یادداشت های مالی

بازدهی نیروگاه خورشیدی چقدر است؟

ایجاد تابلوی سبز در بورس انرژی و الزام بخشی از مصرف کنندگان به تامین بخشی از برق خود از این مسیر، موجب بهبود اقتصاد طرح های تجدیدپذیر شده است. برای مثال، یک نیروگاه خورشیدی 10 مگاوات قادر به ایجاد بازدهی 51.4 درصد در سال برای سهامداران خود است. اما بازدهی طرح مذکور با حساب سوخت صرفه جویی شده (16.5 درصد بازدهی) و مالیات پرداختی (4 درصد بازدهی)، از دید سیاستگذار معادل 71.9 درصد است و با لحاظ هزینه های مرتبط با آلایندگی یا عدم النفع قطعی برق به مقادیر بالاتری نیز خواهد رسید.

یادداشت های مالی
@finnota

شفافیت بیشتر برای منابع عمومی- قسمت چهارم

در حالیکه نظام بانکی با محدودیت جدی در اعطای تسهیلات روبرو بوده، در سال ۱۴۰۳ نیز شرکت های دانشبنیان دسترسی ویژه ای به تسهیلات بانکی داشته اند. تا انتهای آبان تعداد ۲۲۹۲ شرکت، مجموعا ۲۲۵ همت تسهیلات دریافت کرده اند که ۴۶ درصد بیشتر از مدت مشابه پارسال بوده و سهم این شرکت ها از کل تسهیلات اعطایی کشور به ۵.۲۵ درصد رسیده و هر شرکت به طور متوسط ۹۸ میلیارد تومان دریافتی داشته است.

انتشار فهرست شرکت های مذکور توسط بانک مرکزی، اهمیتی معادل با انتشار فهرست دریافت کنندگان ارز ترجیحی دارد، هرچند تاکنون این آرزو محقق نشده است.

یادداشت های مالی
@finnota

اثر سرکوب نرخ ارز آزاد بر حساب سرمایه

ناگفته پیداست که عرضه ارز با قیمت پایین موجب ایجاد تقاضای مازاد برای آن خواهد شد. اما در عمل چه چیزی در اقتصاد ایران اتفاق افتاده است؟

بررسی ها نشان می دهد چهار دوره در اقتصاد ایران وجود داشته است:

1) 1352 تا 1360: سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه
2) 1361 تا 1383: عدم سرکوب نرخ ارز توام با عدم خروج سرمایه
3) 1384 تا 1396: سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه
4) 1397 تا 1403: عدم سرکوب نرخ ارز توام با خروج سرمایه

می توان گفت که دوره اول و سوم به دلیل دسترسی بالای کشور به منابع ارز نفتی، سرکوب نرخ ارز همراه با خروج سرمایه بوده است. دوره سوم نیز در مجموع یک تعادل نسبی در حساب سرمایه همراه با عدم سرکوب نرخ ارز است.

اما قسمت معماگونه ی ماجرا مربوط به آخرین دوره (از 1397) است که علیرغم عدم سرکوب نرخ ارز، شاهد خروج سرمایه ایم. مسئله ای که نیاز به بررسی دقیق تر دارد، اما در نگاه اول این حدس قابل طرح است: ترکیبی از وجود نظام چند نرخی ارز و افزایش ریسک های سیستماتیک، توام با توسعه فناوری های انتقال ارز بر بستر دیجیتال، این مسئله را رقم زده اند.

یادداشت های مالی
@finnota

نسخۀ اول کتاب چالش‌های صنعتی‌شدن ایران روز شنبه به‌عنوان ضمیمۀ رایگان روزنامۀ دنیای اقتصاد منتشر خواهد شد.
این کتاب حاصل پژوهشی جمعی است که نتایج آن در همایشی با همین عنوان در ۲۵ آذر ارائه شد.

طی دو سال اخیر که برای نهادهای مختلف مالی، مشتقات رو تدریس می‌کردم، همیشه چالش نبود منبع یا جزوه‌ای که مطالب مهم و کاربردی را بتونه پوشش بده حس می‌شد.

به همین خاطر تلاش کردم تا جزوه‌ای تحت عنوان "آشنایی با مشتقات" که با جمع‌آوری مطالب آموزشی از منابع معتبر مختلف هست رو تهیه کنم تا هر فردی که تمایل داشته باشه در خصوص بازار مشتقه آموزش ببینه، بتونه دسترسی داشته باشه

سعی کردم در "آشنایی با مشتقات" نظمی وجود داشته باشه، بطوری که بتونه از ابتدایی‌ترین مفاهیم آپشن تا ارزشگذاری و استراتژی‌ها رو پوشش بده و در پایان هم به بازار آتی و حسابداری مشتقات پرداختم.

در چارچوبی که برای "آشنایی با مشتقات" در نظر گرفتم سعی شده کاربردی‌ترین مطالب حوزه مشتقات رو در جزوه داشته باشیم.

با توجه به ابعاد جزوه و اینکه اولین نسخه منتشر شده هست، طبیعی هست که با ایراداتی روبرو باشه و تقاضا دارم که در صورت استفاده، موارد اشتباه یا پیشنهاداتون را بهم اطلاع بدین تا بتونم اصلاح کنم.

با ارسال "آشنایی با مشتقات" برای دوستانی که می‌دونید براشون مفید هست، به توسعه هر چه بیشتر بازار مشتقه کمک کنیم.

@MarketReviewer

اثر انتخاب سال پایه در برآورد نرخ دلار؟

اخیرا وزیر اقتصاد با مبنا قرار دادن سال 1401 و لحاظ نمودن اختلاف تورم ایران و آمریکا از آن زمان، نرخ خاصی را به عنوان نرخ تعادلی اعلام نمود. این رویکرد منحصر به ایشان نیست و حتی طرفداران قیمتگذاری دستوری نیز با در نظر گرفتن سال های دیگر، نرخ دلاری به مراتب پایین تر را به عنوان نرخ دلار تعادلی اعلام می کنند. اما ماجرا چیست؟

با توجه به اینکه نرخ تورم ایران و آمریکا به عنوان اعدادی ثابت وارد مدل می شوند، لذا حساسیت مدل به انتخاب سال پایه بسیار بالا است. اگر بخواهیم دقت کار را کمی بالا ببریم، می توان حتی به جای انتخاب سال پایه، دست به انتخاب ماه پایه زد.

برای مثال، همانطور که در نمودار قابل ملاحظه است، پس از برآورد نرخ دلار تعادلی آذر 1403 بر مبنای داده های سال 1325 تا 1403 (936 ماه پایه مختلف)، بسته به ماه انتخابی نرخ دلار تعادلی در پایان آذر 1403 عددی بین 14100 الی 116300 تومان خواهد بود. یعنی اگر کسی بخواهد صرفا با قضاوت شخصی خود دست به انتخاب سال پایه بزند، تخمین وی می تواند در این دامنه ی باز تغییر نماید و اعتبار نظر وی را زیر سوال برد.

یادداشت های مالی
@finnota

بررسی رانت ارزی (آذر 1403)

به بهانه تشکیل بازار توافقی، مجددا نگاهی به شاخص رانت ارزی انداخته شد. ملاحظه می‌شود که این شاخص از سقف اخیر خود در اسفند 1401 که معادل 7.2 میلیارد دلار رانت ارزان فروشی ارز در هر فصل بود، به حدود 3 میلیارد دلار رسیده، به نحوی که نسبت رانت مذکور به کل واردات فصل مربوطه از 50 به 19 درصد کاهش یافته است.

البته بررسی دوره ی مرداد 1397 تا خرداد 1400 که در آن دوره هم تلاش دولت بر همگرایی دلار بازار رسمی و غیررسمی بود نشان می دهد، حذف تفاوت مذکور و به صفر رساندن این تفاوت نیز کار آسانی نیست. می توان این حدس را می توان مطرح نمود که بخشی از این موضوع ناشی از ذات شرایط تحریمی و بخشی دیگر ناشی از وجود تقاضای خارج از بازار توافقی برای دلار است که هنوز به آن پاسخ داده نمی شود. لذا به نظر می رسد، توسعه دامنه شمول بازار مذکور برای پاسخ به کلیه نیازهای قانونی خرد و کلان اعم از نقد و حواله بایستی یکی از راهکارهای احتمالی در این خصوص باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت پانزدهم

جرمی سیگل* در کتاب «سهام برای بلندمدت**» با بررسی داده های صد ساله بازار آمریکا، نشان داده که بازار سهام در کوتاه مدت پرریسک و در بلندمدت کم ریسک است. اما آیا این گزاره در بازار ایران نیز صادق است؟

با نگاهی به سه طبقه دارایی «شاخص کل بورس تهران»، «سکه طلا» و «دلار آزاد» این موضوع را بررسی می کنیم. همانطور که در تصویر مشخص است، نمودار پراکندگی ریسک (محور افقی) و بازده (عمودی) این سه دارایی به تفکیک مدت زمان سرمایه گذاری ترسیم شده است. نتیجتا می توان دید:

الف) ریسک سرمایه گذاری در افق های کوتاه مدت در هر سه دارایی بالاتر از افق طولانی است.

ب) بین ریسک و بازدهی ارتباط مستقیم برقرار است. یعنی سرمایه گذاری در کوتاه مدت اگرچه ریسک بیشتری دارد، ولی بازده مورد انتظار آن نیز می تواند بهتر باشد.

ج) در واقع، کسب بازدهی در کوتاه مدت بیشتر از جنس «زمانسنجی بازار» و در بلندمدت از جنس «تخصیص دارایی» است.

د) پروفایل ریسک و بازده دلار به وضوح در رده پایینتری نسبت به سکه و بورس قرار می گیرد.

* Jeremy Siegel
** Stocks for the Long Run

یادداشت های مالی
@finnota

تثبیت، تورم و ارز- قسمت دوم

در طول سه سال گذشته به کرّات اشاره شد که «تثبیت» و «بازتوزیع» دو محور اساسی سیاست اقتصادی دولت سیزدهم هستند. پروژه ی تثبیت با این منطق محور کار قرار گرفته بود که تیم اقتصادی دولت معتقد بودند با مهار شوک های ارزی می توان تا حدی آتش تورم را مهار نمود. بدین جهت سرکوب دلار نیما به عنوان اقدامی که تثبیت و بازتوزیع را همزمان به پیش می برد، جدی تر از قبل در دستور کار قرار گرفت.

با راه اندازی بازار توافقی که به نوعی عبور از سیاست مذکور محسوب می شود، خوب است نگاهی به تحولات شاخص تورم و ارز طی سومین دوره تثبیت از اسفند 1401 تا آذر 1403 انداخت: در حالیکه نرخ دلار آزاد طی دوره مذکور تنها 30 درصد رشد داشته، در همین بازه تورم انباشته به 60 درصد رسیده و در نهایتا تثبیت نیمایی نیز به سرنوشتی مشابه تثبیت های نفتی و برجامی دچار شد.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی دوباره به دلار (آذر 1403)

به بهانه پایان پروژه ی «تثبیت» از سوی بانک مرکزی، نگاهی دوباره به نمودار دلار بیاندازیم. اگر نرخ دلار آزاد شهریور 1396 تاکنون را با قیمت های انتهای آذر 1403 همتراز کنیم، طبق نمودار پایین ملاحظه می شود که نرخ دلار با حرکت از محدود 40 هزار تومان (از دید امروز)، تا محدوده 120 هزار تومان در شهریور 1397 حرکت نمود. پس از آن در سال 1399 و در میانه کرونا و همزمان با کاهش شدید درآمد نفتی تا 110 هزار تومان بالا رفت.

اما می توان توجه نمود که محدوده 60 الی 80 هزار تومان ناحیه پایداری نرخ بوده است. یعنی در حالت معمول تحریمی و بدون شوک های اضافی، می توان انتظار داشت که دلار در حوالی این اعداد حرکت نماید. برای برآورد وضع آتی، کانال مذکور را می توان به صورت ماهانه، معادل با اختلاف تورم ایران و آمریکا به سمت بالا هل داد. مطابق همیشه یادآوری این نکته ضروری است که بررسی مذکور صرفا جنبه علمی داشته و نبایستی مبنای معامله قرار گیرد.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی به استخراج بیت کوین با برق خورشیدی

در مطلب پیشین اشاره شد که «استخراج رمزارز از نیروگاه خورشیدی» می تواند یک راهبرد مناسب سرمایه گذاری در صنعت تجدیدپذیر باشد. یک نمونه واقعی در استفاده از این راهبرد، مربوط به شرکت جوین است که با تبدیل قرارداد نیروگاه خورشیدی خود، دست به چنین کاری زده است.

یک نیروگاه ده مگاواتی با فرض فروش برق به بورس انرژی در تابستان و تولید بیتکوین در باقی فصول مجموعا حدود 9.3 میلیون کیلووات ساعت برق سبز و 24 عدد بیتکوین تولید می کند که درآمدی معادل با 200 الی 220 میلیارد تومان (با تسعیر به نرخ بازار توافقی 60 هزار تومان) با حاشیه سود تقریبی 85 درصد به همراه دارد. سرمایه گذاری مورد نیاز جهت دستیابی به درآمد فوق عددی حدود 350 الی 400 میلیارد تومان (شامل نیروگاه خورشیدی و مزرعه رمزارز) است.

یادداشت های مالی
@finnota

چالش های بازاریابی و توسعه کسب و کار در بازار سرمایه

«افزایش دارایی تحت مدیریت» ستون صنعت مدیریت دارایی و غایت آرزوهای فعالان این حوزه است. اما علیرغم توصیه های عمومی که می توان برای رسیدن به این هدف داشت، هر شرکتی مسیر یکتای خود را با توجه به توانمندی های درونی و تحولات محیطی می تواند پی بگیرد.

ارایه حاضر مربوط به سخنرانی بنده در خصوص چالش های بازاریابی و توسعه کسب و کار در بازار سرمایه در دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی به دعوت استاد گرامی و متخصص برندینگ، آقای دکتر فراز صادق وزیری است. در این ارایه ضمن مروری بر چالش های هفتگانه که پیش روی توسعه ی نهادهای مالی «مشتری محور» قرار دارد، در خصوص راهبردهای عمومی رقابت و برندسازی و همچنین مسیریابی توسعه در این صنعت و تدوین برنامه اقدام صحبت نمودم.

در نهایت خوب است اشاره کنم که تجربه یک سال و نیم اخیر به من آموخت که 10 درصد موفقیت در این صنعت، ناشی از برنامه ریزی پیشینی و 90 درصد آن مربوط به اجرا، بازخورد و تصحیح مسیر است.

یادداشت های مالی
@finnota

تفکر طراحی محصول در بازار سرمایه- قسمت ششم، پیوست

از متن: ...موج خودکارسازی، سابقا بیشتر بر مسئله مشتریان کارگزاران متمرکز بود، اما امروز به سمت خودکارسازی در سایر حوزه ها هم رفته است. پیشبینی می شود که در سال های آینده، رشد بیشتری را در موضوع خودکاری سازی و البته حرکت به سمت یکپارچگی سامانه ها در بازار سرمایه شاهد باشیم.

یادداشت های مالی
@finnota

تفکر طراحی محصول در بازار سرمایه- قسمت ششم

بعد از امواج محصولات «فیلترها»، «سامانه های رصد و پایش» و «سرمایه گذاری غیرمستقیم» و «اختیار معامله»، به نظر می رسد که اینبار نوبت به محصولات معاملات الگوریتمی و سامانه های دستیار معاملاتی و بازارگردانی رسیده باشد، یا حداقل محصولاتی که در یکسال اخیر جهت اضافه شدن به فهرست معرفی شدند، همگی از این جنس هستند. نام این موج جدید را بایستی «خودکارسازی» (اتوماسیون) گذاشت.

اما تناسب این محصولات با بازار از کجا ناشی می شود؟ نهادهای مالی، با هزینه ثابت بالایی ناشی از قواعد نظارتی سازمان بورس روبرو هستند. همچنین به لحاظ زمانی نیز، طولانی شدن فرایندهای تکراری در مراحل ثبت نام مشتری و مدیریت دارایی وی به این هزینه ها می افزاید. در یک بررسی موردی، دیده شد که هزینه ثابت سالانه به ازای هر مشتری اختصاصی عدد حدود 20 میلیون تومان (280 دلار) است. لذا هر راهکاری که بتواند هزینه های ثابت شرکت های مدیریت دارایی را سرشکن کند، می تواند با تکیه بر تناسب محصول خود با نیاز بازار برای جذب مشتری تلاش کند.

موج خودکارسازی، سابقا بیشتر بر مسئله مشتریان کارگزاران متمرکز بود، اما امروز به سمت خودکارسازی در سایر حوزه ها هم رفته است. برای مثال شرکت سورین دیجیتال (soorin.digital) با معرفی راهکارهای معاملاتی سبد و صندوق ها، یکی از حلقه های میانی زنجیره عملیات مدیریت دارایی در نهادهای مالی را مدیریت و تسهیل می کند.

پیشبینی می شود که در سال های آینده، رشد بیشتری را در موضوع خودکار سازی و البته حرکت به سمت یکپارچگی سامانه ها در بازار سرمایه شاهد باشیم. هرچند که با توجه به رقبای جایگزین بازار سرمایه به لحاظ جذب منابع و استعدادها و نظارت کمتر، مسیر آسانی نخواهد بود.

پی نوشت: فهرست محصولات مالی در بازار سرمایه (نسخه 4) به عدد 77 مورد رسید. آن را در پیوست ملاحظه کنید. ردیف های سبزرنگ نسبت به نسخه قبلی اضافه شده اند.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی به الگوی درآمدی نیروگاه خورشیدی

نیروگاه خورشیدی بنا به ماهیت فصلی تولیدش، مکمل خوبی برای شبکه تولید برق کشور است. همانطور که در نمودار نیز ملاحظه می شود، بخش عمده برق تولیدی این نیروگاه در فصول گرم سال و در اوج تقاضای مصرف برق است.

بررسی داده های بورس انرژی نیز نشان می دهد که قیمت برق فروخته شده نیز در فصول گرم سال تا دو برابر متوسط سالانه آن نیز می رسد. با ترکیب دو گزاره فوق می توان گفت که بخش قابل توجهی از درآمد نیروگاه خورشیدی در نیمه اول سال حاصل می گردد.

اما برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر از برق تولیدی در فصول سرد سال چه می توان کرد؟ با توجه به مجاز بودن استخراج رمزارز از برق تجدیدپذیر، این روش را می توان مورد توجه قرار داد و برق تولیدی را به بیت کوین یا سایر ارزهای قابل استخراج تبدیل نمود که البته نیازمند سرمایه گذاری اضافه است. بررسی ها نشان می دهد که ترکیبی از تحویل برق در اوج مصرف به شبکه از طریق تابلوی برق سبز در بورس انرژی و تولید بیت کوین در الباقی سال می تواند راهبرد مناسبی برای سرمایه گذاران این حوزه باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

بازسازی و چند تغییر جزئی در پکیج پایتونی دریافت داده‌های آپشن بورس تهران

همونطور که میدونید خود پروژه به صورت اوپن سورس در اینجا در دسترسه (توضیحات قبلی رو از اینجا و اینجا بخونید).
تغییرات جدیدی به شرح زیر، تو پروژه اعمال کردم:

ـ استفاده از تکنیک‌های کانکارنسی برای دریافت سریعتر دیتا از سایت TSETMC. میشه گفت دوبرابر سریعتر از حالت قبلی می‌تونید دیتا بورس و فرابورس رو دریافت کنید.

ـ بازسازی ساختار پروژه و اضافه کردن schema داده‌های دریافتی

ـ اضافه شدن یک جدول راهنمای لغات تخصصی برای دوستانی که راجع برخی از اصطلاحات ابهام داشتند.

تو آینده سعی می‌کنم موارد استفاده جالبی که می‌شه از این دیتاها داشت رو تو use_case ها اضافه کنم.

توضیحات بیشتر در گیت‌هاب:
https://github.com/masoudghah/TSELiveOptionData

@quant_fin

آثار مالی توسعه فناوری در تولید برق تجدیدپذیر

انگیزه های محیط زیستی (گرمایش و آلودگی زمین) و سیاستی (کاهش وابستگی کشورهای مصرف کننده انرژی به قطب های تولید سوخت فسیلی) موجب شده تا سرمایه گذاری زیادی در فناوری های مرتبط با انرژی های تجدیدپذیر، خصوصا خورشیدی فتوولتاییک و بادی، صورت پذیرد.

در نتیجه این امر، بهره وری نیروگاه های مذکور به سرعت بالا رفته و بهای تمام شده هر کیلووات ساعت برق تولید این نیروگاه ها در گذر زمان کاهش یافته است. برای مثال مخارج همتراز هر واحد برق تولید نیروگاه خورشیدی به طور متوسط از 45 سنت در سال 2010 به 4.4 سنت در سال 2023 رسیده است.

نکته قابل توجه این است که از سال 2015 بدین سو، مخارج همتراز* (با کمی اغماض: بهای تمام شده) هر واحد برق تولیدی نیروگاه خورشیدی نسبت به سیکل ترکیبی نیز کمتر شده است. البته این دو نیروگاه بنا به تفاوت فنی خود جانشین یکتای یکدیگر نیستند، اما می توانند مکمل خوبی در شبکه انرژی کشورها باشند.

*مخارج همتراز یا هزینه ترازشده انرژی (LCOE)

یادداشت های مالی
@finnota

تفکر طراحی محصول در بازار سرمایه (فراخوان موقت)

قصد به روزرسانی فهرست محصولات بازار سرمایه را دارم. اگر مدیرمحصولی هستید که در فهرست قبلی نیست اطلاع دهید تا در صورتی که معیارهای شناسایی به عنوان محصول را داشته باشد در به روزرسانی بعدی قرار گیرد.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت چهاردهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1364 تاکنون در دلار آزاد چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 13 تا 158 درصد بوده است.
ب) سالهای 1392، 1374 و 1379 با منفی 30، منفی 5 و منفی 4 درصد کمترین بازدهی سالانه را داشته اند.
ج) سال های 1397، 1401 و 1391 به ترتیب با 158، 83 و 79 درصد بیشترین بازدهی سالانه را داشته اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا 10 درصد بازدهی به همراه داشته است. در مطالب گذشته نیز ذکر شده بود که به دلیل افزایش درآمد صادراتی کشور، توان دولت جهت مدیریت نرخ آزاد بالاتر از سالهای بحرانی است.
ه) متوسط بازدهی سالانه طی دوره مورد بررسی 21 درصد است. هرچند که به دلیل تغییرات ساختاری، به تدریج شاهد دوره های تثبیت نرخ کوتاه تر و کمتری بوده ایم.

یادداشت های مالی
@finnota

چاپ پول در دل تاریخ

حتی قبل از شروع چاپ اسکناس توسط بانک ها و بعدا توسط بانک مرکزی، مسئله کاهش اعتبار پول ملی در تاریخ دیده می شود.

برای مثال خانم دکتر سمیه خانی پور در کتاب ایران و بحران اقتصادی که به بررسی تحولات اقتصادی قرن دوازدهم قمری در ایران پرداخته است، شواهدی مبنی بر کاهش تدریجی عیار نقره در سکه های ضرب شده طی دوره صفویه از ۹۲ به ۷۶ درصد ارایه نموده است که در تصویر می بینید.

اگرچه برخی افراد شواهد تاریخی را استدلالی به نفع توجیه وضع موجود ارایه میکنند، اما بایستی پرسید چه عامل مشترکی سیاستمداران با طرز تفکر مختلف را در دوره های مختلف زمانی به اقدامات مشابه سوق می دهد و چطور می توان مانع این امر شد؟

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت سیزدهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1389 تاکنون در سکه طرح جدید چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 30 تا 173 درصد بوده است.
ب) سالهای 1392، 1393 و 1394 با منفی 30، صفر و 7 درصد کمترین بازدهی سالانه را داشته اند.
ج) سال های 1397، 1401 و 1390 به ترتیب با 173، 159 و 95 درصد بیشترین بازدهی سالانه را داشته اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا 42 درصد بازدهی به همراه داشته است.
ه) تفاوت بازدهی بین سالهای تحریمی و غیرتحریمی بر اساس رنگ تا حد زیادی مشهود است.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت دوازدهم

یک ریال سرمایه گذاری با افق یکساله، در ابتدای هر سال از 1388 تاکنون در شاخص کل بورس تهران چه نتیجه ای به همراه می‌داشت؟ نگاهی به نمودار نشان می دهد:

الف) دامنه بازدهی به دست آمده از منفی 21 تا 186 درصد بوده است.
ب) سال 1398 با 186 درصد، سال 1399 با 157 درصد و سال 1392 با 105 درصد بهترین سال ها بوده اند.
ج) سال های 1393، 1395 و 1400 به ترتیب با منفی 21، منفی 5 و 4 درصد بدترین سال ها بوده اند.
د) سال 1403 تا ابتدای آبان ماه تا اینجا بدترین سال طی دوره مورد بررسی بوده است.
ه) بازدهی غیرعادی سال 1399 به طرز واضحی در نمودار مشهود است.

یادداشت های مالی
@finnota

نگاهی دوباره به آتی طلا

صرف قیمتی سررسید آبان و بهمن گواهی آتی شمش طلا به طور متوسط 50 درصد سالانه بوده، اما در حال حاضر به ترتیب در محدوده ی 70 و 110 درصد قرار گرفته است. به نظر می رسد با عبور از شرایط هیجانی موجود، اعداد صرف قیمتی به تدریج به سمت مقادیر پایینتر حرکت خواهد نمود.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت یازدهم

دیدیم که سرمایه‌گذاری در شاخص کل بورس تهران و سکه طلای طرح جدید در افق بالای ده سال کم ریسک است و به اعدادی حوالی 40 درصد همگرا می شود.

اما بررسی داده های دلار آزاد از 1359 تا 1403 نشان می دهد که اولا سرمایه گذاری در این دارایی حتی در افق های 30 ساله هم حساسیت زیادی به نقطه ورود دارد. در ثانی متوسط بازدهی دلار آزاد در افق های کوتاه مدت و بلندمدت به طرز معناداری از شاخص بورس و سکه طرح جدید پایینتر بوده و به ترتیب معادل 24 و 20 درصد و حدود 20 درصد کمتر از شاخص کل بورس و طلا بوده است.

همچنین تفاوت بازدهی نگهداری کوتاه مدت و بلندمدت هم در مورد این دارایی معادل 4 درصد است که در مقابل تفاوت دو مورد دیگر 8 درصد کمتر است. به بیان ساده راهبرد خرید و نگهداری برای فعالیت در بازار دلار جوابگو نیست و جنس فعالیت در آن بایستی مبتنی بر حرکات قیمتی کوتاه مدت آن باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت دهم

در قسمت شش گفته شد که سرمایه‌گذاری در شاخص کل بورس تهران با افزایش افق نگهداری و در بلندمدت بازدهی حدود 35 تا 40 درصد سالانه در پی دارد. در این قسمت بررسی در خصوص سکه طلا صورت می گیرد.

اگر طی دوره فروردین 1389 تا شهریور 1403، در افق یک تا چهارده ساله اقدام به سرمایه گذاری در سکه طرح جدید می کردید چه بازدهی و ریسکی در انتظار شما می بود؟ در افق یکساله متوسط بازدهی 53 درصدی با ریسک 63 درصد در انتظار شما می بود. در حالیکه در بلندمدت و با انتظار حداقل 10 ساله برای فروش سکه، بازدهی به مقادیر بین 38 تا 42 درصد و با ریسک محدود همگرا می شد.

در هر دو مورد شاخص کل بورس و طلا شاهد مطلوبیت سرمایه گذاری در افق های بلندمدت و پرریسک بودن آنها در کوتاه مدت هستیم، لذا به نظر می رسد توصیه به سرمایه گذاری تدریجی و با نگاه بلندمدت برای یک فرد متوسط در جامعه گزینه معقولی باشد که نتایج معنادار آن در گذر زمان آشکار خواهد شد. لازم به ذکر است که بررسی شاخص کل از 1387 و در خصوص سکه از 1389 انجام شده که می تواند در کنار تفاوت کارمزدها بر مقایسه پذیری نتایج اثرگذار باشد.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت نهم

در قسمت چهار و پنج در مورد راهبرد خرید و نگهداری شاخص کل بورس در افق پنج و یک ساله بحث و نشان داده شد که نگهداری پنج ساله، پوشش تورمی مناسبی برای سرمایه گذاران به همراه داشته ولی سرمایه گذاری کوتاه مدت در بازار دست کمی از تاس انداختن نداشته است. در این قسمت نتایج سرمایه گذاری در سکه طلای طرح جدید طی دوره فروردین 1389 تا شهریور 1403 در دو افق پنچ و یکساله ارایه شده است:

الف) در افق پنج ساله، پوشش تورمی در 77 درصد از مشاهدات مثبت و بازدهی مازاد بر تورم بسته به نقطه ورود از منفی 15 تا 39 درصد سالانه در نوسان بوده است.

ب) در افق یکساله، پوشش تورمی در 63 درصد از مشاهدات مثبت و بازدهی مازاد بر تورم بسته به نقطه ورود از منفی 55 تا 218 درصد سالانه در نوسان بوده است.

ج) مقایسه اعداد مذکور با عملکرد شاخص کل بورس نشان می دهد که در سرمایه گذاری در افق پنج ساله، عملکرد بازار سهام چه به لحاظ درصد مشاهدات مثبت و چه به لحاظ دامنه بازدهی مازاد بهتر از سکه بوده است و در مقابل، خرید سکه در کوتاه مدت در هر دو معیار ذکر شده وضعیتی بهتر از بازار سهام داشته است.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت هشتم

حتی طلا هم که در سال های اخیر به دلیل ریسک های داخلی و تنش های بین المللی جایگاه ویژه ای نزد سرمایه گذاران پیدا نموده است، در صورت خرید در زمان نامناسب می تواند تا مدت ها تبدیل به دارایی در زیان سبد گردد.

مطابق با نمودار بالا، دو گونه رفتار ریزش در خصوص طلا قابل توجه است:

الف) رفتار دوره تنش محدود (1392 تا 1396): طلا در این دوره 47 درصد اصلاح نمود و چهار سال طول کشید تا به سقف قبلی خود باز گردد.

ب) دوره های تنش بالا (خصوصا 1397 تاکنون): در این دوره هم خرید نامناسب تا 40 درصد زیان به خریداران در زمان مناسب تحمیل شده است، هرچند که بازگشت به سقف قبلی عموما در کمتر از 18 ماه رخ داده است.

یادداشت های مالی
@finnota

رمزارز در برابر سهام

بررسی ارزش معاملات شش صرافی منتخب ایرانی در رمزارز و مقایسه آن با ارزش معاملات خرد سهام و صندوق های سهامی حاوی چند نکته با اهمیت است:

الف) در 9 روز کاری اخیر، مجموع ارزش معاملات رمزارز 26500 میلیارد تومان در مقابل 20400 میلیارد تومان برای سهام بوده است.

ب) ارزش معاملات رمزارز در شش صرافی از کل صرافی های موجود، در برخی روزها دو تا سه برابر معاملات سهام بوده است.

ج) نکته قابل توجه این است که مقایسه صرفا در روزهای معاملاتی بازار سهام صورت گرفته و تعداد روزهای معاملات رمزارزها در عمل بیشتر نیز هست. همچنین معاملات رمزارزها به صورت پیوسته در طول شبانه روز و بدون محدودیت دامنه نوسان است.

یادداشت های مالی
@finnota

🔵 نرخ تامین مالی در بازار اعطای تسهیلات خُرد آنلاین

🔸 نگاهی به کسب‌وکارهای ارائه‌دهنده تسهیلات آنلاین نشان می‌دهد که هزینه مالی اشخاص حقیقی (نرخ اسمی تامین مالی) حداقل معادل ۳۹ درصد (بسته به طرح و مبلغ وام) می‌باشد.

🔹 در این فایل ۵ طرح دی‌جی‌پی، دی‌جی‌پی (پرداخت با چک)، ازکی‌وام، تکنوپی و اسنپ‌پی برای مبلغ وام ۵۰ میلیون تومانی مورد مقایسه قرار گرفته است.

🆔 @finrho | فینرو

به روزرسانی برآورد نرخ دلار آزاد (مهر 1403)

قبلا در مجموعه ای از یادداشت ها در خصوص برآورد نرخ تعادلی دلار و ارتباط با آن درآمد صادرات نفتی و غیر نفتی کشور بحث شد. به نظر می رسد بالاتر رفتن مقدار صادرات نفتی کشور در تابستان امسال (1.6 میلیون بشکه در روز) تا حدی آثار کاهش قیمت نفت را خنثی نموده است و شاخص سرانه درآمد صادراتی از حوالی 87 درصد به 97 درصد رسیده و این موضوع به همراه افزایش تدریجی دلار نیما، موجب رشد محدودتر نرخ ارز آزاد علیرغم تشدید تلاطمات منطقه ای شده است. مجددا لازم به یادآوری است که برآورد مذکور صرفا جنبه علمی دارد و نبایستی مبنای معاملات قرار گیرد.

نرخ دلار آزاد: 60630 تومان
میانه نرخ های برآوردی: 58976 تومان
نرخ برآوردی با احتساب وضعیت درآمد صادراتی کشور: 62000 تومان

یادداشت های مالی
@finnota

ارزش مسکن در ترازوی بورس

گاهی اوقات دیده می شود که تحلیلگران با مقایسه تورم مسکن و مقایسه آن با تغییرات قیمت نماد صندوق های املاک و مستغلات، نتیجه می گیرند این این صندوق ها تحلیل پذیری مناسبی ندارند. اما می توان سرنخ هایی برای کشف منشأ تغییرات قیمتی این صندوق ها پیدا نمود.

برای مثال، نگاهی به روند قیمتی اوراق تسهیلات خرید مسکن با نماد «تسه 1401» و مقایسه آن در نسبت با تغییرات قیمت نماد «ارزش مسکن» نشان می دهد که از زمان تاسیس این صندوق، یک الگوی قیمت نسبی بین این دو وجود داشته است. هر گاه نسبت تسه به مسکن به حدود 100 تا 120 رسیده، شاهد رشد نماد ارزش مسکن بوده ایم و بالعکس، در محدوده قیمت نسبی 40 تا 60، شاهد اصلاح قیمت تسه 1401 (متناظر با کاهش نرخ بهره تسهیلات مذکور) بوده ایم.

البته رابطه مذکور نیز ممکن است دستخوش تغییرات ساختاری اساسی شود و گذشته لزوما تکرار نخواهد شد. اما بایستی به خاطر سپرد که داده های موجود در بازار سرمایه، امکان آزمون فرضیات مختلف را برای محققین علاقه مند فراهم نموده است.

یادداشت های مالی
@finnota

سلام و وقتبخير به همه عزیزان

خیلی وقت هست که، تمايل به حضور و نوشتن در شبکه های اجتماعی از نوشتن در وبسایت شخصی پيشي گرفته است.

بعد از چندسال بلاگ نويسي و انتشار یادداشت ها در سایت شخصی، تصمیم به تغییر گرفتم و این کانال تلگرام را چند روزی هست،که راه انداختم.
اگر نوشته هاي قبلي من مورد توجه شما بوده يا به موضوعات كانال علاقه مند هستيد، خوشحال ميشوم عضو كانال بشوید و از بازخوردها و نظرات شما بهره مند شوم.
با آرزوی بهترین ها

بهرنگ اسدي

رقابت در بازارهای موازی- قسمت هفتم

در قسمت قبلی نشان داده شد که بازار سهام در افق بلندمدت به طور متوسط بازدهی پایدارتری نسبت به افق زمانی کوتاه مدت دارد. یعنی اگر به قدر کافی در بازار بمانیم، بازدهی مناسبی کسب خواهیم کرد و اگر مجبور به خروج زودهنگام شویم، احتمال زیان وجود دارد. اما نیمه ی پنهان «همیشه و تا آخر ماندن» در بازار سهام چیست؟ بررسی میزان ریزش از آخرین سقف پاسخی به این سوال است:

در تابستان 1387 مصادف با بحران مالی 2008، شاخص کل 38 درصد از سقف ریزش داشته و رسیدن به سقف قبلی حدود 2 سال طول کشید.
در سال 1392 رکود داخلی و جهانی موجب 31 درصد افت در شاخص شد که به موجب آن تا سال 1396 شاخص به سقف قبلی خود باز نگشت.
در آبان 1397 شاهد ریزش محدود 21 درصد بودیم که به مدد رشد نرخ ارز، برگشت بسیار سریعی تجربه شد.
از مرداد 1399 شاخص کل بورس تهران حداکثر 47 درصد ریزش داشته است.

صبورترین فرد دنیا هم ممکن است نیاز به نقدینگی پیدا کند و مجبور به فروش دارایی خود در میانه ی هر کدام از این بحران ها شود. پیشنهاد شما برای حداقل نمودن این ریسک چیست؟ زمان سنجی ورود و خروج یا تنوع بخشی به سبد؟

یادداشت های مالی
@finnota

تورم نهادی به سبک ایرانی

هر از چند گاهی که شرایط بازار سرمایه و محیط اقتصادی کشور دچار بی ثباتی غیرقابل تحمل می رسد، ایده ی تاسیس یک نهاد جدید به عنوان سازوکاری که قرار است معجزوار مشکلات حوزه تحت اشراف آن نهاد را حل کند مطرح می گردد. از جمله این نهادها می توان به «شورای عالی ثبات مالی»، «شورای عالی پیشرفت» و ستادها، کمیته ها و کمیسیون هایی از این دست اشاره نمود. حتی مرور تاریخ نشان می دهد که برای تشکیل شورا هم در اینجا شوراهایی تشکیل شده است: «شورای تدوین و پیشنهاد قانون ایجاد شورای عالی صنعت دریانوردی».

سوال این است که شوراهای موجود خصوصا در زمینه نظام اقتصادی کشور چه محدودیتها و معایبی داشته اند که علیرغم داشتن ده ها نهاد اینچنینی، باز هم در بن بست مسائل بایستی اقدام به تاسیس یک نهاد دیگر نمود و بدنه نهادی کشور را متورم نمود؟ ترکیب اعضای این نهادها چه تفاوتی با نهادهای پیشین دارد و درجه آزادی عمل نهاد جدید در چه حدی است که ادعا می شود گرهی از مشکلات موجود را باز خواهد نمود؟ اگر پاسخی برای این سوال ها وجود ندارد، شاید بهترین کار تغییر روش اداره نهادهای موجود است و برای شروع انتشار مشروح مذاکرات شوراهای مختلف اقتصادی و مالی را بایستی توصیه نمود. این امر در ایران بی سابقه نیست و در سال 1364 کتابی تحت عنوان «صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» در چهار جلد توسط مجلس شورای اسلامی به چاپ رسیده است.

با نگاهی به صفحه چهار اسلاید «نگاهی به بازار سرمایه در ایران: مسیر توسعه از گذشته تا آینده» در لینک زیر:
https://t.me/finnota/110

یادداشت های مالی
@finnota

معرفی کتاب: بیست گفتار در بیمه (دانش بیمه برای مدیرعامل و اعضای هیات مدیره شرکت ها)

کتاب مذکور به قلم دکتر غلامحسن تقی نتاج، مجید سبزه و یاسر کارگری به صورت کاملا موجز و اختصاری به آموزش مفاهیم بنیادین بیمه های بازرگانی برای مدیران نهادهای اقتصادی و مالی دولتی و خصوصی می پردازد. هدف از تالیف این کتاب کم حجم و ساده اما با محتوای غنی، کمک به مدیران ارشد شرکت ها جهت مدیریت بهتر ریسک شرکت تحت مدیریت ایشان است.

در عین حال، کتاب مذکور منبع مفیدی برای تحلیلگران بازار سرمایه که قصد بررسی دقیقتر شرکت های بیمه ای موجود در بازار را دارند و به جای منابع پراکنده، دنبال منبعی مختصر و مفید در خصوص صنعت بیمه می گردند.

امیدواریم جلد دوم این کتاب را با موضوع تجزیه و تحلیل صورت های مالی شرکت های بیمه با مثال های واقعی از شرکت های ایرانی را به زودی شاهد باشیم. از جناب آقای مجید سبزه که فایل کتاب را سخاوتمندانه به اشتراک گذاشتند ممنونیم.

یادداشت های مالی
@finnota

حرص شرکتی یا پاداش سرمایه گذاری؟

شرکت های بازار سرمایه به دلیل شفافیت بیشتر و انتشار داده های عملکردی خود در دوره های تورمی جزو متهمین ردیف اول افزایش قیمت ها و کسب سود بادآورده هستند.

نگاهی به شرکت فولاد مبارکه می تواند روی دیگری از ماجرا را نشان دهد. این شرکت در ابتدای 1378 دارایی ثابت و موجودی کالایی معادل با 571 میلیون دلار و ظرفیت تولید ورق گرمی معادل 2.36 میلیون تن داشته است. فولاد مبارکه تا امروز با انجام 9.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری اضافه، ظرفیت ورق گرم را به 6.75 میلیون تن رسانده و ظرفیت تولید چندین محصول دیگر را نیز به همراه ده ها شرکت در سراسر زنجیره فولاد ایجاد نموده است.

فولاد مبارکه طی این مدت به طور متوسط 44 درصد سود خالص سالانه را مجددا در طرح های توسعه سرمایه گذاری کرده است و هم اکنون نیز 1.1 میلیارد دلار سرمایه گذاری در شرکت اصلی و 3 میلیارد دلار در کل گروه خود در دست اجرا دارد تا به ظرفیت حدودا 11 میلیون تن ورق گرم در سال برسد. در حالیکه، اگر این شرکت توسعه نیافته بود سالانه حدود 3.2 میلیارد دلار جهت واردات این میزان از ورق گرم به کشور نیاز بود.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت ششم

در قسمت قبل نشان داده شده که سرمایه‌گذاری در شاخص کل بورس تهران در افق یک ساله و پنج ساله نتایج یکسانی نخواهد داشت و بازدهی و ریسک این دو گزینه بسیار متفاوت است و راهبرد سرمایه گذاری در این دو افق زمانی نیز بایستی متفاوت باشد.

در این یادداشت، با تعمیم این موضوع، افق زمانی سرمایه گذاری یک تا شانزده ساله به تفکیک مورد بررسی قرار میگیرند. همانطور که در تصویر مشخص است، سرمایه گذاری شاخصی در دوره های زمانی کوتاه مدت به طور میانگین بازدهی بیشتری به همراه داشته است، اما این بازدهی با عدم قطعیت بالایی همراه بوده است.

در مقابل، با افزایش افق زمانی سرمایه گذاری، شاهد کاهش ریسک بازدهی در یک افق معین هستیم و به نوعی می توان گفت حساسیت نسبت به نقطه ورود کاهش یافته است.

همچنین در افق های بلندمدت شاهد همگرایی بازدهی به سمت حدود 35 تا 40 درصد سالانه هستیم و به نوعی شاید بتوان گفت که نگهداری در افق بسیار بلندمدت نمی تواند «صرف بازدهی» و پاداش اضافه به همراه داشته باشد و کسب بازدهی مازاد احتمالا نیازمند تغییر راهبرد سرمایه گذاری خواهد بود.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت پنجم

فرض اساسی در محاسبات بازدهی شاخص کل در قسمت قبل «افق پنج ساله» جهت سرمایه گذاری بود. اما اگر سرمایه گذار به هر دلیل مجبور شود که پس از یک سال سبد خود را بفروشد چه چیزی در انتظارش بوده است؟ پس اینبار با فرض حضور یکساله در بازار، بازدهی سالانه شده مازاد بر تورم را محاسبه می کنیم.

طی دوره مورد بررسی (اردیبهشت 87 تا شهریور 1402) بازدهی مازاد بر تورم بسته به نقطه ورود از منفی 69 تا بیش از چند صد درصد سالانه در نوسان بوده است و پراکندگی بیشتر نسبت به افق پنج ساله دارد.

در فرض نگهداری پنج ساله دیدیم که در 95 درصد از روزهای ورود، سرمایه گذار حداقلی از بازدهی مازاد بر تورم را دریافت می کرد. اما در حالت حضور یکساله در بازار این عدد به 57 درصد کاهش پیدا کرده است. انگار که سرمایه گذاری به دید کوتاه مدت در بازار سهام ایران با هدف پوشش تورم، تقریبا می تواند با پرتاب سکه با شانس مساوی رقابت کند. البته اگر وقایع 99 تا 1402 را از بررسی حذف کنیم، شانس پوشش تورم تا 67 درصد بالا می رود. اما باز هم نسبت به سرمایه گذاری با افق بلندمدت عدد مناسبی نیست.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت چهارم

مشابه مطلب قبلی، یکی از روزهای اردیبهشت 1387 تا شهریور 1398 تصمیم می گرفتیم در شاخص کل بورس سرمایه گذاری کنیم و پنج سال بعد از بازار خارج شویم. اما اینبار، بازدهی سالانه شده مازاد بر تورم را محاسبه می کنیم.

طبق نمودار، بازدهی مازاد بر تورم بسته به نقطه ورود از منفی 4 تا 63 درصد سالانه در نوسان بوده است.

نکته مهم این است که در 95 درصد روزها، سرمایه گذاری در افق پنج ساله در شاخص کل، بازدهی بالاتر از تورم ایجاد نموده و بیشترین شانس وقوع مربوط به بازه 2 تا 6 درصد بوده است.

اگرچه تا اینجا می توان دید که نتیجه صبر پنج ساله در بازار سهام می تواند امید بالا به پوشش تورم باشد، اما نبایستی به شرایط و محدودیت ها بی توجه بود:

تقلید ترکیب سبد شاخص بورس تهران کار آسانی نیست. وجود کارمزد در معاملات، کارمزد مدیریت صندوق شاخصی، بلوکه شدن سودهای نقدی طی دوره برگزاری مجمع تا پرداخت سود و مواردی از این دست مانع مهمی جهت رهگیری دقیق شاخص هستند. همچنین، فرض تکرار تاریخ نیز چندان واقع بینانه است و ممکن است در آینده به دلایل مختلف این روندها تکرار نشوند.

یادداشت های مالی
@finnota

رقابت در بازارهای موازی- قسمت سوم

اگر یکی از روزهای اردیبهشت 1387 تا شهریور 1398 از خواب بیدار می شدیم و تصمیم می گرفتیم پس انداز خود را در شاخص کل بورس تهران سرمایه گذاری کنیم و پنج سال بعد از بازار خارج شویم، چه اتفاقی در انتظار ما بود؟

همانطور که در نمودار پیداست بسته به روز ورود ما، بازدهی سالانه شده ای از 12 تا 101 درصد محقق می شد. یعنی زمان ورود عاملی بسیار تعیین کننده در نتیجه نهایی بوده است.

بازه ی بازدهی سالانه شده ی 18 تا 24 درصد، با 518 روز مشاهده، حدود 19 درصد از کل نمونه مورد بررسی و بیشترین تکرار را داشته است.

میانه مشاهدات حدود 44 درصد بازدهی سالانه شده است. یعنی سرمایه گذاری در نیمی از روزها از این مقدار کمتر و در نیم دیگر از این مقدار بیشتر بازدهی داده است.

بر این اساس اگر زمان ورود به بازار تا این حد تعیین کننده است بایستی پرسید: آیا زمان سنجی ورود به بازار کاری شدنی است؟ اگر شدنی نیست، چه رویکردی بایستی در پیش گرفت؟ آیا تنوع بخشی زمانی و سرمایه گذاری تدریجی چاره کار است یا بهینه سازی ترکیب سبد راه حل است؟ یا اساسا بایستی به دنبال راه خروج از بازار گشت؟

یادداشت های مالی
@finnota