دکتر ابراهیمی دینانی

⁣⁣⁣نزدیک ترین چیز به خدا، اندیشه است و تجلی اندیشه در جمله ای است که در آن صدق و حرکت فکری باشد

دکتر ابراهیمی دینانی

@Dr_Dinani

فلسفه، حرکت است

فلسفه خیلی مخالف داشته، حالا هم مخالف دارد و خواهد داشت. گاهی مخالفان می‌گویند: فلاسفه شک و شبهه می‌کنند و این فیلسوف به آن یکی ایراد می‌کند و شک ایجاد می‌کند. اینکه به جایی نمی‌رسد. چندین هزار سال که فلاسفه سخن گفته‌اند به کجا رسیده‌اند؟ فیلسوفی می‌آید و حرف دیگری را باطل می‌کند. این به چه دردی می‌خورد؟

اولا وقتی یک فیلسوف در سخنان فیلسوف دیگر شک می‌کند، به این معنی نیست که با فلسفه مخالف است بلکه با فکر این (فیلسوف) مخالف است. اصلا خودِ همین القاء شک کردن، فلسفه است. بله فلسفه، شک هم ایجاد می‌کند اما به این معنی نیست که می‌خواهد همیشه در شکّ باقی بماند!

مدام شک می‌کند و بعد راه می‌افتد زیرا فلسفه، راه است. فلسفه، حرکت است

کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

اصرارِ بر خطا خطرناک است

«خطا» بشری است اما اصرارِ بر خطا شیطانی است.

@Dr_Dinani

اگر دین امر معقول نباشد، خرافات خواهد شد

با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان ادعا کرد، امام فخرالدین رازی فیلسوفی عقلی مسلک است که حتی منقولات را در پرتو معقولات، معتبر می‌شناسد. او به رغم اینکه اشعری است، مبانی دینی را معقول دانسته و از آیین الهی به عنوان یک امر معقول دفاع می‌نماید.

کسانی که در میان خرافات و اعتقادات دینی تفاوت قائل می‌شوند، ناچار باید بپذیرند که دین یک امر معقول بشمار می‌آید. زیرا اگر دین به عنوان یک امر معقول شناخته نشود دیگر نمی‌توان از تفاوت میان خرافات و اعتقادات دینی سخن به میان آورد.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

سوفسطائیان می‌گفتند: معیار، من هستم

انتقاد از فلسفه و ستیز با فلاسفه مساله ای نیست که امروز یا دیروز رخ داده باشد. این مساله پیشینه‌ای ممتد و ماجرایی دراز دارد. در تاریخ فرهنگ و اندیشه بشری کمتر زمانی می‌توان یافت که بین معرفت فلسفی از یکسو و جریانهای ضدّ فلسفی از سوی دیگر نزاع و ستیز واقع نشده باشد.

کسانی که با تاریخ فلسفه آشنایی دارند بخوبی می‌دانند در یونان قدیم که در نظر اهل تاریخ زادگاه فلسفه شناخته شده جماعتی از اهل نظر ظاهر شدند که جستجوی کشف حقیقت را ضروری ندانسته آموزگاری فنون را وجهه همت خود ساختند. این جماعت به واسطه تبحر و تتبّع در فنون مختلف که لازمه تعلیمات آنان بود «سوفیست» نامیده شدند. این گروه در کار سفسطه و انکار حقیقت تا آنجا که توانستند کوشیدند. در اثر تعلیمات این جماعت افکار بسیاری از مردم پریشان گشت و بنیاد اخلاقی آنان رو به ضعف و سستی گذاشت.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

رسیدن به علم حضوری؛ از ادعا تا واقعیت!

در آثار عرفا موارد بسیاری دیده می شود که از عقل و استدلال فلسفی نکوهش به عمل آمده و فلاسفه به دیده تحقیر نگریسته شده اند، ولی در همه این موارد منظور عرفاء و اهل سلوک این بوده که در مرحله استدلال محض و تفلسفِ صِرف، نباید توقف کرد؛ زیرا منازل معنوی سلوک و مقامات باطنی از پیچ و خم استدلال بالاتر بوده و دامنه شناخت و معرفت در آنجا گسترده تر است. به این ترتیب عقل و استدلال در حد ذات خود معتبر بوده و در نظر عرفا نیز مردود نیست.

آنچه بزرگان اهل معرفت در مقام نکوهش از استدلال فلسفی ابراز داشته اند صرفا به منظور این بوده که توقف در مرحله استدلال فلسفی و غفلت از مقامات معنوی سلوک و شهود عرفانی، می تواند انسان را از وصول به مقصد اقصی باز دارد. چون در نظر این بزرگان، وصول به عالم جمع و حضور و مشاهده نور وجود، تنها از طریق سلوک معنوی و طیّ راه باطن میسر می گردد. این اشخاص بر این عقیده اند که « استدلال فلسفی در عین اینکه معتبر و ارجمند است از عالم علم حصولی و عالم ماهیات فراتر نمی رود.»

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

دستیابی به تفصیل حقایق عقل، به عقول هوشمند واگذار شده است

با بررسی کتب مقدس می توان دریافت که آنچه شارع مقدس مردم را به آن دعوت کرده این است که به وجود خداوند اعتراف کنند و این حقیقت را نیز بپذیرند که ذات مقدس حق از همه نقائص و آفات، منزّه و مبرا بوده و به جمیع صفات کمالیه موصوف است. اما آنچه در تفصیل این حقایق می تواند مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد، به عقول اشخاص هوشمند و با ذکاوت واگذار شده است.

جمود و تنگ‌نظری یک بیماری وحشتناک است. فکر منجمد شده یعنی یخ زده. فرق یخ با آب در چیست؟ آب حرکت و سیلان دارد اما یخ، سفت و سخت است.

منجمد فکری، فکرش یخ زده است. وقتی فکر یخ بزند، چه اتفاقی می‌افتد؟ نه گوش می‌دهد نه انعطاف دارد. مرغش یک پا دارد و می‌گوید: همینی که هست!

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

جمع بین عقل (در مرتبه بالا) و شرع و عدم تعارض آنها در نظر اندیشمندان

برخی از اندیشمندان عقل را به چشم و شرع را به شعاع تشبیه کرده‌اند یعنی اگر شعاع بیرونی وجود نداشته باشد چشم نمی‌تواند اشیاء را ببیند چنانکه اگر چشم وجود نداشته باشد شعاع موجب رویت نمیگردد. کسانی دیگر عقل را به چراغ و شرع را به زیتی که در چراغ ریخته می شود تشبیه کرده‌اند. این اشخاص معتقدند عقل جز از طریق شریعت به گوهر مقصود دست نمی یابد چنانکه شرع نیز جز از طریق عقل قابل تبیین و توجیه نیست. این نظریه توفیقی از سوی کسان مطرح می شود که جمع میان عقل و شریعت را وجهه همت خویش ساخته و در این راه از هیچ گونه کوششی دریغ نکرده‌اند.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

کلید درک انسان عقل است

جهان به سوی قلب انسان گشاده است. انسان به حکم اینکه عاقل است، هنرمند است و هنر نیز لایه‌های متعدد دارد. لایه‌های هنر مانند لایه‌های روح آدمی پیچیده و رازآلود است. با این همه، انسان به این راز انگیزی علاقه‌مند است و نیازمندی او به هنر، بیش از نیازمندی او به امور مادی و دنیوی شناخته می‌شود.

این موجود شگفت انگیز به همان اندازه که از راهنمایی‌های عقل، بهره‌مند می‌شود، بخش بزرگی از زندگی خود را در عدم عقلانیت سپری می‌کند! یعنی بخش از زندگی انسان با عقل در مراتب بالای آن هماهنگ نشده است. زیرا عقل دارای مراتب متفاوت است و هرکسی در مرتبه‌ای از مراتب آن قرار می‌گیرد. بنابراین اگر عقل در همه مراتب آن در نظر گرفته شود، هیچ امری در عالم از دایره داوری آن برکنار نمی‌ماند و کلید درک انسان عقل است.

مطالعه متن کامل

@Dr_Dinani

کتاب «شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی»

این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۶۴ خورشیدی منتشر شد که بعد از آن بارها تجدید چاپ شد و در سال 1386 مقارن با هفتمین چاپ کتاب، مقدمه جدید و ویراست جدیدی نیز به آن اضافه شده است. دکتر دینانی در این کتاب بر آن بوده تا نوآوری‌های بنیادین فلسفه سهروردی را در قلمروی منطق، طبیعیات، علم النفس و ما بعد الطبیعه برای خوانندگان پارسی زبان ارائه کند.

ابراهیمی دینانی را می‌توان سرآمد سهروردی پژوهان ایران دانست. او اولین بار ابداعات منطقی سهروردی را مطرح کرد. در نظر دینانی، سهروردی، حکیمِ عارفی است که ذهن منطقی داشته و با برهان سخن می‌گفته است. سهروردی بیش از هر فیلسوف اشراقی به منطق پرداخته و مسائل فلسفی را با مکاشفه حل نکرده است.

#معرفی_آثار

متن کامل+ مشاهده فهرست کتاب

@Dr_Dinani

سقراط نشان داد که فلاسفه بی‌درد نیستند

سقراط که استاد فلاسفه شناخته شده است در راه تعلیم و تربیت ابناء بشر و زدودن آثار سوء سفسطه جان سپرد و با نوشیدن جام شوکران آن هم در حال اختیار و اراده و با تسلط کامل بر روان خویش با وقار و طمانینه، هرگونه تهمت بی دردی و تن آسانی را از دامن فلاسفه سترد.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

اندیشه براساس پرسش استوار است و آنجا که پرسش اساسی مطرح نیست، اندیشه واقعی و جدی نیز وجود نخواهد داشت


#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

شجاعت در زور بازو نیست در فهمیدن است

ابن تیمیه در باب دفع تعارض و تضاد میان عقل و شرع، کوشش بسیار کرده و کتابی بزرگ تحت عنوان دَرء تعارض العقل و النقل به رشته تحریر درآورده است. او در این کتاب می‌کوشد هرگونه تضاد و تعارض میان عقل و شرع را از میان بردارد. ابن تیمیه خود را طرفدار عقل و استدلال می‌داند ولی عقل را من حیث هو عقل نمی‌خواهد. او عقلی را می‌خواهد که در جهت تأمین مقاصد و آرزوهایش بکار رود. به همین جهت در جایی از همین کتاب عقل را عرض دانسته و حتی تا سر حد غریزه تنزّل داده است.

او مدعی است که مسلمانان نیز از کلمه عقل همان چیزی می‌فهمند که او منظور می‌کند. البته این مساله که عقل عرض یا غریزه شناخته شود مساله ای نیست که تنها ابن تیمیه ابراز داشته است. کم نیستند کسانی که در این مساله با ابن تیمیه هم رأی و هم مشرب به شمار می‌آیند. آنچه ابن تیمیه بیش از دیگران به آن پرداخته و آن را اساس بسیاری از استدلال‌های خویش ساخته همان چیزی است که می‌توان آن را تعدد شخصی یا تعدد نوع عقل نام نهاد.

متن فایل صوتی در وبسایت

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

چراغ روشن عارف و پای استدلالی فیلسوف

تفاوت میان عرفا و اهل ظاهر در باب مخالفت با فلسفه این است که عارف ستیزه گری خود را با فلسفه، بر اساس جمود به ظواهر و تعصب در این مقام استوار نساخته است. آنچه موجب شده که عرفای عالی مقام با دیده تحقیر به فلسفه بنگرند جز علوّ مقام و رفعت درجه در وادی سلوک، چیز دیگری نیست.
عارف با قدم سلوک و معرفت، طیّ طریق حق کرده و با گذشتن از وادیهای سهمناک و منازل صب العبور نفس، به قله قاف شهود و وادی ایمن یقین نائل گشته است. چشم عارف حقیقی، چشم حق بین است. او به دیده حق می‌نگرد، تکلف استدلال و کوششهای فلسفی را کودکانه دانسته و ارزش چندانی برای آن قائل نخواهد بود.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

انسان آیا زاده محیط است؟

اختیار را کسی نمی‌تواند از انسان بگیرد، حتی وقتی در قفس، زنجیر و زندان باشد. اختیار از شما سلب نمی‌شود. ممکن است نتوانیم عمل کنیم ولی اختیار از ما سلب نمی‌شود. پس اختیار همیشگی است. اختیار در عالم قضا و قدر کار می‌کند، اختیار از نظام هستی بیرون نیست و نمی‌تواند نظام هستی را به هم بزند.

متاسفانه بیشتر انسان‌ها در طول عمرشان یا در خواب و رؤیا هستند و یا در حالت شبه‌خواب؛ ما بیشتر تحت تأثیر محیط هستیم، از بچگی یک فکر و اندیشه‌ای در ما القاء می‌شود و ما به آن عمل می‌کنیم. وقتی انسان بیدار می‌شود که به فردیت خودش آگاه شود.

هر انسانی در عین اینکه فرد است، محدود به محیط پیرامون خودش هم هست اما نباید فردیت خودمان را فراموش کنیم.

بعضی‌ها می گویند شخص زاده محیط است، این درست نیست. انسان شخص است و منفرد است، ولی تحت تأثیر محیط هم هست اما باید بداند که تا چه اندازه خودش است و تا چه اندازه از محیط گرفته است. اگر این مرز را تشخیص بدهد، بهتر می‌تواند تصمیم بگیرد.

جهت مطالعه متن کامل اینجا بزنید

@Dr_Dinani

در عالم تضادها فیلسوف به دنبال چیست؟

فلسفه نمی تواند از جستجوی وحدت بنیادی در این جهان آرمانی چشم بپوشد. در نظر فیلسوف هیچ گونه کثرت و تعددی قابل ادراک نیست مگر اینکه پیش از آن نوعی وحدت مفروض باشد. بر اثر همین تمایل به وحدت است که همه تجربه‌ها و اندیشه های انسانی در عین اینکه به صور مختلف در راستای تاریخ ظاهر شده‌اند کل واحد را تشکیل می‌دهند.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

پرسش بمیرد، فلسفه مرده است

اندیشه فلسفی در جایی مجال بروز و ظهور می‌یابد که پرسش اساسی مطرح گردد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که فکر فلسفی با طرح پرسش اساسی زنده می‌ماند و آنجا که پرسش اساسی نیست، فلسفه هم وجود ندارد. فلسفه با پرسش آغاز شده و ادامه حیات آن نیز در گرو دوام پرسش خواهد بود.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

تعصّب چیست؟

کسی که در اثر جمود بر ظواهر، باب قلب و دروازه ذهن خود را مسدود کرده متعصّبانه اصرار می‌ورزد که از ورود هر گونه اندیشه تازه و فکر جدید در عالم درون جلوگیری کند. ریشه پرسش خشکانده و در نتیجه به حیات فکر فلسفی پایان داده است.

#فایل_صوتی کلاس #ماجرای_فکر_فلسفی

@Dr_Dinani

کسی که گوش ندارد، سخن نیز ندارد

در یک گفتگو به همان اندازه که سخن اهمیت دارد، شنیدن نیز نقش بنیادی و بی‌بدیل ایفا می‌نماید. سخن برای شنیده شدن است و در آنجا که استماع و شنیدن وجود نداشته باشد سخن نیز جایگاهی نخواهد داشت. به عبارت دیگر می‌توان گفت کسی که گوش ندارد سخن نیز نمی‌گوید.
بزرگان اهل معرفت به این مساله توجه داشته‌اند و گفته‌اند: «آدمی فربه شود از راه گوش» در قرآن کریم کلمه سمیع پیش از کلمه بصیر آمده و خداوند تبارک و تعالی سمیع بصیر خوانده شده است.

فکر فلسفی فعال است وقتی از فعال بودن فکر فلسفی سخن گفته می‌شود منظور این است که انسان با مسائل هستی درگیر می‌شود و به همان اندازه که از فهم مسائل هستی برخوردار می‌گردد، ذات خود را نیز می‌آفریند و حقیقت خویش را دگرگون و متعالی می‌سازد.

مطالعه متن کامل
@Dr_Dinani

قانون جذب در بیان شیخ شبستری

شیخ محمود شبستری صاحب کتاب نفیس «گلشن راز» حقیقت را «کهربا» می‌داند؛ داستان کاه و کهربا را شاید خیلی‌ها شنیده باشند اما این بار شیخ شبستری آن را به شکل دیگری بیان می‌کند و از دل آن «راز قانون جذب» که همان جذب کنندگی حقیقت هستی است، استدلال می‌کند.

انسان‌ها از ازل تا ابد، مجذوب حقیقت هستند. همه حقیقت را می‌خواهند و مجذوب آن هستند. شبستری می‌گوید: ذات انسان توسط حقیقت ربوده می‌شود ولی در انسان، کوهی از خود و خودیت وجود دارد که آن دیگر توسط کهربا جذب نمی‌شود.

مطالعه متن کامل

@Dr_Dinani