یکی از پیچیدهترین و جذابترین جنبههای روان انسان، الگوهای رفتاری و هیجانی ما در روابط با دیگران است. برخی افراد بهطور ناخودآگاه به روشی عمل میکنند که باعث میشود دیگران از آنها دور شوند یا روابطشان با دیگران دچار تنش و فاصلهگیری شود. این رفتارها معمولاً نشانهای از ترسها، نیازهای حلنشده، و احساسات ناخودآگاه هستند که بهطور غیرمستقیم بر نحوه تعامل فرد با دیگران تأثیر میگذارند.
چرا برخی افراد بهطور خودآگاه یا ناخودآگاه، دیگران را از خود دورمیکنند؟
۱. ترس از طرد شدن و بیارزشی
یکی از دلایلی که باعث میشود افراد بهطور ناخودآگاه از خود فاصله بگیرند و دیگران را از خود دور کنند، ترس از طرد شدن یا احساس بیارزشی است. افراد با این نوع احساسات ممکن است از روابط نزدیک و صمیمی اجتناب کنند، زیرا از ترس این که دیگران ممکن است آنها را رد کنند یا از آنها دلزده شوند، ترجیح میدهند فاصلهای میان خود و دیگران حفظ کنند.
این افراد در مواجهه با رابطههای عاطفی یا حتی اجتماعی، خود را شایسته عشق و توجه نمیدانند و به همین دلیل ممکن است در موقعیتهای عاطفی و صمیمی از خود فاصله بگیرند. این ترس از طرد شدن آنها را وادار میکند که روابط را پیش از آنکه به نقطهای عمیق برسند، متوقف کنند. در واقع، ترس از آسیبدیدن و طرد شدن باعث میشود که فرد خود را بهطور ناخودآگاه از دیگران دور کند تا از مواجهه با این ترس جلوگیری کند.
۲. ترس از وابستگی و نیاز به استقلال
برخی افراد به شدت از نزدیک شدن به دیگران و وابسته شدن به آنها اجتناب میکنند. این افراد ممکن است احساس کنند که اگر بیش از حد به دیگران نزدیک شوند، آزادی و استقلال خود را از دست خواهند داد. این ترس از وابستگی میتواند باعث شود که فرد روابط خود را سطحی نگه دارد و از عمق و صمیمیت در آنها خودداری کند.
این رفتار معمولاً نشانهای از نیاز به کنترل است. افرادی که از این ترس رنج میبرند، ممکن است در روابط خود حتی به نزدیکترین افرادشان نیز احساس بیاعتمادی داشته باشند و از آنها فاصله بگیرند تا خود را از آسیبپذیری دور نگه دارند. این افراد اغلب بهدنبال حفظ خود و مرزهای روانیشان هستند تا از هرگونه احساس وابستگی که ممکن است آنها را به دیگری نیازمند کند، جلوگیری کنند.
۳. عدم اعتماد به دیگران.
اعتماد یکی از ارکان مهم در هر رابطه است. افرادی که تجربههای ناخوشایندی از عدم اعتماد در گذشته داشتهاند، ممکن است بهطور ناخودآگاه از نزدیک شدن به دیگران اجتناب کنند. در واقع، آنها بهدلیل تجربههای منفی قبلی در روابط خود، نمیتوانند به دیگران اعتماد کنند و به همین دلیل از ایجاد ارتباطات عاطفی و اجتماعی بیشتر جلوگیری میکنند.
این عدم اعتماد میتواند در نتیجهی آسیبهای عاطفی یا خیانتهای گذشته باشد که در ذهن فرد حک شده و بهعنوان یک الگوی رفتاری بر روابط آیندهاش تأثیر میگذارد. آنها ممکن است بهطور مداوم در روابط خود از دیگران فاصله بگیرند، زیرا به طور ناخودآگاه تصور میکنند که ممکن است مورد خیانت یا آسیب قرار گیرند
۴. ناتوانی در ابراز احساسات
افرادی که مشکل در ابراز احساسات خود دارند، ممکن است از دیگران دور شوند، زیرا نمیتوانند خود را بهطور کامل به دیگران نشان دهند. آنها از افشای نیازهای عاطفی خود یا صحبت کردن درباره احساساتشان واهمه دارند و از این که خود را آسیبپذیر نشان دهند، میترسند. این نوع از خودداری عاطفی میتواند بهطور ناخودآگاه بهعنوان روشی برای محافظت از خود عمل کند.
این افراد ممکن است احساس کنند که اگر به دیگری اجازه دهند که وارد دنیای درونیشان شود، آنها را از نظر عاطفی آسیبپذیر کردهاند. بنابراین، آنها ترجیح میدهند روابط خود را سطحی نگه دارند و از بیان نیازها و احساسات خود خودداری کنند، چرا که از برقراری ارتباط عمیق با دیگران میترسند.
ادامه دارد….
دکتر حمید ضرابی
روانشناس بالینی و رواندرمانگر