بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان

🔶«نگاهی دوباره به سرشت وحی از دیدگاه مهدی بازرگان»

✍️ یاسر میردامادی

📌پوشه‌ی صوتی بحث نگارنده با عنوان «نگاهی دوباره به سرشت وحی از دیدگاه مهدی بازرگان» در همایش «آنچه از بازرگان می‌توان آموخت، به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان» برگزارشده از سوی کلاب گفت‌وگوهای ملی در ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ خورشیدی. زمان: ۲۳ دقیقه.

@YMirdamadi

@bonyadbazargan

🔶مهندس بازرگان و وفاق اجتماعی؛ تحلیلی بر مفهوم اتحاد ملی و همبستگی در اندیشه مهدی بازرگان

✍️محمدهادی زاهد غروی

📌محمدهادی زاهد غروی در این یادداشت به بررسی مفهوم وفاق اجتماعی در اندیشه و عملکرد مهندس بازرگان می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه مهندس بازرگان با تکیه بر آموزه‌های دینی و اخلاقی، وفاق را به‌عنوان راهکاری برای تقویت اتحاد ملی و مدیریت اختلافات اجتماعی به‌کار گرفته است. این مطلب به تحلیل مبانی نظری همچون آزادی، وحدت، و پرهیز از افتراق در اندیشه بازرگان می‌پردازد و عملکرد او در عرصه عمل سیاسی را بازتاب می‌دهد.

📎 پیوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین
https://www.dinonline.com/44425


@bonyadbazargan

🔶 نگاهی به کتاب گذارهای دموکراتیک(از اقتدارگرایی به حکمرانی دموکراتیک) ترجمه مهدی مقدری

✍️ الهه اسدپور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «گذارهای دموکراتیک» ترجمه مهدی مقدری و منتشر شده از سوی نشر نگاه معاصر می‌پردازد.

📌با توجه به اهمیت چگونگی گذار به دموکراسی در جوامع، کتاب گذارهای دموکراتیک در بخش‌های مختلف خطوط کلی را برای موفقیت در این مسیر براساس نمونه‌های جهانی ترسیم می‌کند. نویسندگان تاکید بر آموختن از این نمونه‌های تاریخی گذار موفقیت آمیز به دموکراسی‌ها و رهبران آنها را با این پیش فرض جلو می‌برند که ویژگی‌ها و خصوصیات جوامع و رهبران در هیچ کجای دنیا مثل یکدیگر نیست، بنابراین نمی‌توان نسخه واحدی برای گذراندن این مسیر تهیه کرد و آن را در تمامی جوامع اجرا کرد.

📌در ادامه به برخی از اصلی ترین مبانی این تجربیات موفقیت آمیز گذار مورد تاکید نویسندگان اشاره خواهیم کرد:
1_گذار فرایندی گسترده و پیچیده است که به حضور گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی نیاز دارد و فرایندی انفرادی نیست.

📌2_رد پای این گذارها به سال‌ها قبل از پایان رژیم‌های اقتدارگرا باز می‌گردد. در واقع آنچه بعد از پایان عمر یک رژیم اقتدارگرا به عنوان دولتی دموکراتیک و اولین تلاش برای رسیدن به دموکراسی در جامعه شکل می‌گیرد ثمره نهالی است که سال‌ها پیش از آن کاشته شده.

📌3_جنبش‌های مخالف، احزاب، اتحادیه‌ها و انجمن‌ها پیش از رسیدن به آخرین مراحل گذار نیاز به ایجاد یا تعمیق ارتباط شخصی و گروهی با یکدیگر دارند.

📌4_با آغاز فرایند، گذار با موانع، چالش‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد شد. رهبران باید بتوانند این مشکلات غیر مترقبه را تا حد ممکن پیش بینی و پیشگیری و مدیریت کنند.

📌5_گذارها از یک جهت تفاوت بسیار چشمگیری داشتند و آن در این مسئله بود که خاستگاه و ریشه رژیم‌های اقتدارگرای مقابل‌شان کاملا متفاوت بوده، بنابراین مسیر مبارزه آنان نیز برای گذار از یکدیگر متفاوت بود.

📌6_در این گذارها نگاه ویژه‌ای به نیروهای مسلح، ماموران و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی وجود داشته. در واقع این باور که تمامی افراد و نیروهای رژیم اقتدارگرای سابق را الزاما باید از عرصه سیاست و اجتماع دور کرد باور غلطی است. گروهی از افراد خود به صف مخالفان پیوسته‌اند و گروهی نیز افرادی تحصیل کرده و متخصص در رشته‌های مختلف هستند که باید از توانایی‌های آنها استفاده کرد.

📌7_این گذارها در سایه نظم و انضباط حرفه‌ای و با میزان مشخصی از حمایت عمومی گروه‌های مختلف شهروندان همراه بوده.

📌8_اجماع میان گروه‌های مخالف و احزاب مبارز داخل همواره با میزانی از حمایت خارجی همراه بوده است. اما این حمایت نباید به نفوذ و دخالت در امور داخل برسد. این امری است که رهبران باید نسبت به آن حساس باشند و آن را کنترل کنند.

📌از طرف دیگر دموکراسی کالایی وارداتی نمی‌باشد که توسط سایر دولت‌ها یا ملت‌ها به کسی پیشکش شود، بلکه امری کاملا درونی و با تکیه بر بستر تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خاص جوامع رشد می‌کند و به بلوغ می‌رسد. بنابراین در ایران نیز باید از این تجربیات آموخت اما به این نکته توجه داشت که جامعه امروز ایران با توجه به بافت تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود نیاز به نسخه‌ای درون‌زا و خاص خود دارد.

https://B2n.ir/e96703

@bonyadbazargan

🔶 بازرگان و انقلاب ۵۷

✍️ علی ملک‌پور

ساخت کلیپ: محمد عبدی

📌 بازرگان معتقد به تحولات تدریجی و مسالمت‌آمیز بود.عقیده داشت طبیعت جامعه تحولات گام به گام و صلح‌محور را می‌پذیرد و با تهاجم و آنچه اصطلاحا انقلاب نامیده می‌شود سازگاری نداشت. ایشان این دیدگاه را زمانی داشت که در جهان گفتمان انقلابی و مبارزه مسلحانه حاکم بود. اما بازرگان معتقد بود با خشونت نمی‌توان دموکراسی، آزادی و توسعه به دست آورد.

📌 پرسش این جاست که بازرگان با این دیدگاه چطور با انقلاب ۵۷ همراهی و همکاری داشت؟ آیا این تناقضی با اندیشه‌های او ندارد؟ پاسخ منفی است. بازرگان در شرایطی همکاری با انقلاب را پذیرفت که قاطبه ملت راه و مسیر خود را انتخاب کرده بودند و از هر گونه سازش با رژیم پهلوی گذر کرده بودند. رژیم پهلوی و شخص شاه هم با تن ندادن به اصلاحات موجبات فراگیری انقلاب را فراهم کرده بودند.

📌 در نهایت بازرگان دولت موقت را تشکیل داد برای جلوگیری از پیامدهای ناخواسته انقلاب و خشونت‌ها، کاهش اعدام‌ها و جلوگیری از زیاده‌روی‌‌های انقلابی. اما وقتی که دید قدرت در خدمت اهداف آزادی، دموکراسی و توسعه نیست، عطای آن را به لقایش بخشید.

@bonyadbazargan

🔸ممانعت نهادهای امنیتی از برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان

🔹بیانیه نهضت آزادی ایران

 
📌 مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت زنده‌یاد مهندس مهدی بازرگان که قرار بود با عنوان «بازرگان، وفاق ملی و احتیاج روز» در ۴ بهمن ۱۴۰۳ در کانون توحید تهران برگزار شود، به رغم موافقت کلی وزیر محترم کشور و نظر مساعد معاون سیاسی ایشان، استاندار و فرماندار تهران که در گفت‌وگوهای حضوری به صراحت ابراز شده و حتی از سوی برخی مقامات یادشده نیز اظهار شده بود که: «برگزاری مراسم در اماکن سربسته نیازی به اخذ مجوز ندارد»، با مداخله نهادهای امنیتی لغو شد.

📌 در شرایطی که افزون بر ابَربحران‌های پیچیده و ساختاری کنونی، چشم‌انداز جنگ و رویارویی‌های ویران‌گر نظامی بر سراسر خاورمیانه سایه افکنده و امنیت ملی ایران نیز به شدت در معرض مخاطره و تهدید قرار گرفته است و راهی جز وفاق و همدلی و همبستگی در راستای گذار به دمکراسی و توسعه پایدار و متوازن وجود ندارد، یادآوری الگوی اخلاقی و سیاسی مهندس بازرگان که بر آزادی و حاکمیت ملت استوار است.

📌 بازرگان در نخستین سال‌های دهه شصت خورشیدی در کتاب ارزشمند «انقلاب ایران در دو حرکت» عدول از همگرایی را مهم‌ترین عامل انحراف از آرمان‌های انقلاب و مطالبات مشترک ملی و در تراز تهدیدی جدی برای جامعه و حتی نظام سیاسی موجود مطرح ‌کرد. از این رو، در آستانه چهل و هفتمین سال پیروزی انقلاب اسلامی که نماد تحقق وفاق ملی علیه استبداد سیاسی نظام پهلوی بود، با کمال تاسف اعلام می‌کند که این تصمیم غیرسازنده نهادهای امنیتی، بیش از آن که اقدامی علیه مهندس بازرگان یا نهضت آزادی ایران تعبیر شود، دلالت بر کارشکنی سازمان‌یافته علیه دولت پزشکیان دارد.

📌نهضت آزادی ایران یادآوری می‌کند که «ناترازی» فقط در حیطه تامین انرژی نیست. «ناترازی» به معنای بی‌عدالتی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و پیامد تداوم سوءمدیریت و بحران‌های مستمر است که اداره کشور را در معرض تهدیدهای ویران‌گر قرار می‌دهد. از این رو، هشدار می‌دهد که ممانعت از برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، پیام مایوس‌کننده‌ای را در شرایط کنونی به جامعه می‌رساند و می‌تواند افزون بر وجود نشانه‌ای دال بر شکاف درون حاکمیت و دوگانگی در ساختار دولت، به‌مثابه ناتوانی جدی در ساختار کلان نظام تصمیم‌‌سازی کشور نیز قلمداد شود.

@bonyadbazargan

📎متن کامل بیانیه را در لینک زیر مطالعه فرمایید:

https://telegra.ph/NAI-14031123-02-11

🔶 وفاق ملی بر پایه رعایت حقوق شهروندان

✍️ آیت‌الله سید محمدعلی ایازی

@bonyadbazargan

📌فرضیه این نوشته: اذعان به این نکته است که  وفاق یکطرفه نیست. شرکت در کسب منافع نیست. وفاق توافق احزاب و گروههای ذینفع نیست، وفاق شرکت سهامی نیست، وفاق بر مبنای تامین اهداف ملی و حفظ منافع همگان است.

📌در این گفتار سعی شده نشان داده شود که گرانیگاه وفاق رعایت حقوق شهروندان و قوانین مُصرّح در قانون اساسی از جمله آزادیهای سیاسی با تکیه بر شخصیت بزرگ انقلاب یعنی مهندس بازرگان است. به همین دلیل به مواضع ایشان از آغاز انقلاب اشاره می‌کنم، چگونه ایشان از اوان پیروزی انقلاب دغدغه رعایت حقوق مخالفان را داشت. چگونه نگران انکار حقوق اساسی و بی‌توجهی به حقوق مخالفان را داشت، چگونه نگران التهاب و گسترش فضای خشونت بود.

📌چرا به مناسبت سالگرد شخصیت بازرگان مسئله وفاق و رعایت حقوق مخالفان مطرح شده است، زیرا مهندس مهدی بازرگان به عنوان، اندیشمند، مصلح اجتماعی، روشنفکر دینی و سیاست‌مدار از آغاز فعالیت‌ و کنش اجتماعی تا هنگام مرگ در راستای دفاع از حقوق شهروندان و کاهش خشونت و تکیه بر وفاق اجتماعی و جلوگیری از اختلاف و افتراق و دفاع از اسلام رحمانی تلاش کرد و از این مسیر خارج نشد.

📌پس مسئله‌  وفاق و همبستگی را از این جهت عرض کردم که بتوانم در باره‌ی هفت مبنا و فراز از شخصیت مرحوم مهندس بازرگان در دفاع از حقوق مخالفان عرض کنم.

📌بازرگان از معدود روشنفکران متدین ایران بود که دغدغه مهمترین میراث فرهنگی ایران، یعنی دین و ربط آن به آزادی را داشت. در درک اندیشه‌ آزادیخواهی توانست نسبت روشنی میان آزادیخواهی (لیبرالیسم)، میهن‌دوستی (ناسیونالیسم) و دینداری (اسلام‌خواهی و نه اسلام‌گرایی) برقرار سازد و به همین علت می‌توان بازرگان را پدر «ناسیونال‌لیبرالیسم» ایرانی دانست.

📌مهندس بازرگان پس از انقلاب و در بحبوبه شعار انقلابی و فضای خشم و انتقام در اردیبشت سال 1358 یعنی دو ماه پس از پیروزی با آیت الله طالقانی بیانیه‌ای داد و از امام خمینی و شورای انقلاب درخواست عفو عمومی نسبت به طبقات مختلف (به جز افراد جنایکار) داد. همچنین ایشان در بهمن سال 1367 رسما چند ماه پس از اعدامهای آن سال که در نهایت پنهانکاری رخ داده بود، موضع صریح گرفت. وی نه تنها در کنش سیاسی خود از آن اصول و دفاع از ارزشها تخطی نکرد؛ بلکه به کج فهمی کسانی از این موضعگیری واقف بود و در دام نفاق و اختناق در نغلتید، چه هنگامی که در قدرت و فرادست بود و چه آن گاه که بی قدرت و فرودست شد. 

📌یکی از نمونه‌های موضعگیری مهندس بازرگان در راستای دفاع از حقوق مخالفان در برخورد با تصفیه و کنار گذاشتن افراد شایسته و توانمند علمی و اجرائی در سطح کشور بود. انقلاب فرهنگی، نمونه‌ای از تصفیه همراه با دشنام و اتهام بود، اصل اینکه آن تصمیم بر اساس چه هدف منطقی و معقول باشد و متأثر از جریان چپ در چین و انقلاب فرهنگی مائو، یک مسئله است و شیوه اجرای فاجعه‌آمیز آن مسئله دیگر است. آن اتفاقاتی که در ذیل انقلاب فرهنگی رخ داد، اتفاقات وحشتناکی بود. اساتید بسیار زیادی، سرمایه‌های بزرگ ملی از دانشگاه‌ها بیرون کردند به بهانه‌های واهی.

📌داستان غریبی در دانشگاه‌ها رخ داد و نه تنها در دانشگاه‌ها و در سطح اساتید دانشگاه‌ها، بلکه در صنایع و کارخانه‌ها و مؤسسات دیگر پژوهشی و علمی این تصفیه را در قالب گزینشها اجرا کردند. عجیب این است که حتی در سطح روحانیون، به عنوان سرمایه‌های اجتماعی که در شهرها بودند
📌مسئله دیگر درباره آقای مهندس بازرگان مسئله اشغال سفارت آمریکا و یکی مسئله تداوم جنگ بود. نقطه عزیمتش و تکیه آقای بازرگان در ارتباط با جنگ تأثیر اشغال سفارت آمریکا در جسارت صدام برای تجاوز و خسارات فراوانی بود که تحریم‌های آمریکا برجای گذاشت.

📌مسئله بعدی تداوم جنگ پس از تصرف خرمشهر و عملیات تصرف بصره، فاو و مناطق دیگر است. اصلا فضای، شعار جنگ، جنگ تا پیروزی است، صرف نظر از اینکه سرمایه یک کشور از بین می‌برد و صرف نظر از اینکه ما نمی‌توانستیم این شعار را ادامه بدهیم و... لذا ایشان ضمن انکار جنگ ابتدائی، این دوران را نقد میکند.

📌شخصیت بازرگان در ۷ مبنای مهم به لوازم وحدت جامعه توجه داشت. این هفت مبنا عبارتند از: ۱ـ ضرورت بازاندیشی مستمر و اصلاح اندیشه در ظرف دفاع از آزادی بیان است؛ ۲ـ لازمه وفاق واقعیت اختلاف و به رسمیت شناختن مخالف است؛ ۳ـ اگر اختلاف طبیعی است، اما نزاع و جنگ غیر طبیعی و مذموم است؛ ۴ـ همبستگی و سازگاری با رعایت رافت اسلامی و ؛ ۵ـ با اصل رواداری و تساهل و تسامح ممکن است. 6- رعایت حقوق دگراندیشان در صورتی ممکن است که اعتقاد دینی به رعایت حقوق مخالفان باشد. 7- دفاع از حقوق مخالفان اصلی فراگیر و شرط وحدت ملی در میان دولت و ملت باشد.

https://B2n.ir/z39458

@bonyadbazargan

🔶 ایرادهای آخوند خراسانی بر کافر شمردنِ توده‌های غیر مسلمان

(آیا مردم بی‌اطلاع و ناآگاه از اسلام را می‌توان کافر و مکلّف شمرد؟)

✍️ امیر ترکاشوند ۱۴۰۳/۱۱/۱۸


📌ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، صاحب کفایه (که در سطوح بالای حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود) از برجسته‌ترین علمای اسلامی در تشیّع به شمار می‌آید. اینک پاسخ شفاهی وی به پرسشی بسیار مهم را با هم و با دقت می‌خوانیم:

📌《مرحوم شیخ آقابزرگ [صاحب الذریعه] گفتند: یک بار در محضر آخوند خراسانی این پرسش مطرح شد که آیا خداوند تعالی غیر مسلمانان را به جرم نپذیرفتن اسلام، و مسلمانان غیر شیعی را به جرم نپذیرفتن تشیع عذاب خواهد کرد؟ مرحوم آخوند در پاسخ این سؤال در طیّ چند جلسه مطالبی مطرح کردند از جمله این‌که: خدای تعالی سه بار در قرآن کریم تصریح فرموده است که "لا نکلّف نفساً الّا وسعها: ما هیچ‌کس را جز به قدر توانایی او تکلیف نمی‌کنیم" و یک بار تصریح فرموده است که "لا یکلّف الله نفساً الّا وسعها: خداوند هیچ‌کس را جز به قدر توانایی او تکلیف نمی‌کند" و یک بار تصریح فرموده است که "لا تکلّف نفس الّا وسعها: هیچ‌کس جز به قدر توانایی خود تکلیف ندارد" و یک بار تصریح فرموده است که "لا یکلّف الله نفساً الّا ما آتیها: خدا هیچ‌کس را جز به قدر آن‌چه به او داده است تکلیف نمی‌کند".

📌 در کنار این نصوص مکررۀ صریحۀ قرآنیه، کلام شهید ثانی درخور توجه است: (قالوا في باب التكليف أن المكلف يشترط كونه قادرا على ما كلّف به، إذ التكليف بدون ذلك محال، وظاهر أن هذا لا يتوقف على تحقق البلوغ الشرعي بإحدى العلامات المذكورة في كتب الفروع، بل قد يكون قبل ذلك بسنين أو بعده، كذلك بحسب مراتب الإدراك قوة وضعفا).

📌بر مبنای این مقدمات، و بر طبق این اصل مسلم عقلی که "عقاب بلا بیان و مؤاخذۀ بلا برهان قبیحان بشهادة الوجدان"، مکلّف شناختنِ یک فرد غیر مسلمان به قبول اسلام، و مجازات او به جرم نپذیرفتن اسلام، وقتی معقول است که حقانیّت اسلام -به عنوان تنها آیین بر حق- و بطلان همۀ ادیان دیگر، صد در صد بر آن فرد ثابت شده؛ و او از سر عناد و کفر جحودی، منکر آن شده باشد. همچنین مؤاخذۀ یک فرد غیر شیعی به دلیل عدم قبول تشیّع، وقتی معقول است که حقانیت تشیع -به عنوان تنها مذهب حق- و بطلان همۀ مذاهب دیگر صد در صد بر آن فرد ثابت شده باشد و باز هم او از سر عناد و ستیزه‌گری با آن مخالفت کرده باشد.

📌آن‌گاه اثبات حقانیت اسلام و تشیع بر منکران، عقلاً از یکی از سه طریق ذیل امکان دارد:
الف. مواجهه با پیامبر (ص) و امامان (ع) و مشاهده معجزاتی از ایشان که اعجاز آن برای همه قابل درک باشد؛ و عقلاً جای چون چرا در آن‌ها نباشد و به موازات این نیز آگاهی از تعلیمات حقۀ اسلام از زبان آن بزرگواران ..
ب. طریق دومی که برای اثبات حقانیت اسلام و تشیع بر منکران می‌توان فرض کرد آن است که ایشان ببینند جامعه اسلامی و شیعی، در برترین مرتبه ترقی و کمال قرار دارد و انسانیت و و فضائل اخلاقی -همچو عدالت، پاکدامنی، درستی، امانت، صداقت، نیکوکاری، نوع‌دوستی، عزت نفس، مساوات و...- در میان مسلمانان عموماً و شیعیان خصوصاً، بیش از هر جای دیگری حاکم و مشهود است ..
ج. .. تفکر و تحقیق و مطالعه دقیق و عمیق در متون اسلامی، و آشنایی صحیح با تعالیم محمدی و مقایسه آن‌ها با تعالیم دیگر مکتب‌هایی است که قبلاً وجود داشته‌اند و اینک وجود دارند؛ این راه گرچه شاید مطمئن‌ترین راه‌ها برای شناخت حق و دین و مذهب حق است لکن عملاً خیلی کم کسی می‌تواند از این راه استفاده کند زیرا ..》
(دیدگاه‌های آخوند خراسانی و شاگردانش ص ۵۳۹ تا ۵۴۷ -اینجا و اینجا-).

📌وی در خودِ کفایه نیز سخنان مکتوبی که گواه معذور دانستن افراد قاصر و بی‌خبر، و سپس اشاره به جا گرفتن یا نگرفتنِ آنان در دوگانۀ کفر و اسلام است دارد:

📌《.. وقد انقدح من مطاوي ما ذكرنا، أن القاصر يكون في الاعتقاديات للغفلة، أو عدم الاستعداد للاجتهاد فيها، لعدم وضوح الأمر فيها بمثابة لا يكون الجهل بها إلّا عن تقصير، كما لا يخفى، فيكون معذوراً عقلاً.
ولا يصغى إلى ما ربما قيل: بعدم وجود القاصر فيها، لكنه إنّما يكون معذوراً غير معاقب على عدم معرفة الحق، إذا لم يكن يعانده، بل كان ينقاد له على إجماله لو احتمله.
هذا بعضٍ الكلام مما يناسب المقام ، وأما بيان حكم الجاهل من حيث الكفر والإسلام، فهو مع عدم مناسبته خارج عن وضع الرسالة》
(ج ۱ ص ۳۳۲ و ۳۳۱ -اینجا-)


@bonyadbazargan

🔶بازدید محمد توسلی و محمد حسین بنی‌‌اسدی از نمایشگاه عکس آیت‌الله طالقانی

📌محمد توسلی و محمد حسین بنی اسدی، صبح امروز همراه با اعضای خانواده آیت‌الله طالقانی از نمایشگاه عکس‌های کمتر دیده شده از ایشان بازدید کردند.
آنها ضمن بیان خاطراتی از طالقانی و بازرگان به اعمیت جمع آوری داده‌های تاریخی و کاری که کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما انجام داده است اشاره کردند.

این نمایشگاه عکس به همت کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما در موزه ملی از هجدهم دی آغاز و تا جمعه پنجم بهمن برقرار است.

📌 محمد توسلی در حاشیه بازدید از این نمایشگاه تاکید کرد که اندیشه‌های امثال آیت‌الله طالقانی و مهدی بازرگان باید برای نسل امروز تبیین و تلاش شود این شخصیت‌ها به جوانان شناسانده شود.

@bonyadbazargan

🔶یک حال و احوال ساده بین طالقانی و بازرگان در سال ۱۳۴۶

این گزارش ساواک مربوط به شنود آنها از تماس تلفن طالقانی با بازرگان است. این تماس در روزهای بعد از آزادی زندان مربوط به پرونده نهضت آزادی است.

@bonyadbazargan

🔸آنچه از بازرگان می‌توان آموخت

🔹به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان



📌سخنرانان:

▫️فاطمه گوارایی (روزنامه‌نگار و فعال سیاسی ملی-مذهبی)

▫️نسرین غلام‌حسین‌زاده (نویسنده، مترجم و پژوهشگر دینی)

▫️محسن کدیور (پژوهشگر، نویسنده، استاد دانشگاه و نواندیش دینی)

▫️حسن فرشتیان (نویسنده، حقوق‌دان و پژوهشگر دینی)

▫️ عبدالعلی بازرگان (پژوهشگر و نواندیش دینی، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران)

▫️یاسر میردامادی (استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی)


📌زمان برگزاری:

یک‌شنبه ۱۴ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، مطابق با ۲ فوریه ۲۰۲۵
ساعت ۱۹:۳۰ به وقت ایران و ۱۷:۰۰ به وقت اروپای مرکزی 

📌برگزاری در بستر:

کلاب «گفتگوهای ملی» :

https://www.clubhouse.com/house/گفتگوهای-ملی

📌پخش همزمان از طریق صفحه‌‌ی اینستاگرامی نهضت آزادی ایران

@bonyadbazargan

🔶 سخنان مرحوم مهندس بازرگان درباره تشکیل حکومت جدید اسلامی در سال ۵۷ :

«..انتقاد از حاکم و مقامات از واجبات است
در اسلام تفتیش عقاید و تحمیل عقیده وجود ندارد.... »

@bonyadbazargan

🔸 پیشینه و توسعه دانشکده فنی

🔹یادداشت محمد توسلی که به مناسبت نودمین سالروز تأسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران با مدیریت آقای علی دهباشی در مجله بخارا، منتشر شد.


📌مهندس بازرگان از فرزندان انقلاب مشروطه است. او یک سال پس‌از آن متولد می‌شود و وقتی در سال ١٢٩٩ کودتا شکل می‎گیرد و رضاخان با پیگیری انگلیسی‎ها حاکم می‎شود، مهندس بازرگانِ جوان شاهد این واقعه تاریخی است.

📌یکی دیگر از ویژگی‌های بارز آن دوره، امید در بین دانشجویان بود. به نظرم در فضای دانشگاه‌ امید وجود داشت. چون مدیریت دانشگاه‌ استقلال داشتند و اگر در فضای دانشگاه، دانشجویانی بازداشت می‌شدند و برمی‌گشتند، مدیریت دانشگاه از آن دانشجویان استقبال می‌کردند. در حالی که امروزه اگر کسی بازداشت شود و برگردد معمولا با محدودیت روبرو می‌شود.

📌کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی، به اختصار «کانون فنی» در سال ١٣۶٩ با مشارکت فارغ التحصیلان ادوار گذشته دانشکده بصورت یک نهاد مدنی با هدف کمک به اعتلای دانشکده فنی و کوشش در راه توسعه حرفه مهندسی و تقویت روحیه کار جمعی و اجتماعی اعضای کانون تشکیل شده است.

📌بنیاد حامیان دانشکده فنی به اختصار «بنیاد فنی» در سال ١٣٨۶ با حضور جمع زیادی از دانش آموختگان دانشکده فنی و دوستداران آن تشکیل شد. اهداف اصلی بنیاد فنی، کمک به رشد و اعتلای هرچه بیشتر دانشکده فنی و همچنین فراهم ساختن زمینه های اجرایی توسعه زیرساخت ها و تجهیزات لازم برای طرح های عمرانی دانشکده فنی و همچنین زمینه سازی برای شکوفایی استعداد و خلاقیت دانشجویان دانشکده فنی می باشد. 

@bonyadbazargan

📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-01-29

🔸برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در قم

🔹جمعه پنجم بهمن ١۴٠٣



📌به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، جمعی از اعضا و علاقمندان ایشان در تاریخ ۵ بهمن ۱۴۰۳ در قم گردهم آمدند.

📌فایل کامل سخنرانی‌های انجام شده در این مراسم، متعاقبا و طی روزهای آینده منتشر خواهد شد.

@bonyadbazargan

🔸«در رثای مهندس بازرگان(ره)»

🔹فتح الله امی (عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها)



سی‌ام دیماه یاد آور ارتحال دانشمند گرانقدر مرحوم مهندس مهدی بازرگان اولین نخست وزیر بدون شاه و بدون ریس‌جمهور ایران عزیز است.

قبلا از ملاقات‌های حضوری با این مرد بزرگ ایران زمین، از طریق مطالعه تالیفات او مثل راه طی شده، خانه مردم، ذره بی‌انتها، شناخت وحی، اسلام مکتب ایده آل، پراگماتیسم در اسلام، مادیگری و خداشناسی، امام و زمان، کار در اسلام، عید قربان، مطهرات در اسلام، پیروزی حتمی و…آشنایی و ارادت ویژه داشتم.

اولین ملاقات در دفتر شرکت یاد (یازده استاد دانشگاه که به‌علت حمایت از مرحوم مصدق بعد از کودتا ۲۸مرداد از دانشگاه تهران اخراج شدند) پس از بازگشت اینجانب از مراسم تدفین مرحوم علی شریعتی در زینبه شام انجام شد که ایشان بسیار مشتاق شنیدن وقایع آن سفر بودند و از فعالیت مرحوم شهید چمران(ره)در لبنان بسیار سوال کردند که همه حکایات آن سفر پر ماجرا را برای ایشان شرح دادم همچنین ملاقات با آقا مصطفی خمینی(ره) که بطور تصادفی در این سفر  رخ داد.

از آن جا که در دوره دانشجویی پاتوق ما در انتشارات بعثت، دفتر مرحوم فخرالدین حجازی (ره)بود، مردان بزرگی مثل مرحوم طالقانی، مرحوم شریعتی و مرحوم بازرگان را در آن دفتر ملاقات میکردیم. در آن زمان مهندس بازرگان مشغول تالیف «کتاب سیر تحول آیات قرآن» بود و از آقای حجازی(ره)همکاری یک دانشجوی مهندسی را در خواست کرده بود که در رسم گراف‌های این کتاب او را یاری کند، قرعه فال به نام اینجانب افتاد و تماس من با ایشان به حداقل هفته‌ای یک بار افزایش یافت و لذا خاطرات زیادی در گفتمان دو جانبه و خصوصی بسیار رخ داد که در ذیل به بعضی از آنها اشاره خواهم داشت:

۱- آن زمان که دانشجوی کارشناسی در دانشگاه علم و صنعت بودم و غرق در مبارزات سیاسی و عاشق مبارزات مسلحانه علیه رژیم لذا به سازمان‌های مبارز مسلح بسیار علاقمند و احترام می‌گذاشتیم، شنیده بودم که مهندس بازرگان با مبارزه مسلحانه مخالف است و شایعه بود که محمد حنیف‌نژاد گفته مهندس پیر شده و خرفت شده!

در فرصت مناسب از ایشان این موضوع را پرسیدم، توضیح مشروحی داد که اولا به فتوا همه مراجع به استناد روایت از پیامبر(ص) ترور در اسلام حرام است، ثانیا  با چند اسلحه سبک نمی‌توان با رژیم تا دندان مسلح مبارزه کرد و این موضوع را در زندان هم به آنها گفتم ولی متقاعد نشدند!

۲- در مورد شیوه مبارزه دکتر شریعتی سوال کردم، پاسخ داد در جلسه‌ای با حضور روشنفکران دینی که آیت الله طالقانی و شهید مطهری و شهید مفتح حضور داشتند به ایشان گفته شد با تخریب روحانیت ، پل بین دانشگاه و مسجد را تخریب نکنید!

۳- ایشان معتقد بود شیوه مبارزه آیت‌الله خمینی روش درستی است که مبتنی بر آگاه کردن مردم از مفاسد رژیم است.

هزاران درس دیگر از این استاد علم و عمل آموختم که چراغ راه ما در زندگی  شد که مهمترین آن پاسخ منفی اینجانب به دوبار دعوت سازمان مجاهدین برای عضویت در سازمان بود که مارا از این تشکیلات فاسد و فاسق نجات داد.

در رثای این بزرگ مرد ایران زمین اشعاری از مرحوم علامه طباطبایی ارایه میشود:

چه دارد جهان جز دل و مهر یار
مگر توده هایی ز پندارها
ولی راد مردان و وارستگان
نیازند هرگز به مردارها

@bonyadbazargan

‍ 🔸جناب پزشکیان: آیا مقامات حکومتی در قبال مخالفت با نشست‌های سیاسی، نمی‌بایستی پاسخگو باشند؟

🔹نامۀ سرگشادۀ صادق زیباکلام به رئیس جمهور

🔹هشتم بهمن ١۴٠٣

@Nehzatazadiiran

جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

با سلام و تحیات

به استحضار میرساند که شماری از ملی - مذهبی‌های زنجان بمناسبت سالگرد فوت مرحوم مهندس بازرگان می‌خواستند نشستی برگزار نمایند. از بنده هم دعوت کردند که با افتخار پذیرفتم. اما متأسفانه مسئولین استان با برگزاری آن نشست مخالفت می‌نمایند.

جناب پزشکیان، من بعید میدانم مسئولین محترم استان زنجان آگاهی چندانی از تاریخ انقلاب اسلامی و جایگاه آن مرحوم داشته باشند. مهندس بازرگان، اسوۀ دیانت، تقوا، صداقت، پاکدستی، وطن‌پرستی، مدارا و احترام به مخالف بود. هر چه از انقلاب جلوتر آمده‌ایم، درستی انتقادات آن مرحوم از راه و روش‌های تند و انقلابی که همه برای آنها در سالهای نخست انقلاب سر و دست می‌شکستند، عیان‌تر شده.

آن مرحوم با اعدام‌های ابتدای انقلاب مخالف بود؛ با دشمنی با غرب و آمریکا مخالف بود؛ با اشغال سفارت آمریکا مخالفت کرد و از نخست‌وزیری استعفا داد؛ با ادامۀ جنگ بعد از فتح خرمشهر مخالف بود؛ با قلع و قمع احزاب، مطبوعات و منتقدین مخالف بود و ایضاً با بسیاری از شعارها و سیاست‌های دیگر انقلابی.

مخالفتش با سیاست‌های انقلابی باعث گردید علیرغم آنکه یک عمر برای اسلام زحمت کشیده و شریعت را به دانشگاه آورده و صدها دانشجو و تحصیل‌کردۀ مسلمان تربیت کرده و سال‌ها در راه مبارزه با استبداد، زندان و تبعید شده بود، دست آخر انقلابیون در نماز جمعه با شعار «مرگ بر بازرگان، پیر خرفت ایران»، از یک عمر خدمات وی آنگونه تجلیل کردند.

جناب پزشکیان، عرض بنده چیز دیگری است. برگزاری نشستی با یکی دو سخنرانی برای بازرگان با شرکت یک‌صد، یا حداکثر ۲۰۰ نفر در یک سالن، مگر چه خطر و تهدید امنیتی برای شهر زنجان می‌توانست ایجاد نماید که مسئولین مخالفت کردند؟

بعید بنظر می رسد که مسئلۀ مسئولین واقعاً ملاحظات امنیتی بوده باشد. «امنیت»، بهانۀشان بوده برای پنهان ساختن تعصبات و تنگ‌نظری‌های سیاسی‌شان. که آن وقت این پرسش مطرح می‌شود که آیا در مملکت، قانون نبایستی حاکم باشد؟ آیا مأمورین حکومتی مجاز هستند به سلیقۀ خودشان هر تصمیمی که می‌خواهند، بگیرند؟ آیا پاسخگویی در قبال تصمیمات‌شان نمی‌بایستی وجود داشته باشد؟ آیا به هیچ مقام بالاتر و نهاد دیگر نمی‌بایستی مسئولین استانداری زنجان پاسخگو باشند؟ آیا با تندروها هم جرأت می‌کنند اینگونه برخورد نمایند؟

ایام به‌کام باد
صادق زیباکلام

@Nehzatazadiiran

🔸 سخنرانی دکتر محسن آرمین به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹بخش سوم



📌بازرگان یک روشنفکر دینی و نظریه‌پرداز در حوزه نواندیشی دینی و شخصیتی نهادساز است؛ بدین معنا که نهادها و موسسات متعددی را در عرصه‌های مختلف سیاسی و فرهنگی و علمی تاسیس کرده و یک مفسر قرآن است.


@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر محسن آرمین به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹بخش دوم



📌او شخصیتی چند بعدی دارد: هم شخصیتی علمی است که با علم روز دنیا مثل فیزیک و ترمودینامیک کاملاً آشنا بود و هم یک چهره و رهبر سیاسی است که در بخش مهمی از دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ و ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد.

🔸 سخنرانی دکتر محسن آرمین به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹بخش دوم

@Nehzatazadiiran

📌او شخصیتی چند بعدی دارد: هم شخصیتی علمی است که با علم روز دنیا مثل فیزیک و ترمودینامیک کاملاً آشنا بود و هم یک چهره و رهبر سیاسی است که در بخش مهمی از دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ و ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد.

@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر محسن آرمین به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹بخش اول



📌مرحوم مهندس بازرگان به لطف عمر طولانی که خداوند به او عطا کرده بود، از جمله معدود شخصیت‌هایی است که تاریخ معاصر ایران را از دوره مشروطه تا انقلاب ١٣۵٧ و پس از آن به مفهوم واقعی کلمه زیسته است.

@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر محمدمهدی جعفری به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز



📌وفاق بدان معناست که افراد و گروه‌ها در یک جامعه و کشور با اندیشه و باورهای گوناگون برای رسیدن به هدفی که منافع ملی را تأمین می‌کنند، در روش و راهبرد به توافق می‌رسند.

📌همه گروه‌ها و جناح‌ها در راه رسیدن به آن هدف، اختلافات را کنار می‌گذارند و با مدیرانی که به وسیله آراء عمومی یا روش دیگری کشور را اداره می‌کنند، همکاری صادقانه انجام می‌دهند و برای برداشتن مشکلات و موانع موجود، دست به دست هم می‌دهند و با همدلی و هماهنگی به سوی هدف مشترک و فراهم ساختن زمینه و شرایط مناسب به پیش می‌روند.

📌 بازرگان از نخستین روزهای ورود به فعالیت‌های علمی و اجتماعی در دانشگاه و جامعه با اعتقاد و ایمان به وحدت و وفاق و همکاری دست‌جمعی تلاش کرد تا همه نیروها را در مسیری که در پیش داشت و به منظور بالا بردن آگاهی و خرد جمعی و فرهنگ اجتماعی با هم متحد کند.


@bonyadbazargan

🔸برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در تبریز

🔹جمعه پنجم بهمن ١۴٠٣


📌اگر پیوسته ملت ایران در ظلم و عذاب غوطه ور است اگر از آسایش و امنیت قضایی محرومیم اگر اتحاد و اتفاق و همکاری سرنمیگیرد اگر مملکت از نعمت ثبات و اطمینان و استمرار بی بهره است اگر کشور دائما در معرض مهاجمین بی رحم و استعمار بیگانگان بوده و هست و اگر عزت و شخصیت از افراد ما بدور افتاده است اگر فساد و فحشا و آلودگی و نادرستی ها رواج یافته است اگر امیدی به اصلاح و نجات نیست تماما برای اینست که خدا به حقیقت و واقعیت درکشور ما پرستیده نمیشود.

📌 مهندس بازرگان یک شخصیت برجسته اخلاقی در میان متفکران و روشنفکران دینی است. اگر بخواهیم بر اساس نشانه‌ها برجستگی‌های اخلاقی مهندس بازرگان را بگوییم بر اساس فهم خودم برجسته‌ترین ویژگی اخلاقی ایشان جرات تغییر بود مرحوم بازرگان اول با قاطعیت و صراحت مدافع در هم تنیدگی دین و سیاست بود ولی با آن زمینه و عقبه در سال ۷۱ اندیشه جدایی نهاد دین از سیاست را با صدای رسا فریاد زد. شاید خیلی‌ها در طول زمان در حوزه علوم انسانی در دیدگاه‌های خود دچار تغییراتی شده باشند که جرات اظهار آن در وسعت اخلاقی هر کسی نمی‌گنجد.
@bonyadbazargan


📎متن کامل گزارش را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-01-27-2

‍ 🔸وفاق ملی تداوم راه مهندس بازرگان

🔹سخنرانی محمد توسلی در کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@Nehzatazadiiran

📌مهندس بازرگان، دکتر سحابی و آیت الله طالقانی که تجربه انقلاب مشروطه را داشتند در شرایط پس از شهریور١٣٢٠ که فضای سیاسی باز شده بود دو عامل اصلی عقب ماندگی ایران را استبداد سیاسی٢۵٠٠ ساله و خرافات هزار ساله «استبداد دینی» می‌دانستند و برای عبور از این موانع به استناد آموزه قرآنی (إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ) تحول انسان محور در جامعه را از طریق فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی تا پایان عمر پیگیری کردند.

📌آقای خمینی سال ١٣۵٧ در نوفل‌لوشاتو همان مطالبات تاریخی ملت ایران در انقلاب مشروطه را برای نظام جمهوری اسلامی بیان کردند و به همین دلیل مردم ایشان را به عنوان رهبر انقلاب انتخاب کردند و در ١٢ فروردین ١٣۵٨ که هنوز قانون اساسی آن مشخص نبود بیش از ٩٨ درصد با چنین چشم اندازی به جمهوری اسلامی رأی دادند.

📌بعد از انقلاب به رغم توصیه آیت‌الله طالقانی مهندس بازرگان با توجه به این واقعیت که شخص دیگری با توجه به ضوابط شورای انقلاب نمی‌توانست مسئولیت دوران گذار را بپذیرد در راستای منافع ملی این مسئولیت خطیر را پذیرفتند..

📌 مهندس بازرگان در سال ۱۳۶۲ کتاب انقلاب ایران در دو حرکت را می نویسند و در آن توضیح می دهد که قبل از انقلاب «همه باهم» بودیم و انقلاب پیروز شد، اما پس از انقلاب «همه با من» شد، چنین شرایطی را شاهد هستیم.

📌محور اصلی حدود ٢٠٠ اثر مهندس بازرگان در ١۶ سال پس از انقلاب آگاهی بخشی بر اساس آموزه های قرانی و تجربه بشری و نشان دادن ریشه اصلی مشکلات یعنی «استبداد دینی» و ضرورت جدایی نهاد دین از حکومت است.

📌نهضت آزادی ایران پس از خرداد ١٣۶٠ برای آگاهی بخشی در جامعه همواره در انتخابات حضور داشته و متناسب با شرایط، با استفاده از رأی اعتراضی؛ «رأی به شخص خاص»، «رأی سفید» و یا «رأی ندادن»، عمل کرده است. به طور مثال در انتخابات سال ١٣۶٨ به قانون اساسی جدید رأی نداد، در سال ١٣٧۶ رأی به آقای خاتمی و در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ رأی به آقای روحانی اعتراضی بود.

📌بعد از انتخابات سال ۱۳۹۶ با توچه به شرایط حاکمیت راهبرد"اصلاحات جامعه محور" مجددا مطرح و پیگیری شد و پیامد آن عدم شرکت قابل توجه مردم در انتخابات سال های ١٣٩٨، ١۴٠٠ و نهایتا ١۴٠٢ و تسلیم حاکمیت در انتخابات ریاست جمهوری ١۴٠٣ و انتخاب آقای دکتر پزشکیان در مرحله دوم با حضور حدود پنجاه درصد مردم در انتخابات با توجه به برنامه های ارایه شده از جمله «وفاق ملی» بود.

📌با توجه به بحران‌های جاری کشور و عدم انسجام دولت منتخب و سایر نهادهای حاکمیت استفاده از فرصت دولت آقای پزشکیان برای تبیین و پیگیری وفاق ملی در راستای راهبرد اصلاحات جامعه محور که از شهریور ١٣٢٠ مورد توجه مهندس بازرگان و همراهان ایشان نیز بوده امروز باید مورد توجه قرار گیرد.

📌در جامعه متکثر کنونی که بیش از ٨٠ درصد جامعه ناراضی هستند و به ریشه مشکلات چهاردهه گذشته آگاهی پیدا کرده‌اند و شرایط بحرانی در عرصه‌های داخلی و روابط بین‌الملل تنها راهکار برای عبور از شرایط کنونی وفاق حول مطالبات مشترک ملی است تا جامعه با توانمندی لازم به ویژه با استفاده از فرصت پیش آمده بتواند فرایند گذار به دموکرسی و عبور از بحران‌های جاری کشور را در راستای منافع ملی و بصورت خشونت پرهیز طی کند.

@Nehzatazadiiran

📎فایل صوتی مراسم را در لینک زیر بشنوید

🔸برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در قم

🔹گزارش خبری

@bonyadbazargan

به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، جمعی از اعضا و علاقمندان ایشان در تاریخ ۵ بهمن ۱۴۰۳ در قم گردهم آمدند.

📌در ساعت ۱۰ صبح و در ابتدای این مراسم، جمعی از اعضا و علاقمندان بر سر مزار مهندس مهدی بازرگان حضور به هم رساندند و ضمن قرائت وصیتنامه اخلاقی آن زنده‌یاد و ذکر فاتحه، یاد و خاطره ایشان را گرامی داشتند، در پایان این بخش از مراسم، آقای دکتر محمدحسین بنی‌اسدی دبیرکل نهضت آزادی ایران به ایراد سخنانی پیرامون ضرورت تلاش برای تحقق وفاق ملی  با بهره‌گیری از الگوی رفتاری، روش و منش سیاسی و مبانی اندیشه سیاسی مهندس بازرگان پرداختند.

📌در ادامه، اعضا و علاقمندان نهضت آزادی ایران در بیت زنده‌یاد فقیه عالیقدر آیت‌الله منتظری حضور پیدا کردند. حجت‌الاسلام احمد منتظری و دکتر بنی‌اسدی با طرح خاطراتی از آن دو بزرگوار، به تبیین تلاش و پایمردی ایشان در مسیر حق‌طلبی پرداختند و همچنین به تضییقات و فشارهایی که به جهت نقد صریح و شجاعانه قدرت بر آیت‌الله منتظری و مهندس بازرگان وارد شد، اشاره کردند.

📌در این جلسه مطرح شد که لزوم جامه عمل پوشاندن به وفاق ملی در تراز راهبردی برای عبور از بحران‌های جاری کشور با تاکید بر وفاق بین حکومت و مردم، در راستای آرمان‌های اصیل انقلاب و مطالبات مشترک ملی و در ادامه راه زنده‌یادان آیت‌الله منتظری و مهندس بازرگان قرار دارد.

📌همچنین به مناسبت سالگرد درگذشت مهندس بازرگان و به همت مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، مراسمی با عنوان "بازرگان وفاق ملی، احتیاج روز" برگزار شد که این مراسم مورد استقبال طیف‌های مختلف مردم قرار گرفت.

📌در این مراسم که با مدیریت دکتر محمدرضا یوسفی استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی اجرا شد، آقایان  استاد احد رضایی عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران،  دکتر محسن آرمین رییس دفتر سیاسی حزب توسعه ملی و نایب رییس جبهه اصلاحات ایران و آیت‌الله سید محمدعلی ایازی پژوهش‌گر دینی و عضو ارشد مجمع محققین و مدرسین به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پیرامون آثار و تلاش‌های مهندس بازرگان در عرصه تحقق وفاق ملی پرداختند.

📌فایل کامل صوتی و تصویری سخنرانی‌های انجام شده در این مراسم، متعاقبا و طی روزهای آینده منتشر خواهد شد.

@bonyadbazargan

📎تصاویر مربوط به مراسم را در لینک زیر مشاهده فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-01-25-2

#گام_به_گام_با_بازرگان

پادکست شماره (۱۵)


🔶 «احتیاج روز» از سری پادکست‌های گام به گام با بازرگان

🔷 برگرفته از مجموعه آثار (۸) مهندس مهدی بازرگان

✍️ تلخیص و صدا: دکتر علی ملک‌پور


بخشی از متن پادکست که برای اولین بار در سال ۱۳۳۶ منتشر شده است: «ما وقتی که نخواهیم و نتوانیم دور هم جمع شده، همکاری و همراهی نمائیم، نه مواهب طبیعی و درآمدهای ملی ما را خوشبخت خواهد کرد، نه از علم و فن بهره‌ای خواهیم گرفت و نه از هوش و بینائی؛ و نه حسن تشخیص‌های سیاسی رفع گرفتاری‌هایمان را خواهد کرد.»


@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر محمدمهدی جعفری به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹شنیداری

📌وفاق بدان معناست که افراد و گروه‌ها در یک جامعه و کشور با اندیشه و باورهای گوناگون برای رسیدن به هدفی که منافع ملی را تأمین می‌کنند، در روش و راهبرد به توافق می‌رسند.

📌همه گروه‌ها و جناح‌ها در راه رسیدن به آن هدف، اختلافات را کنار می‌گذارند و با مدیرانی که به وسیله آراء عمومی یا روش دیگری کشور را اداره می‌کنند، همکاری صادقانه انجام می‌دهند و برای برداشتن مشکلات و موانع موجود، دست به دست هم می‌دهند و با همدلی و هماهنگی به سوی هدف مشترک و فراهم ساختن زمینه و شرایط مناسب به پیش می‌روند.

📌هیچ ملتی و مردمی در هیچ زمانی بدون اینکه از منافع شخصی و جناحی گذشته باشند و برای رسیدن به منافع ملی با هم متحد شده باشند، به پیشرفت و توسعه دست نیافته‌اند.

📌 بازرگان از نخستین روزهای ورود به فعالیت‌های علمی و اجتماعی در دانشگاه و جامعه با اعتقاد و ایمان به وحدت و وفاق و همکاری دست‌جمعی تلاش کرد تا همه نیروها را در مسیری که در پیش داشت و به منظور بالا بردن آگاهی و خرد جمعی و فرهنگ اجتماعی با هم متحد کند.

@bonyadbazargan

🔸تعویق در برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان
 

بسمه تعالی

با تاسف اعلام می‌دارد که مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت زنده‌یاد مهندس مهدی بازرگان که قرار بود با عنوان «بازرگان، وفاق ملی و احتیاج روز در ۴ بهمن ١۴٠٣ در کانون توحید تهران برگزار شود، بنا بر مشکلات ناشی از برخی موانع پیش‌بینی نشده در تاریخ یادشده برگزار نخواهد شد.

امید است که این مراسم هفته آینده برگزار شود. متعاقباً در این خصوص، اطلاع‌رسانی خواهد شد.
 
روابط عمومی
نهضت آزادی ایران
٢ بهمن ١۴٠٣

@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر محسن آرمین به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹شنیداری


📌مرحوم مهندس بازرگان به لطف عمر طولانی که خداوند به او عطا کرده بود، از جمله معدود شخصیت‌هایی است که تاریخ معاصر ایران را از دوره مشروطه تا انقلاب ١٣۵٧ و پس از آن به مفهوم واقعی کلمه زیسته است.

📌او شخصیتی چند بعدی دارد: هم شخصیتی علمی است که با علم روز دنیا مثل فیزیک و ترمودینامیک کاملاً آشنا بود و هم یک چهره و رهبر سیاسی است که در بخش مهمی از دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ و ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد.

📌بازرگان یک روشنفکر دینی و نظریه‌پرداز در حوزه نواندیشی دینی و شخصیتی نهادساز است؛ بدین معنا که نهادها و موسسات متعددی را در عرصه‌های مختلف سیاسی و فرهنگی و علمی تاسیس کرده و یک مفسر قرآن است.

@bonyadbazargan

🔸 سخنرانی دکتر مهوش علیزاده به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

🔹شنیداری



📌 من که خاطره‌ زیبای کتاب «راه طی شده» با کاغذ کاهی و جلد صورتی مایل به خاکیش در ذهنم به گونه‌ای زیبا حک شده است، چگونه سکوت کنم؟ و نپرسم که او چگونه و با چه دیدگاه ژرفی در سال ۱۳۳۶کتاب «عشق و پرستش» را در زندان لشکر زرهی دو نوشته است؟

📌و یا چگونه سوالم را مطرح نکنم و نپرسم که او با چه قوت قلبی و چه اراده‌ای در سال ۱۳۴۴ کتاب «ذره بی انتها» را در زندان قصر به رشته تحریر در آورده است؟

📌آری! او با نگاهی اعتقادی، مرامی پاک و بی‌آلایش و رفتاری محترمانه و مودبانه توانست ما را در داشتن اعتقاد به یکتایی خدا و رسالت جامعه‌ساز پیامبرانش استوار سازد.


@bonyadbazargan

🔸گزارش خبری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در شیراز

 
📌جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ مراسمی به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت زنده‌یاد مهندس مهدی بازرگان با حضور جمعی از علاقمندان ایشان و تعدادی از اعضای نهضت آزادی ایران در شیراز برگزار شد. آقایان دکتر محمدمهدی جعفری و دکتر محسن آرمین در این جمع به سخنرانی و ارائه دیدگاه‌های خود پیرامون «بازرگان، وفاق ملی و احتیاج روز» پرداختند.
 
📌 دکتر جعفری بیان داشت: وفاق بدان معناست که افراد و گروه‌هایی در یک جامعه و در یک کشور با اندیشه و باورهای گوناگون برای رسیدن به هدفی که منافع ملی را تأمین می‌کنند، در روش و راهبرد به توافق می‌رسند. همه گروه‌ها و جناح‌ها در راه رسیدن به آن هدف، اختلافات را کنار می‌گذارند و با مدیرانی که به وسیله آراء عمومی یا روش دیگری کشور را اداره می‌کنند، همکاری صادقانه انجام می‌دهند و برای برداشتن مشکلات و موانع موجود، دست به دست هم می‌دهند و با همدلی و هماهنگی به سوی هدف مشترک و فراهم ساختن زمینه و شرایط مناسب به پیش می‌روند. هیچ ملتی و مردمی در هیچ زمانی بدون اینکه از منافع شخصی و جناحی گذشته باشند و برای رسیدن به منافع ملی با هم متحد شده باشند، به پیشرفت و توسعه دست نیافته‌اند.
 
📌دکتر جعفری یادآوری کرد که مهندس بازرگان از نخستین روزهای ورود به فعالیت‌های علمی و اجتماعی در دانشگاه و جامعه با اعتقاد و ایمان به وحدت و وفاق و همکاری دست‌جمعی تلاش کرد تا همه نیروها را در مسیری که در پیش داشت و به منظور بالا بردن آگاهی و خرد جمعی و فرهنگ اجتماعی با هم متحد کند و زمانی که پس از پیروزی انقلاب که مأمور شد دولت تشکیل دهد، افرادی از جناح‌های مختلف را که در رشته خود برای وزارتخانه مورد نظر، تخصص داشتند به کار دعوت کرد و بدین وسیله خواست در میان نیروهای موجود در روزهای نخست پس از پیروزی انقلاب، وفاق و وحدتی ایجاد کند و کشور انقلاب‌زده را به کشوری آرام و عادی و آماده بازسازی و ادامه توسعه و پیشرفت قبل از انقلاب بازگرداند. لیکن متأسفانه با کارشکنی افراد انحصارطلب و سهم‌خواه، این برنامه به جای وفاق، به نفاق و تفرقه تبدیل شد.
 
📌دکتر محسن آرمین نیز توضیح داد که: مهندس بازرگان از جمله معدود شخصیت‌هایی است که تاریخ معاصر ایران را از دوره مشروطه تا انقلاب ۱۳۵۷ و پس از آن به مفهوم واقعی کلمه زیسته است. او شخصیتی چند بعدی دارد: هم شخصیتی علمی است که با علم روز دنیا مثل فیزیک و ترمودینامیک کاملاً آشنا بود و هم یک چهره و رهبر سیاسی است که در بخش مهمی از دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ و ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد.
 
📌محسن آرمین تصریح کرد که به جنبه‌های مختلف شخصیت بازرگان پرداخته شده اما به گمان من، به شخصیت فکری و دستگاه و نظام فکری او کمتر توجه شده که در این سخنرانی می‌کوشم تا حدودی آن را تبیین کنم و نشان دهم که اساساً، فعالیت‌های فکری و سیاسی بازرگان، چه آبشخوری داشته و بر اساس چه اصولی بنا شده است؟ و پس از تشریح هر یک از این مبانی، به این پرسش اساسی پاسخ داد که:آن‌چه بازرگان به آن باور داشت و از اصول فکری او محسوب می‌شود، توافق ایجاد می‌کند یا تضاد؟
 
📌در پایان این نشست، مهندس محمدحسن گلرخیان، ضمن تقدیر از دست‌اندرکاران و حاضران در این مراسم، متنی را که به امضای ستاد مرکزی برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان بود، قرائت کرد.
 
📌فایل صوتی و فیلم کامل این مراسم، متعاقباً و طی روزهای آینده در کانال تلگرام و دیگر رسانه‌های رسمی نهضت آزادی ایران منتشر خواهد شد.

📎متن کامل گزارش و تصاویر مراسم را در لینک زیر مشاهده فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-01-19-3

@bonyadbazargan

🔸گزارش تصویری جلسه هم اندیشی به مناسبت سی امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

🔹کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب



📌در سی امین سالگرد عروج مهندس مهدی بازرگان، جمعی از زندانیان سیاسی قبل از انقلاب، برای گرامیداشت نام و یاد آن بزرگمرد، با حضور در نشستی در محل کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب، از بیانات آقایان مهندس توسلی و ابوالفضل بازرگان بهره برده و ارزش های این پیشکسوت مبارزه و اندیشه ورزی را ارج نهادند.

📌در دهه بیست، درحالی که افکارعمومی شیفته مدرنیسم و دستاوردهای چشمگیر آن بود، مهندس مهدی بازرگان درکسوت استاد دانشگاه با همان زبان و منطق علمی به تبیین و دفاع از مبانی اسلامی پرداخت.

📌مبتکر تفکر وفاق در دوران معاصر مرحوم مهندس بازرگان بود. ایشان در سفر به فرانسه متوجه شدند دلیل پیشرفت اروپاییان همکاری جمعی است.

📌او با همه فاصله ای که با حاکمیت استبدادی داشت، هرزمان پای منافع مردم پیش می آمد، از تخصص و توان علمی اش دریغ نمی کرد و برای رفاه مردم پا به میدان می گذاشت، چنانکه برای راه اندازی شبکه آبرسانی به مردم تهران مسئولیت پذیرفت و اقدام کرد.

@bonyadbazargan

🔶حدود ورود دین

✍️مسعود صادق‌زاده

📌مهندس بازرگان در آخرین کتابش هدف بعثت انبیا را آخرت و خدا معرفی کرده و در آخرین بخش از کتاب با عنوان "زیان طرز تفکر دین برای دنیا می‌نویسد: " مسئله مهم‌تر زیان سنگینی است که طرز تفکر دین برای دنیا به بار می‌آورد. اعتقاد به اینکه بعثت پیامبران و تعلیمات آنان کلاً یا ضمناً به خاطر اصلاح انسان‌ها و اداره صحیح امور فردی و اجتماعی آنها در دنیا می‌باشد و ادیان توحیدی، علاوه بر اصول و احکام عبادی، جامع اندیشه‌ها و رهنمودهای لازم برای بهبود زندگی افراد و جوامع بشری هستند، باعث می‌شود که مومنین و علاقه‌مندان، احساس وظیفه و نگرانی نکنند و درباره مسائل و مشکلات خود و اجتماع و جامعه بشری، به امید اینکه دستورالعمل و پاسخ این وظایف ومسائل در دین آمده است، درصدد تدبیر و فعالیت و تلاش خارج از احکام دین برنیایند.

📌بازرگان انحطاط ملل مسلمان را در بیکارگی و بی‌حرکتی آنها و اعراض از کار و فعالیت مخصوصاً فعالیت‌های اجتماعی می‌داند و می‌گوید فقه و فقاهت حالت سرطان پیدا کرده و تمام علایق و اشتغالات و احساسات دینی مسلمانان را که باید مطابق قرآن و سنت پیشوایان باشد به خود جلب کرده است.

📌مهندس بازرگان می‌گوید همانگونه که مسلمانان تشخیص ندادند این اتفاقی که در جهان اسلام افتاده به برکت آیات هدایت کننده قرآن بوده که مسلمان‌ها توانستند در زاویه‌های گوناگون رشد کنند و موفق باشند؛ این خود هدف اصلی دین نبوده است و بلکه آثار آموزه‌های دینی بوده است. ولی با توجه به دستاوردهایی که داشته‌اند این باور تقویت شده است که حل تمام مسائل اجتماعی و سوالات را از قرآن می‌جستند.

📌حداکثری دیدن دین؛ مسیر اندیشه دینی را در اذهان بسیاری از مسلمانان و فقها منحرف کرد و آسیبی جدی به حیات اجتماعی انسان‌ها زد. این نگاه حداکثری داشتن به احکام دینی و فقهی در زوایای مختلف زندگی زیان‌هایی دارد که در این مقاله بیشتر به آنها پرداخته می‌شود.

📌آیا واقعاً دین اسلام وجه حداکثری دارد و می‌تواند تمام زوایا و جوانب مختلف زندگی ما را در بر بگیرد؟ وقتی به احکام فقهی توجه می‌کنیم می‌بینیم شرع حداقل‌ها را به ما آموخته است. حداقل یعنی آنچه که حداکثر نیست یعنی مثلاً در احکام طهارت حداقل‌هایی را می‌گوید که باید رعایت شود تا انسان پاک شود اما حداکثر آن را بیان نمی‌کند.

📌در حیطه علوم انسانی نیز همین قاعده پابرجاست. علوم انسانی مولود و آینه معیشت جدید است و دین نسبت به علوم انسانی نیز بیان اقلی دارد و نسبت به زندگی و آداب و اخلاق هم بیان حداقلی دارد، درست است در قرآن آمده است (الیوم اکملت لکم دینکم ) ولی کمال دین به معنای جامعیت دین نیست. یعنی دین در هدف خود در آن حوزه‌ای که برای عمل و رسالت خود برگزیده کامل است. یعنی موفق است و آیه(لارطب ولا یابس الا فی کتاب مبین) مربوط به علم باری تعالیست نه اینکه در کتابی مشخص مانند کتاب قرآن تمام علوم جمع شده باشد و قابل دستیابی برای دانشمندان باشد. این مواجهه و فهم نامتقارن از دین و این ارتباط و توقع نامربوط از دین نه تنها به جوامع اسلامی بلکه به خود دین نیز ضربه زد.

📌اگر قرار بود یک جامعه فقط به وسیله فقها و مبلغان دینی اداره شود و قوانین جامعه از آیات و روایات استخراج شود چه نیازی بود که افرادی در دانش‌های مختلف کسب علم کنند چه نیازی بود مدارس مختلف تاسیس شود.

📌نشستن تعهد به جای تخصص یکی از بزرگترین آسیب‌های اجتماعی است که دامان کشور ما را گرفته است چرا باید برای کسب مسئولیتی اداری و اقتصادی و اجتماعی احکام فقهی را بدانیم؟ این همان فقهیات در زوایای نامربوط است. این رفتار از همان آموزه‌ای برمی‌خیزد که دین در همه جا باید همه جوره حضور داشته باشد.

📌دین خود را وارد عرصه‌ای کرده است که انتظارات زیادی از آن می‌رود و یکه تازی می‌کند و باید در حوزه‌هایی کار کند که قطعاً توان آن را ندارد و این اشتباه مهلک منجر به ضربه خوردن به خود دین می‌شود. وقتی که قرار بر این می‌شود انسان‌ها از دین بیش از شناخت خدا و آخرت توقع داشته باشند و مظاهر تدین را در احکام اجتماعی و مناسبات جامعه و قوانین و مقررات و دستورات و رفتارهای سیاسی و اقتصادی می‌بینند، با عدم برآورده شدن توقع انسان‌ها و عملکرد خطا و با آسیب زدن به حیات اجتماعی مردم آنچه که از کف می‌رود خود دینداری و آنچه آسیب می‌بیند خود متولیان و مبلغان است.

📌برخلاف ادعای بسیاری که شرط رهبری و حاکمیت جامعه اسلامی را بر فقاهت می‌دانند و دانستن علوم دینی و تسلط بر احکام فقه می‌دانند، پیامبر می‌فرمایند:"ما من احد افضل عندالله من امام ان قال صدق وان حکم عدل"( کسی نزد خدا از رهبری بهتر نیست که اگر حرف بزند راست بگوید و اگر قضاوت نماید عدل را رعایت کند) ایشان عدالت وصداقت را شروط رهبری جامعه اسلامی می‌دانند که هیچ ربطی به دانش فقهی انسان ندارد.
https://B2n.ir/p59371

@bonyadbazargan

🔸 بازرگان، وفاق ملی، احتیاج روز

🔹مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

🔹ورود برای عموم آزاد است

@bonyadbazargan

افتتاحیه:
▫️محمدحسین بنی‌اسدی
رئیس هیات مدیره بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان

با حضور و سخنرانی:
▫️ آذر منصوری
رئیس جبهه اصلاحات و دبیرکل حزب اتحاد ملت اسلامی ایران
▫️ فاضل میبدی
مدرس دانشگاه مفید و عضو ارشد مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
▫️ جلال جلالی‌زاده
نماینده مجلس ششم و دستیار رییس جمهور در امور اقوام
▫️سعید درودی
حقوقدان و عضو شورای سردبیری نشریه ایران فردا
▫️عماد بهاور
عضو جبهه اصلاحات و عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران

▫️زمان برگزاری:
پنج‌شنبه ۴ بهمن ١۴٠٣
ساعت ۱۵ تا ١٨

▫️ محل برگزاری:
تهران، خیابان توحید، خیابان پرچم، کانون توحید

@bonyadbazargan

🔶منیر گرجی، زنی که محبوبیت و مرجعیت قابل اعتنایی در میان زنان متدین داشت؛ متعلق به نسلی از اندیشمندان زن مسلمان ایرانی که معتقد به برابری زنان و مردان و مدافع حضور اجتماعی و سیاسی زن مسلمان در همه امور جاری در جامعه اسلامی بودند.

  📌او که با رأی مردم تهران تنها  عضو  زن خبرگان قانون اساسی شد، به‌رغم مخالفت‌ها با حضورش، ایستاد و ‌‌‌مقاومت کرد.

📌گرجی کنشگری اجتماعی نیز بود که سال‌ها به مردم مناطق محروم خدمت کرد. او همچنین «موسسه مطالعات و تحقیقات زنان» را ساخت.
گرجی منتقد برداشت‌های زن‌ستیزانه از قرآن بود و در مقابل، زن را در نگاه خداوند مستعد رسیدن به والاترین درجات انسانی می‌دانست.
تصور می‌شد بعد از انقلاب شاهد رشد و حضور اجتماعی و سیاسی صدها زن چون منیر گرجی باشیم؛ برخاسته از حلقه‌های فکری زنان مسلمان اندیشمند و کنشگر سیاسی و اجتماعی‌ اما چنین نشد.

📌امثال فریده ماشینی، اعظم طالقانی، زهرا شجاعی و منیر گرجی رویایی را با خود بردند که زمانی در میان زنان مسلمان ایرانی نوری افروخته و شوری فراگیر برانگیخته بود‌‌‌‌.


📌گفت‌وگوی زهرا مبلغ با منیر گرجی را در فایل بالا بخوانید.

🔷 منبع: زنان امروز

@bonyadbazargan

🔶 سّر عقب افتادگی ملل مسلمان

🔷 منبع: خلاصه مجموعه آثار (۸) مهندس مهدی بازرگان


📌در مقایسه ملل مسلمان، عوامل محلی و اختصاصی را که کنار بگذاریم، تنها وجه مشترکی که در میان می‌ماند همان «مسلمانی» و اشتراك مذهب آنهاست. پس خواه ناخواه سرچشمه  عقب‌افتادگی‌شان از همین جا است.

📌  ناچار باید اعتراف کرد که علت اصلی خرابی کار ما بی‌دینی یا بی‌علاقگی هم‌وطنان و هم‌کیشان نیست. درخت عقب افتادگی  که امروز آن‌را تنومند و پرشاخ و تیغ می‌بینیم، تخم آن در زمانهای خیلی قدیم به دست پدران خیلی مقدس ما، کاشته شده و ریشه آن قرن‌ها است که در مشرق زمین فرورفتگی و گسترش یافته است.

📌تکانی که اسلام به بشریت داد چنان نیرومند و سازنده و فزاینده بود که بعد از پیغمبر نیز با وجود اختلاف و انحرافهای زیاد نسبت به اصل، امواج دور رفته آن در مسلمانهای دست دوم و سوم روشنی و گرمی و ترقی ایجاد نمود و حیات تازه و بارور به همه بخشید.
  
📌اما رفته رفته آداب مسلمانی که توأم و جزو زندگی بود از آن جدا و مترادف با عبادت شد. عبادت به معنای تسبیح و ذکر، ذکری که در حال رکود و در انزوا و بیکاری باشد.
  در میان شیعیان نیز زیارت شهداء و تجلیل نام و مقام آنها، که اگر در آن ثواب و خیری باشد قاعدتاً از جهت تربیت نفوس و به منظور تأسی در قیام و تبعیت از راه و روش آنان است، به خودی خود و خالی از هر معرفت و عمل و هدف و شغل عبادی گردیده، ذکرِ زبانی «یالَیتَنی کُنْتُ مَعَک» جای حرکت در مبارزه و قبول فداکاری را گرفت.

  📌 عدهای در این راه گام نهادند. عدۀ دیگر که اجبار معاش چنین فرصتی را به آنها نمی‌داد به تقویت و تجلیل آن طبقه پرداختند. طبقۀ روحانیون تأسیس گردید: دومین محصولِ اجتماعی تحول امت اسلام.  روحانیون یا علمای دین به دو دلیل در جامعۀ مسلمین محترم و عزیز شدند، هم از جهت اینکه آلوده به شغل مادی دنیائی پست نیستند و روحانیت و نورانیت دارند، و هم برای اینکه راهنمای سایرین و فروشنده متاع اعلی هستند.

📌لازم به تکرار نیست که اسلام روز اول چنین نبود:
   اولاً، کسب و تلاش برای زندگی خود و سایرین نه تنها کوچک شمرده نشده بود، بلکه خداوند کاسب را در ردیف رسول خود به لقب حبیب‌الله مفتخر ساخته است و به فرموده پیغمبر(ص) و خود روحانیون اگر عبادت خدا ده جزء باشد، نه جزء آن در کسب حلال است.

📌  ثانیاً، در صدر اسلام علاوه بر آنکه زندگی امّت، زندگی اجتماعی و اشتراکی برادروار بود، طبقه خاصی که معاف از کسب و کار و متخصص و موظف به مراسم دینی و انجام وظایف امر به معروف و نهی از منکر که بر همه واجب است و نمی‌تواند وسیله معاش باشد، وجود نداشت.

📌این طرز فکر، یعنی تفکیک دین و زندگی و تخفیف مشاغل و وظائف اجتماعی در جامعه اسلام خطای بزرگی بود که مقدسین نیاکان ما مرتکب شدند. نتیجه آن واضح است: از یک طرف حرفه‌ها و مشاغل و صنایع در کشورهای اسلام حالت راکد پیدا کرده، سطح زندگی مردم و اقتصاد عمومی که ستون فقرات جامعه است ترقی و توسعه نیافت و از طرف دیگر و نکته مهمتر آنکه چون شؤون اجتماعی و وظائف کشوری و لشکری مورد بی‌اعتنائی و بی‌علاقگی قرار می‌گرفت و پاکان و نیکان به آن رو نمی‌آوردند، ناچار به دست دغلکاران و اراذل و اشرار می‌افتاد.

   📌 به عوض آنکه حکومت و سیاست از معتقدات و احکام دین الهام بگیرد و از طرف جماعت مسلمین برگزیده شود، اختیار دین و روحانیت در دست سیاست و حکومت بود. حکومتی که بلافاصله پس از پیغمبر راه خود را کج کرده، در جاده جاه‌طلبی و عصبیت قبیله‌ای و امتیازات عربی افتاد و سپس در طریق سلطنت و خوشگذرانی و خودکامگی ادامه داد.

  📌فقه و فقاهت اگر یگانه هدف عالی ملت و رهبران قوم گردد، به جای توجه به عمق و معنی و مقصد تعلیمات دین، به مظاهر خارجی و حرکات و شکلها پرداخته شود. در عوض روی تعداد بسیار معدود آیات که راجع به احکام فقهی است همه مدارس و مکاتب و منابر به پا می‌شود و بحث‌ها و کتاب‌های تمام نشدنی راه میافتد و بالاخره شخصیت افراد و اداره اجتماع تحتالشعاع قرار میگیرد...
چنین سرطانی کار را به هلاکت می‌کشاند

📌پس به طور خلاصه عقب‌افتادگی یا انحطاط ملل مسلمان مربوط به قرن اخیر و مدیون استعمار نیست. کما آنکه کار یک فرد یا یک دسته نمی‌باشد و در یک زمان خاص انجام نگرفته است. از روزهای اول، در سقیفه بنی‌ساعده، شروع شد و چهارده قرن پله پله از تحولی به تحول دیگر پس رفتیم و از اسلامِ اصیلِ کامل دور شدیم.


https://B2n.ir/b25198

https://s8.uupload.ir/files/img_20250108_103453_dbv2.jpg

@bonyadbazargan

🔊فایل صوتی

سخنرانی علی ملک‌پور

🔶 منتقدان دین و دینداری در ایران امروز

📌 محورهای بحث:
. ضرورت و اهمیت نقد و گفت‌و‌گو
. منتقدان سخنگویان جامعه خود هستند
. دینداران مدیون منتقدان دین هستند
. قواعد نقد دینداری در جامعه ایرانی 

انجمن اسلامی مهندسین

۲۹ آذر ۱۴۰۳

@bonyadbazargan

🔸محمد_توسلی در پویش خانه طالقانی

@Nehzatazadiiran

📌#خانه_طالقانی با تلاش‌های خانواده و وزارت میراث فرهنگی ثبت ملی شده‌است. اما به دلیل تخریب‌های پیشین نیاز به ترمیم و بازسازی دارد. جمعی از کنشگران سیاسی، اجتماعی، شهری و ...در مورد حفظ این خانه از منظر ملی و تاریخی صحبت کرده‌ و به پویش #خانه_طالقانی پیوسته‌اند.

📌اگر شما هم مایل هستید به این پویش بپیوندید، در فضای مجازی با این هشتگ محتوایی تولید یا برای ما ارسال کنید تا در ترمیم این خانه مهم و تاریخی سهمی داشته باشید.

@Nehzatazadiiran

#طالقانی_و_زمانه_ما #پدر_طالقانی #کتابخانه_آنلاین_طالقانی_و_زمانه_ما #آیت_الله_طالقانی #خانه_طالقانی #ثبت_ملی_خانه_طالقانی #نجات_خانه_طالقانی #مرمت_خانه_طالقانی
------------                 
telegram    
Instagram                 
X (Twitter)

🔶 سخنان مهندس مهدی بازرگان در دادگاه نظامی در مورد ماموریت خلع ید و اداره شرکت ملی نفت ایران

📌بنده ابداً نمی‌خواهم افتخار و حق آن خدمات و عملیات را به نام خود ثبت و عرض نمایم. بنده نه مرد اقتصاد و سیاست بودم نه مهندس نفت. افتخار و دلخوشی من فقط به یک چیز است، چیزی که می‌توانید آن را در عین حال بسیار کوچک تلقی کنید و هم بسیار بزرگ. عمل مدیریت اما نه مدیریتی استبداد‌‌ وار و انحصار‌طلب که همه چیز را در قبض و اختیار و دستور و دلخواه خود قرار داده باشد.

📌وظیفه و عمل بنده این بود که خواستم و گذاشتم هر کس کار خود را بکند. مانع از این نشدم که هر کارگر و کارمند و متخصص ایرانی با حداکثر علاقه و علم خود در پستی که قرار دارد لیاقت و امکاناتش را بروز دهد و احترام و حقش رعایت شود تمام آن کارهای بزرگ را آنها کردند نه بنده.

🔷 منبع: مجموعه آثار (۶) مهندس مهدی بازرگان، مدافعات

@bonyadbazargan

🔶 فقه قرآنی ۱۸۰ درجه با فقه روایی و فتوایی فرق می‌کند

📌اگر منطق من قرآنی باشد برخی روایات را دور می‌اندازم.

📌امام رضا(ع) می‌فرماید: روایاتی که ما را از بُعد بشری بالا برده‌اند از ما نیست.

📌قرآن می‌فرماید کسانی که ایمان آورده‌اند و آخرت را هم قبول کردند و عمل صالح هم انجام دادند، همه را روز قیامت پاداش می‌دهیم چه مسلمان باشند، چه یهودی‌، چه مسیحی‌، چه صابئی و چه …

📌منطقی نیست که ما هم بگوییم با همه تمدن‌ها گفت‌‌وگو کنیم و هم در کتاب‌های فقهی و علمی بنویسند فقط مسلمانان طاهر بوده و غیر مسلمانان نجس هستند.

📌آیت‌الله سید کمال حیدری طی سخنانی در دیدار با جمعی از اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در تقارن با ایام وحدت حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه شریعت خیلی فربه شده است، گفت: آیا شریعت در صدر اسلام آن دینی بوده که الان هست؟ یا اساسا حجم احکام دین در صدر اسلام چقدر بوده و الان به کجا رسیده است؟ آیا اکنون محوریت دین و شریعت ما قرآن است یا محوریت آن روایت، آراء علما، فتاوا، مسلّمات، ضرورت‌ها و اجماعات است؟ همین است که من در بحث‌هایم «فقه قرآنی» و «فقه روایی» را مطرح کرده‌ام. اگر ابتدا این اصل حل نشود، ما تا روز قیامت در پارادوکس‌ها می‌مانیم؛ کما اینکه ۱۴۰۰ سال در این پارادوکس مانده‌ایم.

📌این استاد حوزه علمیه قم افزود: اصل دوم این است که آیا پیامبر(ص) غیر از اینکه قرآن را از سوی خداوند متعال برای ما آورد، روایت و فعل داشته است؟ هیچ کدام از اینها در قرآن نیامده و تاریخ در سیره پیامبر(ص) برای ما نقل کرده است. آیا همه اینها جزء دین است یا ۹۰ درصد اینها ربطی به دین ندارد؟ یعنی پیامبر(ص) فلان غذا را می‌خورده و فلان غذا را دوست نداشته، جزء دین است؟ اگر این را در قدم اول حل نکنید، شما گرفتار یک دین چند هزار مسأله‌ای و فربه می‌شوید. و چنین می‌شود که برای مثال آقای خویی ۶۰۰ صفحه در مورد نجاسات بحث کرده است.

📌وی تصریح کرد:. مشهور میان علما این است که فقط مسلمانان طاهر و بقیه نجس هستند. این در حالی است که لفظ «نجس» فقط در یک مورد به کار رفته؛ آن هم آیه ۲۸ سوره توبه است که می‌فرماید مشرکین نجس هستند. و در تمام روایات شیعه و سنّی از پیامبر(ص) نیز تنها دو روایت این لغت به کار برده شده و به معنای نجاست معنوی است. حالا کسی جرأت می‌کند بگوید فقه ما باید قرآنی باشد؟! می‌گویند فلانی می‌خواهد دین را خراب کند و از بین ببرد. مشکل الان این است که شریعت فربه شده و انسان می‌بیند نمی‌تواند به آن عمل کند.

📌آیت‌الله حیدری با اشاره به آیه ۹۶ سوره مائده، اظهار داشت: قاعده اصلی قرآن این است که خوردن هر موجود زنده در دریا و روی خشکی (غیر از چهار مورد) حلال است؛ مگر زمانی که احرام بودید، که در آن زمان خوردن حیوانات روی خشکی، حرام است. پس این همه حرام در فقه ما را از کجا آورده‌اید؟ می‌گویند روایت و فتاوای فقها. این قرآن برای من هم نازل شده است؛ آنها آن طور می‌فهمند و من این طور؛ حق دارم بفهمم یا حق ندارم؟ آقایان می‌گویند حق ندارید. پس همان سلفیت اهل تسنن در سلفیت شیعه هم هست که حجیّت فقط در فهم قدما است؛ آنها این را از آیات فهمیده‌اند و شما حق ندارید چیز دیگری بفهمید.

📌وی با بیان اینکه فهم ایشان از قرآن درست نبوده است، افزود: ائمه(ع) بارها فرموده‌اند حرامی [در خوردنی‌ها] نیست مگر چیزی که خدا در قرآن فرموده است. جلد دوم تهذیب الاحکام شیخ طوسی می‌گوید امام باقر(ع) می‌فرماید هیچ [خوردنی] حرامی نیست مگر چیزی که خدا در قرآن فرموده است. آیا پیامبر(ص) همه چیز می‌خورد؟ بله، ایشان روحیه خیلی لطیفی داشت و از هر چیزی خوشش نمی‌آمد. لذا قرآن خیلی روی بُعد بشریت پیامبر(ص) تأکید می‌کند. یعنی چیزهایی را دوست دارد و چیزهایی را دوست ندارد؛ این ربطی به دین ندارد و مربوط به بشریت پیامبر(ص) است. خیلی چیزها را خوشش نمی‌آمد و می‌گفت مکروه شخصی خودم است ولی حرام نیست.

📌این استاد حوزه علمیه قم تأکید کرد: منطقی نیست که ما هم بگوییم با همه تمدن‌ها گفت‌‌وگو کنیم و هم در کتاب‌های فقهی و علمی بنویسند فقط مسلمانان طاهر بوده و غیر مسلمانان نجس هستند. درحالی که ایمان حقیقی و واقعی هم فقط مختص شیعیان ۱۲ امامی است. این مبنا بر اساس روایات است درحالی که خود اهل بیت گفته‌اند تا ما زنده هستیم، هرچیزی به شما گفتند یا از ما سؤال کنید و اگر هم به ما دسترسی نداشتید، هر چیزی از ما به شما رسیده را به قرآن عرضه کنید، اگر موافق قرآن بود، عمل کنید. و این یعنی فقه قرآنی۱۸۰ درجه با فقه روایی و فتوایی فرق می‌کند.
ادامه در:

https://modaresinpress.ir/review/5074/

@bonyadbazargan

🔶 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «توتالیتاریسم فرهنگی، از فاشیسم تا پوپولیسم در فرهنگ و هنر» نوشته نظام بهرامی کمیل، منتشر شده از سوی نشر کویر و برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان می‌پردازد.

@bonyadbazargan

🔶 نگاهی به کتاب «توتالیتاریسم فرهنگی، از فاشیسم تا پوپولیسم در فرهنگ و هنر» نوشته نظام بهرامی کمیل، برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان

✍️ الهه اسد‌پور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «توتالیتاریسم فرهنگی، از فاشیسم تا پوپولیسم در فرهنگ و هنر» نوشته نظام بهرامی کمیل، منتشر شده از سوی نشر کویر و برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان می‌پردازد.

📌 به صدا در آمدن زنگ خطر حکومت‌ها و نظام‌های فاشیستی در قرن بیست‌ویکم مسئله‌ایست که باعث شده مجددا نگاه‌ها به زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شکل گیری و ظهور این حکومت‌ها و ویژگی‌های آنها در جوامع مختلف معطوف شود. نظام بهرامی کمیل در کتاب توتالیتاریسم فرهنگی به همین زنگ خطر توجه کرده و خطر حکومت‌ها و رهبران تمامیت‌خواه را هشدار می‌دهد. نویسنده سوال اصلی کتاب را چنین مطرح می‌کند: چرا باید فاشیسم و پوپولیسم را دقیق‌تر شناخت؟ او محور اصلی بحث خود را با این دغدغه پیش می‌برد که امروزه خطر فاشیسم و پوپولیسم به قوت خود باقیست. بهرامی کمیل در سه گفتار مجزا اما بهم پیوسته ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نظام‌های فاشیستی و پوپولیسم را بررسی می‌کند و در نهایت درس‌هایی برای جامعه ایران ارائه می‌دهد.

📌نویسنده تفکیکی بین نظام‌های استبدادی سنتی و حکومت‌های تمامیت‌خواه و توتالیتر قائل می‌شود و این تفاوت را در دو جنبه برجسته نمایان می‌کنند:
_ بکار گیری ابزار‌های پیشرفته حکمرانی خشونت آمیز
_اهمیت یافتن کنترل افکار عمومی

📌این دو تفاوت نشان دهنده این مسئله است که در استبدادهای سنتی، حکومت از ابزارهای پیشرفته نظامی برای کنترل جامعه و سرکوب اعتراضات استفاده نمی‌کردند. ترویج خشونت و ارعاب در دستور کار حکومت‌ها در برخورد مستقیم با گروه‌های مختلف جامعه قرار نداشت. از طرف دیگر مردم و افکار عمومی نیز در این جوامع جایگاهی نداشتند که حکومت نگران اقناع آنها باشد.

📌حکومت‌های فاشیستی اهمیت بسیاری به اقناع افکار عمومی می‌دهند. هزینه‌های هنگفت و تلاش زیادی در طبقه حاکم در راستای اقناع افکار عمومی وجود دارد. یکی از موارد چشم‌گیر در این زمینه برگزاری انتخابات است. در حکومت‌های تمامیت‌خواه انتخابات به ظاهر آزاد اهمیت فراوانی برای حکومت دارد چراکه پایگاه مردمی خود را از طریق آن به نمایش می‌گذارند.

📌 بهرامی کمیل بخش زیادی از کتاب را به حضور و نفوذ فاشیسم در بخش‌های فرهنگی و هنری اختصاص می‌دهد و به این مسئله می‌پردازد که اگر تصور غالب این است که نظام‌های فاشیستی فقط برای سیاست و اقتصاد برنامه دارند سخت در اشتباهیم. فاشیست‌ها برای تمامی عرصه‌های فرهنگ و هنر نیز برنامه‌هایی دارند که به طور خلاصه به شرح زیر است:
_فرهنگ: فرهنگ در خدمت ایدئولوژی طبقه حاکم است.
_آموزش و کتاب: تقویت ایدئولوژی طبقه حاکم و تربیت نسل جوانی که آماده در راه آرمان‌های حاکمان باشند.
_حوزه زنان: به نظر فاشیست‌ها زنان صرفا پرورش دهنده فرزندانی فداکار و مطیع رهبران هستند و جایی در عرصه سیاست و اقتصاد ندارند.
_موسیقی و سینما: موسیقی باید حماسی و تقویت کننده روحیه جنگ باشد؛ چراکه در نظام‌های فاشیستی پیروز نهایی در میدان جنگ مشخص می‌شود. سینما نیز باشد در خدمت طبقه حاکم باشد و از چهره‌های این رهبران اسطوره‌هایی مقدس تصویر کند.

📌در نهایت و در بخش پایانی بهرامی کمیل تمرکز خود را بر ایران و زمینه‌های فاشیسم و پوپولیسم در ایران می‌گذارد. او گوشزد می‌کند که ساده لوحی است اگر فکر کنیم دیگر فاشیسم نژادپرستانه‌ای مثل آلمان و یا فاشیسم ملی‌گرایانه‌ای مثل ایتالیا خریدار چندانی ندارد. چرا که فاشیسم می‌تواند مبنای دینی و مذهبی داشته باشد. در جوامعی که فرهنگ دوئیت وجود دارد و از استبداد تاریخی رنج می‌برد، رهبران فاشیست مسیر سختی برای رسیدن به قدرت ندارند. چراکه مبنای دوئیت ساخت خیر و شر، دوست و دشمن، خودی و بیگانه است که رهبران تمامیت‌خواه آن را خوب بلدند.
📌 او معتقد است باید در مقابل هرگونه افراط گرایی مذهبی، دینی و سیاسی ایستاد. با یاس، ناامیدی و ترس که بنیان نظام‌های فاشیستی هستند مبارزه کرد. جایگاه زنان را از مادران فداکار صرف خارج کرد و به عرصه سیاست و اقتصاد جامعه آورد. جامعه مدنی، احزاب و انجمن ها را تقویت کرد و حقوق انسانی و فردی اعضا جامعه را محترم شمرد تا حوزه خصوصی و عمومی جامعه از یکدیگر تفکیک شود. در پس این اقدامات است که می‌توان با سیاست‌های فاشیستی و پوپولیستی در ایران مبارزه کرد و در انتظار بهبود شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ایران ماند.

https://B2n.ir/z14029

@bonyadbazargan

🔶 آینده دین و مرجعیت دینی در ایران

📌مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس: سی‌وچند سال پیش سیاه‌مشقی با عنوان سرآغاز نواندیشی معاصر با قلم بنده چاپ شد و در آن کتاب از متفکران بزرگ جهان اسلام از جمله علی عبدالرازق مصری بحث کردم و به تفصیل، دیدگاه‌های ایشان را توضیح دادم که تفکیک دین و دولت را مطرح کردند؛ معتقد است که حتی رسول‌الله به اقتضای شرایط حکومت ایجاد کرد. عبدالرازق در این مبحث توضیح می‌دهد که تفکیک دین و دولت، هم به نفع دموکراسی است و هم پاسخگویی دولت را بیشتر و کنترل دولت را راحت‌تر می‌کند و بعلاوه منجر به حفظ اصالت دین می‌شود و نفوذ معنوی و اجتماعی دین را افزایش داده و می‌تواند موثر شود.

📌 در سی سال گذشته از نظر من این نظریه عبدالرازق در ایران نیز آزموده شد و پیمایش‌ها نشان داد که دین در ایران همچنان بخشی از فرهنگ و بخشی از جامعه است و در دل‌ها وجود دارد اما از آنجایی که تداعی سیاسی دارد (سیاست به معنای دولت) در نتیجه در ذهن و جان برخی از طیف‌های اجتماعی نفوذ خود را از دست داده و محل مناقشه شده است.

📌بیست‌وچند سال پیش بحثی در انجمن جامعه‌شناسی داشتم و در آنجا توضیح دادم که تفکیک دین و دولت به معنای خصوصی‌سازی اسلام و دین نیست بلکه آن دین اجتماعی با تفکیک دین و دولت خوب می‌تواند کار کند؛ دینی که با نهادهای اجتماعی، علمای دین، فرهنگ‌ها و حوزه‌ها معرفی شود، بهتر می‌شود از آن مراقبت کرد و غایات آن دنبال شود.

📌دین اهداف اجتماعی دارد که از طریق مسلمانان و علمای دینی می‌تواند دنبال شود. از نظر من آراء متأخر آیت‌الله منتظری نیز به همین سمت سوق پیدا کرد و این بسیار مهم است. ادراک‌های آیت‌الله منتظری کار کرد و شواهد و مظاهر را دید و تجربه‌ها را دید و یادگرفت. او به حقایق گشوده بود و تأمل کرد و حتی در دیدگاه‌های خود تأمل کرد و سیر الی‌الله خود را از دست نداد. او در پی حقیقت دویدن را از دست نداد و توانست از حقایق، آزادگی و عدالت دفاع کند.                                                                            

متن کامل در لینک زیر:                                                              https://telegra.ph/Farasatkhah-12-21

https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-30119

@bonyadbazargan

‍ ‍ 🔶 فراخوان دریافت مقاله به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان

@bonyadbazargan

📌 مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان با عنوان "بازرگان، وفاق ملی، احتیاج روز" با هدف شناسایی، حمایت و تشویق پژوهشگران، نویسندگان و کنش‌گران سیاسی و اجتماعی در عرصه اصلاح فرهنگی، ترویج فرهنگ مردم‌سالاری و تبیین دیدگاه‌های روشنفکری دینی با محوریت مساله وفاق ملی در آثار، مواضع و عملکرد مهندس مهدی بازرگان برگزار می‌شود.

📌به همین منظور از پدیدآورندگان مقالات پژوهشی و تالیفی پیرامون موضوع اعلام شده، دعوت می‌شود که آثارشان را اعم از یادداشت و مقاله ارسال کنند.

📌یادآوری می‌شود که مقالات ارسالی کمتر از ۱۰۰۰ کلمه و بیش از ۴۰۰۰ کلمه نباشد.

🔷 آثار  می‌تواند تا پایان ۳۰ دی ۱۴۰۳ به هر یک از نشانی‌های زیر ارسال شود.

📎تلگرام
@Nehzatazadiran

📎ایمیل
[email protected]

@bonyadbazargan

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍
‍ ‍ ‍ ‍ ‍🔶 مراسم بزرگداشت پانزدهمین سالگرد درگذشت آیت الله منتظری

🔷سخنان دکتر ناصر مهدوی


📌نقش دین اخلاق بسیار ویژه است و حضور خداوند قدرتمند حکیم که به انسان قدرت فهم و تشخیص داده است را تصویر می کند.


📌الاهیاتی که منتظری از آن دم میزند الاهیات خدای خودکامه نیست بلکه الاهیات خدای قدرمتمند حکیم و عاشق است.

📌خدایی که بین من و همسایه ایستاده خدایی که انسان‌ها را از هم دور نمی‌کند.

📌 به نام دین نمی توان خلاف عدالت و عقل رفتار کرد.


📌ریشه عشق منتظری به انسان‌ها در خداباوری او به خدایی است که عاشق انسان ها است.

برای مشاهده فیلم سخنرانی به اینستاگرام آیت الله منتظری مراجعه کنید

👇👇👇👇

https://www.instagram.com/ayatollah.montazeri?igsh=MWFpMGc0eGxzbXY1dQ==


✅ کانال فقیه دوراندیش

@bonyadbazargan

‍ ‍🔶 ‍ مراسم بزرگداشت پانزدهمین سالگرد درگذشت آیت الله منتظری

🔷 سخنان محمد تقی فاضل میبدی

📌آیت الله منتظری ولایت فقیه را از آسمان (نصب از طرف خدا ) به زمین آورد (انتخاب از طرف مردم)

📌ولایت فقیه قردادی بین مردم و حاکمیت است و زمان و محدوده قدرت آن به دست مردم است.

📌 احکام سیاسی و اجتماعی اسلام  تابع مصالح و مفاسد است و قابل تغییر است.

📌 لایحه کنونی حجاب یک بدعت است و خلاف شرع و عقل است و گویا تصویب شده خوارج است.


📌ظلم به آیت الله منتظری  در برداشت‌های ناقص و تحریف شده از نظریه ولایت فقیه ایشان.

📌آیت الله منتظری:
در دنیای امروز که همه امور تخصصی شده است رجوع مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و ... به یک نفر که فقط فقه می‌داند موجب بروز مشکلات می‌شود.



برای مشاهده فیلم سخنرانی به اینستاگرام آیت الله منتظری مراجعه کنید

👇👇👇👇

https://www.instagram.com/ayatollah.montazeri?igsh=MWFpMGc0eGxzbXY1dQ==


🔷کانال فقیه دوراندیش

@bonyadbazargan

🔶یلدا و نشانه‌شناسی

✍️مقصود فراستخواه


📌ما نیز مردمی هستیم. وقتی از تاریخ‌مان کم می‌آوردیم به اسطوره‌ها پناه می‌بردیم. تاریخ اگر بسامان نیز بود باز اساطیر کهن در ژرف‌ترین اعماق ذهن اجتماعی ما نفَس می‌کشیدند، می‌زیستند و بالا و پایین می‌شدند. این ماییم؛ ملتی با خاطرات ازلی و دیرین. رؤیاهای‌مان را در داستان‌های‌مان پناه می‌دادیم و نسل به نسل، با قصه‌ها منتقل می‌کردیم. از سینه‌ها تا سینه‌ها؛ بار نارضایتی‌های تاریخی خود را در شعر و استعاره برمی‌کشیدیم؛ در سیمرغ و زال، در کمان آرش و در خون سیاوش و در دیر مغان. آرزوها و آمال فروخورده خویش در روشنی مهر و ماه و میترا باز می‌جستیم و در گرمای نفَس‌های‌مان مراقبت می‌کردیم. زندگی اینجا جاری بود؛ همیشه همی همچنان.


📌ما یلدا داشتیم تا در دراز‌ترین شب یک فصل سرد، باز به یاد نفَسی متنفس در سحرگاهان دورهم بنشینیم، نیمه‌های گمشده خویش در یکدیگر بجوییم و با داستان‌های بلندمان، از آینده‌ فرزندان خود محافظت کنیم. بزم‌های شبانه یلدایی تا شور پایکوبی در جشن سده؛ به شمار چهل می‌شود و ما در ناخودآگاه جمعی خویش چلّه داشتیم؛ چله کوچک و چله بزرگ! و این یعنی خندیدن به مشکلات، زیستن با دشواری‌ها و صبور بودن و مقاومت کردن، و افتادن، و باز برخاستن و رفتن و برشمردن ایام؛ شمارشی در کامل‌ترین شمار که چهل بود. این یعنی تصمیم به امیدواری در مواجهه با اسباب نومیدی بسیار، یعنی دوست داشتن زندگی با همه دشواری‌ها و نشیب و فراز‌ها، یعنی شجاعت بودن در این سرزمین، یعنی رقص در میانه میدان. و چنین بود یلدا و چنین بود سده. یلدا هر سال یک بار و برای همیشه در گوش‌های‌مان نجوا می‌کند که پشت هر وضع سترونی، امکان باروری و نوزایی هست و در نومیدی بسی امید است، و پایان شب سیه،
سپید است.


📌چرا یک جامعه با همه صعوبت ایام خویش اصرار به ماندن دارد؛ برای اینکه در سطح هستی‌شناختی و انسان‌شناختی این فرهنگ، چیزی هست که تا حد زیاد در برابر تغییرات در طول زمان بزرگ، طی دوران‌های مختلف مقاومت می‌کند. از عهد قدیم تا دوران جدید این لایه‌های عمیق معنایی با ما ایرانیان هستند در رنگین‌کمان خوش‌نقش تنوعات قومی و زبانی و آیینی‌مان. در عمیق‌ترین ساختارهای معرفتی ما، نشانه‌شناسی هست. سنت‌های دیرین ایرانی حاوی نوعی پدیدارشناسی کائنات بود. تجربه زیست در این سرزمین، به تفسیر و تأویل طبیعت و تاریخ خود چنگ می‌زد: از خورشید و ماه، معنای نور و روشنی می‌گرفت. از شب، تاریکی گذران می‌فهمید. از دشت و دمن، رویش و زندگی می‌آموخت و ایهام غزلی را به فال نیک می‌گرفت!


📌ما از باغ و راغ و مرغزار، داد و دهش و بخشایش و ثمربخشی می‌فهمیدیم، آن سوی شب تار، به صبحدمی باور داشتیم، از نظم کائنات با همه بی‌نظمی‌هایش، به اصالت درستی و نیکی و به ترازو و به عدل و داد ایمان می‌آوردیم، نوروز، یادواره مکرر رویش‌های نابهنگام در این سرزمین بود و تبسم‌های ملیح‌مان به فصل سرد را با خود حمل می‌کرد و حاوی روح جمعی بود، و صلای آشنایی داشت و یادواره «مبادله لطف» بود برای محافظت از سرمایه اجتماعی پیوند و همدلی خویش در برابر گزند روزگار.
ما به اهتزاز خاک سرد باور داشتیم و شکوفایی نابهنگام را می‌فهمیدیم. اهریمن، معنایی بود که ما از شرارت نهفته در عالم گرفته بودیم تا همواره نگران تاراج فضیلت‌های‌مان باشیم. چنین بود سنت‌های ایرانی ما از حکمای خسروانی تا اشراق و عرفان؛ که مثنوی‌اش با وجود مرور ایام دراز، هنوز همنشین حلقه‌های جوانان ماست و حافظش از آن سوی سده‌های دور با عمیق‌ترین نیات و احساسات‌مان آشناست.

https://irannewspaper.ir/8632/1/109042

@bonyadbazargan

🔶 به مناسبت سالگرد درگذشت آیت‌الله منتظری

🔷 باز نشر سخنان مرحوم آیت‌الله منتظری درباره مهندس بازرگان

📌 مرحوم مهندس بازرگان در طریقی که داشت، مرد خودش بود. مرد فهم و درک خودش بود. در راهی که فکر می‌کرد، راه حق و درستی است، استقامت داشت.

📌 هر چه بلا بر سر اسلام و ملت می‌آید از سوی افراد منافق است، آن‌هایی که ظاهر و باطن‌شان یکی نیست.

@bonyadbazargan

🔶مراسم بزرگداشت

یازدهمین سالگرد درگذشت ایت‌الله منتظری

زمان: ۳۰ آذر ماه ۱۴۰۳

ساعت: ۱۰ الی ۱۴

سخنرانان
#مقصود_فراستخواه
#محمد‌تقی‌فاضل‌میبدی
#سید‌هاشم‌هدایتی
#دکتر_ناصر_مهدوی

به‌صورت لایو از اینستاگرام
https://www.instagram.com/p/DDoFPyXRvOC/?igsh=MTFrem9penZuYjdrNQ==

@Bonyadbazargan

🔊فایل صوتی

علی ملک‌پور

🔶 سیر تحول اخلاق در جامعه ایران و نسبت آن با وفاق


انجمن ایرانی اخلاق در علم و فناوری

۱۲ آذر ۱۴۰۳

.اخلاق در سنت‌های پیشین
. تحولات اجتماعی معاصر در مقوله اخلاق
. لزوم بسط ارزش‌های فرافردی در جامعه
. کارکرها و کژکارکردهای مذهب در ایران
.لایحه عفاف و حجاب
.... و اشارتی به وفاق

@Bonyadbazargan

🔶كتاب «سنت پیامبر در دایره‌ نواندیشی دینی»


✍️محمدصادق پورابراهیم‌اهوازی


📌 کتاب «سنت پیامبر در دایره‌ی نواندیشی دینی» نوشته محمد شحرور محقق نواندیش دینی سوری‌تبار است. شحرور می‌کوشد تا با بازخوانی میراث مکتوب اسلامی و ایجاد تمایز بین سنت نبوی و سنت رسولی و با خوانشی جدید از قرآن، تصویری از رسول(ص) و دین ارائه دهد که با آنچه روایات منتسب به پیامبر(ص) از دین عرضه می‌کنند متفاوت است.

📌یکی از نکات اصلی کتاب، تمایزی است که نویسنده بین رسول و نبی می‌گذارد. صرف نظر از تفاوت این دو مفهوم در ادبیات دینی رایج، شحرور سنت رسول را مانند دیگر سنن الهی تکوینی و سنت نبی را مانند سنن غیرالهی، قانونمند(تشریعی) می‌داند. سنت رسول، همان رسالت پیامبری پیامبر است که به صورت وحی بر قلب مبارکش نازل شده و در قرآن آمده اما سنت نبوی که شامل قصص محمدی، اجتهادات پیامبر و تشکیل حکومت است؛ به مقام عصمت حضرت ربطی ندارد و تاریخ‌مند و زمان‌مند است. براین‌مبنا است که نویسنده با تأکید بر قرآن و سنت رسولی اعلام می‌کند که اصل در اسلام همین سنت است و نباید برخلاف رسم رایج مسلمانان و علمای سنتی دینی، به سنت نبوی و روایات ملهم از آن توجه بیش از حد نمود بلکه باید از آن گذر کرد تا به ورطه عصبیت نیفتاد. احادیث نبوی به علت جعل، تحریف و دروغ بستن به پیامبر(ص) فربه شده و اتقان خود را از دست داده‌اند. نویسنده با این مبنا، می‌خواهد «نشان دهد این اصطلاح سنت چگونه به یک شمشیر قدرتمند تبدیل شده که فقهای طراز اول و حکومت‌های اسلامی شانه به شانه هم آن را بر سر مردم نگه داشته‌اند».

📌فصل نخست کتاب، به نقد مفهوم موروثی از سنت اختصاص دارد. به زعم نویسنده، تصویری را که احادیث و روایات منتسب به رسول خدا از دین به ما ارائه می‌دهند کاملاً متفاوت با تصویری است که رسول خدا از طریق قرآن عرضه می‌کند. خداوند مؤلف کتاب قرآن است و در آن، رسولش را با بهترین تصویر معرفی كرده اما احادیث جعلي دستاورد عقول بشری و تابع هوای نفس و اهداف برخی راويان هستند كه در راستای مطامع شخصی و مصلحت‌های سیاسی آنان به خدمت گرفته می‌شوند.

📌در فصل دوم خوانشی نو از سنت با تمرکز بر قرآن پیش روی خوانندگان گذاشته می‌شود. این مفهوم با ارتباط با مفاهیم «اتباع»، «قدوه»، «اسوه» و «اطاعت» از پیامبر(ص) توضیح داده می‌شود. علاوه بر این‌ها، مقامات سه‌گانه محمدی(جایگاه محمد به مثابه یک انسان، نبی و رسول) تبیین می‌شوند. از دید نویسنده، اطاعت از مقام محمد(ص) به مثابه یک انسان، الزامی نیست زیرا این جایگاه به صفات و رفتارهای شخصی وی مرتبط است. مقام وی به مثابه نبی، جایگاهی است که موجب مبعوث شدن ایشان به عنوان رسول شده است. نبوت را می‌توان تصدیق یا تکذیب کرد و با اطاعت ارتباطی ندارد. بر عکس، مقام رسالت جایگاهی است که خداوند ایشان را به ابلاغ وحی فرمان داده است. از این رو قابلیت اطاعت یا سرپیچی را دارد و خداوند به اطاعت از رسول(ص) امر کرده است.

📌فصل سوم، سنت رسول را در شعائر، ارزش‌ها و قانون‌گذاری(نظریه حدود) بررسی می‌کند. فصل چهارم(آخر) سنت نبوی(نه سنت رسولی) را در قصص محمدی و اجتهاد حکومتی رهگیری می‌کند. قصص محمدی جزئی از قصص قرآنی و تابع شرایط بوده و زمان آن گذشته است، صرفاً جنبه عبرت‌آموزی داشته و نباید در قانون‌گذاری به آن‌ها توجه کرد. در واقع، تعالیمی که پیامبر در قصص محمدی و اجتهادات خود بیان داشته و در احادیث ذکر شده، در جایگاه نبوت از ایشان صادر شده و خداوند به اطاعت منفصل مؤمنین در این موارد امر کرده یعنی این فرامین مختص معاصران آن حضرت است.

📌اطاعت از سنت نبوی به خلاف سنت رسولی از نوع اطاعت متصل نیست چرا که این نوع سنت دارای شرایط و مراحل است و در آن دوام و استمرار وجود ندارد؛ زیرا شرایط جوامع انسانی متغیر هستند. این تغییرات موجب می‌شود تا سازمان‌دهی و قانون‌گذاری به دلیل همراهی با آن تغییرات تغییر کند.

📌به طور خلاصه می‌توان گفت از نظر نویسنده «امروز امت اسلامی در مقابل طبقه‌ای از فقهای سفیه و سلاطین قرار گرفته که بر دوش و عقول مردم سوار شده‌اند، حلالی را حرام می‌کنند، به پیروان و سلاطین‌شان گواهی رفتار نیکو می‌دهند تا با آن به بهشت وارد شوند، احکام کتاب خداوند را تحریف می‌کنند و احادیث نبی کریم را به صورتی ناشایست به کار می‌گیرند و در راه به دست آوردن منفعت و مناصب، مرتکب برخی منکرات می‌شوند». به همین دلیل، هدف نویسنده این است که با روشن‌گری و ارائه تعریفی نو از سنت، و رجوع دوباره به قرآن و با پیرایش احادیث، در برابر این منکرات بایستد.

🔸سنت پیامبر در دایره نواندیشی دینی، نوشته محمد شحرور، ترجمه هاله بادینده، انتشارات مروارید، چاپ اول، ۱۴۰۲.

🔷منبع: کانال نواندیشی دینی کیان

https://B2n.ir/h96261

@Bonyadbazargan

🔸اقوام و وفاق ملی

🔹محمدحسین بنی اسدی دبیرکل نهضت آزادی ایران

🔹منبع: نشریه اجتماعی نهضت آزادی ایران شماره اول


📌 جامعه ما، بویژه در اوضاع حساس کنونی، نیازمند وفاق ملی است. جایگاه و نقش اقوام ایران در تحقق وفاق ملی بسیار مهم است. پیش نیاز وفاق ملی ایرانی دوستی است.

📌 وفاق ملی و ایران دوستی بدون شناخت ایران ممکن نیست- شناخت ایران نیز بدون شناخت اقوام ایرانی کامل نیست- شناخت اقوام ایرانی هم بدون داشتن تعریف درستی از مفهوم "قوم" و "اقوام" و سوابق تاریخی، زبان، فرهنگ و تجارب و نقش تاریخی هر یک از آنان حاصل نمی‌شود.

📌 با وجود همزیستی مسالمت آمیز اقوام مختلف، در شرایط حساس کشورمان سه مسئله مهم موجب عدم رضایت و مانعی برای وفاق ملی شده است: (١)تبعیض مذهبی و قومی که مانع مضاعف مشارکت عادلانه آنها در مدیریت کشور می‌گردد، (٢) برجسته کردن زبان و گویش‌های مختلف اقوام با قصد جدائی و تجزیه طلبی برخی گرو‌ه‌های افراطی و (٣) کم توجهی به محرومیت‌های مناطق زیست برخی از مهمترین اقوام مانند بلوچ‌ها، عرب‌ها و کردها.



📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-11-27

https://B2n.ir/z72432

🔶 نگاهی به کتاب «مقاومت خشونت پرهیز درآمدی فلسفی» نوشته تاد می

✍️ الهه اسد‌پور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «مقاومت خشونت پرهیز درآمدی فلسفی» نوشته تاد می، ترجمه محمود حبیبی و منتشر شده از سوی انتشارات خوب می‌پردازد.


📌در سیاست همانجا که کمر همت به حذف و نابودی دشمن می‌بندیم باید در انتظار شکست بنشینیم. تاریخ در تمامی صفحات خود این امر را به ما نشان می‌دهد. اصل اساسی در مواجهه با دشمن این است که موجودیت آن را به رسمیت بشناسیم، قدرت و توان خود را در جهت محدود سازی آن بکار بگیریم.

📌 اما زمانی که تصمیم به رسمیت بخشیدن به موجودیت دشمن می‌گیریم، مبارزه چگونه شکل می‌گیرد؟
این مبارزه چه ساز و کارها و ارزش‌هایی در خود دارد؟
پاسخ در چند کلمه خلاصه می‌شود: خشونت پرهیزی، کرامت و برابری.

📌برخی جوامع برای رسیدن به آزادی و دموکراسی مسیر دور و درازی را طی کرده‌اند، بحران‌های بسیاری را پشت سر گذاشته‌اند. اما امروز در مواجهه با خشونتی ساختاری و در تمامی ابعاد زندگی اجتماعی و سیاسی به بن بستی رسیده که گویی تنها یک راه حل مانده و آن مقاومت و مقابله خوشنت پرهیز است. بنابراین باید با شناخت و تکیه بر تاریخ، مخصوصا تاریخ معاصر خود، با تجربیات تلخ از سر گذشته رو به رو شود و نگاهی به آنها بیندازد تا بتواند مشکلات امروز خود را در درون حل کند.

📌در این مسیر یکی از حیاتی‌ترین اقداماتی که میتوان داشت مقاومت و مبارزه خشونت پرهیز است. این نوع مبارزه خود تاریخ و ریشه‌ای طولانی دارد که درس های فراوانی پیش روی ما می گذارد. مهم ترین الگوی آن مبارزه گاندی رهبر استقلال هند از بریتانیا می باشد.

📌مقاومت و مبارزه خشونت پرهیز عملکرد خود را در مقابل سه نوع خشونت نشان می‌دهد:
_فیزیکی
_روانی
_ساختاری


📌برخی جوامع امروزه با هر سه این خشونت‌ها و بیش از همه با خشونت ساختاری درگیر است. مسئله‌ای که مقابله با خشونت ساختاری را سخت‌تر می‌کند این است که جامعه نمی‌تواند عامل مستقیم و مشخص ابراز خشونت را پیدا کند و تشخیص دهد. در مقابله با خشونت ساختاری برخی جوامع امروز با سرکوب گسترده مواجه است و این امر از مهم ترین مشکلات پیش روی ماست. اما تاریخ مبارزات خشونت پرهیز در جهان این نکته را به ما می‌رساند که مبارزه خشونت پرهیز حتی در مقابل سرکوب گسترده و اختناق نیز سربلند خواهد شد.

📌تجربه هند و آفریقای جنوبی کافیست تا به این مسیر با چشم انداز روشنی بنگریم. اما از طرف دیگر مبارزه خشونت پرهیز امریست که جوامع نه صرفا به دلیل پاسخگویی آن، بلکه به دلیل نفس عمل خشونت پرهیزی باید آن را در پیش بگیرند.

📌 جوامع امروز در سیاست داخلی و حتی سیاست خارجی خود باید چرخه خشونت را قطع کند، چرا که چرخه خشونت هیچ انتهایی ندارد. زمانی که در مبارزه و مقاومت خشونت پرهیز برای رسیدن به آزادی و دموکراسی به این فکر کنیم که خشونت پرهیزی ما موقت است و بعد از پیروزی انتقام خواهیم گرفت، هیچ زمانی رنگ آزادی و دموکراسی را در این جامعه نخواهیم دید. اما زمانی که مقاومت و مبارزه خشونت پرهیز را با این نگاه متفاوت که حتی دشمن ما نیز انسان است، زندگی و شأن انسانی و کرامتی برابر با ما دارد که نمی‌توانیم آن را نقض کنیم، در نهایت پیروز این مبارزه مردم خواهند بود. این همان نقطه ایست که دشمن را به رسمیت شناخته‌ایم، کرامت و حق زندگی او را نقض نکرده‌ایم.


📌باید به این مسئله توجه کرد که مبارزه و مقاومت خشونت پرهیز به معنای انفعال یا ضعف نیست. بلکه متضمن سازماندهی، همبستگی و همکاری است. این نوع مبارزه و مقاومت به دنبال تغییر سیاسی و اجتماعی از پایین به بالاست و به همین دلیل است که برای امروز امری ضروری است.

📌حذف دشمن و نابودی طرف مخالف به جامعه فردا کمکی نخواهد کرد، بنابراین چرخه حذف باید از درون جامعه و از پایین ترین لایه های آن متوقف شود، تا حاکمیت جامعه‌ای همبسته و متحد را در مقابل خود ببیند که دیگر پذیرای خشونت نیست و در مقابل خشونت ساختاری گسترده اش مقاومتی خشونت پرهیز دارد. دو نتیجه اساسی و اولیه این مقاومت و مبارزه اقناع و تغییر است.

https://B2n.ir/z72432


@Bonyadbazargan

🔶 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «مقاومت خشونت پرهیز درآمدی فلسفی» نوشته تاد می، ترجمه محمود حبیبی و منتشر شده از سوی انتشارات خوب می‌پردازد.

@Bonyadbazargan

🔶 نقد نظریات فرهنگ سیاسی و توسعه اقتصادی

✍️ دکتر جواد اطاعت


📌اگر چه نمی‌توان تاثیر فرهنگ را از اساس منتفی کرد؛ اما توسعه بیش از آنکه تحت تاثیر فرهنگ عمومی و یا روانشناسی اجتماعی باشد، از الگوی ساختار – کارگزار تبعیت می‌کند. توسعه نیازمند سه آیتم اصلی ( اراده رهبران، امنیت، تعامل با نظام بین الملل ) است.

📌کما اینکه پرزوورسکی در سال 1988 براین اعتقاد است که نتایج موفقیت آمیز توسعه به مواردی چون ثبات داخلی ، پذیرش در بازارهای اقتصادی و سیاسی بین المللی، روابط حسنه با اقتصادهای مسلط ، دستگاه اجرایی توانا، کاهش فساد و ... بستگی دارد.

📌تجربه جهانی نیز گویای همین واقعیت است. برای مثال اگر آلمان و شبه جزیره کره را مورد مطالعه قرار داده باشیم، مردمان این دو کشور از نظر فرهنگی، زبانی، قومی و.... همگن ترین مردم در میان کشورها و مناطق مختلف جغرافیایی جهان است. اما آلمان از سال 1949، تا 1989 به مدت 40 سال به دو کشور با دو ساختار سیاسی و کارگزاران متفاوت اداره شد، نتیجه این بود که آلمان غربی طی این چهل سال تبدیل به یکی از توسعه یافته ترین کشورها شد و آلمان شرقی توسعه نیافته باقی ماند. شبه جزیره کره در شرق آسیا نیز نمونه بارز دیگری از این موضوع است. کره شمالی و کره جنوبی با اینکه از یک زبان، فرهنگ و قومیت برخوردارند؛ اما حاکمیت دو ساختار حقوقی و سیاسی متفاوت با رهبران و کارگزارانی متمایز دو سرنوشت جداگانه برای مردمان بالای مدار 38 درجه و پائین آن رقم زده است.

📌توسعه سیاسی و تعدد و تکثر احزاب نیز بیش از آنکه به فرهنگ سیاسی وابسته باشد به نظام انتخاباتی وابسته است. کما اینکه نظام انتخاباتی اکثریتی ( همانند امریکا) موجد نظام دو حزبی و نظام انتخاباتی تناسبی موجد نظام چند حزبی است. اگر در امریکا نظام انتخاباتی اکثریتی با قانون مصوب به نظام تناسبی تبدیل شود، ما شاهد نظام چند حزبی خواهیم بود.

📌مهمتر آنکه با جهانی شدن و فرایند ادغام (integration ) فرهنگ ملی در فرهنگ جهانی، موضوع فرهنگ سیاسی نیز تضعیف می شود. کما اینکه به مرور زمان به خاطر اثرگذاری رسانه ها، فرهنگ محلی در فرایند ملی ادغام می شود.



https://B2n.ir/d08521

@Bonyadbazargan

🔶حجاب و مسئله‌ موی سر


📌در سال 84 #احمد_قابل طی مقاله‌ای، پوشش سر و گردن را مستحب شرعی اعلام می‌کند. (1)


📌در سال 85 #مصطفی_حسینی_طباطبائی در دو مقاله سعی می‌کند مدعیات قابل را رد کند. (2) و (3)


📌در سال ۹۰ نسخه الکترونیکی کتابی از #امیرحسین_ترکاشوند با عنوان «حجاب شرعی در عصر پیامبر» منتشر می‌شود که در آن نویسنده قصد دارد نشان دهد در اسلام پوشاندن موی سر و گردن و نیمه‌ی پایین دست و پا واجب نیست. (4)


📌در سال 91 #سروش_دباغ (با الهام گرفتن از آثار قابل و ترکاشوند) طی دو مقاله سعی دارد نشان دهد پوشاندن گردن و موی سر برای همۀ زنان مسلمان ضروری نیست و بی‌حجابی با بی‌عفتی متفاوت است (5) و (6)


📌تا سال 92 #محسن_کدیور نیز در سایت خود مجموعه مقالاتی را تحت عنوان "تأملی در مسئله‌ی حجاب" منتشر می‌کند و سعی می‌کند نشان دهد لزومِ پوشاندن ساق پا، ساعد دست، گردن، صورت و مو فاقد دلیل قرآنی است. (7)


📌در همان سال #حسین_سوزنچی در سه مقاله‌ی مجزا سعی می‌کند ادعاهای ترکاشوند، کدیور و دباغ را رد کند. (8) و (9) و (10)


📌در اردیبهشت سال 95 میزگردی در دانشگاه تهران با حضور ترکاشوند و سه منتقد با عنوان "حجاب در بستر تاریخ و فرهنگ عصر نزول" برگزار می‌شود. (11)

✨ (1) → http://goo.gl/5ck4qt
✨ (2) → http://goo.gl/oLtIBV
✨ (3) → http://goo.gl/xGCngL
✨ (4) → http://goo.gl/KrY6XI
✨ (5) → http://goo.gl/Ur9KBi
✨ (6) → http://goo.gl/RCIss4
✨ (7) → http://goo.gl/jKBsDP
✨ (8) → http://goo.gl/dI1Ht3
✨ (9) → http://goo.gl/PWxX3O
✨ (10) → http://goo.gl/ydqmvb
✨ (11) → http://goo.gl/JIpei3


🆔 @ahmadeghabel

@Bonyadbazargan

🔶 فقه دوران گذار


✍️ عبدالعلی بازرگان


📌 سیصد آیه در قرآن با موضوع آزادی، دستمایه اولیه فقه دوران گذار است.

📌امام علی در مذمت علمای زمان خود، به دلیل اختلاف در فتواهایشان می‌فرماید: «آیا خدا دین ناقصی نازل کرده و برای کامل کردن آن باید از آنان کمک بگیرد؟»

📌اکثریت مردم اهل مطالعه در دین نیستند، دین‌داری‌شان سنتی است و عملکرد مراجع دینی را عین دین می‌دانند. با این‌ حال نه فقه، به معنای شناخت، مُردنی است و نه دینِ فطریِ برپادارنده انسان مردنی است، اما قرائت فقیهان با فتاوی نخ نماشده ناسازگار با دنیای امروز، مسلماً میرا خواهد بود.

📌فقیهان قرار بود به اتکا اصول چهارگانه کتاب، سنت، عقل و اجماع برای مسائل جدیدی که در جوامع پیش می‌آید، حکمی متناسب استخراج کنند، اما چند درصد فتاوی فقیهان محصول این چهار اصل است؟!

📌نباید معنای فقه را در میدان احکام محدود کرد. مگر در دوران طلایی تمدن اسلامی که مقارن با قرون وسطای مسیحیت بود، مسلمانان در همه رشته‌های علمی آن ‌زمان، از پزشکی گرفته تا نجوم، فیزیک، شیمی و... سرآمد جهانیان نبودند؟ اوج انحراف با محبوس شدن فقه در احکام فرعیِ فردی بود که با افول معتزله و اوج گیری اشاعره در دوران سلجوقیان و تأسیس نظامیه‌های تحت سلطه دولت، چراغ علم خاموش شد و جهان اسلام به انحطاط افتاد.

📌نادیده گرفتن سیر طبیعی نزول قرآن و سلسله مراتب اهمیت موضوعات آن و متمرکز شدن در یک موضوع فرعی فردی، سرطانی را تداعی می‌کند که به همه اندام‌ها، متاستاز داده باشد. زیبایی صورت، ناشی از تناسب میان اجزای آن است و بزرگ شدن هر عضو، جز زشتی به بار نمی‌آورد.

📌مرحوم دکتر یدالله سحابی، پایه‌گذار فقه زیست‌شناسی در ایران است؛ تفقه به طبقه و قشر ویژه‌ای محدود نمی‌شود. قلمرو آن نیز به احکام شرعی محدود نمی‌گردد، پس استادان و دانشجویان رشته‌های مختلف علمی دانشگاه در مفهوم عام کلمه فقه، در حال فهمیدن و شناخت جهان، علوم و معارف مختلف هستند و هر استادی را می‌توان فقیه رشته خود دانست.

‌ 📌آیا می‌توان عنوان کرد که فقه در اسلام، وضعیتی استثنایی در مقایسه با سایر ادیان دارد؟ در مورد بایدها و نبایدها و قوانین دینی، الزامی بودن یا نبودن فعلی را باید از کتاب آسمانی آن دین فهمید، نه نظر متولیان آن که می‌تواند متفاوت و متضاد باشد

📌در قرآن بیش از سیصد آیه در ارتباط با آزادی می‌توان یافت که دست‌مایه اولیه‌ «فقه دوران گذار» است؛ دوره گذر از فقه کنونی برای فقیهانی که بخواهند درباره اسلام رحمانی و آزادی مخالفان حرف تازه‌ای بزنند.

🔷بازرگان، عبدالعلی، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، صص ۱۸۹-۱۵۸

🔷 کانال سخنرانی‌ها

@Bonyadbazargan

#گام_به_گام_با_بازرگان

🔶 بازنشر سه پادکست از سلسله گفتارهای «گام به گام با بازرگان»

🔷 طی یک سال گذشته بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان، اقدام به تولید و انتشار ۱۴ پادکست از مجموعه آثار آن مرحوم کرده است که سه پادکست در این پست باز نشر می‌شود.

📌 ۱ـ خلاصه کتاب «سازگاری ایرانی»

📌۲ـ پادکست «چرا مخالف استبداد هستیم؟» دومین گفتار از سلسله گفتارهای «گام به گام با بازرگان»
روایت بخشی از دفاعیات مهندس مهدی بازرگان در دادگاه نظامی سال ۱۳۴۲، با عنوان «چرا مخالف استبداد هستیم؟»

۳ـ پادکست «چرا دچار استبداد شده‌ایم؟»

روایت بخشی از دفاعیات مهندس مهدی بازرگان در دادگاه نظامی سال ۱۳۴۲، با عنوان «چرا دچار استبداد شده‌ایم؟»

متن و صدا: علی ملک‌پور

🔷 بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان


@Bonyadbazargan

🔶 اکران مستند « ساکن خانه نارون» ساخته محمد عبدی در خانه اردیبهشت اودجالان

📌مستند « ساکن خانه نارون» ساخته محمد عبدی فردا دوم آذر در خانه اردیبهشت اودجالان نمایش داده می‌شود.

📌این مستند که به بخشی از زندگی مهندس مهدی بازرگان می‌پردازد، جمعه دوم آذرماه ساعت ۱۸ در آدرس تهران، خیابان پامنار، کوچه خلیلی‌مفرد، کوچه آقا موسی، بن بست اول، خانه اردیبهشت اودجالان اکران می‌شود.

@Bonyadbazargan

🔶 بدرقه هیأت نظارت بر خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس مرکب از آقایان؛ دکتر احمد متین دفتری، ناصرقلی اردلان و حسین مکی در فرودگاه مهرآباد.

📌مهندس مهدی بازرگان ریس هیأت مدیره موقت شرکت ملی نفت هم همراه هیأت خلع ید به آبادان رفت‌.

۱۸ خرداد ۱۳۳۰

@Bonyadbazargan

🔶 کتاب «در جستجوی جامعه بلند مدت» گفتگو با همایون کاتوزیان، نوشته کریم ارغنده‌پور


🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب « در جستجوی جامعه بلند‌مدت»، که گفت‌وگوی بین کریم ارغنده‌پور با همایون کاتوزیان است، می‌پردازد.

@Bonyadbazargan

#ایستگاه_بعدی_دموکراسی


🔶خلاصه کتاب «در جستجوی جامعه بلند‌مدت» گفتگو با همایون کاتوزیان، نوشته کریم ارغنده‌پور

✍️ خلاصه از زهرا نوری سنگدهی

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب « در جستجوی جامعه بلند مدت»، که گفت‌وگوی بین کریم ارغنده‌پور با همایون کاتوزیان است، می‌پردازد.

📌 مدعای اصلی کتاب تکمیل این نظریه است که تغییر در جامعه امر نامحتملی نیست و به اراده‌ای متکی است که از روی آگاهی و تجربه باشد. تاکید بر این مساله است که انتظار تغییر در جامعه ایرانی بدون خوانش و درک مطابق با واقعایع و دقیق پیشینه‌اش غیرممکن است. نگاه به جامعه با در نظر گرفتن همه خصوصیاتش چه مثبت و چه منفی. چرا که تلاش‌های اصلاحی پیشین میتواند چارچوب مناسبی برای درس‌آموزی برای رویدادهای آینده باشد.

📌رویکرد سیاه و سفید داشتن به پدیده‌های تاریخی چندان کارساز نیست بلکه مهمتر، عبرت‌گیری از آنهاست. ساده‌کردن مسائل اجتماعی در طول تاریخ با نظریاتی مثل تئوری توطئه، دور شدن احتمالی از واقعیت و بیشترین خدمت به خود توطئه است. جامعه ما و در رأس آن متفکرانش بیش از هر چیز به صداقت و فروتنی و خویشتنداری و مدارا و نگرش واقعبینانه بدور از تعصب به پدیده‌ها نیاز دارند.

📌تا انقلاب مشروطه چرخ‌هایی داریم به شکل استبداد- آشوب- هرج و مرج که در تاریخ ما مدام تکرار میشد. قدرت شاه و دولت از دو وجه قابل بررسی است. وجه حقوقی که محدودیتی نداشت و این قدرت وقتی به کسی تفویض میشد، همین ویژگی را حفظ می‌کرد. در وجه اجتماعی؛ به دلیل عدم وجود طبقات دراز مدت و مستقل، مردم نمی‌توانستند اراده خود را به یک چارچوب قانونی تبدیل کنند. بنابراین جامعه در ایران چون از نظر حقوقی و اجتماعی قابل پیشبینی نبود، کوتاه مدت میشد.

📌در این چرخه، دولت، استبدادی بود و ملت هم تمایل به هرج و مرج داشت. اطاعت جامعه از دولت بر مبنای ترس بود نه بر مبنای رضایت. سلطه حکومت بر مردم نه قانون بلکه زور بود. بعد از مشروطه دو دوره استبداد داریم، دوره دوازده ساله دوم رضا شاه و دوره سیزده چهارده ساله بعد از انقلاب سفید محمد رضا شاه. در سالهای دیگر تمایلی به هرج و مرج وجود ندارد.

📌 تا پیش از مشروطه استبداد حالت طبیعی داشت و نظامی جز آن بطور کامل ناشناخته بود. پس نوعی پذیرش عمومی هم برای آن وجود داشت. اما بعد از مشروطه تخم لق قانون در ایران شکسته شد و این سرآغاز یک تغییر مهم بود. وجود احکام شرع در طول تاریخ ناقض این ادعا نیست چرا که این احکام وقتی نافذ بود که با منافع دولت برخورد نداشته باشد وگرنه کسی نمی‌توانست شکایت نزد قاضی ببرد که فلان حاکم ملک مرا غصب کرده و شما دادخواهی کنید.

📌چرخه جامعه کوتاه مدت دو علت اصلی داشت؛ حقوقی و اجتماعی. از نظر حقوقی ماهیت حکومت مطرح است و از نظر اجتماعی شکل نگرفتن طبقات اجتماعی که حاصل آن عدم انباشت سرمایه و تجربه است. اگر حکومت، استبدادی نباشد، طبقات مالک برای خود استقلال اقتصادی و سیاسی ایجاد می‌کنند. در نتیجه هم انباشت سرمایه صورت می‌گیرد و هم قدرت سیاسی تقسیم میشود و دموکراسی و احزاب شکل میگیرد. گسست چرخه جامعه کوتاه‌مدت در فرایند اصلاحات (به معنای عام نه ناظر به یک جریان سیاسی خاص)، رخ خواهد داد. این اصلاحات جایگزین انقلاب و استبداد است.

آگاهی و تجربه در صورت تقویت جامعه مدنی حاصل می‌شود و توسعه سیاسی در مسیر دموکراتیک شدن جامعه. در مسیر توسعه نمی‌توان گفت توسعه اقتصادی ارجح است یا توسعه سیاسی. توسعه امری لایتجزا است ولی نه به این معنا که الزاماً موزون نیز باشد. در کشورهای پیشرفته هم، توسعه در همه زمینه‌ها صورت می‌گیرد اما نه با یک نرخ.

📌در جامعه ایران طبقات بالا همواره به نوعی به دولت وابسته بوده‌اند و طبقات پایین‌تر بر خلاف اروپای غربی، نقش زیادی در تحولات اجتماعی نداشته‌اند. برای همین در ایران دولت یک موقعیت اساسی داشت در حالیکه طبقات موقت بودند. بنابراین درآمد حاصل از نفت در دوران معاصر موقعیت دولت را تشدید کرد. نفت در کنار رانتی بودن آن بر تشدید موقعیت دولت افزود.

📌 پیشرفت و توسعه سیاسی در ایران به سه عامل مهم بستگی دارد: تسامح و مدارا، دیالوگ و سازش و مصالحه. انباشت آگاهی و تجربه باید در اینجا رخ دهد. پس نظریه جامعه کوتاه مدت مربوط به گذشته تاریخ ما است نه لزوماً درباره حال یا آینده ما.

https://B2n.ir/d19429

@Bonyadbazargan

‍ ‍ 🔶 دینداری مؤمنانه در عصر لیبرال دموکراسی

🔷کدام دینداری؟ کدام دموکراسی؟

🎤 سخنران: سید علی محمودی

📌انجمن اسلامی مهندسین

▫️ آبان ماه 1403

📌 محورهای بحث:

1️⃣ پرسش اصلی: آیا «لیبرال دموکراسی» و «دینداری مؤمنانه» با یکدیگر هماهنگی و سازگاری دارند؟

2️⃣ دوران دموکراسی کلاسیک در جهان امروز سپری شده است. دموکراسی در روزگار ما آمیزه‌ای از دموکراسی کلاسیک و لیبرالیسم است.

3️⃣ لیبرال دموکراسی در تقابل با استبداد فردی، استبداد اقلیت و استبداد اکثریت است.

4️⃣ لیبرالیسم از سدۀ بیستم تا به امروز، به تدریج نقص‌ها وکاستی‌های دموکراسی را جبران کرده است.

5️⃣ اصناف سه‌گانۀ دینداران: سنت‌گرایان، بنیادگرایان و نوگرایان. هریک از این اصناف، چه نسبت و موضعی دربرابر لیبرال دموکراسی دارند؟

سید علی محمودی در فضای مجازی:
     وب‌سایت | تلگرام | فیس‌بوک




@Bonyadbazargan

🔸 من پیشنهاد استعفای مهندس بازرگان را به ایشان دادم

🔹گفت‌وگو با محمدحسین بنی‌اسدی، از معاونین مهندس بازرگان در دولت موقت؛

🔹منبع: خبرگزاری خبرآنلاین-فهیمه نظری


📌اطمینان دارم که مرحوم مهندس بازرگان راضی به استعفا نبود، بلکه برای اعتراض استعفا داد. ایشان مایل بود ماموریت‌هایی را که درباره‌ی برگزاری انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری داشت انجام دهد...

📌 چند روز پیش از این واقعه نیز مهندس بازرگان همراه با دکتر چمران و دکتر یزدی برای جشن استقلال الجزایر به این کشور رفته بودند. در آن‌جا برژینسکی مشاور امنیت ملی آمریکا از آنان تقاضای ملاقات کرده و به هتل محل اقامت‌شان رفته بود.

📌 پس از اشغال سفارت در دولت دو جلسه‌ تشکیل شد؛ یعنی در روزهای چهاردم و پانزدهم هیات دولت تشکیل جلسه داد. در این جلسات کل کابینه به این موضوع معترض بودند؛ چون اعضای هیأت دولت با مخالفت دانشجویان مواجه بودند و جوی علیه‌شان ساخته شده بود. شرایط به گونه‌ای بود که برخی وزرا دیگر نمی‌توانستند در محل کار خود حضور پیدا کنند.

📌 در این‌جا کسانی که در فکر کنار رفتن دولت موقت بودند عبارت بودند از مرحوم قطب‌زاده، مرحوم حاج سید احمد خمینی و عده‌ی زیاد دیگری به‌ویژه نیروهای چپ، همه‌ی این‌ها در آن سال‌ها مخالف دولت موقت و سیاست‌های معتدل و عقلانی آن بودند. جو انقلابی آن‌قدر شدید و هیجانات آن‌قدر بالا بود که بسیاری از افراد تسلیم این جو بودند. به هر حال آن‌ها کار خودشان را انجام دادند و مهندس بازرگان استعفا داد. این یکی از پیامدهای گروگان‌گیری بود.

📌 وجود تحریم‌ها از عواقب دیگر این اقدام بود که از همان زمان گروگان‌گیری شروع و همین‌طور اضافه شد تا حالا که می‌بینیم چه صدماتی به اقتصاد ما وارد کرده است.

📌 البته اشغال سفارت موجب به وجود آمدن وفاق در ایران حول دشمنی با آمریکا هم شد؛ ما اشدا علی‌الکفار را دنبال کردیم ولی رحما بینهم را فراموش کردیم و در جامعه‌مان شکافی بین دولت و ملت به وجود آمد که همچنان ادامه دارد. وظیفه‌ی ما این است، اکنون که آقای پزشکیان راجع به وفاق ملی صحبت می‌کنند بکوشیم این شکاف را کاهش دهیم و وفاق را براساس محبت، دوستی و همبستگی به وجود آوریم تا حول محور دشمنی با یک عامل خارجی.

@Bonyadbazargan

📎متن کامل گفتگو را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-11-14

#گام_به_گام_با_بازرگان

پادکست شماره (۱۴)

🔶 سرّ عقب‌ماندگی ملل مسلمان

🔷 برگرفته از مجموعه آثار ( ۸)
مهندس مهدی بازرگان

✍️ تلخیص و صدا: علی ملک‌پور

گزیده متن:

📌مهندس بازرگان در سال ۱۳۲۹ یعنی ۷۴ سال پیش برخی علل تاریخی توسعه‌نیافتگی جوامع مسلمان به ویژه در خاور میانه را تبیین کرده، گویی تحلیل مسایل امروزین این جوامع است.
او یادآور می‌شود که عقب ماندگی ملل مسلمان ریشه در تاریخ دیرینه این جوامع دارد و حتی عامل نوظهور استعمار نیز نمی‌تواند علت غایی به شمار آید.

📌 مهندس بازرگان ضمن آنکه  به تاثیر ساختارهای کلان اجتماعی  توجه دارد ولی ساختارها را بخشی از فرایند پیچیده توسعه و توسعه‌نیافتگی تلقی می کند. بنابر این  به نقش آگاهی و اراده انسانها برای تحول و ترقی تاکید می‌کند و هم از این رو در نتیجه‌گیری مباحث خود  و در بیان رمز و راز عقب‌ماندگی ملل مسلمان  و راهبرد  توسعه در این جوامع معتقدست که راه غلبه بر کاستی‌ها و جبران عقب‌ماندگی ها به تغییر اندیشه‌ها و نگرش های شهروندان بستگی دارد.

@Bonyadbazargan

🔶 سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی ( به مناسبت چهارمین سالگرد درگذشت)

✍️ رضا تاران

📌به نظر می‌رسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را می‌توان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ دولت اسلامی و نظریه‌ حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و در نهایت چگونه می‌توان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟ به نظر می‌رسد آثار فیرحی در سه دوره و در پاسخ به این سه پرسش بوده است؛ او در دوره اول تبارشناسی فقه اقتدارگرا و بررسی زمینه‌های شکل‌گیری آن در صدر اسلام و دوره میانه را دنبال می‌کند. کار او در دوره دوم نقد فقه اقتدارگرا و تدارک فقه دموکراتیک است. در دوره سوم با طرح چالش‌های فقه سیاسی به بازخوانی مفروضات فقه و طرح الهیات سیاسی تجدد می‌رسد.

📌۱.دوره اول: بررسی زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی اقتدارگرا: فیرحی در کتاب «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام« این پرسش را مطرح کرد که دولت اسلامی و نظریه‌ی حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته و دچار چه دگرگونی‌‌هایی شده است؟ پاسخش این بود که در نصوص اسلامی هم جنبه‌های اقتدارگرا دارد و هم جنبه‌های دموکراتیک، و سنت موجود در دوره صدر اسلام و دوره میانه جنبه‌های اقتدارگرای نص را برجسته کرده است. در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» دو ایده اساسی دارد: دو سنت زندگی سیاسی زمان پیامبر مطرح بود: یکی سنت اقتدارگرایانه که در مکه وجود داشت و دیگری یک نوع الگوی زندگی شورایی است که در مدینه شکل می‌گیرد. دولت پیامبر دولتی دموکراتیک مبتنی بر نوعی از قرارداد و درک خاصی از شوراست اما خلافت که بعد از پیامبر شکل می‌گیرد، نتیجه هژمونی مهاجران و نگرشی اقتدارگرا دارد. در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» توضیح می‌دهد که نظریه‌های نظام سیاسی در اسلام یک‌دست نیستند. یعنی نظریه‌های جدید درحال دموکراتیک شدن است. همچنین چگونه برخی از نظریه‌هایی که درعین‌حال دینی هستند، ایدئولوژیک می‌شوند.

📌۲.دوره دوم: تفسیر دموکراتیک از فقه سیاسی: فیرحی در دوره دوم فکری خود که از اوایل دهه نود آغاز می‌شود تلاش می‌کند رویکردی ایجابی در پیش گیرد و نمونه‌هایی از فقه دموکراتیک را برجسته کند. او در کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» توضیح می‌دهد که چگونه فقه شیعه درگیر دولت مدرن می‌شود و تحولی در دستگاه‌های فقهی پیدا می‌شود که هرچند فراگیر نمی‌شود، اما یک شروع نسبتاً مهمی است. در فقه مشروطه یک «امکانی» به نام نوگرایی ویژه‌ی شیعه مستتر است که با اهل سنت متفاوت است. در جلد دوم کتاب « فقه و سیاست در ایران معاصر» مدعی است که شکست مشروطه و شکل‌گیری دولت رانت در دوره‌ی پهلوی دوم فقه حکومت اسلامی گرایش اقتدارگرا را شکل داد و یا حتی اقتدارگرایی تاریخی و مکنون آن مجال ظهور یافت.در کتاب «آستانه تجدد» سؤال من این بود نایینی چگونه توانسته مفردات یک فقه دموکراتیک را فراهم کند. در کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» به دنبال آن است تا بر پایه «سبق و رمایه» در فقه چارچوبی شرعی برای رقابت‌های حزبی فراهم کند.

📌۳. دوره سوم: بررسی چالش‌های فقه دموکراتیک و طرح الهیات سیاسی جدید: این دوره با نقدهای برخی از روشنفکران دینی از جمله محمد مجتهد شبستری بر حکمرانی فقهی آغاز می‌شود. شبستری در نقد اعتبار فقه سیاسی بر این باور بود «اگر فردی آن دلایل و حجت‌های کلامی را در عصر حاضر غیرقابل دفاع و ناصالح برای احتجاج بیابد نمی‌تواند دانش فقه را بیان‌کننده احکام الهی بداند». مساله فیرحی در این دوره گذر از فقه سیاسی نیست بلکه او به تکمیل و بازسازی الهیات و مفروضات فقه نظر دارد. فیرحی در دو کتاب «مفهوم قانون در ایران معاصر» و »دولت مدرن و بحران قانون» چالش‌های فقه در مواجهه با مفهوم «قانون» و «ملت» را نشان می‌دهد. از سال ۱۳۹۶ با تدریس روش‌شناسی اندیشه سیاسی کتاب «خدا و برابری» نوشته جرمی والدرون، استدلالهای الهیاتی رابرت فیلمر و جان لاک را به بررسی می‌گذارد و در تلاش است تا با الهام از الهیات جان لاک، نوآوری‌هایی را در الهیات شیعه از جمله مساله «برابری الهیاتی» فراهم آورد. کتاب «پیامبری و قرارداد» که بعد از درگذشت او منتشر شد نسخه تکمیل شده یکی از ایده‌های او در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» است و فیرحی بر پایه پیمان‌های پیامبر شکلی از دولت قراردادی در مدینه را مفهوم‌سازی می‌کند. به نظر می‌رسد دوره سوم اندیشه فیرحی با درگذشت او نیمه‌کاره ماند اما می‌توان سه دوره فکری او را در پیوست و تکمیل هم دانست.

@namehayehawzavi

@Bonyadbazargan

🔶انسان و خدا

🔷 منبع: خلاصه مجموعه آثار (۲) مهندس مهدی بازرگان

📌 بشریت در طی ده‌ها هزار سال عمر خود، پس از آنکه از حالت فطری آزاد بدوی به مرتبه دون­ حیوانی یعنی قبول بندگی همنوع و حکومت­‌های سلطنتی تنزل نمود، تدریجاً میل به­ رهائی و آزادی و درك دموکراسی نمود و در اثر آن همکاری اجتماعی و ترقیات ناگهانی میسر گردید. با احساس حق انسانی و شخصیت، مدارج علم و کمال را با سرعت زیاد پیموده و لاجرم بر وسعت نظر و قدرت عمل یعنی بر میراث انسانیت او افزوده شد و رفته رفته واقف به قدر و منزلت ذاتی خویش گشت.

📌آن مکتب­‌ها و دکترین­‌هائی که می­‌گویند فرد انسانی بی­‌ارزش است و باید فدای اجتماع شود، یقیناً اشتباه می­‌کنند و از شاهراه طبیعی و تاریخی تمدن که مسیر و مقصدش ارتقاء و عزت انسان است،­ خارج­ می­‌شوند. اصلاً­ اگر بنا باشد یک فرد­ مساوی صفر باشد، حاصل­ضرب صفر در هر عدد و جمعیتی باز صفر بوده و خود اجتماع بی­‌ارزش می­شود.

@Bonyadbazargan

🔶‍ حسين فاطمی و راه نهضت ملی ايران

✍️ دکتر علی شریعتی

📌 دكتر حسين فاطمی تا آخرين لحظه‌ حيات خود به راه نهضت ملی ايران و پيشوای عالی قدر آن وفادار ماند. زجر و شكنجه‌ای كه در دوران پس از كودتا بر اين قهرمان ملی وارد گرديد بر همگان روشن است و می‌دانند كه در روز روشن در برابر شهربانی يعنی محلی كه در همه جای دنيا وظيفه‌ امنيت و حفظ جان مردم يك شهر به عهده‌ اوست، جمعيت چاقوكشان كه پايه‌های رژيم كنونی را بر دوش گرفته‌اند، با وجود حضور ده‌ها مأمور پليس، چگونه او را با ضربات چاقو و قداره مجروح ساخته و تهديد به مرگ نمودند.

📌سرسختی و شجاعت دكتر حسين فاطمی در هنگام بازپرسی و سپس در جلسه‌ دادگاه سرّی و فرمايشی، صحنه‌ ديگری از زندگی سراپا افتخارآ‌ميز اين شهيد راه آزادی است. سخنان اين دلاور ميهن‌دوست در آخرين دقايق زندگی در آن وقت كه جلادانی چون آزموده و بختيار برای اجرا و شركت در مراسم اعدام به نمايندگي از جانب ارباب كاخ‌نشين خويش شركت كرده بودند، چنان پرشور و شجاعانه است كه طنين آن تا جاويدان در سراسر سرزمين ما ادامه خواهد يافت.

📌 شهيد فقيد دكتر حسين فاطمی رو به افسران و سربازانی كه برای بردن او به ميدان تيرباران آمده بودند نموده و گفت: «آقايان افسران من به حيات خود علاقه‌ای ندارم ولی می‌خواهم به شما يك نصيحت بكنم. تشكيل ارتش و تربيت افسر در تمام دنيا براي حفظ استقلال كشور است. آيا شما كه اين لباس پرافتخار را به تن كرده‌ايد، متوجه اين وظيفه هستيد ؟ آيا شما می‌دانيد كه دوباره كشور شما به دست جاسوسان و نوكران و جيره‌خواران سفارت انگليس افتاده ؟ آيا شما می‌دانيد كه حكومت فعلی چهل سال ديگر ايران را به اسارت بيگانه داده و افرادی را كه در راه تأمين استقلال سياسي و اقتصادي كشور جانبازي كرده‌اند به دست شما مي‌كشند؟ »


📌و بالاخره كلام خود را با اين جملات پايان داد: «كشتن من بی‌گناه درد شاه را دوا نمی‌كند، تنها تقوی و ايران‌پرستی و شرافت و درستكاری و عدالت اجتماعی است كه می‌تواند دردهای اجتماعی و سياسی و اقتصادی ما را چاره نمايد. در اين دم آخر می‌خواهم به ملت ايران و كسانی كه در راه نهضت مقدس ملي جانبازي و فداكاري كرده‌اند درود فرستاده و خدا را شكر كنم كه با شهادت در اين راه پرافتخار، دِين خود را به ملت ستمديده و استعمار زده و غارت شده‌ ايران ادا كرده‌ام.»

📌«اميدوارم سربازان مجاهد نهضت همچنان مبارزه‌ خود را ادامه دهند زيرا من به آرزوی خود رسيده و سعادت جاودانی شهادت نصيبم شد.»
«پاينده ايران ـ زنده باد دكتر مصدق»

🔷در روز ۱۹ آبان ۱۳۳۳ دکتر سیدحسین فاطمی مدیر روزنامه باختر امروز و وزیر امور خارجه دولت دکتر مصدق، بعد از ماه‌ها بازداشت، تیرباران شد.
@mohammadmosaddegh

@Bonyadbazargan

🔶 فراخوان عمومی سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان تا پایان آبان‌ماه تمدید شد

📌 سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» با هدف شناسایی، حمایت و تشویق نویسندگان، مولفان، مترجمان و ناشران در عرصه اصلاح فرهنگی، ترویج فرهنگ مردم‌سالاری و تبیین دیدگاه‌های روشنفکری دینی برگزار می‌شود.

📌به همین منظور از پدیدآورندگان، مولفان، مترجمان و ناشران دعوت می‌کنیم، آثار خود را اعم از نگارش، تالیف یا ترجمه که دارای هر دو ویژگی‌ ذیل باشد، برای پذیرش و داوری به نشانی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان ارسال نمایند.

۱_ آثار منتشر شده در سه حوزه «روشنفکری دینی»، «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی»، و «تقویت جامعه مدنی»

۲_ آثاری که برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است

🔷 آثار  باید تا پایان آبان ۱۴۰۳ به نشانی تهران، خیابان مطهری، نرسیده به چهار راه مفتح، جنب بانک صادرات، ساختمان۲۴۰ طبقه ۵ واحد ۲۴ ارسال شود.

🔹کدپستی ۷۳۵۶۸ _ ۱۵۸۸۸
شماره تماس:  ۸۸۳۲۸۰۶۶

@Bonyadbazargan

🔸دیپلماسی بر دیوار

🔹مصاحبه با دکتر محمدحسین بنی اسدی، دبی
وزیر مشاور امور اجرایی در دولت موقت) و مهندس محمد توسلی، دبیر کل پیشین نهضت آزادی ایران

🔹به مناسبت ۱۳ آبان، چهل و پنجمین سالگرد اشغال سفارت آمریکا


📌 بررسی تاریخی رخداد ۱۳ آبان سال ۵۸

📌تحلیل رخداد ۱۳ آبان

📌زمینه ها و پیامدهای اشغال سفارت آمریکا در تحولات چهار دهه گذشته جامعه ایران در عرصه داخلی و روابط بین‌المللی

📌با نگاهی ویژه به مسائل امروز ایران

@Bonyadbazargan

🔶 متن استعفای مهندس مهدی بازرگان

🔷 روز 14 آبان 1358 یک روز پس از اشغال سفارت آمریکا، مهندس مهدی بازرگان از سمت نخست‌وزیری استعفا داد و دولت موقت به کار خود پایان داد.

📌متن استعفای مهندس بازرگان به این شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

حضور محترم حضرت‌ آیت‌الله العظمی امام روح‌الله ‌الموسوی الخمینی دامت‌برکاته، باکمال احترام معروض می‌دارد پیرو توضیحات مکرر گذشته و نظر به اینکه دخالت‌ها، مزاحمت‌ها، مخالفت‌ها و اختلاف نظرها انجام وظایف محوله و ادامه مسئولیت را برای همکاران و اینجانب مدتی است غیر ممکن ساخته و در شرایط تاریخی حساس حاضر نجات مملکت و به ثمر رساندن انقلاب بدون وحدت کلمه و وحدت مدیریت میسر نمی‌باشد، بدین وسیله استعفای خود را تقدیم می‌دارد تا به نحوی که مقتضی می‌داند کلیه امور را در فرمان رهبری بگیرند یا داوطلبانی را که با آنها هماهنگی وجود داشته باشد مأمور تشکیل دولت فرمایند.

با عرض سلام و دعای توفیق

مهدی بازرگان

۵۸/۸/۱۴


@Bonyadbazargan

🔶 فایل سخنرانی سید علی محمودی

@Bonyadbazargan

‍ ‍ 🔶 «اخلاق محیط زیست»، شالودۀ «اجماع هم‌پوشِ» شهروندان در جامعه‌های متکثر

🔷نقد کتاب دین و اخلاق محیط زیست، از تعارض تا اجماع هم‌پوش، برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان

✍️ نوشتۀ ابوالقاسم فنایی و سجاد بهروزی

🎤 سخنرانی سید علی محمودی

📌 محورهای اصلی:

📌جان رالز بر بنیان آزادی و برابری براین نظر است که در جامعه‌های دموکراتیک، دکترین‌های مختلف اعم از دینی و غیردینی وجود دارند. این جامعه‌های متکثر با وجود اختلاف نظر‌ها می‌‌توانند در عین تفاوت آراء با پذیرش اجماع هم‌پوش برپایۀ «عقلانیت» به صورت «معقول» حول محورهای خِرد همگانی، وحدت جمعی و ثبات سیاسی با یکدیگر به توافق و همبستگی برسند.

📌 در این کتاب آمده است که «اخلاق محیط‌ زیست فرادینی» و «اخلاق محیط‌زیست دینی» از نظر عقلانیت نظری و عملی، «معقول» اند و دیدگاهی مشترک دارند. اختلاف این دو آن است که اولی «خودبنیاد» است، یعنی به هیچ نظریۀ جامعی متکی نیست، و دومی می‌تواند از رهگذر بازنگری در برخی از آموزه‌های ادیان زندۀ جهان، با هنجارهای فرادینی سازگار شود. در نتیجه، بدین سان باورمندان به این دو رویکرد اخلاقی می‌توانند به اجماع هم‌پوش برسند.

📌 به نظر من، اگر اجماع هم‌پوش رالز مبنای نظری این کتاب باشد، التزام به آن در گرو این دوگزاره است:

1⃣ در جامعۀ دموکراتیک شهروندان، اعم از دین‌باور و دین‌ناباور، می‌توانند آزادانه از میان دکترین‌ها و مکتب‌های گوناگون دست به انتخاب بزنند.

2⃣ آنچه این شهروندان را به اجماع هم‌پویش می‌رساند، «اخلاق محیط زیست» است، نه این که از طریق بازنگری در برخی آموزه‌های دینی، با دین‌ناباوران در احترام به محیط زیست سازگار شوند.

سید علی محمودی در فضای مجازی:
 
🆔@Drmahmoudi7

@Bonyadbazargan

🔶کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «دموكراسی يا حقيقت»، نوشته علی میرسپاسی و منتشر شده از سوی انتشارات طرح نو می‌پردازد.

@Bonyadbazargan

#ایستگاه_بعدی_دموکراسی


🔶 نگاهی به کتاب «دموكراسی يا حقيقت» نوشته علی میرسپاسی


✍️ الهه اسد‌پور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «دموكراسی يا حقيقت»، نوشته علی میرسپاسی و منتشر شده از سوی انتشارات طرح نو می‌پردازد.

📌 علی ميرسپاسی استاد جامعه شناسی و رئيس مركز مطالعات ايران‌شناسی دانشگاه نيويورك، در کتاب «دموكراسی يا حقيقت» محوريت مطالعات خود را مدرينته و دموكراسی در ايران قرار داده است. او در این کتاب به روشنی به دنبال پاسخ و راه‌حلی برای گذار ايران به دموكراسی و رسيدن به «جامعه‌ای نيك» است.

📌 مباحث مطرح شده در كتاب «دموكراسی يا حقيقت» را می‌توان در سه كلمه‎ حياتی و اصلی خلاصه كرد و گام به گام به آن‌ها پرداخت. سه كلمه‌ای كه مثلثی راهنما و روشن برای روشنفكری ايران محسوب می‌گردد: تاريخ، فرهنگ و تسامح. او پيش از هر چيزی هشداری عمل‌گرايانه در باب «شناخت فرهنگ» را مطرح می‌كند. به راستی چگونه می‌توان به شناخت درست و تا حدودی كامل از فرهنگ موطن خود رسيد؟

📌علی ميرسپاسی معتقد است برای شناخت بهتر فرهنگ خود، بايد از آن فاصله بگيريم. از دريچه چشم ديگران به آن نگاه كنيم و با نزديكی به فرهنگ غيرخودی، به شناخت فرهنگ دست‌ يابيم. در روند شناخت هر فرهنگی، بايد اين مهم را در نظر داشته باشيم كه اساس فرهنگ با ايستايی و غيرقابل تغيير بودن در تضاد است. او معتقد است همان‌لحظه‌ای كه برای فرهنگ خود، هويت و اصالتی غيرقابل تغيير و بدون تعامل در نظر گرفته‌ايم، اولين سنگ را جلوی تحقق دموكراسی انداخته‌ايم. از اين رو نيك است فرهنگ ايران را گاهی از دريچه‌ چشم ديگران ببينيم و بشناسيم و آن را پديده‌ای دائما در حال تغيير و تحول بدانيم، تا بتوانيم با برطرف كردن كاستی‌ها، مسير نيل به دموكراسی را هموار سازيم.

📌جامعه‌ ايرانی در راه دشوار رسيدن به آزادی و دموكراسی، مخاطرات و موانع فراوانی را پيش روی خود می‌بيند كه يكی از شاخص‌ترين و مهمترين آنها از ديد نگارنده‌ كتاب، اسلام سياسی است. ميرسپاسی معتقد است همان‌جایی كه دين در آغوش قدرت قرار می‌گيرد، به ابزاری برای صاحبان قدرت فراهم می‌شود. ابزاری كه اصل مهم دموكراسی را در تمامی ابعاد و سطوح از بين می‌برد چرا كه گفتمان دينی(علی الخصوص اديان تاثير پذيرفته از آئين ميترائيسم) بر اساس معيار خير و شر تنظيم گشته است و اولين اثر چنين گفتمانی، قطب بندی جامعه به «ما» و «ديگری» می‌باشد.

📌مايی كه نماد خير هستيم و در مركز جهان هستی و ديگری كه نماد شيطان است و چكيده‌ هرگونه دنائت و پستی. پيامد اين قطب بندی زيان‌بار، حذف اكثريت و تمركز قدرت در دستان اقليتی مسلط می‌باشد. به راستی راه حل چنين معضل دهشتناكی چيست؟

📌به عقیده علی ميرسپاسی، تفكيك دو حوزه‌ خصوصی و عمومی، مهمترين مرحله در رسيدن به جامعه‌ای نيك و دموكراتيك است. اساسا عرصه‌ عمومی فضايی آزاد و سالم است كه شهروندان به صورت برابر در آن به گفت‌وگو و تصميم گيری در خصوص سرنوشت سياسی جامعه‌شان می‌پردازند و تضمين كننده سلامت اين عرصه، نهاد‌های مدنی و دموكراتيك می‌باشند. نهادهایی كه صدای بی‌قدرتان را به گوش سنگين حاكميت می‌رسانند.

📌همين شهروندان آزاد و برابر، در حوزه‌ زيست خصوصی خود، می‌توانند به اموری مانند دين، الهيات و شعائر مذهبی بپردازند، چرا كه به طور كلی دين، اخلاق و احساسات اموری مربوط به حوزه‌ خصوصی هستند. در همان نقطه‌ای كه گروهی به دنبال تحميل (به زعم خود) حقيقتی مطلق به حوزه‌ عمومی جامعه هستند، دموكراسی و آزاد می‌ميرند و استبداد زاده می‌شود.

📌سخن از حقيقتی مطلق، پوشيده در هاله‌ای به نام دين و سنت، آغاز استبداد خواهد بود. بنابراين به عقيده‌ نگارنده كتاب دموكراسی يا حقيقت، تفكيك دو حوزه‌ عمومی و خصوصی حياتی‌تر از تفكيك قوا در يك نظام سياسی می‌باشد و شهروندان جامعه بايد آگاه باشند كه در حوزه‌ عمومی حقوق و وظايفی دارند. اين آگاهی خود به مثابه‌ برافروختن چراغی است كه راه دشوار آزادی را روشن مي‌سازد.

📌علی ميرسپاسی يكی از وظايف افراد به خصوص روشنفكران و متفكران ايرانی را اشاعه و گسترش تفكر انتقادی می‌داند. وظيفه‌ای كه در شعله‌های «پيچ حساس كنونی» فراموش شده است و از اين رو نبود تفكر انتقادی معضلی فراگير در جامعه‌ ايرانی گشته است. نويسنده معتقد است تا زمانی كه افراد در مقابل هر ايده و انديشه، حتی درست‌ترين آن‌ها، سكوت می‌كنند و پرسشگری و انتقاد را كنار می‌گذارند، زدودن سايه‌ سياه استبداد شدنی نخواهد بود.چرا‌ كه عدم وجود تفكر انتقادی می‌تواند موجب پذيرش و تسلط هر انديشه‌ای بر جامعه گردد و فضای ارزشمند گفت‌وگو ميان گفتمان‌ها را از بين ببرد.


https://B2n.ir/z31567

@Bonyadbazargan

🔸اسراییل: نه ملت؛ نه کشور و نه دولت

🔹درباره ماهیت رژیم حاکم بر اسراییل و تاثیری که بر فضای بحرانی خاورمیانه بر جای گذاشته است.
 
✍️مهدی معتمدی‌مهر
 
🔹منبع: هفته‌نامه صدا، شماره ۲۰۵ مورخ ۵ آبان ۱۴۰۳


 
📌تنها عنصری که در تعریف مفهوم ملت، کارساز است و می‌تواند ضمن استقرار صلح و سازگاری میان توده‌های مردم و جمیع ساکنان هر سرزمین، مانع از بروز واگرایی‌های حاد اجتماعی و فروپاشی سرزمینی شود و از ترویج و فراگیری هرگونه خشونت و تبعیض ساختاری چه در عرصه ملی و چه در تراز بین‌المللی پیشگیری کند، «پیوند مشترک تاریخی» است.
 
📌نظریه‌پردازان، مدافعان و مبلغان صهیونیسم، جز اتکا بر آمیزه‌ای مبهم و وهم‌آلود از کتاب مقدس که راویِ کوچ دودمان اساطیری یعقوب از مصر به کنعان است، قادر به ارایه هیچ سند متقن تاریخی برای اثبات سرزمین فلسطین به مثابه «زادگاه یهودیان» نیستند. قرآن کریم به‌روشنی و از سر دقت، از این حکایات با عنوان «قصص» یاد می‌کند و همین تعبیر شفاف و صریح، دلالت بر وجود حقایقی کلان و متعالی دارد که نباید به گزاره‌های تاریخی تنزل داده شوند. یافته‌های دیرینه‌شناسی یا مکتوبات معتبر تاریخی برجا مانده از آن دوران نیز، هرگز موید روایتی نامخدوش و قابل اعتماد از آن‌چه صهیونیست‌ها ادعا می‌کنند، نبوده است.
 

📌تعیین «مرز» مهم‌ترین نشانه‌گر هر سرزمینی است که ابعاد آن را مشخص می‌کند. تعیین محدوده‌ای تحت عنوان اسراییل، حتی امروز هم برای زمامداران تل‌آویو ناشناخته است. این ابهام، افزون بر نقض قاعده پذیرفته شده «استاتسکو» در حقوق بین‌الملل و علاوه بر تاثیری که بر فزایندگی سیاست‌گذاری‌های توسعه‌طلبانه ارضی حاکمان اسراییل داشته و در نهایت، به تداوم وحشتِ بی‌پایان انجامیده و مانع از تحقق صلح پایدار شده است، دلیلی جز فقدان هرگونه سابقه تاریخی پیرامون روایتِ جعلی «زادگاه یهود» ندارد.
 
📌 «سازمان سیاسی جامعه [دولت در معنای عام] متشکل از ملت، سرزمین و حکومت در چارچوب مرزهای معین سرزمینی است. اگر یکی از این عناصر در میان نباشد، دولت به وجود نمی‌آید.» اسراییل، فاقد هر سه عنصر است. از این رو، بنا بر معیارهای حقوق سیاسی و قواعد حقوق بین‌الملل عمومی، نمی‌توان اسراییل را در تراز یک دولت ملی قلمداد کرد. با این همه، اسراییل یک واقعیت است که موجودیت خود را از قدرت می‌گیرد و این قدرت، البته نه وابسته به اصول دمکراتیک و حاکمیت اکثریت است و نه متعهد به ارزش‌های حقوق بشری.
 
📌در ایران پس از انقلاب اسلامی نیز، گروهی بر این نظر بوده و هستند که «امت‌گرایی» را به جای «ملت‌گرایی» بنشانند و عبارت «ایرانِ اسلامی» را جایگزین «ایران» سازند. تاکید اصل اول قانون اساسی مبنی بر آن که نام این کشور بدون هیچ پسوند و ابهامی «ایران» است و نه «ایرانِ اسلامی» اگرچه نتوانست جلوی نفوذ و نقش‌آفرینی این جریان سیاسی و ایدئولوژیک را بگیرد که حامی نظریه «صدور انقلاب» و خواهان استقرار حکومتی خلافت‌گونه و متعارض و متنافی با «جمهوری‌» بود، اما در هر حال مانع از رسمیت یافتن این دیدگاه بنیادینِ بنیادگرایانه شد. 

📌اگرچه تردیدی نیست که آزادسازی گروگان‌های اسراییلی که در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به اسارت حماس درآمدند، آتش این جنگ را خاموش نمی‌کند و نتانیاهو همچنان، خود را نیازمند به ادامه جنگ غزه و گسترش آن در ابعادی می‌بیند که پای آمریکا را هم به این معرکه بکشاند، اما اقداماتی از این دست، تا حدودی ابتکار عمل نتانیاهو را محدود خواهد کرد و می‌تواند به بسیج هرچه بیش از پیشِ افکار عمومی مردم جهان علیه موجودیت و نه فقط حاکمیت اسراییل منتهی ‌شود. این اقدام سازنده از ظرفیت به راه‌انداختن موجی از همبستگیِ جنبش‌های اعتراضیِ ضدجنگ در سراسر جهان و برانگیختنِ کانون‌های موثر و سرنوشت‌ساز برخوردار است.

@Bonyadbazargan

📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-10-26-4

🔶 پاسخ امام حسن مجتبی(ع) به حُجر درباره علت ‎صلح با معاویه:

«دیدم اکثر مردم طالب صلح هستند و از ‎جنگ بیزارند و از سویی دوست نداشتم آنها را بر چیزی[جنگ] مجبور کنم که آن را دوست ندارند، برای حفظ جان شیعیانم از جنگ کناره گرفتم.»

🔷 (اخبار الطوال دینوری، ص۲۲۰)

@bazargan1

@Bonyadbazargan

🔶کتاب خوانی‌های مهندس بازرگان در ماشین

📌 ما کتابخانه‌ بزرگی نداشتیم، چون پدرم وقتی کتابی را می‌خواند بلافاصله آن را به کسی می‌بخشید. فقط کتابخانه‌ کوچکی داشت و کتاب‌هایی را که در حال مطالعه داشت آن‌جا می‌گذاشت. کتاب زیاد می‌خواند. پدرم از لحظاتش واقعا درست استفاده می‌کرد و مثلاً در فاصله‌ خانه تا مجلس یا رفتن به نهضت آزادی برای جلسه، بین راه مطالعه می‌کرد. یک‌بار حجم زیادی کتاب گوشه‌ اتاقش بود و وقتی گفتم این کتاب‌ها چیه؟ گفت این‌ها کتاب‌هایی است که اخیراً در ماشین خوانده‌ام. یعنی در فواصل کوتاه وقتی راننده او را به جایی می برد کتاب می‌خواند.

🔷 از متن «نوش‌ و نوشت» با محمد نوید بازرگان. منتشر شده در ماهنامه اندیشه پویا ۹۲

@Bonyadbazargan

🔸تجربیات بیش از ۶ دهه زندگی پربار شادروان مهندس علی‌اکبرطاهری

✍️ محمد توسلی

🔹متن سخنرانی به مناسبت یادبود شادروان مهندس علی اکبر طاهری قزوینی


📌شادروان مهندس علی‌اکبر طاهری قزوینی (١٣١١-١۴٠٣) با اعمال خود محشور است و ما هم با اعمال خود محشور خواهیم بود. ضمن سپاسگزاری از خانواده محترم مرحوم مهندس طاهری برای برگزاری این برنامه یادبود، طبق این آموزه قرآنی مخاطب این برنامه در درجه اول خود ما هستیم که از تجربیات زندگی پربار آن درگذشته در زندگی خودمان بهره بگیریم.

📌تجربیات بیش از ۶ دهه زندگی پربار شادروان مهندس علی‌اکبرطاهری در عرصه های مختلف حرفه ای، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و همچنین خصوصیات اخلاقی، ایمانی و منش او به ویژه در باره پژوهش‌های ارزشمند قرآنی که در اثر ماندگار «قرآن مبین» او تبلور دارد

📌مهندس طاهری ورودی سال ١٣٣٢ دانشکده فنی دانشگاه تهران در رشته مهندسی معدن هستند. چهار سال دوران تحصیل او تا سال ١٣٣۶ هم به لحاظ فضای سیاسی و هم از نظر شکل‌گیری شخصیت فرهنگی و اجتماعی او بسیار قابل توجه است. در سال ٣٢ پس از کودتای ٢٨ مرداد فضای جامعه و به ویژه دانشگاه تهران کاملا متفاوت است. در ١۶ آذر برای استقبال از ریچارد نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا که نقش اصلی را در این کودتا داشت؛قربانی کردن و شهادت سه تن از دانشجویان به این مناسبت برنامه ریزی می شود. مهندس طاهری شاهد این رخداد بود و تفصیل آن را شهید دکتر مصطفی چمران در سال ۴١ به این مناسبت قلمی کردند که به دفعات منتشر شده است.

📌بدون تردید خدمات مهندس طاهری با همکاری هیات مدیره، شامل آقایان مهندس معین فر، مهندس کتیرایی ، مهندس صباغیان و حاج آقا مصلحی، خدمات مهندس طاهری در جایگاه مدیریت عامل کارآموز در مدیریت احداث و تجهیز ساختمان هنرستان همت و ایجاد کارگاه ها و لوازم رشته های مختلف هنرستان و بهره برداری از آنها که تا کنون نقش موثری در آموزش فنی و حرفه‌ای و تربیت هنرجویان داشته، قابل تقدیر می‌باشد.

@Bonyadbazargan

📎متن کامل سخنرانی را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-10-19

🔶 پادکست «توحید، طبیعت، تکامل»

🔷 برگفته از مجموعه آثار ( ۷) مهندس مهدی بازرگان

✍️ خلاصه متن و گوینده: علی ملک‌پور

📌 بخشی از متن: برای تمدن و تکامل، هزاران تعریف و توصیف داده‌اند؛ ولی چکیده همه آنها را به لحاظ خط مشی و نتیجه حاصله، به معنای تجمع سازمان یافته و خروج انسان‌ها از اسارت طبیعت دانسته‌اند. یا احراز استقلال و عصیان علیه طبیعت، از طریق اتحاد بین خود، برای استفاده، تسلط و تسخیر طبیعت و سپس ابتکار و اختراع برای بی‌نیازی هر چه بیشتر از آن و بالاخره خلاقیت....

@Bonyadbazargan

🔶 فایل صوتی نشست نقد کتاب
دین و اخلاقِ محیط زیست
(دین و اخلاق محیط زیست ، از تعارض تا اجماع هم پوش)

📌 سخنران : دکتر ابوالقاسم فنایی

ناقدین :
دکتر سید علیرضا بهشتی
دکتر سید علی محمودی

@Bonyadbazargan

🔶 نشست نقد کتاب «دین و اخلاق محیط زیست، از تعارض تا اجماع هم‌پوش» برنده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان، با سخنرانی دکتر ابوالقاسم فنایی استاد دانشگاه مفید، از سوی انجمن اسلامی مهندسین برگزار شد.

@Bonyadbazargan

🔶 آثار استبداد


📌 یکی از بازدیدکنندگان از کره‌شمالی هنگام بازدید از کتابخانه مرمرین باشکوه ملی در پیونگ یانگ نوشته بود: «در اینجا هیچ چیز کوچکی وجود ندارد جز خود مردم کره‌شمالی که به قطع ۳ اینچ کوتاه‌تر از عموزاده‌های جنوبی‌شان هستند.»

📌 سال‌ها حکومت مستبدانه کمونیست‌ها در کره‌شمالی، حتی روی قد مردم این گوشه از دنیا هم اثر خود را به جا گذاشته است. طبیعت رازآلود بیمارگونه‌ای که بر کره‌شمالی حاکم است، به دست آوردن مقدار بالای دیتای قابل استناد در مورد تفاوت قد، وزن و تغذیه درست مردم را به کاری تقریبا غیرممکن تبدیل کرده است، اما نه کاملا ناممکن. پناهندگان و فراریانی که از کره‌شمالی بیرون آمده‌اند مورد مناسبی برای به دست آوردن دیتای مورد نیاز هستند.

📌 بر اساس مطالعاتی که دنیل شوکندیک Daniel Schwekendiek پروفسوری از دانشگاه سونگ کیونکوان Sungkyunkwan سئول در طول سال‌ها انجام داده است، مردان کره‌شمالی به طور میانگین ۳ تا ۸ سانتی‌متر از کره‌جنوبی‌ها کوتاه‌تر هستند. تفاوت میان کودکانی که در دو سوی مرز به دنیا آمده‌اند هم کاملا واضح است. بر این اساس، کودکان پیش دبستانی (پسر) که در کره شمالی به دنیا آمده و رشد کرده‌اند حدودا ۴ سانتی‌متر و کودکان پیش دبستانی (دختر) حدودا ۳ سانتی‌متر کوتاه‌تر از کودکان کره جنوبی هستند.

📌 برخی آمار دیگر حتی عددها را از این هم بالاتر می‌برند و اختلاف قد مردم دو کره را به ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر می‌رسانند. چرا مهم است؟ باید دانست که این مردم تفاوت ژنتیکی خاصی با یکدیگر ندارند که چنین فاصله‌ای را توجیه کند. در یک سو ما با یک کشوری رو به رو هستیم که در طول سال‌های متمادی ‏به لطف سیاست‌های کمونیستی حاکم با کمبود مواد غذایی و قحطی‌های پی در پی دست به گریبان بوده است، همان کشوری که به گفته یکی از فراریانش زمانی که مردم در دهه ۹۰ نان برای خوردن نداشتند، رهبر کبیر از شیرین نبودن سیب‌هایش گله داشت و سربازان پای درخت‌ها شکر می‌ریختند؛

📌 و از سوی دیگر کره جنوبی قرار دارد که پیشرفت اقتصادی‌اش در طول دهه‌های گذشته (حال به هر لطفی که می‌خواهید اسمش را بگذارید) عملا آن را از یک کشور دست سوم با سطح رفاه پایین برای شهروندانش به یکی از ابر قدرت‌های اقتصادی در قاره تبدیل کرده است.

📌 در یک سو شعار و آرمان‌گرایی محض قرار دارد و در سوی دیگر واقعیات مسلم جهانی. در یک سو کشوری قرار دارد که می‌پندارد با داشتن کلاهک‌های هسته‌ای به قله‌های جهانی رسیده است و در سوی دیگر کشوری که یاد گرفته است با جهان دوست باشد. هر دو با مردمی یکسان اما حکومت‌های متفاوت.

📌 همان بازدیدکننده‌ای که جمله‌ی نخست رشته را با او شروع کردم در پایان سفرش نوشته بود «به سربازانی نگاه کردم که مسئول نگهبانی از مرز DMZ (منطقه غیرنظامی، مرز بین دو کره) بودند. رو به روی هم ایستاده بودند و به هم نگاه می‌کردند تا مبادا آن یکی به فکر فرار بی‌افتد. یکی از آن افسران با افتخار به من می‌گفت که هیچ رهبر جهانی‌ای سال‌هاست که جرات ندارد -با توجه به قدرت کره شمالی- از کره جنوبی دیدن کند! این حرف را درست همان روزی که پرزیدنت اوباما به کره جنوبی آمده بود گفت...»

🔷 منبع: کانال سخنرانی‌ها

@Bonyadbazargan

🔶 نشست نقد کتاب «دین و اخلاق محیط زیست» برگزیده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان، چهارشنبه ۲۵ مهرماه برگزار می‌شود

📌نشست نقد کتاب «دین و اخلاق محیط زیست، از تعارض تا اجماع هم‌پوش» برنده جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان، با سخنرانی دکتر ابوالقاسم فنایی استاد دانشگاه مفید، از سوی انجمن اسلامی مهندسین برگزار می‌شود.

📌در این نشست دکتر علیرضا بهشتی استاد دانشگاه تربیت مدرس و دکتر علی محمودی استاد دانشگاه روابط بین‌الملل وزارت خارجه، به نقد کتاب می‌پردازند.

📌 این نشست چهارشنبه ۲۵ مهرماه از ساعت ۱۷ الی ۱۹، در محل انجمن اسلامی مهندسین، واقع در ضلع جنوبی بلوار میرداماد، نرسیده به میدان مادر، شماره ۱۲۶، طبقه ۴ برگزار می‌شود.

@Bonyadbazargan

🔶 پیام تسلیت شرکت قلم به مناسبت درگذشت محقق ارجمند مهندس علی‌اکبر طاهری قزوینی


به نام خدا
إِنَّـا لِـلَّـهِ وَ إِنَّـا إِلَـیْـهِ رَاجِـعُـونَ

شرکت انتشارات قلم درگذشت محقق ارجمند و قرآن‌پژوه گران‌قدر مهندس علی‌اکبر طاهری قزوینی را به خانواده، فرزندان، دوستان و یاران این عزیز تسلیت می‌گوید و برای درگذشته از خداوند کریم اجر جزیل و رحمت واسعه طلب میکند و برای بازماندگان صبر و سلامتی آرزومند است.

هیأت مدیره شرکت انتشارات قلم

🔶 فراخوان عمومی سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان تا پایان مهرماه تمدید شد

📌 سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» با هدف شناسایی، حمایت و تشویق نویسندگان، مولفان، مترجمان و ناشران در عرصه اصلاح فرهنگی، ترویج فرهنگ مردم‌سالاری و تبیین دیدگاه‌های روشنفکری دینی برگزار می‌شود.

📌به همین منظور از پدیدآورندگان، مولفان، مترجمان و ناشران دعوت می‌کنیم، آثار خود را اعم از نگارش، تالیف یا ترجمه که دارای هر دو ویژگی‌ ذیل باشد، برای پذیرش و داوری به نشانی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان ارسال نمایند.

۱_ آثار منتشر شده در سه حوزه «روشنفکری دینی»، «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی»، و «تقویت جامعه مدنی»

۲_ آثاری که برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است

🔷 آثار  باید تا پایان مهر ۱۴۰۳ به نشانی تهران، خیابان مطهری، نرسیده به چهار راه مفتح، جنب بانک صادرات ساختمان، ۲۴۰ طبقه ۵ واحد ۲۴ ارسال شود.

🔹کدپستی ۷۳۵۶۸ _ ۱۵۸۸۸
شماره تماس:  ۸۸۳۲۸۰۶۶

@Bonyadbazargan

🔸کوچک‌سازیِ ایرانی و موانع آن
 
✍️ مهدی معتمدی‌مهر
 
🔹منبع: ماهنامه آینده‌نگر، شماره ۱۴۵، مهر ۱۴۰۳


📌کوچک‌سازی دولت [Government Downsizing] مفهومی نو در اقتصاد سیاسی و تبلور گرایشی لیبرالی در ساحت زمامداری است که باید زمینه‌ساز کارآمدی الگویی مدیریتی در عرصه‌های گوناگون حاکمیتی شود که خواهان شتاب بخشیدن به روند گذار به توسعه است و در راستای نیل به «دولت حداقلی» کاربرد دارد.
 
📌 «کوچک‌سازی» در ایران، اصطلاحی است که چه‌بسا نخستین بار در دوران دولت سازندگی و در قالب برنامه خصوصی‌سازی ارایه شد که البته، صرفاً به مالکیت‌زدایی دولت [و نه حتی مدیریت یا کاهش تصدی‌گری] از سازمان‌های بزرگ و فعالیت‌های اقتصادی فرو کاسته شد. به عبارت دیگر، متاثر از این فهم تنزل‌یافته و البته راستگرایانه که احتمالاً ناظر بر ناتوانی از اداره جامعه از یک سو و تامین منافع رانتی برای افراد و جناح‌های خاص منسوب قدرت از سوی دیگر است، هدف اصلیِ خصوصی‌سازی در ایران، صرفاً بر انتقال دارایی‌های دولتی تمرکز یافته است و نه رشد فرصت‌های ارتقا بخش برای تقویت و رشد بخش خصوصی مستقل از حاکمیت.
 
📌 بادکردگی دولت در ایران، امری اتفاقی یا اراده‌گرایانه نیست، حاوی ضرورتی ساختاری و معطوف به دو عامل بنیادین است: اقتصاد نفتی و فراگیری چپ‌روی سیاسی و اقتصادی پس از سقوط دولت موقت. سران حزب جمهوری که ارکان اصلی قدرت را به دست گرفته بودند، چنان شیفته نگرش سوسیالیستی و الگوی حاکمیتی شوروی بودند که بدون هیچ پرده‌پوشی ابراز می‌کردند که: منشاء مالکیت در عرصه صنایع بزرگ، بانکداری، بیمه، معادن بزرگ، صنایع مادر، صدا و سیما، کشتیرانی، راه‌آهن و ...... حتی مالکیت ابزار تولید در عرصه صنایع سنگین، در قلمرو و اختیار دولت است.
 
📌کوچک‌سازی دولت به‌خودیِ خود هدف نیست. به‌کارگیری این الگو زمانی اهمیت پیدا می‌کند که در راستای دستیابی به توسعه متوازن و پایدار، شکوفایی اقتصادی، رشد بهره‌وری، کاهش هزینه‌های زاید و بالاسری و صرفه‌جویی در بهره‌گیری از منابع انسانی و مالی کارساز باشد و به تولید رفاه اجتماعی بیشتر منجر شود و متضمن ارتقای کیفیت و سرعت انجام خدمات، تسریع و تسهیل دسترسی مردم به نیازمندی‌های‌شان و تسهیل و تسریع در نظام تصمیم‌سازی اداری و اقتصادی قرار گیرد.
 
📌نگاه حداکثری به حاکمیت دولتی و عدم تبیین دقیق جایگاه ولایت فقیه در قانون اساسی که نسبت آن را با حکومت متمایز سازد، باعث انحراف ساختار حقیقی قدرت از مناسبات و الزامات ارایه شده در ساختار حقیقی قدرت [قانون اساسی] و اختلاط دو مفهوم ذاتاً منفک از هم یعنی «نهادهای دولتی» و «نهادهای عمومی» به سود دولتی‌شدنِ نهادهای عمومی شده است.
 
📌نگرش حاکم بر کوچک‌سازی باید توام با انسان‌محوری و تحقق حقوق اساسی ملت باشد تا در پرتو آن، احساس رضایت عمومی حاصل شود. متاسفانه در روند پدیده خصوصی‌سازی در ایران به‌ویژه در دولت‌های احمدی‌نژاد و رییسی که ادعای عدالت‌گرایی و تقدم توسعه اقتصادی بر توسعه سیاسی و رفع فقر و نابرابری داشتند، هرگز چنین رویکردی معمول نبوده است.

@Bonyadbazargan

📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-10-14-3

🔶 آیت‌الله طالقانی: روزی فرا می‌رسد که سرزمین فلسطین آزاد شود و بیت‌المقدس و جایگاه معراج به صاحبان اصلی خود برگردد. صاحبان بیت‌المقدس همه مسلمانان و مسیحیان و یهودیان هستند ولی صهیونیست‌ها می‌گویند بیت‌المقدس فقط مال ماست و خداوند می‌فرماید"إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لأَنفُسِکمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا".

@Bonyadbazargan

🔶 متن کامل مقاله تحلیل تطبیقی گذار به دموکراسی در خاورمیانه

🔷 مقاله پژوهشی دکتر علیرضا بی‌زبان

@Bonyadbazargan

🔶 مقاله موانع‌ گذار به دموکراسی در خاورمیانه

✍️علیرضا بی‌زبان، دکترای جامعه‌شناسی

📌مسأله نوشتار حاضر گذار به دموکراسی در خاورمیانه است. هدف این نوشتار ارائه پاسخی به این پرسش است که چرا جنبش های انقلابی گسترده در منطقه خاورمیانه که با هدف حاکمیت قانون، آزادی های سیاسی و اجتماعی و دستیابی به سطح بالایی از رفاه اجتماعی- اقتصادی و رفع تبعیض و نابرابری شکل و بسط یافت، نه تنها گذار دموکراتیک به معنای استقرار فرآیندها و رویه‌های جدید دموکراسی و تعمیق آن را در پی‌نداشت، بلکه به شکست (اصلاحات سیاسی صوری یا بازتولید نوعی اقتدارگرایی با صورتبندی جدید) منجر شد؟

📌در مقام یافتن راه حل تئوریک مسأله، تئوری های مربوط فرایند گذار دموکراسی- در دو سطح کلان (توسعه اقتصادی- اجتماعی، فرهنگ سیاسی، جامعه مدنی و وابستگی دولت به منابع رانتی)، و خُرد (مصالحه پذیری نخبگان سیاسی و اجتماعی و مقبولیت دموکراسی در نزد توده های اجتماعی) - مورد بررسی قرار گرفت.

📌 نتایج تحقیق برای موردهای مصر، لیبی، یمن و سوریه نشان می‌دهد که جامعه مدنی ضعیف، حاکمیت فرهنگ سیاسی خودسالار و توسعه نیافتگی اقتصادی و همچنین مصالحه‌ناپذیری نخبگان سیاسی از مهم‌ترین موانع در دو سطح کلان و خُرد برای گذار به دموکراسی در این جوامع بوده است.

📌علاوه براین نتایج تحلیل تطبیقی کیفی(بولی محور) نشان می‌دهد که اتکا دولت به درآمدهای رانتی، جامعه مدنی ضعیف، وجود فرهنگ سیاسی غیردموکراتیک و خودسالار و مصالحه ناپذیری نخبگان و فقدان مقبولیت دموکراسی برای مورد بحرین شرط لازم و توسعه نیافتگی اقتصادی– اجتماعی نه شرط لازم و نه کافی برای عدم گذار به دموکراسی است.

@Bonyadbazargan

🔶 آزادی و دموکراسی کالا نیست که در
کوله پشتی‌های آمریکایی‌ها از یک کشوری به کشوری دیگر صادر بشود... دمکراسی را من و شما باید بیاوریم نه دیگری ‌[خارجی‌ها].

🔷 گفتاری از دکتر ابراهیم یزدی


@Bonyadbazargan

🔶 نگاهی به کتاب «درباره فلسطین» اثر نوام چامسکی و ایلان پاپه

📌چامسکی برخلاف تصویر و روند رسانه‌ای موجود، تاریخ فلسطین را منطبق با واقعیت‌های تاریخی بررسی کرده و می‌پرسد آیا اسرائیل، متمدن است که در هر هفته چند کودک فلسطینی را می‌کشد؟ یا اینکه غزه را به جایی محصور تبدیل کرده و حتی مایحتاج اولیه زندگی برای آنها نیز فراهم نیست، فقط برای اینکه امکان دارد این مردم محصور، منافع اسرائیل را به خطر بیندازند؟

📌کتاب «درباره فلسطین»، نوشته فرانک بارات، مجموعه‌ای است از مقالات و مصاحبه‌های نوام چامسکی و ایلان پاپه که از منتقدان سیاست‌های آمریکا و اسرائیل درخصوص بحران در غزه و روند صلح در خاورمیانه محسوب می‌شوند.

https://www.dinonline.com/32847

@Bonyadbazargan

🔶اسلام: گویشی بومی یا زبانی جهانی؟
    (مروری بر «اسلام زیسته: دینی عامیانه در سنتی جهان‌وطنی» اثر کِوین راینهارت)

✍️ محسن فیض‌بخش

   🔷 برخی از بخش‌های مهم مقاله از این قرارند:

📌راینهارت کتاب خود را با این پرسش آغاز می‌کند: اسلام چیست؟ مجموعه‌ای از باور‌ها؟ گروهی از افراد؟ جنبشی سیاسی؟ یا چیزی غیر از این‌ها؟ از سویی، اسلام‌پژوه می‌بیند که باورها و اعمالی که در زمان‌ها و مکان‌های مختلف مصداق «اسلام» دانسته شده‌اند، بسیار متنوع و متفاوت‌اند؛ اما از سوی دیگر، مسلمانان با وجود تفاوت‌های بسیاری که دارند، عموماً یکدیگر را نیز مصداق مسلمان می‌دانند. این اختلاف‌ها و اشتراک‌ها را چگونه می‌توان فهمید؟

📌در پاسخ به سؤال اساسی «اسلام چیست؟»، ذات‌گرایان معتقدند اسلام ویژگی‌های ثابت و تغییرناپذیری دارد که در همهٔ زمان‌ها و مکان‌ها یکسان است. راینهارت نمود بارز ذات‌‌گرایی را در آثاری می‌بیند که با عنوان «اسلام و…» منتشر شده‌اند. مثلاً اثری با عنوان «اسلام و مدرنیته» گویی یک «اسلام» را فرض می‌گیرد که با تغییرات زمان و مکان دچار تغییر نمی‌شود و آن را موضوع مطالعه خود قرار می‌دهد.

📌راینهارت «رویکرد اسلام‌ها» را هم مطرح می‌کند، با این ایدۀ نهفته که به تعداد مکان‌هایی که در آن مسلمانان حضور دارند، اسلام داریم. اثری که از «اسلام مراکشی» سخن می‌گوید و تلاش می‌کند با کار دقیق مردم‌نگارانه تنها ویژگی‌های محلی دین‌ورزی مراکشی‌ها را بازتاب دهد، با این نام‌گذاری این ایده را در خود نهفته دارد که اسلام مراکشی پدیده‌ای به‌کلی‌جدا از مثلاً «اسلام هندی» است.

📌راینهارت تعبیر «اسلام زیسته» را از چهارچوبی به‌نسبت جدید در جامعه‌شناسی دین وام می‌گیرد که با عنوان مشابه «دین زیسته» شناخته می‌شود. دین زیسته چهارچوبی است برای فهم دین، نه آن‌چنان‌که در متون رسمی دین یافت می‌شود، بلکه براساس ابعاد مختلف زندگی روزمرهٔ مردم عادی‌ای که خود را دین‌دار می‌دانند. در این چهارچوب، مطالعهٔ اسلام دیگر فقط به‌معنای مطالعهٔ دین رسمی‌ای که در متون رسمی می‌آید و به مسلمانان توصیه می‌شود نیست؛ بلکه مطالعهٔ آن چیزی از اسلام است که با مشاهدهٔ زیست مسلمانان عادی دریافت می‌شود.

📌راینهارت برای اندیشیدن دربارهٔ «اسلام زیسته» از استعاره‌ای زبانی بهره می‌گیرد و ارتباط میان سطوح مختلف کاربردِ مفهوم «اسلام» را به ارتباط سطوح مختلف «زبان» تشبیه می‌کند. اگر اسلام را به‌مثابه یک زبان بدانیم که گویش‌ورانی در جاهای مختلف جهان دارد، آن‌گاه می‌توانیم قالبی برای فهم اشتراکات و اختلافات پیش‌گفته میان زیست مسلمانان ترسیم کنیم.

📌به نظر راینهارت، در «اسلام زیسته» نیز می‌توان سه جنبهٔ مختلف تشخیص داد: اول «اسلام گویش»، یعنی ویژگی‌های انحصاری اسلام در یک زمان یا مکان خاص؛ دوم «اسلام کوینه»، یعنی جنبه‌های مشترک گویش‌های مختلف؛ و سوم «اسلام جهان‌وطن» که همان اسلام معیار دانشمندان است، چیزی مانند کتاب‌های گرامر انگلیسی.

📌 «اسلامِ گویش»، به‌عنوان جنبه‌ای از اسلام زیسته، مانند گویش‌های زبانی است. آن‌چه در «اسلامی» خوانده‌شدن باورها و اعمال مختلف مسلمانان مختلف مهم است، معنایی است که برای مسلمانان محلی دارند، نه پیوندشان با راست‌کیشی. این اعمال و باورها در تصویری که راینهارت ارائه می‌دهد، به‌تمامی «اسلامی» دانسته می‌شوند؛ به این معنا که بخشی پیوسته به کلیت اسلام زیستۀ آن منطقه‌اند، نه نمونۀ ناقصی از یک اسلام اصیل.

📌«اسلام کوینه»، مانند گویش یا زبانِ کوینه، مشترکات را به تصویر می‌کشد، مشترکاتی نظیر باور به توحید، فرشتگان و پیامبران، معاد و اعمالی نظیر نمازهای یومیه، روزه و حج. باید توجه داشت که اگرچه اصل این باورها و اعمال مشترک است، نحوهٔ فهم و عمل به آن‌ها در «گویش»‌های مختلف تفاوت دارد. مثلاً در روزهٔ ماه رمضان، در بعضی جاها بر افطار جمعی تأکید وجود دارد و جاهای دیگر نه.

📌«اسلام جهان‌وطن» یا «اسلام معیار» در واقع معادل زبان معیار است؛ یعنی آن‌چه در کتاب‌های رسمیِ دستور زبان و آموزش رسمی یافت می‌شود. همان‌گونه که هدف زبان معیار نظام‌مند کردن دانش ما دربارهٔ یک زبان است، هدف اسلامِ معیار نیز نظام‌مند کردن دانش دینی بر مبنای منابع دین است.

📌در الگویی که راینهارت ارائه می‌کند، جنبه‌های مختلفی که دربارهٔ اسلام وجود دارند، همگی تنها «جنبه‌هایی» از اسلام‌اند و هیچ‌یک ذات اسلام نیستند. پس مطالعهٔ اسلام در هر زمان و مکان، می‌تواند به معنای بازشناسی این جنبه‌های مختلف باشد.

🔷 نسخۀ کامل مقاله را دریافت کنید:
       نسخۀ متنی | نسخۀ صوتی

🔷 منبع کانال دورنما

@Bonyadbazargan

🔶روش شناسی قرآن پژوهی آیت‌الله طالقانی

✍یوسف خان‌محمدی

📌از جمله ویژگی‌های قرآن‌پژوهی طالقانی، فارسی‌نویسی است. معمولاً علما در گذشته، نتایج تحقیقات خود را به زبان عربی به نگارش درمی‌آوردند. ولی طالقانی پرتوی از قرآن را به فارسی نوشت. وی معتقد بود از آنجا که هدف قرآن هدایت بشر و توده مردم است و مردم ایران فارسی‌زبان‌اند، باید طوری پیام قرآن را برای مردم مطرح کرد که قابل فهم برای همه باشد.

📌ویژگی دیگر ، نام‌گذاری آثار است. او ابا داشت که اسم تفسیر روی آثار خود بگذارد. بنابراین، نوعی گسست‌گرایی را اعلام می‌کند و معتقد است اگر انسان در چارچوب مفسرین گذشته حرکت کند نمی‌تواند به نوآوری‌های جدید دست پیدا کند و به یک نوع تسلسل می‌افتد که تکرار گذشتگان است.

📌این نوع برداشت از قرآن، یک سبک از تفکر را پدید آورده بود که جرئت ورود روشنفکر و تحصیل‌کردگان غیر حوزوی را مهیا کرد. مهندس بازرگان، دکتر سحابی و شریعتی و دیگران با گسستی که طالقانی در روش تفسیر ایجاد کرد، وارد عرصه قرآن‌پژوهی شدند.

📌با استفاده از تاریخ صدر اسلام و پرهیز از اسرائیلیات و احادیث ضعیف در فهم قرآن، طالقانی در تفسیر سوره آل عمران برای تبیین آیات ناظر به جنگ بدر و احد، استفاده فراوانی از تاریخ صدر اسلام می‌کند و محیط نزول آیات را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. ایشان از ورود اسرائیلیات و احادیث جعلی که مانع فهم درست پیام قرآن می‌شود اظهار نگرانی می‌کند. تأکید بر تاریخ صدر اسلام و پرهیز از اسرائیلیات و احادیث ضعیف، از مهم‌ترین ویژگی قرآن‌گرایان در ایران معاصر است.

📌طالقانی به‌کارگیری روش‌های عرفانی، فلسفی، فقهی و علمی را در تفسیر قرآن، از موانع اساسی فهم اهداف هدایتی قرآن می‌دانست. به نظر وی هدف در این‌گونه تفسیرها فهم اهداف قرآن آن‌طور که در حقیقت است، نیست؛ بلکه به دنبال اثبات خود روش‌ها هستند. فهم واقعی قرآن در صدر اسلام ناشی از اتخاذ روش‌های غیر قرآنی است.

📌طالقانی پس از نقد و ارزیابی روش‌های موجود در تفسیر قرآن به ارائه روش اتخاذی خود می‌پردازد؛ وی معتقد است برای فهم قرآن و کنار گذاشتن حجاب‌های موجود ابتدا باید مراحلی را طی کرد:

📌۱- پی‌جویی از ریشة لغات و درک معانی و مفاهیم عمومی عصر نزول و جدا کردن آن از معانی و اصطلاحات حادثه (جدید) مانند مفاهیم ایمان، کفر، نفاق، قلب، محکم، متشابه و تأویل.

📌۲- دقت در نکته‌های مقصوده و اشارات ملحوظه و مقایسه در اسلوب و توجه به ایجاز و تطویل، تقدیم و تأخیر، حذف و ابدال، تشبیهات و کنایات، امثال و عبر و نکته‌های بلاغتی.

📌۳- دانستن خصال نفسانی و قوای درونی و تجزیه مبادی فکری و شهوات، غرائز، عواطف و تحولات اجتماعی، اسرار ترقی و انحطاط امم.

📌۴- توجه عموم به محیط جاهلیت عرب در هنگام نزول قرآن، و متمثل نمودن بلاغت سرشاره فطرت زنده، فضای باز و آسمان درخشان آن‌ها را چنان تغییر داد که گویا از نو آفریده شده‌اند.

📌۵- دانشمندان اهل نظر و محققان باید کلیات عقلی، فلسفی و معلومات خود را در طریق فهم هدایتی قرآن قرار دهند، نه آنکه قرآن را محدود به دریافت‌های خود گردانند.

📌۶- در تأویل متشابهات و فهم آیات الأحکام و استنباط فروع باید به احادیثی باشد که از جهت دلالت صریح و از جهت سند، استناد آن‌ها به منابع وحی و ائمه طاهرین(ع) بررسی شده باشد.

📌طالقانی پس از طی این مراحل روش خودش را چنین معرفی می‌کند: نخست چند آیه به ردیف و شماره آورده شده. پس از آن، ترجمة آیات به فارسی تطبیقی آمده چنانکه از حدود معانی صحیح لغات خارج نباشد. پس معانی مترادف و موارد استعمال و ریشه لغات، در موارد لزوم بیان شده تا در ذهن خواننده مجال تفکر بیشتری باز شود. آن‌گاه آنچه از متن آیات مستقیماً بر ذهن تابیده بیان می‌شود. گاهی در موارد مقتضی از احادیث صحیحه و نظر مفسران استفاده شده، پس در پیرامون آیات آنچه به فکر نگارنده رسیده و بر ذهنش پرتو افکنده منعکس می‌گردد، تا شاید خواننده خود هرچه بیشتر به رموز هدایتی قرآن آشنا شود و ایمان تقلیدی به کمال تحقق رسد و هر چه بیشتر جویندگان در اعماق ژرف آیات فرو روند و در انوار آن غوطه‌ور شوند.

🔷 منبع: کتاب تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر نوشته یوسف خانمحمدی


@Bonyadbazargan

🔶 خداوند سبحان برای توقف ظلم و كشتار و تخفيف انتقام همانطور كه در قرآن می‌خوانيم برای موسی (ع) احكام قصاص يا مقابله به مثل عين به عين و دندان به دندان را مكتوب و مقرر كرد و همان حكم را با گفتن "ولكم في القصاص حيوه يا اولي الالباب"‌ برای مسلمانان تكرار و تأكيد نمود. سپس برای اتمام تربيت و اكمال شريعت، در پايان آيه قصاص اضافه و توصيه می‌نمايد كه اگر از حق قصاص و مقابله به مثل در گذريد عمل به احسان و جلب رضای رحمن را كرده‌ايد. قرآن كه مانند تورات با محدود ساختن تلافی‌گری و متوقف ساختن انتقام، به جلوگيری از درنده خوئی انسان برخاسته است، زنده ماندن و سلامتی و امان فرزندان آدم را در زمين حمايت و حفاظت می‌نمايد. چون معاصر و منادی نسلها و تمدنهايی بوده است كه رفته رفته عواطفشان كمتر و قدرت انتقامگيری و آزارشان بيشتر خواهد بود، از تورات پا فراتر گذارده سفارش گذشت و احسان می‌نمايد تا علاوه بر حيات و امان، گلهای گذشت و محبت و خدمت در سايه عقل و علم نيز در مزارع و ممالكشان برويد.

🔷منبع: بر گرفته از نامه مهندس بازرگان درباره ادامه جنگ

@Bonyadbazargan

🔶مسئلۀ زن در جهان اسلام معاصر

     مروری بر آثار محققان و نواندیشان مسلمان

🔹در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار محققان و نواندیشان مسلمان دربارۀ مسائل زنان (به عربی یا انگلیسی) را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزار و پانصد کلمه و زمان هر پادکست کمتر از سی دقیقه است.

۱. نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلۀ زن
مروری بر کتاب «المرأة الجدیدة» از قاسم امین
              خواندن متن  |  شنیدن پادکست
 
۲. زنان مسلمان در آغاز راه تجدد
مروری بر کتاب «السفور و الحجاب» از نظیره زین‌الدین
              خواندن متن  |  شنیدن پادکست

۳. روایت کودکیِ دختری در اندرونی
مروری بر کتاب «زنان بر بال‌های رویا» از فاطمه مرنیسی
              خواندن متن  |  شنیدن پادکست

۴. روایت‌های تفسیرگران از حدود حجاب در قرآن
مروری بر مقالۀ «تفسیر قرآن و هنجارهای حجاب زنان» از والری هافمن
              خواندن متن  |  شنیدن پادکست

🔷 منبع: @doornamaa
@Bonyadbazargan

🔶 پیام تسلیت هیات مدیره انتشارات قلم به مناسبت درگذشت استاد محمود حکیمی

📌هیات مدیره انتشارات قلم در پیامی درگذشت استاد ارجمند محمود حکیمی را تسلیت گفت و از خداوند رحمان برای خانواده و سایر بستگان و دوستداران آن مرحوم، شکیبایی، همراه با سلامتی و برای تازه درگذشته آرزوی رحمت بیکران الهی کرد.

🔷متن اطلاعیه در پی می‌آید:

به نام خدا
انالله و اناالیه راجعون

برادر ارجمند جناب آقای محمد حکیمی
فرزند استاد ارجمند جناب آقای محمود حکیمی

زنده یاد استاد حکیمی از آغاز تأسیس شرکت انتشارات قلم در اواسط دهه پنجاه خورشیدی، با این نهاد فرهنگی همکاری نزدیک و صمیمی داشت و آثار بسیاری از ایشان توسط این شرکت چاپ و منتشر گردید، علاقه وافری به مهندس بازرگان داشت و اثری وزین با عنوان «بازرگان در اندیشه فرهیختگان» به کوشش گروه پژوهش‌های تاریخی انتشارات قلم و زیرنظر ایشان در 706 صفحه چاپ و منتشر شد.

استاد محمود حکیمی علاوه بر کتاب‌های بسیار دیگر که توسط سایر انتشاراتی‌ها چاپ و منتشر شد، دو پروژه انتشاراتی ارزشمند را در شرکت انتشارات قلم به مرحله چاپ و انتشار رسانید که یکی درباره پیشگامان آزادی در ایران در چندین جلد و نیز مجموعه دیگری با عنوان: در مدرسه آثار و اندیشه‌های بزرگان علم و ادب ایران تألیف یافت و منتشر شد خدایش بیامرزد و قرین رحمت الهی گردد.

هیأت مدیره انتشارات قلم درگذشت پدر بزرگوارتان مرحوم استاد محمود حکیمی را به جنابعالی و خانواده ارجمند استاد حکیمی صمیمانه تسلیت میگویند و از خداوند رحمان برای خانواده و سایر بستگان و دوستداران آن مرحوم، شکیبایی، همراه با سلامتی و برای تازه درگذشته رحمت بیکران الهی را آرزومندند و همزمان با شما عصر پنجشنبه 05/07/1403 از ساعت 17 در مسجد نور واقع در خیابان دکتر فاطمی به سوگ می‌نشینند.

هیأت مدیره شرکت انتشارات قلم

@Bonyadbazargan

🔶فیرحی در کتاب «پیامبری و قرارداد» چه می‌گوید؟

✍🏻رضا تاران

📌کتاب «پیامبری و قرارداد؛ نظریه‌ای درباره سیره حکمرانی پیامبر» حاصل سه دوره تدریس سیره سیاسی پیامبر توسط داود فیرحی در دانشگاه تهران در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ است که بعد از درگذشت او، اکبر محمدی در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر آن را تنظیم و تحقیق و در سال ۱۴۰۳ نشر نی آن را منتشر کرده است.

📌فیرحی دوگانه «اسلامی» و «جاهلی» به تاریخ شبه‌جزیره عربستان را رد می‌کند و دولت مدینه را در امتداد دوره پیش از اسلام تحلیل می‌کند. او بر این باور است که قبایل عرب توانسته بودند با پیمان و قراردادهای میان‌قبیله‌ای خط اقتصادی امنی ایجاد کنند(۳۹۴). از نظر فرهنگی هم بر فرهنگ روم و هم بر فرهنگ ایران آگاهی داشتند(۳۹۵). بر این اساس وضعیت عربستان پیش از اسلام جنگ دائمی نبود و بر پایه پیمان و قرارداد وضعیت باثباتی داشتند(۷۴). شکل‌گیری دولت مدینه و حکمرانی پیامبر  نیز بر پایه و اساس قراردادهای مرسوم آن دوره بود(۵۸). این دیدگاه در مقابل نظریه‌ای نخبه‌گرایانه‌ای است که معتقد است پیامبر بر پایه نظر و رای خود مدینه را اداره کرده است(۵۴).

📌فیرحی مهاجرت پیامبر به مدینه را نقطه آغاز تشکیل دولت مدینه می‌داند که با قراردادی میان او و بزرگان مدینه انجام شد(۶۳). اما مستند اصلی فیرحی پیمان مدینه است که در ماه‌های اول هجرت انجام شده است.  به باور او پیمان مدینه نه فرمان بلکه از جنس قرارداد است؛ قراردادی میان پیامبر، مهاجران، انصار، مشرکان و برخی از گروه‌های یهودی(۷۶). بر اساس این قرارداد مدینه به عنوان «حّرم» اعلام می‌شود که منازعات داخلی را به صلح و از تعرضات بیرونی جلوگیری شود(۱۰۸). مرجع حل اختلافات پیامبر است اما جنس تعیین او از قبیل «قاضی تحکیم» است که طرفین دعوا با توافق او را انتخاب کرده‌اند(۱۰۹). به باور فیرحی در همه قراردادها پیامبر داور نبود بلکه با توافق طرفین قرارداد داور تعیین می‌شد(۱۷۳). قرارداد مدینه قبیله و هویت‌های ایمانی را از بین نبرد بلکه هویت جمعی بزرگتری به‌نام شهروند مدینه بودن را افزود(۱۲۱). بر اساس قرارداد قانون مدینه شکل می‌گیرد که در دو بخش است؛ بخش اول: قانون داخلی قبایل و گروه‌های عقیدتی است و قانون دوم قانون شهر با توافق جماعت‌ها(۱۲۹). محور این قرارداد ممنوعیت ظلم، گناه، دشمنی و فساد نسبت به اعضای قرارداد بود(۲۱۷).

📌به باور فیرحی در چند سال اول حضور پیامبر در مدینه، قرارداد مدینه توانست انسجام نسبی داخلی ایجاد کند و دولت‌شهر مدینه را شکل دهد. از سال ششم قراردادهای جدیدی اضافه شد از جمله مهمترین آن «قرارداد صلح حدیبیه« بود(۱۴۰) که توانست قریش را کنترل کند. قرارداد طائف که پیمانی امنیتی بود بخشی دیگری از مخالفان مدینه را به هم‌پیمان تبدیل کرد(۱۵۷). سال نهم هجریت ویژگی مهمی دارد و این سال را «عام الوفود« یعنی سال قراردادها نام‌گذاری کرده‌اند، زیرا در این سال تعداد زیادی از قبایل وارد مدینه شده و با پیامبر قرارداد بستند(۱۶۷).

📌قرارداد نجران از دیگر قراردادهای مهم پیامبر با مسیحیان است؛ پیامبر دین مسیحیان را به رسمیت شناخته و امنیت آنان را در مقابل پرداخت جزیه تضمین می‌کند(۳۰۷). فیرحی معتقد است این قرارداد در دوره خلیفه اول تمدید شد اما خلیفه دوم این پیامبر را شکست و مسیحیان را مجبور به کوچ کرد(۳۱۷). همچنین قرارداد مقنا و خیبر نیز که با یهودیان بسته شده است مورد توجه فیرحی است(۳۳۵).

📌به باور فیرحی حکمرانی پیامبر نه بر آرایش جنگی بلکه بر نرم‌افزار قرارداد ایستاده است. بر این اساس اصل صلح و قرارداد است و جنگ عارضه است. در تمام قراردادها استقلال قبایل به رسمیت شناخته شده است(۱۷۲). فیرحی پیامبر را نه شخصیتی انقلابی بلکه اصلاحگری محافظه‌کار می‌داند که دنبال زیر و رو کردن طبقات اجتماعی نبود(۳۳۷).  به باور فیرحی پیامبر با قراردادهای مختلف نوعی فدرالیسم قبیله‌ای شکل داد که در آن وحدت اصلی با محوریت دفاعی و نظامی بود(۱۶۱). فیرحی بر این باور است که تکیه پیامبر نه بر نیروی نظامی و مسلح بلکه بر قرارداد بوده است و نظامی‌گری دوره خلفا تخطی از سیره پیامبر است(۳۵۵). به‌نظر می‌رسد فیرحی به «جهاد ابتدایی« باور نداشت و جنگ‌های پیامبر را در اثر پیمان‌شکنی و تخطی از قراردادها از جانب قبایل تحلیل می‌کرد. فیرحی بر این باور است که پیامبر همچون یک استراتژیست توانست با عنصر قرارداد دولتی تشکیل دهد و اسلام را عرضه کند.


B2n.ir/d78703

@Bonyadbazargan

🔶متن کامل مقاله رابطه روش حکومتی با فرایند دموکراسی‌سازی و تحکیم دموکراسی

@Bonyadbazargan