🔴نهاد علم در ایران فاقد استقلال است
🔺گفتگو با ایلنا ۲۲ اسفند ۱۴۰۳
✍️عباس عبدی
▪️سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: کتاب «از دارالفنون تا امیرکبیر» اثر عباس عبدی، یکی از آثار مهم در حوزه تاریخ و نقد دانشگاهی در ایران محسوب میشود. در این کتاب، مولف به بررسی تاریخ ایجاد و رشد دانشگاه و فضای دانشگاهی در ایران میپردازد و روند تحول این نهاد را از دوران دارالفنون (اولین دانشگاههای نوین در ایران) تا دوران امیرکبیر (دانشگاه صنعتی امیرکبیر یا پلیتکنیک تهران) مورد بررسی قرار میدهد. او با استناد به مستندات تاریخی و روایتهای دقیق، تلاش میکند تا چرایی تغییرات ساختاری و اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران را روشن کند و به بررسی چالشها و موفقیتهای دورههای مختلف دانشگاهی، نقش دانشگاهها در شکوفایی فکری و رشد اقتصادی و همچنین تأثیر تحولات سیاسی بر فضای دانشگاهی میپردازد. از آنجایی که این کتاب با ارائه تحلیلی جامع و مستدل، چشماندازی عمیق از تحولات این نهاد مهم را به خواننده ارائه میدهد به سراغ مولف آن، عباس عبدی فعال سیاسی و پژوهشگر اجتماعی رفتیم تا درباره کتابش مفصل تر گفتوگو کنیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
🔹شما در این کتاب تاریخچه تحول دانشگاههای ایران را از دارالفنون تا دانشگاه امیرکبیر بررسی کردهاید؛ به نظر شما بزرگترین نقطه قوت و ضعف نظام آموزش عالی ایران در این مسیر چه بوده است؟
🔘به نظر بنده در درجه اول وارداتی بودن نهاد آموزش عالی یا علم و فقدان پیوند این نهاد با متن جامعه ایرانی مهمترین مشکل بود. البته گریزی از آن نبود چون نهادی علمی مشابه آنچه در غرب بود در ایران نداشتیم و باید هم وارد میشد. علومی هم که وارد شد برای برآورده کردن نیازهای حکومت و دربار بود. از سوی دیگر نهاد دانشگاه باید در بطن جامعهای باشد که مردم آن هم باسواد باشند.
🔘در این مورد میان ایران و ژاپن مقایسه کردهام که در ژاپن دانشگاه هنگامی بهطور جدی ساخته شد که بیسوادی عملاً به حداقل رسیده بود. در ایران دارالفنون هنگامی تاسیس شد که درصد باسوادی زیر ده درصد بود و هنوز مدارس مدرن برای آموزش نداشتیم. و مرحوم رشدیه چند دهه بعد و با چه مشقتی اقدام به راهاندازی مدرسه به سبک جدید کرد. سومین ایراد هم فقدان استقلال نهاد علم و دانشگاه بود که از ابتدا تابع حکومت شد و اینها و موارد دیگر موجب اختلال در کارکرد نهاد دانشگاه در ایران گردیده بود.
🔹در کتاب به نقش سیاست و تحولات اجتماعی بر دانشگاههای ایران اشاره شده؛ آیا این تأثیر را بیشتر مثبت میبینید یا منفی؟ چرا این ارتباط در ایران تا این حد پررنگ است؟
🔘با اینکه خودم از فعالان سیاسی دانشگاه بودهام ولی همیشه سیاسی شدن دانشگاه را برای جامعه و حتی نهاد دانشگاهی زیانبار میدانستم. این وضعیت ناهنجار در درجه اول تقصیر حکومت است و به علت ضعف نهادهای حزبی و سیاسی رخ میدهد چون جامعه به نهاد سیاسی نیاز دارد و اگر حکومت اجازه شکلگیری نهاد سیاست را ندهد مردم نهادهای دیگر چون آموزش یا دین و رسانه را تبدیل به سکوی سیاسی میکنند و این نهادها از کارکرد واقعی خودشان باز میمانند.
🔹یکی از دغدغههای مهم کتاب، مسئله مدرنیزاسیون دانشگاههاست. فکر میکنید چرا دانشگاههای ایران علیرغم تلاشهای تاریخی هنوز به استانداردهای جهانی دست پیدا نکردهاند؟
🔘به قول مرحوم مظفرالدین شاه همه چیزمان باید به همه چیزمان بخورد. دانشگاههای ایران در این دو دهه قدری در رقابت عقب افتادهاند و الا به لحاظ کلی و در مقایسه با سایر نهادهای ایران وضع بهتری داشتند.
🔹در مسیر شکلگیری نهاد دانشگاه در ایران، کدام تصمیمات مدیریتی یا سیاسی بیشترین تأثیر را در پیشرفت یا عقبماندگی این نهاد داشتهاند؟ آیا این تصمیمات هنوز هم پیامدهایشان را نشان میدهند؟
🔘مهمترین مسأله؛ دخالت دولت در امور دانشگاه در محتوای درسها و پذیرش استاد و دانشجو و سهمیه دادن و نیز مدیریت از بالای آن است. حکومتها همیشه نوعی ترس از دانشگاه دارند که تبدیل به فوبیا شده است. علت هم ترس آنها از علم است.
🔹شما در این کتاب از دارالفنون به عنوان نقطه آغاز آموزش مدرن در ایران یاد کردهاید؛ فکر میکنید ایدههای امیرکبیر در تأسیس این نهاد تا چه حد در ساختار آموزشی امروز ایران زنده مانده است؟ آیا از آن ایدهها فاصله گرفتهایم؟
🔘واقعیت این است که امیرکبیر پیش از بهرهبرداری از دارالفنون در حمام فین کاشان به تیغ کین کشته شد و فرصتی برای پیاده کردن ایدههایش نداشت که بدانیم چه بود. هر چند دارالفنون وصله ناچسبی برای آن دوره از تاریخ ایران بود. فعلاً که نماند و نمیدانیم اگر بود دقیقاً چه کاری میکرد. ولی در یک جامعه بیسواد؛ دانشگاه کارکرد بیشتری جز در خدمت دولت بودن نمیتوانست داشته باشد.
https://ibna.ir/x6x7H
آینده (عباس عبدی)

Similar Channels



آینده: تحلیلهای عباس عبدی در سیاست و جامعه ایران
آینده یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین آثار عباس عبدی، تحلیلگر و روزنامهنگار ایرانی است که به بررسی معضلات و چالشهای اجتماعی و سیاسی ایران معاصر میپردازد. عباس عبدی با ارائه تحلیلهای عمیق و ژرفنگرانه، سعی دارد تا نه تنها به تبیین وضعیت کنونی جامعه و سیاست ایران بپردازد، بلکه ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف موجود، به ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود بپردازد. او به عنوان یک فعال سیاسی و اجتماعی، در نوشتههای خود همواره بر اهمیت آگاهی بخشی و انتقال اطلاعات به مردم تأکید دارد. این مقاله به بررسی محتوای کتاب و تحلیلهای ارائه شده توسط عباس عبدی خواهد پرداخت و همچنین به سوالاتی متداول در رابطه با آینده ایران و راهکارهای پیشنهادی او پاسخ خواهد داد.
عباس عبدی در کتاب آینده چه مباحثی را بررسی کرده است؟
در کتاب آینده، عباس عبدی به بررسی چالشهای سیاسی و اجتماعی مختلفی میپردازد که ایران با آنها روبروست. او به مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، و اجتماعی توجه خاصی دارد و سعی میکند تا ابعاد مختلف این چالشها را مورد تحلیل قرار دهد.
همچنین، عبدی به فرصتهایی که در آینده برای اصلاح و بهبود وضعیت ایران وجود دارد، اشاره میکند و بر لزوم تغییرات بنیادی در نظامهای سیاسی و اجتماعی تأکید میکند.
نکات کلیدی در تحلیلهای عباس عبدی چیست؟
تحلیلهای عباس عبدی معمولاً بر پایه دادههای دقیق و تجربیات شخصی او بنا شده است. او به بررسی تأثیرات تصمیمگیریهای سیاسی بر زندگی روزمره مردم میپردازد و بر اهمیت شفافیت و پاسخگویی در حکومتداری تأکید میکند.
علاوه بر این، او به ضرورت ایجاد ظرفیتهای مدنی برای مشارکت بیشتر مردم در فرآیندهای سیاسی اشاره دارد و بر این باور است که بدون مشارکت عمومی، هیچ اصلاح واقعی امکانپذیر نیست.
آینده ایران از دیدگاه عباس عبدی چگونه ترسیم شده است؟
عباس عبدی در ترسیم آینده ایران به دو جنبه کلیدی توجه میکند: چالشها و فرصتها. او معتقد است که با وجود مشکلات جدی مانند فساد و عدم شفافیت، هنوز هم فرصتهایی برای تغییر و پیشرفت وجود دارد که اگر به درستی مورد بهرهبرداری قرار گیرند، میتوانند به بهبود شرایط کمک کنند.
وی همچنین به نقش جوانان و نخبگان در تحولات آینده اشاره دارد و بر این نکته تأکید میکند که آیندهای مثبت تنها در شرایطی امکانپذیر است که نسل جدید بتواند در فرآیند تصمیمگیریهای مهم دخالت کند.
عباس عبدی چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت جامعه ایران پیشنهاد میکند؟
عباس عبدی پیشنهاد میکند که برای بهبود وضعیت جامعه ایران، نیاز به اصلاحات کلانی در ساختارهای حکومتی و اجتماعی وجود دارد. او بر لزوم تقویت نهادهای مدنی و افزایش مشارکت عمومی تأکید میکند و معتقد است که این موضوع میتواند به ایجاد شفافیت و پاسخگویی در دولت منجر شود.
علاوه بر این، او بر اهمیت سرمایهگذاری در آموزش و پرورش و ایجاد فرصتهای شغلی تأکید دارد که میتواند به کاهش فقر و نابرابریها کمک کند.
چگونه آثار عباس عبدی بر ذهنیت قشر جوان اثر میگذارد؟
آثار عباس عبدی به دلیل زبان ساده و قابل فهمی که دارد، به خوبی توانسته است تا با قشر جوان ارتباط برقرار کند و آنها را به تفکر درباره مسائل اجتماعی و سیاسی ترغیب کند. او با بهرهگیری از مثالهای عینی و واقعی، توانسته است ذهنیت جوانان را نسبت به چالشهای جامعه تغییر دهد.
این آثار باعث ایجاد یک دیالوگ بین نسلها میشود و به جوانان اجازه میدهد تا آنها نیز دیدگاهها و تحلیلهای خود را در مورد آینده جامعه به اشتراک بگذارند.
آینده (عباس عبدی) Telegram Channel
با خوشونام آینده (عباس عبدی) بهترین تجربه ارتباط با جامعه فارسی زبان را تجربه کنید. این کانال تلگرام توسط عباس عابدی برای ایجاد یک فضای مطالب مفید و جذاب برای افراد علاقهمند به موضوعات مختلف ایجاد شده است. از جمله موضوعاتی که در این کانال مورد بررسی قرار میگیرند، میتوان به تکنولوژی، تاریخ، آموزش، ورزش و سبک زندگی اشاره کرد. nآیا شما علاقهمند به یادگیری مطالب جدید و جذاب هستید؟ آیا میخواهید به روز با اخبار و تحولات جهانی و ملی باشید؟ اگر پاسخ شما بله است، آینده (عباس عبدی) بهترین انتخاب برای شماست. nعباس عبدی با تجربه خود و تلاش برای ارتقای سطح اطلاعات جامعه، تضمین میکند که شما همیشه از مطالب متنوع و جذابی در کانال خود بهرهمند خواهید شد. بنابراین، اگر میخواهید بخشی از یک جامعه فعال و دانشجو باشید، حتما به کانال آینده (عباس عبدی) بپیوندید! این فرصت را از دست ندهید و همراه ما باشید.