روان شناسی فردی آلفرد آدلر

ریموند کورسینی (۲۰۰۸-۱۹۱۴):

«هرچه در مورد روان درمانی بیشتر بدانید، احتمال اینکه بهتر عمل کنید بیشتر است... درمانگر ایده آل سیستم ها را می داند و از همه تکنیک ها و روشهای موجود باخبر است. او به یک روش ویژه نمی چسبد... ما در درمان خود آزاد هستیم ... لزومی ندارد به روش خاصی بچسبیم، خواه این روش آدلری، رفتاری-شناختی یا هر روش دیگری باشد.‌ درمانگر ایده آل اصولاً در اکثر سیستم ها کارآمد است ... همه سیستم ها چیزهایی برای ارایه دارند.... درمانگرانی که به یک روش می چسبند وقتی کارها خوب پیش نمی رود انتخاب های کمتری برای گام‌های بعد دارند.»

دکتر حمید علیزاده
استاد دانشگاه علامه طباطبایی


🌱🌱 ریموند کورسینی شاگرد، دوست و همکار رودولف درایکورس بود. او از پرکارترین و خبره ترین روان درمانگرانی بود که به طور عمده از روشهای آدلری، راجرزی، سایکودرام و نیز سایر سیستم های روان درمانی استفاده می کرد.

@AdlerPsychology

✍️ آلفرد آدلر

هنر فهمیدن خاطره های اولیه نیازمند میزان بالایی از همدلی و توانایی همانندسازی با کودک در آن موقعیت کودکی اوست.



توضیح:
تحلیل خاطره های اولیه یکی از تکنیک های آدلری برای شناخت و تحلیل عمیق شخصیت است.
همچنین، آدلر نخستین روان شناسی بود که بر مفهوم همدلی در روان شناسی تاکید کرد.

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

☀️ رودولف درایکورس:

"بهترین راه برخورد با یک کودک این است که با او طوری رفتار کنید که گویی او همان فردی است که توانایی تبدیل شدن به آن را دارد."

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

✍️ دان کاترال:

«آسیب زننده ترین احساس ها آنهایی هستند که هیچگاه مورد بحث و گفتگو قرار نمی گیرند.»

"The most damaging feelings are those that are never discussed."

~ Don R. Catherall


دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

Adler Psychology and Counseling Centre, Toronto
www.Adlerpsy.ca

☀️ عشق: دیدگاه آدلری

عشق نوعی ایده و خیال خوش تعلق است که وعده رسیدن و یگانه شدن می دهد. از این رو، هدف است. عشق فقط یک حس نیست، بلکه نوعی فعل و حرکت در مسیر (journey) است، و آکنده از احساس برابری و پذیرش که باید در عمل با صداقت، همدلی، احترام متقابل، و مسئولیت پذیری،  ساخته شده، و با تعهد و وفاداری از آن مراقبت شود. آنگاه می تواند امنیت بخش، دلگرم کننده، معنادهنده و هدف زندگی باشد. 

به گفته رودلف درایکورس "ما عشق های متفاوت نداریم بلکه عاشق های متفاوت داریم." بر این اساس، عشق به شکل های متفاوتی، مطابق با شخصیت عاشق و شرایط، نوع و جلوه متفاوتی دارد، مانند رومانتیک، خانوادگی، زوجی، دوستی و عرفانی.

در عشق نیز باید شجاعت ناکامل بودن را داشت و باید به یاد داشت که عشق سالم بسیار نیازمند خودشناسی است و بدون رشد معنوی و اخلاقی، بیشتر نوعی خودخواهی است و یا شکل نمی گیرد یا می شکند و اغلب خطرناک‌ است.

استعاره:

۱. عشق یک باغ است.
نیاز به مراقبت، صبر و آبیاری مداوم دارد تا شکوفا شود. اگر به آن رسیدگی نشود، علف‌های هرز سوتفاهم آن را پر می‌کنند.

۲. عشق یک فانوس دریایی است.
در تاریکی راه را نشان می‌دهد و تو را به خانه می‌رساند.

۳. عشق یک سفر (journey) است.
موضوع رسیدن به مقصد نیست، بلکه تجربه اوقات خوش یا ناخوش، بالا و پایین‌ها، پیچ و خم‌ها و بودن در کنار همسفر است.



✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

یلدا خجسته باد!

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

☀️ استعاره و روان درمانی:
Metaphor

پل ریکور:

"زبان حقیقت خود را در استعاره‌ نشان می دهد."

"زندگی همچون متنی است که نیاز به تفسیر دارد."

پل ریکور (Paul Ricoeur) استعاره را صرفاً ابزار زبانی نمی‌دانست، بلکه آن را فرآیندی شناختی برای خلق معانی جدید معرفی کرد. او در کتاب "استعاره زنده" بیان می‌کند که استعاره با ایجاد تنش میان معنای لفظی و معنای مجازی، امکان درک مفاهیم عمیق‌تر را فراهم می‌کند. همچنین، استعاره‌ها بخشی از روایت‌پردازی هستند و به افراد کمک می‌کنند تا تجربه های خود را معنا کنند.
دیدگاه ریکور نشان می‌دهد که استعاره‌ها در درک و تغییر تجربه های انسانی نقشی کلیدی دارند. تجربه های ما همچون داستان‌هایی هستند و از طریق عمل تفسیر (مانند خواندن و تحلیل متن)، معنا و مفهوم آن را درمی‌یابیم.

در روان شناسی و درمان، استعاره‌ها ابزار قدرتمندی برای بازسازی معنا، کاهش مقاومت مراجع، و افزایش خلاقیت در حل مسایل هستند. آن‌ها در کار با آسیب‌های روانی نیز نقش مهمی دارند، زیرا مقاومت را کاهش می دهند و امکان پردازش ملایم تجربه های دشوار را فراهم می‌کنند. در درمان‌های روایتی، استعاره‌ها به مراجع کمک می‌کنند تا داستان زندگی خود را بازسازی کرده و هویتی معنادار خلق کنند.

مثال ۱) استعاره برای پشتکار:

- پشتکار مثل بادبانی است که کشتی را حتی در طوفان‌ها به جلو می‌برد.
- پایداری مانند ریشه درختی است که به آرامی اما قدرتمند زمین را می‌شکافد تا خود را مستحکم کند.


مثال ۲) استعاره برای فرزندپروری: باغبان

- والدین باغبان فرزندان خود هستند. باید محیط و شرایط لازم را برای رشد آنها فراهم کنند. علف‌های هرز را جدا کنند، از آفت های ممکن تا حد امکان پیشگیری کنند. اما نمی توانند فرزندان خود را مهندسی کنند. درخت آلبالو، نمی تواند میوه سیب به بار آورد (ژنتیک هم مهم است). این موضوع به ویژه در مورد کودکان با ناتوانی ها بیشتر محسوس است.


✍️ دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

بخش دوم)

داستان شاه میداس King Midas

کاربرد در روان درمانی


۶. قدردانی و تعادل در زندگی
درونمایه اصلی: شاه میداس فهمید که گنج واقعی در چیزهایی مانند خانواده و سلامت نهفته است، نه طلا.

تمرین قدردانی:
از مراجع بخواهید روزانه سه چیزی را که برای آن‌ها سپاسگزار است، یادداشت کند.

مثال:
درمانگر: «شاه میداس وقتی فهمید که طلایش به درد نمی‌خورد، ارزش خانواده‌اش را درک کرد. شما برای چه چیزهایی در زندگی‌تان سپاسگزار هستید؟»

نتیجه‌گیری

داستان شاه میداس می‌تواند به‌عنوان نوعی ابزار روان‌درمانی برای بررسی ارزش‌ها، باورها، روابط، و رشد شخصی مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این داستان به زبان و فرهنگ مراجع، می‌توان تاثیر آن را بیشتر کرد.

داستان شاه میداس، که هر چیزی را به طلا تبدیل می‌کرد، نماد قدرتمندی برای بررسی ارزش‌ها، پیامدهای ناخواسته، و تعادل در زندگی است.

بررسی ارزش‌ها: مراجع می‌تواند چیزهایی که در زندگی برایش همچون «لمس طلایی» است شناسایی کند. آیا برای رسیدن به آن‌ها چیزهای ارزشمندتری را از دست داده است؟

پیامدهای ناخواسته: داستان به مراجع نشان می‌دهد که چگونه خواسته‌های غیرمنطقی می‌توانند پیامدهای منفی داشته باشند.

باورهای غیرمنطقی: مثل شاه میداس که باور داشت طلا خوشبختی می‌آورد، مراجع می‌تواند باورهای اشتباه خود را شناسایی و بازنگری کند.


راستی، آرزو یا لمس طلایی شما چیست؟


✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

☀️ داستان شاه میداس: کاربرد در روان درمانی

King Midas

بخش اول:

توضیح اولیه: تحلیل و بحث در مورد آرزوهای مراجع یکی از مهمترین روش های آدلری برای شناخت سبک زندگی، هدف فرد، و نیز دلگرم کردن مراجع برای بازنگری در مسیر و جهت زندگی است.

خلاصه داستان:
در اسطوره های یونان باستان، شاه میداس عاشق طلا بود. او آرزو داشت تا هر چیزی را که لمس می‌کند تبدیل به طلا شود. یک روز فرشته ای در باغِ کاخ آرزوی او را برآورده کرد. او به آرزوی خود رسیده بود و از خوشحالی در پوست خود نمی گنجید. سپس، به درون کاخ رفت تا برآورده شدن آرزوی خود را به اطلاع همه برساند. دخترش به سمت او دوید و شاه میداس او را در آغوش گرفت. اما متاسفانه بلافاصله او تبدیل به طلا شد. شاه میداس خیلی زود متوجه شد که نمی‌تواند عزیزانش را لمس کند یا حتی سیبی (نماد سلامت) بخورد. چون همه‌چیز به طلا تبدیل می‌شد. سرانجام، با پشیمانی نزد خدایان رفت و التماس کرد که این قدرت را از او بگیرند.

داستان شاه میداس، که همه چیز را به طلا تبدیل می‌کرد، نماد قدرتمندی برای بازبینی در آرزوها، خواسته ها، ارزش‌ها، پیامدهای ناخواسته، و تعادل در زندگی است. این داستان می‌تواند به‌طور خلاقانه در جلسه های روان‌درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

۱. بررسی ارزش‌ها و اولویت‌ها
درونمایه اصلی: شاه میداس به دنبال طلا بود، اما متوجه شد که این خواسته به بهای از دست دادن چیزهای ارزشمندتر می شود. نخستین چیزی که از دست داد خانواده اش بود، سپس سایر لذت های زندگی مانند سلامت، غذا و غیره.

روش: از مراجع بخواهید ارزش‌های اصلی زندگی خود را شناسایی کند. او به دنبال چیست؟ چه چیزی برای او ارزشمند است؟

سوال ها:
«چه چیزهایی در زندگی شما مانند لمس طلایی است، که در ابتدا خوب به نظر می‌رسند اما در نهایت مشکل‌ساز می‌شوند؟»
«آیا چیزی هست که برای رسیدن به آن چیزهای دیگر را قربانی کرده‌اید؟»

مثال:
درمانگر: «فرض کنید شما هم مثل شاه میداس توانایی تبدیل هر چیزی به طلا را داشتید. چه چیزی را تبدیل می‌کردید؟ حالا تصور کنید که این توانایی چگونه می‌تواند به ضررتان تمام شود.»

۲. پیامدهای ناخواسته و باورهای غیرمنطقی
درونمایه اصلی: شاه میداس فکر می‌کرد با داشتن طلا خوشبخت می‌شود، اما پیامدهای ناخواسته این آرزو او را دچار پشیمانی کرد.

کاربردها:
۱. شناسایی هدف و جهت حرکت ارزش ها
۲. باورهای غیرمنطقی را شناسایی کنید:

«آیا باور دارید که اگر فقط به یک چیز خاص برسید (مثل پول، شهرت یا موفقیت)، تمام مشکلات شما حل می‌شود؟»
از داستان برای به چالش کشیدن این باور استفاده کنید.

مثال:
درمانگر: «شاه میداس باور داشت که طلا او را خوشبخت می‌کند، اما این باور اشتباه بود. به نظر شما، چه باوری در زندگی شما وجود دارد که ممکن است اشتباه باشد؟»

۳. ارتباط و روابط انسانی
درونمایه اصلی: لمس طلایی شاه میداس باعث شد که دیگر نتواند به خانواده و عزیزانش نزدیک شود. این نماد جدایی عاطفی و مشکلات ارتباطی است.
تمرین: از مراجع بخواهید روابط خود را بررسی کند:
"آیا رفتار یا اهداف شما باعث شده که از خانواده یا دوستان فاصله بگیرید؟"
«چگونه می‌توانید دوباره به عزیزانتان نزدیک شوید؟»

مثال:
درمانگر: "مانند شاه میداس که نمی‌توانست دخترش را بغل کند، آیا شما هم احساس می‌کنید چیزی در زندگی‌تان وجود دارد که مانع نزدیکی به خانواده یا دوستانتان شده است؟"

۴. پذیرش اشتباه ها و رشد از آن‌ها
درونمایه اصلی: شاه میداس از دیونیسوس خواست تا اشتباهش را جبران کند و توانست از اشتباه خود درس بگیرد.
روش: از مراجع بخواهید یک اشتباه گذشته را بررسی کرده و به جای سرزنش خود، از آن درس بگیرد.

تمرین: مراجع می‌تواند داستان شاه میداس را بازنویسی کند و توضیح دهد که اگر جای او بود، چه تصمیمی می‌گرفت.

مثال:
درمانگر: "اگر شما جای شاه میداس بودید، چه چیزی را متفاوت انجام می‌دادید؟ آیا تجربه مشابهی دارید که بتوانید از آن درسی بگیرید؟"

۵. تجسم و رهایی از استرس
درونمایه اصلی: شاه میداس با شستن دست‌هایش در رودخانه، از طلسم خود آزاد شد.


تمرین ذهن‌آگاهی:
مراجع را راهنمایی کنید تا در ذهن خود تصور کند که مانند شاه میداس دستانش را در آب شسته و از یک بار روانی رها می‌شود.

مثال:
درمانگر: «چشم‌هایتان را ببندید و تصور کنید مثل شاه میداس دستانتان را در یک رودخانه زلال می‌شویید. چه احساسی دارید وقتی باری که مدت‌ها روی شانه‌هایتان بوده، رها می‌شود؟»

ادامه در بخش دوم

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

☀️ طلاق بر اساس همانندسازی و ایده آل سازی خیالی

افراد ممکن است به طور ناخودآگاه به علت همانندسازی و الگوبرداری از افراد نزدیک و مورد قبول خود به سمت طلاق حرکت کنند، بدون اینکه واقعا تلاشی برای حل مساله بکنند.

نشانه‌هایی مانند کاهش تلاش برای ارتباط، فاصله گرفتن فیزیکی و عاطفی، یا بی‌تفاوتی می‌تواند از این احساسات پنهان ناشی شود و فرد را به تدریج با تصویر سازی های اولیه و زمینه ساز به سمت هدف ناخودآگاه قرار گرفتن در یک گروه خاص (طلاق گرفته ها) حرکت بدهد. همانند شدن یا تقلید ناخودآگاه از دوستانی که طلاق گرفته‌اند و ابراز خوشحالی می کنند یا مشاهده ها و تأثیرات خانوادگی نیز می‌تواند فرد را به این مسیر سوق دهد.

رؤیاپردازی درباره زندگی بدون همسر یا احساس خستگی مداوم نیز ممکن است نشان‌دهنده نیاز ناخودآگاه به تغییر باشد که گاهی نوعی اثبات خود و تجربه شبیه شدن به افرادی است که او آنها را قربانی می‌داند و تصمیم‌می گیرد تا شبیه آنها قربانی شود، اما در یک گروه خاصی احساس تعلق و تایید کند.

از دیدگاه آدلری، این شرایط فرد را به رسیدن به هدف یاری می‌کند که معمولا اصلی ترین آنها احساس مهم بودن، احساس تشخص، و احساس تعلق به گروه خاص (طلاق گرفته ها) است که او آنها را ایده آل سازی کرده و برایش جذاب و کشاننده است، به ویژه به علت شخصیت الگو.

در چنین شرایطی فرد خواهان طلاق ممکن است مرتکب خطاهای فکری زیر شود:

- خطای همه یا هیچ

- ایده ال سازی (از طلاق)

- انتخاب گزینشی (فقط آنچه را ببیند که او را به هدفش می رساند. مانند تمرکز بر مزیت‌های طلاق ماننند کاهش مسیولیتها، استقلال بیشتر)

- بزرگ نمایی و فاجعه سازی زندگی مشترک با همسر،

- برچسب زدن به طرف مقابل (مانند کنترل گر بودن، ...)

در این مسیر، فرد احساسات خود را برای همانند شدن و قرار گرفتن در جرگه طلاق گرفته ها تحریف می‌کند (به قول آدلر ادراک خود را از واقعیت خم می‌کند)، از حل مساله عقلانی خودداری می‌کند و با نوع جدیدی از بودن منفی، احساسات منفی و سردرگم کننده روبرو می شود که اغلب برای او و اطرافیان گیج کننده و حتی هراس آور هستند.

برای شناسایی این عوامل افزایش خودآگاهی، دریافت بازخورد از اطرافیان، مشاور و در کل عقل سلیم (عقل جمعی) ضروری است تا تصمیم‌گیری آگاهانه و سالمی صورت بگیرد.


✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

استعاره آوارگی

نگاه تاویلی به اسطوره ها: پیامد یا کیفر پیمان شکنی


در داستان خروج بنی‌اسرائیل از مصر (Exodus) جایی که آنها به رهبری حضرت موسی (ع) از بندگی فرعون آزاد شدند و به سوی سرزمین موعود (کنعان) حرکت کردند به دلیل شکستن عهد و پیمان با خداوند و شکایت های ناموجه، خداوند آنها را کیفر داد. کیفر پروردگار آوارگی آنها به مدت چهل سال بود:

- آوارگی عاطفی
- آوارگی معنوی
- آوارگی مکانی
- آوارگی عقلی (ناتوانی در تصمیم‌گیری و ...)

گفته می‌شود آنها در بیابان آواره شدند تا به دلیل گناه، خیانت به حضرت موسی، و شکستن عهد و پیمان خود نتوانند به سرزمین موعود راه بیابند. تنها آنهایی که در دوران آوارگی رشد کرده بود، شایستگی ورود به آن سرزمین را یافتند.


همچنین، آوارگی نمادی از دوره‌ای است که پیمان شکنان باید با سختی‌ها و چالش‌ها روبرو شوند تا خالص شوند و به ایمان واقعی برسند. این دوره فرصتی بود برای ترک نافرمانی و سرکشی.

عدد «چهل» نیز در سنت‌های قدیمی و دینی اغلب نماد دوره‌ای کامل برای آزمون، توبه یا تحول است. مثال‌هایی دیگر شامل چهل روز روزه حضرت عیسی (ع) یا چهل روز توفان نوح است.


بیابان نیز نماد سردرگمی و در عین‌حال فرصت رشد است. بیابان در بسیاری از فرهنگ‌ها نماد جایی است برای جدایی از دنیا، تأمل و بازسازی معنوی.

نتیجه‌گیری:
آوارگی در بیابان، به‌عنوان نمادی از رهاشدگی، و در عین حال تحول، آزمایش، پالایش و گذر از سختی‌ها به سوی هدفی بزرگ‌تر تعبیر می‌شود. این داستان به انسان‌ها می‌آموزد که برای رسیدن به سرزمین موعود یا هدف، باید ایمان، اعتماد و تعهد داشت.

خداوند با آواره کردن کیفر می دهد.


✍️ دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

☀️ خطای انصاف
Fairness Fallacy

به وضعیتی اشاره دارد که فرد بر این باور است که جهان یا افراد همیشه باید منصفانه رفتار کنند، و هرگونه عدم انصاف را غیرقابل قبول یا نشانه‌ای از بی‌عدالتی شدید می‌پندارد. این نوع تفکر می‌تواند منجر به ناامیدی، خشم، یا احساس قربانی شدن شود، چرا که جهان یا روابط انسانی همیشه طبق انتظارات شخصی ما پیش نمی‌روند.

برای مثال، کسی که به خطای انصاف دچار است ممکن است بگوید:
"من همیشه برای دیگران خوب بوده‌ام، پس چرا آنها این لطف را به من برنمی‌گردانند؟"

یا:

"اگر زندگی منصفانه بود، من نباید با این مشکلات روبرو می‌شدم."

این طرز فکر به نوعی یک تحریف شناختی (Cognitive Distortion) محسوب می‌شود و در روان‌شناسی شناختی-رفتاری (CBT) مورد توجه قرار می‌گیرد. پذیرش این واقعیت که زندگی همیشه منصفانه نیست، می‌تواند به مدیریت بهتر احساسات و کاهش استرس کمک کند.

در قالب استعاره می توان گفت:

"انتظار عدالت کامل از دنیا مانند انتظار باران از آسمان بی‌ابر است؛ گاهی چیزی که ما می‌خواهیم با آنچه وجود دارد هماهنگ نیست."

یا

اگر ما گر گ ها را نمی خوریم دلیل نمی شود که گرگ ها هم ما را نخورند!

نکته مهم:

با این حال، اگر دنیا منصف نیست، دلیلی ندارد که ما در جهت منصفانه زندگی کردن تلاش نکنیم.

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

والدین هلیکوپتری:
Helicopter Parents

اصطلاح "والدین هلیکوپتری" برای توصیف والدینی استفاده می‌شود که بیش از حد در تمام جنبه‌های زندگی کودک مداخله می‌کنند، به کودک اجازه نمی‌دهند که مشکلات را حل کند، تجربه کسب کند یا شکست بخورد. این والدین بیش از حد درگیر زندگی فرزندانشان هستند و برای جلوگیری از شکست‌های آنها مداخله می‌کنند.

در واقع، این سبک فرزندپروری به دلیل کنترل‌گری شبیه سبک فرزندپروری خودکامه است با این تفاوت که مبنای آن خیرخواهانه است.

فرزندان والدین هلیکوپتری:

- دارای استرس بالا،
- احساس خودمختاری پایین،
- رشد هیجانی و رفتاری ضعیف و
- پیشرفت تحصیلی پایین تری هستند.

همچنین، پژوهش ها عوامل میانجی بین فرزندپروری هلیکوپتری و پیامدهای منفی را شناسایی کرده‌اند. به عنوان مثال، "پری و همکاران" (۲۰۱۸) دریافتند که فرزندپروری کنترل‌گر در سن ۵ سالگی پیش‌بینی‌کننده خودتنظیمی هیجانی ضعیف در سن ۱۰ سالگی است، که به نوبه خود عملکرد اجتماعی-هیجانی ضعیف‌تری را به دنبال دارد.

افزون بر این، مطالعات مختلف تأثیر فرزندپروری هلیکوپتری بر تنظیم و سازگاری افراد در حال رشد را مورد بررسی قرار داده اند. برای مثال، "کوک" (۲۰۲۰) گزارش می کند که دانشجویانی که با فرزندپروری هلیکوپتری بزرگ شده اند داری نشانه های افسردگی بیشتر، کاهش احساس شایستگی در دوستی‌ها و روابط عاشقانه بیشتری بودند.

همچنین، "لوب و همکاران" (2016) ارتباطی بین والدگری هلیکوپتری و مشکلات مصرف مواد و کاهش شایستگی را در روابط گزارش کردند. بر اساس پژوهش ها، فرزندپروری هلیکوپتری در نوجوانی و جوانی با ضعف در کارکرد هیجانی، تصمیم گیری، و کارکرد درسی رابطه دارد.


✍️ دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

فانوس دریایی یکی از نمادها و استعاره های مهم در روان‌درمانی زوج‌هاست، نمادی از راهنمایی، ثبات و امید:

۱. نور هدایتگر: نماد وضوح و جهت‌یابی در توفان‌های سخت عاطفی با ارتباط باز.

۲. منبع امید: نشان‌دهنده امکان بازگشت به صمیمیت و اعتماد پس از مشکلات.

۳. ثبات در برابر تغییر: نمایانگر پایداری در شرایط سخت برای ایجاد آرامش.

۴. پیام هشدار: بیانگر مرزها و شناسایی علایم هشداردهنده مشکلات.

۵. ناوبری مشترک: تأکید بر همکاری زوجین در هدایت رابطه به سوی الگوهای سالم.

۶. نور در تاریکی: نماد حمایت در سخت‌ترین لحظه های زندگی.

۷. نگهداری: نیاز به تلاش مداوم برای روشن نگه داشتن نور رابطه.

فانوس دریایی نمادی از امید و استواری است. در تاریک‌ترین شب‌ها و شدیدترین توفان‌ها، بدون لرزش می‌تابد، راه را نشان می‌دهد و امید رسیدن به امنیت و آرامش را زنده نگه می دارد.

✍️ دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

✍️ ویکتور فرانکل:

معنای زندگی آن است که به زندگی معنا بدهی.

The meaning of life is to give life meaning.

Victor Frankl


توضیح: زندگی به خودی خود معنا ندارد. این ما هستیم که معنا را می سازیم.

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

کارل راجرز:

پارادوکس عجیب آن است‌ که وقتی خودم را دقیقا همانگونه که هستم، بپذیرم، پس از آن می توانم تغییر کنم.

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@adlerpsychology

✍️ اریک فروم

"به گونه ای متناقض نما، توانایی تنها ماندن شرط لازم توانایی عشق ورزیدن است."


توضیح:

فروم می‌گوید توانایی تنها بودن، شرط لازم برای عشق واقعی است؛ یعنی کسی که با خود در صلح است، احساس امنیت درونی دارد و نیازی به دیگران برای پر کردن خلأ ندارد، می‌تواند آزادانه و بدون وابستگی عشق بورزد.



دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

~ رودلف درایکورس:

«بسیاری بر این باورند که در ازدواج امنیت وجود دارد، در صورتی که هیچ امنیت قابل حصولی در ازدواج نیست. اصولا هیچ امنیتی در زندگی وجود ندارد.‌ ازدواج نه تنها هیچ مشکلی را حل نمی کند، بلکه مشکلی را که باید حل شود در خود نگه می دارد و صرفا تکلیف جدیدی به تکالیفی که زندگی بر سر راه ما قرار می دهد اضافه می کند.»


کتاب: چالش ازدواج
تألیف رودلف درایکورس
(زیر چاپ، انتشارات ارسباران)
ترجمه: دکتر علیرضا روحی و دکتر حمید علیزاده

@AdlerPsychology

✍️ استیفن پورجز:

"ما فراموش می کنیم که نوعی پیوند نوروفیزیولوژیک میان مردم وجود دارد، و اینکه پیوند نوروفیزیولوژیک به معنای این نیست که ما آن شخص را دوست داریم، بلکه به این معناست که برای ما دشوار است که با آن شخص نباشیم."



دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

☀️چهار مفهوم مهم در روان شناسی شناختی و آسیب شناسی روانی:

۱. فکرهای ناسازگار (Maladaptive thoughts
به آن دسته از الگوهای فکری گفته می شود که فاقد منطق لازم است و به جای کمک به فرد برای حل مسایل یا دستیابی به اهداف، به احساسات منفی و رفتارهای آسیب زننده منجر می‌شوند. مانند «من باید همه را راضی کنم». در افراد با و بدون سلامت روانی دیده می شود و می تواند موجب مشکلاتی همچون اضطراب، مشکلات بین فردی و عزت نفس شود.

2.  تحریف های شناختی (Cognitive Distortions)
به الگوهای فکری تحریف‌شده یا غیرمنطقی و ناهشیار اشاره دارد که باعث می‌شوند افراد موقعیت‌ها را به شکل منفی و نادرست ببینند. در افراد با و بدون سلامت روانی دیده می شود. برای نمونه، ذهن خوانی، همه یا هیچ، و تمرکز بر منفی ها برخی از تحریف های شناختی هستند و اغلب مشکلات خلقی، اجتماعی، خانوادگی و فردی  ایجاد کنند.

۳. ایده‌های بیش‌ارزش‌گذاری‌شده (Overvalued Ideas)
به باور یا فکری منفرد (و نه مجموعه ای ازمشکلات شناختی و هیجانی) گفته می‌شود که ذهن فرد را اشغال می کند و فرد به شدت به آن باور دارد و آنها را بیش از حد باارزش، منطقی یا مهم می داند. ممکن است تنها بخش کوچکی از آن منطقی باشد و سایر اعضای جامعه نیز آن را بپذیرند، البته خود فرد ممکن است در آن شک کند. این ایده ها بر اساس فرض های بسیار شخصی و درونی شکل می گیرند و می توانند به شدت بر زندگی عاطفی فرد تأثیر منفی بگذارند و باعث شوند فرد دست به رفتارهایی بزند که برای او به لحاظ فردی، خانوادگی و اجتماعی مشکل‌ساز شوند. مانند، «من باید لاغر باشم تا جذاب باشم». این ایده ها در شرایط وسواس، پارانوییا، اختلال بی اشتهایی عصبی، و افسردگی دیده می شود.

4.  هذیان (Delusion)
به باورهای نادرستی که با واقعیت همخوانی ندارند و فرد با وجود شواهد مخالف، به‌طور قاطع به آن‌ها اعتقاد دارد. این باورها معمولاً نتیجه مشکلات روانی مانند اسکیزوفرنی یا اختلال های روان‌پریشی هستند و فرد را از درک صحیح واقعیت بازمی‌دارند. مانند، «همه مردم حسودی مرا می کنند»

☀️تحلیل آدلری

در رویکرد آدلری، انواع فکرهای ناسازگار ناشی از احساس کهتری یا ضعف در حل مساله است که ممکن است موجب دلسردی فرد شده و به جای علاقه اجتماعی (همکاری و عقل سلیم) با منطق خصوصی (private logic) که برای منطق اجتماعی قابل فهم نیست به سمت جبران ناکارساز یا منافع شخصی حرکت کند. درمان آدلری بر دلگرمی به تغییر این باورها، به چالش کشیدن منطق خصوصی، و ایجاد حس ارتباط با دیگران تاکید دارد تا فرد به‌جای تعامل ناسالم و خودبینی، به رشد احساس اجتماعی، همکاری سازنده و تنظیم هیجانی بپردازد.

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

✍️ رودولف درایکورس:

"حتی وقتی خودمان را بیش از حد موجه سرزنش می کنیم، در پی آن هستیم تا با خودانتقادی استانداردهای بالای اخلاقی خودمان را نشان بدهیم."


(نوعی سازواری برای احساس برتری)

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

اثر پرنده دودو
The Dodo Bird Effect

درمان های اثر بخش مبتنی بر شواهد کدامند؟

مفهوم "اثر پرنده دودو" در روان درمانی به این موضوع اشاره دارد که تمامی رویکردهای روان درمانی با وجود تفاوت هایی که در برخی اصول و تکنیک ها دارند به واسطه برخی مولفه ها و عوامل مشترک مهم، دارای اثرگذاری هستند.

نام این اثر از داستان آلیس در سرزمین عجایب گرفته شده که در جایی پرنده دودو اعلام‌می کند:

"همه برنده شده اند و همه باید جایزه بگیرند."

این عوامل مشترک‌ مهم عبارتند از:

۱. میزان امیدواری و انتظار تغییر مثبت در مراجع
۲. اتحاد درمانی
۳. همدلی و حمایت هیجانی
۴. نگرش مثبت و پذیرش درمانگر
۵. توانمندی ها و منابع شخصی مراجع
۶. همکاری، احترام و ایجاد توافق میان مراجع و درمانگر

با انکه اثر پرنده دودو مورد تایید برخی پژوهشگران است اما از سوی دیگر باید به یاد داشت که برخی از شیوه های درمانی برای انواع خاصی از مشکلات روان شناختی موثرتر عمل می کنند. برای مثال،

- روش های رفتاری: درمان ترس و هراس ها (فوبیا)،

- روش های شناختی-رفتاری: اختلال های وسواس- اجباری، اضطراب، افسردگی، اختلال های خوردن، تجربه های ضربه روانی (تروما)، اختلال های شخصیت

- مصاحبه انگیزشی: درمان اعتیاد و ترک مصرف مواد

- درمان بین فردی (IPT): افسردگی

- درمان شخص محور راجرز: بهبود عزت نفس، رشد شخصی،

- بیوفیدبک: سردردهای میگرنی و سردردهای تنشی

- طرحواره درمانی: اختلال‌های شخصیت

- رفتاردرمانی دیالکتیک (DBT): اختلال شخصیت مرزی، آسیب به خود، ترک مصرف مواد، ضربه روانی، تنظیم هیجانی، اختلال خوردن

- واقعیت درمانی: مشکلات رفتاری، آموزش، مسئولیت پذیری، نوجوانان بزهکار، مصرف مواد، خلق و اضطراب (نیازمند پژوهش های بیشتر)

- درمان راه حل مدار کوتاه مدت (SFBT): اضطراب، افسردگی، مصرف مواد، مسایل خانواده، استرس

- روان شناسی آدلری: فرزند پروری (کودک و نوجوان)، آموزش، اضطراب، افسردگی، خانواده درمانی، بهبود رابطه، شناخت توانمندی ها و بهبود عزت نفس، مسئولیت پذیری، رشد شخصی و اصلاح سبک زندگی،

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

✍️ رودولف درایکورس

"تنها وقتی از جنگیدن با زندگی دست برداريم، توانش هایمان فرصت بروز پیدا می‌کنند.‌"


دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

✍️ کورت آدلر

"روان شناسی آدلری، روان شناسی استفاده است، نه روان شناسی داشتن و دارایی. یعنی فهمیدن اینکه فرد با توانایی ها و ویژگی های بالقوه اش چه می کند، نه اینکه چه ویژگی ها یا توانایی هایی دارد."

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

✍️ آلفرد آدلر:

"به یاد داشته باشید که آنچه برای ما ناپذیرفتنی است، به اندازه آنچه که پذیرفتنی است، ارزشمند است."

~ Alfred Adler
Remember that what is disagreeable has just as much value for us as that which is agreeable.

دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

☀️ مفهوم "انتظار" expectation در دیدگاه آدلر-درایکورس

نظریه هایی با دیدگاه های اجتماعی-شناختی، همچون نظریه آدلر، بر مفهوم انتظار تاکید دارند. درایکورس می گوید «اگر انتظارات مردم را تغییر دهید، رفتار آنها را تغییر داده اید.»

بر این اساس، انتظار می تواند مبنای ادراک و مواجهه شدن فرد باشد که ممکن است نادرست و یا تحریف شده باشد. همچنین، می تواند نوعی احساس" سزاوار و محق بودن entitlement" و حق به جانب بودن ایجاد کند.

یکی از سخت ترین بازسازی های شناختی، بازسازی انتظارات است. وقتی انتظارها بر اساس علاقه اجتماعی بازسازی منطقی شوند، احتمالا فرد از دیگران و رویدادها کمتر دلسرد می شود یا ضربه روانی (trauma) می خورد، نه از بی مهری و نه از اینکه دوستش ندارند و نه از هیچ‌چیز دیگر.
حال، اگر فرد انتظاری داشت و برآورده نشد، بر اساس نظریه تعادل هایدر
(Balance Theory, Heider, 1946)
پس از احساس عدم تعادل می تواند یا آن نگرش را بازسازی کند و در سبک زندگی خود تغییر ایجاد کند، و یا شی یا طرف مقابل را عوض کند.

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

رودولف درایکورس:

«من اهمیتی نمی دهم که مراجعم از من انتقاد کند و بگوید که تو اشتباه کرده ای. من خیلی موقع ها اشتباه می‌کنم. ما نباید از اشتباه کردن واهمه داشته باشیم، انسان بودن مهمتر است. متاسفم که امروزه در رواندرمانی "انسان" بودن متعارف نیست... ترجیح می دهم مثل یک "انسان" عمل کنم و در نظر مراجع یک آدم‌معمولی باشم.»

دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@adlerpsychology

🔶دوره آموزشی و تخصصی اختلال های شایع دوران کودکی و نوجوانی

🔴دوره به صورت آنلاین برگزار می شود🔴

🎓مدرس: پروفسور حمید علیزاده

🔅استاد تمام روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی
🔅عضو کالج روان شناسی و روان درمانی اونتاریو کانادا
🔅مدرس موسسه ها و مدارس بین المللی روان شناسی آدلری

🔹کل دوره: ۳۰ ساعت

🟡با اعطای گواهی رسمی از:

☑️ مرکز روان شناسی و مشاوره آدلر، اونتاریو، کانادا
☑️ انجمن روان شناسی آدلری ایران (نماینده انجمن روان شناسی آدلری امریکای شمالی)

🟢سرفصل ها

🟤۱.اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی
🔻ماهیت، ارزیابی و تشخیص
🔻آموزش والدین با رویکرد رفتاری
🔻درمان فردی کودک و نوجوان

🟣۲.اختلال نافرمانی مقابله ای و خشم
🔻ماهیت و سبب شناسی، ارزیابی و تشخیص
🔻آموزش والدین با رویکرد رفتاری
🔻آموزش والدین با رویکرد آدلری
🔻تکنیک های روان درمانی کودک و نوجوان

🟠۳.اختلال های اضطرابی
🔻ماهیت و سبب شناسی، ارزیابی و تشخیص
🔻درمان با رویکرد شناختی-رفتاری
🔻درمان با رویکرد آدلری

⏰زمان برگزاری:
(۱۴ و ۱۵)،(۲۱ و ۲۲)، (۲۸ و ۲۹) مهرماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ تا ۲۱

⚪️جهت ثبت نام با شماره زیر تماس بگیرید، یا در واتس آپ و تلگرام پیام دهید.

۰۹۱۲۰۸۶۳۲۸۲

✍️ الکساندرا آدلر

ما، و نیز بیماران ما، می توانیم آغاز روان رنجوری را در یک رویداد فاجعه آمیز ردگیری کنیم، رویدادی که "فاجعه آمیز" است چون آدمی، و گاهی فقط خود بیمار، آن را فاجعه می پندارد.


دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

☀️ افسانه سیزیف

یکی از افسانه های یونان باستان در مورد پادشاهی به نام سیزیف است که برای حیله گری ها و فریبکاری هایش معروف بود. او دوبار مرگ را فریب داد، اما خدایان او را به خاطر این فریبکاری مجازات کردند. حالا، او باید تکلیفی بیهوده را تا ابد انجام بدهد. او باید سنگی بزرگ را از کوهی بالا می برد، اما هربار که به قله می رسید، آن سنگ به پایین می غلتید و او نمی توانست تکلیف خود را به پایان برساند.

افسانه سیزیف همواره به شکل های مختلفی تفسیر شده است.‌ در دوران معاصر، آن را استعاره ای برای زندگی انسان می دانند، نمادی از چالش های بی پایان و البته بیهوده انسان در زندگی روزمره.

آلبر کامو این افسانه را در کتاب خود مورد استفاده قرار داد تا با آن‌ ‌ماهیت ظاهرا پوچ زندگی انسان را نشان بدهد. کامو سیزیف را "قهرمان پوچی" می نامد زیرا هنگامی که سنگ به پایین می غلتد او لحظه ای درنگ می کند و سپس بازمی‌گردد. سیزیف به پوچ بودن کار خود آگاه است و این آگاهی لذت بخش است.

درس هایی که می توان از این افسانه گرفت:

۱. سیزیف نماد انسان است و زندگی معنایی ندارد، بلکه ما به آن معنا می دهیم.‌ تنها با آگاهی است که می توان تاب آور و باپشتکار بود.
۲. نکته مهم آن است که باید "زندگی" را خوب زندگی کرد.
۳. لذت های زندگی همان چالش های زندگی هستند.
۴. رنج های انسان‌ همیشگی هستند.
۵. در واقع، این سیزیف نبود که طلسم شده بود، بلکه سنگ طلسم شده بود تا به پایین بغلتد.
۶ حرکت و بالا رفتن انگیزه بزرگ زندگی است.
۷. سیزیف سرنوشت خود را شناخت، آن را پذیرفت ولی تسلیم نشد. اراده او بر سرنوشت چیره شد.

دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

✍️ آلفرد آدلر:

احساس گناه:

آدلر احساس گناه را راهی برای ادامه گناه می دانست یعنی فرد تلاش می کند تا بگوید انسان خوبی است، بدون آنکه رفتار خوبی نشان بدهد. احساس گناه تلاشی است برای انحراف به آنچه شده است‌‌ به جای آنچه که باید بشود. آدلر بحث و جدل، احساس گناه و گاهی تفکر وسواسی را روش های سپر ایمنی می دانست و معتقد بود که عقده گناه (guilty complex) روشی است برای ماندن در سمت ناسودمند زندگی.

یکبار آدلر حضور داشت که بیماری با وسواس‌ احساس گناه در کلیسا با صدای بلند گفت: «من گناه کارترین آدم روی زمین هستم»، سپس، آدلر گفت: «احساس گناه او وسیله ای است برای اینکه خود را از دیگران صادق تر نشان بدهد تا بدین نحو نسبت به دیگران برتری به دست آورد».

یکبار دیگر هم، مرد جوانی به آدلر می گوید «من خودارضایی می کنم، و احساس گناه می کنم.» و آدلر پاسخ می دهد: «تو‌ هم خودارضایی می کنی و هم احساس گناه؟ این خیلی زیاد است، یا خودارضایی کن، یا احساس گناه».

(نقل از کورت آدلر پسر آلفرد آدلر)


دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology

✍️ آلفرد آدلر:

"همه ما می خواهیم بر دشواری ها غلبه کنیم. همه ما تلاش می کنیم تا به هدفی در آینده دست بیابیم تا با آن احساس قدرت، برتری، و کامل بودن، کنیم."

دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

✍️ آلفرد آدلر:

«به درمان جان بدهید!»


دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

تصویرسازی منفی: تکنیک روان درمانی
Negative Visualization

تصویرسازی منفی یکی از تکنیک هایی است که ریشه در فلسفه رواقی دارد. تصویرسازی منفی در بردارنده تجسم پیامدهای منفی و ناخوشایند بالقوه شرایط خاصی است که موجب ترس یا اضطراب مراجع می شود و به مراجع کمک می کند تا با مواجه شدن و دیدن پیامدهای منفی که از آنها هراس دارد به لحاظ هیجانی آمادگی پیدا کند. و همچنین بتواند حس قدردانی را در خود ارتقا بدهد. استفاده مناسب از این تکنیک می تواند در ارتقا سلامت روان، کاهش اضطراب و نیز افزایش میزان رضایت از زندگی مراجع مفید باشد.
در این تکنیک از مراجع خواسته می شود تا شرایط اضطراب آور یا ترس خود را در نظر بگیرد و بدترین و ناگوارترین حالت ممکن را با جزییات زیاد تصویرسازی کند (و بیان کند) و اثر آن را بر روی تن، هیجان و فکر خود حس کند. سپس، از مراجع خواسته می شود که این شرایط را با آنکه نامطلوب هستند پذیرش کند. این فرصتی است برای تمرین پذیرش. از او سوال می شود که چگونه با این شرایط کنار می آید. در مرحله بعد، از او خواسته می شود تا به شرایط حاضر زندگی خود برگردد. اینک، می تواند قدردان و شگرگزار شرایط موجود خود باشد. چه چیزهایی برای شگرگزاری و بهره مندی داری؟ در این میان به او کمک می شود تا دیدگاه خود را تغییر دهد و بتواند درک کند که پیامدهای ناگوار ممکن، اما ناقطعی هستند و او در حال حاضر آنها را ندارد.
در اجرای این تکنیک مهم است تا آمادگی مراجع به لحاظ پزشکی، شدت هراس، و امنیت موقعیت مورد توجه باشد. برای مثال، ممکن است برخی از تصویرسازی ها ماشه چگان ضربه روانی یا تروما باشند. ضروری است تا درمانگر این گونه احتیاط ها را با مراجع بحث کند و به او اطلاع بدهد. مراجع می تواند هر زمان که خواست آن را متوقف کند. همچنین، بسیار ضروری است تا میان بخش منفی سازی و نیز توجه بر مثبت ها تعادل و توازن برقرار باشد.

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

☀️ رودولف درایکورس:

گاهی ارزشمند است که فرزندان را برای فکر و نظرهای اشتباهشان حمایت کرد تا بتوانند نتیجه اش را تجربه کنند.‌


دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

دکتر حميد علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی

@AdlerPsychology

فرضیه پالایش/ تخلیه
(Catharsis Hypothesis)

ارسطو و سپس فروید‌، پالایش یا تخلیه هیجانی را برای درمان احساسات منفی توصیه می کردند. این دیدگاه در دوره پساعصر انقلاب صنعتی که تخلیه بخار را توسط دریچه اطمینان برای جلوگیری از انفجار لازم می دانستند، تقویت شد.

فرضیه پالایش می گوید ابراز هیجان منفی مانند پرخاشگری نه‌ تنها احتمال آن را در فرد کاهش نمی دهد، بلکه در واقع چون فرد از این طریق نگرش منفی پیدا می کند، احتمال وقوع آن بیشتر هم می شود.‌

همچنین، تهدید به تلافی پرخاشگری، اگر تحریک کننده باشد، موجب افزایش آن می شود (اما اگر تهدیدکننده دارای جایگاه قدرت باشد می تواند آن را کاهش بدهد).

در نتیجه، روش هایی مانند مشت زدن به کیسه بوکس یا شن، داد و فریاد به منظور تخلیه، یا نوشتن پرخاشگری روی کاغذ، نه تنها آن را کاهش نمی دهد بلکه ممکن است آن را افزایش بدهد (و حتی در مواردی ماشه چکان تروما باشد) و برای سلامت روان مضر است.

✍️ دکتر حمید علیزاده
استاد روان شناسی
دانشگاه علامه طباطبایی
@AdlerPsychology