यक्ष रणांगणात ठार झालेल्या अफगाणी शिपायांची संख्या कामी आलेल्या मराठय़ांच्या दीडपट होती, हा एकमेव घटक मराठा शूरत्वाची आणि ‘मोडेन पण वाकणार नाही’, या बाण्याची ग्वाही देतो.*

*पानिपत युद्ध मराठ्यांच्या पराभवाचे नसून शौर्याचे प्रतिक आहे, मराठ्यांनी दिलेल्या शब्दासाठी आणि राष्ट्ररक्षणासाठी एकाकी लढताना कशी झुंज दिली त्याचे ते उदाहरण आहे ,"बचेंगे तो और लढेंगे " असे म्हणणारे दत्ताजी शिंदे पानिपत युद्धाच्या आधी शहीद झाले पण त्या वाक्यातून छत्रपतींचे स्वराज्य राखण्या वेळीचे सूत्र मात्र दिसून येते*

*"पानिपत १७६१" मध्ये श्री.त्रं.शं. शेजवलकर लिहितात," पानिपतच्या युध्दामुळे सिध्द झालेली महत्वाच गोष्ट ही की, मराठे हिंदुस्तानचे राज्यकर्ते म्हणुन वागत होते, केवळ लुटारु म्हणुन दुसर्‍या लुटारुंशी लढले नाहीत.हिंदुस्तानात सत्ताधिश कोणी व्हावयाचे या बद्दल वाद असो,पण हे राज्य हिंदी रहिवाश्यांचेच असले पाहीजे व तेच येथिल राज्यकर्ते राहिले पाहीजेत ,या तत्वासाठी मराठे पानीपतास लढले."*

*गोविंदाग्रज पानिपत संग्रामाचे वर्णन करताना म्हणतात*

*कौरव - पांडव संगरतांडव द्वापारकाली होय अती !*
*तसे मराठे गिलचे साचे कलित लढले पानपती !!*

*पानिपत युद्धात "लाख बांगडी फुटली , दोन मोती गळाले , २७ मोहरा हरवल्या आणि चिल्लरखुर्दा किती गेलायाची गणना नाही ...!!" तरी पानिपत चे युद्ध मराठे राष्ट्र रक्षणासाठी लढले हे महत्वाचे आहे,मराठ्यांनी अब्दालीला असा तडाखा दिला कि परत त्याने दिल्लीकडे पाहण्याचे धाडस केले नाही*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१३ जानेवारी इ.स.१६८०*
छत्रपती संभाजीराजे व छत्रपती शिवाजी महाराज यांची पन्हाळा या गडावर ऐतिहासिक भेट
*१३ जानेवारी इ.स.१७०९ किंवा १७१०*
छत्रपति शिवाजी महाराज यांचे अंगरक्षक नरवीर जीवाजी महाले (संकपाळ) यांचा पुण्यदिन आहे.
जीवाजी महाले हे अफज़ल खानला जेंव्हा राजे भेटीला गेले तेंव्हा त्यांच्यासोबत जे दोन अंगरक्षक होते त्यातील एक म्हणजे जीवाजी महाले आणि दुसरे संभाजी कावजी कोंढाळकर

जेंव्हा अफज़ल चा कोथला शिवरायांनी बाहर काढला तेंव्हा खानाचा अंगरक्षक सयाद्द बंडा हा राजांच्या अंगावर राजे बेसावध असताना धावून आला तेंव्हा त्या सयाद्द बंडाला धरतीवर कायमचा झोपविनारा वीर म्हणजे जीवाजी महाले... अरे म्हणतात ना होते जीवाजी म्हणून वाचले शिवाजी...
तर अश्या नरवीर जीवाजी महाले यांच्या पुण्यदिनांनिमित्य विन्रंम आभिवादंन... !

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१२ जानेवारी इ.स‌.१५९८* *#राजमाता_जिजाऊ_जन्मोत्सव*
*१२ जानेवारी या दिवशी महराष्ट्राच्या इतिहासाला एक कलाटणी मिळाली होती. स्वाभिमानाची आणि* *स्वातंत्र्याची साक्षात भवानी जिजाऊ रूपाने सिंदखेड*
*राजा येथे लखुजीराजे जाधवांच्या घरी प्रकटली. हीच ती*
*स्वराज्य-जननी, हीच ती माता जिने स्वराज्याचे देखणे स्वप्न देखिले, हीच ती जननी जिने आमच्या रक्ता रक्ता मध्ये स्वाभिमान भिनवला. जिने 'प्रत्येक' मावळ्या मध्ये शिवबा घडवला. स्वराज्या साठी लढणाऱ्या प्रत्येकावर आगदी शिवबा प्रमाणेच प्रेम केले. जिजाऊ साहेबांनी आपल्या मायेने शिवबांसाठी जीवाला जीव देणारे मावळे घडवले, स्वाभिमानाच्या ठिणगीने त्यांना पेटवले आणि पुढे हीच स्वराज्याची मशाल क्रूर यवनांना जाळून खाक करू लागली.*
*आमच्या ह्याच शूर मावळ्यांना स्वप्नात पण बघून हेच जुलमी दुश्मन झोपेत पण दचकून जागी व्हायचे. ह्या सर्वांना एकत्र ठेवणारा तो शिवबा ह्याच माउलीने घडविला.*
*या माउलीने आपले उभे आयुष्य या स्वराज्याच्या जडण घडणीसाठी पणाला लावले. आपले सौभाग्य आणि आपल्या पोटचा गोळा देखील या स्वराज्याला ओवाळून टाकीला. एक पत्नी म्हणून धीराने शहाजी राजांच्या सोबत उभ्या राहिल्या. शिवरायांच्या मातृत्वा बरोबरच त्यांचे गुरुत्व हि त्यांनी स्वीकारले; प्रसंगी याच माउलीने हाती तलवारही धरली. *स्वदेश, स्वधर्म, स्वभाषेची जान तेंव्हा सर्वांना झाली आणि अखेर कित्येक वर्षाच्या संघर्षा नंतर ३२ मन सोन्याचे सिंहासन रायगडी अवतरले.*
*स्वराज्य मिळाले आणि त्या स्वराज्याला छत्रपती मिळाला. जिजाऊच्या नव्हे तर कुणाच्या आशीर्वादाने.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*११ जानेवारी इ.स.१६६६*
मुघल सरदार दिलेरखानाने छत्रपती शिवरायांना जीवे मारण्याचा कट रचल्याची खबर शिवरायांना गुप्तहेरामार्फत मिळाली. छत्रपती शिवराय मिर्झाराजे जयसिंगाची छावणी सोडून पन्हाळ्याकडे रवाना.
*११ जानेवारी इ.स.१६८०*
रायगड जिल्ह्यामधील खांदेरी किल्ला बांधून पूर्ण. आज रोजी महाराजांकड़े ताब्यात आला.
*११ जानेवारी इ.स.१६८८*
*मातबरखानाने पट्टा गड जिंकला*
१६८८ साली मातबरखानाने बागलाणातील अनेक गड घेण्यास सुरवात केली होती. पट्टागडा संबंधी मातबरखान औरंगजेबाकडे अर्ज पाठवतो त्यात तो म्हणतो सेवकाने काही दिवसांपासून १००० कोळी, भिल्ल, व मावळे यांचे पथक सैन्यात घेतले आहे. मराठांच्या ताब्यात असलेले पट्टा व इतर किल्ल्यालगतच्या जमीनदारांना रकमा पुरवण्यात आल्या आहेत. ११ जानेवारी १६८८ ला खानाने काही पथके किल्ला घेण्याच्या मार्गावर धाडली. मध्यरात्रीच्या सुमारास किल्ल्याच्या तटाला दोर लावून किल्ला जिंकून घेतला. भगूरचा ठाणेदार गोविंदसिंग याची किल्ल्यावर नेमणूक करण्यात आली. मोगलांनी १६८८ ते ८९ या कालावधीत मराठांचे औंढा, त्रिंबकगड, कवनी, त्रिंगलवाडी, मदनगड, मोरदंत किल्ले फितुरीने घेतले मात्र पट्टागड त्यांनी जिंकून घेतला.
*११ जानेवारी इ.स.१७१७*
छत्रपती शिवाजी महाराजांचे अंगरक्षक येसाजी दाभाडे यांचे थोरले पुत्र खंडेराव दाभाडे होते. इ.स.१७०५ ते १७१७ मध्ये खंडेराव दाभाडे यांनी गुजरात प्रांतात धडक मारुन बडोदे पर्यंतचा प्रदेश काबिज केला. छत्रपती शाहू महाराजांनी ११ जानेवारी १७१७ मध्ये खडेराव दाभाडे यांची मराठा साम्राज्याचे सरसेनापती म्हणून नियुक्ती केली.
सेनापती खडेराव दाभाडे यांना वतन म्हणून मिळालेल्या तळेगावाला नंतर तळेगाव दाभाडे या नावाने ओळखले जाऊ लागले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१० जानेवारी इ.स.१७६१*
*बचेंगे तो और भी लढेंगे - दत्ताजी शिंदेंना वीरमरण*
संक्रातीचा सण असून मराठी फौज सकाळी स्नान करून, तिळगुळ खाऊन तयारीने बसली होती. सकाळी नजरेच्या टप्प्यात यायच्या आत गिलचे चारही घाटांवर ८ मैलांवर आले आणि त्यांनी तोफांच्या सहाय्याने मराठ्यांवर हल्ला चढवला. पाठोपाठ बंदुकधारी रोहील्यांचे पायदळ नदीपार करण्यास पुढे येऊ लागले. बुराडी घाटावर जानराव वाबळे याची नेमणूक केलेली होती. मराठी सैनाची मुख्य शस्त्रे म्हणजे तलवारी, भाले असून फार कमी शिपाई बंदुका वापरीत. त्याउलट रोहिले - अफगाण बंदुकधारी असून जोडीला त्यांनी तोफखाना देखील आणला होता. मराठ्यांचा तोफखाना मुख्य तळावर राहिल्याने शत्रूच्या हल्ल्याला त्यांना समर्थपणे तोंड देता आले नाही. अफगाणी सेनेच्या तोफांनी बुराडी घाटावर जानरावचे शंभर - दीडशे शिपाई मारले गेले.
दत्ताजी बुराडी घाटावर आले दत्ताजी आल्याने सैन्याला धीर मिळाला व ते शत्रूचा नेटाने मुकाबला करू लागले.आपली तलवार गाजवू लागला परंतु दुदैवाने रोहील्यांच्या गोळीबारात मराठ्यांचा हा रणशूर सेनानी घोड्यावरून खाली आला.दत्ताऽऽऽ" म्हणून कुतुबशहाने हाक दिली तसे दत्ताजींनी त्याच्यावर डोळे रोखले. जणू काही डोळ्यांतच अंगार फुटावा तसे डोळे भयंकर दिसू लागले. कुतुबशहा खिंकाळत म्हणाला,
*" क्यूं पटेल, और लढोगेऽऽऽ?"*
आपला थंड पडत चाललेला आणि मंद मंद होत चाललेला आवाज दत्ताजींनी एकवटला आणि ते बाणेदारपणे उदगारले,
*"क्यूं नही ? बचेंगे तो और भी लढेंगे ऽऽऽऽ!"*
कुतुबशहा व नजिब चिडून दत्ताजींच्या उरावर जावून बसले अन् खंजीराने दत्ताजींची गर्दन चराचर चिरली. नजीब भाल्याच्या टोकाला खोचलेली दत्ताजींची भेसूर मुंडी नाचवत नाचवत अब्दालीकडे गेला. त्या दिवशी दिवसभर मराठ्यांचा भयंकर पाठलाग सुरू होता. कोंबड्या बकर्‍यांसारखी माणसं टिपून मारली जात होती. यमुना काठ रक्तानं निथळत होता.
रात्रीच्या भयाण अंधारात मराठ्यांनी दत्ताजींचे लपवलेले धड बाहेर काढले। खिळखिळ्या झालेल्या तोफेचं लाकूड सामानं एकत्र केलं.यमुनाकाठच्या वाळूतच सरण रचलं. रानावनात कफन नाही म्हणून सोबत्यांनी नेसूची धोतरे सोडली. रणवीराचा उघडावाघडा देह झाकला. बटव्यातल्या सुपार्‍या आणि पाने सरणावर ठेवली. दत्ताजींच्या मानेच्या तुटलेल्या भागाला, अन्ननलिकेलाच तोंड समजून सोबत्यांनी पाणी पाजले. भयाण रात्रीच्या घोंगावत्या वार्‍यात आणि यमुना नदिच्या खळखळ आवाजात मृतदेह पाणी प्याला. उघड्यावरच आग लावली.
त्या दिवशी महाराष्ट्रात संक्रांतीच्या दिवशी तिळगूळ, रेवड्या वाटल्या जात होत्या. सणासुदीची माणसं भरपेट खाऊन उताणी झाली होती. तेव्हा कण्हेरखेडच्या शिंद्यांचा कृष्णाकाठच्या मातीत खेळून पोसलेला देह यमुनाकाठच्या वाळूत बिनशिराचा धडाधडा जळत होता !

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*९ जानेवारी इ.स.१६६४*
बहरोचहून मुघलांची फौज सुरतच्या दिशेने रवाना झाल्याची बातमी छत्रपती शिवरायांना समजली, शिवरायांचे मावळ्यांना परतीच्या प्रवासासाठी तात्काळ लवाजमा बांधणीचे आदेश. ६ जानेवारी - ९ जानेवारी १६६४ पर्यंत महाराजांनी सुरतेची वसुली मोहीम चालू ठेवली ( आत्ता बऱ्याच ठिकाणी आपण बघतो की सुरत लुटली असा उल्लेख असतो आपणही तेच करायचो पण खरा उल्लेख लूट असा नसायला पाहिजे ज्या दरोडेखोरांनी आपली घरे मंदिरे लुटली तीच संपत्ती महाराजांनी हिमतीवर परत आणून दाखवली होती ) बाद्शःची सुरत बतसुरत झाली. सुरतेची धनलक्ष्मी घेउन मराठे थेट लोहगडावर पोचले.
*९ जानेवारी इ.स.१६७१*
बहादूरखान स्वराज्यावर चालून यायला निघाला.
*९ जानेवारी इ.स.१६८०*
सिद्दीने उंदेरी बेटाचा ताबा घेऊन किल्ला बांधण्यास सुरुवात केली. अर्थातच मराठ्यांनी सिद्दीचा हा बेत तडीस जाऊ नये म्हणून उंदेरीवर अनेक हल्ले केले.
*९ जानेवारी इ.स.१७२२*
पोर्तुगीजांनी मराठ्यांशी तह केला सन १७२१ च्या अखेरीस गोवेकर पोर्तुगीज यांच्याकडे बाजीरावची नजर वळली. या मोहिमेसाठी बाजीरावांनी सरखेल कान्होजी आंग्रे यांची आरमारी मदत मागीतली. पोर्तुगीजांसमोर नवेच गंभीर संकट उभे ठाकले. निजाम, दाऊदखान पन्नी यांना धुळ चारणारा पेशवा आणि समुद्राचे अनभिषिक्त सम्राट सरखेल कान्होजी आंग्रे यांच्या समोर आपला अजिबात टिकाव लागणार नाही हे ओळखून पोर्तुगीजांनी वरसोली (अलिबाग तालुक्यातील एक गाव) येथे युद्ध न करताच दिनांक ९ जानेवारी सन १७२२ रोजी तह केला

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*८ जानेवारी इ.स.१०२६*
*गझनिच्या मेहमुदाचे सोमनाथ मंदिरावर आक्रमण.*
महमूद गझनिच्या हिंदुस्तानवरील १७ हल्ल्यांपैकी १६ वा आणि सर्वात भयानक असा हल्ला म्हणजे सोमनाथ मंदिरवरील हल्ला होय. सोमनाथ मंदिर त्यावेळी त्याच्या संपत्तीसाठी प्रसिद्ध होते..सोमनाथाचे शिवलिंग अनेक पाचू,हीरे,माणके यानी सजवले होते.त्यामुले ते शिव लिंग अक्षरशः लखलखत होते.डिसें.१०२५ च्या दरम्यान महमूद गझनी सोमनाथ मंदिराजवळ पोचला.३ दिवसानी हिंदूंचा प्रतिकार मोडून काढण्यात मुस्लिम यशस्वी ठरले आणि त्यानी मंदिरात प्रवेश केला आणि काय???? मंदिरात होते ते फ़क्त सोमनाथाच्या नावाने घंटानाद करणारे,कोणताही प्रतिकार करू न शकणारे असे हजारो निःशस्त्र हिन्दू....!!! मग काय?? मेहमुदाने त्या सर्वांची थंड डोक्याने कत्तल केली.यावेळी सुमारे ५०००० हिंदूंची कत्तल करण्यात आली होती.तसेच त्याने शिवलिंग उपटून काढले.वैभव संपन्न असे सोमनाथ मंदिर पूर्णपणे लुटले गेले.तसेच त्यावेळी केलेल्या लुटित जवळपास ६.५ टन सोन्याचा समावेश होता एवढे ते मंदिर वैभव संपन्न होते
*८ जानेवारी इ.स.१६५८*
कल्याणहून छत्रपती शिवाजी महाराज स्वत: माहुलीच्या किल्ल्यावर चालून निघाले. माहुलीचा किला असनगावच्या जवळ आहे. याच माहुलीगडावर शहाजी राजांनी निजामशाही टिकवण्यासाठी अखेरची झुंज मोगलांशी एकवीस वर्षापूर्वी दिली होती. त्यांत ते हरले होते. तो माहुली - भंडारगड - पळसगड , छत्रपती शिवाजी महाराजांनी विजापूर बादशाहाकडून आज जिंकला.
*८ जानेवारी इ.स.१६६४*
*सुरतेवरील स्वारी - लूटीचा तिसरा दिवस*
इनायतखानाने दग्याचा प्रयोग केल्यामूळे मराठे सरसहा चवताळून उठले. हजारो मशाली पेटल्या व सुरतेच्या रस्त्यावरून हे मशालजी आगी लावीत धावत सुटले. मराठे ढोल बडवीत मशाली घेऊन धावत होते. शहारांत आता आगीचे राज्य होते. जिथे आग नव्हती, त्या घरात मराठ्यांचे राज्य होते. मराठे घराबाहेर पडतांच घरात आग घुसत होती.
*८ जानेवारी इ.स.१६८९*
हरिहर किल्ला मुघलांना जिंकला नाशिक जिल्ह्यातील ब्रह्मगिरीच्या पश्चिमेस सुमारे २० कि.मी. अंतरावर वसलेला हरिहरगड ऊर्फ हर्षगड आहे. हा किल्ला प्राचीन काळात बांधला गेलेला आहे. अहमदनगरच्या निजामशाहाच्या ताब्यात हा गड होता. १६३६ साली शहाजीराजांनी शेजारचा त्र्यंबकगड घेताना हाही किल्ला जिंकून घेतला. मात्र नंतर याचा ताबा मोगलांकडे गेला. पुढे १६७० मध्ये मोरोपंत पिंगळे यांनी हा गड जिंकून स्वराज्यात मोलाची भर घातली. ८ जानेवारी १६८९ रोजी मोगल सरदार मातब्बरखान याने हा किल्ला जिंकला.
*८ जानेवारी इ.स.१६९५*
गाजीउद्दीन बहादूर याने चौंद ( जावंद, चावंड)चा किल्ला जिंकून घेतला होता. त्याच्या सोन्याच्या किल्ल्या औरंगजेबाच्या नजरेखालून गेल्या.
*८ जानेवारी इ.स.१६९७*
छत्रपती राजाराम महाराजांनी इंदोरी हा गाव सरदार खंडाराव दाभाडेंना इनाम दिला. पुढे खंडाराव दाभाडे यांना छत्रपती शाहू महाराज यांनी सरसेनापतीपद दिलं. इंदोरीचं वतन त्यांना राजाराम महाराजांकडून आधीच देण्यात आलं होतं. पुन्हा शाहू महाराजांकडूनही इंदोरी गाव दाभाडे घराण्यास वतनात मिळालं. त्यानंतर इंदोरी गावात नऊ बुरूजांचा भुईकोट प्रकारातला गड खंडेराव दाभाडे यांनी नदीकाठी बांधून घेतला. इंदोरी किल्ल्याचं मुख्य प्रवेशद्वार पूर्व दिशेला असून, पश्चिम तटबंदी इंद्रायणी नदीला समांतर रेषेत बांधलेली आहे. त्यामुळे हा गड चौकोनी किंवा एकसलग काटकोनात दिसणाऱ्या शनिवारवाडा किंवा अहमदनगरच्या भुईकोट किल्ल्यासारखा न दिसता थोड्या प्रमाणात त्रिकोणी आकारात दिसतो

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*७ जानेवारी इ.स.१६७८*
छत्रपति शिवाजीराजांचा वकील पितांबर शेणवी चौथाई संबंधीचे पत्र पोर्तुगीजास देण्यासाठी गोव्यास गेला.
*७ जानेवारी इ.स.१६७९*
दर्यासारंग (आरमाराचा पहिला सुभेदार) आणि इब्राहीम खान (आरमारातील अधिकारी) यांनी बसनूर लढाईत पराक्रम गाजवला.
*७ जानेवारी इ.स.१६८०*
थळ किल्ल्यावरून मराठ्यांनी आणि उंदेरी वरून सिद्दीने एकमेकांवर तोफांचा मारा केला. उंदेरीवर सिद्दीच्या ताब्यामुळे मराठे अत्यंत नाराज होते. त्यांनी सिद्दीला उन्देरीवरून हुस्कुन लावण्याचे अनेक असफल प्रयत्न केले.
*७ जानेवारी इ.स.१६८०*
मुंबई कौन्सिलने छत्रपती शिवाजी महारांजाबरोबर करायच्या कराराचा मसुदा तयार केला.
*७ जानेवारी इ.स.१६८४*
लोणावळा जवळील किल्ले लोहगड येथे मराठ्यांची मुघल सरदार फरबुद्दीनखान सोबत लढाई.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*६ जानेवारी इ.स.१६६४*
सुरतेवरील स्वारी
सुरत लुटीचा पहिला दिवस. सकाळी आकरा वाजता लूटीला सुरूवात झाली. अहोरात्र लूट चालली होती. आख्खी जकात लूटली गेली. सुरतचा खुबसूरत सुभेदार इनायद खान "बहाद्दर" शेपूट घालून किल्ल्यात लपून बसला. रक्षणासाठी त्याने काहीही केले नाही. उलट भरपूर लाच खाऊन सुरतच्या नामांकित व्यापार्यांना सहकुटूंब किल्ल्यात घेतले. आक्रमणातही इनायतखानाने लाच खायची संधी सोडली नाही. पूर्ण सुरतेची पळता भूई थोडी झाली.

*६ जानेवारी इ.स.१६६५*
सुवर्णतुला....
श्री क्षेत्र महाबळेश्वर येथील शंकर मंदिरात छत्रपती शिवाजी महाराजांनी राजमाता जिजाऊ साहेब व सोनोपंत डबीर यांची सुवर्णतुला केली. 

*६ जानेवारी इ.स.१६७३*

अनाजीपंत व कोंडाजी फर्जंद यांनी पन्हाळगडच्या मनसुब्यासाठी रायगड सोडला. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी मोहिमेच्या आधीच कोंडाजी फर्जंदांच्या हातात सोन्याचे कडे चढवून सर्फराजी केली. आता गड मारण्याशिवाय पर्यायच नव्हता. विजयाच्या आधीच बक्षीस मिळाले होते.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*५ जानेवारी इ.स.१६७१*
छत्रपती शिवाजी महाराज आणि मोरोपंत पिंगळे (पेशवे) पंतप्रधान यांनी साल्हेर जिंकला. साल्हेरवर फत्तुल्लाखान हा सरदार होता. मराठ्यांच्या पहिल्या दिवशीच्या हल्ल्यातच हा ठार झाला. दाऊद खान कुरेशी हा मोगल सरदार साल्हेर वाचवण्यासाठी फर्रादपूराहून निघाला, पण साल्हेर गेल्याची कथा त्याला वाटेतच समजली. 
या युद्धामध्ये हजर असलेल्या काही मोजक्या योध्यांची नावे - मोरोपंत, प्रतापराव सरनौबत, आनंदराव मकाजी, व्यंकोजी दत्तो, रुपजी भोसले, शिदोजी निंबाळकर, खंडोजी जगताप, गोंदाजी जगताप, संताजी जगताप, मानाजी मोरे, विसाजी बल्लाळ, मोरो नागनाथ, मुकुंद बल्लाळ आदी. 
यात आवर्जून घेतले जाणारे परंतु याच लढाईत वीरमरण पावलेले पंचहजारी लष्करी अधिकारी, छत्रपती शिवरायांचे लहानपणीचे सवंगडी सूर्यराव काकडे.

*५ जानेवारी इ.स.१६५८*
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी माहुलीला वेढा घातला

*५ जानेवारी इ.स.१६६४*
#सुरतेवरील_पहिला_स्वारी
सुरतेहून पाळती बहिर्जी जासूद आले सुरतेची पोथी त्यानीं छत्रपती शिवाजी महाराजांपुढे वाचली आणि म्हणाले की, सुरत मारील्याने अगणित द्रव्य सापडेल, असे सांगितले त्याजवरून राजीयांनी विचार केला, आणि बेत निघाला सुरत बद् सुरत करण्याच्या.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*किल्लेदार शूरवीर फिरंगोजी नरसाळा*
शास्ताखानास संग्रामदुर्गाला वेढा देऊन ५०चे वर दिवस झाले होते. पण किल्ला तो वश होत नव्हता. जमिनीवरील हा किल्ला, किल्ला किल्ला तो कसला ती एक गढीच. जास्तीत जास्त ४०० - ५०० मावळे राहू शकतील एवढे ते आवार, हा छोटेखानी एक दिवसात घेऊ याच ऐटीत २१ जून १६६० रोजी खानाने वेढे दिले पण किल्ल्यातील मराठ्यांनी मोगलांशी एकाकी झुंज मांडली होती.मराठ्यांचे धैर्य तिळमात्र ही कमी झाले नव्हते. किल्लेदार फिरंगोजी मोठ्या धीराचा माणूस. कुठलीही मदत न मिळता, हा माणूस इतके दिवस तग धरून होता. मोगल आणि मराठे यांच्यात सतत छोटीमोठी झुंबड होत असे.
पण आता शास्ताखानाने कच खालली होती.अल्लाला दोष देण्याच्या कार्यक्रमाचा त्याचा सपाटाच चालू होता. "या अल्ला इतने दिन हो गये लेकिन ये छोटासा किला हासिल नही होता तो उस सिवाजी के पहाडी किले तो हमारी जान निकाल देंगे".

एक दिवस त्याने आपल्या शामियान्यात प्रमुख सरदारांसमवेत एक गुप्त मसलत केली. बेत ठरला किल्ल्याच्या एका बुरुजापर्यंत गुप्त सुरंग खोदून त्यात दारू भरायची आणि बार उडवून टाकायचाअसा बेत ठरला. ठरल्याप्रमाणे ते काम मात्र मोगल सैनिकांनी अतिशय शिस्तीत केले. किल्ल्यातील मराठ्यांना याची काडीमात्र खबर नव्हती. मंगळवार दि. १४ ऑगस्ट १६६०. रोजी सुरुंगात दारूगोळा भरला आणि आणि दिली वात पेटवून सुरसुर करत ती वाताडी पेटत बुरुजाच्या दिशेने निघाली. आणि क्षणार्धात एकच धमाका उडाला.

बुरुजावरील मराठे आकाशात उडाले.हे पाहून शास्तेखानाला स्फुरण चढले. त्याची फौज विजयाच्या आशेने किल्ल्याच्या दिशेने पळत सुटली एकच कल्लोळ उसळला किल्ल्याला खिंडार पडले जणु हे खिंडार फिरंगोजींच्या छातीलाच पडावे अशी अवस्था फिरांगोजींची झाली तरीही ते दोन्ही हातात तलवारी घेऊन खिंडाराकडे धावत निघाले जणु तिथे एक भिंतच तयार झाली.

किल्ल्यावर अवघे ३००-३५० मावळे होते.पावसाळा चालू होणार म्हणून किल्यावर भरपूर रसद भरली होती.मुघलांनी किल्यास वेढा घातला व किल्यावर तोफांचा भडिमार चालू केला.पण किल्ला काही दाद देत नव्हता.मुघल सैनिक किल्याच्या बुरूजाजवळ आले की त्यांना गोफनगुंडे बसत.गोफनच्या साह्याने त्यांनी मुघली सैन्यांस रक्तबंबाळ केले होते.अवघ्या ३००-३५० मावळ्यासह फिरंगोजीनी किल्ला ५५ दिवसलढविला.मुघलांना किल्यावर प्रवेश करता येईना.अखेर त्यांनी तटापर्यंत भूयार खणून किल्ल्याचा तट उडविला.किल्याची एक बाजू उघडी पडली. किल्याजवळ हातघाईची लढाई झाली.

मुघलांच्या प्रचंड सैन्यापुढे आपल्या सैन्याची वाताहत होणार ध्यानात आल्यामुळे त्यांनी माघार घ्यावयाचा निर्णय घेऊन किल्ला मुघलांच्या ताब्यात दिला व मावळ्यांचे होणारे नुकसान टाळले.कारण महाराज म्हणत,'आपण राखून गनीम घ्यावा.माणूस खराब होणार नाही याची काळजी घ्यावी.'फिरंगोजीच्या पराक्रमावर खुष होऊन राजेंनी त्याना भूपाळगडाची किल्लेदारी,एक भरजरी दुशेला व एक मानाची तलवार भेट दिली.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२९ नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
छत्रपती शिवरायांनी रात्रीत किल्ले पन्हाळा पाहिला.
*पन्हाळा* हा भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील एक किल्ला आहे. तसेच पन्हाळा हे महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यातील पन्हाळा तालुक्याचे मुख्य गाव आहे. सध्या पन्हाळा हे एक पर्यटनस्थळ म्हणून ओळखले जाते. याच पन्हाळ गडाला सिद्दी जोहारने वेढा दिला, तेव्हा छत्रपती शिवाजीराजे यांनी मोठ्या शिताफिने स्वता:ची सुटका करुन घेऊन विशालगडाकडे कूच केली. वीर बाजी प्रभू देशपांडे आणि वीर शिवा काशिद यांनी या सुटकेत महाराजांना मदत केली.
छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या मृत्यू नंतर युुवराज संभाजी महाराज यांनी स्वराज्याची सूत्रे येथूनच हाती घेतली.पन्हाळ्याच्या बाजूने कोकणात कोकणात जायला अनेक मार्ग उपलब्ध आहेत. सध्याच्या स्थितीला हा एकमेव असा किल्ला आहे कि ज्याचे फक्त काहीच अवशेष अजून सुस्थितीत पाहायला मिळतात.
आणि वेळीच लक्ष दिलं नाही तर तेही फक्त फोटो मध्ये पाहावे लागतील पन्हाळगड हा कोल्हापूर भागातील महत्त्वाचा किल्ला आहे. कोल्हापूरपासून २० कि.मी.अतंरावर आहे. पन्हाळ्याला पर्णालदुर्ग देखील म्हणतात. मराठ्यांच्या उत्तरकालात आणि करवीर राज्य संस्थापनेच्या काळात मराठ्यांची काही काळ राजधानी असणारा हा किल्ला इतिहासाच्या दृष्टीने आणि आज पर्यटनासाठी येणाऱ्या पर्यटकांच्या दृष्टीने महत्त्वाचा किल्ला आहे. महाराष्ट्रामधील एकमेव टिकून राहिलेला किल्ला म्हणून याकडे पहिले जाते.भारत सरकारने या किल्ल्याला दिनांक २ जानेवारी, इ.स. १९५४ रोजी महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक म्हणून घोषित केलेले आहे. पण प्रत्यक्षात मात्र सरकार च तिथे काहीही लक्ष नाहीये कागदोपत्री माहिती आणि प्रत्यक्षात असणारी अतिक्रमणे हा कल्पनेच्या पिळकडचा भाग आहे

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२८ नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
अफजल वधानंतर केवळ १८ दिवसांत छत्रपती श्री शिवाजी महाराजांनी पन्हाळ्यासहित वाई ते कोल्हापूर पर्यंतचा मुलूख जिंकून स्वराज्यात सामील केला
*२८ नोव्हेंबर इ.स.१६७०*
३००० फ़ौज सोबत घेउन दुर्गबांधणी संदर्भात खांदेरी बेटाची शिवरायांकडून ३ दिवस पाहणी. पुढे लवकरच या ठिकाणी दुर्गबांधणी सुरू झाली ज्यामुळे सिद्दी आणि इंग्रज यांना चांगलीच जरब बसली.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२७ नोव्हेंबर इ.स. १६६७*
महाराज आणि पोर्तुगीजांमध्ये तह!
धर्मांध पोर्तुगीजांना कायमचा धडा शिकवण्यासाठी महाराजांनी बारदेशवर स्वारी करून गोवेकरांना चांगलीच अद्दल घडवली.जास्त नुकसान आणि हानी टाळण्यासाठी पोर्तुगीज व्हाईसरायने वकील पाठवून तहाची मागणी केली. महाराजांनीही सकोपंत काका यांना वकील म्हणून नामजाद करून व्हाईसरायकडे पाठवले, तहाची कलमे ठरवली.आनं आजच्या दिवशी व्हाईसरायने तहाच्या तहनाम्यावर सही करुन तह पक्का केला.
*२७ नोव्हेंबर इ.स १६८०*
मुंबईच्या इंग्रजांनी २७ नोव्हेंबर १६८० ला सुरतेस पत्र पाठवले.
छत्रपती संभाजी महाराजांना सिद्दीचा समाचार घ्यायचा होता त्यापुर्वी इंग्रजांना समज देणे गरजेचे होते म्हणून त्यांनी आपला वकील आवजी पंडित यांना २० नोव्हेंबर १६८० रोजी मुंबाईस पाठवले या वकिलाने इंग्रजांना कडकडीत शब्दात सुनावले ते मुंबईच्या इंग्रजांनी सुरतेस २७ नोव्हेंबर १६८० च्या पत्रात कळवले होते.
“छत्रपती शिवाजी महाराजांशी झालेल्या तहाप्रमाणे मुंबईकरांनी सिद्दीचा बंदोबस्त केला नाही तर संभाजीराजे इंग्रजाविरुध्द युध्द पुकारतील संभाजी राजांचा आलेला वकील पाहताच सिद्दीने आपले आरमार बंदराबाहेर नांगरले. छत्रपती संभाजी राजांच्या आरमाराला तोंड देण्याची तयारी नव्हती. सिद्दीचा कायमचा बंदोबस्त झाला नाही तर त्याच्या अमानुष लुटमारीच्या बंदोबस्तासाठी किनार्यावर सतत दहा हजार माणसे निष्कारण आडवावी लागतील संभाजीराजे इंग्रजांशी मैत्री ठेवण्यास तयार असले तर ते यापुढे हा उपद्रव सहन करणार नाहीत. सिद्दीची मदत ताबडतोब थांबवून त्याला आरमारासह बाहेर काढले नाही आणि त्याची मदत चालूच राहीली तर छत्रपती संभाजी महाराजांनी मुंबईवर स्वारी करण्याचा निश्चय केला आहे.”

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
२६ नोव्हेंबर इ.स.१६६७
*छत्रपती शिवराय व पोर्तुगीज यांच्यात तह.*
२६ नोव्हेंबर इ.स.१६२९
*शिवबांच्या आजी, जिजाबाई यांच्या सासूबाई उमाबाईसाहेब या बहुधा यावेळी येथे असाव्यात असे वाटते त्यांनी फक्त ३ महिनेपूर्वी वेरुळच्या घ्रुश्नेश्वराची अभिषेकपूजा तिमनभट शेडगे यांस सांगून त्याबद्दल नेमणूक करून दिली त्यावरून आजीने येथे आपल्या नातवाचे आपल्या मांडीवर कौतुक केले असावे असे मानतात*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२५ नोव्हेंबर इ.स.१६६४​*
*(मार्गशीर्ष वद्य द्वितीया शके- १५८६)*
मालवण नजिकच्या कुरटे बेटावर सिंधुदूर्गाच्या बांधकामाची सुरूवात. लखम सावंतांचा बंदोबस्त करुन महाराजांनी अकस्मात खुदावंद पुरावर धाड घातली, मार्गशीर्ष मासी खुदावंदपूर राजेश्रींनी लुटिले व तिथली मिळकत घेऊन राजे मालवणला आले. असेच महाराज मालवण बंदरावर उभे होते समोर सिंधुसागर खळाळत होता. तेवढ्यात महाराजांचे लक्ष नैऋत्येकडे सुमारे दीड मैलावर डोके वर काढलेल्या बेटाकडे गेले व जवळच उभ्या असलेल्या कृष्णा सावंत देसाई व भानजी प्रभू देसाई यांचंकडे चौकशी करता ते कुरुटे बेट असल्याचे समजले. दुसऱ्या दिवशी कुरटे बेट पाहण्यासाठी राजे जातीने बेटावर आले. महाराजांची नजर स्थापत्यविशारदाची दुर्गबांधणीशास्त्र त्यांस पूर्णपणे अवगत राजांच्या शोधक नजरेने सागरी राजधानीचा ठाव घेतला.
शुद्ध खडक, उत्तम स्थल, विस्तीर्ण, आटोपासारिखे, चहूबाजूस समुद्रमार्ग, कठीण सर्पाकार तरांडी मात्र चालते.
सभोवार अवघे खडक ठाण मांडून बसलेले. शत्रूची तरांडी येण्यास तीन कोसापर्यंत गती नाही चौर्यांशी बंदरी ऐसा जागा दुसरा नाही. इथेच शिवलंका उभारण्याचा संकल्प राजेंनी सोडला आणि त्यांनी लगबगीने शुभ मुहूर्त शोधून काढला - श्रीनृपशालिवाहन शके १५८६ ची मार्गशीर्ष बहुल द्वितीया! (शुक्रवार दि. २५ नोव्हेंबर१६६४) मालवण मधील जानभट अभ्यंकर व दादंभट बिन पिलंभट यांसकडून चिराबांधणी सोहळ्याचे पौरोहित्य करून घेण्यात आले. वेदमंत्रांच्या उद्घोषात मुहूर्ताचा चिरा भूमीत बसविण्यात आला आणि जलदुर्गाचे काम सुरु झाले.*
*२५ नोव्हेंबर इ.स.१६८३*
छत्रपति संभाजी राजांनी पोर्तुगीज विरोधी गोवा स्वारीत कुंभारजुव्याचा किल्ला जिंकला.
मराठ्यांच्या तोफांच्या आवाजाने गोव्यातले लोक आणि शस्त्र हाती धरलेले ख्रिश्चन पादरीही शहराच्या तटबंदीकडे पळत सुटले! ४०० लोकांनिशी विजरेई २५ नोव्हेंबरला जुवे बेटावर आला. जवळच्या टेकडीवर जाईपर्यंत त्यातले ३०० लोक जिवंत राहिले होते. टेकडीवरचे मराठे माघारी फिरले आणि थोड्याच वेळात मराठ्यांच्या नव्या तुकडीचे घोंगावणारे वादळ फिरंग्यांवर येऊन कोसळले सर्वत्र अंदाधुंदी माजली. व्हाइसरॉय फक्त माघार घ्यायला सांगत होता पण धीर खचलेले सैन्य सैरावैरा पळत सुटले पण शंभूराजांच्या रौद्र तांडवामुळे व्हाइसरॉयचे धाबे दणाणले.
हे बेट विजरेई आल्व्हारोचा पराभव करुन मराठ्यांनी काबीज केले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२४ नोव्हेंबर १६८३*
*_!! शंभू ने सुरु केले तांडव रुद्राचे तांडव !!_*
“छत्रपति शंभूराजे” केवळ ४० मराठे सैन्यासह स्टीफन उर्फ जुवे बेटावर उतरले. मराठ्यांच्या तोफांच्या आवाजाने गोव्यातील लोक व शस्त्र हाती धरलेले ख्रिश्चन लोक “पादरी” शहराच्या तटबंदीकडे पळत सुटले. ४०० फिरंग्यांपैकी ३०० जण जवळच्या टेकडीपर्यंत जाईपर्यंत जिवंत राहिले. टेकडीवरचे मराठे मागे फिरले व थोड्याच वेळात मराठ्यांची नवी तुकडी फिरंग्यांवर तुटून पडली. सर्वत्र अंदाधुंदी माजली.
धीर खचलेले फिरंगी सैन्य सैरावैरा पळत सुटले. ४ मराठा घोडेस्वारांनी फिरंगी व्हाइसरॉय चा पाठलाग सुरु केला पण त्यांच्या तावडीतून तो जखमी होऊन वाचला आणि कसाबसा खाडीपर्यंत जाऊन पोचला. त्याला व कॅप्टनला एका जहाजात बसून पळून जाताना “छत्रपती शंभूराजें”नी पहिले व संतापाने बेभान झालेल्या छत्रपती शंभूराजेंनी त्यांचा पाठलाग करण्यासाठी आपला घोडा पाण्यात घातला. “खंडोबल्लाळ चिटणीस” यांनी पाण्यात उडी मारून राजांना आडवले आणि राजांचा घोडा तीरावर आणला. छत्रपती शंभूराजेंच्या या रौद्र तांडवामुळे व्हाइसरॉयचे आणि फिरांग्यांचे धाबे दणाणले.
*२४ नोव्हेंबर १६९९*
स्वत: औरंगजेब बादशहा दख्खन काबीज करण्यासाठी प्रचंड फौजेनिशी आला व आजच्या दिवशी २४ नोव्हेंबर १६९९ रोजी त्याने साताऱ्यातील “किल्ले वसंतगड” ताब्यात घेतला व नंतर त्याचे नामकरण “किली-द-फतेह” केले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२३ नोव्हेंबर १६६५*
किल्ले पुरंदरच्या ऐतिहासिक तहामध्ये ठरल्याप्रमाणे विजापूरच्या मोहीमेसाठी “छत्रपती शिवराय” मुघलांकडून लढण्यासाठी “मिर्झाराजे जयसिंग” यांच्या सोबत विजापूरच्या दिशेने निघाले.
*२३ नोव्हेंबर १६८१*
औरंगजेब बादशहा मुक्कामी असलेल्या बुऱ्हाणपूरच्या बालेकिल्ल्याजवळील दारूगोळ्यांच्या कोठारांत प्रचंड आग. मुघलाईमध्ये दहशत निर्माण करण्याची छत्रपती संभाजीराजेंची चाल यशस्वी झाली.
*२३ नोव्हेंबर १६८३*
छत्रपती संभाजीराजे यांनी गोव्याची हद्द सोडून रायगडास परतले व कवी कलश आणि अकबर यांस पोर्तुगीजांशी तह करण्यास मागे ठेवले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२२ नोव्हेंबर इ.स.१६५६*
छत्रपती शिवरायांचा मसुरवर हल्ला २२ नोव्हेंबर १६५६ च्या एका फर्मानात शिवरायांच्या मसूरवरील छाप्याचा उल्लेख सापडतो. आदिलशाही सरदार मुहम्मद इखलासखानला हे फर्मान मिळाले होते. त्याला कर्नाटकाचा सुभेदार नेमले होते व शिवरायांच्या त्या भागातील हलचालींवर पायबंद घालायचा आदेश त्याला दिला होता. आदिलशाहीतील घडामोडींच्यावेळेचा शिवरायांच्या हलचालींबाबतचा हा सगळ्यात जुना संदर्भ आहे.
मुहम्मद आदिलशाहच्या मृत्यूनंतर उद्भवलेल्या आदिलशाहीतील कलहाबद्दल शिवरायांना बहुतेक कल्पना होती. वरील फर्मान मुहम्मद आदिलशाहच्या मृत्यूनंतर आठरा दिवसांनी लिहीले आहे. त्यामुळे आदिलशाहीतील अस्थिरतेचा लाभ घेऊन शिवरायांनी मासूरवरील छापा घातला असावा.
*२२ नोव्हेंबर इ.स.१६६५*
किल्ले पुरंदरच्या ऐतिहासिक तहामध्ये ठरल्याप्रमाणे विजापूरच्या मोहीमेसाठी छत्रपती शिवराय मुघलांकडून लढण्यासाठी "मिर्झाराजे जयसिंग" यांच्या छावणीत दाखल.
*२२ नोव्हेंबर इ.स.१६७९*
छत्रपती शिवराय "किल्ले पट्टा उर्फ विश्रामगड" वर आले

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२१ नोव्हेंबर १६५८*
छत्रपती शिवरायांनी तिमाजी उंडेला दिलेले होन पुन्हा स्वराज्यात दाखल करून घेतले
*२१ नोव्हेंबर १६७९*
मराठ्यांनी खांदेरी बेटाच्या सर्वात उंच टेकडीवर एक पांढरा ध्वज फडकावला. इंग्रज व सिद्दी या दोघांनी ते पहिले सिद्दी थळच्या जवळ नांगरून होता तर इंग्रज नागावच्या खाडीजवळ नांगरून होते.त्यांना वाटले की ही शरणागतीची खून आहे म्हणून दोघांनी दोन छोटे मचवे वेगवेगळ्या वेळी बेटाकडे पाठवले. इंग्रजांना मराठ्यांनी काहीच उत्तर दिले नाही व त्या माच्याकडे दुर्लक्ष केले. इंग्रजांनी मग मराठ्यांना परिचित असणारा सार्जंट कली या डच माणसाला मराठ्यांकडे पाठवले. मराठ्यांनी त्याला सांगितले की ही सांकेतिक खूण आमच्या किनाऱ्यावरील माणसांकरिता आहे तेव्हा आपण जावे. कलीने या वेळी आपण मायनाक भंडारींसाठी मुंबईहून एक पत्र आणले आहे व त्याने ते येऊन घेऊन जावे असा एक निरोप दिला यावर मराठ्यांनी त्याला ते आणून द्यावे असे सांगितले व मायनाकही त्याला उत्तर देईल असे सांगितले. त्यांने कलीला हे देखील सांगितले की तुम्ही बारा महिने इथे ताल देऊन राहिले तरी आम्ही इथून हलणार नाही कारण आम्हाला तसा हुकुम आहे. कली तेथून निघुन गेला. त्याने सांगितलेले पत्र कधी आलेच नाही. सिद्द्याची माणसे गेली असता मराठ्यांनी त्यांना अपमानित करून हाकलले व जाणार नसल्यास तोफ डागू असे सांगितले, तसे सिद्दी लोक निघुन गेले
*२१ नोव्हेंबर १६८१*
छत्रपती शिवरायांच्या मृत्यूनंतर बादशहा औरंगजेबवर दहशत राखण्यासाठी मराठा फौजांनी अहमदनगरच्या किल्ल्याभोवती छापे घातले.
*२१ नोव्हेंबर १७६३*
छ्त्रपती शिवरायांच्या हाताचा ठसा व पायाचा ठसा
सिंधुदुर्ग किल्याचे बांधकाम चालू असताना छ्त्रपती शिवाजी महाराज स्वत:किल्याची पाहणी करण्यासाठी आले असताना चुकुन त्यांचा पायचूनखडीच्या ओल्या मिश्रणावर पडला. त्यातून बाजूला होताना महाराजांनी भिंतीचा आधार घेतला, पण भिंत नुकतीच बनविली असल्याने ती सुद्धा ओलीचं होती. बांधकाम करणार्या अभियंत्याने त्यांच्या पायाचे व हाताचे निशाण न मिटविता अत्यंत हुशारीने चुनखडीच्या मिश्रणाचा तेवढाच भाग उचलून हा अनमोल ठेवा जतन करून ठेवला आहे.
प्रवेशद्वाराच्या आत आल्यावर डाव्या बाजूस असणार्या पायर्या चढून गेल्यावर दोन छोट्या घुमट्या दिसतात. त्यातील खालच्या घुमटीत महाराज्यांच्या डाव्या पायाचा ठसा व वरच्या घुमटीत उजव्या हाताचा ठसा आहे. त्यावर घुमट्या उभारण्यात आल्या. २१ नोव्हेंबर १७६३ ला महाराणी ताराबाई आणि छत्रपती राजाराम यांचे पुत्र संभाजी महाराजांच्या पत्नी जिजाबाई यांनी लिहीलेल्या पत्रात या ठशांवर घुमटी व कोनाडा बांधून त्यांची दररोज पूजाअर्चा करण्याची व नैवेदय दाखविण्याची आज्ञा केली होती.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२० नोव्हेंबर इ.स. १६६५*
विजापूर स्वारीस रवाना!
पुरंदरच्या तहानुसार शिवाजी महाराज सरनोबत नेतोजी काका पालकरांसह ९००० फौज घेऊन मिरझाच्या मदतीस विजापूर स्वारीस रवाना. ही मोहीम पुढे १६ जानेवारी १६६६ पर्यंत सुरू होती.
*२० नोव्हेंबर इ. स. १६६६*
युवराज शंभूराजे राजगडावर!
केवळ ९ वर्षाचे असताना शंभूराजे औरंग्याचा विळख्यात आग्र्यामध्ये सापडले होते. महाराज युवराजांना मागे ठेऊन स्वराज्यात सुखरूप परतले.
आजच्या दिवशी शंभूराजे आग्र्याहून राजगडी सुखरूप परत आले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१९ नोव्हेंबर १६६१*
छत्रपती शिवाजी महाराजांचे सुमारे २००० स्वार जुन्नर परगण्यात खंडणी वसूल करीत असल्याची खबर शाईस्तेखानाला पुण्यात समजली. म्हणून शाईस्तेखानाने जाधवराव, शेख हमीद, ईस्माईलखान, सैफ खान वगैरे सरदारांस जुन्नर व अंबेगाव परगण्यात रवाना केले.
*१९ नोव्हेंबर १६६५*
पुरंदरच्या तहानुसार छत्रपती शिवाजी महाराज सरनौबत नेताजी पालकरांसह ९००० फौज घेऊन मिर्झाराजांच्या कुमकेस विजापूरस्वारी साठी रवाना.
*१९ नोव्हेंबर १६६७*
१९ नोव्हेंबर १६६७ ते २२ नोव्हेंबर या काळात छत्रपती शिवप्रभुचे वास्तव्य गोमंतक भूमीत कोलवाळ गावात होते. पोर्तुगिजांचा बंदोबस्त करण्यासाठी छत्रपती शिवाजी महाराज दोन हजार घोडदळ ३००० पायदळासमावेत कोलवाळ येथे आले. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या सैन्याचे व पोर्तुगिजांचे युद्ध कोलवाळ किल्ल्याच्या परिसरात झाले. पोर्तुगिजांचा विरोध फार वेळ टिकला नाही. मराठे सैनिक बार्देशमध्ये घुसले. बार्देशस्वारी बाबतची दुसरी बाजू महत्त्वाची आहे. सन १६६७ मध्ये असणारा पोर्तुगीज गव्हर्नर साव्हेसेंती याने १६६७ सप्टेंबरमध्ये एक विचित्र जाहीरनामा काढला होता. त्याने बार्देशमधील हिंदू दोन महिन्याच्या आत बार्देश सोडून तरी जावे किंवा धर्मांतर करावे. पोर्तुगिजांचा हा जाहीरनामा गोव्यातील हिंदूंना नवीन नव्हता. पोर्तुगिजांच्या राज्याचे सूत्रसंचालन होते की, राजांचा जो धर्म तोच प्रजेचा धर्म इतर धर्मांना त्यात स्थान नव्हते. गोव्यातील वाचलेले हिंदू यातून कसा बसा मार्ग काढत किंवा शेवटचा पर्याय म्हणून एकतर धर्मांतर किंवा घरदार सोडून दूरच्या प्रदेशात जायचे. पोर्तुगिजांचे हे धोरण सर्वसामान्य लोकांना होते. पण पोर्तुगिजांच्या आश्रयास राहणाऱ्या देसायांना मात्र पोर्तुगीज चांगली वागणूक देत. अशा वातावरणात छत्रपती शिवाजी महाराजांनी बार्देशवर स्वारी केली.
*१९ नोव्हेंबर १६७०*
छत्रपती शिवराय रायगडाहून मुंबई जवळ नागाव येथे आले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१८ नोव्हेंबर १६६७*
पोर्तुगीज स्वराज्याच्या समुद्र किनाऱ्यावर येऊन त्यांचे आरमार उभे करत होते. तसे झाले तर तो स्वराज्यासाठी एक धोका होता. त्यांना शह देण्यासाठी छत्रपती शिवरायांनी पोर्तुगीज व्हाॅइसराॅयला वकीलामार्फत पत्र पाठविले व तसे न करण्याचा इशारा दिला.
*१८ नोव्हेंबर १६७५*
धनकोनाम जयचंदीभाई व जमा माव बाबानभाई मुकाम मलवडी यांस रिणको नाम बजाजी नाईक निंबाळकर व सावित्रीबाई महादजी नाईक निंबाळकर देसमुख प्रो। फलटण सु॥..कारणे लिहून दिला कर्जकतबा ऐसे जे,बदल खान अजम आबदलाखान(अफजलखान) यांसी पातशाहांनी साहेबी सिवाजी राजेवरी मसलत केली. ते वख्ती आबदलाखान कुचावर कुच करुन मलवडीस उतरले ते वख्ती आम्हाबदल सिवाजी राजे यांनी नाईकजी राजेस बहुत प्रकारे कागद लिहिला होता. तो आम्हास दस्त करून गल्यांत तोफ घालून सुनता करून हातीच्या पायाखाले घालून मारावे तो नाईकजीराजे यांनी बहुत काही आडमूड होऊन आबदलाखानास अर्ज केल्यावरी साठी हजारावरी करार करून होन ६०००० साठी हजारावर, दरम्यान नाईकजीराजे पांढरे जमान होऊन सोडविले. त्यास पंचोञा प्रमाणे व्याज करून मुदत दोन वर्षात तुमचे व्याज मुदल देऊ जर न देऊ तर आपले फलटणची देसमुखी तुमची असे काहीएक हरकत करू तरी श्री माहादेवाची व श्री विठोबाची आण असे. हा कतबा सही…गोही.
*१८ नोव्हेंबर १६८१*
संगमनेरचा ठाणेदार “नारोजी” याने मराठ्यांना अडविण्यासाठी “औंढा” पट्ट्यात वाटा रोखून धरल्या.
पण मराठे हुशारीने तिकडे फिरकलेच नाहीत. उलटच्या दिशेने संगमनेरपासून २० कोसावर पुणे जिल्ह्याच्या सीमेलगत भोजपुऱ्यात चौथरा वसूल करत निघून गेले तिथे चकमकही झाली.
*१८ नोव्हेंबर १७७२*
श्रीमंत थोरले माधवराव यांचे निधन.
वयाच्या २७ व्या वर्षीच त्यांनि इहलोकची यात्रा संपली . तसेच रमाबाई पण त्यांचे बरोबर सती गेल्या.
श्रीमंत माधवराव पेशवे यांचा १८ नोव्हेंबर १७७२ मध्ये क्षयरोगाने अकाली मृत्यू झाल्याने त्यांचे धाकटे बंधू नारायणराव पेशवे यांना पेशवेपदाची वस्त्रे मिळाली.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१७ नोव्हेंबर इ.स.१६६७*
*छत्रपती शिवरायांनी पोर्तुगीजांकडे आपला वकील पाठवला.*
*१७ नोव्हेंबर इ.स.१६७७*
*छत्रपती शिवरायांनी त्यांचे सावत्र बंधू व्यंकोजीराजे यांचा दक्षिणेत असतांना पराभव केला.*
*१७ नोव्हेंबर इ.स.१६७९*
*मुंबईकर सूरतेला १७ नोव्हेंबर १६७९ ला लिहितात :*
*"आमची ' डोव्ह ' नावाची गुराब शत्रूच्या हाती सापडली.*

*तीवर ६ रांगा शिपाई, अंमलदार, वगैरे होते. त्यांत २० जण युरोपीय होते. त्यांची भरती होणे अशक्य आहे. शिवाय तीवरील तोफा आता खांदेरीवरुन आमच्यावरच रोखल्या जात आहेत याचा विचार करुन दुसऱ्या गुराबा अशाच हाती लागू नयेत म्हणून मदती करितां दुसरी शिबाडे व एक तिरवटी तारु पाठविले.... ह्या प्रकरणाचा निकाल करण्याबद्दल तुमचे विचार कळले. आम्हीच बोलणे करण्याकरिता इसम पाठविला, तर खांदेरी न सोडतां मध्यंतरीच्या काळांत तो तटबंदी पुरी करुन तेथेच तो जबरदस्त होऊन बसेल. मुंबईच्या व्यापाराला व वसातीला त्रासदायक होईल; आणि मुंबई बेट या त्रासामुळे ओसाड पडेल....* *पोर्तुगीजांनी सर्व तर्हेने आपल्याशी मित्रत्त्व दाखवून शिवरायांना त्याच्या मुलुखांतून जाण्यास बंदी करुन स्वतः बंदोबस्त करुन शिवाय आमची शिबाडे मचवा बंदोबस्ताकरितां आपल्या हद्दीत राखून व लागेल ती सामग्री विपुल व स्वस्ताईने देऊन आम्हांला मदत केली आहे.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१६ नोव्हेंबर इ.स.१६७७*
*"दक्षिण दिग्विजय मोहीम"*
*दक्षिणेतील कर्नाटक मोहीमेदरम्यान छत्रपती शिवरायांनी त्यांचे सावत्र बंधू "व्यंकोजीराजे" यांच्याकडे त्यांचे वडील शहाजीराजेंच्या कर्नाटकातील जहागिरीचा अर्धा वाटा मागितला.*
*पण वाटा न देताच त्यांनी "सरसेनापती हंबीरराव मोहीते" यांच्या सैन्यावर हल्ला केला.*
*व्यंकोजीराजेंकडे ४,००० घोडदळ आणि १०,००० पायदळ होते तर हंबीररावांकडे ६,००० घोडदळ आणि ६,००० पायदळ होते. दोन्ही सैन्यात जोरदार लढाई झाली आणि हंबीररावांच्या सेनेचा पराभव झाला. विजय मिळाल्यामुळे व्यंकोजीराजे आणि त्यांचे सैन्य आराम करू लागले, याप्रसंगी हंबीरराव आणि संताजी भोसले यांनी मराठा सैन्यास एकत्र करून व्यंकोजीरावांच्या तळावर हल्ला केला आणि व्यंकोजीरावांच्या फौजेची दाणादाण उडवली. प्रचंड असा खजिना, हत्ती, घोडे मराठ्यांच्या हाती लागले. खुद्द व्यंकोजीराजे सुद्धा हाती लागले होते, पण छत्रपती शिवरायांच्या बंधूस कैद कसे करावे म्हणून त्यांना सोडून देण्यात आले.*
*१६ नोव्हेंबर इ.स.१६७९*
*सिद्दी खांदेरीजवळ पोचला आणि त्याने बेटाला फेरी मारली.*
*सिद्दीचे सागरी आरमार आल्याचे पाहून मराठ्यांनी त्याच्यावर हल्ला चढवला. सिद्दीनेही प्रत्युत्तर म्हणून तोफा आणि बंदुका डागायला सुरुवात केली पण तो टप्प्यात नसल्यामुळे त्याचा दारूगोळा समुद्रात निष्कारण वाया जात होती.*
*१६ नोव्हेंबर इ.स.१६८४*
*१६ नोव्हेंबर रोजी कोथळागडाचा किल्लेदार अब्दुल कादीर याने गडाची सोन्याची किल्ली औरंगजेब बादशहास भेट पाठविली.*
*१६ नोव्हेंबर इ.स.१६८९*
*छत्रपती राजाराम महाराज जिंजीस पोहचले.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१४ नोव्हेंबर इ.स.१६६८*
*छत्रपती शिवरायांनी गोव्यातील "श्री सप्तकोटीश्वर" मंदीराचा जिर्णोद्धार केला.*
*१४ नोव्हेंबर इ. .१६८१*
*औरंगजेब मोठे सैन्य घेऊन स्वराज्यावर चालून यायला निघाला होता या दरम्यान आज बुऱ्हाणपूर येथे मराठा व मुघल सैन्यात चकमक झाली.*
*१४ नोव्हेंबर इ.स.१६९३*
*संताजीराव विजापूरकडील मोगली प्रदेशात असतांना त्यांच्या पाठावर बादशहाने ताबडतोब हिम्मतखानास पाठवले.*
*माणगावजवळ संताजीराव व खान यांची गाठ पडली. हिम्मतखानाच्या मदतीस आणखी मोगल सरदार येऊन मिळाले. विक्रमदली जवळ लढाई होऊन संताजीं रावांचा पराभव झाला. यावेळी अमृतराव निंबाळकर हे संताजीरावांच्या सोबत होते.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१३ नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
*अफजलखान व स्वराज्यद्रोही कृष्णा कुलकर्णीचा किल्ले प्रतापगडावर खात्मा करून निघालेले छत्रपती शिवराय सोबतचे मावळे घेऊन खटाव येथे दाखल.*
*१३ नोव्हेंबर इ.स.१६६७*
*छत्रपती शिवरायांचा डिचोली येथे मुक्काम.*
*१३ नोव्हेंबर इ.स.१६६८*
*छत्रपती शिवरायांकडून गोव्यामध्ये सप्तकोटीश्वर मंदिर बांधण्यास सुरुवात.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*११ नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
*छत्रपती शिवरायांनी अफझलखानाला ठार मारले आणि नंतर लगेच त्यांनी "वाई" सोडली.* *त्यांच्या घोड्यांच्या टापा वळाल्या त्या थेट कराडच्या दिशेने.*
*११ नोव्हेंबर इ.स.१६७५*
*छत्रपती शिवरायांनी "सातारा" प्रांत जिंकला.*
*११ नोव्हेंबर इ.स.१६७९*
*मराठ्यांनी खांदेरी येथील इंग्रजांविरूद्धचे युद्ध जिंकले.*

*डोव्ह नावाचे इंग्रजी गलबत आणि अनेक देशीविदेशी कैदी म्हणून ताब्यात. इंग्रजांना मराठ्यांच्या सागरी आरमाराचे सामर्थ्य पटले आणि पुढे २४ नोव्हेंबरला त्यांनी मराठ्यांशी तह केला.*
*११ नोव्हेंबर इ.स.१७०३*
*स्वतः औरंगजेब जातीनिशी राजगड किल्ला जिंकण्यासाठी पुण्याहून निघाला. औरंगजेबाचा हा प्रवास मात्र सुखकर झाला नाही. राजगडाच्या अलीकडे चार कोस घाटातला रस्ता आहे. रस्ता केवळ दुर्गम होता औरंगजेबाने एक महिना आधी काही हजार गवंडी, बेलदार आणि कामदार यांना रस्ता नीट करण्याच्या कामावर पाठविले. पण रस्ता काही नीट झाला नव्हता त्यामुळे बरेचशे सामान आहे तिथे टाकून दयावे लागले. २ डिसेंबर १७०३ रोजी औरंगजेब राजगडाजवळ पोहचला.*

*शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*१० नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
*#शिवप्रताप_दिन*
*छत्रपती शिवाजी महाराज आणिअफझलखान यांच्यात प्रतापगडाचे युद्ध झाले.* *अफझलखानाच्या वधाने राजांचे नाव हिंदुस्थानभर झाले आणि खर्‍या अर्थाने स्वराज्याचा पाया मजबूत झाला. इ.स.१६५९ ते इ.स.१८१८ या प्रदीर्घ कालावधीत इ.स.१६८९ मधील काही महिन्यांचा अपवाद वगळता प्रतापगड शत्रूला कधीच मिळाला नाही.*
*१० नोव्हेंबर १६५९ च्या शिवप्रतापदिनाचे नायक...*
*छत्रपतींचे 10 अंगरक्षक*

*१)संभाजी कावजी ,२)सिद्दी इब्राहीम , ३)काताजी इंगळे , ४)कोंडाजी कंक , ५) येसाजी कंक , ६)कृष्णाजी गायकवाड , ७)सुरजी कटके , ८)विसाजी मुरंमबक ,९)जिवाजी महाला १०)संभाजी करवार हेच ते दहा बेडर आणि दिलेर नरवीर ज्यांना १० नोव्हेंबर १६५९ रोजी अफजलखानाच्या भेटीस जाताना छत्रपती शिवरायांनी आपले शरीर रक्षक म्हणून सोबतीस घेतले होते..छत्रपती शिवरायांचे प्राणपणे रक्षण ह्या १० महान नरवीराना शतकोटी प्रणाम,,*

*आमचे कर्म शिवराय...आमचा धर्म शिवराय..*
*१० नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
*सुपे, शिरवळ व सासवड परत शिवरायांकडे*
*१० नोव्हेंबर १६५९ ला शिवरायांनी प्रतापगडावर अफजलखानाचा वध केला. त्याच दिवशी शिवरायांच्या मावळ्यांनी सुपे, शिरवळ व सासवड जिंकले. प्रतापगडापासून ह्या ठिकाणांचे अंतर पाहता ही आक्रमणे निर्धारित योजनेनुसार केली गेली होती व ती शिवाजीराजा -अफजलखान भेटीच्या परिणामावर अवलंबून नव्हती.*
*ह्या प्रकरणात शिवरायांनी आदिलशाही सैन्य व विशेषकरुन अफजलखानला ज्या प्रकारे भुलविले ते अभ्यास करण्याजोगे आहे.* *शिरवळ, सुपे व सासवड परत जिंकून घेणे ही निश्चितच आक्रमक चाल होती. भेटीच्या योजनेच्या सफलतेवर शिवरायांना किती दृढ विश्वास होता हे त्यातून दिसते. जरी अफजलखानला मारता आले नसते तरी ह्या तीन जागा घेतल्याने त्याला एक कणखर संदेश मिळाला असता.*
*१० नोव्हेंबर इ.स.१६७९*
*खांदेरी जिंकण्यासाठी सिद्दीचे सागरी आरमार मुंबईला पोचले.*

*१० नोव्हेंबर इ.स.१६८३*
*पोर्तुगीजांनी फोंड्याचा वेढा उठवला.*
*५ दिवस सतत तोफा मारून सुद्धा यश येत नव्हते, विरजई निराश झाला होता, त्याला पादऱ्याांनी सावरले व सांगितले किल्ला पडल्यावाचून राहणार नाही, मराठे अतिशय चिवट पने लढा देत होते, मराठयांना कुमक येत आहे तेव्हा माघार घेणे इष्ट ठरेल असे त्याचे मत पडले, पण पद्र्यानी त्यांचा सल्ला मानला नाही व तोफेचा मारा चालूच ठेवला, त्याचवेळी एक गोळा किल्ल्यात पडला असता मराठे सैनिक तो पाहण्यासाठी गेले एवढ्यात स्फोट होऊन ७० मराठे ठार झाले.*
*हे होऊनदेखील विरजई किल्ला हातात येत नाही म्हणून थकला होता त्यात पावसाचे थैमान आणि हवामान अतिशय थंड होते, वादळी हवा आणि गारठा इतका होता की पोर्तुगीज सैनिक गारठले होते. विरजई ने माघार घेण्याचा निर्णय घेतला, मराठे खाडीची जागा ताब्यात घेतील व आपली वाट बंद होईल तेव्हा त्वरित माघार घेण्याचे ठरले. १० नोव्हेंबर, १६८३ रोजी वेढा उठविला, परत फिरत असताना मराठ्यांनी तोफांवर छापा घातला पण त्या पोर्तुगीजांनी मिळवून दिला नाही आणि वाटेत दारुगोळा नष्ट केला पण तरी किल्लेदाराने ३०० पोती तांदूळ, २०० बैल आणि काही चीजवस्तू पळवल्या.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*९ नोव्हेंबर इ.स.१६५९*
*"किल्ले प्रतापगडावर "अफजलखान भेटीच्या आदल्या दिवशी म्हणजे आज "छत्रपती शिवाजी महाराजांनी" आपल्या निवडक मावळ्यांची नियोजन बैठक घेउन प्रत्येकाला कामाचे वाटप व इशारतीचे कोडवर्क दिले ....!!*
*९ नोव्हेंबर इ.स.१६८३*
*याच दिवशी फोंड्याच्या मदतीस आलेल्या संभाजी महाराजांनी डिसेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यापर्यंत म्हणजे जवळपास दोन महिने पोर्तुगीजांची अवस्था फार दयनीय करून टाकली होती.*
छत्रपती संभाजी महाराजांच्या धास्तीने शेवटी सेंट झेवियरच्या मृत शरीरास शरण जाऊन पोर्तुगीजांनी प्रार्थना केली. तरीही पोर्तुगीजांना शेवटची आशा होती ती मोघल राजपूत्र शहा आलम याच्या सैन्याच्या कोकणातील आगमनाची.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*८ नोव्हेंबर इ.स.१६६३*
*छत्रपती शिवराय तळकोकणातील "कुडाळ" प्रांतात आले.*
*८ नोव्हेंबर इ.स.१६८१*
*मराठा फौजेने इंग्रजांच्या धरणगाव वखारीतील दारूगोळा रातोरात गायब केला.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*७ नोव्हेंबर इ.स.१६७७*
*"दक्षिण दिग्विजय मोहीम"*
*"छत्रपती शिवराय" गदग प्रांतात दाखल झाले.*
*७ नोव्हेंबर इ.स. १६८१*
*औरंगजेब बादशाहचा सेनापती "हसन अली खान" हा "तळकोकणावर" चालुन यायला निघाला.*
*७ नोव्हेंबर इ.स.१७६२*
*"राघोबादादा पेशवे" यांचा पुण्यावर हल्ला.*
*"माधवराव पेशवे" यांच्याविरूद्ध घोडनदी येथे लढाई. ५ दिवस चाललेल्या या लढाईनंतर १२ नोव्हेंबर रोजी राघोबादादा "आळेगाव" येथे संपूर्ण शरणागती पत्करून पेशव्यांना शरण गेले.*
*७ नोव्हेंबर इ.स.१८६२*
*दिल्लीचा शेवटचा बादशहा बहादूरशहा जफर यांचे निधन. (जन्म: २४ ऑक्टोबर १७७५)*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*३० ऑक्टोबर इ.स.१६६५*
*छत्रपती शिवराय "किल्ले राजगड" वर आले.*
*३० ऑक्टोबर इ.स.१६७७*
*दक्षिण_दिग्विजय_मोहीम*
*छत्रपती शिवरायांनी "तिरुवनमलाई" येथील अरुणाचलेश्वर शिवमंदिराचा जिर्णोद्धार करून तिथे दीपोत्सव केला.*
*३० आॅक्टोबर इ.स.१६८४*
*किल्ले रायगडच्या फितुरीचा कट करण्याच्या कारणास्तव छत्रपती संभाजीराजे यांनी "पंत राहुजी सोमनाथ", "गंगाधर पंत", "मानाजी मोरे" यांना कैद करण्याचे आदेश दिले.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२९ ऑक्टोबर इ.स.१६४८*
*"छत्रपती शिवरायांनी" किल्ले पुरंदरावर 'फत्तेखानाचा' पराभव केला.*
*२९ ऑक्टोबर इ.स.१६८४*
*कटामध्ये सामिल असणारे मानाजि मोरे, गंगाधरपंत, वासुदेवपंत व रावजी सोमनाथ यांस "शंभुराजांनी" कैद केले.*
*२९ ऑक्टोबर इ.स.१६६४*
*मुधोळची बातमी घेऊन जासूद रवाना राजांनी बाजी घोरपडेचा निकाल लावून पुरे मुधोळ लुटण्याची बातमी घेऊन जासूद राजगडी रवाना झाला. शहाजीराजांना झोपेत पकडण्यास पुढाकार घेतलेले अफजलखान आणि बाजी घोरपडे दोघांनाही छत्रपती शिवरायांनी संपवून शहाजी राजांचा त्या अपमानाचा बदला घेतला. ही बातमी माँसाहेब जिजाऊंकडे पोहोचवण्यासाठी आज जासूद राजगडी रवाना.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२८ ऑक्टोबर इ.स.१६७५*
*छ्त्रपती श्री शिवरायांनी पद्मदुर्ग बांधकामास सुरवात केली।*पद्मदुर्ग ऊर्फ कासा हा महाराष्ट्रतील रायगड जिल्ह्यात असलेला मध्ययुगीन जलदुर्ग आहे. छत्रपती श्री शिवरायांनी. बांधलेला हा किल्ला मुरूड गावाजवळील समुद्रात आहे.
*२८ आॅक्टोबर इ.स.१६२७*
४ था मुघल सम्राट जहांगीर यांचे निधन.
(जन्म: ३१ ऑगस्ट १५६९)
*२८ ऑक्टोबर इ.स.१६६७*
छत्रपती संभाजी राजांची शहजादा मुअज्जम सोबत भेट झाली, शहजाद्याने बहुत सन्मानाने भेट घेतली हत्ती, घोडे, जवाहीर, वस्त्रे सर्वस दिली, व-हाड देश जागा जहागीर १५ लक्षंचा होनांचा दिला टक्का पैसा लोकास बहुत पावला.
(शिवापूर दफ्तर यादी, सभासद बखर)

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२७ ऑक्टोबर इ.स.१६८१*
*छत्रपती शिवरायांच्या धर्मपत्नी, "सरसेनापती हंबीरराव मोहीते" यांच्या भगिनी आणि "छत्रपती राजाराम महाराज" यांच्या मातोश्री, "महाराणी सोयराबाई साहेब" याचं निधन.*
*२७ ऑक्टोबर इ.स.१६६७*
छत्रपती संभाजी महाराज नगर(औरंगाबाद) येथे "छत्रपती संभाजीराजे" आणि "शहजादा मुअज्जम" यांची भेट.
यावेळी शंभूराजेंबरोबर "सरनोबत प्रतापराव गुजर, निराजी पंत, रावजी सोमनाथ, प्रल्हाद निराजी सबनीस" इत्यादी मंडळी होती.
छत्रपती संभाजी महाराज नगर (औरंगाबाद) ला गेल्यावर शंभूराजेंनी "महाराजा जसवंतसिंह" यांचीही भेट घेतली होती.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२६ ऑक्टोबर इ.स.१६७२*
छत्रपती शिवराय "रामनगर" मध्ये आले.
*२६ ऑक्टोबर इ.स.१६७२*
मुघल दरबारातील ४ मुघल पथके, सरदार आणि काही सैनिक मुघलांना सोडून स्वराज्यात दाखल झाले.त्यात प्रमुख "सिद्दी हिलाल" यांचा समावेश होता. हेच "सिद्दी हिलाल" पुढे "सरनोबत प्रतापराव गुजर" आणि इतर ५ जण यांच्यासोबत बेहलोलखानाविरूद्ध लढले. आणि "वेडात मराठे वीर दौडले सात" असे म्हणवून धारातिर्थी पडले.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२५ आॅक्टोबर इ.स.१६४५*
छञपती शिवराय लाल महल येथे मुक्कामी.
*२५ आॅक्टोबर इ.स.१२९६*
संत ज्ञानेश्वरांनी समाधी घेतली.
*२५ ऑक्टोबर इ.स.१६७०*
मोरोपंत पिंगळे पेशवे पंतप्रधान यांनी शिवनेरी जिंकण्यासाठी शिकस्त केली पण त्यात त्यांना अपयश आले,
पण त्यांनी पुढे घुसून नाशिकजवळील ब्रह्मगिरी उर्फ त्रिंबकगड जिंकला.
इ.स. १६३३ मध्ये त्रिंबक किल्ल्याचा किल्लेदार मोगलांकडे गेला होता.
इ.स. १६३६ मध्ये शहाजी राजांचा माहुली येथे पराभव झाल्यावर त्रिंबकगड मोगलांचा सेनापती खानजमान ह्याच्या हवाली केला गेला.
इ.स. १६७० मध्ये शिवरायांचे पेशवे मोरोपंत पिंगळे यांनी ब्रम्हगिरी किल्ला जिंकून घेतला.*
इ.स १७१६ मध्ये शाहूने मोगलांकडे किल्ल्याची मागणी केली, पण ती फेटाळली गेली. इ.स. १७३० मध्ये कोळ्यांनी बंड करून तो किल्‍ला घेतला. पुढे १८१८ पर्यंत ब्रम्‍हगिरी किल्‍ला पेशव्यांच्या ताब्यात होता.*

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२४ ऑक्टोबर इ.स.१६५७*
शिवरायांनी उत्तर कोकणात मुसंडी मारत कल्याण - भिवंडी - शहापुर हा मूघली-विजापुर भाग काबीज केला. औरंगजेब दख्खनेवरुन दिल्लीला परतलेला आणि विजापुरच्या आदिलशहाचा मृत्यू ह्या १६५७ च्या सुरवातीच्या दख्खनेमधल्या राजकीय परिस्थितीचा फायदा उचलत शिवरायांनी उत्तर कोकण काबीज केले. १६५६ च्या जानेवारी मध्येच जावळी ते रायरी हा भाग ताब्यात घेत विजापुरचा उत्तर कोकणाशी थेट संपर्क त्यांनी जवळ-जवळ तोडला होताच.
*२४ऑक्टोंबर १६५७ साली* कल्याण भिवंडीच्या लढाईत शिवरायांचा विजय
होऊण, मराठा आरमार बंधणीला सुरवात झाली. सागरावर प्रभुत्व निर्माण करावयाचे आसेल तर बलशाली आरमार (Nevy) ऊभारले पाहीजे ही बाब शिवरायांच्या लक्षात आली.
*२४ ऑक्टोबर इ.स.१६६६*
आग्राच्या सुटकेनंतर, शिवराय सुटले आता प्रतिशिवाजी सुटू नये या विचाराने औरंगजेबाने नेताजी पालकरांच्या अटकेविषयीचे १९ ऑगस्ट रोजी फर्मान सोडले होते. नेताजी पालकर या वेळी मोगली छावणीत बीड नजीक धारुर येथे होते. २४ ऑक्टोबर रोजी मिर्झा राजे जयसिंह यांनी नेताजी आणि त्यांचे चुलते कोंडाजी पालकर यांना अटक केली. दिलेरखानाने त्यांना आग्र्याला पाठवायची व्यवस्था केली.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२३ ऑक्टोबर १६६२*
छत्रपति शिवरायांनी १६६२ मध्ये 'रोहिडखोरे - कारी' येथील देशमूख 'सर्जेराव जेधे' यांना पत्र लिहिले. १६६१ पासून मुघल सरदार शाहिस्तेखान पुण्यात येउन बसला होता. स्वराज्यावर सारखे हल्ले करत होता. ह्यात मावळामधल्या लोकांची जीवित व वित्तहानी खुप होत असे. आपल्या प्रजेबद्दल सदैव जागरुक असणाऱ्या राजांनी रोहिडखोरे मधील कारी येथील देशमूख सर्जेराव जेधे यांना २३ ऑक्टोबर १६६२ रोजी लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे की,"जे बांद धरून नेतील त्याचे पाप तुमचा माथा बसेल" ह्या पत्रामधून राजांची आपल्या रयतेविषयी असणारी काळजी व तळमळ दिसून येते.
*२३ आॅक्टोबर १६७१*
छत्रपती शिवरायांच्या बसरूर स्वारी नंतर एक महत्वाची माहिती - दंडाराजपुरी , जंजिऱ्याच्या सिद्दींवर दहशत बसवायला छत्रपती शिवरायांनी आपले आरमार पाठवले - इ. स १६७१ ऑक्टोबर २३ (Mumbai- Surat Records) छत्रपती शिवरायांचे राजपुरीदंडावर एक लहान आरमार गेले ,राजीयांची जहाजे पाण्यातील सजली. गुराबा, तरांडी, गलबते, शिबाडे, पगार, अशी नाना प्रकारची जहाजे करून दर्यासागर म्हणून मुसलमान सुभेदार व सुभेदार मायनाक भंडारी , २०० जहाजे एक सुभा असे आरमार सजले.
मराठा व सिद्दींच्या जहाजांत युद्ध होऊन सिद्दीची जहाजे जिंकली. युद्ध मोठं होतं , दर्यात सिद्दींची जहाजे फिरेना अशी झाली. त्यावर दर वेळेस युद्ध चालू राहिले ह्यात चोरून मारून हबसी सामान नेत होता पण छत्रपती शिवरायांची जहाजे जागो समुद्रात तेंव्हा आपली स्थळे बळकट करत होती म्हणून सामान वाचले . जागो -जागी बंदरे , शहरे, म्हणजे मोगल , फिरंगी, इंग्रज , अश्या पातशहा पाण्यात आहेत त्यांची शहरे - बेदनूर ,सौंदे, श्रीरंगपट्टण, ऐसी दर्या किनारे मारून युद्ध करून मालमत्ता मिळवली. अश्या प्रकारे आता मराठ्यांची ७०० जहाचे समुद्रात संचार करू लागली , एक समुद्रावरचं मराठा लष्कर , एक मोहीम सजली.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२२ ऑक्टोबर इ.स. १६६०* छत्रपती शिवराय पन्हाळ्यावर आले.
*२२ ऑक्टोबर इ.स.१६६१*
शिवरायांचा किल्ले शिवनेरी व पायथ्याच्या जुन्नर भागावर हल्ला.

*#शिवविचार_प्रतिष्ठान*
*२१ ऑक्टोबर इ.स.१६६०*
छत्रपती शिवाजी महाराज पन्हाळ्याच्या वेढ्यातुन निसटले ते १२ जुलै इ.स.१६६० या दिवशी पावनखिंडीतील संघर्षातुन बाजीप्रभू धारातीर्थ पडले. महाराज विशाळगडावर गेले . पुन्हा राजगडावर महाराज परत आले. परंतु सिध्दी जौहरचा वेढा आणखी पन्हाळगडावर चालुच होता. महाराज पन्हाळगडावर आले व त्यांनी पन्हाळा सिध्दी जौहर यास देऊन टाकला.
*२१ ऑक्टोबर १६६१*
छत्रपती शिवरायांचा "किल्ले शिवनेरी" व त्याच्या पायथ्याच्या जुन्नरवर हल्ला.