وشەی کوردی ☀️

🔲 دامەزراندنی کاناڵی "سەرچاوەی پەڕتووک".
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کاناڵی "سەرچاوی پەڕتووک" بە مەبەستی کۆکردنەوە و پۆلینبەندیی هەموو پەڕتووکە کوردییەکان بەپێی مژار، دامەزراوە.

کاناڵی "سەرچاوەی پەڕتووک"، سەرچاوەیەکی بەهێزی پەڕتووک بە شێوەی پیدیئێف (PDF) بۆ هەموو مژارە جیاوازەکان.

📕 مێژوو.
📗 زمانەوانی.
📘 چیرۆک.
📙 ئایینی.
📕 ئەدبیات.
📗 جوگرافیا.
📘 ڕۆمان.
📙 فەلسەفە.
و...

ئایدیی بەشداری لە کاناڵی "سەرچاوی پەڕتووک":
@SercaweyPertuk

وشەی کوردی ☀️ pinned «🔲 سڵاو و ڕێز هاونیشتمانیان، خەمخۆرانی زمانی کوردی و هاوڕێیانی هەمیشەییی ئێمە. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دوای زۆرتر لە دوو ساڵ ماندوونەبوونی و چالاکیی بەردەوام، توانیمان پەڕتووکی "فێرکاریی ڕێزمانی کوردی" بە نووسینی "ئازاد هەولێری"…»

🔲 سڵاو و ڕێز هاونیشتمانیان، خەمخۆرانی زمانی کوردی و هاوڕێیانی هەمیشەییی ئێمە.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دوای زۆرتر لە دوو ساڵ ماندوونەبوونی و چالاکیی بەردەوام، توانیمان پەڕتووکی "فێرکاریی ڕێزمانی کوردی" بە نووسینی "ئازاد هەولێری" و پێداچوونەوەی "سینا ڕەحیمپوور"، بە کۆتاییی بگەیەنین و بچێتە قۆناغی چاپکردنەوە. بەهۆی کێشەی ئابووری، چاپکردن و بڵاوکردنەوەی ئەم پەڕتووکە نادیارە و ناتوانین چاپی بکەیەنەوە. ئێمە وەکوو چالاکانی زمانی کوردی کە چەندین ساڵە خۆبەخشانە بە شێوەی سەرهێڵ خەریکی خزمەت بە زمانی کوردین، لە هاونیشتمانیانی خۆشەویست و ئازیز داواکارین کە لە چاپکردنەوەی ئەم پەڕتووکەدا یارمەتیدەر بن.
داواکارین کە لە ئەم ڕێگە پیرۆزەدا یارمەتیدەر بن و یارمەتییەکانتان بۆ ئەم ژمارەکارتەی خوارەوە بنێرن.

6104337748102918
سینا ڕەحیمپوور، بانکی میللەت.

زۆر سپاس، هەر بژین و بێوەی بن.
@fergeyhema

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ سەرئێشە، ژانەسەر، سەرهێشە = سردرد

⚜ سەراسێ، ژانەلاسەر، ژانی لایەکی سەر، ژانی(ئازاری) نیوەی سەر = میگرن

⚜ گرانەتائاسا، نیمچەکەوتوویی، نیمچەکەوتەیی، چوونگرانەتا = پاراتیفوئید

⚜ گرانەتا، کەوتوویی، کەوتەیی = تیفوئید(حصبه)

⚜ گرانەتائاسا، نیمچەکەوتوویی، نیمچەکەوتەیی، چوونگرانەتا = پاراتیفوئید

⚜ لیر، لیرک، لیرگ = کهیر

⚜ سوورێژە، سوورێجە، سرووجە = سرخک

⚜ سوورێژکە، سوورێژک، دڕکە = سرخجه

⚜ وەناخ، وەناق، پێران، دەردەکۆپانە، دووشاخ = دیفتری

⚜ ملەخڕە، ملەخڕێ، گوێڕەپە، ملەماسێ‌ = اوریون

⚜ دەردەشا، نەخۆشیی میرانە، جمگەئێشە = نقرس

⚜ زیپکە، زپرکە، پرسک = جوش صورت

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

کوردی هێژا! کاتێک کە هاوزمانەکەت پێت دەڵێت: کوردی دروست بنووسە یان فێری ڕێنووسی زمانی کوردی ببە، دەمارگرژ نییە، بەڵکوو کەسێک کە نەزانێت بە زمانی دایکی خۆی بخوێنێت و بنووسێت، بێگومان نەخوێندەوارە و دەبێ زمانی کوردی بە ڕێنووسی دروستی کوردییەوە، بنووسرێت! هەندێک دەڵێن: کوردبوون بە کوردینووسین نییە، کوردبوون بە جلی کوردی نییە! ئەی بە شتێک کوردبوون نیشان دەدرێت؟ بێگومان زمان و جلوبەرگ بەشێکی گرینگ لە شوناسی هەر نەتەوەیەکە، بۆیە دەبێ بیانپارێزین.
@fergeyhema

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ هەڵتروشکان، قنیچگە، قنچکان، هەڵتووتان، چەپۆڵەدادان = چمباتە زدن

⚜ پوکاوڵەلێنان، پوکاوڵ، چەمۆڵەلێنان، قژانگ = ام کردن با دست(پنجه دست را به نشانه تنفر رو به کسی باز کردن)

⚜ وەنەوزدان، سەرخەوشکاندن، خەوەنووچکەبردنەوە، بۆرژان، پینۆکی، سووکەخەو، سووکەڵەخەو، خەونووچکە، چاوگەرمکردن = چرت زدن

⚜ خەواڵوو، خەواوی، چاوبەخەو = خواب آلود

⚜ خەوخۆش، خەوخەو، خەوتە = خوش خواب

⚜ گرمەی هەور، شریخەی هەور، هەورەگرمە، هەورەتریشقە = غرش ابر

⚜ خەمۆکی = افسردگی

⚜ گوشاری دەروونی، پەستانی دەروونی = استرس

⚜ اضطراب = دڵەڕاوکێ، دڵەتەپێ، دڵەخورپە، دڵەکوتێ، پەرێشانی = اضطراب

⚜ آسم = هەناسەتەنگی، هەناسەسواری، تەنگەنەفەسی، هەناسەبڕکێ = آسم

⚜ هەوکردنی سی، سییەسوێ، سینەپاڵوو = ذات الریە(پنومونی/سینەپهلو)

⚜ ئازارەباریکە، دەردەباریکە = سل(توبرکلوزیس)

⚜ کەمخوێنی = آنمی

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ بەردەوام، پایەدار، جێگرتوو = مستدام

⚜ بێهاوتا، بێوێنە، بێجێگرەوە = بی بدیل

⚜ ئاماژەکردن، ڕێنوێنیکردن = دلالت کردن

⚜ ناحەز، دزێو، ناپەسند، ناشیرین = مستهجن

⚜ داواکاری گشتی، دادستان، دادستێن، دادخواز = مدعی العموم

⚜ داوالێکراو، سکاڵالێکراو، خوازراو، داواکراو = مدعی علیه(خوانده)

⚜ داواکار، خوازیار، داخواز، دادبەر = مدعی(خواهان)

⚜ داوا، داواکاری، داخوازی، ویست = مدعی به(خواسته)

⚜ چاوداگرتن، چاوقرتاندن، چاوهەڵتەکاندن، چاوترووکاندن، چاوقرتکێ = چشمک زدن

⚜ پل‌لێدان، پل‌تەقاندن،چەقەنەلێدان، بستەلێدان = بشکن زدن

⚜ هاوارکردن، نەڕاندن، هەراکردن، هاتوهاوارکردن = داد زدن

⚜ زیکاندن، زیڕاندن، زیقاندن، زریکاندن، قیڕاندن، قیژاندن، جیقاندن = جیغ زدن

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

🔳 شانازیکردن بە زمانی‌ کوردی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بنووسە، پیری دڵم ئەمری کرد، ئیتاعەم کرد
لە ئیبتیداوە کە بەیتێ موناسبی دیوان

گەدایەکی وەکوو مەحوی، قەلەندەرێکی کورد
میسالی پادشەهی فورسە، ساحیبی دیوان

لێرەدا مەحویی مەزن دەفەرموێت:
دڵ و ناخ و گیان و هەستی کوردبوونم فەرمانی‌ پێ کردم کە لە ئاستی‌ بەرزیی دیوانەکەمدا هۆنراوەیەک بنووسمەوە، منیش گوێڕایەڵیم کرد و ئەوەم نووسی.

هەژارێکی‌ وەک مەحوی‌ - قەلەندەری‌ کورد - کە خاوەنی‌ دیوانە شیعرێکی‌ زۆر بەرزە، لە ئاستی‌ پادشای‌ شاعیرانی‌ فارسە.

🔴 ئەوەیە زمانی شیرینی کوردی کە مەحوی شانازیی پێوە دەکات و خۆی لە پادشای شاعیرانی فارس کەمتر نازانێت چونکە زمانەکەمان، زمانێکی ڕەسەن و زیندووە و خاوەن ڕابردوویەکی دێرینە، گەشە و گۆڕانی لەگەڵ کۆمەڵی کوردەواریدا کردووە.

لە شوێنێکی تردا دەفەرموێت:
کوردی زوبانی ئەسڵمە گەر تەرکی کەم بە کول
بۆ فارسی، بە کوللی ئەمن دەبمە بێوەفا

کوردی، زمانی بنەڕەتیی منە. ئەگەر من پشت بکەمە زمانی‌ کوردی‌ کە زمانی‌ زگماکیی خۆمە، لە بەرانبەردا ڕوو بکەمە زمانی‌ فارسی، ئەوە من، بەرانبەر بە زمانەکەم کەسێکی‌ بێوەفام.

🔴 دڵنیا بن ئەگەر ئێمەش پشت بکەینە زمانی کوردی و بە کوردی‌ نەنووسین و زمانی‌ کوردی‌ بە کەم چاو لێ بکەین، ئەوە هەم لە ڕووی‌ زمانەوانی‌ و ڕەوانبێژییەوە، کەسێکی‌ نەزانین؛ هەم نیشاندەری گەوجی، بێهەستی، نەفامی و نەزانیمانە؛ چونکە نەتەوەی کورد هەزاران ساڵە لێی دەدرێت، هەزاران ساڵە سەرکز دەکرێت، هەزاران ساڵە ئاوارە دەکرێت، بەڵام لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا هێشتا زمانی کوردی، زمانێکی دەوڵەمەندە و ڕاژەی دەکرێت و پارێزەریی لێ دەکرێت.

با ئێمەش شانازیی بە کوردبوون و زمانە دەوڵەمەندەکەمانەوە بکەین و پێمان شەرم نەبێت کە بە زمانی دایکیمان بنووسین و بخوێنین، با بە بەڵگەوە زمان و بوونی خۆمان بە دونیا نیشان بدەین، با دڵسۆزانە بۆ پاراستنی زمانی شیرینی کوردی هەوڵ بدەین؛ چونکە پاراستنی زمانەکەمان، پاراستنی شوناس و فەرهەنگ و کولتوور و مێژوومانە.

دەبێت بە هەموو شێوەیەک زمانی کوردی، بپارێزین و باشترین ڕێگای پاراستنیشی ئەوەیە کە مەترسییەکانی لەناوچوونی، دیاری بکەین؛ واتە:
🔸 ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زمانی کوردی بەهێزتر بکەین.
🔸 زمانی کوردی بپارێزین.
🔸 بەرپرسانە مامەڵە لەگەڵ زمانی کوردیدا بکەین.
🔸 پارێزگاری لە ناسنامەی کوردبوونمان بکەین.
🔸 ڕووبەرەکانی بەکارهێنانی زمانی کوردی فراوانتر بکەین.
🔸 بە کوردی بژین.
🔸 بە کوردی بیر بکەینەوە.
🔸 بە کوردی پەروەردە بکەین.
🔸 بە کوردی کاری فێرکاری بکەین.
🔸 بە کوردی لەگەڵ یەکتری بدوێین.
🔸 بە کوردی ڕامیاری بکەین.
🔸 بە کوردی دابونەریت و بۆنە فەرهەنگی و ئایینییەکانمان بەڕێوە ببەین.
🔸 هەتا زمانەکەمان پارێزراوتر بێت، دەستکەوتی گەورەتر و شایستەتر بەدەست دەهێنین.

نووسین و خوێندن بە زمانی‌ کوردی‌، ئەرکێکی‌ پیرۆزە و وەفایەکە بەرانبەر بە زمانی نەتەوەکەمان. پێویستە هەموومان شانازی بە کوردبوون و زمانی‌ زگماکیی خۆمانەوە بکەین.

🔸 وەکوو "مامۆستا کەمالی" دەفەرموێت:
من فەخر ئەکەم کە کوردم و کوردی زوبانمە
ئەم شاخ و کێوە دڵکەشە وا نیشتمانمە

🔸 یان "مامۆستا حەمدی" دەفەرموێت:
گوڵ لە بەرگی سەوزی خۆیدا نازک و شیرینترە
بۆیە فکری نازکی حەمدی، بە کوردی بێژرا

🔸 هەروەها "مامۆستا هەژار"یش بە جوانترین شێوە واژۆی دەکات و دەفەرموێت:
بە کوردی دەژیم، بە کوردی دەمرم
بە کوردی دەیدەم، وەرامی قەبرم

بە کوردی دیسان زیندوو دەبمەوە
لەو دنیاش بۆ کورد تێ هەڵدەچمەوە
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شانازی دەکەم کە کوردم.
ئامادەکردنی: ئیدریس هاشمی
🌻 @renusisaratayi

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ لە ئاکامدا، لە ئەنجامدا، لە کۆتاییدا، سەرەنجام = نتیجتا

⚜ بەڵام، ئەوپەڕ = منتها

⚜ کۆتایی، دوایی = منتها الیە

⚜ ڕووخۆش، ڕووگەش، ڕووکراوە = گشاده‌رو

⚜ دڵاوا، دەهندە، دەستکراوە، دەسەنەدار، بەخشێنەر، بەخشندە = گشاده‌دست

⚜ کراوە، ئاوەڵا، واڵا، ئاواڵە، بەربەتاک = گشاده(باز)

⚜ نامەی سەرئاواڵە، نامەی (سەر)کراوە، نامەی دوورودرێژ = نامه سرگشاده

⚜ پژمە، پژمین، پشمە، بێهنیشک = عطسه

⚜ نزگەرە، نسگەرە، ئیسکە = سکسکە

⚜ قرپ، قرپە قرقێنە، قڵقێنە، بای گەڵوو = آروغ

⚜ پرخە، مرخە، خڕین، خرپە = خرناس(خرناسە)

⚜ پرخاندن، مرخاندن، پرخەکرن = خرناسە کشیدن

⚜ پرخەپرخ، مرخەمرخ، پرخوهۆڕ، پرخەی زۆر، مرخەی زۆر = خرناسە پیاپی

⚜ کۆکە، قۆخە، کۆخە، قۆزە = سرفه

⚜ کۆکەڕەشە، قۆزەڕەشە، کۆخەڕەشە = سیاه سرفه

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

تەنیا هەبوونی وشە و زاراوەی زانستی بەس نییە، دەقیش گرنگه

ڕەنگە لەناو فەرهەنگە زانستییە کوردییەکاندا، زۆر وشە و زاراوەمان بە کوردی هەبێت، بەڵام ئەوانە بەس نین. ئێمە دەبێت دەقی زانستیی زۆرمان هەبێت. دەقی زانستی دەبێتە هۆی ئەوەی کە زاراوەکان جێ بگرن و بکەونە بەردەستی خەڵکی ئاسایی. خەڵک چاویان بەو جۆرە زاراوانە ڕابێت. ڕەنگە بەئاسانی بتوانین دەقێکی زانستی بە یارمەتیی فەرهەنگە زانستییەکان بکەینە کوردی، بەڵام گرنگە ئەگەر لەولاشەوە دقەکە بە کوردی بخرێتە بەردەستی کەسێک کە زمانێکی تر دەزانێت، بتوانێت ڕاستەوخۆ بیری بۆ زاراوە زانستییەکانی زمانی دووەم کە لەو زمانەدا باوە بچێت.
واتە زاراوەی زانستی دەبێت لە زمانەکەماندا جێ کەوتبێت.
زمانەکەمان پێویستی بە دەقی زانستیی زۆر زۆرە. هەر بۆیە تکایە زانست بە کوردی وەربگێڕنەوە یان بنووسن.

***
@diyakohashemi

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ لەبەرچاونەگرتن، گرینگیی پێنەدان، پشتگوێخستن، چاوپۆشیکردن = نادیده انگاشتن

⚜ ڕوونووس، هاوتا = المثنی

⚜ وەکوو، وەک، چەشنی = به مثابه

⚜ بێوێنە، بێهاوتا = بی مثال

⚜ نموونەهێنانەوە، وێنەهێنانەوە، میناک‌هێنانەوە، نموونەهاوردنەوە = مثال آوردن

⚜ پەیوەندیدار، بەستراو، پەیوەست، بەندیوار، گرێدراو = مرتبط

⚜ پەیوەندی، پێوەندی، تێکەڵی، پەیوەستبوون = ارتباط

⚜ لەم پەیوەندییەدا، لەم بارەوە = در این ارتباط

⚜ هێڵی پەیوەندی، هێڵی گرێدان/پێوەندیدەر = خط ارتباطی

⚜ لە پەیوەندی لەگەڵ، سەبارەت بە = در ارتباط با

⚜ دووهێندە، دووبەرانبەر، دووقات، دووئەوەندە = مضاعف

⚜ وریاکردنەوە، ئاگادارکردنەوە، وشیارکردنەوە = تحذیر

⚜ دووریکردن، خۆپاراستن، پارێزکردن، خۆبواردن، خۆلادان = حذر کردن

⚜ نەهێشتن، پێشگرتن، دوورخستنەوە، دوورکردنەوە = برحذر داشتن

⚜ دووربوون، بەریبوون = برحذر بودن

⚜ دانان، دامەزراندن، دیاریکردن = انتصاب

⚜ دانراو، دیاریکراو، دەستنیشانکراو، دامەزراو = انتصابی(منتصب)

⚜ ڕەپاڵدان، خستنەپاڵ، دانەپاڵ، پێوەچەسپاندن = انتساب

⚜ ڕەپاڵدراو، وەپاڵدراو، بەستراوە، وەپاڵنراو = انتسابی(منتسب)

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ نوێخواز، نوێگەر = متجدد

⚜ نوێخوازی، تازەگەری، نوێگەری = تجدد

⚜ سەرلەنوێ، دیسانەوە، هەمیسان، دووبارە = مجددا

⚜ ژنهێنانەوە، دووبارە ژنهێنان، ژنخواستنەوە = تجدید فراش

⚜ بەڵێندانەوە، نوێکردنەوەی پەیمان = تجدید عهد

⚜ پێداچوونەوە، چاوپێداخشاندنەوە، پێداهاتنەوە، چاوپیاگێرانەوە، تێهەڵچوونەوە = تجدید نظر(استیناف)

⚜ بەئەزموون، شارەزا، کارامە = مجرب

⚜ ئەزموون، تاقی = تجربه

⚜ سەرپێچی، نافەرمانی، ناگوێڕایەڵی، خۆبوێری، ملنەدان = استنکاف(امتناع)

⚜ یارمەتیخوازی، داوای یارمەتیکردن = استمداد

⚜ هەژار، دەستکورت، نەبوون = مستمند

⚜ قسەی بێبنەما/بێمانا/پڕوپووچ/پووچ/قۆڕ = سخن مُهمل

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ لێهاتوویی، شیاوی، توانا = عُرضه

⚜ لێنەهاتوو، بێدەسەڵات، بێکەڵک، نەشیاو، نابەکار، دەستەوسان = بی عُرضه

⚜ نیشاندان، ڕانان، خستنەڕوو، پیشاندان، دەرخستن، لەبەرچاودانان = عَرضه

⚜ ترسەنۆک، ترسنۆک، نەوێر، حیزەڵ = بزدل

⚜ ئاشکرا، ڕوون، دیار، بەرچاو، مسۆگەر = محرز

⚜ بەدەستهێنان، وەرگرتن، بەدەستخستن = احراز

⚜ داواکار، داخواز، خوازیار = متقاضی

⚜ داوا، داواکاری، داخوازی = تقاضا

⚜ کاتی گونجاو (شیاو) = وقت مقتضی

⚜ بەپێی (بەگوێرەی) ویست/خواست/پێویست = بنا به اقتضا

⚜ دۆز، پرس، کێشه، بابەت = قضیە

⚜ وەڵام، وڵام، وەرام، بەرسڤ = پاسخ

⚜ وڵامدەر، وەڵامدەر، بەرپرسیار، بەرسڤدەر = پاسخگو

⚜ وڵامنامه، وەڵامنامە = پاسخنامه

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ گشتخواز، گشت‌ویست، جەماوەرپەسند، گشتپەسەند = عامەپسند

⚜ خەڵک‌فریودەر، خەڵک‌خەڵەتێن = عوام فریب

⚜ خەڵکی ئاسایی، زۆرینەی خەڵکی = مردم عوام

⚜ بەرژەوەندیی گشتی(قازانجی گشتی) = عام المنفعه

⚜ هۆکار، هۆ، هۆساز، سۆنگە = مسبب

⚜ سەرکەوتن، زاڵبوون = فایق شدن

⚜ جودایی، جیایی، دووری، لێکدوورکەوتنەوە = فراق

⚜ ئاسوودەیی، بێخەمی، دڵنیایی = فراغ بال

⚜ ئاسوودە، بێخەم، دڵنیا = فارغ

⚜ جیا لە، بەدەر لە، جگە لە، سەرەڕای = فارغ از

⚜ لێبوونەوە، بێچووهێنان، زان، زایین، منداڵبوون = فارغ شدن(زایمان)

⚜ تەواوبوون لە کار، لێبوونەوە لە کار، کۆتاییهاتنی کار = فارغ شدن از کار

⚜ کاتی بەتاڵی/دەستبەتاڵی/پشوو/دەسپەرژ/ئازاد/لێبوونەوە لە کار/بێکاری = وقت فراغت

⚜ شادیهێن، دڵخۆشکەر، شادیبخش، گەشەپێدەر، بووژێنەر = مفرح

⚜ بڵاو، پڕژوبڵاو، جیاجیا، لێک‌بڵاو، پەرتەوازە، پڕشوبڵاو = متفرق

⚜ بڵاوەپێکردن، پڕژوبڵاوکردن، لێک‌بڵاوکردن، بڵاوکردنەوە، پەرتەوازەکردن = متفرق ساختن

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

کێیە دڵتی بردووە،
تۆی لە من دوور کردووە...
#ئیدریس_مەڕانی

🔲 بیرکاری بە کوردی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔘 بازنە = دایرە

🔘 سێگۆشە = مثلث

🔘 چوارگۆشە = مربع

🔘 لاکێشە = مستطیل

🔘 لەبزینە، مەعین = لوزی

🔘 لایەکسان = متساوی الاضلاع

🔘 دوولایەکسان = متساوی الساقین

🔘 قەبارە = حجم

🔘 تیرە = قطر

🔘 بنکە = قاعدە

🔘 چێوە = محیط

🔘 ڕووبەر = مساحت

🔘 بەرزی = ارتفاع

🔘 درێژی = طول

🔘 پانی = عرض

🔘 قووڵی = عمق

🔘 نیوەتیرە = شعاع

🔘 ڕەهەند = بُعد

🔘 گۆشە = زاویه

🔘 لا = ضلع

🔘 نیچمەلاتەریب = ذوزنقه

🔘 ئاوێزە = منشور

🔘 شەشپاڵوو = مکعب

🔘 لاتەریب = متوازی الاضلاع

🔘 گۆ = کره

🔘 ڕووکێشەلاتەریب = مکعب‌ مستطیل

🔘 هەرەم = هرم

🔘 لوولەک = استوانه

🔘 قووچەک = مخروط

🔘 سەر = راس

🔘 تەریب، هاوبەر = موازی

🔘 چەندلا، فرەلا = چند ضلعی

🔘 چەندڕوو، فرەڕوو = چند وجهی

🔘 هاوڕێژەیی = تناسب

🔘 چوارگۆشە = چهار ضلعی

🔘 گۆشەوەستاو = قائم الزاویه

🔘 لێژی = شیب

🔘 ئەستوونی = عمودی

🔘 ئاسۆیی = افقی

🔘 هێلکەیی = بیضی

🔘 لێوار = لبه

🔘 ڕوو = وجه

🔘 کەوانە = قوس

🔘 ژێ = وتر

🔘 پلە = درجه

🔘 چێوەگۆشە = زاویە محاطی

🔘 ناوەڕاستە = میانه

🔘 هاوتایی = تقارن

🔘 قۆقز = محدب

🔘 ڕووچاڵ = معقر

🔘 مەتری دووجا = متر مربع

🔘 مەتری سێجا: متر مکعب

🔘 کۆکردنەوە = جمع
شەش کۆ سێ یەکسانە بە نۆ. ٩ = ٣ + ٦

🔘 لێدەرکردن = تفریق
شەش کەم سێ یەکسانە بە سێ. ٣ = ٣ - ٦

🔘 لێکدان = ضرب
شەش جاران سێ یەکسانە بە هەژدە. ١٨ = ٣ × ٦

🔘 دابەشکردن = تقسیم
شەش دابەش سێ یەکسانە بە دوو. ٢ = ٣ ÷ ٦

🔘 هێز = توان
شەش بە هێزی سێ یەکسانە بە دوو سەد و شازدە. ٢١٦ = ٦³

🔘 یەکسان = مساوی
@fergeyhema

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ قیتایی، قیتی، زەقی، دەرپەڕیوی، دەرتۆقیوی، هەڵتۆقاوی، دەرپۆقیوی، قەڵپە، ڕەپی، زۆپی، قوتی، زۆپایی = برآمدگی(برجستگی)

⚜ زەق، قیت، قوت، دەرپەڕیو، دەرتۆقیو، هەڵتۆقیو، زۆپ، قۆقز، ڕەپ = برآمدە

⚜ بەدیهاتن، جێبەجێبوون، بەجێگەیاندن، بەجێهێنان = برآوردە شدن

⚜ لەبەر، لەبەردەم، کەوتنەبەر، ڕووبەڕووی = در معرض

⚜ پیشاندان، خستنەڕوو، ئاشکراکردن، نواندن، ڕانان = در معرض قرار دادن(گذاشتن)

⚜ پاشان، دواتر، پاشتر،  دوای ئەوە، ئەوسا = سپس

⚜ قازانجبەر، سوودبەر، بەهرەبەر، کەڵکوەرگر = ذینفع

⚜ هەندێک جار، جاروبار، جاربەجار، جارجارە، جاربەجارێ = هرازگاهی

⚜ بەم شێوەیە، بەم جۆرە، ئاوا، بەم چەشنە = بدین ترتیب


⚜ جیاواز، جیا، دیار، هەڵاوردە(هەڵاوێردە)، لێک‌نەچوو = متمایز


⚜ جیاواز، جیا، دیار، هەڵاوردە(هەڵاوێردە)، لێک‌نەچوو = متمایز


⚜ جیاوازی، جیایی، لێکنەچوویی = تمایز

⚜ خاڵی جیاوازی(لێکنەچوویی)، باری جیاوازی، ڕووی جیاوازی = وجه تمایز

⚜ جیاکەرەوە، دیاریکەر، لێککەرەوە = متمایزکنندە

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ بانگهێشت، بانگ = احضار

⚜ بانگێشتنامە، بانگنامە، نامەی بانگکردن = احضاریە

⚜ ئامادە، ساز، تەیار، لەبەردەست = حاضر

⚜ ئامادەبووان، هاتووان، بەشداربووان = حضار

⚜ ئێستا، هەنووکە، نها، لەم کاتەدا = در حال حاضر

⚜ نووسینگە، دەفتەرخانە، هەنتەش، هەمبەر = محضر

⚜ دەستبەجێ، خێرا، ئازا، دەمودەست، زووبەزوو، زوو، یەکسەرە = بلافاصلە

⚜ مەوداپێو، بەندکژمێر = فاصلەسنج

⚜ نێوان،  مەودا، مابەین = حدفاصل

⚜ لە ئاکامدا، لە ئەنجامدا = در نتیجه

⚜ پێداویستی، پێویستی، نیاز، بژیو = مایحتاج

⚜ چارەسەر، چارە، دەرمان = مداوا

⚜ بەسەرهات، سەربردە، سەربوردە، سەربهورد، سەرهات = سرگذشت

⚜ قۆناغی خوێندن، لقی خوێندن = مقطع تحصیلی

⚜ بەشی خوێندن، بواری خوێندن = رشته تحصیلی

⚜ دەرچوو، تەواوبوو(دەرچووی زانکۆ) = فارغ التحصیل

⚜ خوێندەوار = تحصیلکرده

⚜ خوێندنی باڵا = تحصیلات عالی

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ کەم، زۆر کەم، بێنرخ، بێبایەخ = ناچیز

⚜ ژنی نافەرمان، ژنی لاسار، ژنی خۆسەر، ژنی ناچیزە = ناشزە

⚜ مەترسیدار، پڕمەترسی = مخاطرەآمیز

⚜ مەترسیخواز = مخاطرەجو

⚜ یر، یاد، زەین، هزر = خاطر

⚜ بیرەوەری، یادەوری، هاتە = خاطرە

⚜ لەبەر، بەبۆنەی، بۆ، بەهۆی = بخاطر

⚜ دڵنیا، ئاسوودە، ئەرخەیان = خاطرجمع

⚜ ڕەنجاو، دڵهێشاو، دڵشکاو، دڵمەند، زیز = آزردە خاطر

⚜ ئەویندار، دڵپێداو، گراو، ئاشق = خاطرخواە

⚜ ئەرکی گرینگ/مەزن/گەورە/بەنرخ/گران/قورس = وظیفە خطیر

⚜ مەترسی، بڤە = خطر

⚜ ئاگادارکردنەوە، وریاکردنەوە، وریاییدان = اخطار

⚜ ئاگانامە، ئاگادارینامە، هوژدارنامە = اخطاریە

⚜ ئاگادارکەرەوە، وریاکەرەوە، هۆشیاریدەر، وشیارکەرەوە = اخطاردهندە

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ باوەڕمان وایە، لەو باوەڕداین، لەو بڕوایەداین، لەسەر ئەو باوەڕەین = بر آنیم

⚜ سەرباشقە، نموونە، سەردێڕ، سەرنووسراوە = سرلوحە

⚜ ساویلکە، سادە، ساکار، دڵساف، گێل، گێلۆکە، کەمزان، فەقیرۆکە = سادە لوح

⚜ ڕێزنامە، سپاسنامە، لوحەی ڕێزلێنان = لوح تقدیر

⚜ بیرەورینامە، لەوحەی(لەوحی) بیرەوەری = لوح یادبود

⚜ کۆڕیاد، ڕێوڕەسمی یادکردنەوە = مراسم یادبود(یادوارە)

⚜ ترسێنەر، تۆقێنەر، سامناک، ترسناک = مخوف

⚜ ترس، سام = خوف

⚜ باشتر وایە، وا باشترە، باشترە، پەسەندتر = ترجیحا

⚜ سەردان، چوون = مراجعە

⚜ سەردانکەر، هاتوچۆکەر، داواکار(هەڵبەت نیشانەی کۆ دەگرن:سەردانکەران) = ارباب رجوع

⚜ شتومەکی(کەلوپەلی) گەڕێندراوە(وەرگەڕێنراو)، شتومەکی نێردراوە = کالای مرجوعی

⚜ ویست، خواست = مشیت

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ تێکدانی بیروڕای گشتی، شێواندنی بیری گشتی، ئاڵۆزکردنی هزری گشتی = تشویش اذهان عمومی

⚜ ڕوونکردنەوەی بیری گشتی، ڕۆشنگەریی بیروڕای گشتی = تنویر اذهان عمومی

⚜ دانپێدانان، پێلێنان، درکاندن، دەربڕین = اذعان کردن

⚜ درکێنراو، دانپێنراو، درکاو، دەربڕاو = اذعان شدە

⚜ پەسندکراو، وەرگیراو، قەبووڵکراو = مقبول

⚜ پەسندکراوی، وەرگیراوی، قەبووڵکراوی = مقبولیت

⚜ ڕێکار، ڕێسای کار، ڕێگاکار، بەرنامەی کار، شێوەی کار، ڕێساکار = دستورالعمل

⚜ وەک، وەکوو = بە منزلەی

⚜ پێگە، پلە، پایە، جێگە = منزلت

⚜ شوێنی نیشتەجێبوون/مانەوە، نشینگە، یاگە = منزلگاە

⚜ دڵپاکی، نیازپاکی، پاکی، کارڕاستی، یەکڕوویی، بێخەوشی = اخلاص

⚜ پاک، دڵپاک، نیازپاک، یەکڕوو، یەکڕەنگ، بێخەوش = مخلص

⚜ مرخە، پرخە، مرخەمرخ، پرخەپرخ، کرخە، خرخر، کوفەنی، کوفی = خروپف

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

🔲 پرسیاری فێرخوازان.
(سەبارەت بە ئامرازی "تر" و شێوەکانی بەکارهێنانی.)

5⃣ - "یەکتر" یان "یەک تر"؟
🔺 "یەکتر" دروستە، لەبەر ئەوەی:

"یەکتر" جێناوی هاوبەشە. جێناوی هاوبەش بۆ هاوبەشیی نێوان دوو کەس و یان دوو شت بەکار دێت.
بۆ نموونە:
ئێمە یەکترمان بینی.
یەکتریان خۆش دەویست.

لە ئەم دوو ڕستەی سەرەوە، هەردوو ڕستەکە سەبارەت بە هاوبەشیی بابەتێک نێوان دوو کەس باس کراوە و جێناوی هاوبەشی بەکار هاتووە و کاتێک ئامرازی "تر" لە ئەم دۆخەدا بەکار هات، بە وشەی پێش خۆیەوە دەلکێت.

کەواتە: "یەکتر" دروستە نەک "یەک تر".

*تێبینی: جێناوی هاوبەش بە شێوەکانی دیکەی (یەکدی، یەکدوو) دەر دەکەوێت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
6⃣ - "جوانتر" یان "جوان تر"؟
🔺 "جوانتر" دروستە، لەبەر ئەوەی:

کاتێک کە ئامرازی "تر" لەگەڵ هاوەڵناودا دێت، پێکەوە هاوەڵناوی پلەی بەراورد پێک دەهێنن. هاوەڵناوی پلەی بەراورد بۆ بەراوردی نێوان دوو کەس یان دوو شت بەکار دێت.

🔘 یاسای پێکهێنان:
هاوەڵناو + تر

بۆ نموونە:
جوان + تر = جوانتر
باش + تر = باشتر
گەورە + تر = گەورەتر

ژوان باشتر لە ئەوین پەڕتووک دەخوێنێتەوە.
ئامانج بەهێزتر لە سارۆ کار دەکات.

لە ئەم دوو ڕستەی سەرەوە، هەردوو ڕستەکە سەبارەت بە بەراوردی نێوان دوو کەسە. کەسێکی بەرانبەر بە کەسێکی دیکە بەراورد کردووە. کاتێک کە ئامرازی "تر" بۆ بەراوردی نێوان دوو کەس یان دوو شت بەکار هات، بە وشەی پێش خۆیەوە دەلکێت.

هاوەڵناوی پلەی باڵا کە بۆ بەراوردکردن لەنێوان شتێک و کۆمەڵێک لە ئەو شتە بەکار دێت و بە ئامرازی "ترین" کۆتاییی دێت، هەر بە هەمان شێوەیە و ئامرازی "ترین" بە وشەی پێش خۆیەوە دەلکێت.

🔘 یاسای پێکهێنان:
هاوەڵناو + ترین

بۆ نموونە:
جوان + ترین = جوانترین
باش + ترین = باشترین
گەورە + ترین = گەورەترین

هیوا زیرەکترین قوتابییە.
ژینا چالاکترین فێرخوازە.

کەواتە:
"جوانتر" نەک "جوان تر".
"جوانترین" نەک "جوان ترین".


*تێبینی: ئەوە بزانین کە هەموو هاوەڵناو و بەشێک لە ناوەکان دەتوانن لەگەڵ ئامرازەکانی "تر" یان "ترین" بێن، بەڵام لە ڕووی واتاوە هەندێک ناو ناتوانن لەگەڵ "تر" و "ترین" بێن و هاوەڵناوی پلەی بەروارد و هاوەڵناوی پلەی باڵا دروست بکەن.
بۆ نموونە دوو ناوی "کەڕ" و "کوێر" دەکرێت بڵێین "کەڕتر" و "کوێرتر"، بەڵام لە ڕووی واتا و لۆژیکەوە دروست نین، لەبەر ئەوەی کەسێک کە "کەڕ" یان "کوێر" بێت، تەواو "کەڕ" یان "کوێر"ە و ناتوانێت "کەڕتر"و "کوێرتر" و یان "کەڕترین" و "کوێرترین" ببێت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
7⃣ "چیی تر" یان "چیتر"؟
🔺 "چیی تر" دروستە، لەبەر ئەوەی:

"چیی تر" هاوەڵناوی نادیاری جیاکەرەوەی پێ دەوترێت. ئەم جۆرە لە هاوەڵناوەکان بە شێوەی ناڕاستەوخۆ وەسفی شتێکی دیاریکراو ناکەن، بەڵکوو واتا و ناوەرۆکیان، وەسفی ناو بە شێوەی نادیار دەکەن. هاوەڵناوی نادیاری جیاکەرەوە دوو شت بە نادیاری لە یەکتر جودا دەکاتەوە.
نیشانەکانی هاوەڵناوی نادیاری جیاکەرەوە بریتین لە: تر، دی، دیکە، کە.

بۆ نموونە:
لەگەڵ کەسێکی تر بۆ بازاڕ ڕۆیشت.
چیی تر لەگەڵ ئەو نادوێم.
چیی تر بێ ئەو سەر ناکەوێت.

لە ئەم سێ ڕستەی سەرەوە، هەرسێ ڕستەکە بەنادیاری کەسێک لە کەسێکی دیکە و یان شتێک لە شتێکی دیکەیان جودا کردووەتەوە.

لە بابەتی ژمارە ٦ باس کرا کاتێک کە هاوەڵناوی پلەی بەراورد و باڵا هەبوو، ئامرازی "تر" و "ترین" بە وشەی پێش خۆیانەوە دەلکێن، بەڵام کاتێک کە هاوەڵناوی نادیار بوو، وسفی جیاکردنەوەی شتێکی لە شتێکی دیکە بەنادیاری کرد، ئامرازی "تر" سەربەخۆ دەنووسرێت و لەنێوان جێناوی پرسی "چی" و ئامرازی "تر" گرێی ناوی دروست دەبێت و ئامرازی (ی)ی دانەپاڵ دادەنرێت.

کەواتە: "چیی تر" دروستە نەک "چیتر".

*تێبینی: هاوەڵناوی نادیاری جیاکەرەوە بە شێوەکانی دیکەی (چیی دیکە، چیی دی، چیی کە، ئیی تر، ئیی دیکە، ئیی دی، ئیی کە) دەر دەکەوێت.

✍️ نووسین و ئامادەکردنی: سینا ڕەحیمپوور
@fergeyhema

👆👆👆👆

نوێترین وەشانی سەرهێڵی پوختەی ڕێنووس و خاڵبەندی بە شێوەی PDF:

https://diyako.yageyziman.com/wp-content/uploads/2024/08/Puxtey_Renus_U_Xallbendi_Weshani_4.pdf
***
@diyakohashemi

تەنیا هەبوونی وشە و زاراوەی زانستی بەس نییە، دەقیش گرنگه

ڕەنگە لەناو فەرهەنگە زانستییە کوردییەکاندا، زۆر وشە و زاراوەمان بە کوردی هەبێت، بەڵام ئەوانە بەس نین. ئێمە دەبێت دەقی زانستیی زۆرمان هەبێت. دەقی زانستی دەبێتە هۆی ئەوەی کە زاراوەکان جێ بگرن و بکەونە بەردەستی خەڵکی ئاسایی. خەڵک چاویان بەو جۆرە زاراوانە ڕابێت. ڕەنگە بەئاسانی بتوانین دەقێکی زانستی بە یارمەتیی فەرهەنگە زانستییەکان بکەینە کوردی، بەڵام گرنگە ئەگەر لەولاشەوە دقەکە بە کوردی بخرێتە بەردەستی کەسێک کە زمانێکی تر دەزانێت، بتوانێت ڕاستەوخۆ بیری بۆ زاراوە زانستییەکانی زمانی دووەم کە لەو زمانەدا باوە بچێت.
واتە زاراوەی زانستی دەبێت لە زمانەکەماندا جێ کەوتبێت.
زمانەکەمان پێویستی بە دەقی زانستیی زۆر زۆرە. هەر بۆیە تکایە زانست بە کوردی وەربگێڕنەوە یان بنووسن.

***
@diyakohashemi

ڕای کاک ناسری حسامی لەسەر پوختەی ڕێنووس و خاڵبەندیی کوردیی دیاکۆ هاشمی:
بەرهەمێکی یەکجار بەنرخی کاک دیاکۆ هاشمی.
ڕێنوێنێکی یەکجار باشە بۆ ئەوانەمان کە بە کوردی دەنووسین و بۆ ئەوانەش کە لەبەر ئەوەی نیگەرانی بەهەڵەنووسینن لەوانەیە بە پارێزەوە دەست بۆ نووسینی کوردی بەرن.
سپاس و دەستخۆشیی زۆرم بۆ کاک دیاکۆی هێژا.

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ بەستنی گرێبەست = عقد قرارداد

⚜ هەڵوەشاندنەوەی گرێبەست، پووچەڵکردنەوەی گرێبەست = فسخ قرارداد

⚜ هەڵوەشێنەر، هەڵوەشێن، پووچەڵکەر = فاسخ

⚜ ویستی پتەو/قایم، بڕیاری پتەو = عزم راسخ

⚜ ناڕاستەوخۆ، شاراوە، سەرنراو، نائاشکرا = تلویحی

⚜ ناڕاشکاوانە، ئاماژەکارانە، بەهێما، بەئاماژە = تلویحا

⚜ بڕیاری دەستبەسەرکردنی(گرتن/ڕاگرتن) کاتی = قرار بازداشت موقت

⚜ نائارام، بێئۆقرە، ئۆقرەنەماو، بێئارام = بی‌قرار

⚜ دانپێدانەر، دانپیانەر، درکێنەر، درکێن، مکوڕ = اقرارکنندە

⚜ نامەی دانپێدانان، دانپێداننامە، درکاننامە = اقرارنامە

⚜ بریکارنامە = وکالتنامە

⚜ بریکاری، نوێنەرایەتی، پارێزەری = وکالت

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ شاراوە، داپۆشراو، نهێنی، نادیار، شاردراوە، نەبینراو، ڤەشارتی، پۆشراو = مخفی

⚜ بەنهێنی، بەدزییەوە، بەشاراوەیی، بەنادیاری، پەنامەکی، نهێنییانە، لەبنەوە = مخفیانە

⚜ حەشارگە، نهێنگە، پەناگە، شاراوگە = مخفیگاە

⚜ دادگای گشتیی مافی = دادگاه عمومی حقوقی

⚜ دادگای گشتیی سزایی = دادگاه عمومی جزایی

⚜ بریکاردار، بریگرتە = موکل

⚜ پارێزەر، بریکار = وکیل

⚜ سکاڵاکەر، سکاڵابەر، دادبەر، دادخواز = شاکی(مشتکی)

⚜ سکاڵالێکراو، شکایەتلێکراو = متشاکی(مشتکی‌عنە)

⚜ بەرتاوان، گومانلێکراو، بەرگومان، گومانبار، تۆمەتبار = متهم

⚜ تاوانبار، تاوانکار، سووچبار = مجرم

⚜ تاوان، سووچ = جرم

⚜ تۆمەت، بوختان(بوختیان)، گزنی = اتهام

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

🔳 ئەو ڕستانەی کە لە کوردستاندا زۆر جار دەیبیستینەوە
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺 قەی ئەکا.
🔺 قەی نا./ قەی ناکا./ قەی ناکات.
🔺 قەیدی هەیە.
🔺 قەیدی نییە.
🔺 قەیدی ناکات.
🔺 قەیدی چییە؟
🔺 قەی چی ئەکات؟/ قەی چییە؟

1️⃣. ئەمانە چین و بۆچی بەکار دێن؟ ئایا لە بەشی یەکەمی نموونەکاندا، وشەی (قەی) کوردییە؟
چەند بۆچوونێک هەن:
1. بۆچوونێک دەڵێت کە قەی، لە (القید)ی عەرەبییەوە هاتووە بە واتای ڕێگر، ترس، مەرج یان بەربەست.

2. بۆچوونێکی تر دەڵێت کە "قەی" لە "خەیدین/غەیدین/خەید"ی کرمانجی وەرگیراوە؛ بە واتای تووڕەبووون، زویر یان زیزبوون.
"قەیدی نییە" یان "قەی ناکات" واتە: زیز نیم، زویر نیم، تووڕە نیم.

3. بۆچوونێکی تر دەڵێت: "قەی" واتای "هەرگیز" دەدات. (قەی نا) هەمان (قەت نا)یە؛ واتە: "هەرگیز نا".

کاتێک دەڵێین: "قەی ناکات." یان "قەی چی ئەکات؟" واتە: کێشەمان لەگەڵ داوایەک یان بابەتێک نییە؛ ڕێگەی پێ دەدەین و پەسەندی دەکەین. کۆسپ و ڕێگرێک لە داواکارییەکە نییە؛ ئاسایییە و دەشێت؛ یان واتە: گوێی مەدەیێ؛ لێی گەڕێ.

2⃣ . پێکهاتە و شرۆڤەی ڕێزمانییان چۆنە؟
ئەمانە ڕستەی لێکدراون.
[قەی]، بەشی یەکەمی کارەکەیە.
[ئەکا، ناکا/ ناکات، هەیە، نییە] بەشی کارەکەن.
کارەکە ڕانەبردووە.

🔴 قەی/قەیدی چی ئەکات؟
[قەیدی ئەکات] = کاری لێکدراوە.
[ئەکات] = کاری ڕانەبردووی تێپەڕە.
[چی] = ئەوەیە کە پرسیارەکە لەبارەیەوە کراوە و کارەکەی کەرت کردووە؛ واتە: هۆکارەکەیە؛ لەوانەیە کەسێک لە وەڵامدا بڵێت:
قەیدێکی زۆر ئەکات.
قەیدێکی ناخۆش دەکات.
قەیدێکی سەرسوڕمان دەکات.
قەیدێکی نامۆ دەکات.
قەت هیچ ناکات.
قەت هیچ نییە.

3⃣ . ڕێنووسی دروستی ئەم نموونانە چۆنە؟
ڕێنووسی دروستی ئەم ڕستانە ئەوەیە کە لەنێوانیاندا بۆشایی هەبێت؛ چونکە وشە نین؛ بەڵکوو ڕستەیەکی تەواون؛ واتە ڕستەیەکی لێکدراون.

لە [قەی ناکات] 👈 (قەیدی چی ئەکات؟) و (قەیدی ناکات) و نموونەکانی سەرەوە داڕێژراون، هەروەها لە ناوچەکانی کوردستان، (قەیدی چی ئەکات؟) بووەتە: (قەیچێکا؟/ قەیچییەکا؟/ قەیچێکە؟) بەڵام (قەی چی ئەکات؟) پرسیارێکە؛ واتە: ڕستەیەکی پرسیارییە و لێکدراوە و دەبێت وا بنووسرێت: 👈 [قەی چی ئەکات؟]
نەک ئەوەی بنووسرێت: قەیچێکا؟ و قەیچییەکا؟ و قەیچێکە؟

🟪 دەرەنجام
🔸(قەی ئەکا.) یان (قەیئەکا.)؟
قەی ئەکا.

🔸(قەی نا.) یان (قەینا)؟
قەی نا.

🔸(قەی ناکا.) یان (قەیناکا.)؟
قەی ناکا.

🔸(قەی ناکا.) یان (قەیناکە)؟
قەی ناکا.

🔸(قەی ناکات.) یان (قەیناکات.)؟
قەی ناکات.

🔸(قەیدی هەیە.) یان (قەیدیهەیە)؟
قەیدی هەیە.

🔸(قەیدی نییە.) یان (قەیدینییە)؟
قەیدی نییە.

🔸(قەیدی ناکات.) یان (قەیدیناکات)؟
قەیدی ناکات.

🔸(قەی چی ئەکات؟) یان (قەیچیئەکات)؟
قەی چی ئەکات؟

🔸(قەی چییە؟) یان (قەیچییە)؟
قەی چییە؟

🔸(قەی چی ئەکات؟) یان (قەیچێکا)؟
قەی چی ئەکات؟

🔸(قەی چی ئەکات؟) یان (قەیچێکە)؟
قەی چی ئەکات؟

🔸(قەی چی ئەکات؟) یان (قەیچیەکا)؟
قەی چی ئەکات؟

🔲 چەند نموونە لەناو ڕستەدا

قەی چی ئەکا ژن لە ماڵی خۆیا چی لەبەر بکات؟ واتە: ڕێگرێک نییە کە ژن لە ماڵی خۆیدا چ جلێک لەبەر بکات.

دوێنێ درەنگ گەیشتمە خوێندنگە.
بە مامۆستام وت: داوای لێبووردن دەکەم درەنگ هاتم؛ مامۆستاش لە وەڵامدا وتی: قەی ناکات؛ ئاسایییە.

مامۆستا بە فێرخوازەکانی: داوای لێبووردن دەکەم کە نەمتوانی وانەی ڕێزمان پێشکەش بکەم.
فێرخوازەکان: قەی ناکات.

هاوڕێکەم تەلەفۆنی کرد و وتی: ببوورە درەنگ دەگەمە لات. منیش وتم: قەی چی ئەکات؟ تۆزێکی تر چاوەڕوان دەبم.

بۆ تۆ کە بیکر و تازە وەکوو حۆریی جەننەتی
قەیدی چییە عەجووزەیی دنیا بدەم تەڵاق؟
«نالی»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🖊 ئامادەکردنی: ئیدریس هاشمی
🌻 @renusisaratayi

کێ دەڵێ عەشق دولبەرێکی بەرزەباڵایە؟

عەشق لای من خاکە، ئاوە، ئاڵایە...

🕊 🤍 @KurdiSoraniWord

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ سەرلەنوێ، دیسانەوە، هەمیسان، هەمدیسان = مجدداً

⚜ هۆ، هۆکار = علت

⚜ بەرهۆ، هۆکرد = معلول

⚜ کەمەندام، پەککەوتە، پەککەوتوو، سەقەت = معلول(ناقص العضو)

⚜ کەمەندامی، پەککەوتوویی = معلولیت

⚜ ناچالاک، بێدەسەڵات، بەکارنەهاتوو، بێلایەن، کارلێکراو = منفعل

⚜ چالاک، کارا، بەکار، هەڵسووڕاو = فعال

⚜ چالاکی، بەکاری، هەڵسووڕی = فعالیت

⚜ کار و کاردانەوە، کردەوە و دژکردەوە، کاریگەریی دوولایەنە، کارلێککردن = فعل و انفعال

⚜ نادیار، نەزانراو، نەناسراو = مجهول

⚜ دیار، ڕوون، ئاشکرا، ناسراو = معلوم

⚜ کار، کردار، فرمان = فعل

⚜ بکەر، کارکەر = فاعل

⚜ بەرکار = مفعول

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord

پوختەی ڕێنووس و خاڵبەندی، نوێ کراوەتەوە لە 16-08-2024:
ڕێنووسێک کە زیاتر لە ٢٠ ساڵە کاری لەسەر دەکرێت و بەردەوام بە خاڵی گرنگی ڕێنووسی دەوڵەمەندتر دەکرێت و هەمیشە، بەخۆڕایی، بە شێوەی سەرهێڵ لە بەردەستی هەموواندایە.

https://diyako.yageyziman.com/wp-content/uploads/2024/08/Puxtey_Renus_U_Xallbendi_Weshani_3_New.pdf?fbclid=IwY2xjawEtbCBleHRuA2FlbQIxMAABHRnyDdlJoKuFDBt3gYoHcv-xBN2IHe6A8_ADDLz2LLIaer1nGTDVF5acZg_aem_rC1W4xNqtT6NrsQ8eGA8_A
***
@diyakohashemi

🔳 ئاگاداریی بەڕێوەچوونی خولی سەرهێڵی ڕێزمان.

🔘 بەڕێوەچوونی خولی سەرهێڵی ڕێزمانی کوردی لەلایەن فێرگەی زمانی کوردیی هێما.

🔺وانەبێژ: سینا ڕەحیمپوور

بۆ ناونووسی و زانیاریی زۆرتر پەیوەندیی بە ئایدیی خوارەوە لە تێلێگرام بگرن:
@sinarehimpur

#کەناڵی_وشەی_کوردی

⚜ بەندکراو، گیراو، زیندانی، بەندی، دەستبەسەرکراو = محبوس

⚜ گرتووخانە، بەندیخانە، گرتنگە، زیندان، بەند، گرتیگەهـ = محبس

⚜ تەنگانە، گیروگرفت، گێچەڵ، گێرەوکێشە، گرفتاری، دەردیسەری، تەنگوچەڵەمە، سەرئێشە = مخمصە

⚜ ڕوودان، پێشهاتن، قەومان، وەدیهاتن =
حادث شدن

⚜ دوژمنی، دژایەتی، دوژمنایەتی = عداوت

⚜ دوژمن، دژ، نەیار، گاڤبەر، ناحەز، دژمن = عدو

⚜  توندی، تیژی، تین = حدت

⚜ زیرەکی، هۆشیاری، بەهۆشی، زووتێگەیشتوویی، زرینگی، وشیاری، وریایی = ذکاوت

⚜ پاک، بێگەرد، خاوێن، بێخەوش = منزه

⚜ گۆشەگیر، دوورەپەرێز، گۆشەنشین، تەریک، کەنارنشین، تەنیاکەوتوو = منزوی

⚜ گۆشەگیری، گۆشەگری، دوورەپەرێزی، دوورگری، کەنارنشینی، لاتەریکی = انزوا

⚜ کۆکردنەوە، بەستنەوە، سەریەکخستن، سواریەککردن، پێکەوەنان، پێکەوەبەستن = مونتاژ

⚜ وەرگرتنی زانیاری، زانیاریخوازی، هەواڵوەرگرتن، زانیاریوەرگرتن، پرسین، هەواڵگرتن = استعلام

🕊 بە کوردی بدوێین
🕊 بە کوردی بخوێنینەوە
🕊 بە کوردی بنووسین
🕊@KurdiSoraniWord