Muhrim / Муҳрим

Chilonzor Oqtepaga yana tramvay kelibdi. #tajriba

O‘zbekiston tarixidagi birinchi umumxalq prezident saylovi natijalari: https://t.me/tarixkart/620

Viloyatlar kesimidagi natijalarga e’tibor bersangiz, saylovda g‘olib chiqqan nomzod bitta viloyatda raqibiga imkoniyatni boy bergan – bunaqasi keyingi birorta saylovda kuzatilmagan bo‘lsa. Nafaqat viloyatlar, balki tumanlar kesimida ham.

Bu - hali “axborot asri” hisoblanmagan XX asrning tugashiga 10 yildan kamroq vaqt qolgan zamonda o‘tkazilgan saylovga doir axborot. Hozirgi axborot davrida nafaqat viloyat yo tuman, balki har bir saylov uchastkasi kesimida ham shunday axborot berishni tashkil etish mumkin.

Yaqin ikki-uch saylovda biror muqobil nomzod viloyat tugul biror tumanda ham g‘olib chiqa olmasa kerak. Shunday ekan, saylovlar natijasi bilan bog‘liq axborotni yanada batafsilroq, bafurjaroq, maydalab (detallashtirib) berishdan qo‘rqmaslik kerak. Menimcha.

2024-yil noyabrida, kuppa-kunduz kuni Toshkent markazida bir necha yigit bir qizni o‘g‘irlab, tog‘ga olib qochib ketgan. Ular o‘rtasidagi bungacha qanday munosabat bo‘lgan, ular sevishganmi-sevishmaganmi, ahamiyatsiz. Eng muhim fakt shu - bir guruh barzangi, qilayotgan ishi jinoyat ekanini bila turib, bir odamni, uning xohish-irodasiga zid ravishda, o‘g‘irlagan. Tushunmaydigan “tupoy”lar uchun alohida yozaman: TOSHKENTDA ODAM O‘G‘IRLANGAN!

Hali ham bu dunyoda yaxshi odamlar bor. O‘sha o‘g‘irlash hodisasi bir xususiy ta’lim muassasasining kamerasiga tushib qolgan, u yerdagilar darhol “102”ga xabar bergan. Kameraga qizni o‘g‘irlashda ishlatilgan mashinaning avtoraqami ham tushgani uchun ko‘p o‘tmay o‘g‘irlashga bosh bo‘lgan shaxsga Yakkasaroy tuman IIB boshlig‘i, GAI boshlig‘i, jinoyat-qidiruv bo‘limi boshlig‘i ketma-ket telefon qilgan. Lekin hech kim uni na to‘xtata, na ortga qaytara olgan.

O‘sha kuni qizning onasi kechki mahal oxiri jinoyat-qidiruv bo‘limining xodimiga telefon qilib, qizining o‘g‘irlanishi haqida so‘raganida haligi xodim: “Bu o‘g‘rilik emas, sevgi”, deb javob bergan (padariga ming lan’at bunaqa melisaning - o‘zining qizini ham shunday o‘g‘irlab ketishsa, “bu o‘g‘rilik emas, sevgi” deb o‘tirarmikin o‘sha yaramas?!).

Shundan keyin qiz va uning oilasi uni o‘g‘irlagan shaxslar ustidan, ularning boshqa tahdidlari, harakatlari (bir necha bor o‘ldirib yuborish bilan tahdid qilgan, jismoniy kuch ishlatishlar ham bo‘lgan, qo‘lini kesishgan va hokazo) yuzasidan ichki ishlarga murojaat qilgan. “Sevgishunos” xodimlar bu arizalar bo‘yicha chora ko‘ravermagach, qiz va uning oilasini haligi o‘g‘ri-zo‘ravondan himoya qilmagach, 27-yanvar kuni qiz yana bir bor o‘g‘irlab ketilganidan keyin, noyabrdagi birinchi o‘g‘rilik videosi internetga chiqarilgan.

Endi chora ko‘risharmish, hamma aybdorlar qonunda belgilangan jazosini olarmish. Shu vaqtgacha chora ko‘rmaganlar-chi, ular ham jazosini oladimi?

Melisamiz bundan battar sharmandagarchiliklarni ham bezbetlarcha yengib o‘tgan, ming afsuski, bunisi ham yengib o‘tadi. Vaholanki, bunaqa voqeadan so‘ng nafaqat tuman yo shahar melisasi boshliqlari, balki butun tizim rahbariyati pogonlari yulib olingan holda ishdan haydalishi kerak edi - agar ularning o‘zida “qo‘l ostimdagi bunaqangi rasvo xodimlar bilan ishlash, ular sabab sharmanda bo‘lish jonimga tegdi”, deb ishdan bo‘shashga jur’at va farosat yetmasa. Bu qurib ketgur melisa tizimini tag-tubi bilan isloh qilish kerak.

Ey Xudo, podyezdlardagi velosiped va kolyaskalarni hech bir ogohlantirishsiz olib ketib (“o‘g‘irlab” deyaversa ham bo‘ladi), keyin uni ehson qilib yuboradigan, chet ellik turistdan pora so‘raydigan, bozorlarda odamlarning cho‘ntagidagi telefonlarini “o‘g‘irlab olib” o‘zicha aqllilik qilmoqchi bo‘ladigan, qizi o‘g‘irlanganlarni “bu o‘g‘irlik emas, sevgi” deb ovuntiradigan hamda yana boshqa har xil aqlbovar qilmas jinniliklarni o‘ylab topgan, topayotgan va hali yana topishi mumkin bo‘lgan kaltabin o‘zbek melisasiga ishimiz tushishidan o‘zing asra!

O‘sha gap - suv balosidan, o‘t balosidan va melisa balosidan o‘zing asra! Bularga qarshi boshqa bir chora, boshqa bir davo yo‘q.

Jamol akaning suhbatlarini oldik. Borimiz Kapadze, yo‘g‘imiz Kapadze, dedilar kechagina husanovparast ham bo‘lgan biz kapadzeparastlarga. Mazza qildik, siz ham bebahra qolmang: https://youtu.be/lSlLVDV4hUE

Abduqodir Husanovning “Manchester Siti”dagi debyuti haqida Qahramon aka Aslanov yozyaptilar:

“Golga olib kelgan xato juda ko‘zga tashlanadi, to‘g‘ri, ammo u yerda shunchaki texnik tomondan ijro o‘xshamadi — bunday xatolar yuzlab o‘yinlarda qatnashgan eng zo‘r himoyachilar faoliyatida ham uchraydi, qo‘rqinchli emas.

Aslida qizil bo‘lishi ham mumkin (hakam Oliver bo‘lganida aniq) bo‘lgan sariq kartochka va keyingi, Husanovning o‘zi blok qo‘yib bartaraf etgan epizod, ofsaydni to‘g‘ri ushlay olmaslik — ko‘proq taktik asosga ega: “Manchester Siti” ancha yuqori himoyada o‘ynaydi va “Lans”dan bu borada keskin farq qiladi. Bu adaptatsiya bilan bog‘liq.

Shu o‘rinda Gvardiola tanqidlarga uchrashi tabiiy. Uch kun oldin kelgan va atigi bir yarimta mashg‘ulot o‘tkazgan 20 yoshli futbolchini bu holatga tashlagani, avvalo, uning qarori.

Yana bir noqulay tomoni — o‘ng qanotda aslida yarimhimoyachi bo‘lgan Nunyez. Ya’ni, Husanov hisob 0:1 ligidan kelib chiqib, oldinga tez chiqayotgan jamoadoshlarini tozalashi kerak. Natijada Sancho va Jekson orasida qolib ketyapti. “Chelsi” bu koridorni tez-tez ishlatishi tabiiy.

Ammo bu ishonch aslida Husanovning foydasiga ishlashi ham mumkin. Shunday vaziyatda ham unga ishonildimi — Pep qaysar murabbiy — demak, Abduqodirda xatoni tuzatish imkoniyati bo‘ladi. Husanovning o‘nglanishi endi Pep uchun ham muhim masala. Uyog‘i futbolchimizga bog‘liq. Hayajon va ichki bosimni yengib, o‘z o‘yinini o‘ynasa kifoya”.

Shu joyida Murod Muhammad Do‘stning memuarlar qanday yozilishi haqidagi hikoyasi esga tushib ketdi :)

Marks Jumaniyozovning nevaralari yozishdi: “Bobom Shovot tumaniga raykom bo‘lmaganlar lekin”, deb. Men ham shundan keyin e’tibor berdim - Xorazmga hokim bo‘lishidan avval Marks Jumaniyozov viloyatning Xonqa, Urganch va Yangibozor tumanlariga raykom (rahbar)lik qilgan ekan.

Endi, kelib-kelib Xayriddin Sultonovning xotiralar kitobida shunday xato ketishi mumkinligini men ham qaydan bilibman. Uzr.

Marks Jumaniyozovning nevaralari aytishdiki, Xayriddin Sultonov hikoya qilgan voqea bo‘lgan vaqtda bobolari Urganch tumanida raykom bo‘lgan ekan.

Umrimda birinchi marta samolyotga o‘tirib borgan mamlakatim — Nepal. O‘shanda mamlakat navbatdagi inqilobni boshdan kechirgan, tinch bo‘lib tinch emas, notinch bo‘lib notinchmas. Atrof to‘la tartibsizlik, lekin hayot qandaydir bir maromda davom etayotgandek. Katmanduda svetofor degan narsani bir marta, prezident saroyi oldida ko‘rganman — u ham ishlamasdi. Chorrahada transport qatnovi navbati bilan — bir tomon to‘xtovsiz yuraveradi-yuraveradi, orada sa-algina bo‘shliq paydo bo‘lsa tamom, ikkinchi tomondan bir mototsiklmi, kichikroq bir narsa suqilib chorrahaga kirib, ortidagilarga yo‘l ochib beradi; g‘irt tartibsizlik, lekin hamma ko‘nikkan qandaydir marom bor.

Nepal aholisi o‘sha vaqt ham 30 millionga yaqin edi; taxminan O‘zbekistonnikidek. Oshxonada oshpazlar, xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar bilan gaplashib qolganimizda, ularning juda ko‘pchiligi Qatarda mehnat muhojiri sifatida ishlab kelganini eshitib, hayron qolgandim — tasavvurimda Nepal qayerda-yu, Qatar qayerda (shuning uchun keyinchalik Qatarga borganimda, u yerda o‘tkazilgan O‘zbekiston — Nepal o‘yinida kattagina stadionning yarmi nepallik muxlislar bilan to‘lganida hayron qolganim yo‘q); shu joyi ham O‘zbekistonga o‘xshashdek ko‘ringan.

Mehmonxonamiz kuniga ikki mahal elektr ta’minotidan uzilardi. Elektr ta’minoti uzilganidan ko‘p o‘tmay, mehmonxonaning dizel generatorlari g‘uvillab ishga tushardi. Shu joyi ham negadir O‘zbekistonga o‘xshashdek ko‘ringan. O‘sha vaqtda eng ta’sir qilgani — Nepalda avtomobil importiga 200 foizlik boj o‘rnatilganini bilganim bo‘lgan. “Bizda mashina juda qimmat, mana shu shaldiroq aravaga 20 ming dollar to‘laganman”, degandi Nexia’dan ham ko‘rimsizroq, Xitoyda ishlab chiqarilgan arzongarov mashina haydovchisi. “Shunchalik ham o‘xshashlik bo‘ladimi, tavba”.

O‘sha vaqt Nepaldan bizning asosiy farqimiz — bizda davlat kuchliroq edi, tartibni saqlay bilardi. Shuning uchun Toshkent ko‘chalari Nepal poytaxtidagi kabi chiqindilar bilan to‘lib toshmagan, ko‘chalarning o‘rtasida odamlar uxlab yotmasdi. Transport harakati ham tartibliroq edi (axir bizda har chorrahada svetofor bor). Lekin o‘sha Nepal darajasiga tushish osondek ko‘ringan ko‘zimga — ko‘chalarimizda o‘shanda ham kap-katta odamlar uyalmay-netmay katta va kichik hojatini chiqarayotganini ko‘rib qolardim (sizning ham ko‘zingiz tushgandir shunday yoqimsiz manzaralarga, xoynahoy). Bizda hamma ommaviy shunday qilmasligiga sabab — har qalay, tartib bor.

Shuncha o‘xshashliklar bir tomonu, o‘sha vaqt Katmanduda KFC ishlab turganini ko‘rganimdagi alam bir tomon. U vaqtlarda O‘zbekistonda bunaqangi xalqaro fast-fud tarmoqlarini tasavvur ham qilib bo‘lmasdi-da. Dunyoni bir lahza qovurilgan tovuq go‘shti bilan o‘lchab, “Nahot shu Nepalchalik emasmiz?”, degan xayol o‘tgan, birrov. KFC G‘arbning eng moslashuvchan kompaniyasi ekani, uning franshizalari diktaturalarda ham, kambag‘al mamlakatlarda ham ishlayverishini hali bilmasdim-da. Boz ustiga, turfa xil kommunistlar tomonidan tilka-pora qilinganiga qaramay, Nepal baribir G‘arb qadriyatlari ustuvor mamlakat edi, nazarimda: faqat biznes.

Hozir Nepalning ahvoli qandayligini bilmayman. Bularni yozganimning sababi — Kanadada o‘zbekistonlik va nepallik ota-onalar suhbatlashib qolgani haqidagi postni o‘qib, birinchi xorijiy safarimda ko‘rganim o‘xshashliklar esga tushib ketdi

Amerikaning shunisi zo‘r-da: https://t.me/iqtisodchi_kundaligi/3162

To‘g‘ri, 4 yildan keyin hozirgisidan ham battari kelishi mumkin. Lekin kelmasligi ham mumkin-da. Saylov mana shunaqa o‘zgarishlar bo’lishi uchun ham kerak. O‘zgarishlar — taraqqiyot garovi 🙂

Qahramon akadan: https://t.me/aslanov_futbol/1738

Abduqodir Husanov “Manchester City”da. Manba

The Economist’da “Arkadag” dunyoning eng buyuk klubimi?” degan maqola chiqibdi. Unda aytilishicha, 2023-yilda tashkil etilgan “Arkadag” futbol klubi ketma-ket 61 ta o‘yinda g‘alaba qozonib, “Seltik”ning bir asrlik rekordini takrorlashiga bir bahya qolibdi (qarab keldim — 2023-yilgi mavsumda ham, 2024-yilda ham “Arkadag” turkman Oliy Ligasidagi hamma o‘yinlarni yutibdi).

XXI asr uchun baribir rekord-ku, lekin bu natijaning haqqoniyligi (“halolligi” deylik), masalan, Ginnessning Rekordlari tomonidan tan olinmayotgan ekan. Nega? Chunki “Arkadag” millat yetakchisi Gurbanbuli Berdimuhamedovning faxriy unvoni kabi ataladi — Berdimuhamedovni ham Arkadag deb ulug‘lashadi. Bundan tashqari, “Arkadag” klubi Berdimuhamedov sharafiga qurilgan Arkadag shahri nomidan o‘ynaydi. Jamoa ham 2002-yilgi “Paxtakor” kabi mamlakatning eng yaxshi futbolchilarini ma’muriy yo‘l bilan o‘z tarkibiga jamlab olgan.

Xullas, prezidentning otasi ko‘ngilxushligi uchun o‘ylab topilgan futbol loyihasi. The Economist ham kinoya qilib yozibdi: “Arkadag “Arkadag”ning o‘yinlarini ko‘rish uchun Arkadag shahriga keladi”, deb.

Baxtga qarshi, The Economist sahifalaridan o‘rin olish yo mana shunaqa g‘alati ishlar qilish kerak, yoki bo‘lmasa haqiqatan ham hamma sezadigan darajada yaxshi bo‘lish kerak. Xuddi 5-6 yil avvalgi O‘zbekiston kabi. O‘shanda The Economist’lar biror piar-kompaniya buyurtma bermasa ham, O‘zbekistonni kinoyasiz, maqtab yozgandi.

Yodingizda bo‘lsa, dekabrda Respublika oliy ta’lim kengashi xususiy universitetlarga “4 foizlik soliq” solayotgani haqida xabarlar chiqqandi. Ancha shov-shuv bo‘lib, masalaga hatto og‘irkarvon parlamentimiz ham aralashgandi. Shu bilan hamma es-hushini yig‘ib olib, hayot yana o‘z maromida davom etayotgandek edi.

Yuliy Yusupovning bugun yozishicha, Respublika oliy ta’lim kengashi kuni kecha xususiy universitetlarning rahbarlarini yana yig‘ib, tashqariga chiqib yana shovqin ko‘tarasanlarmi, deputatlarni yordamga chaqirasanlarmi, farqi ham, foydasi ham yo‘q — biz aytgan “soliq”ni baribir to’laysanlar, to‘lamasanglar, jazolanasanlar, deb to‘g‘ri tushuntiribdi.

4-5 yil avval kimdir (barmog‘imiz bilan ko‘rsatishimiz shartmi) “Yangi O‘zbekiston qip-qizil surbetlar makoni bo‘ladi” desa, bu gapga ishonmaslik qiyin bo‘lsa-da, “ja unchalikka borishmas”, degan bir umid bor edi. Hozir atrofga qarab, o‘sha gap bugungi kun haqiqatiga aylanganini ko‘rasan:

UzIMEI balosi 30 foizlik boj o‘ylab topyapti; elektromobil import qilmoqchi bo‘lsang, UzTest degan ajdarhoda navbating kelishini kutishing kerak (keyin yana qo‘shimcha pul ham to‘laysan — xizmat tekin emas-ku); otning kallasidek qimmat avtoraqam olmaydigan hozircha faqat eshak-arava qoldi, lekin unga ham tez orada navbat kelsa kerak; kunda-kunora: “Haydovchilikka o‘qish narxi bir necha barobar osharmish!” degan vahima xabar chiqib turadi, haydovchilikka imtihon topshirish narxi esa tez orada universitetlarning bir yillik kontrakt puliga yetib olsa kerak.

Endi, mana, Konstitutsiya, prezident, parlamentni aylanib o‘tib, xususiy universitetlarga “soliq” ham solinyapti. Yangi xususiy universitetlarni ochish necha yildan beri “taqiqlab qo‘yilgani” haqida-ku gapirmasa ham bo‘ladi. Mana shuncha g‘alatiliklar fonida O‘zbekistonning 2018–2019-yillari hatto Amerikasida ham bo‘lmagan erkinlik zamonidek ko‘rinyapti hozir. Tavba-tavba, shunchalik erkinlik zamoni ediki, O‘zMTRKda (xususiy demayapman) har kuni biror diniy-ma’rifiy ko‘rsatuv ko‘rarding, tashqarida Qur’on chempionatlari bo‘lardi.

Ha, hozir men har xil narsalarni aralashtirib tashlayapman. Lekin, tushunishimcha, erkinlik degani alohida-alohida bo‘lmaydi, shekilli. Yo hammaga, yo hech kimga.

“Kontekst” podkast: Abduqodir Husanov "Manchester Siti"da

Yanvar oyining eng muhim voqealaridan biri O‘zbekiston terma jamoasi himoyachisi Abduqodir Husanovning Angliyaning so‘nggi yillardagi eng kuchli jamoasi - "Manchester Siti"ga transfer qilinayotgani bo‘ldi.

Bu voqealar fonida “Kontekst” podkastning yangi soni Husanov transferi, “Siti”dagi hozirgi inqiroz, Gvardiola himoyachidan qanday foydalanishi mumkinligi ва o‘zbek futbolchisi jahon futbolining eng katta ligasiga borib qo‘shilayotganiga bag‘ishlandi.

Podkastning bu safargi mehmoni futbol sharhlovchisi, jurnalist Xayrulla Hamidov bo‘ldi.

Videoni ko‘rish uchun havola: https://youtu.be/xNB5MSPcRZY

@gazetauzmaxsus

Yozda Abduqodir Husanovdan intervyu olgandim, bu bir parchasi :) https://youtu.be/CscYlTbkMv0

🚀 O‘zbekistonlik abituriyentlar Markaziy Osiyo Amerika Universiteti (AUCA)da U.S.-CAEF’ning to‘liq granti asosida ta’lim olishlari mumkin!

Xorij universitetida ta’lim olib, zamonaviy bilimlarni egallashni istaysizmi?

U.S.-CAEF dasturi sizga mintaqaning yetakchi universitetlaridan biri — Markaziy Osiyodagi Amerika Universiteti (AUCA)da mutlaqo BЕPUL ta’lim olish uchun noyob imkoniyat taqdim qilmoqda!

AUCA — bu shunchaki universitet emas, balki siz o‘z salohiyatingizni namoyon etishingiz, qimmatli bilim va ko‘nikmalar egallashingiz, shuningdek, foydali ijtimoiy aloqalar o‘rnatishingiz mumkin bo‘lgan hamfikr talabalar jamlanadigan joydir.

👍 Dastur barcha xarajatlarni qoplaydi: o‘qish, yashash joyi, transport, stipendiya, shuningdek, amaliyot o‘tash va shaxsiy rivojlanishingiz uchun imkoniyatlar yaratadi. Siz quyidagi talabgir yo‘nalishlardan birini tanlashingiz mumkin👇

* Biznes boshqaruvi
* Iqtisodiyot
* Dasturiy muhandislik
* Amaliy matematika va informatika

Ariza topshirish uchun uscaef.org saytiga o‘ting va anketaning birinchi qismini to‘ldiring. Ikkinchi qism va batafsil ko‘rsatmalar sizga elektron pochta orqali yuboriladi.

🔴 Arizalarni qabul qilishning so‘nggi muddati — 2025-yil 22-yanvar, Toshkent vaqti bilan soat 16:00 gacha.

Reklama

🍔🚚 Endi Yandex Go ilovasida ko‘plab restoranlardan taom yetkazib berish bepul

Buning uchun Yandex Plus obunasiga ega bo‘lishingiz va 60 ming so‘mdan ortiq summaga buyurtma berishingiz kerak.

Agar sizda Yandex Plus yo‘q bo‘lsa, bepul sinov muddatini ulasangiz bo‘ladi va imkoniyatdan foydalanaverasiz. Ushbu xizmatdan faqat Toshkent shahrida foydalanish mumkin.

Reklama

Kecha ijtimoiy tarmoqlarda o‘qigan, ko‘rgan narsalarim orasida eng qizig‘i, shubhasiz, kanadalik Farhod akamning kanadalik viloyatdoshi (ya’ni, Kanadaning Alberta provinsiyasida yashovchi) Obidxon Mamadaliyevga qilgan ochiq murojaati bo‘ldi.

Farhod aka “Lolazor” podkastida y Kanada Konservativ partiyasiga “konservalar” deb laqab qo‘ygandi (umuman, podkastda ko‘p kulgandik – Farhod aka ham bizga o‘xshab kulishni yaxshi ko‘radigan inson). Obidxon Mamadaliyev esa aynan shu Konservativ partiya a’zosi ekan.

U kishi “Kun.uz”ning bir dasturida chiqish qilib, Farhod akaning shu “konservalar” deganiga ham javob beribdi (“meni so‘ksang so‘k, lekin qadimiy partiyamni so‘kma, siyosiy madaniyatsiz!”, degandek, “Kun”ning jurnalisti ham shu fikrga qo‘shilibdi), umuman, Kanadaning hozirgi ahvoli, bosh vazir Tryudo davrida Kanada qanchalik qiynalgani va ortga ketgani haqida ko‘p gapiribdi.

Farhod akaning aytishicha, Obidxon Mamadaliyev o‘z chiqishida ko‘p faktlarni sal noaniq aytibdi, ba’zi joylarida sal bo‘rttiribdi, “vaholanki, bo‘rttirishga hojat yo‘q – liberallar ko‘p xato qilganini fakt bilan aytsa ham bo‘ladi”, debdi Farhod aka.

Farhod aka Kanadadagi liberallarga aloqasi yo‘qligini, liberallar bilan leyboristlar boshqa-boshqa narsa ekanligini, o‘zi Yangi demokratik partiyaga xayrixohligini qo‘shimcha qilibdi. Imkon bo‘lsa, Obidxon Mamadaliyev bilan ochiq fikr almashishga (debat qilishga, deb o‘qilsin!) tayyorligini ham aytibdi.

Ishqilib, Farhod akaning videomurojaatini ko‘ringlar – Kanadaning yaqin o‘tmishi va buguni, siyosiy tuzilishi, umummilliy partiya viloyat partiyasining ishiga aralashmasligi haqida ko‘p ma’lumot olasiz, qiziq hikoya qilingan va tushuntirilgan (“neft narxi pandemiya vaqti tushib ketdi, u vaqtda Tryudo tugul Maykl Jekson ham yordam berolmasdi”, deganida rosa xoxoladim).

Eng qizig‘i, bilasizmi, nima – hozir Kanadada siyosiy faollik ko‘rsatayotgan Farhod aka ham, Obidxon aka ham juda yaqin o‘tmishda O‘zbekistonda yashagan. Ular Kanadaga borib, AQSh Davlat departamenti yo MRB ta’sirida birdan siyosiy faolga aylanib qolgani yo‘q - ularning bori, bo‘lgani shu aslida. Ya’ni, oddiy bir o‘zbekistonlik ham siyosiy debat olib bora oladigan faol bo‘lishi mumkin.

Ammo O‘zbekistonda ularga o‘z siyosiy faolliklarini ko‘rsatish imkonini beradigan maydonchalar, ularning qadriyatlari, manfaatlarini ifoda etadigan partiyalar bo‘lmagan (hozir ham bizda o‘zbekistonliklarning qadriyatlari va manfaatlarini ifoda etadigan haqiqiy partiyalar yo‘q, deb hisoblayman - cho‘ntak partiyalar esa hisobga o‘tmaydi).

O‘zbekistonda ham siyosiy erkinliklar to‘la ta’minlansa, xususan, nodavlat tashkilotlar, harakatlar va partiyalar ochish erkin qo‘yilsa, bizda ham o‘zbekistonliklarni o‘z atrofida birlashtira oladigan xilma-xil jamoat tashkilotlari paydo bo‘lardi. Shunda biz hozir faqat Kanada yashayotgan o‘zbekistonliklarning debatlarini emas, balki O‘zbekistonning o‘zidagi o‘zbekistonliklarning ham haqiqiy siyosiy munozaralarini ko‘rardik.

Ya’ni, o‘zbekistonliklar Yer yuzining istalgan nuqtasidagi istalgan odam kabi demokratiyaga, uning qadriyatlariga, urf-odatlari, samara-yu oqibatlariga tayyor. Faqat buni ko‘rsatish uchun beto‘xtov imkon berilishi kerak. Shunda, oxir-oqibat, sifatli ta’lim, sifatli tibbiyot, xavfsiz makon izlab, masalan, Kanadaga ketishga ham hojat qolmas.

Kecha YouTube’da ikkita qiziq video ko‘rib qoldim. Biri, aftidan, tayinli manbasi bor, aniq bira ma’lumotga tayangan, ehtimol, data-jurnalistlar tomonidan tayyorlangan narsa (balki adashayotgandirman). Unda 1960-yildan 2023-yilgacha bo‘lgan davrda tozalangan paxta momig‘i eksporti ko‘rsatkichlari mamlakatlar kesimida ko‘rsatilgan. 1992-yildan eksportchi mamlakatlar ro‘yxatida O‘zbekiston ham paydo bo‘ladi.

Hayron qoldim – O‘zbekiston 1992-yildayoq momiq eksporti bo‘yicha jahonda AQShdan keyingi 2-o‘ringa chiqib olgan ekan. Eksport hajmi o‘sha yilning o‘zida 1 mln tonnadan oshgan vaqtlar ham bo‘lgan. 2006-yilgacha 2-o‘rin hech kimga berilmagan (orada bir, 2001 yo 2002-yili Avstraliya 2-o‘ringa chiqqan ekan), 1999-yili esa hatto ma’lum muddat AQShni ham ortda qoldirib, dunyoda 1-o‘ringa chiqqan ekan (kelgusi yillarda eksport ko‘rsatkichi 1999-yilgisidan ham baland bo‘lsa-da, O‘zbekiston boshqa 1-o‘ringa chiqmagan).

2008–2009-yilgi jahon moliyaviy inqirozidan keyin O‘zbekistonning paxta eksporti ko‘rsatkichlari yarim million tonnaga ham yetmay qolgan (aftidan, haligi Cotton Campaign’ning boykoti ham shu vaqtlarda boshlangan bo‘lsa kerak – ochig‘i, qidirib, tekshirishga erindim). 2020-yillarga kelib eksport hajmi 100 ming tonnadan ham kamayib ketgan va 2023-yilga kelib O‘zbekiston paxta eksportchilarining 20 taligidan chiqib ketgan.

Bunga, ehtimol, paxta ekiladigan maydonlarning qisqargani ham, quruq paxta (xom ashyo) eksport qilgandan uni chuqur qayta ishlab, tayyor mahsulot tayyorlab chetga sotish ko‘proq daromad keltirishi tushunib yetilgani va shu yo‘nalishda ko‘proq ish olib borilayotgani ham sabab bo‘lsa kerak. Umuman, qachonlardir yetakchi bo‘lganimiz qiziq ko‘rindi.

Ko‘rganim ikkinchi video – bu endi data-tahlilchilar ishi emas, balki YouTube’ga har xil (hatto shubhali) reytinglarni tayyorlab, shuning ortidan auditoriya to‘playdigan kanallar ishi; lentadan chiqib qoldi-da endi, nima qilay. To‘g‘ri, mualliflarini juda johilga ham chiqarib bo‘lmaydi – ular ham bunday infografik videolarni tayyorlash uchun qandaydir axborot to‘plagan, qayta ishlagan, ko‘rsa bo‘ladigan bir ahvolga keltirgan.

Video jahon mamlakatlari yetakchilarining samolyotlari va bu samolyotlarning qiymati haqida. Takror bo‘lsa ham yana bir marta qayd etib ketay – bu video mualliflari barcha ma’lumotlarni ochiq manbalardan olgan va u manbalarning ham ishonchli ekaniga ishonch yo‘q. Keyin, masalan, unda Singapur prezidentining samolyoti ham ko‘rsatilgan – narxi 245 mln dollarmish. O‘tgan yilimidi, Singapur prezidenti O‘zbekistonga Uzbekistan Airways’ning oddiy reysida kelganini ko‘rganim uchun, shu joyiga ayniqsa ishonmadim.

Shunga qaramay, video baribir qiziq. Unga ko‘ra, dunyodagi eng qimmat samolyot Meksika prezidenti Klaudiya Sheynbaumda ekan – uning “Drimlayneri” bahosi 600 mln dollar emish. Undan keyin Saudiya valiahd shahzodasining 520 mln dollarlik “Jambo”si, so‘ng AQSh prezidentining 500 mln dollarlik “Jambo”si, ketidan Putinning 470 mln dollarlik Il-96 aerobusi, undan keyin esa Janubiy Koreya prezidentining 420 mln dollarlik “Jambo”si.

Kuchli beshlik shunaqa. 6-o‘ringa O‘zbekiston prezidentining “Drimlayneri” qo‘yilibdi. Videoda ko‘rsatilishicha, bu samolyot narxi 400 mln dollar ekan. Kuchli o‘nlikda, shuningdek, Bangladesh, Xitoy (shu joyiga ham ishonmadim), Germaniya, Yaponiya yetakchilarining samolyotlari bor edi. Rossiya va Bangladeshni hisobga olmasa, deyarli Parij Olimpiadasining medallar sarhisobidagidek manzara bo‘libdi.

Ham hayron qoldim, ham qiziq bo‘ldi.

Lekin mana bu yerda murojaat qilgan, sarson yurgan talabalarga yordam bermagan mas’ullarni Vatan himoyachilari kuni bilan tabriklamayman. Chunki bu talabalar O‘zbekistondagi o‘zi murojaat qilgan biror idoradan ko‘nglini xotirjam qiladigan javob ololmagach, oxir-oqibat, ilojsizlikdanmi, nima qilarini bilmaslikdanmi, ishqilib, O‘zbekistondagi Kino institutidagi ahvoldan Putinga shikoyat qilibdi.

Men o‘zbekistonlik bu talabalarning bu ishini oqlamayman, lekin boshqa tarafdan ularni ham tushungim keladi. Birinchidan, bu institut ochilishida Putin ham qatnashgan (davrimizning “buyuk strategi” shunday mayda masalalarga aralashishiga balo bormidi, deydigan odam yo‘q), ikkinchidan, mas’ullarimiz ishini bilib-bilib qilganida, shu talabalarning arz-dodini odamga o‘xshab eshitganida, balki, Putinga murojaat qilishga zarurat ham qolmasdi.

Shu Xudo urgan o‘qishga adashib kirib qolgan talabalarga hech kim yordam berishni istamagan taqdirda ham – bu gap juda g‘alati eshitilsa-da bayon qilishga majburman – uni hozir ham hech bo‘lmasa Islom sivilizatsiyasi markaziga bog‘lab berishganida edi, menimcha, ahvol Putinga murojaat qilishgacha yetib bormasdi. Baxtga qarshi, “putinpamagi”chilar Rossiya propagandasidan ham avvalroq o‘zimizning befarq, mas’uliyatsiz, uquvsiz mutasaddilar qo‘li bilan paydo qilinadi.

Vatan himoyachilari kun bilan! O‘zbekistonimizni yomon ko‘zlardan saqlasin!

Тошкент жамоат транспортида 2025 йилнинг 1-10 январидаги ўсиш - 2024 йилнинг 1-10 январига нисбатан. Кадр – "Ахборот"ники.

Тошкент автобусларида тўловларни нақд пул кўринишида қабул қилиш тўхтатилганидан кейинги 10 кун ичида (1–10 январь кунлари оралиғида) автобуслардаги кунлик йўловчи оқими 871 минг кишидан 1,19 млн кишига (43,5 фоизга), шу 10 кунликдаги даромад эса 8,5 млрд сўмдан 11,5 млрд сўмга (36 фоизга) ошибди.

Бу атиги бир қаторгина ахборот – бунда нима тушириб қолдирилган, нима қўшиб юборилган, қайси объектив ва субъектив омиллар ҳисобга олинган ва олинмаган, бир нима дейиш қийин. Лекин шу ҳолида ҳам рақамлар даҳшат: тасаввур қилинг, ҳар 10 кунда оз эмас, кўп эмас, ўртача 3 млрд сўм (тахминан 230 минг доллар) нақд пул қайсидир чўнтакларга кириб кетаётган бўлган.

Кунлик йўловчи оқими 43,5 фоизга кўпайгани ҳақидаги фактдан ўзимга келолмаяпман, очиғи. 43,5 фоиз – 50 фоиз деганингдан атиги 6,5 фоизга камроқ-да, тўғрими – бу амалда ташилаётган йўловчиларнинг қарийб ярми-ку, эй! Ë тавба! Яна қанчадан-қанча соҳада мана шунақа йўқ жойдан пайдо бўладиган 43,5 фоизлар бўлса?

Тошкент жамоат транспортида тўловларни нақд пулсиз, автобусларни кондукторсиз, ҳайдовчиларни “план”сиз қилиш ҳақида неча замондан бери гапириларди, эҳ, Ислом Каримов тирик эди ҳали – шунча пул шаршара мисоли оқиб тургани учун ҳам тизимни шу вақтгача ҳеч одам қилиб бўлмаган экан-да.

PS. Бир киши Твиттерда ёзибди: “Бугун автобусда бўлган ҳолат: чамаси 70 ёшли онахон ҳаммадан илтимос қилиб юрибди, “нақд пул бераман, картангиздан тўлаворинг”, деб. Кўпчилик рад жавобини берди. Бунақа тизимни шундай инсонларни ҳам ўйлаб, шароит яратиб, кейин жорий қилиш керак эмасмиди?”. Албатта, бундай ҳолатларга имкон қолмаса яхши эди, тез орада қолмаса ҳам керак. Нафақат ўз ватандошларимиз, балки чет эллик меҳмонлар ҳам қийналмайдиган қилиб қўйилса керак. Ҳар нима бўлганда ҳам, ҳозирги янги тизим қолиши ва янада ривожлантирилиши керак.

Humo тўлов тизими учун 65 млн доллар кўпми ё камми? Мен билмайман – бу саволни Отабек акага берган маъқул (жавоб бермай жавоб бериб бўлибдилар ҳам, шекилли).

Humo сотилганини эшитганимда хаёлга биринчи бўлиб Payme’нинг сотилиши тарихи келди. Тўғри, Humo ва Payme тўлиқ бир хил нарса эмас. Лекин “тўлов тизими” деган жойи бор-ку; кейин, Payme тасаввуримда (тасаввурим хато ва нотўғри бўлиши жуда ҳам мумкин) Humo’дан каттароқ нарса эди.

Хуллас, 2023 йил майида Грузиянинг TBC Group компанияси Payme’нинг асосчилари қўлидаги қолган 49 фоиз улушни 55,7 млн долларга сотиб олганди. Натижада Payme’нинг бозор қиймати 113,6 млн долларга чиққанди (бозор қиймати дегани – грузинлар ўзбек дастурчиларига шунча пул тўлади дегани эмас, лекин 55,7 млн долларни битим имзоланганидан кейин 10 кун ичида тўлагани аниқ).

Ўшанда Скартасис чўққисидагилар “бозоримиздаги Payme’га ўхшаш сервисларнинг тахминий нархини биламиз энди”, деганди. Шунингдек, ўша олди-берди бизнинг бозоримизга бўлган ишонч белгиси сифатида ҳам баҳоланганди.

Кимдир айтиши мумкин: “Текинга ҳам олиб қўйишлари мумкин эди-ку, ҳарна, Абдуқодир Ҳусановдан қимматроққа сотилибди”, деб. Ҳа.

Paynet АЖ Humo тўлов тизимини сотиб олди

“Миллий банклараро процессинг маркази” (МБПМ) акциядорлик жамияти (АЖ)нинг 100 фоиз давлат улушини хусусийлаштириш бўйича келишувга эришилди. Мажбурий таклифларни (ВО) топшириш босқичига 6 номзод таклиф қилинди.

Белгиланган муддатда Маслаҳатчига МБПМни сотиб олиш бўйича учта иштирокчидан Мажбурий таклифлар (ВО) келиб тушди ва 65 млн АҚШ доллари миқдорида энг юқори харид баҳосини таклиф қилган Paynet АЖ кимошди савдосининг ғолиби деб топилди.

Харидор МБПМга тегишли Humo тўлов тизимининг барқарор ва узлуксиз ишлашини таъминлашга қаратилган қўшимча тадбирларни амалга ошириш бўйича мажбуриятларни, шунингдек, тизим фойдаланувчиларининг махфий (шахсий ва банк) маълумотларини ҳимоя қилишни зиммасига олган.

Яқинда бир киши, помидор ва мева-чеваларнинг қутилари учун яхши ҳимоя қобиғи вазифасини бажарувчи бир ҳовуч расмий газеталарга давлат бюджетидан млрд-млрд пул ажратилганига ишора қилиб: "Ҳамманинг кўзига нуқул футболга ажратилган пуллар кўринади-ю, лекин айнан футбол Ўзбекистондаги анча-мунча соҳадан кўра тозароқ, ўзини ўзи эплаган, халқаро стандартлар даражасидаги ва шунга яраша натижа кўрсатаётган соҳа бўлиб қолди", деганди.

"Футбол ҳатто Ислом Каримов даврида ҳам очиқ танқид қилиш мумкин бўлган ягона соҳа эди. Айнан танқид қилинадиган соҳа мана шундай ривожланади", — Ҳамид Содиқ (контекст - Абдуқодир Ҳусанов трансфери).

50 та китоб таржимаси тайёр https://t.me/mingkitobuz/154

Бир йилда 50 та янги илмий-оммабоп китобнинг ўзбек тилига таржима қилиниши, менимча, тарихда ҳам бўлмаган.

Яна бир яҳудий турк ҳукуматини таъриф ва анга ташаккур этар. Ман дедим:

— Қуддус атрофидаги янги шаҳарларингиз қандай?

Деди:

— Алҳамдулиллоҳ, кундан кун тараққий этмоқдадур. Дўхтур Хрецил [Теодор Ҳерцл] бу шаҳарни кўп меҳнатлар ила халойиқдан ақча жамлаб бино этди ва биз, яҳудийлар ҳам дунёда бир шаҳарлик бўлдук. Энди анда яҳуд банки ҳам бино қилинди. Дорулмуаллиминлар, гимнозиёлар, …лар бордур. Дўхтурнинг таклифи ила ҳаммамиз эски яҳуд тили (иброний) ўқуймиз. Ман ўзим русчадан бошқани билмас эдим. Бир йилдан бери ҳафтада икки соат ибронийча ўқудим. Энди ибронийча сўйлайман, ўқуб-ёзаман...

Ушбуларни деб суҳбатимиздаги бир Фаластин яҳудийси... ила ибронийча сўйлайдур ва суюнадурким, дунёдаги бутун яҳудийларнинг энди тили бирлашур (арабийни тилларидан чиқаратургон мусулмонларға ибрат).

Бир яҳудий бироз иброний билар экан, русчадан бошқа тилни билмайдургон хотун олгон. Хотуниға ибронийдан бошқа сўз демас экан. Хотуни йиғлармиш, сихтармиш, чора йўқ. Эри ибронийдан бошқа қас(д)дан сўйламас. Хотун икки йилда ибронийчани яхши билибдур.

Энди мазкур хотун иброний жаридаларға мақола ёзармиш. Аммо биз 20 йил ўқуб, арабий сўйлаб, ёзолмаймиз...

— Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг 1914 йилги саёҳат хотираларидан, “Ойина” журналининг 1914 йил 19 июль сониида эълон қилинган

#behbudiy150

“7 июнда Одесға кирилди... Соат 12, кундуз парахўдимиз денгизни кўпуртириб, [Истанбул томон] ҳаракатға кирди...

Парахўдда аксарият яҳудийларгинадур ва бироз рус фуқаросидан ҳам борким, бир неча кашиш (пўп)лари ҳам бордур... Бу яҳудий ва руслар аввалан Истанбулға кириб, “Аё Суфия” ва “Қаърия” жомеъи ва бошқа азиз калисоларни ва яҳудийлар «Хохом» бошини зиёрат этуб, сўнгра Қуддуси шарифға кетарлар, яъни рус ва яҳудий ҳожиларидурлар...

2-даража золиға оқшом мандан бошқа яна уч-тўрт нафар яҳудий ва рус бор эди... Яҳудий ва руслар ила суҳбат этдук.

Яҳудийдан бири дерки: “Туркистон эски дунёнинг Амриқосидур. Пахта, маъдан, ғалла, хулоса, ҳар нимарса бор. Туркистон олтундур. Агарда Русия ҳукумати монеъ бўлмаса, барча мулкимни сотиб, пулиға Туркистондан ер олиб, деҳқонлик этардим. Олтун бериб, ер олиб, сўнгра олмос кўтарар эдим. Аммо, на чора, Русия қонуни биз, яҳудийларни қисар...”

Мен ичимда дедим: “Ташаккур рус ҳукуматиғаким, сизни қўймайдур ва, илло, сиз яҳудийлар, биз, аҳмоқларни дарбадар ва беватан этарсиз...”

— Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг 1914 йилги саёҳат хотираларидан, “Ойина” журналининг 1914 йил 19 июль сониида эълон қилинган

#behbudiy150

Андижон суди Россия-Украина урушида қатнашиб, 10 дан ортиқ украиналикни ўлдирганини тан олган Ўзбекистон фуқаросига 4 йил 2 ой муддатга озодликни чеклаш жазосини тайинлабди. Бу, худди, “уй қамоғи” дегандек гап - одатда ишлаб, тинч яшаб юрса, кечаси кўчага чиқмаса бўлди.

Бошқа бир ҳолатда эса Фарғонадаги суд Россия-Украина урушида беш ой қатнашган (қанча одамни ўлдиргани айтилмаган), бунинг эвазига Россия фуқаролигини олган ўзбекистонликка 5 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинлаб, “жазони енгиллаштирувчи ҳолатларни ҳисобга олиб”, шартли 3 йил синов муддати белгилабди. Яъни, у ҳам ҳақиқий маънода барибир қамалмаган.

Таъкидланишича, униси ҳам, буниси ҳам ўз хоҳиши билан Ўзбекистонга қайтиб, ўзини ўзи Ўзбекистон ҳуқуқ-тартибот органларига топширган ва нега Россия армияси таркибида Украинага қарши жанг қилгани бўйича суд уларнинг айбини енгиллаштириш учун асосли деб тан олган важларни келтирган.

Сизга қандай билмадиму, лекин бу Ўзбекистон суд органлари томонидан Ўзбекистон фуқароларининг чет эллардаги жанговар ҳаракатлардаги иштирокини қўллаб-қувватлашга ўхшаб кўринди. Сиз ойлаб, йиллаб хорижий давлатда ёлланма жангчи бўлиб хизмат қиласиз, қанчадан-қанча одамларни ўлдирасиз, уйини куйдирасиз ва Ўзбекистонга бош эгиб келиб, “оилам оғир аҳволда эди, пулим йўқ эди, қийналиб кетгандим”, деб тан олсангиз, тамом, бағрикенг ўзбек суди сизга ҳеч қанақа уруш кўрмаган Ўзбекистон фуқароси каби обод ўлкада озод яшаш имконини яратиб беради. Худди “Россия армиясига қўшил, Украинага қарши жанг қил ва топган пулингга Ўзбекистонда мазза қилиб яша” деган махсус акцияга ўхшайди.

Балки улар Россиядан бекордан бекорга қайтмагандир? Ўзи Россия тарафдан урушда қанча ўзбекистонлик қатнашяпти - расмийларимизда бу ҳақда маълумот борми? Эртага уларнинг бари (омон қолганлари) Ўзбекистонга қайтса, судларимиз мана шундай шартли, юмшоқ жазо тайинлашда давом этаверадими? Умуман, бунинг миллий хавфсизлигимизга нисбатан оқибатлари ўйлаб кўрилганми - балки Россия уларни Ўзбекистонга топшириқ билан юбораётгандир? Ҳар ҳолда, Ўзбекистон Қуролли Кучларининг мингларча ҳарбий хизматчиларидан фарқли ўлароқ, улар ҳақиқий жанг майдонида бўлган, уруш кўрган, бўлганда ҳам, эҳтимолий душман сафида малака оширган одамлар.

Яна бир қизиқ масала шундаки, жаҳоннинг бошқа қайноқ нуқталардан “адашганини англаб”, бош эгиб қайтган қолган ўзбекистонликларга ҳам шундай бағрикенглик қилинармикин?

Шунақа подкастлар бўлади, кўрасиз-да, бир ҳафтадан кейин биров: “Мана бу подкастни кўрдингми?”, деса, “Қайси эди?”, деб эслолмайсиз ҳам. Лекин бу подкастни кўрсангиз, умрингиз охиригача уни ҳеч қачон унутмайсиз. Ҳеч қачон: “Қайси подкаст эди?”, демайсиз. Агар шу подкастни кўрсангиз, у бутун ҳаётингиз давомида сиз билан бирга қолади. Шу даражада кучли подкаст (ҳа, оширвордим, лекин оширвориш ҳали тақиқлангани йўқ-ку).

Бунақа таърифдан кейин подкастни албатта кўриш ва яна бир бор кўриш керак (масалан, “Анора” кўрса арзигулик комедиями ёки йўқ, ҳеч бўлмаса шунга жавоб топасиз ва Янги йил таътилида нималар кўриш бўйича бир қарорга келиб оласиз, агар ҳали иккиланиб турган бўлсангиз): https://youtu.be/nlZcmKCJLuE

Менимча, "Лолазор"нинг 2024 йилдаги энг яхши, энг самимий сони шу. Масалан, шу сонда камида иккита ўзаро жанжалимиз бор (бу жанжалларда Отабек ака ютдими ёки биз - ўзингиз хулоса қилаверасиз). Яхши чиқди (Диёр билан ўйнаган гаровимиз видеосини ҳам қўшворинглар, деб айтиш эсимдан чиқибди - у ҳам бўлса, умуман бебаҳо бўларди), менга ёқди, тавсия қиламан https://www.youtube.com/watch?v=3m2ZAA0Bgg4

«Дорисиз жаннатларга кетган болалар». «Док-1 Макс» иши қурбонлари хотирасига бағишланади

«Док-1 Макс» иши — Ўзбекистонни ларзага солган ҳодиса. Унинг асоратлари дори-дармон, тиббиёт, ҳуқуқ-тарибот каби соҳалар учун ҳам оғир синов бўлди. Фожиага икки йил тўлиши муносабати билан «Газета.uz» шу дорилар сабаб вафот этган 68 боланинг сўнгги кунларини ёдга олади — улар унутилмаслиги керак.

https://www.gazeta.uz/uz/2024/12/29/dok-1-maks/

Telegram | Instagram | YouTube

1000КИТОБ лойиҳасининг биринчи (2024) йили учун 20 млрд сўм ажратилган эди. Назаримда, бу давлатимизнинг сўнгги йилларда маърифий соҳага қилган энг яхши, энг мазмунли, энг самарали инвестициялардан бири бўлди. Чунки бу лойиҳа бир йилда шунчаки 50 та янги китобни таржима қилиб қўйгани йўқ (менимча, тарихимизда ҳеч қачон бир йилда шунча илмий-оммабоп китоб оригинал тилидан ўзбекчага ўгирилмаган бўлса керак), балки ўзбек таржима мактабини қайта тиклаяпти, таржимон ва муҳаррирларнинг янги авлоди ва қатламини шакллантиряпти, қотиб қолган илмий-оммабоп ўзбек тилини ҳаракатга келтиряпти, катта буюртма билан чалажон ноширлик бозоримизни жонлантиряпти. Бу ҳали “қўл билан ушлаб кўрса бўладиган” самаралар. “Майда-чуйда”, лекин аслида катта аҳамиятга эга бўлган бошқа самаралари бундан ҳам кўп. Энг қизиғи, бу самараларнинг бирортасига маъмурий йўл билан эришилгани йўқ, ҳаммаси табиий (шундай бўлиши ҳам керак асли). Оддий қилиб айтганда, 1000КИТОБ лойиҳасининг келтираётган ва келтирадиган нафи унга бир йилда сарфланиши мумкин бўлган 20 млрд сўмдан анча кўп; 1000КИТОБ ҳозирги Ўзбекистон учун энг керакли лойиҳалардан бири.

2023 йили биринчи қарор чиққанида, мен бу лойиҳага энди ҳар йили камида 20 млрд сўмдан ажратилар экан, деб тушунгандим. Худди “Заковат” лойиҳасига ҳар йили кафолатланган 50 млрд сўм берилганидек. Лекин 2025 йилги Давлат бюджетидан 1000КИТОБ учун 12 млрд ажратилибди. Умуман пул ажратилмай, лойиҳа тўхтаб қолганидан кўра шу ҳам яхши, албатта. Лекин мен шу лойиҳани озми-кўпми билган, унинг самараларини ўз кўзи билан кўрган ва улардан фойдаланган, шунингдек, ўзбек тилида ўн йиллар оша яшайдиган ва келгусида бошқа янги китобларга асос, бошланғич нуқта бўла оладиган сифатли адабиётлар янада кўпайишини чин кўнгилдан хоҳлаган бир ўзбекистонлик сифатида, хусусан, менинг ҳам жуда кичик бўлса-да ҳиссам қўшилган Давлат бюджетидан 1000КИТОБ каби чинакамига фойдали маърифий лойиҳаларга ҳар йили кафолатланган, ўтган йилгисидан кам бўлмаган маблағ ажратилишини хоҳлардим (ҳар сафар инфляция даражасидан келиб чиқиб индексация қилиб берилса, яна яхши).

Токи, лойиҳа ташаббускорларида ҳам, қатнашчиларида ҳам, унинг самараларидан фойдаланадиган ўзбекистонликларда ҳам “бу лойиҳа келаси йили ҳам кўнгилдагидек, сифатли давом этадими?” деган хавотир, мавҳумлик бўлмасин. Хавотирсиз ижод самарали ва таъсирли бўлади.

Nima uchun yo‘llarda minglab odamlar o‘lishda davom etyapti?

Har yili O‘zbekistonda 2 mingdan ortiq inson yo‘l-transport hodisalari qurboniga aylanadi. Jumladan, yuzlab bolalar maktabdan qaytayotganda, yo‘ldan o‘tayotganda va boshqa vaziyatlarda turli sabablar bilan hayotdan bevaqt ko‘z yumadi.

Shu bilan birga, O‘zbekistondagi bu raqamlar sezilarli darajada yuqori bo‘lib, ularni normal deb qabul qilib bo‘lmaydi. “Gazeta.uz”ning “Kontekst” podkasti bu gal shu mavzuga bag‘ishlandi.

O‘zbekistonda yo‘l harakati xavfsizligi bilan bog‘liq vaziyat qanday? Boshqa mamlakatlarda-chi? Yo‘llarda bunchalik ko‘p inson vafot etayotganining sabablari nima? Nima qilsak, bunday bo‘lmaydi?

Quyidagi podkastda shu kabi savollarga javob izlangan.

https://youtu.be/uCC_kFoujmU

Podkastni keyinroq tinglashni istasangiz, ushbu postni Saqlangan xabarlar (Избранное / Saved Messages)ga joʻnatib qoʻying.

@gazetauzmaxsus

1000КИТОБ лойиҳасининг 2024 йилги фаолияти якунларига бағишланган тақдимотга боролмаганлар уни Ютуб орқали жонли эфирда томоша қилиши ҳам мумкин: https://www.youtube.com/live/HTpMk7_lr54

Фарғонадаги портлаш

Ижтимоий тармоқларда кечадан бери фарғоналик бир она ва унинг икки ўғли Фарғона шаҳридаги “Сирпўш ота” қабристонига қўйилиши ҳақидаги бир фотохабар айланиб юрибди. Расман тасдиқланмаган маълумотларга кўра, улар шаҳардаги заправкаларнинг бирида 17 декабрь юз берган портлашлар ва ёнғин қурбонлари экан.

Ҳозиргача расман 4 кишининг ўлими расман тасдиқланди. Аммо бу тўрт қурбоннинг на жинси, на ёши очиқланган. Ижтимоий тармоқларда қурбонлар сони расмийлар айтаётганидан кўпроқ экани ҳақида тинмай ёзишяпти, бундай гаплар маҳаллий ва хорижий ОАВда ҳам чиқди. Аммо расмийлар ҳозирча буни на тасдиқлади, на рад этди. Ҳодиса оқибатида вафот этганларнинг яқинларига ва тан жароҳати олганларга қандай ёрдам кўрсатилаётгани, шунингдек, компенсация масаласида ҳам, афтидан, ҳали гап йўқ.

Бунақа ҳодисалардан кейин, одатда, ҳукумат комиссиялари тузиларди. Шундай комиссиялар, масалан, ҳодиса оқибатида етказилган зарарнинг дастлабки миқдорини ҳам айтарди. Ҳодиса жойидан тарқалган фото ва видеоларда ёнаётган ва зарар кўрган машиналар бор эди, уй-жойлар, дўконларга зарар етганди. Уларнинг ҳам қандайдир ҳисоби бўлади-ку – шу маълумотлар ҳам, шунингдек, зарар кўрганларга етказилган зарар қандай қопланиши ҳам айтилгани йўқ.

Шунингдек, айнан шундай комиссиялар қурбонлар ва жароҳатланганлар сони кўп бўлиши сабабларни ҳам айтарди. Масалан, бундай маҳалла-мавзе ичида заправка қуриб бўлмаслиги, бензин сотувчи заправка билан газ-заправка бир жойда бўлиши мумкин эмаслиги, шундай қоидалар бузилгани ҳақида ҳозир жамоатчилик гапиряпти. Расмий манбалар ҳам шундай маълумотлар бериши, қандай қилиб маҳалла ичида бундай газ-заправка пайдо бўлиб қолганини тушунтириши мақсадга мувофиқ бўларди.

Бугун чиққан яна бир гап – портлаш бўлган заправкани таг-туги билан бузиб ташлашганмиш. Очиғи, мен тергов-суриштирув жараёнлари қандай бўлишини яхши билмайману, лекин ҳодиса сабаблари аниқлангунича “жиноят жойи”даги ҳеч нарсага тегилмай туриларди, шекилли. Балки ҳодиса сабаблари аниқлаб бўлингани учун бузиб ташлангандир – унда ўша сабабларни жамоатчиликка ҳам очиқлаш керак.

Маълумотларни очиқлаш керак.

UPD. Заправка таг-туги билан бузиб ташланмабди, ҳали жойида турибди экан. Ноаниқ маълумот берганим учун узр сўрайман.

Инсон қадр-қиммати ҳақида ҳикоя қилувчи янги фильм

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлигининг “Инсон” лойиҳаси биринчи ҳужжатли фильмини премьера қиляпти. У инсон руҳининг кучи ва синовларга қарамай бахт сари интилиш ҳақида ҳикоя қилади.

Премьера 20:00 да бошланди, ҳозироқ лойиҳанинг YouTube’даги саҳифасига кириб, кўришингиз мумкин.

Кийинглар. Манба.

Бугун, 10 декабрь — Мадҳия куни.

“Серқуёш”имиз — аутизмга чалинган болалар билан ишловчи “Нурафшон” ўқув маркази ўқувчилари ижросида. Ажойиб!

Нега Ўзбекистонда одамлар газ ва бензин учун заправкаларда навбат кутяпти? Ўзбекистонда ортиқ бундай бўлмаслиги учун нима қилиш керак? Шу саволга жавоб.

“Газлаштирилмаган ҳовлилар учун ҳам электр энергияси тарифларига 50 фоизлик чегирма берилади” деган ваъданинг реализацияси ҳам, охир-оқибат, арман радиосининг “Шахматчи Петросян лотереядан минг сўм ютиб олгани ростми?” деб бошланувчи машҳур латифаси каби якунланиши мумкин экан. Хуллас, "Лолазор"ни кўринглар.

Аввал ҳам айтганман, ўзим Шуҳрат Ғаниевнинг янги "яккахон концерт"лари видеоси ё аудиоси чиқиб қолишини ҳозир ҳам кутаман, беҳазил. "Қонуний жинни" деган охиргиси эсингиздами?

Тасаввуримизда ҳеч яхшиси бўлмаган ҳокимларимиз орасида Турдимов, дарҳақиқат, энг яхшисидек кўринади. Уста сиёсатчи эди, дейиш мумкин; унинг усталиклари ҳақида қанчадан-қанча афсоналар, баъзан видеодалиллар ҳам бор. Гапининг эга-кесими жойида, тили нисбатан ширали эди – иккиси ҳам чалажон сиёсий саҳнамизнинг исталган акторини бирдан машҳур қиладиган фазилат. “Ҳамма яхши нарсани меҳмонларга қилавермай, болаларингга ҳам стол-стул, каравот олиб берларинг”, деган (популистик) гап ҳамма ҳокимнинг хаёлида ҳам бўлиши мумкин, лекин ҳаммаси ҳам Турдимовдек эсда қоларли қилиб айта олмас (эҳтимол, бошқаси: “Боламга алоҳида каравот, стол-стул олиб берганим билан, қишда ҳаммамиз бир танча атрофида зўрға жон сақласак, нима зарил бу харажат, демайдими одамлар?”, деб андиша ҳам қилишга ҳам қодирдир, ким билсин). Хуллас, интернетда ҳам бу ҳокимбува ҳақида ёмон гапдан кўра яхшиси кўпроқ.

Лекин айнан истеъфоси арафасида, гўёки васиятдек: “Самарқанд машиналар эмас, одамлар шаҳри бўлиши керак”, дегани ўзининг бир йил аввалги амалларига зид. Бир йил аввал Самарқанддаги Рудакий ва Гагарин кўчалари кесишмасида туннел қурилиши бошланаётганида фаол жамоатчилик, ҳатто Транспорт вазирлиги мутахассислари ҳам бу туннел кераксизлиги, у сабаб чорраҳа атрофидаги ҳаёт ўлиши ҳақида роса бонг урганди. Аммо ҳоким ўша вақтда берган бир интервьюсида бу гап-сўзларнинг ҳаммасини уюштирилган, норози одамлар аслида йўқ, ана, аввалги қурган (Бўстонсарой) туннелимиз қандай фойдали бўлди, буниси ҳам “Мюнхен туннелларидагидек фойдали бўлади”, қабилида гапирганди. Яъни, Турдимов ўшанда Самарқанд одамлар эмас, машиналар шаҳри бўлишини тилида ҳам, амалда ҳам қўллаб-қувватлаганди. Кўпригу туннеллар самарқандликлар ҳаётини кўп ҳам енгиллаштирмаётганини самарқандликлар ҳам тасдиқлаяпти.

Начора, ҳокимларимиз шунақа, бори шу, бошқаси йўқ. Шунинг учун ҳар ким улардан ўзича бир (балки ягона) позитив жиҳатни топиб, “шу ҳокимнинг шу қилиғи зўр-да”, деб қўяверади. Масалан, Фалончиев ғирт қовунчи ва тили заҳар (у айтаётган гапларни ҳажвчилар ҳам ўйлаб тополмайди-я, деб тан берасан), Пистончиев эса даво йўқ (аммо даъво кўп) ва шуниси билан ҳам қизиқ, Фалончижонов эса ичидан пишган писмий, лекин тили ширин – (аравани деярли ҳар сафар қуруқ олиб қочса-да) гапи қулоғингга хуш ёқади ва ҳоказо, ва ҳоказо, деб ўзингча ё унисига, ё бунисига симпатия билдираверасан.

Албатта, бу уларнинг фаолиятини оқлаш ёки уларга муҳаббат белгиси эмас. Ахир стендапчи айтган гапга, агар у ростан кулгили бўлса, унинг мухлиси бўлмаган одам ҳам кулиши мумкин-ку. Худди шунингдек, стендапчининг қайсидир гапи ёқса, бирдан унинг мухлисига ҳам айланиб қолмайсан. Ҳеч шубҳа йўқки, Турдимовнинг ҳокимликдан кетиши, худди бир вақтлар Ғаниевнинг ҳокимликдан кетиши каби ўзи шундоқ ҳам зерикарли сиёсий саҳнамизни янада ғариброқ қилади.

"Иқтисодий шарҳ" кўрсатувининг бу галги сони анча дадил чиқибди. Кўринглар.

Тошкентда Yandex Cup 2024 чемпионатининг финали бўлиб ўтди

Куни кеча Тошкентда дастурлаш бўйича йирик халқаро мусобақалардан бири – Yandex Cup 2024 нинг финали бўлиб ўтди. Унда дунё бўйлаб келган 20 мингдан ортиқ аризалар орасидан саралаб олинган 18 мамлакатнинг 200 дастурчиси баҳслашди. Улар аналитика, фронт-энд ва бэк-энд ишланмалар, мобил технологиялар, машинавий таълим ва спортча дастурлаш каби йўналишларда умумий 1,95 млрд сўмлик мукофот жамғармаси учун беллашди.

Мусобақада Япония, АҚШ, Беларусь, Россия, Буюк Британия ва Португалия жамоалари ғолиб чиқди. Ўзбекистонлик дастурчилар учун эса мазкур тадбир тажриба ошириш бўйича муҳим майдонча бўлди. Умуман, чемпионат дастурчилар ҳамжамиятининг ўзаро тажриба алмашиши учун ўзига хос платформа вазифасини ҳам бажарди.

Тадбир ташкилотчиларининг қайд этишича, “Yandex Cup 2024 мусобақасининг Тошкентда ўтказилгани Ўзбекистоннинг технология ва инновациялар соҳасидаги салоҳияти юксалиб бораётганини кўрсатди ва дастурчилар ўртасида халқаро алоқаларни мустаҳкамлашга хизмат қилди”.

Пахта даласидан репортаж https://t.me/gazetauz_uzb/39007

Дам олиш кунлари нима қилиш, нима кўришни билмаётганларга мана шу подкастни кўришни тавсия қилган бўлардим (агар ҳали кўрмаган бўлсангиз). Видеодаги саволимга Бахтиёр аканинг жавоби, менимча, ҳақиқатан ҳам жуда зўр. Тўғри, камтарроқ бўлишим керак (с), лекин подкастда яхши гаплар, назаримда, ростдан ҳам кўп бўлган, бамайлихотир томоша қилишингизга арзийди.

Кеча Твиттерда “Интернетда кўрган, эшитган, ўқиган бирор контентингиз ҳаётингизга таъсир қилган, уни ўзгартирганми?” деган савол қолдиргандим. Кўп яхши, қизиқ жавоблар қолдиришди. Ўзим сал аввалроқ 1000КИТОБ подкастида меҳмонимиз Иззат Собитовдан шу мавзуда унинг ўзи билан боғлиқ қизиқ ҳикоя эшитгандим. Биттагина 4-5 дақиқалик тақдимот видеоси инсоннинг ҳаёт йўлини қанчалик ўзгартириб юбориши мумкинлигини кўриб, ҳайрон қоласан киши.

Подкастни тўлиқ кўришни тавсия қиламан: https://youtu.be/atdM1foQgxo

Хуллас, шанба куни Юнусободнинг биз яшайдиган қисмида соат тахминан 11:00 ларга яқин чироқ ўчди. Чироқ ўчса, интернет ҳам ишламайди. Аксига олиб, телефоннинг қуввати ҳам бирор 3 ё 4 фоиз қолганди. Қўшимчасига, болалар ҳам мен билан қолган, тахминан 3-4 соатни кўчага чиқмай, улар билан уйда ўйнаб ўтказишим керак эди (энди, кўчага чиқсам, телефонимни ҳеч бўлмаса мошинада қувватлантириб олардим-да).

Соат 15:00 ҳам бўлдики, электр таъминотидан дарак йўқ (онасидан ҳам). Болалар “ойим қани?”, “қачон келади?” деб сўрай бошлаган. Қани энди телефонимда қувват бўлса! Шунда ҳам биринчи бўлиб рафиқамга телефон қилмасдим, балки Юнусобод электр тармоқларининг юнусободликларга мўлжалланган каналига кирардим – чунки у ерда бунақанги беш соатлаб “свет” ўчиб қолишининг изоҳи бўлиши аниқ эди.

Мавҳумлик ёмон. Сабабини билсанг, хотиржам бўласан – билганинг асосида қандайдир режа қилишинг ҳам мумкин. Шу орада, бахтимизга, онаси келиб қолди. Қўлидан телефонни олиб, “Yunusobod TETK” деган жонажон каналга кирдим. Қарасам, авариямисан-авария бўлган, бизникидан ташқари яна учта мавзеда чироқ ўчиб, бу аварияни бартараф этиш учун қаердадир “Мегапланет” тарафда ер кавлаб ётишган экан.

Маълумотга эга бўлгач, ҳеч йўғи режа туза оласан, дегандек, биз ҳам оилавий режа тузиб, шартта сайр қилгани кўчага чиқиб кетдик. Уйимизга энг яқин “Локомотив” паркига бордик, кейин “Чимган”га кирдик, у-бу олган, у-бу еган бўлдик. Энг қизиғи, шунча йўлда юрган вақтимиз телефонни қувватлантириш эсдан чиқибди – оиланг билан юрганингда ўзи керак ҳам эмас-да телефон.

Соат 20:00 лардамикин уйга қайтаётганимизда, харид қилган нарсаларимиз “Чимган”нинг болалар аравачасида қолиб кетганини эслаб, ярим йўлдан қайтдик – телефонни қувватлантириш ана ўшандагина эсга тушди. Телефон ёнгач, аравачани ижарага берган бола телефон қилганмикин, деб кутаман, хабар келмайди-да. Тирбандликлардан амаллаб ўтиб, “Чимган”га қайтиб, ҳалиги ижарачининг олдига борсам, нарсаларимиз турибди, “сизга телефон қилдим, ўчиқ экан”, дейди.

Ҳа, ўчиқ эди. Энди 10 фоиз қуввати бор, деб интернетни ёқиб, мошинагача телефонни чуқулаб кетаётсам... ДХХ раисини ишдан олиб ташлаб, ўрнига мудофаа вазирини қўйишибди. Яна кимдир қаердандир олинган, бунга фалон воқеа сабабчи дейилган, сарлавҳалар ва тасдиқланмаган хабарлар жанги, хуллас, вижир-вижир, ғавир-ғувур. Тавба, бир кун телефоним ўчиқ қолганига шунча гап.

Охирги марта 2023 йил январида, аномал совуқ сабаб, хусусан, “дом”имиз ҳам икки ё уч кун “свет”сиз яшаганида мана шундай мажбурий дижитал детоксни бошдан кечиргандим. Ўшанда, детокснинг охирги тонги, телефонимни мошинада қувватлантириб, интернетни ёқиб, биринчи кўрган хабарим Жаҳонгир Ортиқхўжаев Тошкент шаҳар ҳокимлигидан олингани бўлганди. Тавба-а, дегандим ўшанда ҳам. “Шунақа бўлибди”, деб кимга айтсам, улар ҳам тавба деганди.

Иримчи эмасману, лекин телефоним кунлаб қувватсиз қолиб кетишидан, кунлаб интернетга киролмай қолишдан сал қўрқиб қолдим, очиғи.

Даҳшатли воқеа. Ҳуқуқ-тартибот органлари “итлар одамни ебди деган гапдан хабаримиз йўқ, унақа воқеа бўлмаган” деб туриб, ветеринарга “одамни еб қўйган деб тахмин қилинаётган мана бу итларнинг ўлигини ёриб, ичида одам гўшти борми-йўқми, шуни аниқлаб беринглар”, деб топшириқ бергани ҳам бир даҳшат. Ҳодиса юз берган маҳалладаги аҳоли мавҳумликда, миш-мишлар ичида яшаяпти. Даҳшат. https://t.me/gazetauz_uzb/38806

Ҳали булар Самарқандда Регистон майдонини, Бухорода Калон ансамблини ҳам “кўчириб” (бузиб деб ўқинг), ўрнига ситими, савдо марказими, баломи, баттарми, нимадир қуради деб ёзганларимда, биринчидан, кўпроқ киноя қилгандим, оддий қилиб айтганда – ҳазиллашгандим. Ўзим ёзган ўша гапларга сал бўлса-да ишонган вақтимда ҳам, бундай аянчли воқеаларни ўзим эмас, келгуси авлодлар кўриши мумкин, деб тахмин қилгандим.

Афтидан, бундай пасткашликлар, бундай жирканчликларга гувоҳи бўлиш “бахти” яқин истиқболдаёқ кутиб турибди, шекилли: Андижон шаҳри марказидаги Бобур ҳайкалини кўчириб, ўрнида 16 ва 20 қаватли “дом”лар қуриш ташаббуси давлат ташкилоти даражасида илгари сурилганини, давлат даражасида келишиш жараёнида эканини билиб, яна нима деб ўйлаш мумкин? Кўп ўтмай, “Андижон тажрибаси” сифатида, Самарқандда, Бухорода, Хивада, Тошкентда ҳам қўлланиши ҳеч гап эмас.

Тавба, тавба! Инсоф берсин! Тинчлик бўлсин!

PS. Қайсидир бир йили қайсидир бир қирғиз оқини айтган “Сот, сот, сот, сот, со-о-от, Қўлтиғингдаги жунингни ҳам со-от!” деган қўшиқни эшитадиган кайфият.

Украина Бош прокуратураси 2024 майида шундай бир маълумот берганди: уруш бошланганидан бери, яъни, 2022 йил февралидан то 2024 йил майига қадар (май ойини ҳам қўшиб ҳисоблаганда) Украинада бевосита урушнинг касофати деб 547 бола ҳалок бўлган. Яъни, Россиянинг ракета зарбалари, бомбардимонлари, қатлиомлари оқибатида икки йилдан кўпроқ вақт ичида 547 бола ҳалок бўлган. Икки йил деб олсак ҳам, уруш йилига 270 дан зиёд боланинг ҳаётига зомин бўлган.

Сизга бир ғалати нарсани айтайми? Осмони мусаффо, қўшнилари билан муносабатлари яхши, тинч Ўзбекистонда 2023 йилда йўл-транспорт ҳодисалари оқибатида 263 нафар бола ҳалок бўлган. Ҳа, Украинада бир йилда 270 нафар бола Россия босқини оқибатида ҳалок бўляпти, Ўзбекистонда эса тахминан шунча бола шунчаки йўлларда ўлиб кетяпти. Қайси бирини тезлик чекловига риоя қилмайдиган дабба босиб кетган, бошқа бирови эса давлат ва беқарор жамият тарбиялаган автотеррорист ҳайдовчини деб ёки шундай ҳайдовчи билан бирга ҳалок бўлган.

Ўзбекистон йўлларида бир йилда салкам 300 нафар боланинг ҳалок бўлиши – бу умуммиллий фожиа. Сифатсиз доридан салкам 70 бола шунчаки ўлиб кетганида на ҳамдардлик билдиришга, на чалажон ҳолида омон қолган болаларга тайинли ёрдам қўлини чўзишга яраган давлат бу фожиани, эҳтимол, сезмас. Балки, сезишни хоҳламас. Давлат бу фожиани сезишни хоҳламаётгани аслида жамиятнинг айби, унинг беқарорлиги белгиси. Жамиятда бу борада якдиллик бўлса эди, давлат сезишга мажбур бўларди.

Якдиллик дегани нима? Менимча, “ҳеч ким кўчага бугун бир болани босиб кетай деб чиқмайди”, деб сафсата сотмаслик; “ота-онаси қараса бўлмасмиди?” деб маҳмадоналик қилмаслик; “бола йўлни белгиланмаган жойдан кесиб ўтган” деб расмиятчилик қилмаслик ва ҳоказо. Жамиятнинг барча қатламлари мана шундай баҳонатўқарликдан қутулса, аксинча, ЙТҲга сабаб бўлаётган омиллар устида бош қотирса, муҳокама қилса, муаммоларни кўрсатса, ҳаммага яхши. Асосийси, йўлдаги ўлим камаяди.

Жамият якдил қиладиган нарсалардан яна бири – идора ва ташкилотларининг бу муаммога муносабати. Бу борада ҳар ким имконияти доирасида, қўлидан келганича нимадир қилса кифоя. Шу жиҳатдан, ЎзПФЛ жамоасининг ташаббусини олқишлайман – бир футбол ташкилоти ўлароқ, орасида ҳайдовчилар ҳам кам бўлмаган ўз аудиторияси эътиборини креатив йўл билан муаммога қаратяпти, уларни одам, хусусан, бола ўлдирмасликка чақиряпти. Бу каби тарғибот билан ҳар ким, ҳар куни шуғулланиши керак.

Шунда жамиятда, бошланишига, юқоридаги каби баҳоналарга нисбатан тоқатсизлик шаклланади, давлат эса йиллар давомида сўралаётган ислоҳотларни кечиктирмай қилишга киришади. Ҳа, ҳаммаси шундай осон. Менимча.

Ҳозир Твиттерга кирувдим, деярли ҳамма Тошкент метросининг тўққизта бекатида ҳожатхоналар қурилиши ва бунга бир кишининг ошкора қилмиши сабаб бўлганини муҳокама қилаётган экан. Чиндан, Ўзбекистонда у ёки бу жараёнга туртки ақлбовар қилмас кўринишда бўлишига доир яна бир ғаройиб кейс бу.

Айтишларича, бу воқеа (яъни, ўша кишининг ўша ошкора қилмиши) аслида сентябрда бўлган (тағинам билмадим). Лекин кимдир буни ноябрда ижтимоий тармоқларга чиқариб юборган. Агар видео декабрда тарқатилиб, унга жамоатчилик томонидан ўтган кунлардагидек муносабат кўрсатилганида, эҳтимол, ҳожатхоналар қурилиши бошлангани ҳақидаги хабарлар ҳам 2024 йил декабрида берилган бўларди.

Яъни, агар бу ҳолат “қаҳрамонлик” қиёсланса, у ҳолда “қаҳрамон” ҳам биргина ошкора беадаблик қилган кишининг ўзи эмас, балки буни оммага олиб чиққанлар ҳамдир. Чунки, очиғини айтсам, мен ҳар куни салкам бир миллион кишини ташиётган метромизда бекатларни биринчи марта бундай (қасддан ё чидолмасдан) булғаб кетишяпти, деб ўйламайман. Бунақа воқеалар аввал ҳам – йўловчи оқими ярим миллионга етмаган вақтларда ҳам бўлган.

Лекин улардан фақат биттасининг ошкор бўлиши, қаранг, метрополитен фойдаланувчилари ҳар ҳолда охирги беш йилдан бери мунтазам сўраб келаётган илтимос юзасидан қандайдир ҳаракат бошланиши учун етарли бўлди.

Очиқлик ва ошкоралик қутқаради.

Биз, “Газета.uz”даги шериклар билан, ёзда Дўстликка, Дукентга, Сан-Рафаэлга, Қаршига, Жиззахга, Наманганга бориб, футбол бўйича Ўзбекистон олимпия терма жамоаси ҳақида бир ҳужжатли фильм олгандик. Худо хоҳласа, яқинда чиқади. Фильм Париждаги ўйинлар ҳақида эмас, балки шу ўйинларга ўзбек футбол жамоатчилиги салкам 30 йил кутган йўлланма қандай қўлга киритилгани, бу тарихий натижа ортида турган ҳақиқий қаҳрамонлар ҳақида.

Менимча, ҳар бир жамоа ҳақида шундай фильмлар олиниши керак. Тарих ўз вақтида, ҳуқуқшунослар тили билан айтганда, “иссиқ изи совимай” ёзиб қўйилиши керак.

КЎРИНМАС МЕДАЛЬ. Тез кунда…

Telegram | Instagram | YouTube

Подкастлар ва Тикток замони

Трамп нима учун ва қандай қилиб президент сайловида ғолиб чиқди, деган таҳлиллар эълон қилиняпти. Бунда, хусусан, янги замоннинг янги ОАВлари – подкастлар ва Тиктокнинг ҳам роли бор, дейишяпти.

2016 ва 2020 йилги сайловлардан фарқли ўлароқ, Трамп бу сафар 30 ёшдан кичик эркак сайловчиларни ҳам ўзига оғдира олган. Айнан шу мақсадда қатор кўнгилочар шоуларда, хусусан, жаҳондаги энг нуфузли подкастчилардан бири, YouTube’нинг ўзида 18 миллиондан ортиқ обуначиси бор Жо Роган подкастида қатнашган. Ҳаррис эса Роганнинг “сиз ҳам келинг, подкастимда гапиринг” деган таклифини рад этганди (умуман, Ҳаррис ҳаддан ташқари эскича тарғибот олиб боргани учун ҳам ютқазди, дейишяпти).

Бундан ташқари, Трамп сайловолди ташвиқоти даврида Тиктокда ҳам аккаунт очиб, у ердаги ёш америкаликларни ўз томонига оғдириш устида роса ишлаган. Қизиғи, Трамп ўзининг биринчи президентлиги даврида Тиктокни АҚШ хавфсизлиги учун таҳдид дея ҳисоблаб, АҚШда уни тақиқлашга, уни чеклашга роса уринганди (Трампнинг ўзини АҚШга ва унинг демократиясига таҳдид деб ҳисоблаш мумкин бўлса, умуман олганда, унинг фикрлари тўғри бўлиб чиққан бўлади).

Ишқилиб, замон, унга қўшилиб технологиялар ўзгаряпти. Қачонлардир радио орқали жонли эфирдан, яна қанчадир вақт ўтиб телеэфирдан, сўнг телевизор орқали жонли эфирдан, яна ярим асрча ўтиб интернетдан биринчи бўлиб фойдаланган номзодлар сайловларда ғалаба қозониб кетган. Бундан кейин ҳам шунақа бўлаверади. Демократик мамлакатларда.

Бугун, 8 ноябрь, “Xalqchil IPO” дастури доирасида “Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржаси” акцияларини оммавий жойлаштиришнинг сўнгги куни.

Ҳар кимда UZEX биржасининг PREMIUM акцияларини харид қилиш орқали уларнинг сонини беш маротабага кўпайтириш ва 2024 йил якунига кўра дивидендлар олиш имконияти бор.

Битта акция харид қилиб, қўшимча тўрттасига эга бўлинг! Акцияларни харид қилинг ва сармоядорга айланинг!

Акция харид қилиш учун шу рақамга қўнғироқ қилиш керак:
(+998) 55 511-02-02.

Реклама

Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасида 8 ноябрь куни ўтказилган биржа савдолари натижаларига кўра, суюлтирилган газ нархи ноябрь ойининг бошига нисбатан 14 фоизга пасайиб, бир тоннаси учун 8 млн 724 минг сўм (бир литр учун ўртача 5 520 сўм)ни ташкил этди.

Бу – биржада суюлтирилган газ нархи сентябрь ойида қайд этилган ўртача нарх (бир тоннаси учун 8 млн 800 минг сўм)дан ҳам паст даражага тушганлигини англатади, дея хабар бермоқда Республика товар-хом ашё биржаси.

Сўнги кунларда биржага қўйилаётган суюлтирилган газнинг ҳажми ҳам ошиб боряпти. Хусусан, октябрь ойида биржа савдоларига бир кунда ўртача 1 500 тонна суюлтирилган газ қўйилган бўлса, ноябрь ойининг ўтган даврида ушбу кўрсаткич 2 000 тоннагача етган, яъни ўртача 25 фоизга ўсган.

Шу билан бирга, биржа савдоларига қўйилаётган Аи-80 маркали бензин ҳажми ҳам ортиши кутилмоқда.

Манба | Реклама

Россия Кино институтининг бутун дунёда ягона ҳисобланган филиали – Тошкентдаги шуъбасида таҳсил олувчи талабалардан яна мурожаат келди. Улар ўзининг муаммоси ҳали ҳам ҳал этилмаётганидан, мурожаатлари бу идорадан у идорага копток қилинаётганидан норози. Қонун устуворлигига масъул бирор ташкилотга ёзишса, у хатни Олий таълим вазирлигига йўналтиради. Олий таълим вазирлиги эса, бу филиал жониворни ким очган бўлса, ўша жавоб берсин дея мурожаатни “Ўзбеккино”га юборади. Копток бор, ечим йўқ.

Талабалар нима хоҳлаяпти ўзи? Аввало, филиалнинг очилиши вақтида шу ерда дарс бериши зўр ваҳима билан айтилган ўқитувчиларнинг дарс беришини. Филиал сайтига ҳозир ҳам кирсангиз, домлалар рўйхатида ўзбек совет кинематографиясининг бир-икки дарғаси кўрсатилган, аммо улар дарс бермаётганига, Московига қайтиб кетганига анча бўлган.

Айтишларича, Россиядан таклиф қилинган ёшроқ, дунёқараши ва умуман кинога қарашига ҳам чидаса бўладиган ўқитувчилар ҳам кетиб (баъзиларини Московдагиларнинг талаби билан ишдан олишибди ҳам – гўёки улар Украинадаги урушдан қатнашишдан бўйин товлаб Тошкентга қочиб келганлар экан), ўрнига расволар келяпти. Масалан, ҳозир бир домла келган, дейишяпти: дарс ўтмайди, ҳар гал “Украина - ёмон, Зеленский - ёмон, Россия тўғри иш қиляпти, нацистлар билан курашяпти”, деган гап эмиш.

Мана нима учун Россия институт-университетларининг филиалларини очмаслик керак (қани энди бизда биргина шу Кино институтининг филиали бўлса – буёқда ҳали дипломат тайёрлайдигани ҳам бор; аввал ёзганимдек, барини ёпиш керак). Ҳа, ўзимиздаги путинпарастлар ҳам дарсларга кириб, шунақа гапириши мумкин, лекин улар — ўзимизнинг хумбошлар, қачондир пишиб етилиб, инсофга келади деган умидимиз бор. Аммо Россиядан келиб (аниқроғи, юборилиб), сафсата сотаётганларига умуман тоқат қилиб бўлмайди.

Ўзи шундоқ ҳам кўп бўлмаган хусусий университетларимизнинг айбини топишга тирноқ остидан кир қидиргандек муштоқ Олий таълим вазирлигимиз, унинг Таълим инспекцияси, ўзича ғоявий таҳдидлар, “ўзбошимча, ноқонуний дарс беришлар”га қарши курашувчи бошқа манфаатдор идоралар шу филиалчага ҳам бир назар ташласа зарар қилмасди – у ерда нима бўляпти ўзи, қаердан қайси кас келиб, ўзбекистонлик талабаларга нималар деяпти, нималарни ўргатяпти, ким учун ишлаяпти?

Ўзбекистоннинг, хусусан, “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги қонунини сўз эркинлиги тамойилларидан келиб чиқиб қайта ёзиш керак, токи АОКА журналистлар, блогерлар ва ОАВнинг ишига ҳуда-беҳуда аралашавермасин, ўринсиз расмий муносабат билдиравермасин, ўрни келса-келмаса қамаш билан қўрқитавермасин.

Ўрни келиб қолганида янаб бир гап - қонунчилигимиздаги мана шунақа мужмалликларни, исталганча талқин қилиш мумкин бўлган тушунча ва ифода (масалан, “ҳокимият вакилининг талабига бўйсунмаслик” деган энг машҳур, навбатчи айблов)ларни фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини тўла рўёбга чиқариш йўналишида аниқлаштириш керак.

Трампга табрик йўлланибди 🙂 https://president.uz/uz/lists/view/7673

Бунақанги тезкорликни ҳам, бунақанги тўлиқ табрик матнини ҳам биринчи марта кўришим.

"Сиз, Жаноби Олийларининг Ўзбекистонга расмий ташрифингизни кутиб қоламиз", - дейилибди табрикда.

АҚШ президенти сайлови билан боғлиқ бизга қизиқ охирги нарса – бизникилар Трампни президент этиб сайлангани билан қачон табриклашаркин? Каналим архивини қараб, 2020 йил 24 ноябрдаги постдан: “Бизникилар ҳам Жо Байденни сайловдаги ғалабаси билан табриклаб қўйса бўларди”, деган иқтибосни топдим. Ўшанда сайлов 3 ноябрда бўлганди, АҚШнинг янги сайланган президентини эса 24 ноябрда ҳам табрикламаган эканмиз.

Ўзи ўшанда Ўзбекистон томони Байденни президентликка сайлангани билан табрикламаган, шекилли. Ҳарқалай, тополмадим. Топганим – 2021 йил 21 январда Байденнинг президентликка киришгани муносабати билан табрик йўллангани ҳақидаги хабар бўлди. Агар ростдан ҳам президентликка сайлангани билан табрикланмаган бўлса, менимча, бунақаси Ўзбекистон-Америка муносабатлари тарихида бошқа бўлмаган бўлса ҳам керак. Афтидан, 2023 йилги Ўзбекистон президенти сайловидан кейин АҚШдан ҳам телеграмма келмаган, шекилли (тополмадим). Бунақаси ҳам, балки, аввал бўлмагандир.

Ўзи бу “табрик-табрик ўйини” жуда муҳим нарса ҳам эмас, шунчаки АҚШ билан боғлиқ бошқа қизиқ масаламиз йўқ-да. Шунчаки қизиқ – қачон, кимлардан аввал, кимлардан кейин табрикларкинмиз? Эрта ё кеч табриклашнинг ёки умуман табрикламасликнинг маъноси, баҳоси қандай бўларкин? Шунчаки қизиқ. Бор-йўғи шу. Ҳа-а, деб қўйиш учун.

UPD. Табрик кечикмайди, дейишяпти маҳаллий кузатувчилар. Ахир Трамп қулоғидан яраланиши билан хавотир билдирилган-ку, дейишяпти.

Юнусободда Ўқитувчилар деган кўча бор, ёнида яна уч-тўртта “укаси” (тор кўчалари) ҳам бор. Ўша ердан видеолар юборишибди. Бугунги ёмғирдан кейин кўчаларда юриб бўлмай қолибди – ҳаммаёқ сув, лой. Пиёда тугул мошина ҳам юролмаяпти, деб ёзишибди.

Шаҳардаги шу Ўқитувчилар кўчасига ўхшаш бошқа кўчаларида ҳам аҳвол ҳозир шунақа бўлса керак. Қачон бу қуриш-бузиш ишларимиз ҳар қандай об-ҳаво шароитида ҳам одамларга зиён етказмайдиган тарзда қилинадиган бўларкин, қизиқ.

Фейсбукдаги аюҳаннослар қанчалик асосли эканини ўрганиш мақсадида бойсунлик бир журналист экология вазири матбуот котиби ва Юнусобод ҳокими билан бирга Ҳасанбойга келса-да, аҳоли фикрини ўрганамиз деб юрганида йўлларидан ҳасанбойлик оқсоқоллар чиқиб қолса. Уларга: “Юнусободда иссиқхоналар дастидан ҳаво қолмади дейишяпти, шу гап ростми?”, деб савол беришганида, ҳалиги мўйсафидлар: “Бўлмаган гап, мана, нафас олиб турибмиз-ку, бунақа зўр ҳаво Шароф ака Рашидов даврида ҳам бўлмаган, мўътабар муҳтарамларимизга раҳмат! Интернетда ўтирган виждонсизлар гапираверади, улар ўзи Ҳасанбойга келганми-кўрганми? Фейсбуклардаги аюҳанносларга ишонманг”, деб қолса...

Бунақа репортаж бўлмайди, албатта. Ҳеч ким бунақа репортаж қилмайди. Чунки... виждон бор. Кунлар совиши билан ҳаво сифати ёмонлашганини ҳамма кўриб, билиб турибди.

Лекин бўлаётган гап-сўзлар қизиқ-да. Яшайверсак кўраверарканмиз.

Оиланинг янги аъзоси дунёга келганига қадар қаҳрамонлар узоқ кутилган уйни қўлга кирита оладими? Ёш оила янги ҳаёт ҳақида орзу қилади, лекин фирибгарлар ҳаммасини барбод қилади. Уларни олдинда — фирибгарлар ортидан қувиш, қалтис найранглар, кутилмаган бурилишлар ва... кў-ў-ўп палов кутади!

«Пистирмадаги Ош» — Кинопоискда. Yandex Plus обунаси билан 90 кунгача бепул томоша қилинг.

Yandex Plus обуна шартлари: ya.cc/b. 90 кунлик Yandex Plus обунаси бепул, кейин автоматик янгилаш – ойига 9 999 сўм. Таклиф фақат илгари фаол Yandex Plus обунаси бўлмаган ёки уни ўз ичига олган янги фойдаланувчилар учун мўлжалланган. Таклиф 2024 йил 31 декабргача амал қилади. Банк картаси тафсилотлари талаб этилади.

Реклама

Тошкентда бир неча йил аввал зўр ваҳима билан Россиядаги Кино иститутининг филиали очилганди. Афтидан, бу ишларнинг бошида турган одамлар энди кинога эмас, диний-маърифий анжуманларни ташкиллаштиришга масъул бўлиб қолгани муносабати билан, филиалнинг казо-казо домлалари ойликсиз, талабалари дарссиз қолиб кетган. Айтишларича, филиалнинг аккредитацияси ҳам йўқ экан (балки адашишаётгандир). Дипломсиз ҳам қоламиз бу кетишда, деб ёзибди талабалар. Ҳар турли идораларга мурожаатларидан натижа чиқмаётганмиш. Суратда — ўша мурожаатлардан бири (икки давлат ўртасидаги муносабатларга керагидан ортиқ урғу беришибди, назаримда).

Менга қолса Ўзбекистонда айнан Россия институт-университетларининг филиаллари бўлишига қаршиман. Эҳтимол, бу алданган талабаларнинг ўқишини ҳам йўналишига қараб ўзимизнинг олийгоҳларга кўчириш, филиалнинг ўзини тўлиқ тугатиш, шу баҳона Россия билан ҳамкорликда очилган қолган институту университетларни ҳам ёпиш керак. Энг биринчи галда МГИМОнинг Тошкент филиалини ёпиш керак — Ўзбекистонда Россия университети дипломатлар тайёрлашига қандай қилиб рухсат берилганини ҳалигача тушунмайман. Яна сайтида мақтаниб: "МГИМОнинг хориждаги биринчи ва ягона филиали", деб ёзиб қўйган - 1944 йилда очилган институтнинг нега Тошкентгача бирорта хорижий филиали бўлмаган, деган саволни бериб кўришнинг ўзи етарли, менимча...

Ҳай, у бошқа мавзу. Хуллас, шу талабаларнинг мурожаатлари ҳам ерда қолмасин энди - улар ёш-да ҳали, Ўзбекистонда шунча катталар, ҳатто хорижлик казо-казолар аралашган иш ҳам бундай расвоси чиқиб, тагига олиб кетишини билмаган, тасаввур ҳам қилмагандир (ростданам-да – кимсан Путинхон номи аралашган бўлсаю... лекин айнан Путинхон номи аралашганидан ҳам маълум эди-ку бўлари). Ҳар қандай воқеанинг тахминий ривожи (ва якуни) мана шундай бўлиши мумкинлиги қаердадир қонун-қоида тарзида ёзиб қўйилган бўлса ҳам майлига эди – ҳеч қаерда ёзилмаган қонуният учун шугина ғирт ғўр ёшлар жабр чекмасин.

Ҳа-а, беш йил аввалги ўша интервью ҳақида яна нима дейишим мумкин? Бахтга қарши, қўрқувим ва ичимдаги цензорча фақат ва фақат кучайди. Айнан шу беш йилликда қаттиқ қўрққан вақтларим фавқулодда кўп бўлди, негадир. Ваҳоланки, қўрқишга арзигулик ёмон ишлар қилмагандим. Ҳай.

Лекин, шуниси аниқки, ўзгаришлар бўлиши учун, янгиликлар қилиш учун, олға қадам ташлаш учун, албатта, қўрқмаслик керак. Дунёни жасурлар, шерюраклар ўзгартиради.

Шу интервью чиққанига беш йил бўлибди (ўшанда шу суҳбатларни уюштиргани учун Кирилл Альтманга раҳмат). Унда: “Беш йилдан кейинги Ўзбекистонни қандай тасаввур қиласан?”, деган савол ҳам берилганди. Умумий ҳолат ўша вақтдагидан яхшироқ бўлишига қаттиқ умид қилсам-да, лекин, афсуски, аҳволимиз тахминан ҳозиргидек (аниқроғи, бундан ҳам баттар) бўлишига ишончим юқорироқ эди. 2018 йилги эйфория аллақачон йўқолганди.

Беш йилдан кейинги Ўзбекистонни қандай тасаввур қиламан? Жавобим ўша-ўша – мен фақат яхшиликдан умидворман, яхшилик бўлиши тарафдориман, тинчлик бўлса, қолганини эпласа бўлади. Қолгани аста-секин бўлади, Худо хоҳласа.

Конституциясига “бу – ижтимоий давлат” деб ёзиб олган мамлакат мактаб ўқувчиларига берилаётган дарсликлар учун пул сўрашдан уялиши керак. Ҳеч бўлмаса шу – “ижтимоий давлат” деган ёзув учун ҳам уялиши керак. Бу ёзув ёзилганига ҳали икки йил ҳам бўлгани йўқ, уни “ўтган замондаги ёмонлар ёзиб кетган” деб бировга тўнкашга ҳам асос йўқ.

Давлат пул иқтисод қилиш ва орттириш учун мактабдан бошқа соҳани тополмаётган бўлса, ҳай, ишни бирдан ўқувчиларга дарслик солиғи солишдан эмас, шу дарсликларни чиқараётганларнинг ишини тафтиш қилишдан бошлагани маъқул (эҳтимол, дарсликлар аслида бунчалик қимматга тушмас?). Ва Америка кашф қилишни тўхтатиб, бу соҳада ҳам нормал дунё қилаётган ишни қилган, нормал дунё юраётган йўлдан юрган маъқул.

Миркомил Ҳолбоев Ўзбекистондаги туғилиш кўрсаткичлари ҳақида ёзибди:

Ўзбекистонда 2024 йил бошидан буён қарийб 694 минг туғилиш қайд этилган бўлиб, ўтган йилнинг мос даврига нистан 3,2 фоизга пасайган (биринчи уч ойда бу фарқ 4,3 фоиз эди).

Яқин тарихимизда 2016 ҳамда 2017 йилларда ҳам туғилиш мос равишда 1,3 ва 1,4 фоизга пасайган эди. Бундан ташқари, 2011 (-1 фоиз), 2010 (-3,3 фоиз), 2005 (-1,3 фоиз) ҳамда 2003 (-4,6 фоиз) йилларда ҳам туғилишнинг пасайиши қайд этилган.

Мустақилликдан то ХХI аср бошигача бўлган иқтисодий қийинчилик ва тикланиш даврида эса туғилишнинг пасайиши одатий ҳолга айланиб қолганди. 1992–2000 йиллар оралиғида фақат 1995 йилдагина туғилиш 3,2 фоиз ўсган, қолган барча йилларда туғилишнинг чуқур пасайиши кузатилган.

Хўш, 2024 йилда кузатилаётган пасайиш яқин тарихимизда кузатилгани каби бир йиллик пасайишми ёки узоқ давом этувчи демографик муаммоларнинг боши?

Бу саволга аниқ жавоб топиш қийин. Лекин, менимча, ҳозирги пасайиш чуқур муаммоларни ифода этмайди. Ҳозирги пасайишнинг асосий сабаби эса 199–2001 йиллардаги туғилишнинг пасайиши ҳисобланади. Ўша йилларда туғилишлар сони қарийб 30 фоизга пасайган. Масалан, мустақилликнинг илк йиллари ҳар йили 700 мингдан кўпроқ бола туғилган бўлса, аср бошига келиб бу кўрсаткич 500 минггача камайган.

Ҳозирда мустақилликнинг илк даврида туғилганлар фарзанд кўриш давридан ўтмоқда ва айни чуқур пасайиш даврида туғилганлар мамлакатдаги туғилишлар сонида асосий роль ўйнай бошлаган. Бу эса, табиий равишда, туғилишнинг камайишига олиб келаётган бўлиши мумкин.

Масалан, ҳозирги туғилиш даражаси ва 27 йил олдинги (эркаклар учун ўртача турмуш қуриш ёши) туғилиш даражаси ўртасидаги боғлиқлик (корреляция) 0,46 фоиз атрофида. Бу ҳозирги туғилишлар сони 27 йил олдинги туғилишлар сонига сезиларли даражада боғлиқлигини кўрсатади.

Бу тенденцияни сўнгги йилларда никоҳлар сонининг пасайиш тенденциясидан ҳам кўриш мумкин. Хусусан, никоҳлар сони 2024 йилнинг 9 ойида 2,8 фоизга, 2023 йилда 4,3 фоизга ҳамда 2022 йилда 2,8 фоизга камайган. Бу ҳолат, биринчидан, никоҳ ёшининг бироз кўтарилаётганлиги билан изоҳланса, иккинчидан, мустақилликдан то аср бошигача бўлган даврда туғилишлар сонининг доимий пасайиш тенденциясининг таъсири кўрина бошлаганлиги билан ҳам изоҳланиши мумкин.

Шунингдек, аҳоли орасида нисбатан камроқ фарзанд кўриш ҳақидаги қарорлари ҳам ҳозирги пасайишга таъсир қилаётган бўлиши мумкин. Лекин ҳар бир аёлга туғиш даражаси (fertility rate) сўнгги йилларда ўсиш тенденциясини намоён қилмоқда. Хусусан, бу кўрсаткич 2017 йилда 2,4 ни ташкил этган бўлса, 2022 йилга келиб 3,3 га етган. Яъни, [статистика бўйича] одамлар кўпроқ фарзанд кўришга қарор қилмоқда.

Умуман олганда, 2024 йилда туғилиш билан кузатилаётган тенденция кўпроқ туғиш ёшидагилар сонининг олдинги авлодга нисбатан камлиги билан изоҳланса керак. Бошқача айтганда, жорий йилдаги пасайиш чуқур демографик муаммолар юзага келаётганлигини кўрсатмайди, балки “мавсумийлик” хусусиятига эга, холос.

“Ўзбекистоннинг 100 йиллиги” масаласида Отабек ака Твиттерда ёзибди (бу фикрларни улашаётганим уларга 100 фоиз қўшилишимни англатмайди – муҳокама давом этсин):

1. ЎзССР 27 октябрда ташкил этилган бўлган тақдирда ҳам, бу қанақадир эътиборли сана бўлмаслиги керак. Нима учун иккита мустақил давлатимиз (Бухоро ва Хоразм) тугатилиб, советлар томонидан нимталанган ерларимизда мустамлака маъмурият тузилгани муҳим бўлиши керак? Босиб олинган ерларимизда Туркистон генерал-губернаторлиги тузилгани муҳим эмас-ку?

2. Ўзимиз учун худди грузин ва озарлар каби, эстон ва латишлар каби аниқлаштириб олишимиз даркор. 1924 йилдан 1991 йилгача давлатчилигимиз узилган. Тамом.

Ўзбекистон Республикаси ЎзССР мустамлака маъмуриятининг давомчиси эмас. Давлатчилик илдизлари нуқтаи назаридан Ўзбекистон Республикаси Хоразм ва Бухоро Республикалари, Туркистон Мухториятининг давомчисидир.

3. Ўзбекистон давлатчилиги 1991 йил 1 сентябрда тикланган (ўзи шу кунни Мустақил давлатчилигимиз тикланган кун, 20 июнни эса Мустақиллик эълон қилинган кун, деб ҳисоблаш ўринлироқ).

4. Ўзбекистон Республикаси учта давлат – Хоразм [Республикаси], Бухоро [Республикаси] ва Туркистон [Мухторияти]нинг инъикоси. Узоқ вақт ва яқингача ҳам шу илдизларга мувофиқ олий раҳбарият қўйилишигача мувозанат сақланган.

Айримлар “бугун, 27 октябрь куни Ўзбекистон ташкил топганига 100 йил тўлди”, деб ёзяпти. Ҳа, айрим манбаларда шундай ёзилган ҳам. Аммо бошқа манбаларда, масалан, 1924 йил июнь, 1924 йил сентябрь, 1924 йил декабрь ва 1925 йил февраль саналари ҳам бор.

Ўзбекистон айнан қачон ташкил топганини бундан 33 йил аввал ҳам билишмаган. Шунинг учун ҳам Ўзбекистон парламенти бундан 33 йил аввал Ўзбекистон Респубикасининг “туғилган куни”ни аниқлаш учун алоҳида комиссия тузиш тўғрисида қарор чиқарган.

Нега айнан 1991 йилга келиб Ўзбекистон раҳбарлари Ўзбекистоннинг ҳақиқий “туғилган куни”ни қидириб қолгани – бошқа масала. Нега кейин бу иш охирига етмагани ҳам ўша масалага боғлиқ – 1991 йил 31 августда давлат ўз мустақиллигини эълон қилиб, гўёки қайта туғилган.

Шу тариқа, республиканинг ҳақиқий “таваллуд санаси”ни топиб, уни нишонлашга ҳам эҳтиёж қолмаган. Ҳар ҳолда, Ўзбекистон 1924 йил 27 октябрда ташкил этилмаган – совет Ўзбекистонининг қайсидир даврида бу сана байрам қилинган бўлса-да (чунки бошқа даврларида бошқа саналар байрам қилинган).

“Пахтакор”нинг 2000 йиллар бошидаги гегемонияси бошланишига сабаб бўлган ҳодисалардан бири айнан шу. Ўзбекистон президентининг “Пахтакор” ҳақида алоҳида гапириши, шунингдек, 2000 йилги Осиё Кубогидаги ўта шармандали натижадан сўнг, 2001 йилдан “Пахтакор”ни барча терма жамоалар учун базавий клубга айлантириш бошланади. Шу тариқа “Пахтакор” 2007 йилгача - кетма-кет етти мавсум Ўзбекистон Кубогида, кетма-кет олти мавсум Ўзбекистон чемпионатида узлуксиз ғолиб чиқади. Клубнинг Осиё Чемпионлар лигасидаги энг яхши натижалари (2003 ва 2004 йиллардаги ярим финал) ҳам айнан шу даврда қайд этилади.

@histball

Усмон Азимнинг мафкура бўйича котиб билан келишмовчиликлари ҳақида. Тўлиқ видео.

Ўзбекистон минтақадаги энг ташаббускор давлатга айланмоқда — Вон До Ён

Ўзбекистондаги халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталиги доирасида мамлакатнинг хорижий шериклар билан ҳамкорлиги янги босқичларга кўтариляпти. Жумладан, Ўзбекистон ва Жанубий Корея ўртасидаги алоқалар таълим, иқтисодиёт, сиёсат ва маданият каби турли соҳаларда мустаҳкамланяпти. Ўзбекистон ҳам халқаро майдонда илгари сурган кўплаб таклиф ва ташаббуслари орқали минтақа ва дунёдаги нуфузини мустаҳкамлаб боряпти.

“Ўзбекистондаги ислоҳотлар барча соҳаларда катта ютуқларга эришмоқда. Мазкур ислоҳотлар муваффақиятли амалга оширилаётгани боис Ўзбекистон деярли барча соҳалар бўйича минтақадаги энг ташаббускор давлатга айланмоқда”, — деб таъкидлади Жанубий Кореянинг Ўзбекистондаги элчиси Вон До Ён.

“Мен бахтни кўрганман. Кўрганман. Аниқ... Бахтни учратганман! Нима ғамим бор!”

Матн. Видео.

ХДП дорилар рекламасини бутунлай чеклашни таклиф қиляпти

Бугун “Дебат Холл”да охирги дебат. Унда сиёсий партиялар экологик муаммолар, соғлиқни сақлаш тизимини яхшилаш ва аёлларни қўллаб-қувватлаш масалаларини муҳокама қиляпти. Дебат қизғин ўтяпти.

Халқ демократик партиясидан вакил Сайёра Имомова бир неча таклифларни илгари сурди. Унинг таъкидлашича, ХДП кам таъминланган аҳолига тиббий ёрдам сифатини яхшилаш ва ижтимоий дорихоналарни ривожлантиришга йўналтирилган чораларни амалга оширмоқчи. Шунингдек, у ХДПнинг дориларни реклама қилишни бутунлай чеклаш бўйича қатъий позициясини ҳам билдириб ўтди.

#sаylоv24

Ошкораликнинг чўққиси 1988-1990 йилларда бўлган экан, 1991 йилги гувоҳликларга кўра. “Жумҳуриятимизда президентлик тартиби жорий қилингандан кейин бир томондан деҳқонлар ер, ёзувчи-шоирлар унвон ва мукофотлар олган бўлса, иккинчи томондан қаламкашларнинг эркинлиги ҳам тортиб олина бошланди”, - деган экан мунаққид Ботир Норбоев Ëзувчилар уюшмасининг қурултойида қилган чиқишида. Қўрқмай, бемалол, очиқчасига. Ундан баттари ҳам бор: “Президент Каримовнинг қурултойимизга келмагани – биз ёзувчиларга, халқимизга нисбатан ҳақорат”, деган бошқа бир нотиқ.

“Миллий тикланиш” партияси хориждаги ватандошлар билан ҳар томонлама ҳамкорлик қилишни таклиф қиляпти

Партия ўз дастурида хорижда истиқомат қилаётган ватандошлар билан алоқаларни мустаҳкамлаш ҳамда уларга янада кўпроқ шароитлар яратиш мақсадида қатор масалаларни кўрсатиб ўтган. Жумладан:

➡️«Ташқи меҳнат миграцияси тўғрисида»ги қонунни қабул қилиш;
➡️ватандошлик гувоҳномаларини Ўзбекистоннинг иқтисодий-ижтимоий ҳаётида иштирок этишга интилаётган ватандошларга бериш амалиётини жорий этиш;
➡️хорижда истиқомат қилаётган ватандошлар учун махсус телекўрсатувларни йўлга қўйиш, радиоэшиттиришлар фаолиятини жонлантириш;
➡️бошқа давлат фуқаролигини қабул қилган Ўзбекистон фуқаросининг автоматик тарзда Ўзбекистон фуқаролигини йўқотиши тўғрисида қонун қабул қилинишига оид ташаббус билан чиқиш.

#sаylоv24

“Ўзбекистон бойимасидан туриб туғилиш даражаси пасайиб кетаётган мамлакатлар қаторига киради. Тарихда бунақаси кам бўлган. Деярли бўлмаган”, - деб ёзяпти Беҳзод Ҳошимов.

Бунақа гапларни ўқиганингдан кейин, “Дунёда давлатлар кўп, аммо Ўзбекистон – ягона!”, деган машҳур шиор эсга тушади. Лекин туғилишнинг камайиши – ҳазил гап эмас, ҳазиллашадиган ҳам гап эмас.

2024 йилнинг тўққиз ойида Ўзбекистонда 693 897 чақалоқ туғилган (pdf). Бу ўтган йилнинг давридаги кўрсаткич (716 885)дан 3,2 фоизга кам. Аҳоли сонининг ўсишининг секинлашиши – жиддий муаммо. Иқтисодчиларимиз бу ҳақда тинимсиз ёзади, гапиради.

Қаердаки иқтисодий тараққиёт суръати секинлашаётган экан, у ерда туғилиш камайган. Аҳоли - ҳар қандай мамлакатнинг энг асосий бойлиги. Ўзбекистонда ҳам шундай.

“Ренессанслар қачон бўлган? Илмда эркинлик бўлганида”, - Ҳилола Назирова. Видеонинг тўлиғи.

“Ҳақиқат шунақа нарса эканки, қайси тузумда яшашингиздан қатъи назар, сиз ёзиб кетсангиз, ёзганларингиз қачондир нашр қилинар экан. “Ўша даврда ҳам шунақа ўйлайдиган, шуни билган, шуни қаламга олган инсонлар бўлган экан-да”, деб юрагингиз ларзага келади”, - Ҳилола Назирова. Видеонинг тўлиғи.

2024 йилнинг октябридан туриб қараганда, 1991 йилнинг кузи менга ғалати даврдек кўринади. Кўпчилик “мустақиллик” деганда нимани тушунган экан, деб ҳайрон бўламан. Ëки бунгача, 1991 йил 31 августигача ҳам бир марта – 1990 йил 20 июнида давлат мустақиллиги эълон қилиниб, сўнг “ҳеч нима бўлмагандек” Совет Иттифоқи таркибида бамайлихотир яшайверилгани учун “яна битта шунақа сиёсий ўйин бўлди-да”, деб ўйлашганмикин?

Мана, ўзбек расмий матбуотида 1991 йил 23 октябрда эълон қилинган материалдан бир парча. Сарлавҳаси: “Ислом Каримов: Биз конфедерация тарафдори”. Кириш қисмида шундай ёзилган: “Маълумки, Ўзбекистон давлат мустақиллигини эълон қилгани билан республика бир неча ўн йилликлар мобайнида вужудга келган алоқани бузмасликни, ягона иқтисодий ҳамкорликда қолиб, шунингдек, янги Иттифоқ шартномасига имзо чекишни ҳам режалаштирмоқда”.

Худди шу газетанинг худди шу сонидан бошқа бир хабар: “Қизғин баҳс ва мунозаралар Ўзбекистон Ëзувчилар уюшмаси 10-қурултойининг ўзига хос белгиси бўлди... СССР ёзувчилар қурултойига делегатлар сайлаш билан боғлиқ масала ҳам очиқ қолди... Шу билан бирга анжуман делегатлари мамлакат (яъни, СССР демоқчи) Ëзувчилар уюшмаси билан мустаҳкам алоқада бўлишни, бошқа республикалардаги қаламкаш биродарлар билан ҳамкорлик иш кўришни ёқладилар”.

Қизиғи, ўзини СССР деган “мамлакат”нинг бир қисми сифатида ҳис қилиш ноябрь келиб ҳам тўхтамайди-да. 1991 йил ноябрида ҳали ҳам СССР президенти ҳисобланган Горбачёв ўзбекистонлик Ëқуб Аҳмедовни “СССР халқ артисти” унвони билан мукофотлаш тўғрисида фармон беради. Фармон матни декабрь бошида ўзбек матбуотида чиқади, кейинги кунларда Ëқуб Аҳмедов билан табрик-интервьюлар босилади. Горбачёв бундан сал аввал ё кейинроқ Ўзбекистон халқ шоири Абдулла Ориповни ҳам “Халқлар дўстлиги” ордени билан мукофотлайди. Мукофотларни Ислом Каримов топширади.

Ваҳоланки, 1991 йил 1 сентябрда - бизга ҳозир, сўнгги 10 йил, сўнгги 15 йил, сўнгги 20 йилдан бери уқтиришларича - ғоят катта қийинчиликлар билан мустақиллик эълон қилинган эди. Аммо расмий матбуотни кузатсанг - хатти-ҳаракатлар ҳеч ҳам мустақилларга хос эмас. Расмий газеталаримизнинг хабарлар устуни ноябрь келса ҳамки “Республикамизда” (Ўзбекистон) ва “Мамлакатимизда” (СССР) деган бўлимларга ажратилган. Балки шунинг учун ҳам СССР расман тугатилганида, коммунистларнинг собиқ овози: “Энди Совет Иттифоқи йўқ... Ўнлаб авлодлар томонидан мисқоллаб йиғилган буюк давлат энди фақат хариталардагина қолди”, деб марсиянамо гаплар ёзгандир.

Ғалати ва тушунарсиз давр. Ўша давр одамлари учун ҳам кўп нарсалар шундай тушунарсиз бўлгандир балки. Орадан икки-уч йил ўтиб, сув тиниб, СССР қайтмаслиги англангач: “Орзиқиб кутган мустақиллик 1991 йил 31 августда эълон қилинди!”, деган сўзлар билан энг янги тарих ёзила бошлаган чиқар. Аммо 1991 йил кузидаги расмий матбуотни кузатсанг, расмийларимиз мустақилликни на кутгани ва на бунга тайёр бўлгани сезилади. Айрим расмийлар мустақилликнинг аҳамиятини яхши тушунилмаслиги, ундан воз кечишга-да тайёр туриши сабаблари балки ўша тушунарсиз даврга бориб тақалар.

UPD. Постни таҳрирладим. “Халқ ҳам кутмаган, тайёр бўлмаган” деб ёзганим хато бўлди. Расмий матбуот (ва нафақат у) халқнинг кайфияти ва хоҳиш-иродасини тўла ифода қилмаслигини ҳисобга олмабман. Узр сўрайман.

Сўнгги 6 йилда аҳолини дори-дармон билан таъминлаш 95-97 фоизга етди — Динеш Пендхаркард

Тошкентда бўлаётган халқаро ҳамкорлик ташаббуслари ҳафталиги доирасида Ҳиндистон онкологлар ассоциацияси президенти Динеш Пендхаркард онкология соҳасидаги ўзгаришлар ва ривожланишлар ҳақида ўз фикрларини билдирди. Унинг сўзларига кўра, сўнгги 6 йил ичида Ўзбекистонда онкология соҳасида катта ислоҳотлар амалга оширилгани кузатилган.

“Сўнгги 6 йил ичида Ўзбекистон президентининг 4 та ва Вазирлар Маҳкамасининг 3 та қарори қабул қилинди. Бу мамлакат раҳбариятининг ушбу долзарб соҳага бўлган юксак эътибори намунасидир,” — деди Пендхаркард.

Унинг таъкидлашича, 6 йил олдин мамлакат бўйлаб фақат 5 та радиация терапияси мосламаси мавжуд эди, бу Ўзбекистон учун жуда оз эди. Бугунги кунда замонавий радиотерапия ускуналари сони 27 тага етди ва барча онкологик муассасалар энг замонавий радиотерапия ускуналари билан жиҳозланди.

“Бу вақтда дори-дармонлар билан таъминлаш 95-97 фоизга етди,” — дея қўшимча қилди мутахассис.

Экология партияси навбатдаги оммавий тарғибот тадбирини Қашқадарёнинг Шаҳрисабз туманида ўтказди. Унда партия вакиллари, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва маҳаллий Кенгашларга кўрсатилган номзодлар, маданият ва санъат соҳаси вакиллари, экофаоллар ҳамда маҳаллий аҳоли иштирок этди.

Ушбу тадбирдан ташқари, партия Марказий Кенгаши раиси Абдушукур Ҳамзаев бошчилигида партия вакиллари Китоб туманидаги маҳаллаларда сайловчилар билан учрашди.

Учрашувлар давомида маҳалладаги хонадонларда бўлиб, партия сайловолди дастуридаги муҳим ташаббусларнинг фуқаролар ҳаётидаги аҳамияти ҳақида тушунтиришлар бериб ўтилган.

#sаylоv24

Бу номлаш ва қайта номлашлар орасида энг ёққани Учтепада Бобурнома, Юнусободда эса Шоҳнома кўчалари пайдо бўлиши ва Марям Ëқубова номининг Тошкент кўчаларига қайтиши бўлди. Актриса вафотидан сўнг унинг номи Яккасаройдаги кўчалардан бирига қўйилган, аммо 2012 йили у кўча Боғсарой деб қайта номланган.

Энг қизиғи, биласизми, нима? Ҳозир Яккасаройдаги, совет даврида номи “Цеховая” бўлган Катта Миробод 1-тор кўчаси Марям Ëқубова номини оладиган бўлиб турибди. Тошкентда бундан ташқари яна иккита (!) Катта Миробод 1-тор кўчаси бор (ҳа, уч хил жойдаги учта кўчанинг номи бир хил). Улардан бири Миробод туманида. Айнан ўшаниси 2012 йилгача Раҳим Пирмуҳамедов номи билан аталган. Ҳа, ўша, “Маҳаллада дув-дув гап”даги “битта қўзи” дейдиган Арслонбекни ўйнаган актёр. Тепадан туриб уни: “Нечта қўй олдингиз, олган қўйларингиз семизгинами?”, деб сўроққа тутадиган Ойпошша ролини эса актриса Марям Ëқубова ўйнаган эди. Ғаройиб-а?

Дарвоқе, Раҳим Пирмуҳамедов ҳам шу кунларда Тошкент кўчаларига қайтди. Ҳозирча фақат ҳайкал кўринишида.

Жой номларига қизиқаман. Қайга борсам, кўча номлари ёзилган лавҳаларни суратга тушириб юраман. Қизиқ кўринганларининг тарихини имкон қадар ўрганишга ҳаракат қиламан. Бахтимга, Тошкент ҳам шу қизиқишимга мос – пойтахтимизда номи 100 йилдан бери ўзгармай турган кўчани излаб топиш кўп ҳам осон иш эмас. Яхшилаб суриштирсанг, ўлдим деганда кўчанинг бир қисми қайта номланган бўлади (масалан, Руставели кўчасининг бир қисми бир вақтлар Усмон Носир деб аталгани каби).

Машҳурлар ўз таржимаи ҳолида: “Мен фалон жойда туғилганман”, деб маҳалласигача ёзади-ку. Уларнинг кўпи, табиийки, уйидан анча узоқдаги туғуруқхонада дунёга келган, лекин таваллуд жойи сифатида маҳалласи ё кўчасини кўрсатади. Ўша машҳурлардан ибрат олиб ёзадиган бўлсам, мен ҳам Чилонзор туманидаги Энергетиклар кўчасида туғилганман (бу номнинг “Адреналин Раш” ё “Редбулл”га алоқаси йўқ). Мактабга чиққунимча кўча номи Ҳамроқул Турсунқулов 3-тор кўчасига ўзгарди. Ҳозир Лутфий 5-тор кўчаси деб аталади. Бу ҳали мен билганларим - балки бундан ҳам кўпроқ ўзгаргандир.

Бу аҳволни тушунса ҳам бўлар – Тошкент охирги 100 йилдан бери тинимсиз ўзгараётган, ўсаётган, қайта-қайта қурилаётган шаҳар. Кеча маҳалла бўлган жой ўрнида ҳозир йўл, кеча йўл бўлган жой устида бугун кўп қаватли автотураргоҳ. Эртага шу автотураргоҳ ўрнида савдо маркази ё турар жой мажмуаси, ё бўлмаса яна йўл бўлиши мумкин. Шундай экан, кўчалар номи ҳам тинимсиз ўзгараверади. Бу жараён ҳозир ҳам давом этяпти ва кўпроқ 2010 йиллардаги уқувсиз, зўрма-зўраки, ясама сўзлар билан қайта номлаш ҳамда “тор кўчаларни болалатиш кампанияси” каби хатолар устида ишлашга ўхшайди (аммо ҳозир ҳам хатолар қилинмаяпти, деб бўлмайди).

Пойтахт ҳокимлигининг Рақамли ривожланиш департаменти ҳар икки-учда ойда бир шаҳарнинг у ёки бу қисмидаги ўнлаб, баъзан юзлаб кўчалар номи ўзгараётгани ҳақида хабар беради. Мен ҳам бу постни аслида шундай хабарлардан бири берилганида ёзмоқчи бўлгандим, лекин ҳеч қўл тегмаётганди. Бугун қараб чиқдим: Учтепа ва Юнусободдаги кўчалар бўйича эълон қилинган охирги овоз беришлар ҳам тугабди. Бир томондан шуниси ҳам яхши - биз қайси вариантлар ғолиб чиққани, қайси кўчалар номи қандай ўзгариши кутилаётганини кўриб чиқишимиз мумкин.

Масалан, Ўрикзор томонларда Самарбону 2-тор кўчаси энди Китобхонлар кўчаси деб аталадиган бўлиб турибди. Ундан сал наридаги Гулсанам кўчасининг номи эса Чемпионлар деб қайта номланаркан – қизиқ, бу кўчада нечта чемпион яшаса экан? Учтепанинг “материк” қисмида Мискарлар ва Ватан ҳимоячилари, Таълимот ва Тарғибот, Айдаркўл ва Мамлакат деган кўчалар пайдо бўладиган. Обида, Волида, Зиёратгоҳ (“Қаерда яшайсан?”. “Зиёратгоҳда”) деган, назаримда, баҳсли ҳам тушунарсиз қайта номлашлар ҳам бор.

Лекин булар, масалан, Юнусободдаги Дарёсой деган, кўринишидан ўта ясама ном каби ёқимсиз эмас. Дарвоқе, Учтепада энди Асрлар садоси деган кўча ҳам бўлармиш, Юнусободда эса Нуртепа 2-тор кўчаси Аждодлар деб қайта номланаркан. Бундан ташқари, Юнусободимизда Ҳавас (қизиқ, бу кўчада “Ҳавас” бормикин?), Мадҳия (Байроқ деган кўча бўлгач, Мадҳия ҳам бўлади-да), Бағдод (Ироқ пойтахтига ҳам, Фарғонадаги туманга ҳам алоқаси йўқ, шекилли) деган кўчалар ҳам бўларкан.

Бундан аввалроқ Бектемирдаги кўчаларни қайта номлаш бўйича сўровнома ўтказилганди. Масалан, Боғи Эрам 4-тор кўчасининг номи Юртдошлар, Боғи Эрам 5-тор кўчасининг Шоввозлар деб қайта номланадиган бўлган. Шунингдек, бир қатор кўчаларга Уйшун, Элатан, Авшар каби туркий қабилалар номлари, Шутуркат, Сўзоқ сингари қадимги туркий шаҳарлари номлари ҳам қўйилиш арафасида. Менимча, бу яхши тенденция.

Кўча номлари ясама бўлмаслиги керак, аксинча, қизиқ ва маълум бир тарихга эга, ҳикояси бўлиши керак. Майли, балки тарихи бўлиши шарт эмасдир, лекин ном барибир қизиқ бўлсин - токи одамлар кўча ҳақида ҳеч бўлмаса ўзи ҳикоя ёза олсин.

Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг Наманган вилоятидаги сайловолди тарғиботига бағишланган оммавий тадбирида қисқа савол-жавоблар викторинаси ўтказилди.

Викторина жараёнида иштирокчилар сайлов жараёнлари, партиянинг мақсад ва вазифалари, шунингдек, фуқаролар ҳуқуқлари ҳақидаги турли саволларга жавоб берди.

Айтишларича, ЎзХДПнинг сайловолди жараёнга бундай ижодий ёндашуви сиёсий фаолликни ошириш қаторида аҳоли ва сиёсатчиларни бир-бирига янада яқинлаштиришга хизмат қилади.

#sаylоv24

1989 йил 21 октябрь куни Ўзбекистон парламенти «Давлат тили ҳақида»ги қонунни қабул қилиши билан ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган. Бу — Ўзбекистоннинг мустақилликка эришиши йўлидаги илк қадамлардан бири эди.

Бугун, 21 октябрь — Ўзбек тили байрами куни. Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги мақомини янада оширишни мақсад қилган “Миллий тикланиш” партияси байрам учун сунъий интеллект ёрдамида ролик тайёрлабди.

Байрам муборак!

#sаylоv24

Сўнгги вақтларда пулли йўллар мавзуси долзарблашиб қолди-ку. Жамоатчилик ўтказувчанлик қобилиятидан шундоқ ҳам тўлиқ ёки деярли тўлиқ фойдаланилаётган ҳудудлараро йўлларга муқобил - пулли бўлса ҳам майли - янги йўллар қурилади, деб кутиб турган вақтда, масалан, тўлиқ куч билан ишлаётган ўша йўлларнинг ўзи пулли бўлиб қолармиш, деган гаплар ҳам тарқалганидан бохабардирсиз балки. Юқори минбарлардан берилган сўнгги баёнотга қараганда, воқеалар, Худо хоҳласа, бу қадар расво ривожланмайди ва пулли йўллар ҳақиқатан ҳам янгитдан қурилади.

Бугун бўлса тармоқда бир қизиқ маълумот тарқалди. Эмишки, Ўзбекистонда 2024 йилнинг февралида йўллар ва шосселар қуришга ихтисослашган “Тошкент Самарқанд автомагистрали” номли корхона рўйхатдан ўтказилган экан. “Пулли йўлни қуриш учун алоҳида махсус компания ташкил этишгандир-да, яхши-ку”, дейишингиз мумкин. Пулли йўл қуриш бўйича қандайдир бўлса ҳам ҳаракат бошлангани ростдан ҳам яхшию, лекин компания муассиси “Саноат энергетика гуруҳи Энера”, ўзбекча айтганда, “Санег” компанияси экан. “Санег” нимаю, эгалари кимлиги ҳақида Отабек акадан сўраган маъқул (уларнинг жавоблари камлик қилса, буёқда яна қўшимча тафсилот).

Отабек аканинг тушунтиришлари ва қўшимча маълумотлардан кейин ҳали, катта эҳтимол билан, ҳеч нарса қилишга улгурмаган бўлса-да, тўйдан аввал чалинган ёқимсиз ноғорадек очилган “Тошкент Самарқанд автомагистрали” компанияси кўзингизга бироз беўхшов кўрина бошлайди. Худди аввалроқ “Санег Атом” номли компания очилганини билган вақтингиздаги каби шубҳаларга кўмиласиз. “Наҳотки... ҳаммаёқ... ҳамма нарса...”, деб ичингизга бир ташвиш киради, афсуски...

Ҳай, ишқилиб, охири бахайр бўлсин!..