နိုင်ငံရေး(ဂျင်း)မမိစေရန်

မြန်မာနိုင်ပြီ

ရှမ်းပြည်နယ်၊ ဆီဆိုင်မြို့နယ်တွင် နိုင်ငံတကာ သံတမန်ယာဉ်တန်းကို PDF က ပစ်ခတ်ဟု စစ်ကောင်စီက ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိလုပ်ကြံဟု NUG အတွင်းဝန် ပြော

◼️ သံတမန် ယာဉ်တန်း ပစ်ခတ်ခံရသည့်နေရာသည် စစ်ကောင်စီလက် အောက် ခံ PNO ပြည်သူ့စစ်များ တပ်စွဲထားသော နေရာဖြစ်ဟုဆို

ရန်ကုန်၊ မေ ၈

ရှမ်းပြည်နယ်၊ ဆီဆိုင်မြို့နယ်တွင် နိုင်ငံတကာ သံတမန်ယာဉ်တန်းကို PDF တပ်က ပစ်ခတ်သည်ဟု စစ်ကောင်စီက ရည်ရွယ် ချက်ရှိရှိလုပ်ကြံသတင်း ထုတ်ပြန်လာကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန   အတွင်းဝန် ဦးနိုင်ထူးအောင်က ပြောဆိုသည်။

မေလ ၇ ရက်နေ့ နံနက် ၉ နာရီ  အင်ဒိုနီးရှားနှင့် စင်ကာပူ သံအရာရှိများ၊ AHA Center မှ ၃ ဦး၊ အင်ဒိုနီးရှားသံရုံးမှ Minister Mr. Dicky Komar ၊ စင်ကာပူသံရုံးမှ Counsellor Mr. Muly Anto Sastrowiranu တို့လိုက်ပါသော ယာဉ်တန်းသည်  ဆီဆိုင် - ဆိုက်ခေါင်း ကားလမ်းပိုင်း ၊ မိုင်တိုင် အမှတ် ၄၁ အနီးတွင် ပစ်ခတ်ခံရပြီး ယာဉ်တန်းကို လုံခြုံရေး လိုက်ပါလာသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၏ ကားတစ်စီး ပျက်စီးသွားကြောင်း သိရှိရသည်။

NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန အတွင်းဝန် ဦးနိုင်ထူးအောင်က  နိုင်ငံတကာသံတမန်ယာဉ်တန်း ပစ်ခတ်ခံရမှု ဖြစ်စဉ်တွင် PDF အပါအဝင် တော်လှန်ရေး အင်အားစုများ  လုံးဝ သက်ဆိုင်မှု မရှိဘဲ ယင်းနေရာသည် စစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ ပြည်သူ့စစ် PNO တပ်စွဲထားသော နေရာဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းပြောဆိုသည်။

"အခင်းဖြစ်ပွားတဲ့နေရာဟာ စစ်ကောင်စီနဲ့ PNO ပြည်သူ့စစ်တွေ တပ်စွဲထားတဲ့ နေရာဖြစ်သလို ပြောက်ကျား စစ်တိုက်ခိုက်ဖို့လည်း အဆင်ပြေတဲ့ နေရာမျိုးလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ NUG ရဲ့ PDF တွေတင်မက အခြားသော တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေကပါ တိုက်ခိုက်တယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စကတော့ ရှိထားတဲ့ ပထဝီအနေအထား သတင်းအချက်အလက်တွေအရ တပ်စွဲထားတဲ့ အနေအထားအရကို မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။” ဟု အတွင်းဝန် ဦးနိုင်ထူးအောင်က ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၏ လုံခြုံရေး လိုက်ပါလာသော ပစ်ခတ်ခံရမှုဖြစ်စဉ်တွင် ထိခိုက်မှု တစ်စုံတစ်ရာ မရှိခဲ့သဖြင့် PDF ကို  နာမည်ဖျက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့်  လုပ်ကြံမှုဖြစ်ကြောင်း ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန အတွင်းဝန်က ဆက်လက် ပြောဆိုသည်။

ဦးနိုင်ထူးအောင်ကတော့ “ဒီလိုမျိုး လုပ်ကြံ တိုက်ခိုက်မှုကို ဖန်တီးတာက ရည်ရွယ်ချက်များစွာရှိတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီက ရက်စက်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုပေါင်းများစွာ အကြမ်းဖက်မှုပေါင်းများစွာကို ကျူးလွန်နေတယ်ဆိုတာကို သက်သေအထာက်အထား များစွာရှိပြီးလည်းဖြစ်တယ်။ သူတို့ကလည်း ငြင်းလို့ ရတော့တဲ့ ကိစ္စတော့ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဒီအချိန်မှာကျတော့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ပေါ့ PDF တွေကို နာမည် ဖျက်ဖို့ ကြည့်ပြီးတော့ ‌ဆောင်ရွက်လာတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ PDF တွေက သံတမန်ယာဉ်တန်းတွေကိုလည်း တိုက်ခိုက်တယ်ဆိုပြီးတော့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းနဲ့ PDF တွေကို လှည့်ပြီး ရန်တိုက်ပေးလိုက်တဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်ခင်ဗျ။ အထူး သဖြင့်တော့ အာဆီယံ summit လိုမျိုး အရေးကြီးတဲ့ အစည်းအဝေးမျိုး ပြုလုပ်ဖို့ ရှိနေတဲ့ အချိန်မျိုး နောက် နိုင်ငံတကာရဲ့ အာရုံစိုက်မှုကလည်း မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပြန်ပြီးတော့ အားကောင်းလာတဲ့ အချိန်မျိုးမှာ ဒါ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိလုပ်လာတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အပြည့်အဝပြောနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ရှိပါတယ်။” ဟု ဆက်လက် ပြောဆိုသည်။

စစ်ကောင်စီလော်ဘီများနှင့် စစ်တပ်ထောက်ခံသော သတင်းစာမျက်နှာများက နိုင်ငံတကာသံတမန် ယာဉ်တန်းကို PDF က ပစ်ခတ်သည်ဟု ဝါဒဖြန့် သတင်းများ တောက်လျှောက်ဆိုသလို ထုတ်လွှင့်ရှိသည်ကို စိစစ်တွေ့ရှိရသည်။

ကိုးကား- PVTV

#ပြောချင်တာက လက်နက်ကိုင်ပြီးစစ်တိုက်မနေနဲ့ ပဒက်အခြောက်တေ ထမိန်သာဝတ်နေ#

စီးပွားဆက်ဆံဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ အခက်အခဲဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်”လို့ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက မှတ်ချက်ပြုထားပါတယ်။
၄။
မြန်မာနိုင်ငံကို FATF က အရေးယူမှုဟာ အချိန်တစ်နှစ်လောက်အကြာမှာ လက်ရှိဆောင်ရွက်ဖို့လိုအပ်နေတဲ့ အချက်တွေကို မလုပ်ဆောင်နိုင်မှဘဲ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ အီရန်တို့နဲ့ တစ်တန်းတည်းဖြစ်သွားမှာပါ။ အဲဒီအချိန်မှာလည်း Blacklist မျိုးစုံကို ကျော်ခွပြီး သူဌေးဖြစ်လာတဲ့ မြန်မာလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်ကတော့ အေးအေးဆေးဆေးကျော်ဖြတ်သွားမဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ လာမဲ့တစ်နှစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီးလို့ PR အစိုးရသစ်တစ်ရပ်နဲ့ PR လွှတ်တော်ပေါ်ပေါက်ဖို့အတွက် အားယူရုန်းထမဲ့ အခြေအနေကောင်းမှာရှိနေမှာဖြစ်လို့ အထူးတလည် ပူစရာတော့ မလိုပါဘူး။ 
လက်ရှိအခြေအနေမှာ စိတ်ပူရမှာက စျေးတွေတက်တော့မှာဆိုပြီး ရှိနေတဲ့ ကုန်တွေထုတ်မရောင်းဘဲ စျေးဆွဲတင်ပြီး လှောင်တဲ့သူတွေ၊ ရွှေစျေး၊ ဒေါ်လာစျေး၊ အိမ်ခြံမြေစျေးကို လေပတ်ကားစျေးနဲ့ ဆွဲတင်ကြတဲ့ ဝိသမလောဘသားတွေရဲ့ နိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူကို ဒုက္ခပေးမဲ့ လုပ်ရပ်တွေကိုပဲ ပူရမှာပါ။ အဲဒီအတွက်လည်း တာဝန်ရှိတဲ့အစိုးရတွေနဲ့ ဒီလိုမျိုး ဝိသမလောဘသားတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်အရေးယူရမှာပါ။
FATF က အရေးယူတယ်လို့ သတင်းထွက်ပြီး ငါးနာရီမပြည့်မီမှာပဲ ဒေါ်လာစျေး ၂၉၀၀ ကနေ ၃၅၀၀ နဲ့ ၄၀၀၀ အကြား ဆွဲတင်ပြီး လေပတ်ကားစျေးမှာလည်း တစ်ဒေါ်လာ ၅၈၀၀၊ ၆၀၀၀ အထိ ဆွဲခေါ်လှုံ့ဆော်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ချက်ခြင်းပဲ တစ်ဒေါ်လာ ၃၀၀၀ ဆီကို ပြန်ကျသွားပါတယ်။ ဆိုးခဲ့တာတစ်ခုကတော့ စားသောက်ကုန်စျေးနှုန်းတွေ ဆွဲတင်ခဲ့တာပါ။ ဥပမာအားဖြင့် စားအုန်းဆီဖြန့်တဲ့ ဒိုင်တွေပါ။ တစ်ပိဿာကို ဖြန့်စျေး ၉၀၀ ဆွဲတင်ခဲ့သလို အရောင်းတွေလည်း ပိတ်ချလိုက်တော့ လူထုကြားမှာ ဆီပြတ်တော့မယ်ဆိုတဲ့ အကြောက်လွန်စိတ်နဲ့ ဆီကိုစုပြုံဝယ်ခဲ့ကြသလို တခြားစားသောက်ကုန်တွေလည်း ပြုံဝယ်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စက်သုံးဆီဆိုင်တွေမှာလည်း စုပြုံပြီး ဆီတိုးဝှေ့ထည့်ကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးလူထုရဲ့ အကြောက်လွန်မှုက Panic Buying ဖြစ်ပြီး စျေးဆွဲတင်သူတွေစိတ်ကြိုက်ဖြစ်ကုန်မှာပါ။ ဒီလိုမျိုးထပ်မဖြစ်အောင် အစိုးရက ထိန်းကျောင်းဖို့လိုအပ်သလို စျေးကစားသူတွေကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက်နှိမ်နင်းရမှာပါ။
“ဒေါ်လာစျေးကစားတဲ့သူတွေ၊ အိမ်၊ ခြံ၊ မြေ၊ ရွှေတွေကို စျေးကစားတဲ့သူတွေပေါ့။ သူတို့က ဒေါ်လာစျေးဆွဲတင်ပြီး ကုန်စျေးနှုန်းတွေတက်အောင် မြန်မာ့ငွေတန်ဖိုးကျအောင် လုပ်နေတဲ့သူတွေပေါ့။ ကျွန်တော့်မှာ အဲဒီလိုစျေးကစားတဲ့သူတွေကို စာရင်းပြုစုထားတာမျိုးရှိတယ်။ ဒီလိုလူတွေ စျေးမကစားကြပါနဲ့လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ လိုအပ်ရင်နာမည်တွေနဲ့တကွ ချပြသွားပါ့မယ်”လို့ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကိုရဲအောင်ကျော်က မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ 
သေချာတာကတော့ FATF ဟာ မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍတစ်ခုလုံးပြိုပျက်သွားစေချင်တဲ့သူတွေရဲ့ လှိမ့်လုံးခြောက်လုံးတွေလောက် ကြောက်စရာမကောင်းဘဲ အသာအယာကျော်ဖြတ်သွားနိုင်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုပါပဲ။ ဒီစိန်ခေါ်မှုကို အောင်မြင်စွာကျော်ဖြတ်ဖို့ကတော့ ၂၀၂၃ PR ရွေးကောက်ပွဲအောင်အောင်မြင်မြင်ဖြစ်ပြီး PR အစိုးရသစ်တစ်ရပ် တက်လာဖို့နဲ့ ငွေကြေးစျေးကစားသူတွေကို ကုန်စျေးနှုန်းဆွဲတင်သူတွေကို လက်ရှိတာဝန်ယူထားတဲ့ SAC က ထိထိရောက်ရောက်ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နင်းဖို့ပဲ လိုပါတယ်။

Tha Toe

ဗဟိုဘဏ်က တုံ့ပြန်သလိုပါပဲ။ FATF ရဲ့ အရေးယူမှုဟာ မြောက်ကိုရီးယားတို့၊ အီရန်တို့လို ပြင်းထန်မှုမရှိဘူးဆိုတာကိုလည်း သူ့အရေးယူမှုမှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပြည်ပရောက် မြန်မာရွေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေရဲ့ လစာပြန်လွှဲငွေတွေအပေါ် ထိခိုက်မှုမရှိစေရဘူးလို့ ပြောခဲ့တဲ့အချက်ကိုကြည့်ရင် သိနိုင်မှာပါ။ 
“လက်ရှိ မြန်မာလုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က FATF Blacklist တွေ၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုတွေကြားထဲမှာ သူတို့လုပ်ငန်းတွေလည်ပတ်လာပြီး သူဌေးဖြစ်လာကြတာ။ ဒီအရေးယူမှုက နိုင်ငံ့အတွက်တော့ အီရန်၊ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ တစ်တန်းတည်းဖြစ်နေပြီဆိုပြီး တစ်ခါပြန်အပြောခံရတာကလွဲရင် သိက္ခာကျသွားတာကလွဲရင် ထူးခြားတဲ့အခက်အခဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်သူလူထုက အကြောက်မလွန်ဖို့၊ အစိုးရိမ်မလွန်ဖို့နဲ့ အစိုးရကထိန်းကျောင်းကိုင်တွယ်တတ်ရင် နောက်နှစ်မှာ ပြန်လွတ်မဲ့သဘောရှိပါတယ်”လို့ စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးက မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။
၃။
FATF က မြန်မာနိုင်ငံကို Blacklist သွင်းတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာစိုးထွန်းကတော့ သူ့အမြင် ၁၁ ချက်ကို လူမှုကွန်ရက်မှာ ရေးခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။  အဲဒီအချက်တွေက Singapore နဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ကုမ္ပဏီနဲ့ ကိုယ်ပိုင် Bank Account ဖွင့်ထားသူတွေ၊ Digital Currencies Account ဖွင့်ထားသူတွေ ပိုပြီးသတိထားရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ခိုင်လုံတဲ့ စာရွက်စာတမ်း ( Invoice, BLs)မရှိဘဲငွေ Transfer လုပ်မယ်ဆို Bank Account ပိတ်တာတွေ ပိုပြီးဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ မှတ်ချက်ပြုပါတယ်။ အရင်ကလည်း အလုပ်လုပ်တဲ့ Transaction များတဲ့ Company တွေရဲ့ ဘဏ် Account တွေပိတ်ခံထားရတာကနေ အခုတော့ ပိုပိတ်ခံရမှာဖြစ်သလို TTလွှဲတဲ့ငွေ USD တွေကို ကြားခံဘဏ်( Intermediate Bank) ကနေ Hold လုပ်တာ Freeze လုပ်တာခံရနိုင်တယ်လို့ သတိပေးပါတယ်။
ဟွန်ဒီ သမားတွေကလည်း တရားဝင်မဟုတ်တဲ့အတွက် Bank Account ငွေလွှဲပြောင်းတဲ့အခါ AML နဲ့ ငြိတဲ့အတွက် သတိထားဖို့လိုပြီး USD နဲ့ အခြား Currencies ငွေသား(Cash) ကတော့ အရင်ကလည်း တရားဝင်လမ်းကြောင်းကဝင်လာတာမဟုတ်တဲ့အတွက် အခုလည်း အရင်လိုပဲ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းက ဆက်ဝင်ရောက်နေမှာလို့ ဆိုပါတယ်။ Export အတွက်ကတော့ EU ကို Payment with DP နဲ့ရောင်းသူတွေသတိထားရတော့မှာဖြစ်ပြီး ငွေပြန်မဝင်လာနိုင်တဲ့အခြေအနေဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်းကတော့ တရုတ်၊ ထိုင်းနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ယွမ်၊ ဘတ်နဲ့ဆက်သွားမှာဖြစ်ပြီး လောလောဆယ်လည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို တန် ၂ သိန်း( USD သန်း ၉၀၀ ကျော်)ဆန်ရောင်းရာမှာ တရုတ်ယွမ် ကိုသုံးထားတာတွေ့ရသလို
ပဲအမျိုးမျိုး၊ အထည်ချုပ်နဲ့ အခြားကဏ္ဍတွေကတော့ ဒေါ်လာနဲ့ အရောင်းအဝယ်ပြုနေတာပါ။ ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်ဆီကတော့ Petrol China Company ကနေ ဝယ်နေပြီး ငွေပေးချေမှုကို တစ်ဝက်လောက်က တရုတ်ယွမ်နဲ့ပေးချေနေလို့ အခုဆိုရင် ရာနှုန်းပြည့်တရုတ်ယွမ်နဲ့ ပေးချေနိုင်မယ်လို့ ယူဆထားပြီး စားအုန်းဆီကတော့ ဒေါ်လာနဲ့ ပေးချေနေရပေမဲ့ တခြားငွေကြေးတွေလည်း သုံးလာနိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ 
ဆေးအမျိုးမျိုးကတော့ ပင်လယ်ရေကြောင်းအပြင် ထိုင်း Transit နဲ့ ကုန်းလမ်းကနေလည်း ဝင်ရောက်တဲ့အတွက် ငွေပေးချေမှုကို ဒေါ်လာ၊ ထိုင်းဘတ်နဲ့ သုံးလို့ရနိုင်ပါတယ်။ အခြားသွင်းကုန်တွေကလည်း Thai Transit နဲ့ ဝင်ရောက်နေကြတာဖြစ်ပြီး Payment တွေကို Singapore က တင်းကြပ်မယ်ဆို ထိုင်းမှာ ကုမ္ပဏီထောင်ပြီး ထိုင်းဘဏ်တွေကိုပိုသုံးလာနိုင်လို့ အရင် နဝတခေတ်မှာ မြန်မာ့ငွေတွေက Singapore ဘဏ်မှာရှိနေပြီး Singapore အမြတ်ထွက်သလို အခု ထိုင်းဘဏ်တွေ အမြတ်ထွက်လာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
INGO တွေအနေနဲ့ ပြည်ပကနေငွေဝင်လို့ရနေမှာဖြစ်ပေမဲ့ Foreign Investment တွေကတော့ ဆက်သွားဖို့ ပိုခက်လာပါမယ်။ အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံက ကုမ္မဏီတွေ Branded Company တွေကတော့ Blacklist နိုင်ငံမှာအလုပ် လုပ်ခြင်းဟာ ငွေကြေးခဝါချမှုမှာ ပါဝင်သလိုဖြစ်မှာစိုးလို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာကြမှာဖြစ်ပြီး Export လုပ်ဖို့ခက်သလို Import လုပ်ဖို့ကလည်း ပိုပြီးခက်လာမှာဖြစ်ပေမဲ့ ဒါက Counter Measure လုပ်တဲ့အခါကြမှဖြစ်ပြီး အချိန်ရနေပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလိုဖြစ်လာပြီဆိုရင်လည်း တရုတ်၊ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယနဲ့ ပိုအလုပ်လုပ်ကြမယ်လို့ ဒေါက်တာစိုးထွန်းက ဆိုပါတယ်။
“အရေးအကြီးဆုံးအနေနဲ့သိထားရမှာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့တော့ ဒီလိုအလားတူစာရင်းမှာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်လကနေ ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ အလားတူနေခဲ့ဘူးတဲ့အတွေ့အကြုံရှိပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားရတော့ အလေးထားစိစစ်ခြင်းကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခြင်း ( Enhance Due Diligence-EDD) အဆင့်မှာသာ ရှိတဲ့အတွက် ငွေရေးကြေးရေး လွှဲပြောင်း ဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ မေးခွန်းတွေပိုအမေးခံရတာ၊ အထောက်အထားအချက်အလက်တွေ ပေးရတာထက်မပိုပါဘူး။ ကျန်ရှိတဲ့ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မဲ့ အစီအမံ (Action Plan) ၁၁ ချက်ကို တိုးတက်မှုမပြနိုင်ခဲ့ရင်တော့ မြောက်ကိုရီးယား၊ အီရန်တို့ ရှိတဲ့ တိုးမြင့် အရေးယူဆောင်ရွက်ခြင်း ( Counter Measure) စာရင်းထဲ ရောက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ မှသာ

ရာခိုင်နှုန်းလောက်က မူးယစ်ဆေးနဲ့ မှောင်ခိုကုန်သွယ်မှုတွေက လာနေပြီး ၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကပဲ လူထုအလှုကလာတာပါ။ ဒါ့အပြင် SAC ကို တိုက်ခိုက်ဖို့ဝယ်နေတဲ့ အမေရိကန်၊ တူရကီစတဲ့နိုင်ငံတွေက လက်နက်တွေကလည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကနေတစ်ဆင့် မှောင်ခိုဝင်နေတာပါ။ 
လက်နက်ကိုင်တွေ သူတလူ ငါတစ်မင်းဖြစ်လာပြီး လက်နက်ကိုင်ဂိတ်ပေါင်းစုံက ဆက်ကြေးကောက်ပြီး မူးယစ်ဆေးဖြန့်၊ လက်နက်တွေသွင်း၊ ပြည်သူထောင်ချီကို ဒလန်၊ သူလျှို၊ သူပုန်ဆိုပြီး စွပ်စွဲသတ်ဖြတ်နေတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဟာ FATF ရဲ့ ငွေကြေးခဝါချမှုနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို ငွေကြေးထောက်ပံ့တာ၊ လူသူအများအပြားကို သေကျေစေတဲ့ လက်နက်တွေအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့တာတွေ သိသာမြင်သာဖြစ်နေတာမို့လို့ Blacklist မှာ ဆယ်ခါလောက် ဝင်သင့်တယ်လို့လည်း ပြောရမှာပါ။ 
ကျွန်တော်တို့ဟာ ပြည်သူတစ်ယောက်ကို လွယ်လွယ်သတ်ဖို့ လူသိရှင်ကြား ကျည်ဆံဖိုး၊ ဗုံးဖိုး၊ သေနတ်ဖိုးအလှုခံနေတာကို အားတက်သရောလှူပြီး လူတွေအသတ်ခံရတာကို ပျော်နေတဲ့ နိုင်ငံမှာ နေနေရတာ မဟုတ်လား။
ဒါကြောင့်လည်း FATF က မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ (၁) အဓိကနယ်ပယ်တွေမှာ ငွေကြေးခဝါချမှုတွေ ဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်တာ၊ (၂) အတွင်းအပြင်စစ်ဆေးခြင်းတွေက ဘေးအန္တရာယ်မြင့်မားစေမှုနဲ့ ဟွန်ဒီ ငွေကြေးလုပ်ငန်းရှင်တွေကို ကြီးကြပ်မှုထားမှု ဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်တာ၊ (၃) LEA စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေမှာ ငွေကြေးထောက်လှမ်းမှု အသုံးပြုမှုကို ဖော်ပြဖို့ပျက်ကွက်တာ၊ (၄) ငွေကြေးခဝါချမှုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ သေချာမှုမရှိတာ၊ (၅) နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေကို ငွေကြေးခဝါချမှုကိစ္စတွေ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကိုဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်တာ၊ (၆) နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဏာအဖြစ်သိမ်းယူတဲ့ ပြစ်မှုဆိုင်ရာငွေကြေးအမြတ်အစွန်းတွေ ပစ္စည်းတွေနဲ့ တန်ဖိုးတူညီတဲ့ မြေယာအဆောက်အဦတွေ တိုးလာတာကိုဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်တာ၊ (၇) နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဏာအဖြစ် သိမ်းဆည်းရမိပစ္စည်းတွေရဲ့ တန်ဖိုးကိုထိန်းသိမ်းဖို့၊ သိမ်းဆည်းရမိအဖိုးတန်ပစ္စည်းတွေကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ ပျက်ကွက်တာ၊ (၈) PF နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ငွေကြေးပိတ်ဆို့မှုတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ဖို့ ပျက်ကွက်တာ စတဲ့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဆက်လက်အကောင် အထည်ဖော်လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒီတိုက်တွန်းချက်တွေ မလုပ်နိုင်မှသာ FATF ရဲ့ Blacklist က အသက်ဝင်မှာဖြစ်လို့လည်း FATF ရဲ့ အရေးယူမှုက အီရန်နဲ့ မြောက်ကိုရီးယားလိုတန်းတူမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က ပြန်ရှင်းခဲ့ပါတယ်။ FATF ဥက္ကဋ္ဌ ပြောဆိုချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံကို တိုးမြှင့်စောင့်ကြည့်ခွင့်ရှိတဲ့ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသများစာရင်း (Jurisdictions under increased monitoring) မှာ  စိစစ်ဆောင်ရွက်မှုပြုလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုခြင်းခံရတဲ့ အန္တရာယ် မြင့်မားမှုရှိတဲ့ နိုင်ငံနဲ့ ဒေသများစာရင်း(High-Risk Jurisdictions subject to a Call for Action) ကို ပြောင်းရွှေ့ထည့်သွင်းခံရပေမဲ့လည်း လက်ရှိ Blacklist က မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံနဲ့ အီရန်နိုင်ငံတို့လို  FATF အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေက တိုးမြှင့်အရေးယူဆောင်ရွက်မှုပြုလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုခံရတဲ့ နိုင်ငံနဲ့ဒေသများစာရင်း (Jurisdictions subject to a FATF call on its members and other jurisdictions to apply countermeasures) ကို ထည့်သွင်းလိုက်ပြီး တန်းတူအရေးယူဆောင်ရွက်ခံရတဲ့ အဆင့်မျိုး မဟုတ်ဘူးလို့ ဗဟိုဘဏ်က ဆိုပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေဟာ FATF က ထုတ်ပြန်တဲ့ အကြံပြုချက် ၄၀ ကို လိုက်နာရပြီး အဲဒီအကြံပြုချက် ၄၀ဟာ ငွေကြေးခဝါချမှုတိုက်ဖျက်ရေး(Anti Money Laundering-AML)၊ အကြမ်းဖက်မှုကိုငွေကြေး ထောက်ပံ့မှုတိုက်ဖျက်ရေး (Countering the Financing of Terrorism-CFT) နဲ့  လူအများအပြား သေကျေစေနိုင်တဲ့ လက်နက်များပြန့်ပွားစေရေး ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုအပေါ် ဘဏ္ဍာရေးအရပစ်မှတ်ထားအရေးယူဆောင်ရွက်ရေး (Targeted Financial Sanction of Proliferation)  စတဲ့အချက်တွေပါ။ 
အဲဒီအချက် ၄၀ မှာ အချက် ၂၀ ကျော်ကို မြန်မာနိုင်ငံက သတ်မှတ်ကာလအတွင်း မဆောင်ရွက်နိုင်လို့ Blacklist မှာ အထည့်ခံရတာပါ။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိမှာတော့၂၄ ချက်ပြီးစီးထားပြီဖြစ်သလို တစ်နှစ်အတွင်း Blacklist က လွတ်ဖို့ Action Plan တွေလည်း ရေးဆွဲပြီးပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ 
အဲဒီ Blacklist အတွက် အဓိကကြုံရမှာက ပြည်ပနဲ့ ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှု ပြုလုပ်ရာမှာ ပြည်ပအဆက်အသွယ် ဘဏ်တွေကအလေးထားစိစစ်မှု တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်တာ(Enhance Due Diligence-EDD) ကိုပဲ ကြုံကြရမှာဖြစ်လို့ သက်ဆိုင်ရာဘဏ်တွေအနေနဲ့  လက်ရှိဆောင်ရွက်နေကျမေးခွန်းတွေ မေးမြန်းခံရတာ၊  ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှုဆိုင်ရာ အထောက်အထားအချက်အလက် တောင်းခံတာ စတဲ့ အချက်တွေကို အရင်လိုပဲ ဆက်လုပ်ရမှာပါ။ 

 THA TOE  OCTOBER 24, 2022 1 MIN READ 
FATF ၏ Website တွင် ဖော်ပြထားမှုကို တွေ့ရစဥ်
၂၄. ၁၀. ၂၀၂၂
Written by Nay Moe
၁။ 
မြန်မာ့သမိုင်းမှာ စီးပွားရေးအဖွံ့ဖြိုး အတိုးတက်ဆုံးလို့ လုပ်လို့ကိုင်လို့ အကောင်းဆုံးကာလလို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အများစုလက်ခံထားကြတဲ့ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရကာလ ၂၀၁၁ – ၂၀၁၆ ဟာ FATF (Financial Action Task Force) က မြန်မာနိုင်ငံကို Blacklist သွင်းထားတဲ့ကာလပါ။
အောက်တိုဘာ ၂၁ ရက်မှာ သမိုင်းတကျော့ပြန်ပြီး FATF က မြန်မာနိုင်ငံကို Blacklist ထပ် သွင်းလာပြန်ပါတယ်။ ဒါကလည်း NLD အစိုးရဟောင်းလက်ထက်ကတည်းက ဘင်္ဂါလီကိစ္စနဲ့ တရားစွဲခံထားရတဲ့၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တဲ့နိုင်ငံလို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတယ်ဆိုပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးထကြွတော်လှန်နေလို ပြည်သူပေါင်းများစွာ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ပျက်စီးနေတဲ့၊ ကမ္ဘာကရန်သူလို့သတ်မှတ်ခံနေရတဲ့ ရုရှားလိုနိုင်ငံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံရေးကောင်းထူထောင်နေတဲ့၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆိုမှုတွေ ခံနေရတဲ့ နာမည်ပျက်ပြီးသားနိုင်ငံတစ်ခုအတွက်တော့ ထူးပြီးမဆန်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်ပါ။
ပြောရမယ်ဆိုရင်လည်း မြန်မာကလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်တော့ ပြည်ပကုန်သွယ်မှုတချိုမှာ စာရွက်စာတမ်းအစစ်အဆေးခံရတာမျိုး နည်းနည်းပိုလာတာကလွဲရင် FATF က အကျိုးသက်ရောက်မှာမဟုတ်သလို ဦးသိန်းစိန်လက်ထက် FATF Blacklist ကာလတင်မက ဦးသန်းရွှေလက်ထက်တုန်းကတောင် စင်ကာပူ၊ မလေးရှား၊ ဟောင်ကောင်၊ တရုတ်၊ ထိုင်း စတဲ့နိုင်ငံတွေ တစ်ဆင့်ခံပြီး ပို့ကုန်သွင်းကုန်လုပ်လာပြီး ချမ်းသာလာတဲ့ မြန်မာလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်တော့ ဒီအခက်အခဲက ပမွှားပါ။
ဒါပေမဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးသမိုင်းကိုလည်း မသိ။ မြန်မာလုပ်ငန်းရှင်တွေက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကာလ၊ LDC ကာလ၊ FATF Blacklist ကာလ၊ အမေရိကန်နဲ့ EU က စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုပြုလုပ်ထားတဲ့ ကာလတွေမှာ ဘယ်လိုကုန်သွယ်လာခဲ့ကြတယ်ဆိုတာ နားမလည်ဘဲ စစ်အစိုးရကိုမုန်းတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်တစ်ခုနဲ့တင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကြီး အခုပဲပျက်တော့မလို လုပ်ပြီး ဝမ်းသာအားရဖြစ်နေကြ၊ ဒေါ်လာစျေး၊ ရွှေစျေးတွေ လျှာအရိုးမရှိတိုင်း တွေ့ရာစျေးခေါ်ဆွဲတင်နဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံပျက်သုဥ်းဖို့ ရေနစ်ရာဝါးကူထိုးနေတဲ့ ရွံစရာလုပ်ရပ်တွေ လုပ်ကြတာကိုလည်း စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာတွေ့မြင်ရပြန်ပါတယ်။
ဒီလိုပြောလို့ FATF ရဲ့ အရေးယူမှုက ဘာအခက်အခဲမှ မရှိဘူးလားဆိုတော့လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အခက်အခဲတော့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း နိုင်ငံအကျပ်အတည်းတွေ့တိုင်း ကုန်စျေးနှုန်းဆွဲတင်ပြီး ခေတ်ပျက်သူဌေးဖြစ်အောင်လုပ်ချင်ကြတဲ့ ဝိသမလောဘသားတွေရဲ့ ရွှေစျေး၊ ဒေါ်လာစျေး၊ မြေစျေး၊ ကုန်စျေးနှုန်းတွေ ဝုန်းကနဲဆွဲတင်ရလောက်အောင်တော့ အခြေအနေမဆိုးတာ သေချာပါတယ်။
“FATF Blacklist က လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း မပါတဲ့နှစ်က အတော်ခပ်ရှားရှားရယ်။ ကိုယ်တွေက ဒီထက်အများကြီးဆိုးတဲ့ Blacklist မျိုးစုံနဲ့ ခေတ်မှာ အထည်ချုပ်လုပ်ပြီး သူဌေးဖြစ်လာတာ။ ဒါတောင်အဲဒီအချိန်က ကမ္ဘာ့အရေးအကြီးဆုံး ကုန်စည်ဖြစ်တဲ့ ရေနံက ဒေါ်လာနဲ့ပဲဝယ်လို့ရနေချိန်။ အခုဆို ရေနံနဲ့လောင်စာဆီကို ဒေါ်လာအပြင် တရုတ်ယွမ်၊ ရုရှားရူဘယ်လ်နဲ့ အိန္ဒိယရူပီးတို့နဲ့ပါဝယ်လို့ရသွားတာကြောင့်ရယ်၊ မြန်မာက နောက်ပိုင်း လောင်စာဆီ ပေးချေမှုအားလုံး ယွမ်နဲ့ လုပ်တော့မှာကြောင့်ရယ်၊ နောက်တစ်ချက်မြန်မာပြည် ဒေါ်လာဈေးက ရွှေနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတာကြောင့် အစိုးရအနေနဲ့ ရွှေကို လိုသလောက် ပမာဏကို လိုသလို ကစားနိုင်တာကြောင့်ရယ် ဘာဆို ဘာမှကို မဖြစ်ပါဘူး။ အထည်ချုပ် ပိုင်ရှင်အများစုဆိုတာ ကမ္ဘာပတ်ပြီး စီးပွားရှာနေတဲ့ သူတွေပါ။ ငွေအဝင်အထွက်လမ်းကြောင်းတွေ ဘယ်လို Bypass လုပ်ရမယ်ဆိုတာ နောကြေပြီးသား။ ဒါပေမဲ့ အကျိုးဆက်သုံးခုတော့ရှိမယ်။ လောလောဆယ် အချ်ိန်တိုအတွင်းမှာ ဒေါ်လာဈေးအမြင့်နဲ့ ပိုက်ဘောမိထားတဲ့လူတွေ အကြောက်လွန်တဲ့လူတွေကို ဂျင်းပြန်ထည့်​ဖို့အချိန်တစ်ခု (Windows Period) အတွင်းဈေးပြန်လှုပ်လို့ရသွားမယ်။ ကိုယ့်ဟာကိုယ် လည်လှပြီထင်ပြီး စင်ကာပူတို့ ထိုင်းတို့မှာ ကုမ္ပဏီနဲ့အကောင့်တွေဖွင့် Away Money ကစားမယ်ဆိုတဲ့သူတချို့ အခက်ကြုံမယ်။ တကယ်လုပ်တတ် ကိုင်တတ်တဲ့လူတွေ အထည်ချုပ်တွေ စီးပွားပိုဖြစ်မယ်။ ကျန်တာကတော့ဘာမှမထူးပါဘူး”လို့ အထည်ချုပ်နဲ့ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင် ဒေါက်တာမင်းမင်းက သူ့အမြင်ကို ပြောပါတယ်။
၂။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးခဝါချမှုတိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ (FATF) ရဲ့ Blacklist ဟာ နေ့ချင်းညချင်း မြန်မာ့စီးပွားရေးပြိုကျစေချင်သူတွေ မျှော်မှန်းသလောက် မဆိုးဘူးဆိုပေမဲ့ ဘာအခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်လဲဆိုရင်တော့ သူကန့်သတ်တာတွေ ကြည့်ရပါလိမ့်မယ်။
FATF ဟာ ဘာကြောင့် Blacklist သွင်းတာလဲဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ငွေကြေးခဝါချမှုနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို ငွေကြေးထောက်ပံ့တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်ဆောင်ရမဲ့ ကတိကဝတ်တွေ မလုပ်နိုင်ခဲ့လို့ပါ။ ဒါကလည်း ဆန်းတော့မဆန်းပါဘူး။ အရင်ကလည်းက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၂၀ လောက်၊ ARSA လို ဘင်္ဂါလီအကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းရှိနေတဲ့နိုင်ငံမှာ SAC ကို တော်လှန်ဖို့ စစ်ဦးစီးချုပ်ရာချီပေါ်လာပြီး PDF၊ LPDF၊ ပကဖအဖွဲ့ပေါင်း ၅၀၀ ကျော် ရှုပ်ယှက်ခတ်နေတဲ့ နိုင်ငံမှာ ဒီလက်နက်ကိုင်တွေအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ ငွေကြေးတွေရဲ့ ၉၅

.       နဝတ စတက်လာတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အရန်ငွေ
ဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈ သန်းပဲရှိတာပါ။ ဝန်ထမ်း
တွေကို လစာပေးဖို့ ငွေမရှိတာနဲ့ ဂျပန်ပြည်မှာရှိတဲ့
မြန်မာနိုင်ငံပိုင် သံရုံးမြေတစ်ဝက်ကို ရောင်းထုတ်ခဲ့ရပါ
တယ်။ ပြည်ပအကူအညီနဲ့ ထောက်ပံ့ငွေ၊ ချေးငွေဆိုလို့
နဝတစစ်အုပ်ချုပ်ရေးကာလတစ်လျှောက် တစ်ပြား
တစ်ချပ်မှ မရရှိခဲ့ပါ။ စီးပွားရေးပါ ပိတ်ဆို့ခံရတော့ နဝတ
အနေနဲ့ အတော် ကြိုးစားရပ်တည်ခဲ့ရပါတယ်။

        အဲဒိလို အဘက်ဘက်က ပိတ်ဆို့ထားတဲ့ကြားထဲ
က တိုင်းပြည်မှာ လိုအပ်တဲ့ Infrastructure ကို တည်
ဆောက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်ပြီလို့ ယူဆ
နိုင်ခဲ့အချိန်မှာဒီမိုကရေစီဖေါ်ဆောင်ပေးခဲ့ပြီး ဦးသိန်းစိန်
အစိုးရကို အာဏာလွှဲပေးခဲ့ပါတယ်။

        ဦးသိန်းစိန်အစိုးရကိုအာဏာ လွှဲပေးတော့ အရန်
ငွေကြေး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ဘီလီယံ၊ ရွှေ ၇ တန်၊
အရန်ဆန် ၃ နှစ်စာ၊အရန်ဆီ ၃ နှစ်စာ လွှဲပေးခဲ့ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဦးသိန်းစိန်ဟာ တိုင်းပြည်တိုးတက်အောင်
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအားဖြင့် လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့
ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် တိုင်းပြည်မှာ တင်ရှိနေတဲ့ ကြွေး ၃
ဘီလီယံအထိ ကြွေးရှင်နိုင်ငံတွေက လျှော်ပေးခဲ့ပါ
တယ်။ GDP 8.3 % ထိ တိုးတက်ခဲ့လို့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ
အာရှရဲ့ကျားတစ်ကောင်ဖြစ်လာမယ်လို့ သမ္မတ အို
ဘားမားက ပြောတဲ့အထိ အောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။

       ဦးသိန်းစိန်ကနေ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံလွဲ
ပေးတဲ့ အခါမှာ အရန်ငွေကြေး အမေရိကန်ဒေါ်လာ
၁၁ ဘီလီယံ၊ ရွှေ ၇ တန်၊ ရရန်ရွှေအကြွေး တန် ၂၀ ၊
အရန်ဆန် ၃ နှစ်စာနဲ့ အရန်ဆီ ၃ နှစ်စာ လွှဲပေးခဲ့ပါ
တယ်။ ( အကြွေး ၉ ဘီလီယံလည်းပါတာပေါ့။ )

       ဒေါ်စုကြည်အစိုးရရဲ့ အုပ်ချုပ်စီမံခန့်ခွဲမှု ညံ့ဖျင်းမှု
ဟာ ကမ္ဘာမှာ အဆင့် ၁၇၁ အဖြစ် ကမ္ဘာ့ဘဏ်က သတ်
မှတ်တဲ့ အထိရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်စုကြည်ဟာ အကြွေး ၉
ဘီလီယံ မဆပ်တဲ့အပြင် သူ့လက်ထက်မှာ အကြွေး
၁၁ ဘီလီယံထိ ထပ်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဦးသိန်းစိန်လွှဲပေး
ခဲ့တဲ့ အရန်ဆန် ၃ နှစ်စာနဲ့ အရန်ဆီ ၃ နှစ်စာ မလိုအပ်
ဘူးဆိုပြီး ရောင်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအကျိုးကျေးဇူးက
မွန်ပြည်နယ်၊ ရေကြီးတော့ ပြည်သူလူထုဆီ ဆန်
ထောက်ပံ့နိုင်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ  အာဆီယံနဲ့ ကိုရီးယာနိုင်ငံ
မှ ဆန်ထောက်ပံ့မှု တောင်းခံခဲ့ရပါတယ်။ အစိုးရဘတ်
ဂျက် လိုငွေပြမှု အလွန်ကြီးမားခဲ့ပြီး၊ ကုန်သွယ်ရေးလို
ငွေပြမှုလည်းများစွာကြီးမားခဲ့ပါတယ်။

      ဦးသိန်းစိန်လွှဲပေးခဲ့တဲ့ အရန်ဒေါ်လာ ၁၁ ဘီလီယံ
မှာ ၆ ဘီလီယံသာကျန်တော့လို့ ၂၀၁၇ ကြားဖြတ်မှာ
ရွေကောက်ခံရတဲ့ လွှတ်တော်အမတ် ဒေါက်တာ အေး
မောင်က လွှတ်တော်မှာ မေးခွန်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ (ဒီလို
မေးခဲ့လို့လည်း ဒေါက်တာအေးမောင် ညှိုးတေးခံရခြင်း
ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ )

       ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်မှာ ဝင်လို့မရတဲ့ အနောက်
အုပ်စုနဲ့ OIC တို့ရဲ့ မရိုးသားမှုများဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်း
စုကြည်လက်ထက်မှာ အလွယ်တကူဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့
ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ကိုပင် လွှမ်းမိုးနိုင်သည်အထိရှိခဲ့တာ
တွေ့ရပါတယ်။

       စီးပွားရေးနောက်ခံ လက်ငုတ်လက်ရင်းမရှိဘဲ
ဒေါ်စုကြည်နဲ့ သူ၏ နောက်ပါတွေဟာ အချိန်တိုအတွင်း
ရုတ်တရက် ကျိကျိတက်ချမ်းသာလာကြတာကို ကမ္ဘာ့
Media များမှာ ဖေါ်ပြလာတဲ့အထိ သံသယဖြစ်စရာများ
ရှိခဲ့ပါတယ်။

        ဒေါ်စုကြည်အစိုးရဟာ အရန်ငွေကြေး ဒေါ်လာ
၁ ဘီလီယံကို အမေရိကန်ဘဏ်သို့ လွှဲပြောင်းအပ်နှံ
ခြင်းဟာ အာဏာရူးခြင်းရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ပြရုပ်ဖြစ်ပြီး
နိုင်ငံအတိုင်းအတာနှင့်ရှိနေသည့် အဂတိလိုက်စားမှု
ကြီးကို ကျူးလွန်လိုက်ခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်ငွေ
ကြေးများကိုလည်း ပြည်ပဘဏ်များသို့ လွှဲပြောင်းအပ်
နှံခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။ ( နစက တက်စမှာ
နစကမှာ အစိုးရဝန်ထမ်းတောင် လစာပေးဖို့ ငွေမရှိဘူး
လို့ NLD ဦးဆောင်သူများမှ အခိုင်အမာပြောခဲ့ခြင်းဖြစ်
ပါလိမ့်မယ်။)

        ၂၀၂၀ ခုနှစ် မြန်မာ GDP ဟာ သုံညအောက်
အနှုတ်လက္ခဏာများစွာ ပြနေပါပြီ။ ဒီအခြေအနေမှာ အာဏာလွှဲပြောင်းထိန်းသိမ်းရတဲ့ တပ်မတော်ဟာ
ကြွေကျတော့မယ့် ထန်းသီးအပေါ် နားမိတဲ့ ကျီးပမာ
တရားခံ ဖြစ်ရပါတော့တယ်။ (;ဒါကို နဂိုကတည်းက သိ
နေတဲ့ တပ်မတော်ဟာ အတော်ရှောင်ရှားနေပေမယ့်
နောက်ဆုံး တပ်မတော်နဲ့ နိုင်ငံတော် ဘေအန္တရာယ်ကျ
ရောက်နိုင်သည်အထိ အကြောင်းတရားတွေ စုစည်း
လာသဖြင့် မလွှဲသာ မရှောင်သာတော့ဘဲ အာဏာလွဲ
ပြောင်းထိန်းသိမ်းရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ မဲကိစ္စဆိုတာ
အပေါ်ယံ မြင်ရတဲ့ အပိုင်းပါ။)

         ဒါကြောင့် ယနေ့ ဖြစ်နေတဲ့ ဒေါ်လာစျေး ၂၂၀၀
ကျော်။ ရွှေစျေး သိန်း ၂၀ ဆိုတာတွေဟာ နဝတကြုံခဲ့
တဲ့ အခြေအနေမျိုး မဟုတ်သေးပါဘူး။ သို့သော် ဆန့်
ကျင်ဘက်အဖွဲ့တွေရဲ့ ထိပါးနှောက်ယှက် ဖျက်ဆီးမှုများ
ရှိနေတာတော့တွေ့ရပါတယ်။  အကယ်၍သာ ဤထိပါး
နှောက်ယှက်မှုတွေ မရှိတော့ဘူးဆိုရင် နစကအနေနဲ့
သူချမှတ်တဲ့ Road-map ကိုအမြန်အကောင်အထည်
ဖေါ်နိုင်မည်သာဖြစ်ပါတယ်။

Soe Kyi Win ( 28-9-2021 )

ကမ္ဘာ့လူဦးရေတစ်ဝက်လောက်ကိုအိမ်နီးချင်းအဖြစ်ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့နိုင်ငံဟာဒီလို ပထဝီဝင်အခြေအနေပေါ်မှာအမြတ်ထုတ်ပြီးကုန်သွယ်ရေးအသာရအောင်ကြိုးစားနိုင်ရင် Geoeconomics အရအလားအလာအများကြီးရှိပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်ကရေနံပေါ်မှာမှီခိုမှုများလွန်းတာကိုလျော့ချဖို့ပါ။ သဘာဝဓာတ်ငွေ့အများဆုံးတင်ပို့နေတဲ့နိုင်ငံထဲမှာပါတဲ့အတွက်သတ်မှတ်စာချုပ်တွေပြည့်သွားရင်ပြည်တွင်းသုံးကိုအဓိကဦးစားပေးဖို့ပါ။

ရေနံသုံးစွဲမှုကိုလျော့ချနိုင်ရင်လက်ရှိကာလလိုမျိုးရေနံဈေးတက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကိုအနာဂတ်မှာဖြေရှင်းပြီးသားဖြစ်သွားမှာပါ။

ရေနံသုံးစွဲမှုလျော့ကျသွားရင်ဒေါ်လာကိုမှီခိုနေရမှုအများကြီးကျဆင်းသွားမှာပါ။ တပြိုင်နက်တည်းမြန်မာနဲ့ကုန်သွယ်နေတဲ့အဓိကနိုင်ငံတွေနဲ့ကြားမှာဒေါ်လာမခံပဲ currency တိုက်ရိုက်ဖလှယ်နိုင်ရင်ဒေါ်လာပေါ်မှီခိုမှုလုံးဝနီးပါးကျသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

လျှပ်စစ်ကိုသုံးစွဲတဲ့စက်ကိရိယာတွေဘက်ကိုအသားပေးပြီးပြည်တွင်းအခြေခံအဆောက်အအုံမှာသုံးစွဲမယ်ဆိုရင်နောက်ထပ်စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်ဖြစ်တဲ့ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းတွေကနေအများကြီးဖော်ထုတ်လို့ရပါတယ်။

ဒါဟာကမ္ဘာကြီးရဲ့ trend ဖြစ်တဲ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း climate change ဖြစ်စေတဲ့ကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှုကိုလျော့ချရာရောက်လို့နိုင်ငံတကာအမြင်လည်းပွင့်လင်းလာပါလိမ့်မယ်။

အချုပ်ပြောရရင်

၁။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေထက်ဝက်လောက်ရှိတဲ့အိမ်နီးချင်း ၅ နိုင်ငံကနေကုန်သွယ်ရေးအကျိုးအမြတ်တွေရဖို့ကြိုးစားခြင်း။

၂။ ရေနံသုံးစွဲမှုလျော့ချခြင်း၊ဒေါ်လာကိုအမှီပြုနေရာကလျော့ချဖို့ကြိုးစားခြင်း။

၃။ လျှပ်စစ်နဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့လောင်စာပေါ်ကိုပိုမိုအားထားခြင်း

တို့လုပ်လိုက်ရင်ပြည်တွင်းမှာဖူလုံလာမှာပါ။ပြည်ပကိုတင်ပို့ဖို့တစ်ဆင့်ထပ်ကြိုးစားရင်ကုန်သွယ်ရေးလိုငွေကနေပိုငွေပြတဲ့အခြေအနေရောက်ပြီးအဆင့်တစ်ခုထိဆွဲတင်သွားမယ်လို့မြင်ရပါတယ်။

အစိုးရကတော့ပညာရှင်တွေကိုသိုင်းဝိုင်းပြီးမြှောက်စားချီးမြှင့်ပြီးအသုံးချရမှာပါ။

၁၄.၁၀.၂၀၂၁
Geopolitics' Admin

ခေတ်ပြိုင်ပထဝီနိုင်ငံရေးနဲ့မြန်မာ
+++++++++++++++++++++++
Geoeconomics and
climate change
++++++++++++++++

၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာတစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ရေနံဝယ်ယူမှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၈၃.၁ ဘီလီယံရှိပါတယ်။ နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၅ နိုင်ငံကဝယ်ယူသုံးစွဲနေတာပါ။

ရေနံကိုအဓိကအားဖြင့်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးလောင်စာအဖြစ်သုံးတာမို့စက်မှုကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းအားကောင်းတဲ့အလယ်အလတ်ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံ Medium countries တွေဟာအဓိကတင်သွင်းတဲ့နိုင်ငံတွေဖြစ်နေတာပါ။

အများဆုံးဝယ်ယူနေတဲ့နိုင်ငံတွေကတော့တရုတ်၊အမေရိကန်၊အိန္ဒိယနဲ့တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးဝယ်ယူတင်သွင်းမှုစုစုပေါင်းရဲ့ ၅၃.၇ ရာခိုင်နှုန်းကိုဒီ ၄ နိုင်ငံကတင်သွင်းနေတာပါ။အဲ့နောက်မှာတော့ဂျပန်၊ဂျာမနီ၊နယ်သာလန်၊စပိန်နဲ့ထိုင်းနိုင်ငံတို့ရှိပါတယ်။

တိုက်ကြီးနဲ့ပြောရင်အာရှတိုက်ဟာအများဆုံးတင်သွင်းတဲ့တိုက်ပါ။ စုစုပေါင်းရဲ့ ၅၇.၄ ရာခိုင်နှုန်း(၃၉၁.၉ ဘီလီယံ) ရှိပါတယ်။ ဥရောပတိုက်ဟာ ၂၅.၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး၊မြောက်အမေရိကတိုက်ကတော့ ၁၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒီအချက်အလက်တွေကပြောနေတာကတော့အာရှတိုက်ဟာလက်ရှိအချိန်မှာစက်မှုကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေများပြားနေတဲ့ကမ္ဘာ့စက်ရုံကြီး world factory ဒေသဖြစ်နေတာပါ။

ကပ်ရောဂါကာလအလွန်စီးပွားရေးတက်နှုန်း၊ရောဂါထိန်းချုပ်မှုနှုန်းကောင်းတဲ့နိုင်ငံတွေဆိုရင်လဲထိပ်ဆုံးမှာတရုတ်နိုင်ငံကိုတွေ့ရတာမို့အနာဂတ်မှာလဲဒီစံချိန်ကိုဆက်ထိန်းထားဦးမယ်လို့ကောက်ချက်ချလို့ရပါတယ်။

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးပို့ကုန်တန်ဖိုး Vs သွင်းကုန်တန်ဖိုး 📈
+++++++

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ပို့ကုန်စုစုပေါင်းတန်ဖိုးက(၁၈.၁၀၆ ဘီလီယံ)ရှိ​ပါတယ်။ သွင်းကုန်စုစုပေါင်းတန်ဖိုးက(၁၈.၆၁၁ ဘီလီယံ)ရှိပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ရင်မြန်မာနိုင်ငံဟာကုန်သွယ်ရေးလိုငွေပြနေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ ၀.၅ ဘီလီယံ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၅၀၀) လောက်လိုအပ်နေတာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံဟာရေနံတင်သွင်းမှုဟာကမ္ဘာ့အဆင့် ၈၇ နေရာမှာရှိနေပါတယ်။ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနအချက်အလက်တွေအရ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၅ ဘီလီယံဖိုးတင်သွင်းလျက်ရှိပါတယ်(ဇယားမှာကြည့်နိုင်ပါတယ်)။ စင်ကာပူ၊မလေးရှား၊ထိုင်း၊ယူအေအီး၊အိန္ဒိယ၊တရုတ်နဲ့အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့ကအဓိကတင်သွင်းနေတာပါ။

ဆိုလိုတာကသွင်းကုန်တန်ဖိုး ၁၈.၆ ဘီလီယံမှာလောင်စာစွမ်းအင်အတွက် ၃.၅ ဘီလီယံဖိုးတင်သွင်းနေရပါတယ်။ တင်သွင်းကုန်တန်ဖိုးစုစုပေါင်းရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာလောင်စာအတွက်သုံးနေရတယ်လို့ဆိုလိုတာပါ။

ဒါဟာသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကိုရေနံလောင်စာကိုဗဟိုပြုပြီးသုံးစွဲခဲ့လို့ဖြစ်ပါတယ်။အခြားလောင်စာတွေကိုသုံးဖို့အတွက်မြန်မာနိုင်ငံမှာအလားအလာမရှိဘူးလားဆိုတာကြည့်ကြည့်ရအောင်ပါ။

မြန်မာနိုင်ငံ၏စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်များ
++++++

မြန်မာနိုင်ငံဟာကွဲပြားတဲ့စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်တွေကိုထုတ်ယူသုံးစွဲဖို့အလားအလာအများကြီးရှိနေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။

ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း ၆၂ ခု၊သဘာဝဓာတ်ငွေ့စီမံကိန်း ၂၀ ခု၊ ကျောက်မီးသွေးစီမံကိန်း ၁ ခု၊ နေစွမ်းအင်လိုပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်စီမံကိန်းတွေအများကြီးအလားအလာရှိနေတဲ့နိုင်ငံပါ။

ကမ္ဘာ့ခေါင်မိုးကြီးဖြစ်တဲ့ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကြီးရဲ့ကောင်းမှုနဲ့မြန်မာနိုင်ငံဟာအဓိကမြစ်ကြီးလေးစင်းနဲ့မြစ်ချောင်းငယ်ပေါင်းများစွာစီးဆင်းလျက်ရှိပါတယ်။ ဒီထဲမှာရေစီးအသန်ဆုံးမြစ်ဖြစ်ပြီးသဘာဝအတိုင်းရှိနေသေးတဲ့မြစ်ဆိုရင်သံလွင်မြစ်ကိုတွေ့ရပါတယ်။

ဧရာဝတီအကြောင်းရေးထားတဲ့စာ
(https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1822223797957552&id=1179867708859834)

သံလွင်မြစ်အကြောင်းကိုဒီစာမှာဖတ်ပါ
(https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1840946169418648&id=1179867708859834)

သံလွင်မြစ်ကိုပြည့်ဖြိုးမြဲ renewable စွမ်းအင်ဖြစ်တဲ့ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းတွေအကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရင်ဒေသရော၊တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက်ရောအကျိုးရှိမှာပါ။

လက်ရှိတည်ငြိမ်နေပြီဖြစ်တဲ့သံလွင်အမှီပြုနေထိုင်စီးပွားရေးလုပ်ကိုင်နေသူမြန်မာနိုင်ငံသား ၆ သန်းအတွက်တော့ဖွံ့ဖြိုးရေးသုတေသနလုပ်မှရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း ၆၂ ခုရှိတဲ့အထဲသံလွင်မြစ်မှာ ၇ ခုရှိနေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။လက်ရှိအချိန်မှာတော့နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေကြောင့်အပြီးသတ်ဖို့ခက်ခဲနေပေမယ့်လဲနောင်တစ်ချိန်မှာအကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့ရင်စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ပြည့်မီလာမှာဖြစ်ပါတယ်။

Geoeconomics, Geoclimate
+++++

ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးဟာအချိန်အခါကိုလိုက်ပြီးပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုတာကိုဆရာကြီးဦးလှထွန်းအောင်တို့၊ဆရာမကြီးမကြင်ဌေးတို့ကလဲရှေ့မှာရေးထားပြီးသားပါ။

အခုလက်ရှိကမ္ဘာမှာ trend ဖြစ်လာတာ၊ပြောင်းလဲဖြစ်တည်လာတာက climate change နဲ့ Geoeconomics ပါပဲ။

မြန်မာဟာကမ္ဘာ့လူဦးရေအများဆုံးဖြစ်တဲ့အပြင်လျှပ်စစ်စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုအများဆုံးဖြစ်တဲ့တရုတ်နဲ့အိန္ဒိယကိုရှေ့နောက်ချိတ်ဆက်ထားတာပါ။

ဒီနိုင်ငံကြီး ၂ နိုင်ငံဘေးနားမှာနေပြီးတော့ကုန်သွယ်ရေးလုပ်တဲ့အခါမြန်မာဟာ တရုတ်ရော၊အိန္ဒိယနဲ့ရောတင်ပို့ကုန်တန်ဖိုးနည်းပြီးတင်သွင်းကုန်များကာကုန်သွယ်ရေးလိုငွေပြနေပါသတဲ့။

၄၀၀၀ လောက်ဟာ သူလျှို၊ ဒလန်၊ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီယန္တရား အားပေးထောက်ခံတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီနေ့အထိလည်း သတ်ဖြတ်ခံနေရဆဲဖြစ်သလို မြန်မာ့ CDM ရဲ့ အစ အကြမ်းမဖက် ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းအခြေအနေဖြစ်ပေမဲ့ အလယ်လောက်မှာတင်အကြမ်းဖက်လာပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ အပြစ်မဲ့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများစွာ ကိုယ့်တာဝန်ကိုယ်ထမ်းဆောင်မှုကို သူလျှို ဒလန်စွဲချက်နဲ့ သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုတွေက မြန်မာ့ CDM ကို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုနဲ့ လမ်းလွဲစေခဲ့ပါတယ်။
၄။
လက်ရှိအချိန်အထိ ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း “နှစ်ပတ်လောက် တောင့်ခံရင် ဒီအစိုးရ ပြုတ်ကျပြီ” ဆိုတဲ့ စကားကို ယုံစားမိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ၊ ”အိမ်မှာပဲ ထိုင်နေပါ လစာထောက်ပံ့ပါမယ်” ဆိုတဲ့ မြူဆွယ်စကားကို ယုံမှားမိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဟာ အလုပ်ပြုတ်၊ ထောင်ကျ၊ မိသားစုကစဉ့်ကလျားနဲ့ ဘ၀ပျက်နေကြသလို ဘယ်အစိုးရကိုမှ သစ္စာမခံဘဲ နိုင်ငံ့အပေါ် သစ္စာရှိမိတဲ့ Non CDM ဝန်ထမ်းတွေဟာလည်း NUG က အလုပ်ထုတ်လိုက်၊ အရေးယူလိုက်၊ သူလျှိုဒလန်ဆိုပြီး စွပ်စွဲသတ်ဖြတ်ခံရလိုက်နဲ့ ကျောမလုံတဲ့ အခြေအနေ ဆက်ဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုဖြစ်စဉ်တွေအားလုံးဟာ CDM ကနေ စတာဖြစ်လို့ အကြမ်းမဖက်ဆန္ဒပြမှုကနေ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်ခံရတာတွေ ဆက်ဖြစ်လာတဲ့ အခြေအနေမှာ မြန်မာ့ CDM ကိုသာ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုပေးလိုက်ရင် အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေကို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရွေးချယ်ရေးကော်မတီကိုယ်တိုင်က ထောက်ခံပေးနေတယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေဖြစ်လာမှာစိုးလို့ပဲ လမ်းလွဲခဲ့တဲ့ မြန်မာ့ CDM ဟာ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုနဲ့ ဝေးခဲ့ရတာဖြစ်တယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
သေချာတာကတော့ ကမ္ဘာက ထောက်ခံတဲ့ CDM ဟာ အကြမ်းမဖက် ​ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းဆန္ဒပြတဲ့ CDM ကိုသာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေ ပြည်သူတွေကို သူလျှို၊ ဒလန်ဆိုပြီး စွပ်စွဲသတ်ဖြတ်နေတဲ့ CDM မဟုတ်ဘူးဆိုတာပါပဲ။
ကိုးကား။ (၁) RFA Burmese (CDM လှုပ်ရှားမှု ကမ္ဘာအတွက်ပါ အရေးကြီးလို့ နိုဘယ်ဆုနဲ့ ထိုက်တန်ကြောင်း နော်ဝေပါမောက္ခပြော)
(၂) BBC News မြန်မာ ( ၂၀၂၂ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင်များ)

လှုပ်ရှားမှုတွေကိုလည်း စီစဉ်ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ရုရှားက ယူကရိန်းကို စတင် ကျူးကျော်ခဲ့တဲ့ နောက်မှာ Center for Civil Liberties အဖွဲ့က ရုရှားတွေရဲ့ ယူကရိန်း ပြည်သူလူထုအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကို လိုက်လံ ဖော်ထုတ် မှတ်တမ်းတင်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ထပ်မံပြီးတော့ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ပူးတွဲ ချီးမြှင့်ခံရတဲ့ နောက်တဖွဲ့ကတော့ ရုရှားက လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Memorial ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ဒီနှစ် အစောပိုင်းက ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီ Memorial အဖွဲ့ဟာ ဆိုဗီယက် ခေတ်အတွင်း အပြစ်မရှိဘဲ ဖမ်းဆီး၊ ထိန်းသိမ်း၊ တရားစွဲဆို၊ အကျဉ်းချ၊ ကွပ်မျက်ခံခဲ့ရတဲ့ လူ သန်းပေါင်းများစွာကို အမြဲအမှတ်ရနေစေဖို့ အတွက် လှုပ်ရှားခဲ့ကြပါတယ်။သူတို့ လှုပ်ရှားမှုတွေက ရုရှား အာဏာပိုင်တွေကို ကသိကအောက် ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အတွင်းမှာ ပထမအကြိမ် သတိပေးခံခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှား အစိုးရက ပြည်ပ အထောက်အပံ့ ယူနေတယ်လို့ သတ်မှတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် တွေရဲ့ နာမည်တွေပါတဲ့ ပြည်ပအားကိုး စာရင်းမှာပါ ထည့်သွင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ သူတို့ Memorial အဖွဲ့ ရဲ့ လူမှုကွန်ရက်တွေအပေါ် တင်တဲ့ ပို့စ်တချို့ထဲမှာ ဥပဒေအရ ပြည်ပအားကိုး မဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပြီးနောက်မှာ ပိတ်သိမ်းခံရဖို့အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာ ရုရှား တရားရုံးချုပ်က Memorial အဖွဲ့ကို ၂၀၁၂ ပြည်ပအားကိုး ဥပဒေကို ချိုးဖောက်မှုနဲ့ Memorial အဖွဲ့ကို ဒေသဆိုင်ရာ ရုံးခွဲတွေပါ မကျန် ပိတ်သိမ်းဖို့အတွက် အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ရုံးတော်က ဖတ်ကြားနေစဉ်အတွင်း တရားရုံးထဲမှာ ရှိနေသူတွေဆီက ရှက်စရာလုပ်ရပ်အဖြစ် ဟစ်ကြွေးခဲ့ကြပါတယ်။
၃။
၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဘယ်ဆုရရှိသူတွေရဲ့ အကြောင်းကို ဖော်ပြပြီးချိန်မှာ မြန်မာ့ CDM ဘယ်မှာ လမ်းလွဲခဲ့ပါသလဲဆိုတာကို ပြန်သွားချင်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နွေဦးတော်လှန်ရေးအစရက်ပိုင်းမှာပဲ CDM လှုပ်ရှားမှုကို ဆရာဝန်တချို့  ဦးဆောင်စတင်လာပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ဆေးရုံတွေပိတ်၊ ကျောင်းတွေပိတ်၊ ဘဏ်တွေပိတ်၊ အစိုးရရုံးတွေ ပိတ်ပြီးတော့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေ CDM စတင်ကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာပဲ မြန်မာ့ CDM ဟာ CDM မလုပ်ချင်သူတွေကို ရုံးရှေ့မှာစောင့်ပြီး အရှက်ခွဲတာ ၊ ကျယ်လောင်စွာအော်ဟစ်အရှက်ခွဲတာ၊ CDM မလုပ်ဘူးဆိုရင် လူထုသစ္စာဖောက်ပုံစံ ပြောဆိုဆက်ဆံတာတွေ လုပ်လာခဲ့တာကို ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လပတ်လည်မှာ တွေ့မြင်ရပါတယ်။ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေတင်မက ပုဂလိကဝန်ထမ်းတွေ ဘဏ်ဝန်ထမ်းတွေကိုပါ ဖိအားပေးနိုင်ခဲ့လို့ ပုဂ္ဂလိကဝန်ထမ်းတွေကပါ CDM လုပ်ရတယ်ဆိုတဲ့ အဆင့်အထိရောက် လာခဲ့တာ တွေ့ရပြီး CDM လုပ်သူတွေ ကြွေးကြော်တဲ့ ”လုံးဝအုပ်ချုပ်လို့ မရစေရ” ဆိုတဲ့ အခြေအနေနားကို ရောက်လာတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေ လေးငါးသိန်းလောက် CDM လုပ်လာပြီး ပုဂ္ဂလိကဝန်ထမ်းတွေပါ ပါလာတဲ့ CDM ရဲ့ အင်အားကောင်းမှုမှာ လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းဖို့ ပိတ်လိုက်ရတဲ့ ဆေးရုံတွေ​ကြောင့် ပြည်သူများစွာ သေကြေ ပျက်စီးခဲ့ရမှုဖြစ်စဉ်တွေ၊ မီးသတ်ဝန်ထမ်းတချို့ CDM လုပ်လို့ မီးလောင်ဆုံးရှုံးရတာတွေ၊ မီးလောင်နေလို့ သွားရောက်ငြှိမ်းသတ်တဲ့ မီးသတ်ဝန်ထမ်းတချို့ကို စစ်အာဏာရှင်ယန္တရားလည်ပတ်အောင်လုပ်ပေးနေသူတွေလို့ သမုတ်ပြီး တိုက်ခိုက်တာကြောင့် မလောင်သင့်ဘဲ မီးလောင်ကျွမ်းပျက်စီးခဲ့ရတဲ့ နေအိမ်တွေ၊ ဘဏ်တွေမှာ ဝန်ဆောင်မှုပေးနေတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို တိုက်ခိုက်ရှုတ်ချတာကြောင့် ငွေကြေးလည်ပတ်မှုရပ်တန့်သွားပြီး တော်လှန်ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် ကိုယ့်ငွေကိုယ်အမြတ်ပေးထုတ်ရတာ၊ နေပူလယ်ခေါင်မှာ တနေကုန်တန်းစီတိုးရတာတွေ ဆက်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အော်စလို တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Kristian Stokke က “မြန်မာ့ CDM ဟာ အကြမ်းမဖက် ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ဖော်ဆောင်တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး၊ ဒါဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု နဲ့ထိုက်တန်နေတာပါပဲ” လို့ ဖြေခဲ့တာနဲ့ မတ်လကုန်နဲ့ ဧပြီလထဲမှာ ဆန့်ကျင်ဖက်စဖြစ်လာပြီး မေလလောက်ကစလို့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတာဝန်ဆက်လက်ထမ်းဆောင်သူတွေကို၊ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေကို စစ်အာဏာရှင်ယန္တရားလည်ပတ်အောင် လုပ်ဆောင်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ စတင်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မြန်မာ့ CDM ဟာ နိုဘယ်ဆုရွေးချယ်ရေးကော်မတီကို နော်ဝေနိုင်ငံက ပါမောက္ခ ခြောက်ဦးက နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုပေးဖို့ အဆိုပြုလွှာတင်ပေးခဲ့တဲ့အခြေအနေနဲ့ လုံးဝ ကွဲလွဲနေသွားတာကို တွေ့လာရပါတယ်။ NUG ဟာ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဖွဲ့စည်းပြီး ပကဖတွေ PDF တွေ ဖွဲ့စည်းပြီးချိန်မှာတော့ အားလုံးသိကြတဲ့အတိုင်းပဲ Non CDM နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း ရာနဲ့ချီဟာ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီယန္တရားကို လည်ပတ်အောင်လုပ်ဆောင်တဲ့ သူလျှို၊ ဒလန်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ သတ်ဖြတ်ခံရမှုတွေဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး Non CDM တွေကို သူလျှို၊ ဒလန်ဆိုပြီး စွပ်စွဲသတ်ဖြတ်မှုတွေကြောင့် နွေဦးတော်လှန်ရေး လပေါင်း ၂၀ အတွင်းမှာကို ရဟန်းသံဃာ၊ သီလရှင်ကအစ၊ ထွေအုပ်တွေ၊ ရပ်ကျေးတွေ ဝန်ထမ်းတွေ အလယ်၊ ဆရာ၊ ဆရာမတွေနဲ့ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားအဆုံး အပြစ်မဲ့ ပြည်သူ

၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ရရှိသူများအား ကြေညာထားမှုကို တွေ့ရစဥ်
၁၀. ၁၀. ၂၀၂၂
Written by Nay Moe
၁။
၂၀၂၂ ခုနှစ်ရဲ့ နိုဘယ်​ငြိမ်းချမ်းရေးဆုကို မြန်မာ့အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (Civil Disobedience Movement) က ဆွတ်ခူးနိုင်ဖို့ကို NUG ထောက်ခံသူတွေနဲ့ CDM လှုပ်ရှားသူတွေက မျှော်လင့်ရင်ခုန်ခဲ့ကြတာပါ။မြန်မာ့ CDM သာ နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရလိုက်ရင် NUG ရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးကို တစ်ကမ္ဘာလုံးက အသိအမှတ်ပြုစိတ်ဝင်စားလာမယ်။ ထောက်ခံမှုမြင့်တက်လာပြီး NUG အတွက် လိုအပ်နေတဲ့ ငွေကြေးတွေ ဘယ်နိုင်ငံကမှ မပေးတဲ့အခြေအနေတွေကတော့ ထောက်ပံ့မှုတွေ ရလာမယ်။ CDM လုပ်ခဲ့သူတွေကလည်း ကမ္ဘာသိငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားသူတွေအဖြစ်နဲ့ အနစ်နာခံရကျိုးနပ်လာမယ် စတဲ့အတွေးတွေနဲ့ မြန်မာ့ CDM ကို နိုဘယ်ဆုရဖို့ မျှော်လင့်ရင်ခုန်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒီလို ရင်ခုန်နိုင်အောင်လည်း မြန်မာ့ CDM လှုပ်ရှားမှုကို ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု ချီးမြှင့်ဖို့အတွက် နော်ဝေနိုင်ငံက ပါမောက္ခ ခြောက်ဦးက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ် ၂၂ ရက်မှာ နိုဘယ်ဆု ရွေးချယ်ရေးကော်မတီကို အဆိုပြုလွှာတင်ပေးခဲ့တာပါ။ ဒီလိုတင်ပေးခဲ့တဲ့အချိန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု အဆိုပြုတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေထဲက အော်စလို တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခ Kristian Stokke က “စစ်မှန်တဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးရနိုင်မယ့် ဒီမိုကရေစီဖော်ဆောင်နိုင်အောင်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးစိတ်သန်း၊ မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ လူထုကြီးရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီမိုကရေစီရေး၊ ညီညွတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် CDM လို့ခေါ်တဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုဟာ အကြမ်းမဖက် ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ဖော်ဆောင်တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ပြီး၊ ဒါဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆု နဲ့ထိုက်တန်နေတာပါပဲ” လို့ RFA သတင်းဌာနကို ဖြေခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုမှာတော့ မြန်မာ့ CDM ဟာ ဆန်ကာတင်တောင် ပါခဲ့ဟန်မရှိဘဲနဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုကို ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေး ရှေ့နေ အယ်လီယာ့စ် ဘယ်လီယတ်စကီး (Ales Bialiatski) နဲ့အတူ ရုရှား လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တစ်ခု ဖြစ်တဲ့ Memorial ၊ ယူကရိန်း လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်း Center for Civil Liberties တို့ကို ပူးတွဲ ချီးမြှင့်လိုက်တာ တွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာ့ CDM ဟာ ဘယ်မှာ လမ်းလွဲခဲ့ပါသလဲ။
၂။
၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု ချီးမြှင့်ခံရသူ အယ်လီယာ့စ် ဘယ်လီယတ်စကီးဟာ အသက် ၆၀ ရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ သူဟာ အဖမ်းခံထားရပြီး လောလောဆယ်မှာ သူ့ကို စွဲဆိုထားတဲ့ အမှုတွေကို ရင်ဆိုင်ဖို့ စောင့်နေရပါတယ်။ ဘယ်လီယတ်စကီးဟာ နွေဦးလို့ အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့ Viasna လူ့အခွင့်အရေးစင်တာကို ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှာ စတင် တည်ထောင်ခဲ့သူပါ။ ဘယ်လာရုစ်ရဲ့ အာဏာရှင် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်တဲ့ အလက်ဇန်းဒါး လူကာရှန်ကိုက သူ့ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြိုခွဲခဲ့ပြီးနောက်မှာ သူဟာ Viasna လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ကို တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ ဘဝ တစ်လျှောက်လုံးမှာ သူ့တိုင်းပြည်အတွင်း ဒီမိုကရေစီနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် လှုပ်ရှားခဲ့သူ ဖြစ်တယ်လို့ နိုဘယ်ဆုချီးမြှင့်ရေး ကော်မတီက ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၁ နဲ့ ၂၀၁၄ အကြားမှာ သူ့ကို အခွန်ရှောင်မှုတွေနဲ့ ပထမအကြိမ် ဖမ်းဆီးထောင်ချတာ ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဘယ်လီယတ်စကီးကတော့ ဒီစွဲချက်တွေကို အမြဲတမ်း ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း အတိုက်အခံတွေနဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေး အဖွဲ့တွေက မသမာမှုတွေ ရှိတယ်လို့ ပြောခဲ့ကြတဲ့ ဘယ်လာရုစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လူကာရှန်ကို ဆက်လက် အာဏာစွဲကိုင်ထားစေတဲ့ ရလဒ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ အကြီးအကျယ် ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက်မှာ ဘယ်လီယတ်စကီး ထပ်မံဖမ်းဆီး ခံခဲ့ရပါတယ်။ နော်ဝေးက နိုဘယ်ဆု ချီးမြှင့်ရေး ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တဲ့ ဘဲရစ်ရီစ်အန်ဒါဆန်ကတော့ ဘယ်လီယတ်စကီးဟာ ဘယ်လာရုစ်မှာ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တလက်မမှ နောက်ဆုတ်မပေးဘဲ တိုက်ပွဲဝင်နေသူ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဘယ်လီယတ်စကီးနဲ့အတူ နိုဘယ်ဆု ပူးတွဲ ချီးမြှင့်ခံရတဲ့ အဖွဲ့တခုကတော့ ယူကရိန်းက Ukrainian Center for Civil Liberties (CGS) လို့ခေါ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ဖြစ်ပါတယ်။ CGS အဖွဲ့ဟာ ယူကရိန်းက လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ဦးဆောင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ အရင် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုထဲက နိုင်ငံ ၉ ခုက လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအကြား ကိယဗ်မြို့မှာ အခြေစိုက်တဲ့ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ရင်းမြစ် ထောက်ပံ့ကူညီရေး ဌာနတခုကို တည်ထောင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက်မှာ CGS ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့က ယူကရိန်းကနေ ရုရှားဖဲ့ထုတ်သွားခဲ့တဲ့ ခရိုင်းမီးယား ဒေသအတွင်း နိုင်ငံရေး ဖိနှိပ်မှုတွေကို စောင့်ကြည့်ခဲ့သလို ဒွန်းဘတ်စ်ဒေသအတွင်း ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ပြစ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း မှတ်တမ်းရယူ သိမ်းဆည်းတာတွေ လုပ်ထားကြပါတယ်။ နောက်ပြီး ကရင်မလင်က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေ လွတ်မြောက်ဖို့ တောင်းဆိုတဲ့ နိုင်ငံတကာ

အနောက်ရဲ့မီဒီယာဖုံးလွှမ်းမှုကိုမကျော်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။

ဒါကြောင့်တပ်ဟာလုပ်ပေးသလောက်ပြည်သူ့မေတ္တာမရခဲ့တဲ့အပြင် စစ်ခွေးလို့တောင်ပြစ်ပြစ်နှစ်နှစ်ခေါ်ခံခဲ့ရတာအဆန်းမဟုတ်တော့ပါဘူး။

ဒါကြောင့်မလိုအပ်ပဲသက်သာဈေးရောင်းတာတွေ၊ မစို့မပို့သွားလှူတာတွေ၊ ကိုယ့်အတွက်မသာတဲ့ 'မီဒီယာစည်းရုံးရေးစစ်မြေပြင်' ဖြစ်တဲ့ တပ်ပြင်စည်းရုံးရေးကိုဖိလုပ်တာက တာဝန်တွေများပြားပြီး ဝန်ပိုလာစေပါတယ်။

ဒီလိုမူဝါဒကောင်းရှိတာကို ရှေ့ ၂ ဆင့်ကျော်ပြီး လူမှုဝန်မနိုင်ပဲထမ်းတာက စစ်တိုက်ရန်၊လေ့ကျင့်ရန်ဆိုတာကိုသွားထိခိုက်ပုံပေါ်ပါတယ်။ စစ်တိုက်၊လေ့ကျင့်ပြီးအနားယူဖို့လဲလိုပါတယ်။ ဒီအချိန်တွေအားလုံးကို ဖဲ့ပေးလိုက်ရတာဟာတပ်ရဲ့ Quality ထိခိုက်ပြီး ဝေဖန်မှုအများဆုံးခံလာရတယ်လို့ယူဆစရာပါပဲ။

တကယ်တမ်းတော့

နစကရဲ့အားနည်းမှုတွေကို NUG နဲ့ အနောက်ယိမ်းမီဒီယာတွေက ဝါဒဖြန့်ပြီးစစ်သားတွေစိတ်ဓာတ်ကျအောင်လုပ်နေတာပါ။ ဒါပေမယ့်ထိရောက်တဲ့ထောက်ပြမှုတွေဖြစ်လာပါတယ်။ ပြင်မယ်ဆိုရင်သိပ်အများကြီးတောင်ပြင်စရာမလိုပါဘူး။

" လူ့သဘောသဘာဝတွေကိုနားလည်ပြီး < မက်လုံး - ရာထူး၊လောက်ငှတဲ့လစာ၊ခံစားခွင့်၊အပြည့်အဝအနားယူခွင့် > " ဆိုတဲ့ ၄ ချက်ကိုပြင်လိုက်ရင်

▫ တပ်သားသစ်စုရတဲ့ပြဿနာပျောက်ကွယ်သွားမယ်။

▫ Quality တက်လာမယ်။

▫ တပ်နေပျော်လာမယ်။ တပ်ပြေးနဲ့ CDM ပြဿနာရှင်းပြီးသားဖြစ်မယ်။

▫ ပါးပါးလေးပါ။ ပြင်လိုက်ရင်ဒါတွေကခနလေးပါပဲ။

မြန်မာနိုင်ငံကိုဖျက်ဆီးနေတဲ့ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေရဲ့ဝါဒဖြန့်ထိုးနှက်မှုကို၊ ခွန်အားအဖြစ်၊သင်ခန်းစာအဖြစ်ပြောင်းလဲရယူပြီး Counter လုပ်ပြလိုက်ပါ။

အင်အားတောင့်တင်းတဲ့၊စွမ်းရည်ထက်မြက်တဲ့တပ်မတော်တည်ဆောက်လိုက်ပါ။ အင်အားတောင့်တင်းတဲ့တပ်ကိုခြေကုတ်ယူပြီး မြန်မာနိုင်ငံကြီးကိုတောင့်တင်းခိုင်မာတဲ့ "မြန်+မာ" နိုင်ငံကြီးလာအောင်တည်ဆောက်နိုင်ပါစေ။

Geopolitics' Admin
၁၄.၉.၂၀၂၂

NUG ရဲ့ဝါဒဖြန့်ယန္တရား
ဘယ်ခရီးပေါက်သလဲ


▫ တပ်ရဲ့လုပ်နည်းအမှားအချို့ပြင်ဆင်ဖို့
▫ လက်ရှိဝေဖန်မှုတွေ၊ပြဿနာတွေကိုပြင်ဆင်ဖို့

ကျွန်တော်စာရေးတဲ့အခါမှာအမြဲပြောဘူးပါတယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ရည်ရွယ်စာဖတ်သူဟာ neutral ကြားနေသူပြည်သူလူထုပါ။ ဟိုဘက်လဲမကြိုက်၊ဒီဘက်လဲမကြိုက်၊ဟိုဘက်လဲမထောက်ခံ၊ဒီဘက်လဲမထောက်ခံလို့ မဆီမဆိုင် ဟိုဘက်ကဖိလဲခံရ၊ဒီဘက်ကထောင်းလဲခံရတဲ့လူထုပါပဲ။

နီလွန်း၊စိမ်းလွန်း၊ပိန်းလွန်းသူတွေဟာကျွန်တော်အာရုံမစိုက်ရာလူတန်းစားပါပဲ။

ဒီလိုမျိုးကြားနေကိုရည်ရွယ်တာမို့ဟိုဘက်ကအားနည်းချက်၊ဒီဘက်ကအားနည်းချက်တွေကိုမရေးပါဘူး။ အကြောင်းရင်းက ၂ ချက်ရှိပါတယ်။

၁။
ပထမအချက်ကကျွန်တော့်ရဲ့ professional အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမဟုတ်တဲ့ဒီစာတွေရေးတာကနေ၊ကျွန်တော့်ရဲ့ life style ကိုထိခိုက်မခံနိုင်တာပါ။

၂။
ဒုတိယအချက်ကတော့ကျွန်တော်မြင်လို့ရေးရင်အားနည်းချက်တွေကိုပြင်ဆင်နိုင်ပြီး၊တော်လှန်ရေးကြီးရှည်ကြာ၊အဲ့ဒီကနေတဆင့်ကျွန်တော့်စေတနာကိုရထားတဲ့ကြားနေသူတွေအတွက်နစ်နာတဲ့ကာလ၊သေကြေတဲ့သူ၊ထိခိုက်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်များသွားမှာစိုးလို့ပါပဲ။

NLD အစိုးရ၊ NLD ကနေဖြစ်တည်လာတဲ့ NUG ဟာအရင်ကတည်းကနေအခုထိမီဒီယာကိုဝါဒဖြန့်လက်နက်တစ်ခုအနေနဲ့အထိရောက်ဆုံးသုံးခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော်ကတော့သူတို့တော်လွန်းလို့အခုလိုပြည်သူအများထောက်ခံမှုရနေတယ်တော့မထင်ပါဘူး။ မီဒီယာလက်နက်ရဲ့ထက်မြက်တဲ့အစွမ်းကြောင့်လို့ပဲထင်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခါတော့မီဒီယာကိုမသိနားမလည်ပဲလက်နက်လိုသုံးတဲ့နည်းဗျူဟာအမှားဟာ နစက ကိုပြင်ဆင်ကြီးထွားဖို့ထောက်ပြပေးနေတဲ့ Watch dog တစ်ခုအဖြစ် ဖြစ်လာပါတယ်။

ခုရက်ပိုင်းမီဒီယာတွေမှာတပ်ကပျက်တော့မှာ၊တပ်ကဘယ်လိုအားနည်းချက်တွေရှိနေပြီစသည်ဖြင့်ပြောဆိုရေးသားတာတွေ၊ CDM စစ်သားအချို့ကိုအင်တာဗျူးတာတွေများလာပါတယ်။ ဒါတွေဟာတပ်အတွက်ပြင်ဆင်လာဖို့၊ restoration လုပ်ဖို့အတွက်ဖြစ်လာစေခဲ့တာပါ။

တပ်ရဲ့အခုလက်ရှိဖြစ်နေတဲ့အားနည်းမှုတွေဟာကြီးမားတဲ့ပြဿနာကြီးတွေမဟုတ်ပါဘူး။ မူဝါဒတွေရှုပ်ထွေးနေလို့၊ တာဝန်တွေများနေလို့၊ လူ့ခံနိုင်ရည်ထက်ပိုလုပ်နေရလို့၊ လူ့သဘာဝကိုလျစ်လျူရှုခံနေရလို့ဖြစ်နေရတယ်လို့မြင်ပါတယ်။ ဒါတွေဟာအခုပြင်ဆင်ရင်အခုရပါတယ်။

တပ်ကိုထိုးနှက်နေတဲ့ခေတ်သစ်လိုမီဒီယာတွေ၊လက်နက်ကိုင်တွေရဲ့မီဒီယာတွေမှာထောက်ပြနေတဲ့အချက်တွေ၊ CDM စစ်သားတွေရဲ့အမေးအဖြေတွေကနေအချက်အချို့ကိုဥပမာဖော်ပြရရင်-

(က) စစ်သားတွေအနားမရဘူး၊တပ်နေမပျော်ကြဘူး

ဒါက CDM အင်တာဗျူးဝါဒဖြန့်ဗွီဒီယိုတွေမှာအမြဲပါပါတယ်။ မျိုးချစ်တပ်မတော်ကစစ်သားလို့ဘယ်လိုပဲပြောပြော စစ်ပန်းလာတယ်၊မိသားစုနဲ့ကြာရှည်ခွဲရတယ်၊ရာထူး၊ထိုက်တန်တဲ့လစာ၊ခံစားခွင့်မလုံလောက်ဘူးဆိုရင်လူသားတစ်ယောက်အနေနဲ့စိတ်ရှုပ်လာမှာသေချာပါတယ်။

ဒီလိုပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာမူဝါဒ၊အမိန့်၊ဦးစီးအဖွဲ့သာအခုပြင်နိုင်ရင်အခုပြေလည်ပါတယ်။ လူဟာ "မက်လုံး" နဲ့အလုပ်လုပ်ကြတဲ့သတ္တဝါပါ။ ဒါကြောင့်စစ်သားတွေရဲ့မိသားစုအတွက်ထိုက်သင့်တဲ့လစာ၊ခံစားခွင့်၊ရာထူး၊မိသားစုအတွက်အချိန်ပေးနိုင်ရင် စိတ်ပျော်ရွှင်ရွှင်နဲ့တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်မှာပါပဲ။

အနားပေးတယ်ဆိုတာမှာလဲ တပ်ရွှေ့ပြောင်းမှု၊လဲလှယ်မှုကိုစနစ်တကျစီမံပြီးအရင် နယက ခေတ်ကလို ၆ လစစ်ထွက်၊ ၁ လနားဆိုရင်ပြေလည်ပါတယ်။ နားတဲ့ ၁ လမှာအပြည့်အဝအနားရရင်ခွန်အားပြည့်ပြီးစိတ်ဓာတ်တက်လာမှာသေချာပါတယ်။

(ခ) တပ်သားသစ်စုဆောင်းမှုပြဿနာ

နောက်ပိုင်းမှာတပ်မှာတပ်သားသစ်စုတဲ့ပြဿနာဖြစ်ကြောင်း၊တပ်သားသစ်ဝယ်နေရပြီးဈေးဘယ်လောက်ပေါက်ကြောင်း၊လမ်းဘေးကတွေ့တဲ့သူ၊အပြစ်ကျူးလွန်သူတွေသာစုဆောင်းပြီးတပ်ရဲ့ Quality ကျလာကြောင်းမီဒီယာတွေမှာဖော်ပြကြတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံကလူငယ်တွေဟာလစာနဲ့အလုပ်အခွင့်အလမ်းရှားလို့ပြည်ပထွက်နေကြတာများလာပါတယ်။ အဲ့ဒီထဲကအဖိုးတန်လူငယ်အရင်းအမြစ်တွေကိုဆွဲဆောင်ဖို့ဘာမှလုပ်ဖို့မလိုပါဘူး။ အပိုဒ် (က) မှာရေးခဲ့တဲ့ "မက်လုံး" ကိုထိထိရောက်ရောက်ပေးလိုက်ရင် "ရိုက်ထုတ်တောင်မထွက်နိုင်ပါဘူး"။ ဒါကပြင်ရင်အခုချက်ချင်းရတဲ့ပြဿနာသေးသေးလေးပါပဲ။

(ဂ) အပိုတာဝန်တွေထမ်းဆောင်နေကြလို့လူတစ်ယောက်၊တာဝန်အများကြီးပိနေတယ်

ဒါကလဲတပ် CDM အင်တာဗျူးတွေကြည့်လိုက်ရင်အမြဲပြောနေကြတဲ့အချက်ပါပဲ။ ကျွန်တော် တပ်ရဲ့တာဝန်မူဝါဒကိုလေ့လာကြည့်မိပါတယ်။ တပ်မှာဦးစားပေးတာဝန်ကြီး ၃ ရပ်ရှိတာတွေ့ရတယ်။

(၁) နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်
(၂) လေ့ကျင့်ရေးတာဝန်
(၃) ပြည်သူ့အကျိုးပြုတာဝန်

လွယ်လွယ်ပြောရရင် "စစ်တိုက်၊လေ့ကျင့်၊လူမှုဝန်ထမ်း" ဆိုတဲ့ ၃ ချက်ပါ။ ဒါကဦးစားပေးအဆင့်အလိုက်ပါပဲ။ စစ်တိုက်ဖို့ကပထမဦးစားပေး။ လေ့ကျင့်ဖို့ကဒုတိယဦးစားပေး။ လူမှုဝန်ထမ်းက တတိယဦးစားပေး။

ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းသူလက်နက်ကိုင် ရာချီရှိတဲ့မြန်မာနိုင်ငံအတွက်အရမ်းကောင်းတဲ့မူဝါဒပါပဲ။ အခုလိုမျိုးတော်လှန်သူတွေများပြားနေတဲ့အချိန်ပိုလိုအပ်တာပါ။

ဒါပေမယ့် တပ်ရဲ့မြဝတီသတင်း၊သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေး၊လော်ဘီတွေမှာတော့ လူမှုဝန်ထမ်းတာတွေကိုပိုအသားပေးလာပါတယ်။ ကိုယ့်တပ်ထဲမှာပြည့်စုံအောင် "မက်လုံး" မပေးနိုင်သေးချိန်မှာအပြင်ကိုသွားမျက်နှာလုပ်နေတာတွေအသားပေးလာတယ်။ မလိုအပ်တဲ့ "ဝန်ထုတ်ဝန်ပိုး" တွေပိလာစေပါတယ်။ ဒီလိုစည်းရုံးလို့အောင်မြင်လားဆိုတော့

ဒါပေမယ့်လဲတောင်အာဖရိကဝန်ကြီး Naledi Pandor က အနောက်နိုင်ငံတွေဟာအာဖရိက အပေါ်မောက်မာပြီးအနိုင်ကျင့်တယ်လို့ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့ကြောင်းသတင်းတွေပေါ်ထွက်လာပါတယ်။

အမေရိကန်ဖြစ်နဲ့တင်းမာမှုဖြစ်နေတဲ့၊တရုတ်နဲ့ရုရှားကြားက ပဋိပက္ခမှာတောင်အာဖရိက အနေနဲ့ဘက်မလိုက်ဘူးလို့လဲပြောခဲ့တာပါ။

◾Rivalry (ပြိုင်ဘက်တွေ)

အပိုင်း ၂ ဆက်ရန်။

၉.၈.၂၀၂၂
Geopolitics' Admin

" အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်၊ရုရှားစစ်မှာ
ဘယ်သူကအခြေအနေဖန်တီးနေလဲ "

~~~~~~

(၁)

အမေရိကန်နဲ့အနောက်ကမ္ဘာအီးယူအတွက်လက်ရှိအချိန်မှာအုပ်စုလိုက်ရင်ဆိုင်တက်လာတာက BRICS ဆိုတဲ့အုပ်စုပါပဲ။ ဒီအုပ်စုဟာနယ်မြေအရလဲကြီးမားတဲ့နိုင်ငံကြီးတွေဖြစ်သလို၊လူဦးရေလဲများတဲ့နိုင်ငံတွေပါပဲ။ ကုန်ကြမ်း Primary sector ပေါများပြီး၊အနာဂတ်မှာကုန်ချော Secondary sector ရော၊ Services sector တွေပါတိုးတက်အောင်ကြံဆနေကြတဲ့နိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။

BRICS ထဲမှာ US နဲ့ EU အတွက် Alliance၊ Non-alligned နဲ့ Rival ဆိုပြီး၊အုပ်စု ၃ ခုခွဲထုတ်လိုက်ပါမယ်။

◾ Alliance (မဟာမိတ်)

မဟာမိတ်အနေနဲ့အိန္ဒိယတစ်နိုင်ငံပဲရှိတာကိုတွေ့ရတယ်။ အိန္ဒိယအနေနဲ့ Quad အဖွဲ့မှာပါဝင်ထားပြီး၊ တရုတ်နဲ့နယ်နိမိတ်ပြဿနာတွေ၊ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေရှိနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် US၊ EU နဲ့မဟာမိတ်လို့ဆိုရတာပါ။ လက်တွေ့မှာတော့ပါဝါအားပြိုင်မှုကြားမှာအခြေအနေကြည့်ကစားနေတဲ့ကြားနေသာသာလောက်ပဲရှိတာမို့၊အမေရိကန်အနေနဲ့လိုအပ်သလိုကိုင်တွယ်လို့မရတဲ့နိုင်ငံပါပဲ။

◾ Non-aligned (ကြားနေ)

ဒီအထဲမှာတော့ ဘရာဇီးနဲ့တောင်အာဖရိက ၂ နိုင်ငံပါဝင်နေပါတယ်။

🔹Brazil

ပထမဆုံးအနေနဲ့ဘရာဇီးနဲ့ပတ်သက်ပြီးကြည့်တော့အခုလိုတွေ့ရပါတယ်။ အမေရိကန် State Department Home website ထဲမှာကြည့်ရင် ဘရာဇီး-အမေရိကန် relation ကိုဝေဝေဆာဆာဖော်ပြပေးပြီးတော့မျက်နှာလုပ်ထားတာကိုတွေ့ရမှာပါ။

အမေရိကန်ဟာဘရာဇီးနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးကို ၁၈၂၂ ကတည်းကပထမဆုံးအသိအမှတ်ပြုခဲ့တဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ အနောက်ကမ္ဘာခြမ်းမှာ အမေရိကန်နဲ့ဘရာဇီးတို့ဟာအကြီးဆုံးဒီမိုကရေစီနဲ့စီးပွားရေးနိုင်ငံကြီးတွေဖြစ်ကြောင်း၊ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတွေကြာရှည်စွာခိုင်ခိုင်မာမာတည်ဆောက်လာခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ စီးပွားရေးနဲ့ကြွယ်ဝမှုမိတ်ဖက်ချဲ့ထွင်ရေး၊ နိုငငံတကာငြိမ်းချမ်းရေး၊လုံခြုံရေး၊လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ကာကွယ်ရေး၊လုံခြုံရေးကဏ္ဍတွေမှာပူးပေါင်းအားစိုက်နေ​ကြောင်းဝေဝေဆာဆာဖော်ပြထားပါတယ်။

Website အရတော့ခေါင်းစဥ်ခွဲ ၈ ခုအောင်ပါအတိုင်းဖော်ပြပြီး၊သေသေချာချာကို Impression ၊ Attention ယူထားတာတွေ့ရတာပါပဲ။ ခေါင်းစဥ်ခွဲတွေကတော့-
1. U.S.-BRAZIL RELATIONS
2. U.S.-Brazil Bilateral Economic Relations
3. Pandemic Response
4. U.S.-Brazil Climate Engagement
5. U.S.-Brazil Education and Cultural Cooperation
6. U.S.-Brazil Technology and Defense Cooperation
7. U.S. Assistance to Brazil
8. Brazil’s Membership in International Organizations

စတာတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဘရာဇီးဟာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအင်အားအကြိးဆုံး ၁၂ နိုင်ငံမြောက်ဖြစ်ပြီးတော့၊ အမေရိကန်ဟာဘရာဇီးရဲ့ဒုတိယအကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ကုန်စည်နဲ့ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်တာ ၂ နိုင်ငံကြား ၁၀၄.၃ ဘီလီယံရှိခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ဟာဘရာဇီးရဲ့ဒုတိယအကြီးဆုံးတင်ပို့ဈေးကွက်ပါ။ ဘရာဇီးဗဟိုဘဏ်အရ အမေရိကန်ဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ဘရာဇီးနိုင်ငံမှာတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ၁၄၅.၁ ဘီလီယံရှိတယ်ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၀ မှာတော့ ၂ နိုင်ငံကြား ၂၀၁၁ ကရေးထိုးခဲ့တဲ့ Trade and Economic Cooperation ကိုအသစ်မွမ်းမံလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ အကောက်ခွန်နဲ့ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာတွေနဲ့ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးတွေပိုမိုထည့်သွင်းခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန်-ဘရာဇီး စီးပွားရေးဝန်ကြီးဌာနတွေကြားထိတွေ့ဆက်ဆံမှုမပြတ်ရှိ​နေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

အသေးစိတ်ကိုတော့အောက်ပါ Website မှာဖတ်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ Diplomatic skill တွေလဲတက်တာပေါ့။

(https://www.state.gov/u-s-relations-with-brazil/)

🔹 တောင်အာဖရိကသမ္မတနိုင်ငံ

အာဖရိကတိုက်ဟာရုရှား၊တရုတ်နဲ့အမေရိကန်တို့ရဲ့ Power Rivalry မှာကြားထဲကန့်လန့်ဆွဲသွင်းခံခဲ့ရပါတယ်။ တရုတ်ဟာအာဖရိကမှာရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေအများကြီးပြုလုပ်ထားပါတယ်။ ရုရှားဘက်ကကြည့်ရင်လည်း ရုရှားနဲ့ယူကရိန်းဘက်ကစားကုန်နဲ့ရေနံလိုကုန်စည်တွေကိုအာဖရိကကအဓိကအားထားနေရတာပါ။

ရုရှား-ယူကရိန်းနဲ့ဖြစ်တဲ့စစ်ပွဲမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့မဟာမိတ်တွေဘက်ကရုရှားကိုပြင်းပြင်းထန်ထန်အရေးယူခဲ့ပေမယ့်၊တောင်အာဖရိကဟာကြားနေပုံစံပဲနေခဲ့တာပါ။ ရုရှားကိုပိတ်ဆို့တဲ့လုပ်ရပ်တွေမှာလဲပါဝင်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။

အခုတော့အာဖရိကနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့အီဂျစ်၊အီသီယိုပီးယား၊ယူဂန်ဒါ၊ကွန်ဂိုနိုင်ငံတွေကိုရုရှားနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး Sergey Lavrov လာရောက်ခဲ့သလို၊ အမေရိကန်ရဲ့အဓိကနိုင်ငံတကာတိုက်စစ်မှူးကြီး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဘလင်ကန်လဲတောင်အာဖရိကနိုင်ငံကိုရောက်လာခဲ့ပါတယ်။

လက်ဘရော့ခရီးစဥ်သတင်း
(https://www.theguardian.com/world/2022/jul/25/sergei-lavrov-africa-tour-russia-foreign-minister-analysis)

ဘလင်ကန်တောင်အာဖရိကကိုရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ ခရီးစဥ်မှာတောင်အာဖရိက၀န်ကြီး Naledi Pandor နဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခတွေကိုဆွေးနွေးပြီးထုံးစံအတိုင်းရုရှားကိုထိုးနှက်ပြောဆိုသွားခဲ့ပါတယ်။

ဒီဘက် ၂ ခုမှာ နစက ဘက်ကလူငယ်တွေအသုံးချရမှာကလွယ်တယ်။ NUG ရဲ့တော်လှန်ရေးကိုပညာပြည့်တဲ့လူကြီးတွေရှိပြီးထိန်းကျောင်းရဖို့ကခုချက်ချင်းဖြစ်လာမယ့်ကိစ္စမဟုတ်ဘူး။

နှစ်ဘက်လုံးကကိုယ့်အားနည်းချက်ကိုမြင်မယ်၊ပြင်မယ်ဆိုရင်အဆင်ပြေတယ်။ နစကဘက်မှာကအားနည်းချက်ကိုဖြည့်ရတာပိုလွယ်တယ်။ ဒီတော့အားသာချက်ကိုထိန်းထား၊ အားနည်းချက်ကိုပြင်ဆင်ကြပေါ့။

၃၁.၇.၂၀၂၂
Geopolitics' Admin

Geopolitics:
🍀 ခေါင်းပျောက်နေတဲ့ပရမ်းပတာတော်လှန်ရေး
🍀 လေးလံနှေးကွေးတဲ့ Bottle necking government

ကမ္ဘာပေါ်မှာလူငယ်တွေကိုနေရာပေးဖို့ဆိုပြီးတော့ဦးစားပေးစဥ်းစားလာတာကြာပါပြီ။ လူငယ်တွေကိုနေရာပေးတဲ့အဖြစ်အပျက်မျိုးဖြစ်လာရင်သတင်းတွေမှာတခုတ်တရရေးသားချီးမွမ်းကြတယ်။

တွေ့ရများတာကစကင်ဒီနေးဗီးယန်းနိုင်ငံတွေမှာပါ။ ဝန်ကြီးတွေကိုလူငယ်တွေခန့်အပ်နေရာပေးတာမကြာမကြာတွေ့ရတယ်။

နောက်ပိုင်းမြန်မာနိုင်ငံမှာလည်းမျိုးဆက်သစ်တွေအဖွဲ့လိုက်ဖွဲ့စည်းပြီးလှုပ်ရှားမှုတွေလုပ်ကြတာတွေ့ရတယ်။

ဥပမာ NLD တို့၊ USDP တို့ကလူငယ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ကော်မတီတွေဖွဲ့စည်းတာ၊ Activities တွေလုပ်တာမြင်ရပါတယ်။

ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့လူငယ်လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ ကော်မတီတွေ၊ ကျောင်းသားလူငယ်အဖွဲ့အစည်းတွေအများကြီးပဲ။

< လူကြီးနဲ့လူငယ်ကြားမှာအားသာချက်၊အားနည်းချက်ကိုယ်စီရှိကြတယ် >

လူကြီးတွေရဲ့အားသာချက်ကအသက်အရွယ်အရအတွေ့အကြုံများတာ၊အတွေးခေါ်ကြီးတာ၊ပညာပြည့်တာ။

လူငယ်တွေရဲ့အားသာချက်ကျတော့ဖောက်ထွက်စဥ်းစားနိုင်တာ၊ သွက်လက်တာ၊ အလုပ်လုပ်ရင်စွမ်းအင်အပြည့်နဲ့အင်နဲ့အားနဲ့တက်တက်ကြွကြွလုပ်နိုင်တာ၊ အတွေးအခေါ်လန်းဆန်းသစ်လွင်တာ။

လူကြီးတွေရဲ့အားနည်းချက်ကနှေးကွေးတာ၊ ချီတုံချတုံဖြစ်တာ၊အသက်ကြီးလို့အင်တိုက်အားတိုက်မလုပ်နိုင်တာပါ။ အကြီးဆုံးအားနည်းချက်ကခေတ်လူငယ်တွေနဲ့မဝင်ဆန့်ပဲ မျိုးဆက်ကွာဟမှု Generation Gap ဖြစ်သွားတာ။

လူငယ်တွေရဲ့အာနည်းချက်ကအသိအမြင်နိမ့်ပါးသေးတာ၊ ဆင်ခြင်တုံတရားနည်းတာ၊ အမှားအယွင်းများတာတွေပါ။

ဘယ်နိုင်ငံတွေကဘယ်လိုပဲပြောပြောလူငယ်တွေကိုချည်းလှိမ့်နေရာပေးလို့မရပါဘူး။ အမှားအယွင်းများတတ်လို့ပါ။ လူကြီးတွေချည်းလဲနေရာယူထားလို့မဖြစ်ပါဘူး။ နှေးကွေးလေးလံပြီးစာအုပ်ကြီးလိုလုပ်တာ၊ လူ့သဘောသဘာဝကိုနားမလည်တာဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာမျိုးဆက်ကွာဟမှုဟာသိပ်ကြောက်စရာကောင်းတယ်။ လူငယ်တွေဘာတွေးနေလဲ၊ ဘာစဥ်းစားနေလဲ၊ ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတဲ့အဖြေကိုလူကြီးတွေမစဥ်းစားနိုင်ရင်ဒုက္ခရောက်တာပါပဲ။

ဥပမာတနေ့ကကျွန်တော်ရေးသလိုသေဒဏ်ပေးခံလိုက်ရတဲ့ရာဇဝတ်ကောင်တွေကိုဒီတိုင်းကြေညာနေမယ့်အစား၊အသေးစိတ်ပြစ်မှုတွေ၊ နစ်နာရသူတွေရဲ့အချက်အလက်တွေတွဲပြပါဆိုတာမျိုးပါ။

နစက ဘက်ကလူကြီးတွေများပြီးတော့လမ်းရိုးအတိုင်းလျှောက်နေချိန် ဆန့်ကျင်ဘက်အုပ်စုတွေကအတွေးသစ်အမြင်သစ်တွေနဲ့ဖောက်ထွက်လှုံ့ဆော်တဲ့အခါ မီဒီယာပြိုင်ဆိုင်မှုဟာလက်ရည်မညီဖြစ်ပြီး နစက လူးလှိမ့်ခံနေရတာမျိုးပါ။ Bottle neck effect ဖြစ်တာပေါ့။ ဒါကအပြစ်ပြောစရာမဟုတ်ဘူး။ သက်ကြီးလာတဲ့လူတွေရဲ့သဘာဝတရားပဲ။ ဒါကိုနားလည်တဲ့လူကြီးတွေကနေရာကိုပိတ်မနေဘဲလူငယ်တွေကိုမျှဝေပေးကြတယ်။ သူတို့မမြင်နိုင်တဲ့သဘာဝကိုသိလို့၊ လူငယ်တွေရဲ့ဆန်းသစ်အမြင်ကိုသိလို့။

သေဒဏ်ပေးတာကိုကျွန်တော်တွေးရေးလိုက်မှဆူးလေမှာဗီနိုင်းထောင်တာတွေဖြစ်လာတယ်။ ဒါဟာ generation gap ရဲ့ဥပမာတစ်ခုပဲ။ နစကမှာ လူငယ်ဖောက်ထွက်စဥ်းစားတတ်တဲ့အတွေးအခေါ်ရှင်တွေလိုအပ်နေတာသေချာပါတယ်။

တော်လှန်တဲ့ဆန့်ကျင်ဘက်အုပ်စုကိုပြန်ကြည့်တော့လူငယ်တွေ၊ဖောက်ထွက်တဲ့လူတွေများပြီးဆင်ခြင်တုံတရားရှိတဲ့ပညာပြည့်လူကြီးတွေမရှိတာတွေ့ရတယ်။

ဘယ်လိုပဲလမ်းမှားရောက်တယ်၊လျှောက်တယ်ပဲပြောပြောလူငယ်ရဲ့ creative ကသိသာပါတယ်။ PDF တွေဘက်က ဂိမ်းမာတွေဟာ Drone မောင်းသူတွေဖြစ်လာတယ်။ တချို့ဟာလက်လုပ်မိုင်း၊သေနတ်၊လက်နက်ကြီးထုတ်လုပ်သူတွေဖြစ်လာတယ်။ လူငယ်ခြေတက်တွေများလို့ နစကရဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကိုခြမ်းခြောက်တာ၊ ပြောက်ကျားစစ်မှာလိုအပ်တဲ့(သွက်လက်ဖြတ်လက်တဲ့ပုံစံ) ပြုမူတာ၊ထိုက်သင့်သလောက်ရလဒ်ထွက်တာသိသာပါတယ်။

ပညာပြည့်တဲ့ဦးဆောင်သူလူကြီးမရှိတာကတော့အထူးအထွေတောင်ပြောစရာမရှိပါဘူး။ NLD အစိုးရလက်ထက်နေရာရတဲ့သူတွေအားလုံး မူလတန်း၊ထောင်ထွက်တွေအများစုဖြစ်​နေတာကြည့်ရင်သိသာပါတယ်။ အဓိကကျတဲ့ရန်ကုန်တိုင်းလိုဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့အရည်အသွေးကြည့်ရင်တောင်လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ဘယ်လောက်ချို့တဲ့သလဲသိသာပါတယ်။

ဒါကြောင့်တော်လှန်ရေးဟာခေါင်းပျောက်ပြီးဖြစ်ချင်ရာဖြစ်နေတာပေါ့။ ခေါင်းပျောက်ပြီးအမှားများတဲ့လူငယ်တွေများတာကြောင့် NUG ရဲ့​တော်လှန်ရေးဟာ နစကအောက် ပြားပြားဝပ်လာရမှာသေချာတယ်။ လုပ်ချင်ရာလုပ်တဲ့အတွေးအခေါ်နိမ့်၊တက်ကြွတဲ့လူငယ်တွေရဲ့

- ​ပြည်သူကိုဒလန်စွတ်စွဲပြီးtတ်တာ
- ကိုယ့်ဘက်မပါတဲ့သူတွေကိုtတ်တာ၊အမျိုးသမီးတွေကိုမုဒိမ်းကျင့်tတ်တာ
- ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေဖြစ်တဲ့ စက်ဆီ၊ဓာတ်ဆီ၊လမ်း၊တံတား၊ပြည်သူ့နေရာတွေ၊တာဝါတိုင်တွေ၊ဓာတ်အားပေးတိုင်တွေ၊ဘဏ်တွေ၊ကားတွေကိုဖျက်ဆီးနေတာ
- ဆေးဝါးသုံးစွဲပြီးထင်ရာစိုင်းလုပ်ချင်ရာလုပ်နေတာ
- သီတဂူလို၊အရှင်ဆေကိန္ဒလိုဆရာတော်ကြီးတွေကိုတောင်မိုက်ရိုင်းယုတ်မာရဲတာ
- သံဃာ့ဂုဏ်ကိုမသိပဲဆွမ်းစားနေချိန်တောင်ခိုးကြောင်ခိုးဝှက်နဲ့နောက်ကနေသေနတ်နဲ့ပစ်တာ
- မိဘအရင်းတောင်မှကလန်ကဆန်၊လုပ်ကြံတဲ့ကံကြီးထိုက်မယ့်အမှုတွေကျူးလွန်တာ

စတာတွေကိုမထိန်းနိုင်ဘူး။ ဒါတွေကတော်လှန်ရေးက်ုဆွဲချသွားမှာ။ နိဂုံးချုပ်စေမှာကိုမသိကြဘူး။

နစကဘက်ကတော့ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့၊နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှုဖော်ဆောင်နိုင်တဲ့လူကြီးတွေရှိပါရဲ့။ သေဒဏ်ကိစ္စလိုဖောက်ထွက်တွေးခေါ်သူလူငယ်တွေမရှိဘူး။