Azimjon Zukhurov | Rasmiy blog

Ноқонуний тадбиркорлик фаолияти юритганлик учун жавобгарлик бор!

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 176-моддасида ноқонуний тадбиркорлик фаолияти юритганлик учун жавобгарлик масалалари белгиланган.

Унга кўра, тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтмасдан амалга ошириш, —

ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, базавий ҳисоблаш миқдорининг беш бараваридан етти бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни анча миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда содир этиш, —

ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, базавий ҳисоблаш миқдорининг етти бараваридан ўн бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни кўп миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда содир этиш, —

ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн бараваридан эллик бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Биринчи марта ҳуқуқбузарлик содир этган шахс, агар у ҳуқуқбузарлик аниқланган пайтдан эътиборан ўттиз кун ичида солиқлар ва йиғимлар тарзида давлатга етказилган зарарнинг ўрнини ихтиёрий равишда қоплаган, тадбиркорлик субъектининг рўйхатдан ўтказилишини таъминлаган ва зарур бўлган рухсат берувчи ҳужжатларни расмийлаштирган бўлса, ҳуқуқбузарлик нарсаларини мусодара қилмасдан жавобгарликдан озод этилади.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

🔛 Tashkilotlarda endi ish boshlagan yoki boshlamoqchi bo’lgan yosh yuristlar diqqatiga!

Talab va takliflarga asosan amaliyotchi yurist va advokatlardan 1 oylik maxsus, amaliy mualliflik kursi tashkil etilmoqda!

🎓Kurs kimlar uchun:
- Faoliyatini endi boshlagan yuristlar;
- Yuridik xizmatga kirishmoqchi bo’lgan va o’rganishga tayyor talabalar;
- Korxona, tashkilotlarga ishga kirgan, biroq ishni tashkil etishga qiynalayotgan yosh yurist kadrlar.

🔎Ushbu kursda:
- Korxona, tashkilotlarda yurist ishni nimadan boshlashi kerakligi;
- O’z faoliyatida nimalarga e’tibor qaratish lozimligi;
- Rasmiy hujjatlar bilan ishlash tartibi;
- Nazariy bilimlarni amaliyotda joriy etish asoslari;
- Stressga chidamlilik, muloqot hamda muzokara sirlari;
- Sud va boshqa huquqni muhofaza qiluvchi organlarda korxona manfaatlarini himoya qilishdagi eng asosiy jihatlar va korxona yuridik xizmatini yuritishdagi eng muhim ko’nikmalarga ega bo’lasiz!

🔖Darslar Toshkent shahrida oflayn tarzda 1 oy davomida, haftada 2 kun 2 soatdan davom etadi va barcha darslar to’liq amaliyotga asoslangan holatda o’tiladi!

Joylar soni cheklangan. Darslarga 2025 yil yanvar oyining 15-sanasiga qadar start beriladi!

Hoziroq murojaat qiling va o’z joyingizni band qilib, amaliyotga amaliyotchilar bilan birgalikda osonlikda kirishib keting!

Murojaat uchun:
📞+998(97)634-17-47

Telegram orqali murojaat:
✅ @Sherali_Yuldoshev

Unutmang! To’g’ri qilingan birgina qaror hayotingizni sezilarli darajada o’zgartirib yuborishga qodir!

Мол-мулкини ижарага берувчи жисмоний ва юридик шахслар учун ижара тўловининг энг кам миқдорлари белгиланди.

2025 йилда Тошкент шаҳрида 1 кв.метр турар жой учун белгиланган энг кам ставка - 28 000 сўм, нотурар жой учун эса - 45 000 сўм этиб белгиланди. Нукус шаҳри ва вилоят маркази бўлган шаҳарларда 1 кв.метр

- турар жой - 13 500 сўм
- нотурар жой - 26 500 сўм

Бошқа аҳоли пунктларида 1 кв.метр

- турар жой - 5 500 сўм
- нотурар жой - 11 000 сўм

Енгил автомобиллар ижараси - 858 000 сўм, юк автомобиллари, автобус ва микроавтобуслар учун - 1 705 000 сўм.

@yurist_zukhurov

⭐️Тадбиркорни текширишдан олдин ҳеч кимдан розилик олинмайди!

2025 йил 1 январдан тадбиркорлик субъектлари фаолиятида назорат қилувчи органлар томонидан ўтказиладиган текширувлар «Ягона давлат назорати» ахборот тизимида рўйхатга олиш орқали Бизнес-омбудсманни хабардор этиш тартибида амалга оширилади.

Текширув ўтказиш учун қуйидагилар асос бўлади:

🤩«Хавфни таҳлил қилиш» электрон тизими натижалари;

🤩аниқ факт ва ҳоллар бўйича фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғига, жамоат хавфсизлиги, атроф-муҳитга, жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳамда давлат манфаатларига зарар етказиш хавфининг олдини олиш ёки бартараф этиш учун (жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари, давлат органлари ва ташкилотлари маълумотлари, оммавий ахборот воситалари ва бошқа ахборот манбаларидан олинган маълумотлар).

@yurist_zukhurov

#iqtibos

Kuchli bo'lish yagona tanloving bo'lmagunicha, qanchalik kuchli ekanligingni hech qachon bilmaysan.

Bob Marley

@yurist_zukhurov

Шунчалик кўп миқдордаги чаён қозининг қабрида нима қилади?

Қадим замонда подшо бир йигитга бир қоп чаён топиб келишни буюрибди, бўлмаса бошини танасидан жудо қилишини айтибди.

Йигит “Бир қоп чаённи қаердан оламан?” деб минг бир ўйловлар билан тонг оттирибди.

Боланинг отаси воқеадан хабар топгач, ўғлига:
- Бунча кўп чаён фақат қозиларнинг қабрида бўлиши мумкин. Фақат қозиқ санчиб тешиб, тешикка қопни тутасан, қоп тўлгандан кейин дарров оғзини боғлаб, қозиқдан қолган тешикни яхшилаб суваб ёпасан, бўлмаса ер юзига заҳарли чаёнлар чиқиб кетади, дебди.

Йигит отасининг айтганини қилибди ва подшонинг зуғумидан боши омон қолибди.

Савол туғилади: шунчалик кўп миқдордаги чаён қозининг қабрида нима қилади?

Балки, Аллоҳ уларни адолатсиз қарорлари ва ҳукмлари учун жазолаётгандир.

Хулоса эса Сиздан...

©️Ойбек Сапаев

#iqtibos

Qalbimizda Allohning nuri bor, uning nomi esa vijdondir!

©Lev Tolstoy

@yurist_zukhurov

“3 ойда тил ўрганинг”. Рақобат қўмитаси айрим нодавлат таьлим ташкилотларига чора кўрди

Қўмитага кўра, баъзи таълим муассасалари томонидан истеъмолчиларни турли йўллар билан жалб қилиш ниятида рекламаларда “Жойлар сони чекланган”, “3 ойда тил ўрганинг”, “Кафолатланган таълим” каби бўрттирилган иборалардан фойдаланиш ҳолатлари аниқланган.

Бунда, энг кўп мурожаатлар “NEWTON ACADEMY KZ”, “MERIT SCHOOL”, “MyTeacher” (“MYTEACHER GROUP”) платформаси, “MY MED ACADEMY” ва бошқа ташкилотлар фаолиятига тегишлидир.

Натижада, “Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонун ва "Реклама тўғрисида"ги Қонун талаблари бузилганлиги учун бундай муассасаларнинг бирига тегишлича молиявий жарима қўлланилган, шунингдек бошқа нодавлат таълим хизматини қўрсатувчи тадбиркорлик субектларининг амалдаги қонунчилик талабларига риоя этишликларига қатъий огоҳлантирилган.

P.S. Кимгадир молиявий жарима, кимгадир қатьий огоҳлантириш… Нега икки хиллик экан а?

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

❗️Яхши судья адвокатни тинглайди.

🖥“Қонунчилигимизда ҳам муаммоларимиз кўп. Охирги вақтларда қонунлар кўп қабул қилинаётганидан баъзан судларимизда уларни вақтида ўзлаштиришга имкон бўлмай қоляпти.

Айрим қонунларда бир-бирига зид келадиган жойлари бўляпти. Мана шунга ўхшаш ҳолатларда адвокатлар судларга ёрдамчи аслида. Мен доим судларга айтаманки, агар яхши судья бўлса, у адвокатни тинглаши керак, адвокатга қулоқ солиши керак”.

Олий суд раиси Жахангирович

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

⚡️Шартномани бажара олмаган шахс қамалиши мумкин эмас!

☝️Билиб қўйинг: "Ҳеч ким бирор-бир шартнома мажбуриятини бажара олмайдиган аҳволда бўлгани асосидагина озодликдан маҳрум этилиши мумкин эмас".
 
🔰 “Фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисида”ги халқаро Пактнинг 11-моддасидаги ушбу талабга кўра, турли масалалар, шу жумладан тижорат банкларидан кредит олишга доир шартнома тузаётган тадбиркор ёки фуқаро шартнома мажбуриятини бажара олмаганлиги сабабли озодликдан маҳрум этиш билан боғлиқ жазога тортилиши мумкин эмас.

Бу айниқса, бугунги кунларда урчиб кетган: кредит маблағи мақсадсиз ишлатилган, деган важ билан ҳуқуқий баҳо бериш ва жазо белгилашда ҳам инобатга олиниши шарт!

Прокуратура идоралари бу борада жиноят ишлари қўзғатиш ва тадбиркор, фуқарони асоссиз қийнаш амалиётига чек қўйиши керак!

❗️Маълумот учун: Ўзбекистон ушбу Пактга Олий Мажлисининг 1995 йил 31 августдаги 127-I-сонли қарорига асосан қўшилган.

(c) R. Kusherbayev

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Ish qurollari haqida

Telefon. Telefondan ishlash - xato. Faqat majbur bo’lganda. Safarda. Shoshib turganda. Telefonda matn sekinroq o’qiladi. Sekinroq yoziladi. Bir xil ish uchun ikki barobar ko’proq vaqt ketadi. Odamlar kun bo’yi telefondan ishlaydi - yana vaqtim yetmayapti deb hayron bo’ladi.

Noutbuk. Ish uchun eng qulay. Hamma joyda ishlatsa bo’ladi - kutubxona, kafe, ishxona, sohil bo’yi. Bitta ekran qo’shsa kompyuterga aylanadi. Noutbukni ochib ishlamaslik qiyin. Ayniqsa makbuk bo’lsa. Batareya ikki kunga yetadi.

Planshet. Ishlab bo’lmaydi. Sotuvchi va reklama sizga teskarisini atyadi. Ruchkasi bilan qiziqtiradi. Sensor ishlash uchun emas. O’ynash uchun qulay. Balki shunga video ko’rish va o’ynash planshetlarda ishlashdan 6 barobar keng tarqalgandur. Planshetga ishlash uchun har safar o’tirganimda, chalg'iyman. Youtubega ulanib ketadi.

Monoblok. Kompyuter. Katta ekran. Bitta qaraganda qulay ko’rinadi. Aslida kompyuter uchun doimiy joy kerak. Shunga yarasha og’ir ishlarni qiladigan kompyuter bo’lmasa - faqat chang yig’ib yotadi. Odam doim ham bir joydan ishlayvergisi kelmaydi. Toza havoga ko’tarib olib chiqib keta olmaydi. Bunga noutbuk qulayroq.

(c) Aziz Rakhimov

@yurist_zukhurov

#fikrla

Faqat qilgan gunohlaring uchun emas, balki bajarilmagan majburiyatlaring uchun ham tavba qil.

Ibn Taymiyyah

➖@Yurist_Zukhurov

Тадбиркор судга давлат божи тўламасдан мурожаат қилиши мумкин!

“Давлат божи тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 19-моддасининг йигирма олтинчи қисмига биноан пул маблағлари мавжуд бўлмаган ва бу хизмат кўрсатувчи банк томонидан тасдиқланган тақдирда, тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи юридик ва жисмоний шахсларга суднинг ажримига кўра давлат божини кечиктириб тўлашга рухсат берилиши мумкин.

Банк тасдиғида судга мурожаат қилинган санадан кўпи билан уч кун олдинги сана қайд этилган бўлиши керак.

Демак, пул маблағлари мавжуд бўлмаган ва бу банк томонидан тасдиқланган тақдирда, юридик ва жисмоний шахсларга суднинг ажримига кўра давлат божини кечиктириб тўлашга рухсат берилиши мумкин. Банк тасдиғида судга мурожаат қилинган санадан кўпи билан уч кун олдинги сана қайд этилган бўлиши керак.

#бизнес #кодекс #иқтисодий

👉 @yurist_Zukhurov

#Кун_тарихи

🇺🇿 Давлат байроғи Ўзбекистон давлат суверенитетининг рамзидир

18 ноябрь – “Ўзбекистон Республикасининг Давлат байроғи тўғрисида”ги Қонун қабул қилинган кун.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Олий суд раисидан яна иқтибос:

“Неча йиллардан бери бу муаммо бор. Терговга қулайи, айбловларни "букет" қилиб, шишириб судга чиқарсада, ана ундан кейин суд унинг ишини тозалаб берса. Ўзи ҳам билади нотўғри қилаётганини. Олдин қўшимча терговга қайтариш бор эди. Терговчи бир нечта моддаларни ё оғирроғини қўйиб чиқарардики, жуда бўлса, қайта квалификация қилишаверади деб.

Лекин бугунги кунда ҳам бу нарса тўхтагани йўқ. Ҳисоботларда кўряпмиз, қанчадан-қанча одам судда оқланяпти, терговда асоссиз қўйилган айбловлар судлар томонидан чиқариб ташланяпти.

Агар бундай ҳолатларга судлар ҳусусий ажрим орқали ўз вақтида муносабат билдирмас экан, тергов тўғриланмайди. Улар сезиши керак. Илгари терговга қайтарилган ишлар бўлса терговчилар жазога тортилар эди, жазосиз қолмас эди улар...

Бу масалада ҳақиқатдан ҳам, ҳусусий ажрим чиқариш йўллари орқали, уларни (терговни) озгина бўлсада, масъулиятини сезадиган даражага олиб чиқишимиз керак” деди Олий суд раиси.

#ochiq_muloqot

Яхши судья адвокатни тинглайди.

“Қонунчилигимизда ҳам муаммоларимиз кўп. Охирги вақтларда қонунлар кўп қабул қилинаётганидан баъзан судларимизда уларни вақтида ўзлаштиришга имкон бўлмай қоляпти.

Айрим қонунларда бир-бирига зид келадиган жойлари бўляпти. Мана шунга ўхшаш ҳолатларда адвокатлар судларга ёрдамчи аслида. Мен доим судларга айтаманки, агар яхши судья бўлса, у адвокатни тинглаши керак, адвокатга қулоқ солиши керак”.

Олий суд раиси Бахтиёр Исломов.

👉@yuristkadr

#iqtibos

Koʻchadan biror itni topib olib, uni ovqatlantirsangiz, u sizni hech qachon tishlamaydi. Bu it va odam oʻrtasidagi farqdir.

(c) Mark Tven

Kanalga ulanish: 
➖@Yurist_Zukhurov

#Mutolaa

Murakkab narsalarni tezda o’rganish uchun hech narsaga chalg’imasdan diqqatni jamlashingiz shart. O’rganish esa boshqacha aytganda, teran ishdir.

“Diqqat “ kitobidan

➖@Yurist_Zukhurov

⚡️Загран паспорт бериш тартиби соддалаштирилади. Давлат божи суммаси миқдори ҳам ўзгаради

Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори, 04.11.2024 йилдаги ПҚ-380-сон

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Транспорт вазири «Афросиёб» поездларига чипта етишмаётгани ва нарх юқорилигига изоҳ берди

"Ривожланган давлатларда одамлар ўзининг ҳаракатланишини ярим йил олдин режалаштиради, поездга билетларни ҳам ярим йил аввал харид қилади".

Биз тўғри йўлдамиз демоқчими шунда 🧐

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Йўлларда ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш янада кучайтирилади

Президент томонидан имзоланган Қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди

Унга кўра, кичик ҳажмли электр двигателли транспорт воситаларини ва индивидуал ҳаракатланиш воситаларини бошқариш вақтида содир этилган ҳуқуқбузарликлар учун маъмурий жавобгарликни белгилашни назарда тутувчи ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

Шунингдек, тез тиббий ёрдам ҳамда ёнғин-қутқарув бўлинмалари транспорт воситаларидан фойдаланган ҳолда содир этилган қоидабузарликлар юзасидан маъмурий ишларни ортиқча қоғозбозликни бартараф этиш мақсадида тугатиш тартиби жорий этилиши белгиланмоқда.

Бундан ташқари, махсус автоматлаштирилган фото- ва видео қайд этиш техника воситалари орқали қайд этилган йўл ҳаракати қоидалари бузилиши тўғрисидаги маълумот жарима солиш ҳақида қарор чиқаришга ваколатли бўлган шахсга 48 соат ичида юборилмаган тақдирда, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш юритилмаслиги белгиланмоқда.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Kuz manzarasi (Toshkent shahri)

Fotograflikka qiziqishim baland. Shu sabab, yaxshi kadrlarni qo’ldan chiqarmaslikka harakat qilaman 😉

@Yurist_Zukhurov

Face-ID орқали ҳужжатларсиз давлат хизматларидан фойдаланинг

Адлия вазирлиги барча Давлат хизматлари марказларида юз қиёфаси орқали шахсни автоматик аниқлаш тизимини йўлга қўйди.

Бунда, ҳужжат кўрсатишга ҳожат йўқ. Барча керакли маълумотлар автоматик тарзда аниқланади.

Тезкор ва қулай, Давлат хизматларидан фойдаланиш янада енгил ва тезкор бўлади.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Tumov bo'lgan odam atirgul isin
Sezmagani uchun ko'rmaysan-ku ep -
Ahmoqqa hikmatni ravo aylama,
Ustingdan kuladi, ertakmi bu, deb.

© Xayrulla Hamidov

@yurist_zukhurov

Жамоатчилик фаоли, юрист, адвокат Саидали Мухторалиев суд тизимидаги долзарб муаммога эътибор қаратмоқда:

Хабарингиз бор, 2024 йил 1 январдан амалга кирган суд ислоҳоти натижасида Олий суддаги кассация инстанцияси тугатилиб, кассация инстанцияси ҳудудлардаги ўрта бўғин (Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар) судларига ўтказилди.

Ўрта бўғин судларида қўшимча тафтиш инстанцияси жорий этилди. Бунда чатоқ томони, ўрта бўғин судларининг апелляция ёки кассация тартибида чиқарган қарори устидан берган шикоятингизни ҳам худди шу суддаги судьялар тафтиш тартибида кўрадиган бўлди. Али чиқарган қарорни шу суддаги Вали кўряпти, бошқа ҳолатда эса Валининг қарорини ана шу Али кўряпти. Натижада улар бир-биридан тили қисиқ бўлаётгани учун бир-бирининг ноқонуний қарорларини бекор қила олмаяпти. Шикоятчилар эса бунга ҳайрон.

Олий суддаги аҳвол бунданда баттар. Олий суддаги аввалги кассация инстанцияси ўрнига, тафтиш инстанцияси жорий этилди. Бундаги энг ёмон нарса, вилоятлардаги ўрта бўғин судлари қабул қилган ноқонуний қарорларни энди Олий судда бекор қилиш жуда мушкул ишга айланди.  Чунки, вилоят судининг адолатсиз ва ноқонуний қарорини бекор қилиш тўғрисида Олий судга тафтиш шикояти киритсангиз, шикоятингиз энди олдингига ўхшаб мазмунан кўрилмаяпти. Шикоятингиз тақдирини Олий суддаги битта судья ҳал қилади, ҳохласа, мазмунан тафтиш тартибида кўришга ўтказади, ҳохламаса, йўқ. Сиз эса оғзингизни очиб қолаверасиз. Ҳозир Олий судга берилган тафтиш шикоятларининг аксарият қисми мазмунан кўрилмасдан қайтарилмоқда. Бундан кўринадики, асосий масалалар ўрта бўғин судларида ҳал қилинмоқда. Оддий қилиб айтганда, улар нима деса шу бўляпти.

Ҳозиргача бу жараённи диққат билан кузатяпман ва назаримда икки тоифадаги инсонларни умидсизликка туширди бу янги тизим.

Биринчиси, судга иши тушган иштирокчиларда умидсизлик юзага келди. Яъни, қуйи ва ўрта бўғин судининг қароридан қониқмаган шахслар эндиликда Олий судга мурожаат қилишдан деярли наф бўлмаслигини кўряпти. Ўрта бўғин судининг қарори хатолиги маълум, лекин, унинг Олий судга берадиган тафтиш шикоятини ўша ердаги биргина судья ҳал қилмоқда ва одатда қайтариб юбормоқда. Қайта-қайта берилган мурожаатлардан ҳеч қандай самара бўлмаяпти. Бу умидсизликдир.

Иккинчиси ва энг ёмони, биринчи инстанция суди судьяларида юзага келаётган умидсизлик. Авваллари уларда ўзининг адолатли қарорига бўлган ишончи юқори эди. Сабаби, улар чиқарган қарорларни ўрта бўғин судьялари ўйин қилганда ҳам, Олий судда адолат бўлишига ва қарори ўз кучида қолишига ишонар эди. Шунга умид қилиб, адолатли ва қонуний қарор чиқаришга интилар эди туман судьяси. Ёки у чиқарган нотўғри қарори ўрта бўғиндан силлиққина ўтганда ҳам, Олий судда синиши мумкинлигини билар эди. Ҳозирчи, ҳозир ўрта бўғиндаги суд деярли нуқта дегани, туман суди судьяси чиқарган тўғри ва адолатли қарорни, ўрта бўғиндаги суд бекор қилдими, бўлди. Кўряптики, ўрта бўғин судининг қарори Олий судда деярли ўзгармаяпти. Демак, у энди ўрта бўғиндаги судлар чизган чизиқдан четга чиқа олмайди, улар оқни қора, қорани оқ дейсан деса шуни қилади. Чунки Олий суддан энди умид йўқ.

Мана шу умидсизлик қачонгача давом этади биласизми? Адолатли, холис ва шаффоф тизим тикланмагунига ёки яратилмагунига қадар давом этади бу.

Муаммога ечимнинг иккита варианти бор. Биринчиси, аввалги тизимга қайтиш. Бироқ, юқоридаги ислоҳот ташаббускори бўлган ҳозирги суд раҳбарлари ўлақоса қайтмайди эски тизимга. Чунки, давлат раҳбарининг олдида, қолаверса, жамоатчилик олдида жуда катта маломатга қолиш бўлади бу. Иккинчи ва менимча бўладиган йўли, ўрта бўғин судларидан тафтиш инстанциясини алоҳида ажратиб олиш ва ҳар икки ёки учта ҳудуд учун биттадан регионал судлар ташкил қилиб, тафтиш инстанциясини уларга бериш.

Шундагина ўрта бўғин судларидаги “қарға қарғанинг кўзини чўқимаётган” ҳозирги нохолис тизимга барҳам бериш мумкин бўлади.

👉 @Yurist_Zukhurov

Абитуриент Билим ва малакаларни баҳолаш агентлиги(ДТМ)ни судга берди

Юридик йўналишларга имтиҳон топширган абитуриентларга моддалар санкцияларидан (қанча жарима белгиланган, неча йилга “қамалади” каби) саволлар тушгани асос қилиб кўрсатилмоқда

Yuz.uz суд жараёнидан репортаж тайёрлади

📹 БАТАФСИЛ ВИДЕОНИ КЎРИШ

Telegram | Facebook | YouTube | Instagram

🔰 Ҳозирги кунда Ўзбекистон ҳудудида:

🔹меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдори – 1 155 000 сўм;

🔹базавий ҳисоблаш миқдори – 375 000 сўм;

🔹пенсияни ҳисоблашнинг базавий миқдори – 428 000 сўм;

🔹ёшга доир энг кам пенсия – 834 000 сўм;

🔹ногиронлик пенсиялари, жумладан иш стажи тўлиқ бўлмаган чоғдаги ногиронлик пенсиясининг энг кам миқдори – 920 000 сўм;

🔹меҳнатга лаёқатсиз фуқароларга бериладиган ногиронлик нафақаси ва болаликдан ногиронлиги бўлган шахсларга бериладиган нафақа – 920 000 сўм;

🔹белгиланган ёшга доир энг кам пенсия миқдоридан (834 000 сўмдан) 920 000 сўмгача пенсия олувчиларнинг ёшга доир пенсиялари – 920 000 сўм;

🔹зарур иш стажига эга бўлмаган кекса ёшдаги фуқароларга бериладиган нафақа – 745 000 сўм;

🔹иш стажи тўлиқ бўлмаган чоғдаги ёшга доир пенсиянинг энг кам миқдори қўшимча тўловни ҳисобга олган ҳолда – 745 000 сўм.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

ШАРТНОМАЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА КИЧИК БИР ТАВСИЯ

Шартнома лойиҳасини тайёрлаган тараф бўлғуси ҳамкорларига нисбатан доимо устунроқ вазиятда бўлади.

Ташаббус доимо шартнома лойиҳасининг муаллифи томонидадир. Шунинг учун бошқа тарафнинг шартномасини ўз манфаатларингизга мослаштиришга тўғри келади, лекин кейинчалик бу имконият бой берилиши мумкин. Айнан шунинг учун шартнома лойиҳасини ўзингиз ишлаб чиқишингиз лозим.

Агар ҳамкор ўз шартнома лойиҳасини тайёрлаган бўлса, унинг барча шартларини тегишли қонун ҳужжатларига солиштирган ҳолда диққат билан ўрганиб чиқиш лозим ва зарур бўлса, қарши тараф билан биргаликда муҳокама қилиш ва келишиш учун ўзининг муқобил шартнома нусхасини тайёрлаш керак.

Аниқ бир шартноманинг лойиҳасини тегишли соха мутахассислари тузишлари зарур. Шартнома лойиҳасини тегишли билимга эга бўлган мутахассис ёхуд ҳуқуқшунос, ҳуқуқшунос бўлмаган тақдирда эса, жалб этилган адвокат тайёрлагани маъқул.

“Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида”ги Қонуннинг 20-моддаси талабларига мувофиқ, хўжалик шартномаси субъектларига юридик хизмат кўрсатиш уларнинг юридик хизматлари ёки ана шу мақсадда шартнома асосида жалб этилган ҳуқуқшунослар томонидан амалга оширилиши белгиланган.

Шартноманинг ҳар бир тарафи бошқа тарафнинг даромад олиши учун қайғурмайди, бу оддий бизнес қоидаси, шартномани ўзининг манфаатларига мос равишда тузишга ҳаракат қилади, иккинчи тарафнинг манфаатларини эса, шунчаки юзакигина ҳисобга олади.

Шунинг учун шартнома лойиҳаси айнан биз маслаҳат бераётган юрист ёки малакали мутахассис тарафидан тайёрланмаса, ҳамкор ўзи тайёрлаган шартномани ўз манфаатларига мослаштиришга улгурган бўлади, натижада бизнинг ҳурматли обуначимиз фаолият юритаётган ташкилот томонидан ташаббус кўрсатиш имконияти бой берилган бўлади.

Бу каби вазиятларнинг олдини олиш мақсадида, тузилаётган ҳар бир шартнома лойиҳасини шу шартнома мазмуни бўйича мутахассис ва юристнинг иширокида тайёрлаш лозим.

👉@yuristkadr

Адвокатликнинг катта плюси

@Advokat_Abdullayev

Эй ҳуқуқни қўлловчи! Ҳуқуқни аввало ўзингизга нисбатан қўллай оляпсизми?

Агар юқоридаги саволга виждонингиз олдида "ҳа" деб жавоб бера олмаётган бўлсангиз, яхшиси Сиз ҳуқуқни қўлламанг, "ҳа" дея оладиганларга қолдиринг!

@yurist_zukhurov

ДИҚҚАТ, САЙЁР ҚАБУЛ!

Олий суд раисининг биринчи ўринбосари И. Муслимов ва Олий суд раисининг ўринбосари О. Исмоилов бошчилигидаги ишчи гуруҳ томонидан Тошкент шаҳри аҳолисининг суд-ҳуқуқ соҳасига доир мурожаатларини ўрганиш мақсадида 16 октябрь куни соат 10.00 дан бошлаб Яшнобод тумани, “Мономарказ” биносида (Паркент кўчаси, 331 уй) оммавий сайёр қабул ўтказилади.

Фуқаролар ва тадбиркорлар сайёр қабулда суд-ҳуқуқ масалалари юзасидан мурожаат қилишлари мумкин.

Сайт |  Telegram

Оилавий низоларга оид суд ишларидаги ғалати иқрорлик.

Фуқаролик судларида оилавий низолар, хусусан, ажрим ишлари кетаётган бир вақтда кўпроқ эр томони билиб-билмай жиддий бир қонунбузарликни бўйнига олиб қўяди.

Биласиз, никоҳдан ажратиш бўйича суд кетаётганда эр ёки хотин ажримга эришиш учун бор кучларини тўплаб, бир-бирларини имкон қадар кўпроқ ёмонотлиққа чиқаришга ҳаракат қилади.

Эр томони хотинидан нолир экан, судда ўзича унинг “айбларини” очиб ташлайди: “менга ишлайдиган хотин керак эмас, дипломи ҳам керак эмас менга, менга уйда ўтирадиган хотин керак, бу эса мен ишлайман деб туриб оляпти, менинг гапимга қулоқ солмаяпти”.

Бу ерда эр бўлмиш қовун туширган бўлади. Аслида унинг мана шу гаплари “мен қонунбузарман, мени жазоланглар” деганидир.

Чунки, эр хотинига меҳнатга оид ҳуқуқни амалга оширишга, яъни масалан, унинг ишлашига ва меҳнат фаолиятини амалга оширишига тўсқинлик қилиши Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 59-2-моддасида кўрсатилган ҳуқуқбузарликдир.

❗️Бунинг учун эрга нисбатан ушбу моддага мувофиқ БҲМнинг 10 баравари (3.750.000 сўм)дан 20 баравари (7.500.000 сўм)гача жарима ёки 10 суткагача муддатга маъмурий қамоқ жазоси қўлланилиши мумкин.

Бунақанги вазиятларда эр қош қўяман деб, ўзини кўзини чиқарган бўлади. Хотин томони, ёки унинг адвокати шу гапи учун ҳам бу довдирнинг додини бериб қўйиши мумкин.

10 суткага тиқтириб қўйиши ҳам ҳеч гапмас хатто.

(c)Yuristkadr

Мурожаат учун: @Yuristlik

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Муаллифлик ҳуқуқи ҳақида жуда оддий тушунтириш.

Бирор-бир ижод маҳсулини яратмаган ва унинг муаллифи бўлмаган аксарият одамлар муаллифлик ҳуқуқи нималигини у қадар тушунмайди.

Сиз яратган ижод маҳсулини ўғрилаб, бутун бир оммага ўзиники қилиб кўрсатишганида айниқса, ғурурингиз ва нафсониятингиз қаттиқ топталади. Руҳан қаттиқ азобланасиз ўшанда. Айнан мана шунда муаллиф сифатида ҳуқуқингиз ер билан битта қилинганини тушуниб етасиз.

Ижод маҳсули инсон учун худдики унинг фарзандидек, ёки ўзи барпо қилган биттаю-битта уйидек. Тасаввур қилинг, фарзандингизни бошқа бир одам бу менинг болам деб ўзи билан етаклаб олиб кетиб қолди. Ёки, йиллар давомида қуриб кўчиб кирган уйингизга бегона одам келиб ўрнашиб олдида, энди бу менинг уйим, бу ерда мен яшайман деяпти.

Қандай ҳолатга тушасиз шунақа вазиятларда? Ғурурингиз ва нафсониятингиз топталиб, руҳан азобланасизми? Ўзингизни қаерга қўйишни билмай қоласизми?

Муаллифнинг ижод маҳсули ўғриланганда ҳам ҳудди шундай оғир вазиятга тушиб қолади у. Бу нарсани айни шу вазиятни ич-ичидан ҳис қилиб кўрган одамларгина тушуниши мумкин.

Шунинг учун ҳам, қонунларимизда муаллифларнинг ҳуқуқ ва манфаатлари жуда қаттиқ ҳимоя қилинади.

👉@yuristkadr

#mutolaa #fikr

FARISHTALAR

Xonadoningizda keksa odam bormi? Baxtli ekansiz! Dunyo tashvishlaridan to'yib ketsangiz, shularni ziyorat qiling: hayot abadiy emasligini o'ylab, taskin topasiz.

Xonadoningizda go'dak bormi? Siz ham baxtli ekansiz. Dunyo tashvishlaridan to'yib ketsangiz, go'dakni bag'ringizga bosing: hayot abadiy ekanini o'ylab, taskin topasiz...

- O'tkir Hoshimov

@Yurist_Zukhurov

#video

Sud orqali nikohdan ajrashish uchun ariza berganda 100 mln jarima bormi?

@yurist_zukhurov

Ижара муносабатларидаги муҳим қоидалар

ФКнинг 535-моддасига кўра мулк ижараси ижараси шартномаси бўйича ижарага берувчи ижарага олувчига ҳақ эвазига мол-мулкни вақтинча эгалик қилиш ва фойдаланиш ёки фойдаланиш учун топшириш мажбуриятини олади, 544-моддасига мувофиқ ижарага олувчи молмулкдан фойдаланганлик учун ҳақни ўз вақтида тўлаб туриши шарт, мол мулкдан фойдаланганлик учун ҳақ тўлаш тартиби, шартлари ва муддатлари мулк ижараси шартномаси билан белгиланади.

Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик (Олий суди) суди Пленумининг 2011 йил 1 декабрдаги “Мулк ижарасига оид фуқаролик қонун ҳужжатлари нормаларини иқтисодий судлар томонидан қўллашнинг айрим масалалари ҳақида”ги 234-сонли қарорининг 9-бандига асосан мулк ижараси шартномаси ҳақ эвазига тузиладиган шартнома ҳисобланади, шу сабабли ижарага олувчининг асосий мажбуриятларидан бири мулкдан фойдаланганлик учун ҳақни, яъни ижара ҳақини ўз вақтида тўлашдир.

Ижара ҳақини тўлаш муддатлари
тарафлар томонидан белгиланади ва шартномада кўрсатилади. Ижара ҳақини тўлаш муддати муайян сана ёки давр билан белгиланиши мумкин.

Судлар назарда тутишлари лозимки, ижарага олувчининг ижара ҳақини тўлаш мажбурияти ижарага берилган мулк унга топширилган пайтдан
бошлаб вужудга келади.

Шунингдек, ижара шартномаси муддати тугаганидан кейин ҳам ижарачи ижарага олинган мулкдан амалда фойдаланишни давом эттираверса, ижарага олувчи бутун фойдаланган давр учун ижара ҳақини тўлашга мажбур.

ФК 541-моддаси иккинчи қисмининг мазмунига кўра мулкни ижарага берувчи томонидан ижарага олувчига топширилиши топшириш далолатномаси асосида амалга оширилади. Шу билан бирга судлар шуни инобатга олишлари лозимки, агар тарафларнинг шартномавий ҳуқуқий муносабатларга киришганлиги ёзма ёки бошқа далиллар билан тасдиқланса, топшириш далолатномасининг мавжуд эмаслиги ижарага берувчининг ижара ҳақини ундириш тўғрисидаги талабларини қаноатлантиришни рад этиш учун асос бўла олмайди.

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Кеча кечки пайт телефоним жиринглади, кўтарсам, биттаси ўрусчалаб "здравствуйте, вас беспокоит кредитный специалист ТБС банка Иван (исми бошқача эди, эсимда йўқ), поздравляем, вы выиграли кредитный лимит на 50 млн сумов" дейди.

"Бўлди, укамжоним, ТБС банкдан бўлсанг, раисингни ФИОси қанақа дисам, "зачем вам" деди, "Ну, просто, қизиқдим" десам, "Азамат Алиев" дейди. 😆 (Маълумот учун: ТБС да раис грузин миллатига мансуб Спартак Тетрашвили.) А бўпти, 2 та аёл зам.пред. бор, уларни ФИОси қанақа десам. Бизда аёллар ишламайди, деб довдирашни бошлади.

Бечора "мошенник" бунақа қийин саволлар кутмаган шекилли. Кейинги сафар тайёргарлик кўриб қўнғироқ қилгин дедим.

Бугун эрталаб, яна худди ўша одам, бошқа рақамдан телефон қилиб, НБУ ходимимиман дейди. "Сан кеча ТБСда эдингку, бир кечада НБУга ўтиб кетдингми пид*р, тайёргарлик кўрдингми, савол беришни бошливурими?" десам, кечаги суҳбатни эслади, шекилли, қўйиб қўйди трубкани.

Ўтган сафар биттаси Марказий банк Киберхавфсизлик департаментиданман деб телефон қилувди, сан МБда ишласанг, ман Мамаризо Нурмуратовман, кир кабинетимга, деб роса прикол қилгандим устидан. 😁

Шунчаки бекорчиликдан ҳаммаси, нозик қалбларига озор берган бўлсам, Худо кечирсин.

Айтганча, мабодо сизга ҳам "мошенник"лар телефон қилишса, озгина вақт ажратиб, банк тизимига оид ҳар хил қизиқарли саволлар бериб, "Заковат-заковат" ўйнаб кўринглар, асабларингиз дам олади.

@ismoil_turopov

Энди мен адвокатлик билан бир қаторда, низоларни судгача ҳал қилиш бўйича профессионал медиаторман!

Яқинда медиаторлик ўқув курсини муваффақиятли тарзда ўқиб, имтиҳонлардан ўтиб, тўлиқ тамомладим ва бу бўйича Адлия вазирлиги реестридан рўйхатдан ўтказилган профессионал медиаторлик сертификатини қўлга киритдим.

Бизда асосан тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш муносабати билан келиб чиқадиган низоларда қўлланиладиган амалиёт бўлиб қолган медиация жараёни нафақат тадбиркорлик, балки, якка меҳнат низоларига ва оилавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга нисбатан ҳам қўлланилади.

Хизматлар бўлса алоқадамиз 😉

Адвокатларга медал ва орден

“Адвокатура тизимида меҳнат қилаётган деярли олти мингга яқин ҳамкасбларимизга нисбатан бугунги кунда давлат томонидан рағбатлантириш масаласида бўлаётган эътибор ҳавас қилгулик даражада эмас, деб ўйлайман. Масалан, Ўзбекистон Республикаси давлат мустақиллигининг 33 йиллиги муносабати билан суд, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар ходимларининг бир гуруҳи давлатимизнинг медаль ва орденларига муносиб деб топилиб, тақдирландилар. Лекин кўп сонли адвокатлар жамоасидан ҳеч кимга бирон медаль ёки орден берилгани йўқ. Ўтган йили ҳам шунақа бўлган эди. Ваҳоланки, Адвокатлар палатаси ҳар йили ўз Бошқарув мажлисларида давлат медаллари ва орденларини олишга лойиқ бир неча номзодларни тасдиқлаб, уларни мутасадди идораларга тақдим этиб келмоқда. Шахсан мен ўзим учун бундан хафа бўлмайман. Чунки, 2022 йилда «Шуҳрат» медалига лойиқ деб топилдим ва бундан беҳад миннатдорман. Дарвоқе, ҳозирча мамлакатимизда медалга муносиб кўрилган охирги адвокат бўлиб турибман. Лекин масала бошқа ёқда: мамалакатимизда қонун устуворлигини, адолатни таъминлашга ёрдам бераётган касб эгаларининг хизмати наҳот бошқаларникидан кам бўлса?!

Яна бир эътибор қаратилиши лозим бўлган жиҳат. Нима учундир адвокатлар фақат ва фақат «Шуҳрат» медалига тавсия қилинади. Мамлакатимизнинг бошқа орден-медаллари йўқми? Мен бу билан «Шуҳрат» медалини камситмоқчи эмасман, соҳа ходимларига эътиборни назарда тутмоқдаман, холос. Ростини айтиш керакки, анча йиллар олдин адвокатларга ҳам «Дўстлик» ордени берилган, аммо улар орасида ўзбек адвокатлари йўқ.

Бундан ташқари, адвокатура тизимида фаолият юритаётган бирорта ҳамкасбимизга шу пайтгача «Ўзбекистонда хизмат кўрсатган юрист» унвони берилганлигини эслай олмайман. Ваҳоланки, ҳамкасбларимиз орасида нафақат адвокатура, балки юриспруденция соҳасини ривожлантиришга ўз ҳисссасини қўшиб келаётган олим адвокатлар талайгина. Баъзида шуларни ўйлаб адвокатура ўгай соҳами, дегим келади”.

Баҳром САЛОМОВ,юридик фанлар доктори, адвокат

(Мақолани “Advokat-Press” газетасининг 2024 йил сентябрь сонида тўлиқ ўқишингиз мумкин).

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

“Shu paytgacha poyezd chiptasi samolyot chiptasidan yuqori narxga ko‘tarilmagan edi” — senator temiryo‘lda xizmat sifatidan aholi norozi ekanligini bildirdi

Senator Abdurahim Erkayev tezyurar poyezd chipta narxlari erkin belgilanishi ortidan sifatni ham yaxshilash kerakligini ta’kidladi.

➖@Yurist_Zukhurov

Адвокат маслаҳатининг фойдаси

Айрим ҳолларда адвокатга иши тушиб келган инсонлар адвокат унга қанчалик фойда келтирганлигини ўзлари тушуниб етишмайди. Шундай вазиятлар бўладики, адвокатнинг бир оғиз маслаҳати ёки мижоз позициясини тўғрилаши уни бир неча йилни қамоқда ўтказишдан сақлаб қолади.

Оддий мисол. Фирибгарлик жиноятларида жабрланувчидан олинаётган пул қайсидир танишларига пора сифатида бериб, ишни ҳал қилиш учун деб олинган бўлса, айбланувчи қўшимча тарзда ЖК нинг 28, 211-моддалари билан ҳам айбланади, яъни пора беришга далолатчи сифатида.

Бироқ Олий суд Пленумининг 23.06.2023 йилдаги 17-сонли “Фирибгарликка оид ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисида” ги қарорининг 24-бандида “Агар пора бериш ташаббуси пора берувчи томонидан билдирилган бўлса, бундай ҳолда шахснинг ҳаракатлари фақат фирибгарлик жинояти сифатида квалификация қилиниб, қўшимча равишда ЖК 211-моддаси билан квалификация қилишни талаб этмайди” деб белгиланган.

Бу қоидага асосан пулни кимгадир пора сифатида бериб, ишни ҳал қилиш таклифи жабрланувчи (тадбирда ёлланма аризачилар) нинг ўзидан чиққан бўлса, айбланувчи фақатгина ЖК 168-моддаси билан жавобгарликка тортилади ва зарар қопланган ҳолларда очиқда жазо тайинланади. Агар 28, 211-модда айбловда қолса, озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланиши эҳтимоли катта.

Кўп ҳолларда айбланаётган шахсга шу қоидани яхшилаб тушунтириш ва исботлаш воситаларини тўғри қўллаш ҳимоя остидаги шахснинг кейинги уч-тўрт йилини очиқда ёки қамоқда ўтказишини ҳал қилади. Бу амалиётда жуда кўп қўлланилган.

Шунинг учун терговга қадар текшириш давридаёқ малакали адвокат хизматидан фойдаланиш жуда муҳим.

Адвокат Хайрулло Қосимов

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Буни билмайдиганлар орамизда кўп…

Битимнинг оддий ёзма шаклига риоя қилмаслик унинг ҳақиқий эмаслигига олиб келмайди, бироқ низо чиққан тақдирда тарафларни битимнинг тузилганлигини, мазмунини ёки бажарилганлигини гувоҳларнинг кўрсатувлари билан тасдиқлаш ҳуқуқидан маҳрум қилади (ФК 109-моддаси).

#норма #ФК #шартнома

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

Барча судларнинг хизмат телефон рақамлари

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

МЧЖ нинг асосий таъсис ҳужжатлари

Жамиятнинг таъсис шартномаси ва устави жамият таъсис ҳужжатлари деб ҳисобланади.

Агар жамият бир шахс томонидан таъсис этилса, шу шахс тасдиқлаган устав жамиятнинг таъсис ҳужжати ҳисобланади.

Жамият иштирокчиларининг сони икки ва ундан ортиқ кишига кўпайса, улар ўртасида таъсис шартномаси тузилиши керак.

Айнан амалиётда худди шу жараёнда бир қатор муаммолар мавжуд. Яъни таъсис ҳужжатларига чуқур эътибор берилмайди. Номигагина қилиб қўйилади ҳолос. Натижада жамиятда жиддийроқ муаммо пайдо бўлса, тарафлар бошини ушлаб адвокат ёки юрист олдига келади…

Каналга уланиш: 
➖@Yurist_Zukhurov

O'qimaydiganlarni o'qishni bilmaydiganlardan farqi yo'q.

@Yurist_Zukhurov

Энди алданиб қолмаймизми ёхуд эскроу ёрдам берадими?

Куни кеча уй-жой сотиб олиш бўйича кафолатли эскроу тизими жорий этилиши ҳақида хабар тарқалди.

Мазкур тизим дунёнинг кўплаб мамлакатларида бир неча йиллардан бери амал қилиб келади (масалан, Россия Федерацияси, Қозоғистон, Украина, Беларусь ва ҳ.к.).

Унинг моҳияти шундаки, худди аккредитив каби, бу тизимда харидор пулини учинчи шахсга (эскроу ҳисобварағига) ўтказади, лекин пул сотувчига тўғридан-тўғри берилмайди. Қурувчи компания эса, эсроу ҳисобидаги маблағни уй тўлиқ қуриб битказилган ва унинг мулк ҳуқуқи харидор номига расмийлаштирилганидан кейингина олиш имкониятига эга бўлади.

Харидорнинг маблағлари қурилиш якунланмагунча музлатилган ҳолда сақланади, шу билан бирга қурувчилар кредит маблағлари ҳисобига қурилишни осонроқ амалга ошириш имкониятига эга бўладилар.

Янги тизим харидорларни ҳалол бўлмаган қурувчилардан ҳимоя қилади деб ўйлаймиз.

Бизда қандай имконият бор?

Аслида моҳиятан бу каби ҳуқуқий механизмлардан фойдаланиш имконияти азалдан мавжуд. Масалан, Фуқаролик кодекси 354-моддасига мувофиқ, тарафлар қонунчиликда назарда тутилмаган шартномани ҳам тузишлари мумкин.

Демак, эскроу каби вазифани бажара оладиган шартнома тузиш мумкин. Асосийси шартномадаги тараф мажбуриятларни бажаришини таъминлашнинг бутун бошли бир тизими асрлар давомида яратилганлигини қайд этиш керак.
Масалан, гаров, кафолат, кафиллик, суғурта ва бошқа шартнома тузиш орқали ҳам истеъмолчи фуқаронинг ҳуқуқлари ва манфаатлари ҳимоя қилиниши мумкин.

Хўш, у ҳолда нега бу имкониятлардан фойдаланмаймиз?

Сабаби оддий. Кўпроқ асосий эътибор психологик ҳолатдан келиб чиқиб шартнома тузилишида кўринади. Одатда, шартноманинг енгил шартларини ўзимиз учун қулай ва шарт деб биламиз.

“Айсберг” тагини эса, кўриш деярли имконсиз. Худди шундай, гарчи олдиндан тўлов қилиш осон (ёки арзон) бўлса-да, аслида унинг қолган асосий қисми катта маблағни, фоизларни (аксарият ҳолларда), ва энг асосийси катта бир “риск”ни талаб қилади. Яъни, харидор шартномавий муносабатдаги хатарларни олдиндан кўра олмайди.

Натижада эса, биз билган ҳолатлар, низолар, тушунмовчиликлар, ҳаттоки кимнидир айблаш билан овора бўламиз.

Бу вақтга келиб мақсади ғараз бўлган шахслар аллақачон ўз фойдасини олишга улгурган бўлади. Ваҳоланки, биз кундалик ҳаётимизда кўп маротаба киришадиган ёки бор йўғи бир-икки маротаба учрашадиган (шартнома тузадиган) фуқаролик ҳуқуқий муносабатлари иштирокчиларининг ҳалол, оқилона ва адолат билан ҳаракат қилиши назарда тутилади (Фуқаролик кодексининг 9-моддаси).

Балки тадбиркорлар учун талабларни кучайтириш керакдир?

Танганинг икки томони бўлганидек, бу масалада ҳам тадбиркорни, ҳам истеъмолчи фуқарони манфаатлари таъминланиши лозим. Бироқ, турли кучайтирилган, йирик маблағларни талаб қилувчи (масалан, лицензиялаш орқали), узоқ муддатли қурилишларни амалга ошириш каби талабларни қўйиш қурилиш таннархини кескин ошиб кетишига олиб келмаслиги, иккинчи тарафдан эса, истеъмолчи фуқарони қурилажак уй учун деярли барча тўловларни тўлаганидан сўнг, ҳам уй-жойсиз, ҳам елкасида “катта қарз” билан қолдириб кетиш инсофдан бўлмайди.

Қандай йўл тутиш лозим?

Шартномада фақат бир томонлама манфаат бўлишига йўл қўймаслик, шартларни ҳар икки тараф манфаатига хизмат қилишига эришиш, барча мажбуриятлар ўз вақтида ва лозим даражада бажарилишига эришиш. Масалан, шартнома бўйича уй-жой қанча муддатда битказилади, агар ўз вақтида қурувчи мажбуриятини бажармаса, фуқарода қандай ҳуқуқий чоралар кўриш арсенали мавжуд бўлади? ва ҳ.к.

Акс ҳолда, бир тарафлама манфаат “қопқон”ига тушиб қолиш мумкин.

P.S. Янги қуриладиган уй-жойларда улушли асосда иштирок этувчи шахсларни алданиб қолмаслигини таъминлашнинг бошқа тизимлари ҳам фаол қўлланилиши керак.

➡️ @prof_mekhmonov