Бектурсун Адиев✍

Тегиз эле деп жүрсөм телегейим,
Тетик болуп чачылды ээлегеним.
Бардык дүйнө мүлкүмдү берем сага,
Бакытымды бер тагдыр келе, менин!
Узап эле кетишти, узап эле,
Убагында болгондор мага жакын.
Убактылуу турбайбы көрсө баары,
Убакыттын билбепмин таразасын.
Жакындабай, кеткендер кетти — дедим,
Жараландым, тагдырдан тепки жедим.
Ушул күздө аябай жүдөй түштүм,
Ушу куса түбүмө жетти, менин.

Жараланып жан дүйнөң, жараң канайт,
Араң тапкан сүйүүң кеткенде анан.
Ак жоолугун башканын ыраа көрүп,
Ак сүйүүңө жете албай кеткен жаман.
Жашооң түгүл түгөнүп калат тура,
Жашоодогу сүйүүңө жеткенче, араң…

Башаламан.
Жок такыр менде план,
Азыр кайда барамын? Эмне кылам?
Чар тарабым түпөйүл жол болууда,
баары , баары акырын жоголууда.
Төбөмдөгү түйшүгүм оор болууда,
Баё, таза көңүлүм кордолууда.
Балалыкты, баягы жашоомду ойлоп,
Баратамын кайгырып жолдо мына…
Жан дүйнөмдүн тоолору кулап атат,
Жакшы адамдар! Жанында болбогула.

«… жок,
жок,
жок, сен келбейсиң…
Кеткенсиң алдагачан.
Келет — деп, өзүмдү өзүм,
жөн эле алдап атам…

Ачылар күнү барбы?
мендеги бул кабактын…
Аясаң боло мени,
аябай муңга баттым»
— деп жазып куса сабын,
дептерди булгап аттым…

Ырларыма себепсиң…
ыр дүйнөгө алып келген музамсың.
Келбейсиңби?..
Убай тартып жаткан жүрөк кубансын…
Токтоп калган саат жебеси чыкылдап,
ушул жашоо — жашоо болуп улансын.
Келбейсиңби?..
Мен аябай сагындым.
Сени күтүү дагы канча узарсын?..

Ойгоо жатып,
түндүн санайм узунун…
Адат бойдон калып кетти —
ушунум.
Күйүтүмдү дагы кантип басмакмын?
Кечир мени!
(бүгүн бир аз “кызуумун”)
Барган сайын бара жатат жоголуп,
Сенсиздиктен…
Бул дүйнөгө кызыгуум.
Мага деле оңой - олтоң дейсиңби?
Ишенбесең…
Көрчү келип кейпимди.
Сага чырмап байлап койгон окшойм го,
Жүрөгүмдү.
Бүт дилимди.
Эркимди.
Жаркынымсың…
Жакынымсың эң эле..
Биз болгону — эки бөлөк денеде.
Азыр кайда?
Ошондогу кубаныч…
Ошондогу азем, күлкү береке…
Өмүрүмдүн мааниси да маңызы,
Өзүң менен кетип калса керек ээ?
Эми коштойт көп күнүмдү ый – арман,
Сен талпынып учуп кеттиң уямдан.
Биз арылдык;
Бирге койгон тилектен,
бирге олтуруп, бирге ойлогон кыялдан…
Калды балким;
жарааттарың бүтөлүп?
Мага болгон сезимдериң бүт өлүп?
Таптың балким менден дагы жакшысын,
(Мен ушуга болуп келем бүдөмүк)
Эми сенден кантип алыс кетемин?
Мен түшүндүм;
Сенсиз — кыйын экенин.
Балким бизди күтөт кайра биригүү?
(Кимдер билмек махабаттын эртеңин?)

Убагында жигитче кыз жактырдым,
күйүп-сүйүп далайга сыздап жүрдүм.
Ошондо эле көңүлүм калган экен,
ошол музоо кезимде муздаптырмын…
Кызганычтан ичимде кайнап турдум,
унчуга албай мен көпкө кайрат кылдым.
Карап анан иш кылсам болмок экен,
карегиме көз боосун байлаптырмын…
Далай-далай жалбарып ыйлап жүрдүм,
аңкоо башмын, аны да кыйнаптырмын.
Адам менен түптөлөм - деген менен,
«АДАМ-АДАМ» деп жүрүп кыйраптырмын.
Сүйбөгөнгө сүйкөнбө - деп айтышчу,
каап, ушуну акылга туйбаптырмын!

.

Көөдөнүмдө бир жылдыз пайда болуп,
көпөлөгү көңүлдүн Айга конуп…
Мен сүйүнүүн үйүнө кайтып келдим,
Токтоп калган жүрөгүм кайра согуп.

Соорото албай мендеги дүрбөлөңдү,
Ыр жаза албай жакшына бир көлөмдүү…
Бардыгынан түңүлүп байкуш жүрөк,
байкуш жүрөк сүйүү издеп жүргөн өңдүү.

Улуулугун жолуңдун даңазалап,
койгонум жок, оо тагдыр , сага талап.
Сен жолуктур, жолукчу адамдарга,
Сезимдерди ойнобой тамашалап!

— Адиев

Оо махабат!
Билбейм кандай антың бар…
Антың менен алоолонгон дартың бар…
Сага жетпей кете берди канча адам…
Сага жетпей күйүп кетти канча ырлар?
Сага оозанып — эркелесе бүт дене,
Сага каршы — башта бир аз акыл бар.
Бапес тутуп сенин терең сырыңды,
Барктап келген болсо сени асылдар…
Байлап койду сени бүгүн күмүшкө,
Жан дүйнөсү ушундай бир жакырлар

— Бектурсун

Ойгоо жатып,
түндүн санайм узунун…
Адат бойдон калып кетти —
ушунум.
Күйүтүмдү дагы кантип басмакмын?
Кечир мени!
(бүгүн бир аз “кызуумун”)
Барган сайын бара жатат жоголуп,
Сенсиздиктен…
Бул дүйнөгө кызыгуум.

Жакынымсың эң эле..
Биз болгону — эки бөлөк денеде.
Азыр кайда?
Ошондогу кубаныч…
Ошондогу азем, күлкү береке…
Өмүрүмдүн мааниси да маңызы,
Өзүң менен кетип калса керек ээ?

Ыр жаздым бүгүн түнү сен жөнүндө,
Таптаза өзүңө окшош баракты алып.
Сен менен сырдашкандай болдум бир аз,
Өзүмдү өзүм алдап, канааттанып…
Жалгызым билесиңби?
Билбейсиң ээ?
Арманымды ичиме катып келем.
Сен менен коштошкон соң, коштошкомун,
Шаң — күлкү, шайыр — шатман бакыт менен.
Кашайды кайран үмүт карап жолду,
кабар жок алигиче сен тараптан.
Жаан болуп сага балким төгүлдүбү,
жамгырдай куса жашым менден аккан?
Саптары жарабаган барак болдум;
Самсалап сапырылып жерде жаткан…
Мыжыгат мени күндө, мени түндө,
мынча арман, мынча куса батпайт мага.
Сезимтал жан дүйнөмдүн үрөйү учуп,
Сенсиздик….
Билесиң го жакпайт мага.
Сен үчүн — менде жүрөк өрттөнүүдө…
(Мен үчүн — сендик жүрөк тартпайт санаа…)

 
 
Кечирчи!
Жолукпасак экинчи.
Куса менен,  
кулагандай онтолойм;
имараттын кабатынан  «жетинчи».     
Калган балким;
Жарааттарың бүтөлүп,
мага деген сезимдериң бүт өлүп…
Таптың балким менден асыл, жакшысын?
(Мен ушуга болуп келем бүдөмүк…)
 
 
 
 

Кусалыкпы?
Мага нени тиледиң?
Капа тартып бузулууда иреңим.
Калгандырсың чындап менден түңүлүп,
Азыр мени ойлобойсуң.
(билемин)

Ойгоо жатып,
түндүн санайм узунун,
Адат бойдон калып кетти; ушунум.
Күйүтүмдү дагы кантип басмакмын,
Кечир мени!
(бүгүн бир а-аз кызуумун)
Барган сайын бара жатат жоголуп,
Сенсиздиктен, бул дүйнөгө кызыгуум.

* * *
Айта берсем арманымды кайталап,
Жек көрүүңдүн чырагына май тамат.
Сен болгону карегимен байкап кой,
Карек гана сага баарын айта алат.

— Бектурсун Адиев