Bukharamag

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «دولت، جنگ، سرمایه‌داری» نوشتهٔ مایکل مان با ترجمهٔ میلاد یزدان‌پناه که از سوی نشر نگارستان اندیشه منتشر شده است

با حضورِ محمد فاضلی، حجت کاظمی، میلاد یزدان‌پناه و علی دهباشی


دوشنبه هشتم بهمن‌ماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

رونمایی از کتاب «از ستیز تا ستایش»

این نشست شهرکتاب بهار با همکاری مجلهٔ بخارا اختصاص یافته است به رونمایی از چاپ سوم کتابِ «از ستیز تا ستایش: فردوسی و شاهنامه به روایت شاعران ایران»، نوشتهٔ نیما ظاهری. این نشست با سخنرانی استاد مهدی نوریان و نویسندهٔ کتاب و نقالی ماندانا رضایی، ساعت ۱۶ چهارشنبه، دهم بهمن‌ماه در شهرکتاب بهار اصفهان برگزار می‌شود.


کتاب «از ستیز تا ستایش» دربرگیرندۀ بیشتر نکوهش‌ها و ستایش‌هایی است که در هزار سال، به شعر از زمان حکیم طوس، فردوسی، تا زمانۀ ما، در حق او و اثر یگانه‌اش، شاهنامه سروده شده است، و همچنین بررسی و طبقه‌بندی تاریخی این نکوهش‌ها و ستایش‌ها در شش دوره: «انکار فردوسی، پایان انکار و آغاز دیدگاه‌های دوگانه، اوج‌گیری افسانه‌ها، آغاز ستایش‌ها و اوج‌گیری تضمین‌ها، اوج‌گیری افسانه‌ها، ستایش». کتاب با اشاره‌های انتقادی فرخی سیستانی، شاعر پیشگام دورۀ غزنوی، نسبت به شاهنامه آغاز می‌شود و با قصیدۀ شفیعی‌کدکنی، شاعر عصر ما، دربارۀ فردوسی به اتمام می‌رسد. مؤلف از ستیز تا ستایش این مجموعۀ بسیار خواندنی را به پیشنهاد همین استاد برجسته گردآوری کرده و در دسترس دوستداران ادب کهن‌سال فارسی قرار داده است.

شهرکتاب بهار: اصفهان، چهارباغ بالا، خیابان بهار آزادی، پلاک ۱۲.

عکسهای جواد آتشباری از شب جشن نود سالگی داریوش شایگان

شب همراه با داریوش شایگان
و اندیشه‌هایش

با سخنرانی دکتر ژاله آموزگار، مقصود فراستخواه، تورج اتحادیه و علی دهباشی

و رونمایی از کتاب «سلوک در کناره‌ها» نوشتۀ محمد‌منصور هاشمی که از سوی نشر فرزان روز منتشر شده است


یکشنبه هفتم بهمن‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر شنبه‌های بخارا

دیدار و گفتگو با ارشد تهماسبی و رونمایی از کتابِ «گفتگو با خودم»

شنبه ششم بهمن‌ماه ۱۴۰۳
فرهنگسرای نیاوران، سالن خزر

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «دولت، جنگ، سرمایه‌داری» نوشتهٔ مایکل مان با ترجمهٔ میلاد یزدان‌پناه، سی و نهمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه هشتم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ با حضورِ محمد فاضلی، حجت کاظمی، میلاد یزدان‌پناه و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

پروفسور مایکل مان استاد ممتاز دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس (یو سی ال ای) یکی از مشهورترین جامعه‌شناسان در حوزه جامعه‌شناسی تاریخی، جامعه‌شناسی سیاسی و نظریه اجتماعی است. وی در سال ۱۹۴۲ در انگلستان متولد شد و در دانشگاه‌های آکسفورد، کمبریج، اسکس و کالیفرنیا تحصیل و کار کرده است. وی طی سال‌های ۲۰۰۳ – ۲۰۰۷ استاد در دانشگاه کوئینز، بلفاست و در سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۵ استاد تاریخ در دانشگاه کمبریج بود. مان از سال ۲۰۱۵ عضو آکادمی آمریکا و انگلیس شد. زندگی حرفه‌ای مان بیش از چهار دهه را در بر می‌گیرد و شامل تلاش‌هایی در عرصه نظریات مربوط به دولت، دولت‌سازی تاریخی، ملی‌گرایی، امپراتوری، جنگ، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک، فاشیسم، پاک‌سازی قومی، و جهانی‌شدن است. آثار او به طرز قابل‌توجهی در حوزه‌های جامعه‌شناسی، تاریخ، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و سایر علوم اجتماعی تأثیر گذاشته و کتاب حاضر مهمترین دیدگاه های او را دربرمی‌گیرد.
این نشست روز دوشنبه هشتم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مرکز مطالعات خاورمیانه: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک ۶

https://youtube.com/watch?v=NH6UoxkiJok

در بهار سال 1389، به لطف آقای «علی دهباشی» برای مصاحبه ای دربارة «سید جلال آشتیانی» به همراه «محمد رضا اصلانی» به منزل دکتر «داریوش شایگان» رفتیم. در وقفة میان مصاحبه که قرار نبود ضبط شود ایشان از نگرانی خود دربارة ایران گفتند که خوشبختانه ضبط شد گر چه با مزاحمت دست و پای گروه فیلمبرداری. آقای شایگان، تولدتان مبارک! (تصویربردار: سعید نوری)

بخارا منتشر شد

یکصد و شصت و ششمین شمارۀ بخارا با تصویری از سردر دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران بر روی جلد در ۵۴۴ صفحه منتشر شد و از صبح سه‌شنبه دوم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در کتابفروشی‌ها در دسترس است. این شمارۀ بخارا تماماً به تاریخچۀ دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران اختصاص یافته است؛ از ابتدای شکل‌گیری تا نقش‌آفرینی در رویدادهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی معاصر ایران، همراه با خاطراتی از اساتید، مدیران و دانشجویان.

بخش‌های این شماره:

تقلّاهای ناتمام یک نهاد آکادمیک در ایران
روایت سال‌های نخست
حکایت مدیران
سایه‌روشن سیاست
زنان در قلعۀ مردانه
پنجره‌ای به درون
برشی از کارنامه
دو ضلع دیگر مثلث
پیوستگان به خاموشی

شب دانشکده فنی
(به مناسبت نودمین سال تاسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران)

با سخنرانی بیژن نامدار زنگنه، مقصود فراستخواه، محمود نیلی احمد‌آبادی، محمد شکرچی‌زاده، علیرضا مهنا، محمدرضا تقی‌دخت و علی دهباشی

و رونمایی از شماره ۱۶۶ مجله بخارا، «ویژه‌نامه دانشکده فنی»


شنبه  بیست و نهم دی‌ماه ۱۴۰۳
دانشکده فنی دانشگاه تهران، تالار شهید چمران

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «خلاف زمان: دربارهٔ نوستالژی، آرمانشهر و دیگر وارونگی‌های تاریخی» نوشتهٔ دیه‌گو گاروچو با ترجمهٔ الهام‌شوشتری‌زاده، سی و هشتمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات اطراف به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه یکم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ با حضورِ زانیار ابراهیمی، نوید پورمحمدرضا، الهام شوشتری‌زاده و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

خلاف زمان تأملی فلسفی دربارهٔ زمان، خاطره و فراموشی است و مفهوم مدرن نوستالژی را با نگاهی به فلسفهٔ کلاسیک می‌کاود. دیه‌گو گاروچو، نویسندهٔ این جستار بلند، در سفری که از یونان باستان آغاز می‌شود و در خیابان‌های شهرهای مدرن امروزی به پایان می‌رسد، ادراکِ انسانی از زمان، پیوند خاطره و اسطوره و تاریخ، معنای حسرت، وجوه سیاسی و اجتماعی یادآوری و فراموشی، سرگذشت و سیر تحول «نوستالژی»، و نسبت نوستالژی، آرمان‌شهر و شهر مدرن را بررسی می‌کند.
گاروچو در این جستار بلند با نقدِ نگاه نوستالژی‌زده و کلان‌روایت‌های نوستالژی‌محور، بستری فراهم می‌کند تا خاطره، اسطوره، فراموشی، گذشته و تاریخ را از منظری جدید ببینیم.‌ او در این کتاب نشان می‌دهد که گاهی می‌شود پاسخ امروزی‌ترین پرسش‌ها را در میراث کهنِ ادبی، فرهنگی و تاریخی یافت.

این نشست روز دوشنبه یکم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مرکز مطالعات خاورمیانه: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک ۶

شب جنگل‌های هیرکانی

هشتصد و هفتمین شب از سلسله شب‌های مجلۀ بخارا با همکاری فصلنامۀ صنوبر و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی به واکاوی کارکردهای اکولوژیک و بوم‌سازگانی «جنگل‌های هیرکانی»، که گنجینۀ شایگان و بی‌مانندِ بوم‌سازگانِ برآمده از همکاری دریاچۀ فیروزه‌فام کاسپیان و البرزکوه گسترده در کرانه‌های این نیلگون دریاست، اختصاص یافته‌ است. این نشست در ساعت ۵ بعدازظهر یکشنبه سی‌ام دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی باریس مجنونیان،حنیف‌رضا گلزار، کیومرث سفیدی،حمیدرضا رضایی،حسین آقایی، مانیا شفاهی و علی دهباشی در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.

استیلای نگاه اقتصادی و تولیدبنیان به این بوم‌سازگان بی‌مانند در سده‌های گذشته، آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را بر پیکر این رویشگاه‌ها وارد ساخته و امروز گاه آن فرا رسیده تا آن نگاه و روش اقتصاد بنیان با نگاه و روش زیست‌بنیان و طبیعت‌گرا، جایگزین شود، که اگر چنین نشود، فروپاشی بوم‌سازگانیِ هیرکانی بی‌گمان دامن‌گیر مردمان ساکن در نیمۀ شمالی البرز و در نگاهی کلان‌تر، گریبانگیر همۀ مردم این سرزمین خواهد شد، چرا که بر بنیاد فرهنگ مردمان این دیار، شمال ایران، خانۀ دوم همۀ ایرانیان است.
امید است تا برگزاری «شب جنگل‌های هیرکانی»، فرهنگ اندیشیدن به ثروت‌های طبیعی و ملی این سرزمین و همگرایی میان همۀ کنشگران، دغدغه‌مندان، کارشناسان، جوامع محلی و مدیران و کارگزاران صیانت و حفاظت از این بوم‌سازگان منحصر به فرد را زمینه‌ساز گردد.

خانۀ اندیشمندان علوم انسانی: خیابان نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

شب چهارباغ

با سخنرانی مرتضی بخردی، علی خدایی، مهسا جزینی، حامد قصری، مهرداد خورسندی، بهارک کشانی و علی دهباشی‌


پنجشنبه بیست و هفتم دی‌ماه ۱۴۰۳
اصفهان، شهر کتاب بهار

شب مجموعه کتاب‌های «گلستان هنر»

با سخنرانی دکتر علی‌اصغر میرزایی‌مهر، دکتر حمیدرضا قلیچ‌خانی، محمدحسن حامدی، اکرم احمدی توانا و علی دهباشی


چهارشنبه بیست و ششم دی‌ماه ۱۴۰۳
فرهنگسرای نیاوران، تالار خلیج فارس

شب دانشکده فنی

(به مناسبت نودمین سال تاسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران)

هشتصد و ششمین شب از سلسله‌ شب‌های بخارا با همکاری کانون مهندسین فارغ‌التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران به «دانشکده فنی» اختصاص یافته است. در این نشست که در ساعت پنج بعدازظهر شنبه  بیست و نهم دی‌ماه ۱۴۰۳ در تالار شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار می‌شود، از شماره ۱۶۶ مجله بخارا که به «ویژه‌نامه دانشکده فنی» اختصاص یافته است، رونمایی می‌شود. سپس بیژن نامدار زنگنه، مقصود فراستخواه، محمود نیلی احمد‌آبادی، محمد شکرچی‌زاده، علیرضا مهنا، محمدرضا تقی‌دخت و علی دهباشی در این‌خصوص سخن خواهند گفت.

تاریخ دانشکده فنی، تنها تاریخ «مهندس خانه» در ایران‌ نیست، بلکه در کنار توسعه مهندسی، داستان این دانشکده، بخشی از داستان تاریخ معاصر ایران است. دانشکده‌ای که بسیاری از استادان و دانشجویانش، از شخصیت‌های محوری واقعه‌ای یا حرکتی در تاریخ پرفراز و نشیب توسعه صنعتی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران بوده‌اند. تاریخ‌ نود ساله فنی درس‌های مهمی با خود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. روایت‌هایی از اهالی این دانشکده که در این ویژه‌نامه به رشته تحریر درآمده‌اند، از زوایای مختلف اثرگذاری اجتماعی این نهاد تاریخ‌ساز را به نمایش می‌گذارند.

این نشست در ساعت پنج‌ بعد از ظهر شنبه بیست و نهم دی ماه ۱۴۰۳ در تالار شهید چمران دانشکده فنی به نشانی: خیابان انقلاب، خیابان ۱۶ آذر، دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.

شب چهارباغ

هشتصد و پنجمین شب از شب‌های بخارا به چهارباغ اصفهان اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر پنجشنبه بیست و هفتم دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی مرتضی بخردی، علی خدایی، مهسا جزینی، حامد قصری، مهرداد خورسندی، بهارک کشانی و علی دهباشی‌ در اصفهان، شهر کتاب بهار، برگزار می‌شود. نمایش فیلم مستند «خرده‌روایت‌هایی از چهارباغ» از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

چهارباغ اصفهان یکی از مشهورترین خیابان‌های تاریخی ایران و نمادی از شکوه معماری و شهرسازی دوران صفوی است. این خیابان در دوره شاه عباس اول، در اوایل قرن هفدهم میلادی ساخته شد و بخشی از برنامه جامع توسعه اصفهان به عنوان پایتخت صفویان بود. چهارباغ به منظور اتصال کاخ‌ها، باغ‌ها و مراکز اصلی شهر طراحی شد و به عنوان مسیر اصلی میان کاخ عالی‌قاپو در میدان نقش جهان و باغ‌های سلطنتی در جنوب شهر، از جمله باغ هشت‌بهشت و باغ چهارباغ، عمل می‌کرد. طراحی این خیابان ترکیبی از اصول شهرسازی ایرانی و تأثیرات معماری اسلامی و اروپایی است که آن را به اثری بی‌نظیر تبدیل کرده است.
این خیابان با عرض و طول چشمگیر خود، دو ردیف درختان چنار و جوهای روان در کنار آن، فضایی دلپذیر و زیبا برای گردشگران و شهروندان ایجاد می‌کرد. چهارباغ علاوه بر نقش ارتباطی، مرکزی فرهنگی و اجتماعی نیز بود و کاروانسراها، بازارچه‌ها و مدارس مختلفی در آنجا ساخته شد. با گذشت زمان، چهارباغ همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یکی از جاذبه‌های اصلی اصفهان حفظ کرده و در بازسازی‌ها و طرح‌های مدرن نیز به هویت تاریخی خود وفادار مانده است. این خیابان امروز نماد پیوند تاریخ و زندگی معاصر در شهر اصفهان به شمار می‌رود.

اصفهان، چهارباغ بالا، خیابان بهار آزادی، شهر کتاب بهار

https://youtube.com/watch?v=Mv2QYSwo-Bo

شب پروانه‌های ایران

با سخنرانی علیرضا نادری، بهمن ایزدی، پژمان نوروزی، وازریک نظری، مجید غضنفری، امیرحسین بختیاری، مانیا شفاهی و علی دهباشی


یکشنبه بیست و سوم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

شب مجموعه کتاب‌های «گلستان هنر»

همزمان با رونمایی از سی‌امین جلد از مجموعه کتاب‌های «گلستان هنر» که به نقاش و قلمدان‌نگار بزرگ عهد قاجار استاد «آقا نجف اصفهانی» اختصاص دارد، مجلۀ بخارا با همکاری نشر پیکره، هشتصد و چهارمین شب از سلسله شب‌های بخارا را با عنوان «شب مجموعه کتاب‌های گلستان هنر» برگزار می‌کند.
در این نشست که از ساعت پنج تا هفت بعدازظهر چهارشنبه بیست و ششم دی‌ماه ۱۴۰۳ در سالن خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد، آقایان دکتر علی‌اصغر میرزایی‌مهر، دکتر حمیدرضا قلیچ‌خانی، محمدحسن حامدی، علی دهباشی و سرکار خانم اکرم احمدی توانا به ایراد سخن خواهند پرداخت.

نشانی: فرهنگسرای نیاوران، خیابان پاسداران، مقابل پارک نیاوران، تالار خلیج فارس

شب یوز آسیایی

با سخنرانی حمید ظهرابی، باقر نظامی، فتح‌الله امیری، لیلا فولادوند و علی دهباشی
و با حضور محیط‌بانان از چند منطقۀ ایران

نمایش فیلم مستند «در گرداب انقراض» ساخته فتح‌الله امیری


شنبه بیست و دوم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ سینما، تالار سیف‌الله داد

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «اسلام، دولت، مشروعیت» به اهتمام زنده‌یاد دکتر داود فیرحی،  سی و هفتمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه بیست و چهارم دی‌ماه ۱۴۰۳ با حضور: احمد موثقی، زهیر صیامیان گرجی، یاسر قزوینی و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

کتاب «اسلام، دولت، مشروعیت» نخستین بار در بهار سال ۱۳۸۲ در قالب یکی از شمارگان فصلنامۀ «فرهنگ اندیشه» به سردبیری زنده‌یاد دکتر داود فیرحی منتشر شده است. لیکن با گذشت بیش از دو دهه از انتشار آن، مقالات این مجموعه محل رجوع پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث علوم انسانی است. در این کتاب تلاش شده با نگاهی به مهم‌ترین چالش‌های مشروعیت امر سیاسی به مباحثی نظیر نسبت اجتهاد و سیاست، اجتهاد و مشروطیت، اصلاح‌طلبی دینی، عدالت و نظایر آن پرداخته شود.
مرحوم داود فیرحی، استاد فقید علوم سیاسی دانشگاه تهران، نظریه‌پرداز امر سیاسی و پژوهشگر برجستۀ اندیشۀ سیاسی به‌ویژه اسلام معاصر بود که در اثر پاندمی کرونا درگذشت.

این نشست روز دوشنبه بیست و چهارم دی‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مرکز مطالعات خاورمیانه: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک ۶

بخشی از
شب کبوتر در فرهنگ و ادب ایران

با سخنرانی سعید جعفریان و علی دهباشی
نمایش بخشی از سخنرانی زنده‌یاد علی رضاقلی، نماهنگی از تصنیف «ای کبوتر» سرودۀ ملک‌الشعرای بهار، شعرخوانی الهه سرگرمی و تجلیل از پیشکسوتان


جمعه بیست و یکم دی‌ماه ۱۴۰۳
ایوان شمس

صبح جمعه‌های بخارا

رونمایی از کتاب «مزین‌السلطنه و روزنامۀ شکوفه» که به قلم گلاره مرادی و به همت نشر تاریخ ایران و مریم سالور منتشر شده است

با سخنرانیِ منصوره اتحادیه (نظام مافی)، مریم سالور، گلاره مرادی، سمیرا دردشتی و علی دهباشی


جمعه بیست‌ویکم دی‌ماه ۱۴۰۳
عمارت عین‌الدوله

https://www.asriran.com/fa/news/1028949

شب کبوتر در فرهنگ و ادب ایران

هشتصد و یکمین شب از سلسله شب‌های مجلۀ بخارا به کبوتر در فرهنگ و ادب ایران اختصاص یافته است. این نشست در ساعت سه بعدازظهر جمعه بیست و یکم دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی سعید جعفریان و علی دهباشی‌ در تالار ایوان شمس برگزار می‌شود.
نمایش بخشی از سخنرانی زنده‌یاد علی رضاقلی، نماآهنگی از تصنیف «ای کبوتر» سرودۀ ملک‌الشعرای بهار، شعرخوانی الهه سرگرمی و تجلیل از پیشکسوتان از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

ایوان شمس: ابتدای بزرگراه کردستان، نبش بزرگراه جلال آل احمد

شب پروانه‌های ایران

هشتصد و سومین شب از سلسله‌ شب‌های بخارا با همکاری فصلنامۀ صنوبر، انجمن مستندسازان حیات‌وحش و تنوع زیستی، انتشارات ایرانشناسی و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی به پروانه‌های ایران اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه بیست و سوم دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی علیرضا نادری، بهمن ایزدی، پژمان نوروزی، وازریک نظری، مجید غضنفری، امیرحسین بختیاری و علی دهباشی در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.

پروانه‌ها از مهمترین شاخص‌های پایش اکولوژیک در جهان به شمار می‌روند. حضور پروانه‌ها در اکوسیستم‌های طبیعی خبر از سلامت آن اکوسیستم می‌دهد. در کشور ایران بیش از ۴۶۵ گونه پروانه شناسایی شده است. در شب پروانه‌ها با معرفی منابع علمی شناسایی پروانه‌های ایران و چگونگی مطالعه بر روی این موجودات زیبا در کشورمان همراه ما باشید.

این نشست در ساعت پنج بعداز ظهر یکشنبه بیست و سوم دی‌ماه ۱۴۰۳ در خانۀ اندیشمندان علوم انسانی به نشانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی برگزار می‌شود.

گزارش مجلۀ بخارا از مراسم افتتاحیۀ پنجمین دورۀ فستیوال قلم ایران

پنجشنبه نوزدهم دی‌ماه ۱۴۰۳

شب یوز آسیایی

هشتصدودومین شب از سلسله‌ شب‌های بخارا با همکاری فصلنامه‌صنوبر، انجمن مستندسازان حیات‌وحش و تنوع‌زیستی، انجمن تهیه‌کنندگان مستند و خانه سینما به «یوز» اختصاص یافته است. در این نشست که در ساعت شش بعدازظهر بیست‌دوم دی‌ماه در سالن سیف‌الله داد خانه سینما برگزار می‌شود نخست فیلم مستند «در گرداب انقراض» ساخته فتح‌الله امیری پخش خواهد شد، سپس حمید ظهرابی، باقر نظامی، فتح‌الله امیری، لیلافولادوند و علی دهباشی در این خصوص سخن خواهند گفت.

یوزپلنگ ایرانی، یا یوز آسیایی به‌شدت در خطر انقراض است. این گربه‌سان زیبا  که روزگاری در گستره وسیعی از خاورمیانه، آسیای میانه و هند دیده می‌شد، امروز تنها در بخش کوچکی از سرزمین ما زیست می‌کند و حالا بر پرتگاه انقراض افتاده است. اقدامات حفاظتی انجام شده در دو دهه گذشته برای نجات این‌ گونه حیات‌وحش بی‌نتیجه بوده و عواملی که سال‌هاست باعث کاهش جمعیت این‌ گونه ارزشمند حیات وحش بودند، همچنان وجود دارند.
به‌دلیل پابرجا ماندن عوامل کاهش جمعیت یوزپلنگ‌های ایران، پس از ۲۰سال جمعیت یوز ایرانی چنان کاهش یافته که تنها شاید ١٧ قلاده یوز در طبیعت ایران مانده باشد. ١٠ توله یوز و ٧ یوز بالغ.
یوز آسیایی در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست به عنوان گونه‌ای «در خطر انقراض» قرار دارد و زیستگاه‌ آن به بخش‌هایی از استان‌های یزد، خراسان جنوبی، کرمان و سمنان محدود شده است.
تلاش‌های بسیاری برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی انجام شده است، از جمله نصب دوربین‌های نظارتی و حصارکشی در مناطق حفاظت‌شده. با این حال تلفات ناشی از حضور دامداران و سگ‌های بی‌صاحب، تخریب زیستگاه، تصادفات جاده‌ای، و کمبود طعمه همچنان بقای این گونه را تهدید می‌کند.
یوزپلنگ آسیایی به عنوان بزرگترین گربه‌سان بزرگ چثه در حال انقراض دنیا با همه این اقدامات و زحمات به شدت در خطر انقراض قرار دارد.

این نشست در ساعت شش بعداز ظهر شنبه بیست و دوم دی‌ماه ۱۴۰۳ در خانه سینما به نشانی: خیابان بهار جنوبی، خیابان سمنان، پلاک ٢٩، تالار سیف‌الله داد برگزار می‌شود.

صبح جمعه‌های بخارا

بیست‌ودومین نشست از سلسله نشست‌های صبح جمعه‌های مجلۀ بخارا اختصاص دارد به رونمایی از کتاب «مزین‌السلطنه و روزنامۀ شکوفه» که به قلم گلاره مرادی و به همت نشر تاریخ ایران و مریم سالور منتشر شده است. این نشست در ساعت ده‌ونیم جمعه بیست‌ویکم دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانیِ منصوره اتحادیه (نظام مافی)، مریم سالور، گلاره مرادی، سمیرا دردشتی و علی دهباشی در عمارت عین‌الدوله برگزار خواهد شد.

روزنامۀ شکوفه دومین نشریۀ زنان ایرانی است که در سال‌های پایانی دورۀ قاجار (۱۲۹۱ ـ ۱۲۹۵ هجری شمسی) انتشار یافت و به تعبیر صاحب‌امتیاز آن «اول جریدۀ عالم نسوان ایرانی» است که حق تحصیل و بهداشت و دیگر حقوق انسانی زنان در آن مطرح شده است.

مزین‌السلطنه (مریم عمید) از نخستین زنانی بود که در سال‌های پس از مشروطه در زمینۀ تأسیس مدارس دخترانه و روزنامه‌ها و انجمن‌های زنان به فعالیت پرداخت. در کتاب مزین‌السلطنه و روزنامۀ شکوفه، زندگی‌نامۀ مریم عمید به یاری اطلاعات دست‌اولِ نقل‌شده از اعضای خاندان وی تدوین شده است. در بخش اصلی کتاب، با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا، مطالب شکوفه شرح و نقد شده‌اند. فصل پایانی نیز به کاریکاتورهای این روزنامه اختصاص یافته است. شکوفه در اواخر دورۀ فعالیت خود به ساحت‌های نوینی پای نهاد، از نقدهای محتاطانۀ سیاسی در بحبوحۀ جنگ جهانی اول گرفته تا گزارش برپایی جنبش منسوجات وطنی به ابتکار انجمن همت خواتین.

نشانی: میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی شرقی، شمارۀ ۱۲، عمارت عین‌الدوله.

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

بررسی و معرفی کتاب «عثمانی در آستانۀ تجدد» نوشتۀ اریک یان زورشر، با ترجمۀ حسن حضرتی که از سوی نشر یام منتشر شده است

با سخنرانی توران طولابی، سیدمهدی حسینی تقی‌آباد، حسن حضرتی و علی دهباشی


سه‌شنبه هجدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر محمود روح‌الامینی

مفتخریم که با توجه به استقبال بی‌نظیر همکاران، نویسندگان و هنرمندان از فستیوال قلم در سالهای گذشته، این فستیوال برای سال سوم برگزار می‌شود. از کلیه علاقمندان دعوت می‌نمائیم که در گردهمایی برترین و جدیدترین برندهای قلم از فستیوال قلم ایران دیدن فرمایید.

تاریخ برگزاری پنجشنبه ۲۰ و جمعه ۲۱ دی ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۱۱ صبح الی ۷ شب، در برج آلفا واقع در خیابان جردن، انتهای بلوار گلشهر، پلاک ۵۸، طبقه همکف
سئوالات و پیشنهادات:
(داخلی ۱۰۵) ۰۰۰ ۸۷ ۶۱۹-۰۲۱

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «تبریز: شهری ایرانی در گذار تاریخ اجتماعی و اقتصادی نخبگان تبریز» نوشتۀ کریستف ورنر، ترجمۀ جمال پیره مرد شتربان

با حضور: داریوش رحمانیان، مقصود فراستخواه، جواد مرشدلو و علی دهباشی و پیام کریستف ورنر


دوشنبه، هفدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

کتابفروشی شهاب:
t.me/shahab_bookstore

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

سی و‌ ششمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌ها مجلۀ بخارا اختصاص یافته‌ است به بررسی و معرفی کتاب «عثمانی در آستانۀ تجدد» نوشتۀ اریک یان زورشر، با ترجمۀ حسن حضرتی که از سوی نشر یام منتشر شده است. این نشست در ساعت پنج و نیم عصر سه‌شنبه هجدهم دی‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی توران طولابی، سیدمهدی حسینی تقی‌آباد، حسن حضرتی و علی دهباشی در تالار دکتر محمود روح‌الامینی باغ‌موزۀ نگارستان برگزار می‌شود.

اثر حاضر به خامه اریک یان زورشر، یکی از بزرگ‌ترین عثمانی و ترک‌شناسان برجسته دنیاست و تا اکنون به زبان‌های مختلف مانند آلمانی، ایتالیایی، یونانی، عبری، اندونزیایی، عربی، آلبانیایی و... ترجمه شده است. توصیف و تبیین نویسنده از اصلاحات و مشروطه‌خواهی نوعثمانیان، ترکان جوان و به‌ویژه جریان اتحادوترقی، بسیار عمیق و دقیق است. نیز وصف فربه و تحلیل‌های مولف از چگونگی فروپاشی امپراتوری عثمانی و تشکیل جمهوری ترکیه جدید، یکی از عالمانه‌ترین پژوهش‌ها را رقم زده است.

این کتاب، تکاپوهای نوگرایانه نوعثمانیان و ترکان جوان را در عصر امپراتوری و چگونگی گذار آنها به دوره جمهوری و تشکیل دولت- ملت جدید را هنرمندانه به تصویر می‌کشد. تمام دغدغۀ فکری زورشر در متن حاضر این است که نشان بدهد چگونه ترک‌ها این دورۀ گذار را سپری کرد و به دورۀ مدرن پا گذاشتند؟ موضوعی که مسئله ایران دیروز و امروز نیز به شمار می‌رود. از این رو، مطالعه این پژوهش عالمانه به قلم یکی از بزرگترین مورخان حال حاضر جهان از ازاویه توجه به تاریخ خاورمیانه، اسلام معاصر و نسبت آن با تحولات ایران معاصر بسیار حائز اهمیت است. مطالعه این اثر به همه علاقه‌مندان به تاریخ فکری معاصر جهان اسلام و ایران توصیه می‌شود.


باغ‌موزۀ نگارستان: میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، تالار دکتر روح‌الامینی

شب فردوسی و شاهنامه
«از ستیز تا ستایش»

با حضور ژاله آموزگار، حسن انوری، مسعود جعفری جزی، کامیار عابدی، نیما ظاهری و علی دهباشی

رونمایی از کتابِ «از ستیز تا ستایش: فردوسی و شاهنامه به روایت شاعران ایران»، قرائت قصیدۀ «جاودان خرد» سرودۀ استاد شفیعی کدکنی توسط فرخ‌لقا نوایی و نقالی فهیمه باروتچی

یکشنبه شانزدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

شب ققنوس
(جمعیت حمایت از بیماران سوخته)

با حضور استاد: دکتر علی‌اصغر دادبه، و علیرضا رییسی، نرگس جودکی، محمدجواد فاطمی، هومن حاجی‌غفاری، منظر فرامرز علمی و اسرین معروفی (از بچه‌های شین‌آباد)

همراه با تقدیر از چهرۀ ماندگار سوختگی ایران دکتر امیر‌حسین کلانتری، اجرای قطعاتی توسط گروه موسیقی بامداد و شاهنامه خوانی


شنبه پانزدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «تبریز: شهری ایرانی در گذار تاریخ اجتماعی و اقتصادی نخبگان تبریز» نوشتۀ کریستف ورنر، ترجمۀ جمال پیره مرد شتربان سی و ششمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات ستوده و فصل‌نامۀ مردم‌نامه به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است.
این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه هفدهم دی‌ماه ۱۴۰۳ با حضور: داریوش رحمانیان، مقصود فراستخواه، جواد مرشدلو و علی دهباشی و پیام کریستف ورنر برگزار خواهد شد.


کتاب «تبریز» به سرگذشت مهمترین کانون شهری شمال غرب ایران در یک دوره مهم پرداخته است. تبریزْ شهری کهن با جایگاهی ممتاز در تاریخ ایران است که فراز و فرود زیادی را در حیات دیرپا و پرتلاطم خود از سر گذرانده است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت این شهر آن را در طول تاریخ به حلقه ارتباطات و مراودات تاریخی و فرهنگی ایران با اروپا، عثمانی، قفقاز و روسیه تبدیل کرده است. در دوره قاجاریه، تبریز در عین حفظ جایگاه تاریخی ممتازش، دارالسلطنه ایران و دروازه ارتباطات این کشور با جهان مدرن به شمار می‌رفت و در أخذ جلوه‌های نوگرایی و تجدد پیشگام بود.

نویسنده در این کتاب با تکیه بر منابع دست اول و اسناد به این پرسش پاسخ می‌دهد که تبریز در گذار از دوره افشاری به دوره قاجاری چه تحولاتی را از سرگذراند و چگونه از مرکز یک حکومت ایالتی به «دارالسلطنه» ایران تبدیل شد.

کریستف ورنر، نویسنده کتاب استاد برجسته دانشگاه بامبرگ آلمان و پژوهشگر شاخص در حوزه تاریخ ایران است که در پژوهش‌هایش بیشتر بر حوزه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، به‌ویژه مقوله وقف و اهمیت آن برای تاریخ اجتماعی تمرکز داشته است.

این نشست روز دوشنبه ۱۷ دی‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مرکز مطالعات خاورمیانه: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک ۶

شب فردوسی و شاهنامه
«از ستیز تا ستایش»

هشتصدمین شب از سلسله شب‌های بخارا با همکاری انتشارات مروارید و خانه اندیشمندان علوم انسانی اختصاص یافته است به رونمایی از کتابِ «از ستیز تا ستایش: فردوسی و شاهنامه به روایت شاعران ایران». این نشست ساعت ۵ بعد از ظهر یکشنبه شانزدهم دی ماه با حضور ژاله آموزگار، حسن انوری، مسعود جعفری جزی، کامیار عابدی، نیما ظاهری و علی دهباشی برگزار خواهد شد. قرائت قصیدۀ «جاودان خرد» سرودۀ استاد شفیعی کدکنی توسط فرخ‌لقا نوایی و نقالی فهیمه باروتچی از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

کتاب «از ستیز تا ستایش» تألیف نیما ظاهری دربرگیرندۀ نکوهش‌ها و ستایش‌هایی است که در هزار سال، به شعر از زمان حکیم طوس، فردوسی، تا زمانۀ ما، در حق او و اثر یگانه‌اش، شاهنامه سروده شده است، و همچنین بررسی و طبقه‌بندی تاریخی این نکوهش‌ها و ستایش‌ها در شش دوره: «انکار فردوسی، پایان انکار و آغاز دیدگاه‌های دوگانه، اوج‌گیری افسانه‌ها، آغاز ستایش‌ها و اوج‌گیری تضمین‌ها، اوج‌گیری افسانه‌ها، ستایش». کتاب با اشاره‌های انتقادی فرخی سیستانی، شاعر پیشگام دورۀ غزنوی، نسبت به شاهنامه آغاز می‌شود و با قصیدۀ شفیعی‌کدکنی، شاعر عصر ما، دربارۀ فردوسی به اتمام می‌رسد. مؤلف این کتاب، این مجموعۀ بسیار خواندنی را به پیشنهاد همین استاد برجسته گردآوری کرده و در دسترس دوستداران ادب کهن‌سال فارسی قرار داده است.

خانۀ اندیشمندان علوم انسانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی.

شب میرمصطفی عالی‌نسب

با سخنرانی سیدمحمدرضا بهشتی، علی‌اصغر سعیدی، فرشاد مومنی، علیرضا عظیمی‌پور، رضا مجیدزاده و علی دهباشی


پنجشنبه سیزدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

شب ققنوس
(جمعیت حمایت از بیماران سوخته)

هفتصد و نود و نهمین شب از سلسله شب‌های بخارا اختصاص یافته است به ققنوس (جمعیت حمایت از بیماران سوخته). این نشست در ساعت پنج بعدازظهر شنبه پانزدهم دی‌ماه ۱۴۰۳  با حضور استاد: دکتر علی‌اصغر دادبه، و علیرضا رییسی، نرگس جودکی، محمدجواد فاطمی، هومن حاجی‌غفاری، منظر فرامرز علمی و اسرین معروفی (از بچه‌های شین‌آباد) در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود. همچنین تقدیر از چهرۀ ماندگار سوختگی ایران، دکتر امیر‌حسین کلانتری، از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود. در پایان مراسم، قطعاتی توسط گروه موسیقی بامداد اجرا خواهد شد.

انجمن ققنوس در سال ۱۳۹۴ با هدف ترویج پیش‌گیری از سوختگی و حمایت از درمان و بازتوانی بیماران سوخته تأسیس گردید. این نهاد غیردولتی بوده و با کمک‌های خیرین اداره می‌شود. این انجمن علاوه بر آن که به ارایۀ خدمت به رهیدگان از سوختگی و خانواده‌های آنان در سه حوزۀ جسمی، روانی و اجتماعی پرداخته است، در حوزۀ پیش‌گیری نیز تلاش کرده است تا خطر سوختگی افراد را با آموزش، ارتقا قوانین و استانداردها بهبود بخشد.

خانۀ اندیشمندان علوم انسانی: خیابان نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

شب میرمصطفی عالی‌نسب

و اهدای اولین دورۀ جایزۀ عالی‌نسب
به بهترین پایان‌نامه در موضوع توسعۀ ایران

هفتصد و نود و هشتمین شب از شب‌های بخارا با همکاری مؤسسۀ مطالعات دین و اقتصاد و خانۀ اندیشمندان علوم انسانی به بزرگداشت استاد فقید میرمصطفی عالی‌نسب اختصاص دارد.

میرمصطفی در سال ۱۲۹۸ در خانواده‌ای اصالتاً تبریزی به دنیا آمد. در سال ۱۳۱۶ به تنهایی راهی تهران شد. در سال ۱۳۲۰ پس از گذراندن چند دورۀ آموزشی و کار در شرکت اتفاق بر اثر اشغال ایران توسط متفقین به تبریز بازگشت و کسب و کار مستقلی به راه انداخت. پس از تسلط حزب دموکرات در شهریور ۱۳۲۴ بر تبریز، میرمصطفی عالی‌نسب بار دیگر به تهران آمد و تا سال ۱۳۲۸ به تجارت ظروف چینی و بلور پرداخت.
تصمیم عالی‌نسب برای تغییر رویه در فعالیت‌های اقتصادی مصادف شد با مبارزات مردم برای ملی کردن صنعت نفت. رهبری این مبارزات و ریاست دولت ملی با محمد مصدق بود. با آغاز به کار دولت ملی میرمصطفی عالی‌نسب فعالیت‌های عادی خود را متوقف کرد به عضویت شورای ۲۵نفرۀ مشاوران اقتصادی دولت مصدق درآمد.
در این شرایط حساس میرمصطفی عالی‌نسب تصمیم می‌گیرد با سرمایۀ شخصی خود وارد میدان تولید سماور و اجاق خوراک‌پزی نفتی شود. برند «عالی‌نسب» که بر روی اولین سماورهای نفتی ایران حک شده است و قدیمی‌ترها آن را به یاد می‌آورند اینگونه خلق شد و تأثیر شگفت‌آوری در بقای صنعت ملی نفت در آن روزها داشت.
عالی‌نسب در دوران پس از انقلاب نیز تا پایان جنگ تحمیلی مشاور اقتصادی دولت بود و نقش کلیدی در تصمیمات کلیدی اقتصادی دولت در آن مقطع بر عهده داشت.
در این مراسم سیدمحمدرضا بهشتی، علی‌اصغر سعیدی، فرشاد مومنی، علیرضا عظیمی‌پور، رضا مجیدزاده و علی دهباشی سخنرانی خواهند کرد.
همچنین در پایان مراسم، اولین دورۀ جایزۀ عالی‌نسب به بهترین پایان‌نامه در حوزۀ توسعۀ ایران اهدا خواهد شد.

خانۀ اندیشمندان علوم انسانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

بررسی و معرفی کتاب «جرعه‌های ساغر خیام» (رباعیات عمرخیام اثر فیتزجرالد و منابع اصلی فارسی آنها) نوشتۀ ادوارد هرون آلن، با ترجمۀ مصطفی حسینی


سه‌شنبه یازدهم دی‌ماه ۱۴۰۳
باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

https://youtube.com/watch?v=ko1Ji_muGxI

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «گزینه اشعار شاعران معاصر ایران (۱۹۲۱ تا امروز) مقدمه و انتخاب و ترجمه فائزه مردانی»

با حضور: فائزه مردانی، صدف محسنی و علی دهباشی


دوشنبه دهم دی‌ماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

شب فرزانه فرحزاد

با سخنرانی: سید محمد ضیاء حسینی، غلامرضا تجویدی، آزیتا افراشی، مزدک بلوری، ثمر احتشامی، کیومرث قاضی سعیدی و علی دهباشی


یکشنبه نهم دی‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

سی‌و‌ پنجمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌ها مجلۀ بخارا اختصاص یافته‌ است به بررسی و معرفی کتاب «جرعه‌های ساغر خیام» (رباعیات عمرخیام اثر فیتزجرالد و منابع اصلی فارسی آنها) نوشتۀ ادوارد هرون آلن، با ترجمۀ مصطفی حسینی که از سوی نشر شهاب ثاقب منتشر شده است. این نشست در ساعت پنج بعد‌ازظهر سه‌شنبه یازدهم دی‌ماه ۱۴۰۳ با حضور بهروز محمودی بختیاری، مصطفی حسینی و علی دهباشی در تالار دکتر محمود روح‌الامینی باغ‌موزۀ نگارستان برگزار می‌شود.

مصطفی حسینی (متولد ۱۳۵۲، همدان) دکترای زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه شیراز و عضو هیأت علمی دانشگاه «بوعلی‌سینا»ی همدان است. از آثار ایشان در زمینۀ ترجمه می‌توان به کتاب‌های: «درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی» (ز. س. پراور)، «سرگذشتِ رباعیات» (گروه نویسندگان)، «خنیاگری در باغ» (دیک دیویس)، «ادبیات جهان چیست؟» (دیوید دمراش)، «فیلسوف تودار و رباعیات بودار» (علی‌اکبر سیدغراب)، «شرقیات شکسپیر» (سیروس غنی) و «از سیاحت در یک حماسه» (محمود امیدسالار) اشاره کرد. همچنین مقالاتی از ایشان در مجلاتی چون: «نقد ادبی»، «نامۀ فرهنگستان»، «پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی»، «مترجم»، «بخارا»، «کاروان مهر» و... به چاپ رسیده است. ارائۀ مقالات «رباعیات خیام در انگلستان از آغاز تا عصر ویکتوریا» در کنفرانس «هزارۀ خیام» (دانشگاه نبریخا و کمپلوتنسه مادرید اسپانیا، ۱۳۹۸) و «کتاب‌شناسی هزار و یک شب» در همایش ملی «هزار و یک شب و ادبیات ایران و جهان» (دانشگاه بوعلی همدان، ۱۳۹۶) از دیگر فعالیت‌های دکتر مصطفی حسینی است.
«رباعیات عمر خیامِ فیتزجرالد، و منابع اصلی فارسی آنها» اثر ادوارد هرون آلن نسبت به سایر نسخه‌های دوزبانۀ منتشرشده دارای مزایای چندی است: اول اینکه، این اثر جامع‌تر و کامل‌تر است زیرا هرون آلن نه‌تنها آخرین (پنجمین) ویرایش ترجمۀ فیتزجرالد ــ که پس از مرگش در سال ۱۸۹۹ منتشر شد، و به منزلۀ تحریر نهایی (شامل ۱۰۱ رباعی) این اثر است ــ را مبنای کار خود قرار داده، بلکه رباعیات موجود در مقدمه، تعلیقات و رباعیاتی که تنها در چاپ اول و دوم آمده را نیز گنجانده است. دیگر اینکه، هرون آلن با ادوارد بایلز کاول، استاد فیتزجرالد، در ارتباط بوده و هرجا به مشکلی برخورد می‌کرده از طریق نامه از او راهنمایی و کمک می‌گرفته است. از این رو، بسیاری از ابهام‌ها رفع شده است. سه دیگر اینکه، او رباعیاتی که تحت تأثیر حکایات «منطق‌الطیر» عطار، غزلیات حافظ، ترجمۀ منثور نیکلا و... سروده شده‌اند را نیز مشخص کرده است.

باغ‌موزۀ نگارستان: میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، تالار دکتر روح‌الامینی

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «سیاست» سی و سومین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به رونمایی و معرفی این کتاب اختصاص یافته است.
این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه نوزدهم آذرماه ۱۴۰۳ با حضور فرهنگ رجایی، قدیر نصری و علی دهباشی برگزار می‌شود.

فرهنگ رجایی در مقام نویسنده و مترجم در کتاب «سیاست» به دنبال عرضۀ فهمی به دور از خرافه و احول‌بینی از مفهوم سیاست است. به زعم وی، از نظر محتوایی، این مفهوم بنیانی و تعیین‌کننده در سامان جمعی را در کنار مقولۀ «امر سیاسی» و «علم سیاست» بهتر می‌توان درک کرد. پس این سه مقوله محتوای کتاب را شکل می‌دهند. از طرفی، از نظر روشی این مهم را در گفت‌وگو با دو اندیشه‌ورزِ عظیم میراثِ بشر ـ ارسطو و آرنت ـ به انجام رسانده است. به زعم این دو فیلسوف، زندگیِ آمیخته با تحقق خیر بَرین یا خیر عام جز از طریق سیاست و به کمک علم سیاست ممکن نیست. پس انسان برای آفرینش زندگی مدنی و جهاندارانه (توسعۀ پایدار) سیاست‌‌ورزی می‌کند که در نتیجۀ آن امرسیاسی و شاکله‌های آن (سیاست، اقتصاد، اجتماع، علم و هنر، دین و فرهنگ، تاریخ و میراث) شکوفا و پویا می‌شود.
پروفسور فرهنگ رجایی (۱۳۳۱- ) اندیشه‌ورز امر سیاسی و نظریه‌های روابط بین‌الملل و استاد تمام در دانشگاه کارلتون در کشور کانادا است. مجموعۀ حاضر، قالب جدیدی است که برای نشر مجموعه آثار فرهنگ رجایی انتخاب شده و شامل نوشته‌ها و ترجمه‌های اوست. برخی از عناوین چاپ شده یا در دست انتشار عبارتند از: حضور و بازیگری در امر سیاسی؛ در ادبِ تعلیم و تربیت؛ اندیشۀ سیاسی در شرق؛ جمهوری خردورزی؛ جامعۀ بی‌سر؛ اگر کلاس‌ها صحبت می‌کردند.

این نشست روز دوشنبه نوزدهم آذرماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مکان: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک هشت.

شب امانوئل ملیک اصلانیان

هفتصد و هشتاد و نهمین شب از شب‌های مجلۀ بخارا به یادبود امانوئل ملیک اصلانیان، موسیقی‌دان، آهنگساز و نظریه‌پرداز موسیقی اختصاص دارد. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه هجدهم آذرماه ۱۴۰۳ با سخنرانی: حمید عسکری، ادوارد هاروطونیانس، خانم لیدا بربریان، سعید عباسی، رافائل مناتساکانیان، ایساک یونانسیان، علیرضا میرعلی‌نقی و علی دهباشی در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد. نمایش فیلم مستند «امانوئل ملیک اصلانیان،‌ عرفان در موسیقی» به کارگردانی سعید عباسی، رونمایی از کتاب «امانوئل ملیک اصلانیان» نوشتۀ لیدا بربریانس (ترجمۀ ادوارد هاروطونیانس) و اجرای دو قطعه از آثار ملیک اصلانیان توسط کارن مهرابیان از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

امانوئل ملیک اصلانیان در سال ۱۲۹۴ش (۱۹۱۵م) در یک خانوادۀ ارمنی در شهر روستوف روسیه به دنیا آمد. پدر و مادر او ساکن تبریز بودند، اما در آن زمان در روستوف زندگی می‌کردند. در سال ۱۹۱۷ همراه با خانواده به تبریز رفت. سه سال بعد به خاطر کار پدرش به برلین مهاجرت کرد و به تحصیل موسیقی پرداخت. اولین کنسرت او در سال ۱۹۵۰ در برلین برگزار شد.
در سال ۱۹۵۲ به ایران بازگشت و استاد موسیقی دانشگاه تهران و هنرستان عالی موسیقی شد. بسیاری از موسیقی‌دانان طراز اول ایرانی از شاگردان او بودند، ازجمله: فریده بهبود، رافائل میناسکانیان، فوزیه مجد، فریدون ناصری، فرهاد فخرالدینی، فریدون ناصحی و پیمان سلطانی. از آثار او می‌توان به عناوین زیر اشاره کرد:
آثار پیانویی: «پوئم»، «فانتزی»، «واریاسیون رقص»؛ آثار ارکسترال: «بورلسک»، «آندانته»، «سیکستت»، «افسانۀ آفرینش»، «دیورتیمنتو» و...
امانوئل ملیک اصلانیان در شامگاه بیست و سوم تیرماه ۱۳۸۲ در سن هشتاد و هفت سالگی درگذشت و در آرامستان بوراستان تهران به خاک سپرده شد.

خانۀ اندیشمندان علوم انسانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

بررسی و معرفی فرهنگ «زبان آموز پیشرفته فارسی» نوشته  سید مصطفی عاصی که از سوی انتشارات سمت منتشر شده است

با حضور: آزیتا افراشی،  مهرداد نغزگوی کهن،  علی رضاقلی فامیان، مصطفی عاصی و  علی دهباشی



سه‌شنبه سیزدهم آذرماه ۱۴۰۳
باغ‌‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر محمود روح‌الامینی

عصر دوشنبه‌های بخارا

نقد و بررسی کتاب «تعاملات زنان ایرانی با دنیای غرب، از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم (با تکیه بر آشنایی با اندیشه های فمنیستی)» تألیف هانیه جوانمردی که از سوی نشر ندای تاریخ منتشر شده است

با حضور و سخنرانی: هانیه جوانمردی، نصرالله پور‌محمدی املشی، مژگان اسماعیلی، شقایق فتحعلی‌زاده و علی دهباشی

دوشنبه دوازدهم آذرماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

سی‌و‌ سومین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌های مجله‌ی بخارا اختصاص یافته‌است به بررسی و معرفی فرهنگ «زبان آموز پیشرفته فارسی» نوشته سید مصطفی عاصی که از سوی انتشارات سمت منتشر شده است.

در این نشست که ساعت پنج بعد‌ازظهر سه‌شنبه سیزدهم آذرماه ۱۴۰۳ در تالار دکتر محمود روح‌الامینی باغ‌موزه نگارستان برگزار می‌شود، آزیتا افراشی، مهرداد نغزگوی کهن، علی رضاقلی فامیان، مصطفی عاصی و  علی دهباشی سخن خواهند گفت.

مصطفی عاصی در ۲۲ تیرماه ۱۳۲۴ در تهران به دنیا آمد.
در سال ۱۳۴۲ از مدرسه دارالفنون تهران فارغ التحصیل شد و بعد از آن در سال ۱۳۴۷ مدرک کارشناسی و  در سال ۱۳۵۰ مدرک کارشناسی ارشد  خود را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران اخذ کرد و سپس در سال ۱۳۶۸ موفق به اخذ مدرک دکتری زبان شناسی با گرایش کامپیوتر و فرهنگ نگاری از دانشگاه اکستر انگلستان شد.
مصطفی عاصی در سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۹۹ به عنوان عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان ایران و پژوهشگاه علوم انسانی به تدریس و پژوهش پرداخته است.

از عاصی تاکنون، ۲۴ جلد کتاب به زبان فارسی و انگلیسی به صورت تالیف و بیش از ۱۰۰ مقاله نیز به فارسی و انگلیسی گردآوری شده است، وی عضو گروه های واژه گزینی رایانه و زبان شناسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی می باشد.
" فرهنگ زبان آموز پیشرفته فارسی" تدوین و تالیف دکتر مصطفی عاصی ، نخستین فرهنگ زبان آموز تک زبانه فارسی برای سطوح پیشرفته است که به منزله کتابی مرجع برای کسانی است که فارسی را به عنوان زبان دوم فرا می‌گیرند.

فرهنگ حاضر، برگزیده سی و هشتمین دوره جشنواره کتاب سال در سال ۱۳۹۸ می باشد. از ویژگی های اصلی این فرهنگ آن است که در تمام مراحل تدوین این فرهنگ پیکره بنیاد از رایانه استفاده شده و سرواژه ها با روش های رایانه ای و بادقت از میان فهرست واژگان زبان فارسی برای این مقطع از زبان آموزی برگزیده شده است. تلفظ هر واژه و گونه گفتاری و محاوره ای آن هم با روشی ساده، آوانگاری گردیده است.
همچنین، تفکیک معنی واژه های چندمعنا و نشان دادن مقوله های دستوری و ارائه معنی اختصاصی آنها در گونه‌های زبانی و موقعیتی از ویژگی‌های این فرهنگ است.

این نشست در ساعت پنج بعد از ظهر سه شنبه سیزدهم آذرماه ۱۴۰۳ در باغ موزه نگارستان، میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، تالار دکتر روح‌الامینی برگزار می‌شود.

شب رضا هدایت

با سخنرانی یاسمن رمضان ماهی، خسرو خسروی، حسن موریزی‌نژاد، رضا هدایت و علی دهباشی

همراه با رونمایی از کتاب «رضا هدایت» (گفتگوی حسن موریزی‌نژاد با رضا هدایت/ نشر گهگاه)
و نمایش مستندی از مهدی دوایی

یکشنبه یازدهم آذرماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر دوشنبه‌های مجله بخارا

سی دومین نشست از جلسات عصر دوشنبه‌های بخارا اختصاص یافته است به  نقد و بررسی کتاب «تعاملات زنان ایرانی با دنیای غرب، از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم (با تکیه بر آشنایی با اندیشه های فمنیستی)» تألیف خانم هانیه جوانمردی که نشر ندای تاریخ منتشر کرده است.
این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه دوازدهم آذر ۱۴۰۳ با حضور و سخنرانی: منصوره اتحادیه، هانیه جوانمردی، نصرالله پور‌محمدی املشی، مژگان اسماعیلی و شقایق فتحعلی‌زاده و با شرکت علاقمندان در مرکز مطالعات خاورمیانه برگزار می‌شود.

کتاب روایت‌گر زنانی است که بوسیلۀ ارتباط و تعامل با دنیای غرب سعی در تغییر جایگاه خود داشتند. تعاملات زنان با دنیای غرب را می‌توان بخشی از زندگی اجتماعی زنان ایرانی در دنیای معاصر دانست. هانیه جوانمردی در هفت فصل به زمینه‌های گسترده‌ایی از جمله: جایگاه و وضعیت زنان در دورۀ قاجار و دیگر مباحث در دوره‌های بعدی تاریخ معاصر می‌پردازد. نویسنده منابع بسیار گسترده‌ایی را مورد استفاده و ارزیابی قرار داده است. 

آدرس: بلوار کشاورز، خیابان نادری، پلاک شش، مرکز مطالعات خاورمیانه

فیلم مستند «سروای بزرگ» دربارۀ زندگی و فعالیتهای علمی و تخصصی دکتر محمدتقی خرسندی آشتیانی
به کارگردانی مسعود احمدی

این فیلم در شبی که از سوی مجلۀ بخارا به افتخار دکتر محمدتقی خرسندی آشتیانی در عصر جمعه نهم آذرماه ۱۴۰۳ در سالن آمفی‌تئاتر محک برگزار شده بود، پخش شد.

شب دکتر محمدتقی خرسندی آشتیانی

با حضور استاد شفیعی کدکنی و سخنرانی آقایان: دکتر حسن  هاشمی، دکتر مسعود قاسمی، دکتر مسعود متصدی، دکتر سید محمد جمالیان، دکتر محمود معظمی، علی دانش منفرد و علی دهباشی

جمعه نهم آذرماه ۱۴۰۳
سالن آمفی‌تئاتر ساختمان شماره دو محک

صبح جمعه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «نام او مرجان» نوشتۀ شهزاده ایگوآل، ترجمۀ رویا پورمناف، که از سوی نشر هونار منتشر شده است

با حضور شهزاده ن. ایگوآل، رضا نیکپور، شکرخدا گودرزی و علی دهباشی


جمعه نهم آذرماه ۱۴۰۳
فرهنگسرای نیاوران، سالن خزر

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب "هرمنوتیکِ هویت چهل‌تکه: داریوش شایگان و پرسش از هویت ایرانی" نوشته مالک شجاعی جشوقانی، بیست و نهمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه بیست و یکم آبان‌ماه ۱۴۰۳ با حضور احمد بستانی، محمدمهدی مجاهدی، مالک شجاعی جشوقانی و علی دهباشی برگزار می‌شود.

کارنامه فکری - فلسفی و تجربه زیستۀ داریوش شایگان (۱۳۱۲-۱۳۹۷) یکی از ظرفیت‌ها و استعدادهای فرهنگ ایرانی در مواجهه با تجدد است. هر چند شایگان در آثار متقدم خود همچون آسیا در برابر غرب (۱۳۵۶) از نوعی هویت اصیل سخن می‌گوید و می‌کوشد تا به پرسش فلسفی در باب تقدیر فرهنگ‌ها و تمدن‌های آسیایی و از جمله فرهنگ ایرانی در مواجهه با غرب جدید بپردازد اما با گذشت زمان و بسط تأملات فلسفی و سیر آفاقی وی و از سر گذراندن تجاربی نظیر انقلاب اسلامی در ایران به تأمل انتقادی در باب آنچه هسته محوری ایده‌های هویت‌اندیش قبلی است، می‌پردازد و به نوعی به این دیدگاه متمایل می‌شود که در وضع کنونی فرهنگ‌ها، تجربه تجدد (مدرنیته) به محوری تبديل شده که همۀ بينش‌ها حتی آنهایی که به مشروعيت آن معترض‌اند، حول آن می‌چرخند. تحولات فکری فلسفی جریان پست‌مدرن، رواج اندیشه‌های پُست‌سکولار کسانی چون واتیمو و طرح هستی‌شناسی‌های پراکنده و تفکر ضعیف و سُست و کم‌بُنیه، تفاسیر جدید از نیهیلیسم نیچه‌ای، طرح جریان‌های میان‌فرهنگی و حتی تجارب جدید زیستۀ شایگان در فاصله زمانی حدود چهار دهه پس از انقلاب اسلامی ایران، زمینه‌ای فکری - فرهنگی برای طرح جدی ایدۀ هویت چهل‌تکه فراهم می‌کند.

این نشست روز بیست و یکم آبان‌ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مکان: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک هشت.

یاد و یادبود
با یاد نیکان و پاکان/ ایرج پارسی‌نژاد   
مردی که تاجیکستان را «از آنچه که زیباتر است» به جهانیان می‌نمایاند/ مسعود عرفانیان   
در سوگ پروفسور پیتر ج. چلکوفسکی/ بیت، مونیکا وگوگا/ فاطمه احمدی   

بخارا منتشر شد

یکصد و شصت و چهارمین شماره بخارا (مهر و آبان ۱۴۰۳) با تصویری از تندیس وحشی بافقی بر روی جلد در ۵۴۴ صفحه منتشر شد و از صبح دوشنبه بیست و یکم آبان‌ماه ۱۴۰۳ در کتابفروشی‌ها و دکه‌های روزنامه‌فروشی در دسترس است.

نویسندگان این شماره:
محمدرضا شفیعی کدکنی ـ محمدعلی موحد ـ سیدمصطفی محقق داماد ـ‌ سجّاد آیدنلو ـ حسن انوری ـ‌ دکتر هوشنگ دولت‌آبادی ـ حسن میرعابدینی ـ بهاءالدّین خرّمشاهی ـ میلاد عظیمی ـ مجید سلیمانی ـ‌ علی قیصری ـ علی معظمی ـ همایون کاتوزیان ـ عنایت‌الله مجیدی ـ عبدالحسین آذرنگ ـ ناصرالدین پروین ـ محمدنادر نصیری مقدم ـ امیر آروند ـ سیدمحمد منصورطباطبائی ـ سیدمسیح منصورطباطبائی ـ دلشاد فرهادزاد ـ شفق سعد ـ حمیدرضا قلیچ‌خانی ـ دکتر علیرضا زمانی ـ‌ صدف محسنی ـ گلنار گلناریان ـ‌ پریسا احدیان ـ زهره زرشناس ـ ـ‌ علی‌اکبر شکارچی ـ مهرداد خدیر ـ‌ نرگس کیانی ـ حمیدرضا توکلی ـ‌ احمد مسجدجامعی ـ‌ محمدرضا شفیعی (پزشک) ـ سهیلا ایمان‌خواه ـ شهاب دهباشی ـ ایرج پارسی‌نژاد ـ‌ مسعود عرفانیان ـ فاطمه احمدی

بخش شناختنامۀ وحشی بافقی با نوشته‌هایی از:
اصغر دادبه ـ سیدسعید میرمحمدصادق ـ حسین مسرت ـ محمدرضا ابوئی ـ عبدالرّضا مدرّس‌زاده ـ پیام شمس‌الدینی ـ‌ زهرا فاتحی نصرآبادی ـ غلامرضا هاتفی مجومرد ـ‌ فضل‌الله رضایی اردانی ـ مهدی صادقی ـ سیدفضل‌الله طباطبایی ندوشن ـ‌ عباس حبیبی زرجه‌بستانی ـ‌ مهدی فتاحی بافقی


با هم مروری می‌کنیم بر مطالب این شماره:


تهران، از دور/ محمدرضا شفیعی کدکنی   

بزرگداشت دکتر سیدحسین میرمجلسی
متن پیام در مراسم بزرگداشت دکتر سیدحسین میرمجلسی/ محمدعلی موحد   

سعدی‌پژوهی
پرتو قرآن در کلمات سعدی (۱۶)/ سیدمصطفی محقق داماد   

شاهنامه‌پژوهی
بررسی دوبارۀ نام طبقات چهارگانۀ دورۀ جمشید در شاهنامه/ سجّاد آیدنلو   

یادی از دکتر حسین خطیبی
فن نثر در ادب فارسی/ حسن انوری   

اساطیر ایران
فرّ ایزدی/ دکتر هوشنگ دولت‌آبادی   

داستان داستان‌نویسی (۳۰)/ حسن میرعابدینی   

کوته‌گویه (۲۱)/ بهاءالدّین خرّمشاهی   

آویزه‌ها (۶۴)/ میلاد عظیمی   

کاریز (۲۷)/ مجید سلیمانی   

اسناد تاریخی
فواکه ‌البساتین (بخش دوم و پایانی)/ علی قیصری/ علی معظمی   

خاطرات
خاطراتی از انتخابات دورۀ هفدهم در دولت مصدق / همایون کاتوزیان   

اسناد فرهنگی
فرمان اعطای لقب «بدیع‌الزّمان» به استاد فروزانفر/ عنایت‌الله مجیدی   

فرهنگ
در متن و حاشیۀ فرهنگ (۲۹)/ عبدالحسین آذرنگ   

شناختنامۀ وحشی بافقی
گزارش شب وحشی بافقی/ پریسا احدیان   
ادبیات عصر صفوی از منظر بازگشت ادبی و هویت ملی/ اصغر دادبه   
فرهنگ و ادب در روزگاران صفویان/ سیدسعید میرمحمدصادق   
شناخت‌نامۀ وحشی بافقی/ حسین مسرت   
گذری بر احوال فرهنگ و ادب یزد در روزگار وحشی بافقی/ محمدرضا ابوئی   
وحشی بافقی و برکشیدن شیوۀ واسوخت/ عبدالرّضا مدرّس‌زاده    
کالبدش شد به زمین همچو گنج/ پیام شمس‌الدینی   
معرفی پنج نسخۀ خطی دیوان وحشی بافقی و ضرورت تصحیح دوبارۀ دیوان/
زهرا فاتحی نصرآبادی و غلامرضا هاتفی مجومرد   
دریچه‌ای از نقد اجتماعی در اشعار وحشی بافقی/
فضل‌الله رضایی اردانی و مهدی صادقی   
الهی! سینه‌ای ده آتش‌افروز/ سیدفضل‌الله طباطبایی ندوشن   
دیداری از بافق، شهر وحشی بافقی/ عباس حبیبی زرجه‌بستانی   
معرفی کانون بافق‌شناسی/ مهدی فتاحی بافقی   

تاریخ مطبوعات در ایران
روزنامه‌نگاری زنانه در سال‌های توفانزای ۱۳۲۰ ـ ۱۳۳۲/ ناصرالدین پروین

نویافته‌هایی در باب ایرانشناسی از دیار فرنگ
هانری ـ رُنه دالمانی و ماجرای یک سنگ‌وزنۀ هخامنشی/ محمدنادر نصیری مقدم   

تاریخ خیوه
چند روایت از خیوه/ امیر آروند   

متون کهن
هویّت جمال‌الدین محمد خاصّه، دیوان‌سالار فارس در قرن نهم/
سیدمحمد منصورطباطبائی و سیدمسیح منصورطباطبائی   

«سمرقند» در سمرقند/ دلشاد فرهادزاد   

تاریخ معاصر
«اساساً کتاب داستان»/ هیو ویلفورد/ شفق سعد   

خوشنویسان ایران (۹)/ حمیدرضا قلیچ‌خانی   

از دندان تا داستان (۸)/ دکتر علیرضا زمانی   

ادبیات جهان
چهار فینالیست جایزۀ گنکور/ صدف محسنی   
خانۀ لوست واقعاً خاص بود/ ونسان ترموله دو ویلر/ گلنار گلناریان   

گزارش
گزارش آیین افتتاح مدرسۀ علی دهباشی/ پریسا احدیان   
رادمردی از خطۀ دانش و فرهنگ/ زهره زرشناس   
از دولت عشق/ علی‌اکبر شکارچی   
امیر بخارا در ایلام/ مهرداد خدیر   
مردی وقفِ فرهنگِ ایران/ نرگس کیانی   

معرفی کتاب
تحول شعر از منظر اقبال مخاطب/ حمیدرضا توکلی   
در کارِ گلاب و گل/ احمد مسجدجامعی   
«مردم ایران، شعر می‌اندیشند»/ محمدرضا شفیعی (پزشک)   
واقعه ناتمام/ سهیلا ایمان‌خواه   
تاریخ اجتماعی بخارا/ شهاب دهباشی   

جشن رونمایی از نخستین شماره مجله تنور

با حضور سپهر سرلک، رضا عابدینی، نعمت‌الله فاضلی، سوشیانس شجاعی فرد و علی دهباشی
و پیام‌های تصویری تورج دریایی و موسا داغ‌دویرن
و اجرای موسیقی پیام جهانمانی

جمعه هجدهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
فرهنگسرای نیاوران

شب مجید مخدوم فرخنده

به پاسداشت یک عمر تلاش و فعالیت علمی و تخصصی در زمینه طبیعت و محیط‌زیست ایران، هفتصد و هشتاد و یکمین شب از شب‌های مجله بخارا با همکاری فصلنامه صنوبر و خانه اندیشمندان علوم انسانی به تجلیل از استاد مجید مخدوم فرخنده اختصاص یافته است. در این نشست که در ساعت پنج بعد از ظهر یکشنبه بیستم آبان‌ماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد، محمود زبیری، حسین بحرینی، نغمه مبرقعی دینان، عبدالرسول سلمان ماهینی،
مانیا شفاهی و علی دهباشی سخنرانی خواهند کرد.      

استاد مجید مخدوم فرخنده متولد ۱۳۲۴ در شهر رشت است. وی کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۵۶ در رشته آمایش سرزمین از دانشگاه ملی استرالیا و دکترا را در رشته ارزیابی اثرات محیط‌زیستی و تعیین ظرفیت برد از دانشگاه مک‌کوآری سیدنی در سال ۱۳۵۹ دریافت کرده‌ است. از همان سال در دانشگاه تهران به عنوان استادیار مشغول به کار شد. اولین کتاب محیط‌زیستی در ایران به نام «زیستن در محیط‌زیست» را ترجمه کرد که تاکنون ۱۴ بار تجدید چاپ شده است. استاد مجید مخدوم فرخنده بنیان‌گذار علم ارزیابی اثرات‌ توسعه محیط‌زیستی در ایران است و اولین پروژه در این زمینه توسط وی انجام شده است. او با نگارش کتاب «شالوده آمایش سرزمین» در آمایش نوین کشور تحول ایجاد کرد‌. این کتاب کماکان به عنوان یک مرجع معتبر توسط متخصصان  استفاده می‌شود و تا کنون ۱۵ بار تجدید چاپ شده است. دکتر مخدوم برای اولین بار در کشور تلفیق آمایش سرزمین با دانش GIS را پایه‌گذاری نمود. ایشان ۱۲ کتاب به زبان‌های فارسی و انگلیسی تألیف و ترجمه و قریب به ۲۰۰ مقاله علمی پژوهشی به زبان‌های انگلیسی و فارسی منتشر نموده است.
دکتر مخدوم یکی از بنیان‌گذاران دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران به عنوان نخستین دانشکده محیط‌زیست آسیا است. انجمن ارزیابی محیط‌زیست ایران را پایه‌گذاری نمود و در حال حاضر عضو شورای عالی محیط‌زیست کشور است. او دوره کارشناسی و کارشناسی‌ارشد محیط‌زیست و دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری برنامه‌ریزی محیط‌زیست در دانشگاه تهران را راه‌اندازی کرد. ثمره تلاش‌های آموزشی دکتر مخدوم حدود ۴۰۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد و دکترا است.

این نشست در ساعت پنج بعد از ظهر یکشنبه بیستم آبان‌ماه ۱۴۰۳ در خانه اندیشمندان علوم انسانی به نشانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی برگزار می‌شود.

شب مهدی سحابی

با سخنرانی مهدی حسینی، محمد فدایی، احمد میرعابدینی، سهراب احمدی، مرضیه اطهاری و علی دهباشی
و پخش فیلم مستند «وقایع‌نگاری یک رویداد» به کارگردانی مهدی رضاخانی و مانا فرد


چهارشنبه شانزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ‌ هنرمندان ایران _ تالار استاد جلیل شهناز

شب جشن انار در اردستان

هفتصد و هشتادمین شب از شب‌های بخارا اختصاص یافته است به جشن انار اردستان. این نشست در ساعت چهار و نیم بعدازظهر پنجشنبه هفدهم آبان ۱۴۰۳ در «بوم‌گردی پنجه آفتاب» شهر اردستان برگزار می‌شود.

شهر تاریخی اردستان را بواسطه حضور و بعداً وجود مقابر پیر مرتضی، پیر جمال و شاگردان متعدد ایشان، «دارالعرفان» نام نهاد‌ه‌اند؛ حال آنکه با توجه به تعدد شعرای خوش‌قریحه در این منطقه، از زمان پیر جمال در اوایل قرن ۸ هجری شمسی تاکنون، می‌توان آن را «شهر شعر و عرفان» نیز نام نهاد.
بنا بر سنتی چندین ساله، شعرای اردستان متأثر از فصل پاییز و زمان برداشت انار، در این شب به خوانش سروده‌های زیبای خود می‌پردازند. اما امسال به یمن برگزاری شب بخارا و حضور علی دهباشی، محفل پاییزی شعرای اردستان به صورت جشن و در فضایی بزرگتر، در «بوم‌گردی پنجه آفتاب» برگزار می‌شود.

مکان: بوم‌گردی پنجه آفتاب اردستان

جشن رونمایی از نخستین شماره مجله تنور

به مناسبت انتشار نخستین شماره مجله آشپزی تنور، مراسمی توسط مجله بخارا با حضور سپهر سرلک، رضا عابدینی، نعمت‌الله فاضلی، سوشیانس شجاعی فرد و علی دهباشی و پیام‌های تصویری تورج دریایی و موسا داغ‌دویرن و اجرای موسیقی پیام جهانمانی در روز جمعه هجدهم آبان ماه ۱۴۰۳ ساعت ده صبح در فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد.

مجله تنور به صاحب امتیازی سپهر سرلک و سردبیری سوشیانس شجاعی فرد با رویکردی فرهنگی و اجتماعی به موضوع غذا و آشپزی می‌پردازد. در این مجله، غذا به عنوان عنصری هویت ساز در ابعاد فردی، قومی و ملی، در ارتباط با سایر رشته‌ها مانند جامعه شناسی، تاریخ، مردم شناسی و هنر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در هر شماره از مجله، طی یک پرونده موضوعی، به ارتباطی عمیق و چند وجهی میان غذا و عناصر پررنگ اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. پرونده اولین شماره تنور، موضوع غذا پس از مهاجرت است.


جمعه، هجدهم آبانماه ۱۴۰۳ ـ ساعت ده صبح
فرهنگسرای نیاوران: خیابان پاسداران، مقابل پارک نیاوران، سالن خلیج فارس

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

رونمایی از کتاب تازهٔ انتشارات پیام‌چارسو، «عالی‌جناب رمان» نوشتهٔ نوری ایجادی

با حضور: رضا جولایی، پژند سلیمانی، نوری ایجادی و علی دهباشی


سه‌شنبه، ۱۵ آبانماه ۱۴۰۳
باغ‌موزهٔ‌ نگارستان، تالار محمود روح‌الامینی

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب «امر ملی و تمامیت ارضی: واقعیت مؤثر در کشورداری» نوشته حسین سیف‌الدینی، که از سوی نشر نگارستان اندیشه منتشر شده است

با حضور حمید احمدی، محمدرضا پاسبان، حسین سیف‌الدینی و علی دهباشی


دوشنبه چهاردهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

شب مهدی سحابی

هفتصد و هفتاد و نهمین شب از شب‌های بخارا به یادبود مهدی سحابی اختصاص دارد. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه شانزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی مهدی حسینی، محمد فدایی، احمد میرعابدینی، سهراب احمدی، مرضیه اطهاری و علی دهباشی در تالار استاد جلیل شهناز خانۀ‌ هنرمندان ایران برگزار می‌شود. پخش فیلم مستند «وقایع‌نگاری یک رویداد» به کارگردانی مهدی رضاخانی و مانا فرد از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

مهدی سحابی متولد ۱۳۲۲ قزوین و درگذشتۀ ۱۳۸۸ پاریس، نقاش، مجسمه‌ساز، عکاس، نویسنده، مترجم و روزنامه‌نگار، منشوری چند‌وجهی از هنر و فرهنگ این سرزمین بود. او پس از تحصیل در آکادمی هنرهای زیبای روم در اوخر دهۀ چهل به ایران بازگشت و در سرویس خارجی روزنامۀ «کیهان» مشغول به کار شد، پس از آن و هم‌زمان با وقوع انقلاب او به همراه همکارانش از روزنامۀ «کیهان» خارج شد و تعداد ده شماره روزنامۀ «کیهان آزاد» را منتشر کرد، در زمان وقوع جنگ نیز سحابی و همکارانش در انتشارات الفبا شش شماره مجلۀ «پیروزی» را به چاپ رساندند. سحابی در اواخر دهۀ شصت کار ترجمه را به صورت حرفه‌ای آغاز کرد و در طول دوران کاری خود بیش از شصت اثر از آثار مهم ادبیات جهان را از زبان‌های فرانسه، ایتالیایی و روسی ترجمه کرد که مهم‌ترین آن ترجمۀ رمان عظیم «در جست و جوی زمان از دست رفته» اثر نویسندۀ شهیر فرانسوی مارسل پروست است. سحابی همچنین در طول حیات پربار خود بیش از ۱۰ نمایشگاه انفرادی از نقاشی‌ها، حجم‌ها، عکس‌ها و کلاژهایش برگزار کرد و آثارش در بیش از ۳۰ نمایشگاه گروهی در داخل و خارج از ایران به نمایش درآمد.

خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

شب شکوه قاسم‌نیا

با سخنرانی مرجان فولادوند، مجید راستی، شهرام اقبال‌زاده، قاسمعلی فراست، جعفر ابراهیمی، محمد ناصری و علی دهباشی

یکشنبه سیزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

بیست و نهمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌های مجلۀ بخارا به‌ رونمایی از کتاب تازهٔ انتشارات پیام‌چارسو، «عالی‌جناب رمان» نوشتهٔ نوری ایجادی اختصاص دارد. این نشست در ساعت ۵ بعدازظهر سه‌شنبه، ۱۵ آبانماه سال ۱۴۰۳ با حضور: رضا جولایی، پژند سلیمانی، نوری ایجادی و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

‎نوری ایجادی متولد و ساکن تهران است. از دههٔ شصت تا اواسط دههٔ هشتاد به نویسندگی و پژوهش در زمینه‌های گوناگون برای کودکان، یا دربارهٔ کودکان و نوجوانان پرداخته است. علاوه بر همکاری با مطبوعات و انتشار بیش از ده عنوان کتاب برای بچه‌ها و دو مجموعه‌داستان، نویسندگی سریال‌های تلویزیونی و چند فیلم‌سینمایی را در کارنامۀ خود دارد. همچنین ایجادی از سال ۹۱ به برگزاری دوره‌های داستان‌نویسی پرداخت. حاصل برگزاری چنین دوره‌هایی، تألیف کتاب «عالی‌جناب رمان» است که دربرگیرنده درس‌هایی دربارهٔ رمان‌نویسی است و از ترکیب نظریه‌های داستان‌نویسی با تجربه‌های نویسنده شکل گرفته است.

میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، باغ‌موزهٔ‌ نگارستان، تالار محمود روح‌الامینی.

عصر دوشنبه‌های بخارا

به مناسبت انتشار کتاب "امر ملی و تمامیت ارضی: واقعیت مؤثر در کشورداری"  نوشته حسین سیف الدینی، بیست و هشتمین عصر دوشنبه‌های بخارا با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و انتشارات نگارستان اندیشه به نقد و بررسی این کتاب اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه چهاردهم آبان ماه ۱۴۰۳ با حضور حمید احمدی، محمدرضا پاسبان، حسین سیف الدینی و علی دهباشی برگزار می‌شود.
کتاب حاضر سعی دارد با تکیه بر مفهوم واقعیت مؤثر، به بررسی برخی از مهم‌ترین مسائل نظری در زمینه کشورداری و دولت بپردازد. نویسنده، «امر ملّی» را به عنوان یک مفهوم «سیاسی» برونداد تداوم طبیعی امر ایرانی به عنوان یک مفهوم «تاریخی» می‌داند. این اثر در آغاز به تعریف و توصیف مفهوم امرملّی پرداخته و سپس مفهوم دولت و حکومتِ قانون را در مرکز توجه قرار داده است. از چشم‌انداز اجتماعی و سیاسی، امر ملّی برای توضیح برخی تحولات در تاریخ معاصر استفاده شده و فهم سرشت آن در جهت درک منطق تحولات دوران معاصر اهمیتی بسزا دارد؛ بنابراین باید منطق درونی آن را شناخت و تحلیلی از برآمدن آن ارائه کرد. از این زاویه امر ملّی چیزی نیست که با چشم سر دیده شود بلکه مفهومی است که در مصداق‌های عمل سیاسی در طول تاریخ جاری است بنابراین می‌توان با نگرش علمی به همین مصداق‌ها یعنی «عمل دولت» تجربه‌های تاریخی آن ‌را انتزاع و در نهایت یک مفهوم پیچیده تدوین کرد.
این نشست روز دوشنبه چهاردهم آبان ماه ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌شود و حضور علاقه‌مندان در آن بلامانع است.

مکان: تهران، بلوار کشاورز ، خ نادری، پلاک هشت.

شب ابهر

با حضور استاد شفیعی کدکنی و با سخنرانی محسن جوادی، نادره نفیسی، امیرحسین الهیاری و علی دهباشی


پنجشنبه دهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
ابهر - سالن اجتماعات دانشگاه آزاد اسلامی

شب شکوه قاسم‌نیا

هفتصد و هفتاد و نهمین شب از شب‌های بخارا به بزرگداشت شکوه قاسم‌نیا اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه سیزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی مرجان فولادوند، مجید راستی، شهرام اقبال‌زاده، قاسمعلی فراست، جعفر ابراهیمی، محمد ناصری و علی دهباشی در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود.

شکوه قاسم‌نیا (متولد اول تیر ۱۳۳۴ در تهران) تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسۀ ملی ایران و مدرسۀ خوارزمی گذراند. سپس در دانشگاه ملی (شهید بهشتی) در رشتۀ علوم سیاسی پذیرفته شد و همزمان به فعالیت در برخی نشریات پرداخت. با معرفی زنده‌یاد محمد‌علی بهمنی به گروه هنر و ادب رادیو تلویزیون به سرپرستی نادر نادرپور، راه یافت که موجب آشنایی و نشست با صاحب‌نامانی مثل سیمین بهبهانی، فریدون مشیری و... شد. در سال ۱۳۵۹ در مقطع کارشناسی فارغ‌التحصیل شد، اما با شروع انقلاب فرهنگی از ادامۀ تحصیل بازماند.
در این دوره مهد‌کودکی را در طبقه‌ای از منزل به راه انداخت و اولین تجربه‌های ادبیات کودکی خود را در کنار بچه‌های این مهد کسب کرد. چند ماه بعد با حضور در اولین سمینار ادبیات کودک در کانون پرورش و به دعوت آقای وحید نیکخواه آزاد، سردبیر آن زمان «کیهان بچه‌ها»، به کادر این مجله و گروه کودک تلویزیون راه پیدا کرد. نهایتاً با تعطیل کردن مهد کودک و حضور ثابت در «کیهان بچه‌ها» (در سال ۵۹ -۶۰) پا به میدان ادبیات کودک گذاشت و طرح مجلۀ ضمیمه‌ای به «کیهان بچه‌ها» برای بچه‌های کوچکتر را ارائه داد که مورد قبول واقع شد و با قبول مسئولیت ارائۀ این ضمیمه بنام «شاپرک»، بطور رسمی کار برای بچه‌ها را شروع کرد.
در نیمۀ دهۀ ۶۰ به عضویت در شورای دونفرۀ «کیهان بچه‌ها» درآمد؛ عضو دیگر این شورا آقای احمد غلامی بود که بعدها با ایشان ازدواج کرد و ثمرۀ این ازدواج دو دختر به نام‌های ارغوان و غزل است.
در سال ۷۱ از «کیهان بچه‌ها» جدا شد و به عنوان سردبیر، انتشار مجله‌ای خصوصی برای خردسالان بنام «گلک» را با همراهی و همکاری آقای مجید راستی شروع کرد.
بعد از یکی دو سال انتشار موفقیت‌آمیز «گلک»، از این مجله نیز جدا شد و تا سال‌ها به فعالیت آزاد و جدی در زمینۀ ادبیات کودک پرداخت. طی این سال‌ها (حدوداً ۱۱ سال) بیشترین بخش از نوشته‌های ایشان در زمینۀ شعر و قصه برای خردسال و کودک و نوجوان چاپ و منتشر شد.
در سال ۸۷ از سوی آقای محمد ناصری مدیر کل آن زمان مجلات «رشد» به همکاری فرا خوانده شد و سردبیری «رشد کودک» و سپس عضویت در شورای سردبیری مجلات «رشد» را بر عهده گرفت.
بعد از حدود ۱۱ سال همکاری با مجلات «رشد»، و با احتساب ۲۱ سال کار رسمی، بازنشسته شد و به هدف دلخواهش کار و فعالیت آزاد برای کودکان، یعنی نویسندگی برای بچه‌ها، رسید.
از شکوه قاسم‌نیا تاکنون حدود ۴۰۰ کتاب شعر و داستان و تعداد زیادی ترانه برای کودکان منتشر شده، و حدود ۴۰ کتاب از ایشان در جشنواره‌های مختلف دولتی و خصوصی ادبیات کودک موفق به کسب رتبه‌ها‌یی از جمله کتاب سال وزارت ارشاد شده است.

خانۀ اندیشمندان علوم‌ انسانی: خیابان نجات‌الهی، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

https://youtube.com/watch?v=NOwVb9gIpbY

شب کاروانسراهای ایران

با حضور سیدمحمد بهشتی، سیمون آیوازیان، مصطفی ده‌پهلوان، محمدحسین طالبیان، حمید بینایی فعال، عبدالمهدی همت‌پور و علی دهباشی

چهارشنبه نهم آبان‌ماه ۱۴۰۳
پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری - سالن خلیج فارس

شب ابهر

هفتصد و هفتاد و هشتمین شب از شب‌های بخارا به شهر ابهر اختصاص دارد. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر پنجشنبه دهم آبان‌ماه ۱۴۰۳ با حضور استاد شفیعی کدکنی و با سخنرانی محسن جوادی، نادره نفیسی، امیرحسین الهیاری و علی دهباشی در سالن اجتماعات دانشگاه آزاد اسلامی ابهر برگزار خواهد شد. در این نشست همچنین فیلم مستند «یادگار ماندگار» به کارگردانی فریدون نظری پخش خواهد شد.

اَبهَر از شهرهای کهن شمال غرب ایران است که در استان زنجان و ۲۳۰ کیلومتری تهران قرار دارد. این شهر از نخستین زیستگاه‌های انسانی ایران بوده و پیشینۀ آن به هزارۀ اول پیش از میلاد بازمی‌گردد. حمدالله مستوفی بانی این شهر را به کیخسرو بن سیاوش و یاقوت حموی به داراب بن داراب بن بهمن کیانی نسبت داده‌اند. پیش از ظهور اسلام، مردم این ناحیه کیش زردشتی داشتند و از قرن سوم تا هفتم هجری این شهر مرکز ترویج عرفان و تصوف بوده است. در دوران قاجاریه به دلیل ارتباط ایران با روسیه و قرار گرفتن در مسیر تهران به روسیه دارای اهمیت ارتباطی بوده است.
ابهر در طول تاریخ منطقه‌ای آباد بوده و همواره رجال و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی در خود پرورانده است. ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن محمد بن صالح (متوفی ۳۷۵ ق)، از فقها و محدثان مالکی، جمال‌الدین ابهری از شاعران قرن ششم در دربار اتابکان، حکیم اثیرالدین ابهری از ریاضی‌دانان و فلاسفۀ معروف قرن هفتم هجری و همکار خواجه نصیرالدین طوسی در رصدخانۀ مراغه، کمال‌الدین ابو عمر ابهری، وزیر ارسلان و طغرل سلجوقی، مولانا شیخ قطب‌الدین ابهری، معروف به پیراحمد زهرنوش (متوفی ۵۷۷ ق) مؤلف «مقام العارفین»، مولانا نرگسی ابهری و مولانا تذروی ابهری از شاعران و محمدحسن ابهری از خطاطان بنام این منطقه بوده‌اند.

ابهر، سالن اجتماعات دانشگاه آزاد اسلامی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

رونمایی از کتاب در سرزمین صوفی بزرگ (سفرنامه سر راجر استیونس) ترجمۀ علی‌محمد طرفداری

با حضور: علی‌محمد طرفداری، غلامرضا عزیزی، حامد ایران‌شاهی و علی دهباشی


سه‌شنبه، هشتم آبانماه
۱۴۰۳باغ‌موزهٔ‌ نگارستان

شب کاروانسراهای ایران

هفتصد و هفتاد و هفتمین شب از شب‌های بخارا به کاروانسراهای ایران اختصاص یافته است. این نشست با همکاری پایگاه میراث جهانی کاروانسرای ایرانی، ادارۀ کل امور پایگاه‌های ملی و جهانی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه نهم آبان‌ماه ۱۴۰۳ در سالن خلیج فارس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار می‌شود.
در شب کاروانسراهای ایران سیدمحمد بهشتی، سیمون آیوازیان، مصطفی ده‌پهلوان، محمدحسین طالبیان، حمید بینایی فعال، عبدالمهدی همت‌پور و علی دهباشی سخنرانی خواهند کرد.

به گفتۀ ایرانشناس بزرگ ارتور آپهام پوپ، کاروانسراها یکی از پیروزی‌های معماری ایرانی هستند. هیچ جا نمی‌توانیم هماهنگی کامل‌تری از عملکرد و ساختار پیدا کنیم.
در معماری ایرانی، کاروانسراها به‌ویژه در امتداد شبکۀ ارتباطی و اطراف شهرهای اصلی موقعیت منحصربه‌فردی دارند. سیر تحول و گسترش کاروانسراها در ایران در مراحل مختلف تاریخی وابسته به جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و مذهبی مرتبط با شکل‌گیری و توسعۀ آنها بوده است.
ایران در طول تاریخ به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و همچنین راه‌های ارتباطی متعددش، کریدور اصلی ارتباط غرب به شرق جهان بوده و در واقع کاروانسراها مکمل راه‌های فلات ایران محسوب می‌شدند.
کاروانسرای ایرانی پیامد تداوم بی‌وقفۀ سنت معماری ایرانی در طول هزاره‌ها بسته به نیازها و ضرورت‌هاست. شکل‌گیری، تغییر و توسعۀ آن در دوره‌های مختلف به شرایط اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و سیاسی بستگی داشت. امنیت راه، آسایش تجار، مسافران و زائران در هزاره‌های گذشته، توجه به موارد فوق را به عنوان یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای بشر ثابت می‌کند. این دستاورد تأثیرات قابل توجهی بر تعاملات انسانی بین ملل مختلف در دوره‌های مختلف تاریخی داشته است و منجر به تغییرات فرهنگی و اقتصادی در سطح جهانی شده است.

تهران، میدان امام خمینی، خیابان امام خمینی، نرسیده به خیابان سی تیر، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سالن خلیج فارس

شب مرتضی نعمت‌الهی

با سخنرانی کامبیز صبری، علیرضا ارواحی، حامد قصری، علی دهباشی و پخش پیام تصویری علی خدایی

یکشنبه ششم آبان‌ماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی - تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

بیست و هشتمین نشست از سلسله نشست‌های عصر سه‌شنبه‌های مجلۀ بخارا به رونمایی از کتاب در سرزمین صوفی بزرگ (سفرنامه سر راجر استیونس) به ترجمه علی‌محمد طرفداری اختصاص دارد. این نشست در ساعت ۵ بعدازظهر سه‌شنبه، ۸ آبانماه سال ۱۴۰۳ با حضور: علی‌محمد طرفداری، غلامرضا عزیزی، حامد ایران‌شاهی و علی دهباشی برگزار خواهد شد.

سر راجر بنتام استیونس متولد ۱۹۰۶م/۱۲۸۵ش و مؤلف سفرنامه در سرزمین صوفی بزرگ (یا شاه عباس صفوی)، سفیر بریتانیا در ایرانِ بعد از کودتای ۱۹ آگوست ۲۸/۱۹۵۳ مرداد ۱۳۳۲و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق بود. وی از سال ۱۹۲۸م/۱۳۰۷ ش وارد خدمت وزارت امور خارجه انگلستان شد، و علاوه بر مسئولیت سفارت در ایران از ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۸م/۱۳۳۳ تا ۱۳۳۷ش، به عنوان سفیر بریتانیا در سوئد (۱۹۵۱-۱۹۵۴م/۱۳۳۳-۱۳۳۰ش)، و تحت مسئولیت‌های دیگر در کشورهای آرژانتین، آمریکا و آفریقای مرکزی نیز فعالیت کرد. استیونس این کتاب را در سال ۱۳۴۱/۱۹۶۲ به چاپ رساند که در سال ۱۹۷۱م/۱۳۵۰ش با پیشگفتاری از وی برای چاپ دوم تجدید چاپ شد. او در زمان انتشار این اثر یعنی دهه ۱۹۶۰م/۱۳۴۰ش چند مسئولیت دانشگاهی و جز آن هم داشت، و نهایتاً در سال ۱۹۸۰م/۱۳۵۸ش یعنی یک سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی درگذشت. در سال ۱۹۸۴م/۱۳۶۲ش و بعد از وفات وی، همسر دوم او بخش اعظم نوشته‌ها، مقالات، نامه‌ها و عکس‌هایی را که وی در دوران حیات کاری خود به ویژه در بیرون از انگلستان نوشته یا گرفته بود، به مرکز آرشیو چرچیل در دانشگاه کمبریج سپرد، و سایر اسناد او بعدها و در سال‌های ۲۰۱۰ و ۱۳۸۹/۲۰۱۳ و ۱۳۹۱ به این مرکز سپرده شدند و مجموعه تمام این اسناد هم اکنون در آن جا نگه‌داری می‌شوند. در این اسناد توصیفات فراوانی از سرزمین‌ها و مردم مورد بازدید استیونس، از جمله در ایران، آمده که بعضی از آن یادداشت‌ها در نگارش کتاب حاضر و نیز کتاب دیگر او درباره سیاحان اروپایی سده هفدهم میلادی/یازدهم هجری قمری در ایران با عنوان عرابه ایرانی (که استیونس بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و سرنگونی حکومت پهلوی نام آن را به نخستین دیدار از ایران تغییر داد)، مورد استفاده وی قرار گرفتند.


میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، باغ‌موزهٔ‌ نگارستان

امروز سوم آبان، سالروز درگذشت فریدون مشیری است.
یاد و خاطرۀ ایشان را گرامی می‌داریم.

ریشه درخاک

(در پاسخ دوستی آزادی‌خواه و ایران دوست که در سال ۱۳۵۲ از این سرزمین کوچ کرد و مرا نیز تشویق به رفتن می‌نمود.)

تو از این دشتِ خشکِ تشنه
روزی کوچ خواهی کرد و
اشک من تو را بدرود خواهد گفت.
نگاهت تلخ و افسرده‌ست.
دلت را خارخارِ ناامیدی
سخت آزرده‌ست.
غمِ این نابسامانی
همه توش و توانت را ز تن برده‌ست!


تو با خون و عرق،
این جنگلِ پژمرده را رنگ و رمق دادی.
تو با دست تهی با آن همه توفان بنیان‌کن در افتادی.
تو را کوچیدن از این خاک،
دل بر کندن از جان است!
تو را با برگ برگ  این چمن
پیوندِ پنهان است.

تو را این ابرِ ظلمت گسترِ بی‌رحمِ بی‌باران،
تو را این خشکسالی‌های پی در پی،
تو را از نیمه ره برگشتن یاران،
تو را تزویر غمخواران،
ز پا افکند!
تو را هنگامه‌ی شوم شغالان،
بانگ بی‌تعطیل زاغان،
در ستوه آورد.


تو با پیشانی پاک نجیب خویش
که از آن سویِ گندم‌زار،
طلوع باشکوهش خوش‌تر از
صد تاج خورشید است؛
تو با آن گونه‌های سوخته
از آفتابِ دشت،
تو با آن چهره‌ی افروخته از آتش غیرت
-که در چشمان من
والاتر از صد جامِ جمشید است،
تو با چشمانِ غم‌باری،
-که روزی چشمه‌ی جوشان شادی بود وُ-
اینک حسرت و افسوس،
بر آن سایه افکنده‌ست، خواهی رفت.
و اشک  من تو را بدرود خواهد گفت!


من اینجا ریشه در خاکم.
من اینجا عاشقِ این خاک  از آلودگی پاکم.
من اینجا تا نفس باقی‌ست می‌مانم.
من از اینجا چه می‌خواهم، نمی‌دانم!
امیدِ روشنایی
گرچه در این تیرگی‌ها نیست،
من اینجا
باز در این دشتِ خشکِ تشنه می‌رانم.
من اینجا روزی آخر
از دل این خاک، با دست  تهی
گل بر می‌افشانم.
من اینجا روزی آخر از ستیغ کوه،
چون خورشید
سرود فتح می‌خوانم،
و می‌دانم
تو روزی باز خواهی گشت!
‌
فریدون مشیری
از دفتر ریشه در خاک

شب مرتضی نعمت‌الهی

هفتصد و هفتاد و ششمین شب از شب‌های بخارا به بزرگداشت مرتضی نعمت‌الهی،‌ مجسمه‌ساز و نقاش برجستۀ معاصر، اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه ششم آبان‌ماه ۱۴۰۳ با سخنرانی کامبیز صبری، علیرضا ارواحی، حامد قصری، علی دهباشی و پخش پیام تصویری علی خدایی در تالار فردوسی خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار می‌شود. در این نشست همچنین از کتاب «پرسه‌زنی در سکوت شهر: گوشه‌ای از زندگی و آثار مرتضی نعمت‌الهی» به کوشش حامد قصری که از سوی انتشارات خط و طرح منتشر شده است، رونمایی خواهد شد. نمایش فیلم مستند «طیران» به کارگردانی زاون قوکاسیان از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

مرتضی نعمت‌الهی متولد ۱۳۲۴، در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان آموزش دید (۱۳۴۵). دورۀ لیسانس مجسمه‌سازی را در دانشكدۀ هنرهای زیبای تهران گذراند (۱۳۴۹). چند سال در فرانسه به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۶۹ به زادگاهش، اصفهان بازگشت. از سال ۱۳۴۹ آثارش را به نمایش گذاشته و مجسمه‌های متعددی از جمله تندیس‌های شیخ بهایی، فردوسی، علی‌اکبر معمار و طیران از او در فضای شهری نصب شده است.
کتاب «پرسه‌زنی در سکوت شهر» خلاصه‌ای از یک گفت‌وگوی چندساله با مرتضی نعمت‌الهی است که در هفت فصل با عناوین اصفهان، هنرستان هنرهای زیبای اصفهان، دانشکدۀ هنرهای زیبای تهران، پاریس، اصفهان، آتلیه و شهر تنظیم شده؛ گویی این مکان‌ها مرتضی نعمت‌الهی را برای پرسه‌زنی فراخوانده‌اند و او در نهایت شهر را برگزیده است.
حامد قصری، نویسندۀ این کتاب متولد ۱۳۵۸ اصفهان است که با پرداختن به تاریخ معاصر اصفهان با رویکرد جریان‌های فرهنگی و هنری، آثار دیگری را نیز منتشر کرده است.

خانۀ اندیشمندان علوم‌ انسانی: خیابان نجات‌الهی، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

شب تنوع زیستی تهران

با سخنرانی: پیروز حناچی و عادل جلیلی


چهارشنبه دوم آبان ۱۴۰۳
سینما سپیده

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

رونمایی از کتاب صدای پای ما (روایت زیسته انجمن‌های منطقه‌ای دوست‌دار کودک) به کوشش نسرین نافعی

با سخنرانیِ دکتر شیوا دولت‌آبادی، شکوه حاج نصرالله، اکرم امینائی، نسرین نافعی و علی دهباشی


سه‌شنبه، یکم آبان‌ماه سال ۱۴۰۳
باغ‌موزهٔ‌ نگارستان

عصر دوشنبه‌های بخارا

رونمایی از کتاب «ادبیات سرخ» به کوشش غزاله محمدی و محمدرضا حاجی‌آقابابایی که از سوی نشر خاموش منتشر شده است

با حضور قدرت‌الله طاهری، محسن روستایی، محمدرضا حاجی‌آقابابایی، غزاله محمدی و علی دهباشی


دوشنبه سی‌ام مهرماه ۱۴۰۳
مرکز مطالعات خاورمیانه

شب کیخسرو خروش

با سخنرانی هادی هزاوه‌ای، حمیدرضا قلیچ‌خانی، مجید ملانوروزی، کیانوش معتقدی،علی دهباشی
و پیام تصویری آیدین آغداشلو


یکشنبه بیست و نهم مهرماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی - تالار فردوسی

علی دهباشی در دیدار از کلاس درس مدرسه رو به دانش‌آموزان گفت: امیدوارم هر کدام از شما یک مریم میرزاخانی برای ایران بشوید.

شنبه ۲۸ مهرماه ۱۴۰۳
روستای ماژین دره‌شهر

شب تنوع زیستی تهران

هفتصد و هفتاد و پنجمین شب از شب‌های بخارا با همکاری فصلنامه صنوبر به تنوع زیستی تهران اختصاص یافته است. در این نشست که در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه دوم آبان ۱۴۰۳ در سینما سپیده برگزار می‌شود، فیلم مستند «شهر زنده» به کارگردانی لیلا فولادوند و محمد‌حسین نظری پخش خواهد شد و سپس پیروز حناچی و عادل جلیلی به بررسی این فیلم و تنوع زیستی تهران خواهند پرداخت.

یکی از ویژگی‌های برجسته در جغرافیای تهران گوناگونی اقلیمی و تنوع زیستی این منطقه بوده است. وجود ارتفاعات البرز در شمال که با اختلاف حدود ۸۰۰ متر به دشت‌ها و بیابان‌های جنوب می‌رسد، پیش از آنکه اشتهای انسان‌ها را برای سکونت در این منطقه برانگیزد، زیستگاه مناسبی برای تنوع گسترده‌ای از حیات جانوری و گیاهی سازگار با این تنوع اقلیمی بوده است.
شهر تهران پس از چند دهه امروز تقریباً همه آن مزیت ها را از دست داده است. کوه‌ها را تراشیده‌اند، دشت‌ها خشک شده و فرو نشسته، قنات‌ها خشکیده و هر از چندی فرو می‌ریزند، روددره‌ها و رود‌ها به بوستان‌ها و مسیر انتقال فاضلاب یا بزرگراه تبدیل شده، باغ‌های تهران که خود حکایتی است و البته قصه آلودگی و وارونگی هوا را همه شنیده‌ایم و می‌دانیم. به وضوح پیداست تهران امروز نه با گونه‌های گیاهی و نه با حشرات و جانوران و به‌خصوص با پرندگان، دیگر بر سر مهر نیست. شهر، آن کوه‌ها، باغ‌ها و روددره‌ها و دشت‌ها و مزارعی را که پناهگاه حیات وحش بود بلعیده است.
این فیلم تصویری است از آخرین بازمانده‌های تنوع زیستی و حیات وحش تهران و تلاش برای بقا در شهری که شاید دیگر جایی برای زیستن نیست.

نشانی: خیابان انقلاب اسلامی، نبش خیابان وصال، سینما سپیده

سخنرانی استاد زهره زرشناس
در نشست افتتاح مدرسۀ علی دهباشی

شنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۳
شهرستان دره‌شهر، مجتمع فرهنگی‌هنری مهرگان

نقل از روزنامه هم‌میهن، یکشنبه بیست و نهم مهرماه ۱۴۰۳