#tanlov
Yuy Xua — «Yashamoq»
Bu asarni ilk bor qo‘limga olganim xuddi bugungiday esimda. Shunchaki reklamasi kuchli bo‘lgan, o‘rtacha saviyali asar bo‘lsa kerak, deb o‘ylagandim. Lekin ilk sahifalardanoq meni o‘z ichiga tortib ketdi. Ehtimol, bo‘rttirish bo‘lib tuyulishi mumkindir, ammo badiiy jimjima va to‘qimalardan xoli bo‘lgan, insonlar taqdiridan so‘zlovchi bu asar qalbimdan chuqur joy egalladi.
Voqealar rivojidan boshlaydigan bo‘lsak…
Boshida Fuguining mehnat qilmasdan, ajdodlari misqollab yig‘gan boylikni vijdonsizlarcha qimorda yutqizib qo‘yishi, xotinini homilador holida ham beayov kaltaklashi qalbimda kuchli nafrat uyg‘otdi.
Qimorda yutqizib, tangalarni o‘z qo‘llari bilan topshirib qaytganida, otasi kasal bo‘lib qolganida, sal ko‘nglim yumshadi. Endi aqli kirsa kerak, qilgan ishi uchun bu badal va bu azoblar yetarli, deb o‘yladim. Otasining ayanchli (juda ayanchli) vafotidan keyin esa yana undan jahlim chiqa boshladi.
Lekin asarni o‘qir ekanman, voqealar rivoji shu darajada jadallashib ketdiki, inson shuncha dardga qanday chidarkan, deb o‘ylaganim sari, yana va yana yangi musibatlar ro‘y beraverdi. Onasining o‘limi, xotinining sadoqat bilan qaytib kelishi, endi visolga yetishdim, farzandim bilan ko‘rishdim deganda bexosdan urushga olib ketilishi, ayovsiz urush… Sovuq va ocharchilikdan ajali yetmay qaytib kelganda esa dilbandi — doimiy hamrohi bo‘lgan, hamisha xursand yuradigan qizining davolash uchun pul topolmaganidan bir umrga zabonsiz bo‘lib qolishi va yana ketma-ketlikda kelgan ayriliqlar ich-ichimda kuchli zilzila hosil qilib boraverdi…
Fuguiga shu darajada rahmim keldiki, muallif qachondir qahramonga shafqat qilarmikin, deya baxtli kunlar kelishini intiqlik bilan kutdim. Nihoyat, o‘sha damlar ham keldi. Quyosh ular tarafga ham biroz nur sochdi — qizlarini turmushga berishdi. Lekin shunda ham qizlarisiz qiynalib qolishdi. Biroz muddatlik bu quvonch yana ko‘plab iztiroblarni o‘z ortidan boshlab keldi.
O‘ylasam, hali hamon Fuguiga achinib ketyapman.
Qancha yaqinini o‘z qo‘llari bilan qabrga topshirdi-a.
Begunoh, beayb insonlar o‘lib ketdi-a.
Lekin taqdir taqozosi bilan Fugui hali hamon tirik. Go‘yo qilgan xatosiga uzoq va iztirobli umr kechirish bilan badal to‘layotgandek. Aqldan ozmaganiga hayron qoldim.
Asarni o‘qir ekanman, angladimki, millatlar, tillar, e’tiqodlar farq qilsa-da, dardlar farq qilmas ekan. Har bir insonning hayot yo‘li bir tarix ekan, aslida.
Shu o‘rinda hissiyotlardan yiroqlashgan holda, yana ayrim fikrlarni ilova qilib ketsam. Bu voqealar bilan adib Xitoy davlatining inqilob-u islohotlari ham xalqni baxtli qilolmagani, odamlarning o‘z murodiga yetmagani va umidli yillar ortga otilganini aytmoqchidek go‘yo.
Xulosalarimni, quyidagi iqtibos bilan yakunlasam:
«Yillar oʻtib, Fuguidek insonlarni koʻp uchratdim. Shimini xuddi uningdek kiyadigan, pochasi yerga tegib turadigan odamlar... Yuzlaridagi ajinlar quyosh nuri va balchiqqa toʻla, kulgan paytlarida koʻrinadigan boʻm-boʻsh ogʻizlarida bir yoki ikkita tishi qolgan odamlar... Tez-tez yigʻlab turishsa-da, bu ularning baxtsiz ekanligidan emas. Baʼzida juda baxtiyor va huzurbaxsh umr kechirayotgan boʻlishsa ham yigʻlashadi. Kaftlari koʻchalar misoli chang va qadoq boʻlib ketgan. Koʻzlaridagi yoshni artish uchun qoʻllarini yuqoriga koʻtarishlari ust-boshlaridagi loyni tozalash kabi tabiiy harakat hisoblanadi».
Bu asarni har bir inson albatta o‘qishi kerak.
Ichi dard bilan to‘la bu kitobni o‘qimasdan o‘lmang!
©️Dilshoda
👉@huzurkitoblari
