داود فیرحی

🏷 اسلام، دولت، مشروعیت
▫️به کوشش: داود فیرحی
بانوشته هایی از:
داود فیرحی
سيدعلی ميرموسوی
منصور ميراحمدی
محمود شفيعی
نجف لک زایی
آیت قنبری

▫️وزیری / شومیز / ۳۳۶ ص / ۲۵۰ هزار تومان
▫️تهران: نگارستان اندیشه ۱۴۰۳

کتاب حاضر یکی از شمارگان فصلنامه فرهنگ اندیشه است که در دهه هشتاد در مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی تحت اشراف مهندس میرحسین موسوی منتشر می‌شد. با گذشت بیش از پانزده سال از توقف انتشار آن، همچنان مباحث و مقالات منتشر شده در آن محل رجوع و استفادۀ پژوهشگران است. از این‌رو، شمارگان سابق نشریه در قالب کتاب مجدداً بازنشر شده است. کتاب «اسلام، دولت، مشروعیت» نخستین بار در بهار سال ۱۳۸۲ به عنوان شماره پنجم فصلنامۀ «فرهنگ اندیشه» به سردبیری زنده‌یاد دکتر داود فیرحی منتشر شده است. در این کتاب تلاش شده با نگاهی به مهم‌ترین چالش‌های مشروعیت امر سیاسی به مباحثی نظیر نسبت اجتهاد و سیاست، اجتهاد و مشروطیت، اصلاح‌طلبی دینی، عدالت و نظایر آن پرداخته شود.

نگارستان اندیشه: ناشر تخصصی علوم انسانی
.

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «اسلام، دولت، مشروعیت» به اهتمام زنده‌یاد دکتر داود فیرحی،  سی و هفتمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه بیست و چهارم دی‌ماه ۱۴۰۳ با حضور: احمد موثقی، زهیر صیامیان گرجی، یاسر قزوینی و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

کتاب «اسلام، دولت، مشروعیت» نخستین بار در بهار سال ۱۳۸۲ در قالب یکی از شمارگان فصلنامۀ «فرهنگ اندیشه» به سردبیری زنده‌یاد دکتر داود فیرحی منتشر شده است. لیکن با گذشت بیش از دو دهه از انتشار آن، مقالات این مجموعه محل رجوع پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث علوم انسانی است. در این کتاب تلاش شده با نگاهی به مهم‌ترین چالش‌های مشروعیت امر سیاسی به مباحثی نظیر نسبت اجتهاد و سیاست، اجتهاد و مشروطیت، اصلاح‌طلبی دینی، عدالت و نظایر آن پرداخته شود.
این نشست روز دوشنبه ۲۴ دی‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مرکز مطالعات خاورمیانه: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک ۶

نگارستان اندیشه

سخنران بعدی جلسه آیت ا... سروش محلاتی بود. وی ضمن گرامیداشت یاد و نام و خاطره مرحوم دکتر فیرحی و ذکر شخصیت ممتاز ایشان در محترم شمردن علم و عالم و منطق استوار وی در سخن و استدلال مسیر علمی و پژوهشی او را در چهار مرحله برشمرد. نخست ورود به حوزة علمیه و فراگیری علوم اسلامی و مرحلة دوم ورود به دانشگاه و آشنایی با مفاهیم و اندیشه های سیاسی جهان و مرحلةسوم تطبیق و مقایسة دست آوردها و آموزه‌های دو مرحلة پیشین و مقایسة علوم اسلامی و اندیشه سیاسی غرب و مرحلة چهارم که در واقع به دلیل درگذشت ایشان نا تمام ماند، این بود که مرحوم فیرحی به جد معتقد بود باید با بازخوانی منابع اصیل اسلامی و اجتهاد به همان معنای شناخته شده در حوزه‌های علمیه و با
روش‌های متقن علمی از کتاب و سنت در کنار تجربه‌های بشری به نظرات جدید و پاسخگو به نیاز جهان معاصر رسید. وی ادامة این مسیر را که میراث ارزشمند آن مرحوم است را وظیفه پژوهشگران و محققان دانست. فراز دیگر سخنرانی وی تقسیم بندی دولت‌ها به دولت پاسخگو و دولت غیر پاسخگو بود، اصل پاسخگویی را در سه حوزة قضایی و حقوقی، سیاسی (عزل و نصب‌ها و رویه های سیاسی)،امور مالی و دخل و خرج حکومت قابل طرح دانسته و نمونه‌های تاریخی از رفتار امام علی (ع) و خلیفة دوم را ذکر نمود.
در ادامه برنامه کلیپی که توسط دکتر زين‌العابدين صفوی درباره زندگینامه استاد فیرحی تهیه شده بود برای حاضران پخش شد و سپس لوح یادبود انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ  زنجان تقدیم فرزند پسر ايشان به نيابت از خانوادة استاد فيرحی گردید.
بخش پایانی و پیوست نشست بازدید حاضران از موزة مهرانه بود.
لازم به ذکر است کتاب 《پیامبری و قرارداد نظریهای دربارة سیرة حکمرانی پیامبر اسلام (ص) بر اساس الگوی قرار داد》درسگفتارهای مرحوم استاد فیرحی با تنظيم و تحقیق اکبر محمدی که توسط اتاق بازرگانی تهیه شده بود به مدعوين اهداء گردید.

🔴انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان
🇮🇷 https://eitaa.com/joinchat/191889690C9f66ad960a
@feirahi

🔵گزارش نوزدهمین نشست علمی/فصلی انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان 

✳️ عنوان نشست: یادمان اندیشمند فقید زنجانی استاد داود فیرحی (ره)

نوزدهمین نشست علمی/فصلی انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ زنجان با همکاری انجمن خیریه مهرانه و سازمان فرهنگی،اجتماعی و ورزشی شهرداری زنجان و اتاق بازرگانی صنایع،معادن وکشاورزی زنجان طبق اعلام قبلی در ساعت۱۰:۰۰ روز پنجشنبه ۲۹آذرماه ۱۴۰۳ با حضور جمعی از فضلای حوزه و دانشگاه و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ زنجان در سالن همایش انجمن مهرانه برگزار گردید.
نشست با تلاوت آیات نورانی قرآن کریم توسط سعید بیات از قاریان ممتاز کشوری و اجرای سرود جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. در ابتدا جلسه دکتر افضلی مدير عامل انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان با اعلام تقارن نشست امروز با آغاز هشتمین سال فعالیت رسمی انجمن، ضمن گرامی داشت یاد و خاطره دانشمند فقید زنده ياد دکتر فیرحی و خوش آمد گویی به حضار، از همکاری انجمن مهرانه و شهرداری زنجان و اتاق بازرگانی در برگزاری اين مراسم سپاسگزاری و تقدیر نمود.
در ادامه مجید هادی از شاگردان دکتر فیرحی و پژوهشگر اندیشه سیاسی، قطعه شعری را که در فقدان و تمجید آن مرحوم سروده بود را قرائت کرد.
سخنران اول برنامه دکتر رضا تاران از شاگردان و مدیر تنظیم و نشر آثار دکتر فیرحی بود. از نظر وی مسأله و پروژه پژوهشی استاد فیرحی،اندیشه سیاسی اسلام می‌باشد.کتاب«قدرت دانش و مشروعیت در اسلام»که تز دکترای فيرحی بود به طرح این سوال که چرا نظریه های دولت در جهان اسلام اقتدارگرا هستند و پاسخ آن پرداخته است.یافته های او حاکی از وجود زمینه های اجتماعی برای اقتدارگرایی سیاسی دارد. حال آن که نصوص هم جنبه‌های دموکراتیک و هم جنبه اقتدارگرایی دارند.(نصوص قابل تفسير و تاويل به اقتدار گرايی و دموکراتيک هستند.) در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» زمینه های پیش گفته و طیفی از نظریه های مطرح در میان علمای شیعه وسنی مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب سوم استاد«تاریخ تحول دولت در اسلام »است که از شکل گیری دولت در زمان حضرت پیامبر(ص) تا دورة صفویه و تحولات دولت و حکمرانی را بیان می کند. در این کتاب دو نوع تقسیم بندی از دولت در صدر اسلام ارايه می‌شود مدل مکه و مدل مدینه که مدل مکی اقتدارگرا و مدل مدینه شورایی است. پاسخ به چرایی برجسته شدن الگوی مکی و بازگشت به ساختار قبیله گی مورد بررسی قرار گرفته در واقع این سه کتاب تبار شناسی نظریه دولت در اندیشه سیاسی اسلام است. این دوره را می‌توان دوره طرح و فهم و ریشه یابی نامید. دورة دوم پروژه فکری استاد با کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» آغاز می‌شود که مطالعة اندیشه سیاسی پیش از مشروطه و اجتهادی که مشروطه را پذیرفت را مورد شناسایی و تدقیق قرار می‌دهد. در کتاب «آستانه تجدد» که شرحی برکتاب تنبیه الامه و تنزیهالمله علامه نائینی میباشد تفاوت استنباطات نائینی با علمای دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. در کتاب«حکمرانی حزبی» پاسخ به این سوال که آیا فعالیت حزبی مشروعیت فقهی دارد یانه؟ جستجو می‌شود.کتاب مفهوم قانون در دورة مشروطه و بحران دولت و قانون را می‌توان متعلق به دورة سوم اندیشة فیرحی برشمرد. در درسگفتار «پیامبری و قرارداد»وی به تشریح حکومت پیامبر اسلام(ص) در مدینه و جامعه‌ای که بر اساس قرارداد و بر مبنای مصالح عمومی نظام سیاسی خود را سامان بخشیده پرداخته است. مرحوم دکتر فیرحی در ادامة مسیر پژوهشی خود به این نکته اشاره می‌کند که برای ادارة جامعة جدید باید علاوه بر فقه از مفروضات الهیاتی کمک گرفت. دکتر تاران در فراز دیگر سخنرانی خود به نقد متقابل اندیشه و نظریة استاد فیرحی با اندیشه های سیاسی معاصر اشاره و این نقد متقابل را با سه گروه عمده تقسیم بندی نمود. گروه نخست نواندیشان و روشنفکران دینی که به نقش پررنگ دین در نظام سیاسی اعتقاد ندارند.گروه دوم معتقدان به نظریة ایرانشهری و گروه سوم کسانی که مدافع نظریة اقتدارگرایانه در نظام سیاسی دینی هستند .

🔴انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان
🇮🇷 https://eitaa.com/joinchat/191889690C9f66ad960a‌
@feirahi

📚همایش نکوداشت دکتر فیرحی

♦️دولت پاسخگو ،
در نگاه فقه و حقوق

*انواع پاسخگویی
*پاسخگویی در سنت اسلامی
*چگونگی حذف پاسخگویی
*محدودیت پاسخگویی در ج.ا.ا.

▪️زنجان . ۲۹ آذر ۱۴۰۳

@mohammadsorooshmahallati

🔺نوزدهمین نشست علمی فصلی انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ زنجان
🔹یادمان اندیشمند فقید زنجانی استاد داود فیرحی.
🔹پنجشنبه ۲۹ آذرماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۰ الی ۱۲.
🔹زنجان، سالن همایش‌های انجمن مهرانه.

@feirahi

🎙فایل صوتی

به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی، مراسم رونمایی از دو اثر ایشان، "کتاب پیامبری و قرارداد" و "کتاب عاشورا، فساد و اصلاح" رو نمایی شد. این مراسم به همت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و با سخنرانی آقایان دکتر سید صادق حقیقت ، استاد محمد اسفندیاری و پژوهشگران این دو اثر آقایان اکبر محمدی و دکتر علی مهجور در 24 آبان 1403 در محل پژوهشکده برگزار شد.

https://t.me/andishedinimoaser

فقه و روشنفکری دینی؛ ضرورت پل‌سازی

🎙داود فیرحی

https://t.me/andishedinimoaser

⚡️پروژه فکری استاد فیرحی «دولت‌پژوهی» بود. تمام آثار اعم از مکتوب و غیرمکتوب را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان ذیل این پروژه مهم‌ و مسئله‌خیز، مطالعه‌، تحلیل و ارزیابی کرد. 

◻️فیرحی؛ نواندیش مصلح
       ✍یوسف خانمحمدی

🔹فیرحی در عمر کوتاه اما با برکت خود با خلق آثار ابتکاری فضای جدیدی را در اندیشۀ سیاسی اسلام گشود و بر مهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مشکله و بحران جهان اسلام و ایران انگشت گذاشت. از دیدگاه فیرحی بحران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود در ایران و جهان اسلام به یک مسئله مهم برمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و آن مسئله‌، «مسئله دولت اقتدارگرا»‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ است.

1⃣فیرحی الگوی ارتقایافته: فیرحی فرزند حوزه و دانشگاه بود. وی تحصیلات حوزوی را از سال 1360 در مدرسه ولی عصر زنجان شروع کرد. از خوشبختی فیرحی، حوزه علمیه زنجان در آن دهه با دگرگونی ویژه‌ای مواجه شده بود. برخی از علمای تحصیل‌کرده حوزه علمیه نجف اشرف و حوزه علمیه قم از جمله آیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله محمدتقی خاتمی‌، آیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله شیخ ابراهیم محمدی اصلی‌، حجت‌الاسلام‌ سیدابوطاهر علوی‌، حجت‌الاسلام شیخ ابوالفضل مصطفوی‌، حجت‌الاسلام و شیخ توکل بیات و حجت‌الاسلام شیخ بیت‌الله بیات در صدد ساماندهی حوزه علمیه زنجان برآمدند و تصمیم گرفتند مدرسه‌ای با سبک جدید تأسیس کنند تا با گزینش و پرورش جوان‌های با استعداد، به اسلام و جامعه اسلامی خدمت کنند.

2⃣شاخصه دیگر اینکه دین برای آسایش و آرامش مردم نازل شده است. نواندیشان معاصر از جمله شیخ هادی نجم‌آبادی و سیداسدالله خرقانی بر این باور تأکید می‌کردند که دین را از کارآمدی آن در جامعه و میوه‌هایش در صحنه زندگی باید شناخت. احکام دینی نباید در عرصه اجتماعی ایجاد محدودیت کند. 

🌐مطالعه متن کامل در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

  ◻️یادداشتی درباره کتاب «پیامبری و قرارداد»

          ✍اکبر محمدی(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

🔹فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد»، دستاورد دانش‌های جدید از جمله تاریخ، سندشناسی، تحلیل محتوا، هرمنوتیک و زبان‌شناسی را فرصت مغتنمی می‌شمارد(ص180) که در پرتو آن می‌توان خوانشی نو از تاریخ صدر اسلام ارائه داد و دیدگاه غالب در این زمینه را(خوانش اقتدارگرایانه از دولت پیامبر) به چالش کشید.

اُسوه‌گی پیامبر
🔹فیرحی طبق مشی علمی متاخر خویش، در این کتاب نیز از مفهوم استعاره کمک گرفته و تلاش کرده است »استعاره راه» را در توضیح سیره سیاسی پیامبر به خدمت بگیرد. در این استعاره، زندگی به راه رفتن تشبیه می‌شود که مبدا، مقصد و راه و روش مشخصی دارد(ص28) و انسان موحد، همواره به دنبال راهنما و الگویی مناسب برای پیمودن این مسیر است. معیار طی طریق مسلمانان، ائمه معصومین و خصوصا پیامبر گرامی اسلام می باشد(ص30) و از این رو پرداختن به سیره پیامبر اهمیت دارد. فیرحی به این نکته توجه می‌دهد که او در این اثر به دنبال نقل تاریخ زندگانی پیامبر نیست بلکه در پی کشف الگوهای پایدار زندگی آن حضرت است که می‌تواند الهام بخش سیاست ورزی مسلمانان در دنیای معاصر باشد. از این‌رو فیرحی، سیره را «الگوی پایدار عمل» می‌داند که بارها تکرار شده و نشانگر قاعده‌مندی خاصی در رفتار پیامبر است(ص27).
فیرحی با استناد به مرجعیت قرآن در میان مسلمانان به آیه 21 سوره احزاب ارجاع می‌دهد که پیامبر را اسوه و الگوی مسلمانان معرفی می‌کند. اسوه‌گی پیامبر از نظر فیرحی، دست نیافتنی نبوده و ناشی از عنصر عقلایی و جهان‌شمولِ نهفته در عملکرد آن حضرت است که امکان بهره برداری از آن را برای دیگران فراهم می‌کند. در نتیجه پیروی از آن حضرت را نباید صرفا یک شیفتگی شخصی ناموجه دانست(ص40).  

سیره سیاسی پیامبر: اقتدارگرا یا دموکراتیک
🔹فیرحی در این کتاب به تفکیک سیره اقتدارگرا و دموکراتیک می‌پردازد و خوانش اقتدارگرا از سیره سیاسی پیامبر را متخذ از سه نظریه مطرح در این زمینه یعنی نظریه رهبری(دیدگاه‌ کلاسیک)، نظریه امامت(دکتر شریعتی) و نظریه تفکیک امامت مذهبی از امامت سیاسی(مدرسی طباطبایی، عبدالکریم سروش، کدیور) معرفی می‌کند. در مقابل، به نظر فیرحی قرائت دموکراتیک از سیره سیاسی پیامبر را باید در ادبیات ابن‌خلدون و میرزای نائینی جستجو کرد. در نگاه دموکراتیک به دولت نبوی، اساس زندگی بر رضایت و توافق استوار است و هنر پیامبر به عنوان رهبر این گونه از سیاست‌ورزی دموکراتیک در این است که چگونه به خوبی توانسته است این قراردادها را پیش ببرد(ص53تا58). 

🌐مطالعه متن کامل در سایت پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

https://t.me/andishedinimoaser

🌱 گزارش برنامهٔ گرامی‌داشت دکتر فیرحی در رسانه‌های زیر در دسترس است.

● گزارش خبرگزاری جماران
● گزارش تفضیلی خبرگزاری شفقنا
● فیلم برنامه در تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران

@anjomanLawPol

«إذا مات العالم ثلم في الإسلام ثلمة، لا يسدها شيء إلى يوم القيامة»

▪️منتشرشده در برنامهٔ گرامی‌داشت مرحوم استاد دکتر داود فیرحی؛ روحشان شاد و یادشان گرامی🌱

انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ حقوق و علوم‌ سیاسی دانشگاه تهران

✅ گزارش صوتی


🔶 نشست
بزرگداشت و بررسی اندیشهٔ دکتر داود فیرحی

👤سخنرانان:

▫️جناب دکتر قدیر نصری
-عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس پژوهشکده مطالعات پیشرفته خاورمیانه

▫️جناب دکتر سعید طاووسی مسرور
-عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

▫️جناب دکتر عبدالمجید مبلغی
- عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

▫️دبیر نشست:جناب آقای نوید شیدایی

-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-

@utpsaa

📺 دکتر داوود فیرحی؛ آیا نظریات او می تواند برخی بنیان های سنتی را به چالش بکشد؟

🎥 دیدن مشروح برنامه در utv
🎥 دیدن مشروح برنامه در youtube

#دکتر_فیرحی

@ut_internet_tv| شبکه دانشگاه تهران

💠 مراسم گرامیداشت چهارمین سالروز رحلت زنده یاد استاد دکتر داود فیرحی، با حضور و سخنرانی جمعی از استادان فرهیخته، توسط انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در تالار شیخ انصاری این دانشکده برگزار شد.

♦️داود فیرحی در خصوص مواجهه روشنفکران با فقه سخن می‌گوید🔺

@joreah_journal

www.instagram.com/joreah_journal

‍ 🔰گزارش شفقنا از مراسم گرامیداشت دکتر فیرحی؛ #میر_موسوی: استاد فیرحی پروژه فکری مشخصی را دنبال می کرد/ #آخوندی: «ملت» گمشده ای در منظومه فکری مرحوم فیرحی است/ #تاران: دکتر فیرحی مدلی از «اسلام رحمانی» را در مقابل «اسلام اجبار» ارایه کرد/ محمودی: هر سیستم حقوقی که نتواند همزیستی مسالمت آمیز ایجاد کند، محکوم به شکست است


🔻#دکتر_تاران: استاد فیرحی مدلی از «اسلام رحمانی» را در مقابل «اسلام اجبار» ارایه کرد

🏷#دکتر_رضا_تاران(پژوهشگر فقه و سیاست) سخنرانی خود را با طرح پرسشی آغاز کرد و گفت: در حوزه علمیه از منظر اندیشه سیاسی اسلام، جایگاه دکتر فیرحی کجا بود؟ اگر بیش از چهل سال دوره جمهوری اسلامی را در نظر بگیریم، در حوزه علمیه قم سه پرسش حول اندیشه سیاسی شکل گرفت. از سال ۵۷ تا ۷۶ پرسش این بود که آیا حکومت دینی حول ولایت فقیه مشروعیت دارد یا ندارد؟ در این خصوص دو طیف اصلی شکل گرفت، طیفی که طرفداران جمهوری اسلامی و شاگردان و ارادتمندان حضرت آیت الله خمینی(ره) بودند و باور به اسلام سیاسی داشتند و تأکید می کردند که اسلام می تواند به اقتصاد، سیاست، اجتماع و همه مسایل پاسخگو باشد.
وی ادامه داد: طیف دوم سنتی هایی بودند که تأکید داشتند در دوران غیبت تکلیفی برای تشکیل حکومت نداریم لذا کسانی که معتقد بودند، حکومت در دوره غیبت نامشروع است، طبیعتاً کنار رفتند و دکتر فیرحیِ جوان، باور به اسلام سیاسی دارد.

🔻دکتر فیرحی جمهوریت را اولویت قرار می داد
وی به پرسش دوم اندیشه سیاسی در حوزه علمیه قم اشاره و اظهار داشت: از سال ۷۶ تا اواسط دهه ۸۰، پرسش این است که نسبت بین اسلامیت و جمهوریت چیست؟ از همان جریانی که معتقد به اسلام سیاسی هستند، دو طیف از هم جدا می شوند، کسانی که معتقدند اسلامیت مقدم است و کسانی که معتقدند جمهوریت مقدم است. دکتر فیرحی در طیف دوم قرار دارد یعنی اولویت جمهوریت.

🏷وی بیان کرد: بعد از تحولات سال ۸۷، ۹۶ و ۹۸ پرسش سومی مطرح شد و آن اینکه آیا حکومت بر پایه دین کارآمدی دارد یا ندارد؟ در این خصوص چهار جریان شکل گرفت، گروه اول حرفشان این بود که درست است ما به آرمان های انقلاب به صورت کامل نرسیدیم، اما علت آن این است که حکومت ها و دولت ها در دست کسانی بودند که به اسلام سیاسی باور حقیقی نداشتند. آنها معتقد بودند که راهکار این است که از جمهوری اسلامی به حکومت اسلامی کوچ کنیم. این طیف اکنون هستند و در سال های گذشته هم قدرتمند بودند.

🏷گروه دوم، سنتی های به حاشیه رفته اول انقلاب بودند که دوباره با نیروهای جدید بازگشتند و حرفشان این بود که ما از ابتدا گفتیم که دین نباید پایه حکومت قرار بگیرد و روحانیت باید به رسالت های تاریخی خود برگردد و نهایتاً امور مهم(چه دینی و چه غیر دینی) را دولت ها اداره می کنند بنابراین روحانیت کاری جز فتوا و در نهایت امر به معروف ندارد.
گروه سوم نیز معتقد بودند که باید به جمهوریت و اسلام دموکراتیک بازگردیم که دکتر فیرحی در این گروه قرار داشت و به فکر بازسازی و دموکراتیزه کردن جمهوری اسلامی بود.
گروه چهارم در حوزه علمیه معتقد بودند که نهاد دین باید از نهاد سیاست جدا شود، این طیف عمدتاً کسانی بودند که در حاشیه حوزه، در دانشگاه ها هم تحصیل می کردند و با علوم جدید آشنا شدند، اما تجربه ۴۰ ساله را نیز دیدند.

🏷وی در ادامه به سه دوره فکری دکتر فیرحی اشاره و اظهار کرد: دوره اول فکری، از سال ۷۸ تا اواسط سال ۸۰ است. در این دوره کتاب «قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام» تألیف می شود. استاد فیرحی در این کتاب بررسی می کند که فقه اقتدارگرا در چه زمینه و بافتی شکل گرفته است. کتاب دوم «نظام سیاسی و دولت در اسلام» است که دکتر فیرحی در این کتاب تلاش می کند آرای سیاسی اهل سنت و شیعه را بررسی کند و ببیند که چه مقداری توانستند وارد تفکرات جدید شوند، اما در نهایت باز توضیح و تفصیل فقه اقتدارگراست. کتاب سوم «تاریخ تحول دولت در اسلام» است. چون دکتر فیرحی رویکرد فوکویی داشت، دوره های گسست یعنی صدر اسلام و دوره مشروطه را بررسی می کرد و در حال رفت و برگشت میان این دو دوره بود.

🎧فایل صوتی
🌐پیوند به متن کامل


https://t.me/majmaqomh

✅گزارشی از رونمایی دو اثر دکتر داود فیرحی؛ محمدی: قرائت قراردادگرایانه از سیره سیاسی پیامبر، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فکری فیرحی است/ حقیقت: دکتر فیرحی در ارتباط با نواندیشی دینی و اصلاح‌طلبی نقش بسزایی ایفا کرده است

🔷به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت الاسلام والمسلمین داود فیرحی، از دو کتاب «پیامبری و قرارداد» و «عاشورا، فساد و اصلاح» رونمایی شد.

🔷 اکبر محمدی (عضو هیات علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)، پژوهشگر کتاب پیامبری و قرارداد که کار تهیه و تنظیم این اثر به همت او انجام شده است در ابتدای مراسم به ارائه گزارشی از شکل‌گیری این کتاب پرداخت.

https://fa.shafaqna.com/news/1924165/

جزئیات👆👆👆
🌍 | خبرگزاری بین المللی شفقنا
🆔 @shafaqna_farsi

🎧 پوشهٔ شنیداری برنامهٔ گرامی‌داشت مرحوم دکتر داود فیرحی

با سخنرانی:
دکتر عباس آخوندی
دکتر سیدعلی میرموسوی
دکتر رضا تاران
دکتر فیروز محمودی جانکی

- شنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۳
- تالار شیخ انصاری، دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

🟣فیرحی و خوانش دموکراتیک از اسلام
📝#علی_میرموسوی 

🏷انسان ها را از نظر نسبت حیات آن‌ها با عمر طبیعی‌شان می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:۱. با حیاتی کوتاه تر از عمر طبیعی ۲. با حیاتی همسان با عمر طبیعی ۳. با حیاتی ماندگار تر از عمر طبیعی. زنده یاد دکتر داود فیرحی از دسته اخیر بود و رمز ماندگاری او  افزون بر اخلاق و سیره والای وی، خدماتی است که در زندگی نسبتاً کوتاهش به ایران و  پیشرفت آگاهی و دانش ایرانیان کرد.

🏷فیرحی از اندک اندیشمندانی بود که در زندگی علمی و سیاسی خویش  پروژه مشخصی را دنبال می‌کرد. پروژه فکری او در مجموع ارائه خوانشی دموکراتیک از اسلام با تمرکز بر فقه بود. دغدغه او بیش از آن که دینی باشد، ملی بود و او نجات و توسعه ایران را در گرو تقویت چنین برداشتی می‌دانست. باور فیرحی به این خوانش به طور خلاصه بر مقدمات و پیش فرض های زیر استوار بود:

✔️۱. گذار به تجدد و دموکراسی در ایران از مسیر خوانشی دموکراتیک از اسلام و فقه می‌گذرد، همان گونه که تجدد غربی نیز ریشه های الهیاتی داشت.

✔️۲. نصوص و آموزه‌های دینی و شریعت اسلام ظرفیت چنین خوانشی را دارد.

✔️۳.اسلام تاریخی و سنت اسلامی در سایه ساختار اقتدار گرایانه قدرت و تعامل با آن، بیشتر به خوانش اقتدارگرایانه و غیر دموکراتیک از این نصوص مجال و فرصت ظهور داده‌اند، ولی این تنها خوانش ممکن نیست.

✔️۴. خوانش دموکراتیک از اسلام نیز سنتی نوپا دارد که از عصر مشروطه و در پرتو تلاش مجتهدان مشروطه خواه همچون آخوند خراسانی و نایینی شکل گرفته و در این راستا باید آن را بازخوانی و تقویت کرد.
۵. این خوانش در ایدئولوژی انقلاب اسلامی نیز جایگاهی با اهمیت داشت و اندیشه رهبر فقید آن را نیز می‌توان بر این اساس تفسیر کرد.

🏷فیرحی بر این اساس با دیدگاه ها و جریان‌های دیگر مرز بندی می‌کرد. او نخست در برابر جریانی قرار داشت که خوانشی اقتدارگرایانه از دین ارائه می کردند و به تعبیر وی جریان قدرت را یک سویه و از بالا به پایین می‌دانستند. او استبداد دینی را محصول این جریان می دانست و  تمام تلاش خود را برای رد و مبارزه با آن به کار گرفت. دومین جریان مقابل وی مخالفان سازگاری اسلام و دموکراسی بودند؛ کسانی که به تنش ذاتی بین دین و دموکراسی باور داشتند و تلاش برای جمع و سازگار کردن آن ها را بیهوده و پوچ می‌پنداشتند. در نهایت او با جریانی که  چنین خوانشی را برای گذار به دموکراسی در ایران لازم نمی دانست، نیز مخالف بود.

🏷موضوع رابطه و نسبت اسلام و دموکراسی از مسائل محوری اندیشه سیاسی معاصر ایران است. این مسئله از هنگام رویارویی و آشنایی با تجدد و شناسایی  استبداد به عنوان یکی از عوامل اصلی انحطاط و عقب ماندگی ایران، همواره مورد توجه و بحث بوده است. در این مدت ایده سازگاری اسلام با دموکراسی از سوی بسیاری اندیشمندان با دیدگاه های گوناگون طرح و تقویت شده است. اما این تلاش ها کمتر در چارچوب فقه و نگرش فقهی بود. ویژگی ممتاز  فیرحی این بود که کوشید بیشتر از این دیدگاه به بررسی موضوع  بپردازد.

🏷بی تردید برخی از پیش فرض ها و مقدماتی که اندیشه استاد فیرحی بر آن استوار بود، جای نقد و تشکیک دارد. برای مثال در سومین سالگرد درگذشت وی، پیش فرض اول را مورد نقد قرار دادم و بر خلاف وی استدلال کردم که گذار به دموکراسی در ایران از مسیر فقه عبور نمی‌کند و دموکراتیک شدن فقه بیش از آن که علت این گذار باشد، معلول آن خواهد بود. با وجود این نمی توان اهمیت خوانش دموکراتیک از اسلام را برای گذار از وضعیت کنونی انکار کرد. به ویژه به این دلیل که اقتدار گرایی دینی عامل اصلی این وضعیت است و چنین خوانشی  بی تردید می تواند در تضعیف و به حاشیه راندن آن موثر باشد.
@feirahi
🌐https://t.me/majmaqomh

🔰مروری کوتاه بر آثار دکتر داود فیرحی
📝#سینا_احمدی

🏷دکتر داود فیرحی (۱۳۴۳ – ۲۱ آبان ۱۳۹۹) نظریه‌پرداز و پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام بود. وی دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران و تحصیلات حوزوی تا سطح عالی بوده و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و استاد مدعو دانشگاه مفید در قم نیز بود.  فیرحی کار پژوهشی خود را با  نگاه انتقادی و تحلیلی، به بررسی تعامل دین و سیاست در ایران و جهان اسلام آغاز کرد. نخستین اثر وی  «اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه» بود که در آن به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه دوره قاجار و مکاتب مهم فقهی-سیاسی ای که در دوره قاجاریه بسط یافته و در تحولاتی چون نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند پرداخته است.

🏷فیرحی در اثر تالیفی خود در کتاب "قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام" کوشش کرد تا  نسبت  بین نصوص دینی و سنت سیاسی مسلمانان و چگونگی تحمیل این سنت بر نص را شرح دهد . او در این اثر، سازِکار به حاشیه رانده شدن وجوه دموکراتیک نص بوسیله سنت را برملا می‌سازد و  نتیجه می‌گیرد که نصوص دینی با سنت فکری-سیاسی مسلمانان انطباق چندانی ندارد و بین این دو ناهمپوشانی دیده می شود و نصوص چیزی بزرگ‌تر از سنت مسلمانان است. فیرحی در آثر بعدی خود پیدایی و تکوین دولت‌های بزرگ اسلامی از خلافت راشدین، امویان و عباسیان تا عثمانی و صفوی را پی می‌گیرد و مسیر تحول آن‌ها را دنبال می‌کند تا نشان دهد چه سبکی از دولت‌های اسلامی به سلطنت ختم شده‌اند و چه نسبتی با سنت حکمرانی ایرانی دارند. او در کتاب "نظام سیاسی و دولت در اسلام" سعی می‌کند نشان دهد مسلمانان به تدریج تلاش می‌کنند از اندیشه‌های اقتداری فاصله بگیرند اما گویا توان چندانی برای فاصله گیری معنادار  پیدا نمی‌کنند و عبور از نظم سلطانی به نظم جدید با تردید و تردد زیادی همراه است.

🏷 فیرحی در کتاب دوجلدی "فقه و سیاست در ایران معاصر" توضیح می‌دهد که چگونه فقه شیعه درگیر دولت مدرن می‌شود و مسیری نو برای واقعیتی به نام حکومت مشروطه باز می‌کند. در جلد دوم همین اثر  توضیح می‌دهد چگونه با بحران و شکست در مشروطه، دوباره گرایش اقتدارگرایی تاریخی و مکنون در فقه حکومت اسلامی،  مجال ظهور می‌یابد.  او در اثر دیگر خود به نام "آستانه‌ی تجدد " کوشش می‌کند متن تنبیه الامه و تنزیه المله نائینی را تبارشناسی کند و مشخص کند نائینی چگونه توانسته است مفردات یک فقه دموکراتیک را فراهم آورد.

🏷فیرحی با الهام از سنت اجتهادی فقه دموکراتیک در "کتاب فقه و حکمرانی حزبی"  پس از موضوع شناسی و حکم شناسی فقهی حزب ، به مسئله قانون‌گذاری در حوزه حزب و مشکلات آن در حوزه حکمرانی حزبی می‌پردازد. به باور او طرح "مسئله حزب" در فقه سیاسی امتداد منطقی مواجهه‌ی فقه با دولت مدرن است و با اصل دموکراسی ملازمه دارد نه با پسوند دینی یا سکولار. فیرحی معتقد است تقلیل حزب به یکی از خصایص دموکراسی سکولار خطای فاحشی است که خسارت جبران ناپذیری به حیات سیاسی و  سرنوشت جامعه ایران وارد کرده است. او در آثار متاخر خویش به ملازمه حزب و قانون در دولت مدرن می‌اندیشد و در کتاب "مفهوم قانون در ایران معاصر" به   سرشت و سرنوشت قانون از بحران تا فروپاشی نظم سنتی در ایران پیشا مشروطه و سرگذشت طولانی و پرفراز و نشیب‌اش از صفویه تا جنبش مشروطه خواهی و آغاز دولت مدرن در ایران می پردازد. فیرحی پس از سالها پژوهش به دو پارادوکس اصلی جامعه ایران، نخست پارادوکس دین و دولت و دوم پارادوکس ملیت و تجدد تاکید می‌کند. فیرحی در کتاب "دولت مدرن و بحران قانون" ، چگونگی شکل گیری این دو را به لحاظ تاریخی و عرفی مورد مطالعه قرار می‌دهد و سعی می‌کند راه نوینی برای فرار از این پاردوکس‌ها بیابد.

🏷فیرحی در سالهای آخر حیات علمی خود  با الهام از سیره سیاسی پیامبر اسلام ، الگویی از حکمرانی‌های مبتنی بر رضایت و قرارداد را ارائه می دهد. او در "کتاب پیامبری و قرارداد" که حاصل سه ترم  تدریس در دانشگاه تهران است، ایده پیشنهادی خود برای برون رفت از بحران‌های پیچیده و متراکم مطرح می‌کند. او با مقاسیه سیره سیاسی پیامبر اسلام در مدینه به  پی‌ریزی الهیات سیاسی تجدد می‌پردازد و شکلی از حکومت قراردادی را پیشنهاد می‌دهد. به طور خلاصه می‌توان گفت فیرحی در طول حیات علمی خویش با نگاهی انتقادی به رویه‌های موجود در حوزه دین و سیاست و نقد خوانش‌های اقتدارگرا به بازفهمی دوباره و احیای فهم دموکراتیک از دین و سیاست کمک کرد و  با ارائه ادبیات جدیدی در مطالعه دین و تجدد، قصد داشت راه سومی برای حل مسائل و مشکلات واقعی ایران ارائه دهد. او تلاش کرد با فراهم آوردن بینشی نو از تجدد و دین، امکان اصلاحات بنیادین را پیش روی سیاست‌گذاران ایرانی قرار دهد.
@feirahi
🌐https://t.me/majmaqomh

🔸پوشه‌ی شنیداری نشست علمی «نقد و بررسی آراء و اندیشه‌ی سیاسی دکتر داود فیرحی»

سخنرانان:
دکتر جهانگیر معینی علمداری
دکتر مهدی فدایی مهربانی
دکتر احمد بستانی
دکتر محسن برهانی

دبیر نشست:
دکتر علی آردم

دور اول سخنرانی
04:35 دکتر محسن برهانی
22:36 دکتر احمد بستانی
42:03 دکتر مهدی فدایی مهربانی
01:03:45 دکتر جهانگیر معینی علمداری

دور دوم سخنرانی 01:21:59
دور سوم سخنرانی 02:13:55

چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳، خانه اندیشمندان علوم انسانی

@iranshenasi_ut

🔹گزارش تصویری نشست علمی «نقد و بررسی آراء و اندیشه‌ی سیاسی دکتر داود فیرحی»

🔸چهارشنبه ۲۳ آبان‌ماه ۱۴۰۳، سالن فردوسی

💢کانون‌های ایران‌شناسی دانشگاه تهران

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی

@iranshenasi_ut
@iranianhht

Ⓜ️ به ياد استاد داوود فيرحي در چهارمين سال فقدانش
 


🔻 استاد داوود فيرحي، پژوهشگر حوزه و انديشمند علوم  سياسي بيش از  چهار سال است که دنيا را واگذار کرده است. فقدان او موجي از گفتگو و بحث را در جامعه انديشه اي ايران برانگيخت، برخي در نقد او و بسياري در ستايش انديشه هاي او بسط سخن دادند، اما فيرحي چه مي گفت و چه مي خواست و بدنبال کدام غايت رهسپار بود؟  بسياري به درستي مي گويند که فيرحي بدنبال نسبت سنجي فقه و دنياي مدرن بود؛ آنگونه که در "قدرت، دانش و مشروعيت " کوشيده بود تا ريشه هاي تاثير گذاري قدرت بر نص و سنت  را واکاوي نمايد و نشان دهد چگونه قدرت مي تواند برمنابع تاثير بگذارد. فيرحي  در قدرت، دانش و مشروعيت بدنبال آن بود که ميزان تاثير شمشير يا به تعبير امروزي قدرت و عوامل ديگر را بر دانش واکاوي نمايد، او سپس کوشيد اين تجربه را به دنياي معاصر تسري دهد، به اين خاطر بنيان پژوهش هاي خود در انقلاب مشروطه را بر شناخت دقيق عناصر توليد دانش و قدرت گذاشت.

🔻علت آن نيز آشکار بود زيرا مشروطه از دوره هاي درس آموز تاريخي ملت ايران است که مي تواند درسهاي بسياري براي جامعه ي ايراني داشته باشد، اما با اين همه، هم چنان زواياي بسياري از آن پنهان مانده است.

🔻فيرحي کوشيد، با مطالعه دقيق تاريخ معاصر و کنکاش پيرامون اصطلاحات  نو آمده راهي در اين ميانه بگشايد، به اين خاطر به شرح تنبيه الامه ميرزا حسين ناييني همت گماشت. پيش از او آيه اله محمود طالقاني نيز شرح  مختصري بر اين کتاب با عنوان حکومت در اسلام نوشته بود. داوود فيرحي از پس سالها با بازگشت به ناييني کوشيد نشان دهد اسلام به مثابه آيين مي تواند با حدف و اصلاح  خوانش هاي غيرحقوق بشري و با تاکيد بر خردمندي  انسان، بسان درختي پر شکوه ريشه در سنت داشته باشد  و در همان حال  شاخ و برگ هايش  در هواي مدرنيته رشد و نمو کند.
 
🔻بنابراين در شناخت ريشه هاي فکري فيرحي بايد او را استمرار مراجع نجف در عصر مشروطه، ادامه  محقق ارجمند ميرزا حسين ناييني و  آيه اله سيد محمود طالقاني  در دوران معاصرناميد. او بسان اسلاف خود مي کوشيد نسبتي از مفاهيم مدرن را با  لايه هايي از فقه شيعه پيوند بزند. فيرحي مي انديشيد  که تجربه هاي فقهي و ديني ما داراي اين ظرفيت هست که مفاهيم مدرن را درخود بازنمايي نمايد و بر اساس شناختي که از جامعه ايراني داشت گمان مي کرد چنانچه اين نسبت به درستي تبيين شود، ميتوان اميدوار بود که جامعه ايراني در تلاقي سنت و مدرنيسم با حفظ لايه هايي از سنت به ديدار مدرنيسم برود و باور داشت با نگهداري هويتهاي ديني و فرهنگي جامعه ايراني آينده روشنتري را در برخورد با مدرنيسم خواهد داشت. 

🔻به همين خاطر مفاهيمي مانند مساوات، آزادي، استبداد و حکومت مشروطه را در ترازوي فقه  سنجه مي کرد.  فيرحي بسان ناييني  و طالقاني مي کوشيد نشان دهد فقه شيعه  توان روز آمد شدن را دارد و مي تواند پاسخگوي مشکلات جامعه باشد، به اين جهت  آنگونه که ناييني در تنبيه الامه مي خواست نسبتي از فقه را با نسبتي از دنياي مدرن پيوند دهد و از اين رهگذر بين سنت و مدرنيسم آشتي بر قرار نمايد، فيرحي نيز در اين مسير گام بر ميداشت. استاد داوود فيرحي در کتابهايش(فقه و حکمراني حزبي، فقه و سياست و تاريخ تحول دولت و ...)مدام در پي راهي بود تا از تصادم سنت و مدرنيسم در ذهن جامعه ايراني بکاهد، و در پي آن بود که  جامعه ايراني به گونه اي منطقي با حفظ داشته هاي خود به ديدار مهمانان نو آمده برود؛ توجه به ادبيات فيرحي نشانگر آن است که او در سالهاي پايان زندگي کوتاهش به قرارداد در زندگي اجتماعي مي انديشيد؛ ديدگاهها و انديشه هايش درباره نوع حکمراني پيامبر (ص) و ماهيت حکمراني ايشان و تاکيد بر اينکه پيامبر(ص) در طول زمامداري دهها قرارداد با قبايل مختلف منعقد کرده است،نشان مي دهد که فيرحي در طول سالها ممارست و تلاش فکري در حوزه سنت و پژوهش در دنياي جديد به حکمراني مبتني بر قراردادي که مورد توافق همه شهروندان باشد رسيده بود و معتقد بود، قرارداد مي تواند منجر به حکمراني مورد تاييد شرع و عرف شود و در نهايت قانوني که مورد توافق همگان باشد را در اين مسير راهگشا ميدانست.

🔻به اين خاطر به نظر مي آيد فيرحي در پي آن بود تا نشان دهد که قرارداد مي تواند نوعي حجت شرعي براي متدينين و در همان حال نوعي الزام اجتماعي براي شهروندان مدرن باشد و به اينگونه ضمن پاسداشت شرع، ملاکي براي التزام در دنياي مدرن را به دست دهد تا دغدغه ي صد و بيست ساله جامعه ايراني را بر طرف نمايد(براي تفضيل اين مطلب مي توانيد به کتاب پيامبري و قرارداد که به تازگي از درس گفتارهاي استاد منتشر شده است نگاه کنيد)شايد تصور کنيد اين انديشه ها را ممکن است دهها انديشمند ديگر نيز نشر...


📝 دکتر احسان مکتبي


▪️ادامه اینجا



🛄 @zistboommedia || مدرسه علوم انسانی

انجمن علمی علوم سیاسی با همکاری انجمن علمی روابط بین‌الملل دانشگاه تهران برگزار می‌ کند:

🔶 نشست
بزرگداشت و بررسی اندیشهٔ
دکتر داود فیرحی

🗣️سخنرانان:

▫️جناب دکتر قدیر نصری
-عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس پژوهشکده مطالعات پیشرفته خاورمیانه
🔸ارزیابی سخن مرکزی دکتر فیرحی برای زمانهٔ ما

▫️جناب دکتر سعید طاووسی مسرور
-عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
🔸عاشورا در بیان و بنان دکتر فیرحی

▫️جناب دکتر عبدالمجید مبلغی
- عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
🔸 اندیشه اسلامی در زمان معاصر و رویکرد دکتر فیرحی نسبت به فقه سیاسی

دبیر نشست:
▫️جناب آقای نوید شیدایی

🔸زمان:
یکشنبه ۲۷ آبان ماه
ساعت ۱۵

🔸مکان:
دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، طبقه اول، سالن دکتر درودیان

♦️ورود برای عموم علاقه‌مندان همراه با کارت شناسایی امکان‌پذیر است.

-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-

@utpsaa
@IRSAUT
@Nedaye_siyasat

◽️ انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

گرامی‌داشت دکتر داود فیرحی
به مناسبت چهارمین سال‌روز درگذشت

◽️ با سخنرانی:

● دکتر عباس آخوندی
هیئت علمی دانشگاه تهران

● دکتر فیروز محمودی جانکی
هیئت علمی دانشگاه تهران

● دکتر سیدعلی میرموسوی
هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
مدرس دانشگاه مفید

● دکتر رضا تاران
پژوهشگر فقه و سیاست

🔹شنبه ۲۶ آبان‌ماه ساعت ۱۶
🔹تالار شیخ انصاری دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

◾️▪️به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی▪️◾️

رونمایی از آثار تازه منتشر شده با حضور:

▫️محمد اسفندیاری
▫️علی مهجور
▫️سیدصادق حقیقت
▫️اکبر محمدی

زمان: پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳

ساعت: ۱۸

مکان: قم، خیابان معلم شرقی، خیابان شهیدان عابدی، کوچه ۴، پلاک ۱۶

https://t.me/andishedinimoaser
@feirahi

در ستایش مؤلف نواندیش حوزوی
گفتاری از دکتر سید صادق حقیقت در سالگرد درگذشت زنده ‌یاد استاد داود فیرحی
(روزنامه ایران، 23 آبان 1403)
☑️«شکاف نسلی» در جامعه امروز ما به یک مسأله بدل شده، و متعاقب آن بین نسل جدید با نسل‌ قدیم تفاوت‌های اساسی بوجود آمده است؛ چنانکه شاهد هستیم که زبان مشترک چندانی با هم ندارند. به بیان دیگر، نسل جدید که شامل نسل دهه‌های 70 و 80 به بعد می‌شود دغدغه‌ها و مسايلی دارد که برای نسل پدران و مادرانشان ناشناخته و گاه حتی غیر قابل درک است.
علت شکاف نسلی به لحاظ هویتی و فرهنگی این است که در بین جوانان ما چند عنصر تقویت شده است:
☑️نخست عنصر «تعقل» است به این معنا که هرکسی بدون دلیل مطلبی را نمی‌پذیرد. اگر شما به یک جوانان امروزه بگویید که «الف، ب است» به این دلیل که باید تعبدا بپذیرید؛ معمولا استنکاف می‌کنند و قبول نمی‌کنند و علت آن را می‌پرسند که چرا «الف، ب است؟». بنابراین ویژگی نخست نسل Z تعقل در مقابل تعبد است. اما می‌دانیم که بخشی از مسائل دینی- حتی بخشی از مسايل سنتی- تعبدی است؛ در حالی که نسل جدید از چرایی این تعبد می‌پرسد و برای او سؤال است که چرا باید اساساً تعبد داشته باشد.
☑️مسأله دوم بحث «آزادی» است. گویا برای نسل قبل به شکل پیشینی راه حق مشخص است و مطابق همان از جوانان هم توقع دارند که در همین راه قدم بردارند. در حالی که نسل جدید می‌خواهد با «آزادی» خود راهش را انتخاب کند. بنابراین خود را از هر نوع اجبار به دور نگاه می‌دارد و هرگاه ببیند اجباری برایش وجود دارد، حتی مطلب حق را هم پس می‌زند. نمونه بارز آن در جامعه امروز ما بحث حجاب است. ممکن است حجاب برای یک فرد امری پسندیده باشد و آن را کاری خوب و منطقی و دینی بداند، اما چون بر او اجبار می‌شود آن را پس بزند و به مقابله با آن بپردازد. متأسفانه حجاب که امری فرهنگی است امروزه به مسئله ای سیاسی، و شاید امنیتی، درآمده است. مسائل فرهنگی اساساً اجبارناپذیرند.
☑️مسأله سوم نسبت نسل جدید با دین است. نسل قبل بویژه قبل از دهه 60 عمدتاً دین‌مدار بودند و امروزه در واکنش به وضع موجود در سطوحی از نسل جدید نوعی دین‌گزیزی را شاهد هستیم، بطوری که می‌توان گفت در نسل دهه 80 به بعد تعلقات دینی رنگ کمتری دارد. البته، این حرف به هیچ وجه به این معنا نیست که نسل z ضرورتاً از خدا و دین بریده است. مسئله این است که نسبت به دین رسمی موجود تعلقات کمتری از خود نشان می‌دهد. شاید بحث آنان این باشد که دین نباید شکل رسمی پیدا کند و نباید حکومتی شود که نتیجه‌اش اجبار و اکراه در دین می‌شود؛ و واکنش آنان را ما ذیل عنوان دین‌گریزی درک و فهم می‌کنیم.
☑️حال در مقابل این شکاف نسلی و ویژگی‌هایی که نسل جدید اعم از نسل z دارد چند قرائت از اسلام و فرهنگ به چشم می‌خورد:
☑️قرائت نخست «قرائت سنتی» است که عمدتا در علمای سنتی ما دیده می‌شود. بسیاری از علمای سنتی ما اساساً دغدغه ارتباط با مدرنیته را ندارند. نه اینکه تجددستیز باشند، بلکه تجددگریز هستند. در حالی که یکی از ویژگی‌های نسل جدید این است که روی خوش به تجدد و مدرنیته نشان می‌دهد؛ بنابراین پاسخ سنتی به نسل جدید کفایت نمی‌کند.
☑️قرائت دوم «قرائت اسلام رادیکال» است؛ اسلامی که افراطی و تندرو است و معتقد به بکاربردن خشونت برای تحمیل دین است. این قرائت از قرائت سنتی ناموفق‌تر است؛ چرا که جوان امروزی نه خشونت را می‌پذیرد و نه تحمیل دین یا تحمیل هر عقیده‌ای را تاب می‌آورد.
☑️اما در مقابل این دو قرائت، یک قرائت دیگری هم وجود دارد که مرحوم دکتر فیرحی به آن گفتمان تعلق دارد و آن «قرائت نواندیشی دینی» یا «گفتمان نواندیشی حوزوی» است. این گفتمان در عین اینکه به اصل دین رجوع می‌کند قرائتی عقلانی، رحمانی، حقوق بشری و دموکراتیک است. یکی از ویژگی‌های برجسته این گفتمان این است که بر عنصر «تعقل» بجای «تعبد» تأکید می‌کند؛ بر حقوق بشر و حقوق انسان به ما هو انسان تأکید می‌کند؛ اسلام او، اسلام رحمانی است؛ اسلامی دموکراتیک است که بر اراده آزاد انسان‌ها در حوزه عمومی مبتنی است. گفتمان نو اندیشی دینی یا نواندیشی حوزوی همان راهی که مرحوم دکتر داود فیرحی در اندیشه و عمل خود پیگیری کرد. به همین دلیل موفق‌تر از دو گفتمان «سنتی» و «اسلام رادیکال» ظاهر شد.
☑️به نظر می‌رسد این روایت که هنگامی که یک فرد عالِم فوت می‌کند جای او با هیچ چیزی پر نمی‌شود در اینجا صادق باشد؛ بعد از چند سال ما شاهد جاگزینی اشخاصی مانند دکتر فیرحی در جذب جوانان و معرفی اسلام همراه با قرائت تعقلی، حقوق بشری، دموکراتیک و رحمانی نیستیم.

فیرحی هم در آثار و هم در عمل خود مأمن و محل آرامش جوانان بود و جوانان احساس می‌کردند که با نزدیک شدن به شخصیت او که شخصیت بسیار متواضعی بود و همچنین با نزدیک شدن به فکر او در قالب کتب و مقالات می‌توانند هم قرائت دینی از اسلام را درک کنند و هم به قرائت عقلانی، رحمانی، حقوق بشری و دموکراتیک اسلام نزدیک شوند.
راه او پر نور و پر رهرو باد

🔴 پایان خشونت و فساد دینی؟
✍ مرضیه حاجی هاشمی

🗒 روزهای پایانی آبان ماه مرا بار دیگر عمیقاً به فکر درباره استادم، زنده یاد «داود فیرحی» فرو می‌برد، کسی که کلاس‌های درسش، یکی از پربارترین کلاس‌های درس دوره دکترا بود، آنجایی که اندیشه های «جان لاک» و «میرزای نایینی» را در زمینه تطبیق الهیات سیاسی بر دموکراسی برابری می دادیم یا اشکال مختلف الگوهای دولت - تمدن را بررسی می‌کردیم و کم کم زاویه فکری خود را از اندیشه‌های استاد، صیقل یافته‌تر می‌دیدم؛ گرچه به واقع اندیشه‌های وی و حوزه مطالعاتی هیچ استادی را به این اندازه نزدیک به دغدغه‌های فکری خویش نمی‌ یافتم.

⬅️ داود فیرحی آنگاه که قربانی تعلل در واکسینه کردن جامعه در برابر «ویروس کرونا» شد، گرچه عمر علمی پرباری داشت؛ ولی هنوز میوه اصلی تکاپوهای علمی خویش را نچیده بود؛ چرا که چنین برمی‌آمد، وی در حال تلاش برای رسیدن به یک الهیات سیاسی جدید بود، یک الهیات سیاسی، واجد عناصر بالای دموکراتیک. البته به واقع روشن نیست، اگر داود فیرحی، رویدادهای تلخ و در عین حال تأمل برانگیز و تحول ساز ۱۴۰۱ و سپس جنگ خونبار و ویرانگر غزه را به نظاره می‌نشست، هنوز بر این باور بود که می‌توان الهیات سیاسی را اصلاح کرد یا تمام قد از الهیات سیاسی عبور می‌کرد.

⬅️ به نظر می‌رسد، فیرحی در نسبت با نظم سیاسی با یا بدون ارجاع به اقتدار الهی که از اوایل قرن نوزدهم، دو شیوه متفاوت پرداختن بدان در غرب رشد کرده بود و زمینه ایجاد دو مکتب فلسفه سیاسی را فراهم ساخته بود؛ گرچه متأثر از «روسو» و نحله فکری وی بود؛ ولی به وصف روحانی بودنش نمی‌توانست، با آنها بر سر این باور از دین هم داستان باشد که «دین در عمیق‌ترین سطح خود جلوه‌ای از ذات خود ذهن است» و انسان برای اینکه به لحاظ روانشناختی و اجتماعی با خودش آشتی کند، باید به فهم عقلانی و اخلاقی از آن دست پیدا کند؛ نه برای چیزی مانند «رستگاری» در الهیات سنتی. فیرحی چه آگاه به این باور از دین یا ناآگاه از آن، کارش در ارائه یک الهیات سیاسی مدرن در الگوگیری از مکتب فلسفه سیاسی که به نظر متأثر از آن می‌بود، دشوار می نمود.

⬅️ می‌توانیم دو مکتب فلسفه سیاسی را که در زمینه نسبت دین و سیاست در غرب مدرن رشد کرد، «فرزندان «هابز» و فرزندان روسو بنامیم». به زبان ساده می‌توان گفت، در نظر فرزندان هابز تنها در صورتی می‌توان از خشونت و فساد الهیات سیاسی، رهایی یافت که در سرچشمه‌های ایمان مردم تشکیک ایجاد کرد و آنها را به این باور رساند که باورهای دینی‌شان به سبب نادانی، ترس و شهوت است و وقتی به روحانیان بی اعتماد شدند، «شاید طلسم الهیات سیاسی شکسته می شد و در نتیجه و تنها در همین صورت، ممکن بود، اندیشه هوشیارانه در باب زندگی سیاسی شروع شود».

⬅️ فرزندان روسو، متأثر از وی بر این باور بودند که «دین اصیل، هیچ ربطی به نادانی، ترس یا شهوت نداشت. این نهادهای دینی و سیاسی فاسد بودند که با وارونه کردن ایمان اخلاقی، آب به آسیاب خرافه ریخته، احساس اخلاقی را تنزل داده و مومنان را نسبت به یکدیگر، نامتساهل و خشن کرده بودند». آنها بر این عقیده بودند که «هر تمدن شناخته شده‌ای بر دین استوار شده؛ نه فلسفه. در جوامع سالم، دین به برقراری تعهد اجتماعی و تشویق فداکاری در راه خیر عمومی کمک کرده است».«کانت» و «هگل» از این مکتب فلسفه سیاسی بودند؛ اما الهیات سیاسی آنها کاملاً جدید بود؛ نه آن الهیات مسیحی سنتی، الهیاتی که خدا را آن «خدای قادر متعال» نمی‌دید که بیرون از ماست و احکام و دستوراتی را به نام دین بر ما ملزم ساخته است؛ بلکه چنانچه گفته شد از نظر آنها «دین در عمیق‌ترین سطح خود، جلوه‌ای از ذات خود ذهن است».

⬅️ حال سوال اینجاست: اگر مانند فیرحی، مکتب دوم را بپذیریم؛ بدون اینکه باور ما نسبت به خدا تغییر کند، می‌توانیم همچنان امید به تاسیس الهیات سیاسی مدرن داشته باشیم؟ وقتی فیرحی هنوز از «فقه سیاسی» سخن می‌گفت، بیانگر این بود که از الهیات سنتی عبور نکرده است، آیا او دچار پارادوکس بود یا این مسئله را نزد خود حل کرده بود؟ به واقع به زعم وی با کدامین خدا پایان خشونت و فساد دینی رقم خواهد خورد؟


https://t.me/M_Hajihashemi_iran1

#یادداشت_اختصاصی

(به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت استاد فقید دکتر داود فیرحی )

🔰"حكم شناسي" در انديشه سياسي استاد فقید حجه الاسلام دكتر فيرحي
✍#محمود_شفیعی


🔻اکنون در ایام چهارمین سالگرد پرواز ملکوتی روح استاد والا مقام جناب حجه الاسلام دکتر فیرحی به سوگ از دست دادن آن فقیه و انديشمند دورانديش حوزه فقه و سیاست نشستهایم. اشتیاقی که به دیدار تو دارد دل من دل من داند و من دانم و دل داند و من * خاک من گل شود و گل شکفد از گل من ** تا ابد مهر تو بیرون نرود از دل من.  توصيف، شرح و تحلیل محاسن اخلاقی استاد مالال از مهر و کرامت، صفا و صداقت، صلح و سلامت، عشق به خداوند و  انسانیت، و در یک کلام دلبستگی و همنشینی با تک تک آیات اخلاق و فضیلت، خارج از توان این قلم است. حلوای تن تنانی تا نخوری ندانی یا شنیدن کی بود مانند دیدن. بنابراین ورود به این حوزه از مقامات اخلاقي-معنوي استاد سفركرده را باید به اهلش واگذاشت و دل بر سوی دیگر داشت. 

🔻آنچه در یادداشت کنونی به اختصار خواهم پرداخت بعضی از عناصر قابل توجه در روش شناسی خاص استاد فقید است که آن مولفهها را در حوزه مطالعات اندیشه سیاسی اسلام، به ویژه در قلمرو فقه و سیاست بکار گرفت و تحولی شگرف هم در روششناسی رایج در آن حوزه رقم زد و هم پيامدهاي بسندهاي در پاسخ مناسب به مسائل و نيازهاي كنوني جوامع اسلامي بهبار آورد. همچنان استفاده مسلمانان داخل و خارج ايران از يافته هاي معرفتي اين استاد آگاه بر مسائل تاريخي-اجتماعي امروز جهان اسلام در راستاي حل حوزههاي مساله خيز و بحرانهاي سياسي چيره گشته بر جوامع اسلامي، ميتواند مفيد و موثر  واقع گردد.  از جمله مولفههاي مهم روششناختي استاد در حوزه مطالعات فقه و سياست حکمشناسی عقلانی-تاریخی است که در ذیل بدان اشاره میکنیم.

🔻- بازنگری در ماهيت حکمهاي سياسي: در یک نگاه کلی، همه گزارههای فقهی از دو عنصر اساسی "حکم "و "موضوع" تشکیل شدهاند. منظور از حکم در ادبیات فقهی، مجموعه حقها و تکلیفهایی است که خداوند متعال برای تنظیم همهجانبه زندگی انسان در شکل فردی و اجتماعی، خصوصی و عمومی، دنیوی و اخروی، در مقام اعتبار، قانونگذاری کرده است. همانطور که خداوند متعال در عرصه تکوین، جهان هستی را از نیستی آفرید، در عرصه اعتبار نیز مجموعهای از قوانین را از زندان عدم خارج ساخته و همچون یک قانونگذار در راستای برترین مصالح بندگان آنها را تشریع فرمودهاند. آنچه در قرآن کریم و روایات معتبر از پیامبر گرامی اسلام صلوات علیه و آله، و اهل بیت علیهم السلام بازتاب یافته، مانند ظرفهایی مناسباند که اراده تشریعی خداوند را در خود جاي داده، آن پيامهاي الهي را به جهانِ زبان انساني تبديل كرده و به مناسبترین شکل ممکن در اختیار انسانها در روی زمین قرار دادهاند.

🌐پیوند به متن کامل یادداشت در سایت مجمع مدرسین و محققین


https://t.me/majmaqomh

🔹کانون‌های ایران‌شناسی دانشگاه تهران با همکاری گروه علوم سیاسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌کنند:

نشست «نقد و بررسی آراء و اندیشه‌ی سیاسی دکتر داود فیرحی»

🔸سخنرانان:
دکتر معینی علمداری جهانگیری
عضو هیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران

دکتر احمد بستانی
عضو هیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

دکتر مهدی فدایی مهربانی
عضو هیئت علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران

دکتر محسن برهانی
عضو هیئت علمی حقوق دانشگاه تهران

دبیر نشست:
دکتر علی آردم


◾زمان: چهارشنبه ۲۳ آبان‌ماه، ساعت ۱۷

◽مکان: خیابان استاد نجات‌الهی، بوستان ورشو، خانه اندیشمندان علوم انسانی، سالن فردوسی

@iranshenasi_ut
@iranshenasi_lawpol_ut
@iranianhht

◾️▪️بمناسبت چهارمین سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی▪️◾️

رونمایی از آثار تازه منتشر شده با حضور:

▫️محمد اسفندیاری
▫️علی مهجور
▫️سیدصادق حقیقت
▫️اکبر محمدی

زمان: پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳

ساعت: ۱۸

مکان: قم، خیابان معلم شرقی، خیابان شهیدان عابدی، کوچه ۴، پلاک ۱۶

https://t.me/andishedinimoaser

✔️سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی🔻

🔸رضا تاران

🔹به نظر می‌رسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را می‌توان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ دولت اسلامی و نظریه‌ حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و در نهایت چگونه می‌توان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟ به نظر می‌رسد آثار فیرحی در سه دوره و در پاسخ به این سه پرسش بوده است؛ او در دوره اول تبارشناسی فقه اقتدارگرا و بررسی زمینه‌های شکل‌گیری آن در صدر اسلام و دوره میانه را دنبال می‌کند. کار او در دوره دوم نقد فقه اقتدارگرا و تدارک فقه دموکراتیک است. در دوره سوم با طرح چالش‌های فقه سیاسی به بازخوانی مفروضات فقه و طرح الهیات سیاسی تجدد می‌رسد.

🔹۱.دوره اول: بررسی زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی اقتدارگرا: فیرحی در کتاب «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام« این پرسش را مطرح کرد که دولت اسلامی و نظریه‌ی حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته و دچار چه دگرگونی‌‌هایی شده است؟ پاسخش این بود که در نصوص اسلامی هم جنبه‌های اقتدارگرا دارد و هم جنبه‌های دموکراتیک، و سنت موجود در دوره صدر اسلام و دوره میانه جنبه‌های اقتدارگرای نص را برجسته کرده است. در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» دو ایده اساسی دارد: دو سنت زندگی سیاسی زمان پیامبر مطرح بود: یکی سنت اقتدارگرایانه که در مکه وجود داشت و دیگری یک نوع الگوی زندگی شورایی است که در مدینه شکل می‌گیرد. دولت پیامبر دولتی دموکراتیک مبتنی بر نوعی از قرارداد و درک خاصی از شوراست اما خلافت که بعد از پیامبر شکل می‌گیرد، نتیجه هژمونی مهاجران و نگرشی اقتدارگرا دارد. در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» توضیح می‌دهد که نظریه‌های نظام سیاسی در اسلام یک‌دست نیستند. یعنی نظریه‌های جدید درحال دموکراتیک شدن است. همچنین چگونه برخی از نظریه‌هایی که درعین‌حال دینی هستند، ایدئولوژیک می‌شوند.

🔹۲.دوره دوم: تفسیر دموکراتیک از فقه سیاسی: فیرحی در دوره دوم فکری خود که از اوایل دهه نود آغاز می‌شود تلاش می‌کند رویکردی ایجابی در پیش گیرد و نمونه‌هایی از فقه دموکراتیک را برجسته کند. او در کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» توضیح می‌دهد که چگونه فقه شیعه درگیر دولت مدرن می‌شود و تحولی در دستگاه‌های فقهی پیدا می‌شود که هرچند فراگیر نمی‌شود، اما یک شروع نسبتاً مهمی است. در فقه مشروطه یک «امکانی» به نام نوگرایی ویژه‌ی شیعه مستتر است که با اهل سنت متفاوت است. در جلد دوم کتاب « فقه و سیاست در ایران معاصر» مدعی است که شکست مشروطه و شکل‌گیری دولت رانت در دوره‌ی پهلوی دوم فقه حکومت اسلامی گرایش اقتدارگرا را شکل داد و یا حتی اقتدارگرایی تاریخی و مکنون آن مجال ظهور یافت.در کتاب «آستانه تجدد» سؤال من این بود نایینی چگونه توانسته مفردات یک فقه دموکراتیک را فراهم کند. در کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» به دنبال آن است تا بر پایه «سبق و رمایه» در فقه چارچوبی شرعی برای رقابت‌های حزبی فراهم کند.

🔹۳. دوره سوم: بررسی چالش‌های فقه دموکراتیک و طرح الهیات سیاسی جدید: این دوره با نقدهای برخی از روشنفکران دینی از جمله محمد مجتهد شبستری بر حکمرانی فقهی آغاز می‌شود. شبستری در نقد اعتبار فقه سیاسی بر این باور بود «اگر فردی آن دلایل و حجت‌های کلامی را در عصر حاضر غیرقابل دفاع و ناصالح برای احتجاج بیابد نمی‌تواند دانش فقه را بیان‌کننده احکام الهی بداند». مساله فیرحی در این دوره گذر از فقه سیاسی نیست بلکه او به تکمیل و بازسازی الهیات و مفروضات فقه نظر دارد. فیرحی در دو کتاب «مفهوم قانون در ایران معاصر» و »دولت مدرن و بحران قانون» چالش‌های فقه در مواجهه با مفهوم «قانون» و «ملت» را نشان می‌دهد. از سال ۱۳۹۶ با تدریس روش‌شناسی اندیشه سیاسی کتاب «خدا و برابری» نوشته جرمی والدرون، استدلالهای الهیاتی رابرت فیلمر و جان لاک را به بررسی می‌گذارد و در تلاش است تا با الهام از الهیات جان لاک، نوآوری‌هایی را در الهیات شیعه از جمله مساله «برابری الهیاتی» فراهم آورد. کتاب «پیامبری و قرارداد» که بعد از درگذشت او منتشر شد نسخه تکمیل شده یکی از ایده‌های او در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» است و فیرحی بر پایه پیمان‌های پیامبر شکلی از دولت قراردادی در مدینه را مفهوم‌سازی می‌کند. به نظر می‌رسد دوره سوم اندیشه فیرحی با درگذشت او نیمه‌کاره ماند اما می‌توان سه دوره فکری او را در پیوست و تکمیل هم دانست.

@namehayehawzavi

ز خاک کوی تو هر دم که دم زند حافظ
نسیم گلشن جان در مشام ما افتد

#چهارمین_سالگرد
@feirahi

🔖#یادداشت_اختصاصی

⚡️(یادداشتی به مناسبت چهارمین سال درگذشت استاد فقید دکتر داود فیرحی و انتشار کتاب پیامبری و قرارداد)


🔰داود فیرحی، پیامبرشناسی و بازتأسیسِ اساس
📝#بهنام_مدی

🔻فیرحی آنگونه که خود در بعضی از سخنانش آورده است از زمان دانشجویی درگیر مسأله‌ی «قرارداد»، جایگاهِ آن در سیاست و رابطه‌اش با دولت بوده است. این دغدغه در آخرین سال‌های عمرش نیز همچنان پابرجا بود؛ به نحوی که یکی از مهم‌ترین تلاش‌های فکریِ فیرحی نشان‌دادنِ اهمیت و جایگاهِ قرارداد/رضایت در سنت و سیره‌ی سیاسی پیامبر اسلام (ص) بود، هر چند فیرحی خود نتوانست این پروژه را برخلاف دیگر پروژه‌های فکری‌اش به سرانجام برساند. «شاید» با نگاهی وسیع‌تر بتوان ادعا کرد که این حوزه، محلِ اتصالِ میشل فوکو و جان لاک نیز برای فیرحی هست. البته او خود به این نکته اشاره‌ای نکرده بود و این ادعا، صرفاً تفسیر من از آراء و آثار و تأملات فیرحی در طول سال‌های حیات‌اش است.  

🔻فیرحی در تاریخ‌نگاری‌اش از صدر اسلام بر این نظر بود که اصولاً و عمدتاً، پیشرفتِ کار پیامبر نه به زورِ سلاح و شمشیر، بلکه با اتکاء به قرارداد و جلب رضایت طرف‌های مقابل برای پیوستن به حوزۀ اقتدار پیامبر بود. به تعبیر دیگر، پیامبر اسلام نه «مُصلِحِ مُسَلَّح» آن‌گونه که علی شریعتی می‌گفت، بلکه پیامبرِ رضایت و قرارداد بود. تعداد جنگ‌های پیامبر بسیار کمتر از تعداد قراردادهایی بود که او بسته است؛ قراردادهایی که به لحاظ محتوایی ارزش تحلیلیِ بالایی دارند و به تعبیر فیرحی قراردادهای هوشمند (smart) هستند و در میدان عمل نیز گره بسیاری از مشکلات را گشوده‌اند و درهای بسته‌ی بسیاری را برای پیامبر باز کردند؛ حتی می‌توان ادعا کرد که اتکاء به قرارداد، کلید دروازه‌ی مکه برای پیامبر و خلع سلاح قریش بود.

🔻در اینجا این توضیح را لازم می‌دانم که فیرحی در تلاش بود تا این پروژه را با همکاریِ بعضی از پژوهشگرانِ جوان پیش ببرد؛ او همزمان ثمرۀ تحقیقاتش را در طول سه ترم در دانشگاه تهران برای دانشجویان عرضه کرد تا آنکه مرگ امان نداد، او چهره در نقاب خاک کشید و خود نتوانست چاپ و انتشارِ این مهم‌ترین پروژه‌ی تحقیقیِ زندگی‌اش را شاهد باشد. اما به همت مؤسسه‌ی اندیشه‌ی دینی معاصر و بعضی از شاگردان و نزدیکان مرحوم دکتر فیرحی، آن درس‌گفتارها تدوین و ویرایش شده و مدتی است که با همیاری نشر محترم نی منتشر شده است.

🔻به مناسبت چهارمین سال درگذشتِ استاد و نیز انتشار این درس‌گفتارها، در این نوشته تلاش می‌کنم تا در چند قسمت، سیمای کلی‌ای از «پیامبرشناسی فیرحی»، روشِ کار او و فهمِ او از زمان و زمینۀ حیات پیامبر و نیز روش کار پیامبر ارائه کنم.

✔️تاریخ تحلیلی به جای تاریخ قدسی؛

🔻فیرحی هر چند یک مسلمان شیعه بود و حتی لباس روحانیت بر تن و تعلقِ‌خاطر به این صنف داشت، در تاریخ‌نگاریِ خود از صدر اسلام تلاش می‌کرد تا یک تفسیر «غیرقدسی» و به تعبیر خودش «تحلیلی» ارائه کند. به بیان دیگر، فیرحی در عین آن‌که به منزله‌ی یک مسلمان به رسالت قدسیِ پیامبر اسلام باور داشت، اما در مقام پژوهشگر، تفسیری غیرقدسی از تاریخ صدر اسلام ارائه کرد و کوشید تا با معیارهای عینی و علمیِ موجود مناسبات صدر اسلام را «تحلیل» کرده و توصیف نماید.

🔻همین امر به فیرحی کمک نمود تا از سیره یا رفتار پیامبر الگویی ایجاد کند تا معیار سیاست برای زمانه و زندگی عادی باشد. به تعبیری دیگر، فیرحی بی‌آنکه منکرِ اَبعاد ماورایی و قدسیِ رسالت پیامبر باشد، مرکز توجه خود را بر امور یا انگیزه‌هایی قرار داد که در سنجش رفتار سیاسی انسان‌های عادی نیز به کار آید. 


🌐پیوند به متن کامل در سایت مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم


https://t.me/majmaqomh

⚡️جمله زیبای زینب (ع) که «جز زیبایی چیزی ندیدم» یعنی می فهمد که چه معامله ای انجام داده است. مسأله این نیست که تحت فشار جامعه است اما او هم دارد آگاهانه مسأله را پیش می برد


🔰بیعت از کلیدی ترین مفاهیم جهان اسلام است که هم اهل تشیع و هم اهل تسنن آن را دچار نسیان کرده اند

📍#داود_فیرحی

🔹بیعت یکی از کلیدی ترین مفاهیم فراموش شده جهان اسلام است که هم اهل تشیع و هم اهل تسنن آن را دچار نسیان کرده اند. در واقع تشیع با تکیه بر مفهوم امامت احساس کرد که دیگر بیعت کارایی ندارد و اهل سنت هم خیلی زود به گردونه استبداد افتاد و کم کم مفهوم بیعت را فراموش کرد. در حالی که بیعت درخشان ترین محور کنترل نظم سیاسی در صدر اسلام بود و اهمیت شایانی داشت تا جایی که فرد زیرکی مانند معاویه نمی توانست از بند آن خلاص شود و مجبور بود که ظاهر بیعت را حفظ کند.

🔹این خلدون در تعریف بیعت می گوید «بیعت تعهد بر فرمانبرداری است.» مثل اینکه معامله ای شده و امیر ملزم هست بعضی کارها مثل حفظ شریعت و رسیدگی به امور مسلمین را انجام دهد و از طرف دیگر هم شهروند مکلف به اطاعت است. یعنی بیعت یک طرفه نیست و مشروط به منافع شهروند و حفظ شریعت است و هر جایی که این اتفاق نمی افتاد بیعت هم متلاشی می شد.

🔹دلیل اینکه اسلام در آن دوره رشد کرد این است که معدل هزیه ای که به شهروند تحمیل می کرد از دولت های رقیب کمتر بود. یعنی اداره ارزان دولت وجود داشت. به همین دلیل بین اقتصاد شهروند و علایق مذهبی شهروند ارتباط وجود داشت. اما از دوره بنی امیه دولت هم گران و هم نابرابر می شود و هم قبیله گرایی دارد رشد می کند. یکی از محصولات قبیله گرایی خود یزید بن معاویه است.

🔹در فقه اهل سنت فرزند می تواند پدر را کاندیدا کند اما قطعا پدر نمی تواند فرزند را کاندیدای خلافت کند. مدینه با یزید بیعت نکرد و معاویه نتوانست از مردم مدینه بیعت بگیرد. دلیلش این بود که نخبگان مدینه پاسخ منفی دادند و مردم هم پشت آنها را گرفتند. معاویه برای اینکه این قضیه را شکست تلقی نکند از ابوبکر نقل کرد که اگر در جهان اسلام دو خلیفه پیدا شد یک نفر را بکشید؛ یعنی نمی شود با دو نفر بیعت کرد. بنابر این طرفین را راضی کردند که بیعت برای زمان بعد از مرگ معاویه بماند.

🔹نامه سال 60 می گوید که مردم مدینه نباید بهانه داشته باشند و باید بیعت کنند. بزرگان مدینه عبدالله بن زبیر، عبدالرحمان بن ابوبکر، عبدالله بن عمر و حسین بن علی (ع) هستند که نفوذ خیلی سنگینی دارند اما فشار اجتماعی اجازه نمی دهد که بیعت کنند. بعد از امام حسین (ع) هم قیام زبیر نشان داد که ابن زبیری ها نمی توانند تن به بیعت دهند.

🔹روانشناسی اجتماعی می گوید نخبگان خیلی آزاد نیستند که حتی اگر دلشان خواست با دولت معامله کنند. چون جامعه الزامات بزرگی دارد آن نخبه خیلی زود فراموش می شود. از یک نخبه سیاسی مذهبی این است که در این پیچ های تاریخی نقش خود را ایفا کند. امام حسین (ع) می گوید «مثل من با مثل او بیعت نخواهد کرد». بعضی از علمای آن دوره گفتند که بعضی افراد با اکراه بیعت کرده اند و شما هم بیعت کنید. حتی بعضی فقها گفته اند که طلحه و زبیر به اکراه با علی (ع) بیعت کرده اند و خود حضرت به شدت انکار می کند و می گوید من از شما بیعت نخواستم و شما با من بیعت کردید.

🔹در سنت عربی بیعت نکردن آسان بود اما بیعت شکستن ننگ بسیار بزرگی تلقی می شد و اباعبدالله (ع) نمی خواست به این سمت حرکت کند و دیگران هم حرکت نکردند. اما اباعبدالله الحسین (ع) می گوید «این آدم نا بکار مرا بین تیغه شمشیر و ذلت بیعت قرار داده است.» ایشان می گوید خداوند و پیامبر (ص) به این بیعت راضی نیستند و ساخت اجتماعی هم به او اجازه نمی دهد که چنین کاری را انجام دهد.

🔹مفهوم بیعت یکی از کلیدی ترین مفاهیم در تحلیل واقعه عاشورا است، اگر این شاه کلید را حذف کنیم احتمالا امکان تحلیل را از دست بدهیم. این وضعیت به قدری مهم است که برای اباعبدالله (ع) می ارزد این همه هزینه بدهد. امام سجاد (ع) که در واقعه کربلا حدود 22 سال سن داشت جمله هایی می گوید که نشان می دهد مسأله گفتمان است؛ یعنی خانواده پذیرفته که حسین (ع) نباید بیعت کند. یعنی برای کوچک و بزرگ این خاندان مفهوم است که حسین (ع) دارد چه تصمیمی می گیرد.

🔹یعنی کسی که اسیر است، شکنجه می شود و کسی که کشته می شود همه می فهمند که چه اتفاقی افتاده است. جمله زیبای زینب (ع) که «جز زیبایی چیزی ندیدم» یعنی می فهمد که چه معامله ای انجام داده است. مسأله این نیست که تحت فشار جامعه است اما او هم دارد آگاهانه مسأله را پیش می برد.


🌐https://t.me/majmaqomh

🔹نقد و بررسی کتاب ریشه های الهیاتی مدرنیته، ۱۸ آذر ۱۳۹۸

https://youtu.be/FQgHPKkM3Yc?si=Vmb0AtGOp9mFgKHV

@feirahi

🔹به یاد استاد عزیزمان در سال روز ولادتش
@feirahi

✔️فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد» چه می‌گوید؟🔻

🔸رضا تاران

▪️کتاب «پیامبری و قرارداد؛ نظریه‌ای درباره سیره حکمرانی پیامبر» حاصل سه دوره تدریس سیره سیاسی پیامبر توسط داود فیرحی در دانشگاه تهران در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ است که بعد از درگذشت او، اکبر محمدی در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر آن را تنظیم و تحقیق و در سال ۱۴۰۳ نشر نی آن را منتشر کرده است.

🔹فیرحی دوگانه «اسلامی» و «جاهلی» به تاریخ شبه‌جزیره عربستان را رد می‌کند و دولت مدینه را در امتداد دوره پیش از اسلام تحلیل می‌کند. او بر این باور است که قبایل عرب توانسته بودند با پیمان و قراردادهای میان‌قبیله‌ای خط اقتصادی امنی ایجاد کنند(۳۹۴). از نظر فرهنگی هم بر فرهنگ روم و هم بر فرهنگ ایران آگاهی داشتند(۳۹۵). بر این اساس وضعیت عربستان پیش از اسلام جنگ دائمی نبود و بر پایه پیمان و قرارداد وضعیت باثباتی داشتند(۷۴). شکل‌گیری دولت مدینه و حکمرانی پیامبر نیز بر پایه و اساس قراردادهای مرسوم آن دوره بود(۵۸). این دیدگاه در مقابل نظریه‌ای نخبه‌گرایانه‌ای است که معتقد است پیامبر بر پایه نظر و رای خود مدینه را اداره کرده است(۵۴).

🔹فیرحی مهاجرت پیامبر به مدینه را نقطه آغاز تشکیل دولت مدینه می‌داند که با قراردادی میان او و بزرگان مدینه انجام شد(۶۳). اما مستند اصلی فیرحی پیمان مدینه است که در ماه‌های اول هجرت انجام شده است. به باور او پیمان مدینه نه فرمان بلکه از جنس قرارداد است؛ قراردادی میان پیامبر، مهاجران، انصار، مشرکان و برخی از گروه‌های یهودی(۷۶). بر اساس این قرارداد مدینه به عنوان «حّرم» اعلام می‌شود که منازعات داخلی را به صلح و از تعرضات بیرونی جلوگیری شود(۱۰۸). مرجع حل اختلافات پیامبر است اما جنس تعیین او از قبیل «قاضی تحکیم» است که طرفین دعوا با توافق او را انتخاب کرده‌اند(۱۰۹). به باور فیرحی در همه قراردادها پیامبر داور نبود بلکه با توافق طرفین قرارداد داور تعیین می‌شد(۱۷۳). قرارداد مدینه قبیله و هویت‌های ایمانی را از بین نبرد بلکه هویت جمعی بزرگتری به‌نام شهروند مدینه بودن را افزود(۱۲۱). بر اساس قرارداد قانون مدینه شکل می‌گیرد که در دو بخش است؛ بخش اول: قانون داخلی قبایل و گروه‌های عقیدتی است و قانون دوم قانون شهر با توافق جماعت‌ها(۱۲۹). محور این قرارداد ممنوعیت ظلم، گناه، دشمنی و فساد نسبت به اعضای قرارداد بود(۲۱۷).

🔹به باور فیرحی در چند سال اول حضور پیامبر در مدینه، قرارداد مدینه توانست انسجام نسبی داخلی ایجاد کند و دولت‌شهر مدینه را شکل دهد. از سال ششم قراردادهای جدیدی اضافه شد از جمله مهمترین آن «قرارداد صلح حدیبیه« بود(۱۴۰) که توانست قریش را کنترل کند. قرارداد طائف که پیمانی امنیتی بود بخشی دیگری از مخالفان مدینه را به هم‌پیمان تبدیل کرد(۱۵۷). سال نهم هجریت ویژگی مهمی دارد و این سال را «عام الوفود« یعنی سال قراردادها نام‌گذاری کرده‌اند، زیرا در این سال تعداد زیادی از قبایل وارد مدینه شده و با پیامبر قرارداد بستند(۱۶۷).

🔹قرارداد نجران از دیگر قراردادهای مهم پیامبر با مسیحیان است؛ پیامبر دین مسیحیان را به رسمیت شناخته و امنیت آنان را در مقابل پرداخت جزیه تضمین می‌کند(۳۰۷). فیرحی معتقد است این قرارداد در دوره خلیفه اول تمدید شد اما خلیفه دوم این پیامبر را شکست و مسیحیان را مجبور به کوچ کرد(۳۱۷). همچنین قرارداد مقنا و خیبر نیز که با یهودیان بسته شده است مورد توجه فیرحی است(۳۳۵).

🔹به باور فیرحی حکمرانی پیامبر نه بر آرایش جنگی بلکه بر نرم‌افزار قرارداد ایستاده است. بر این اساس اصل صلح و قرارداد است و جنگ عارضه است. در تمام قراردادها استقلال قبایل به رسمیت شناخته شده است(۱۷۲). فیرحی پیامبر را نه شخصیتی انقلابی بلکه اصلاحگری محافظه‌کار می‌داند که دنبال زیر و رو کردن طبقات اجتماعی نبود(۳۳۷). به باور فیرحی پیامبر با قراردادهای مختلف نوعی فدرالیسم قبیله‌ای شکل داد که در آن وحدت اصلی با محوریت دفاعی و نظامی بود(۱۶۱). فیرحی بر این باور است که تکیه پیامبر نه بر نیروی نظامی و مسلح بلکه بر قرارداد بوده است و نظامی‌گری دوره خلفا تخطی از سیره پیامبر است(۳۵۵). به‌نظر می‌رسد فیرحی به «جهاد ابتدایی« باور نداشت و جنگ‌های پیامبر را در اثر پیمان‌شکنی و تخطی از قراردادها از جانب قبایل تحلیل می‌کرد. فیرحی بر این باور است که پیامبر همچون یک استراتژیست توانست با عنصر قرارداد دولتی تشکیل دهد و اسلام را عرضه کند.

@namehayehawzavi
B2n.ir/d78703

مدینه‏‌النبی و جامعه مدنی

🔹مدینه‌النبی داستان یک شهر است. تجربه شکل گرفتن یک شهر بر مبنای وفاق قبایلی پراکنده و درستیز و نیز مسلمانان، مشرکان و یهودیان است. قراردادی که می‌خواهد رفع تعارض کند و بذر توافق پراکند و بر این مبنا، حکومت را شکل می‌دهد.

🔹جامعه مدنی جان لاک نیز چندان بی‌ارتباط با مدینة‌النبی نیست. دست‌کم ارتباط آن با سیره فراموش‌شده حکومت نبوی، بیشتر است با نظریه‌پردازی‌هایی که برای حکومت اسلامی می‌شود و مبنای آن، نه بر وفاق و مدنیت که بر قهر و تحکم و خشونت است.

🔹رویکرد عالمانه اندیشه‌ورزانی چون فیرحی است که می‌تواند حتی منتقدان و مرتدان و بی‌دینان را نیز به تأمل وادارد. رویکردی که در آن، بزرگان صدر اسلام و حتی شخص پیامبر و آنان که در گفتمان مذهبی «معصوم» خوانده می‌شوند.

🖊جواد روح | سردبیر هم میهن

📌ادامه مطلب را در لینک زیر بخوانید

https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-20141

@hammihanonline
hammihanonline.ir

🔹ایران در قرن بیست و یک
🔻چشم انداز فرهنگ دینی در قرن ۲۱
🍃نگارستان اندیشه، ۱۴۰۲، چاپ نخست
@feirahi

🔻نگاهی انتقادی به کتاب تازه منتشر شده مرحوم داود فیرحی با عنوان «عاشورا؛ فساد و اصلاح»
استراتژی معاویه؛ رفاه اقتصادی در برابر سکوت سیاسی
✍عظیم محمودآبادی

✔️بخشی از آخرین گفت‌وگویی که با مرحوم فیرحی در دانشگاه تهران داشتم – مشروح آن گفت‌وگو چند سال پیش در روزنامه اعتماد منتشر شد – در مورد منبر و روضه‌ای از وی بود که انعکاس رسانه‌ای یافت. مرحوم فیرحی همان وقت‌ها یک سخنرانی در دارالزهرا (س) به مناسبت ایام ماه محرم ایراد کرد و روضه‌ای هم در انتهای آن خوانده بود که در فضای مجازی پژواک نسبتاً وسیعی یافت و با استقبال جمعی از دانشگاهیان و روشنفکران نیز روبه‌رو شد. او تحلیلی در مورد عاشورا و نهضت امام حسین (ع) ارائه داده بود که گرچه پایه‌های اصلی آن در آثار گذشتگان – از جمله مرحوم دکتر سیدجعفر شهیدی – بود اما کثیری از مخاطبان به واسطه همان سخنرانی مرحوم فیرحی، به درکی تازه و تحلیلی از قیام عاشورا نهضت امام حسین (ع) رسیدند. صاحب این قلم نیز به همین مناسبت قرار گفت‌وگویی را با آن مرحوم تنظیم کرد و به دیدارش رفت. در آن گفت‌وگو که در دفتر وی در دانشگاه تهران برگزار شد، پرسیدم آیا همیشه اهل منبر بوده یا این مورد استثنائا پیش آمد که پاسخ داد خیر استثنا نبوده و از نخستین سال‌های طلبگی با خود عهد کرده بود که برای امر تبلیغ همواره در منبر رفتن، بخل نورزد و دست کم دهه عاشورا را به این امر اهتمام جدی داشته باشد. معتقد بود منبر هم که بدون روضه نمی‌شود … و لذا روضه‌ای هم با همان لهجه آذری شیرینش به آن ضمیمه می‌کرد و به اصطلاح از آخوندی‌اش چیزی کم نمی‌گذاشت!
حالا نشر نی به کوشش علی مهجور همان سخنرانی در دارالزهرا را به اضافه چند سخنرانی دیگر از مرحوم فیرحی در کتابی تحت عنوان «عاشورا؛ فساد و اصلاح» گردآورده است...
📎 پیوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین
https://www.dinonline.com/43565/

🆔 @dinonline

🔹جناب محمد علی کوشا در ویراست دوم ترجمه ی خود از قرآن کریم که توسط نشر نی چاپ شده، یاد استاد فیرحی را با این جملات گرامی داشته است:

"یادی از شادروان دکتر فیرحی: صد افسوس و اندوه که دوست باوفا و اندیشمند صادق، استاد نامدار و فرهیخته علوم سیاسی، مرحوم دکتر داود فیرحی، که همواره پیگیر این ترجمه بود و آرزوی انتشار آن را داشت، از میان ما به سرای باقی رخت بربست. روحش شاد و یادش گرامی باد".

@QuranPazhoohi
@namehayehawzavi
@feirahi

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی

⚪️مقایسه حرکت امام حسین(ع) با سایر ائمه

    7⃣جلسه هفتم

سیدحمید موسویان:

تاریخ امامت، تاریخ چند ماه مدینه تا کربلا نیست و یک تاریخ بیش از ۲۰۰ ساله است. در این تاریخ ۲۰۰ ساله اگر قسمت حکومت امیرالمؤمنین و چندماه حکومت امام حسین(ع) که از مدینه خارج می‌شوند تا به کربلا و روز عاشورا می‌رسند را حذف کنیم، سوالی که پیش می‌آید اینکه فساد در بقیه مواقع چه بوده و بقیه ائمه در برابر فساد چه می‌کردند؟



♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام و تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

✅ پهلوی، ملیّت و مسألۀ زبان

🔹فقه سیاسی. جلسه هفتم (پنجم مجازی) قسمت دوم. یکشنبه 31 فروردین 99.
🔻https://t.me/Feirahi/1878

🆔@Feirahi

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی


⚪️ترجیح خیر عمومی بر منافع فردی و قبیلگی در واقعه عاشورا

    6⃣جلسه ششم

رضا تاران:

واقعه‌ای که در عاشورا اتفاق افتاد این بود که مصلحت جمعی تبدیل شد به مصلحت خصوصی. و حرکت امام حسین(ع) شورش و اعتراضی بود بر تبدیل مصلحت عامه بر مصلحت خصوصی

♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام و تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی


⚪️سیدالشهداء؛ نماد اخلاق مقاومت و آزادگی

    5⃣جلسه پنجم

دکتر فیرحی:

هیچ دستپخت انسانی به نام دولت، مشروعیت جاودانه ندارد و سرانجام راه به خطا می‌برد.


♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام و تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی


⚪️قراردادگرایی و امام حسین(ع)

    4⃣جلسه چهارم

رضا تاران:

دکتر فیرحی معتقد بود که اتم دولت در جامعه اسلامی برپایه قرارداد و دموکراسی است و خلافت‌های بعد از پیامبر انحراف از آن قرارداد بود.


♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام و تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی


⚪️امام حسین(ع)؛ شهید اصلاحات

    3⃣جلسه سوم

سینا احمدی:

دکتر فیرحی از رویکردی صحبت می‌کند که پیوند وثیقی با مسئله امروز ایران یعنی فساد و فراگیر شدن آن دارد. آیا می‌شود درس‌ها و رویکردهایی برای حل مسئله فساد امروز ما از عاشورا داشت؟ چه حجم و چگالی از فساد در آن جامعه وجود داشته که امام حسين(ع) شهید راه اصلاحات می‌شود؟

♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام و تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

عاشورا به روایت #دکتر_داود_فیرحی


⚪️رویکرد کتاب عاشورا؛ فساد واصلاح

    2⃣جلسه دوم

رضا تاران:
پرسش و دغدغه دکتر فیرحی این بود که چه بسترها و زمینه‌هایی موجب شده نگاه اقتدارگرا از صدر اسلام داشته باشیم؟ چه اتفاقی می‌افتد که از پادشاهان مقتدر و مستبد دفاع می‌کنیم؟

♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام/ تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید.

#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#عاشورا_فساد_و_اصلاح
#میزگرد
https://t.me/andishedinimoaser

عاشورا به روایت داود فیرحی

♻️ میزگردی با حضور رضا تاران، علی مهجور، سید حمید موسویان و سینا احمدی

این برنامه را می‌توانید در آپارات/ یوتیوب/ اینستاگرام/ تلگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر مشاهده کنید

https://t.me/andishedinimoaser