اشراق

🔻 درباره وجود ذهنی

بحث #وجود_ذهنی در واقع بحث ماهیت #علم و #شناخت است. محور بحث وجود ذهنی تحقیق در ماهیت علم و #ادراک است که اصلاً حقیقت معرفت و علم وآگاهی چیست؟؟ در علم و معرفت چه رابطه‌ای میان عالم و معلوم برقرار می‌شود؟؟ وقتی ما اشیا را درک می‌کنیم چه رابطه‌ای میان صورت ذهنی ما و شیء درک شده وجود دارد ؟؟
لذا بحث وجود ذهنی بیشتر جنبه تصوری دارد ودرباره رابطه صورتهای ذهنی با اشیاء خارجی است.
مسئله وجود ذهنی از نظر تاریخچه برای اولین بار در دنیای اسلام مطرح شده و از مسائلی است که خیلی روی آن بحث و جدل شده است.
اما درباب اینکه حقیقت علم و آگاهی چیست نظرات مختلفی ارائه شده، #فلاسفه قائل به نظریه وجود ذهنی هستند. بدین معنا که حقیقت علم عبارت است از حصول وپدید آمدن معانی و صورتهای اشیاء در ذهن انسان که این مفاهیم ومعانی از ماهیت خارجی حکایت میکند.
پس اعتقاد به مساله وجود ذهنی یعنی باور به اینکه اشیاء وماهیات در خارج موجودند و صورت همان ماهیات به ذهن می‌آیند و از مصادیق وافراد خارجیشان حکایتگری می‌کنند.
برخی از #متکلمین به وجود ذهنی اعتقاد ندارند یعنی می‌گویند در مسئله علم و ادراک چیزی در ذهن موجود نمی‌شود بلکه حقیقت علم از مقوله اضافه است، یعنی علم نسبت اضافی انسان با معلوم میباشد، چنانچه انسان در برابر درخت قرار گیرد اینطور نیست که طبق باورمندان به وجود ذهنی صورتی از آن برای ذهن حاصل شود بلکه صرف قرار گرفتن درخت در برابر انسان و توجهی که انسان به او میکند یک رابطه دوسویه ایجاد میشود که امتداد آن رابطه به وجود متقابل انسان و درخت بستگی دارد و این رابطه متقابل و دوسویه که از سنخ مقوله اضافه است علم میباشد.
برخی دیگر از متکلمین وحتی فیلسوفان قائلند که در مساله علم و معرفت چیزی در ذهن محقق می‌شود، ولی آن چیز همان ماهیت عینی محقق در ذهن نیست. بلکه شبحی از آن است یعنی یک تصویر غبار آلود از اشیاء خارجی برای ما حاصل می‌شود که انطباقی با ماهیت خارجی اشیاء ندارد. بلکه شبح ومشابه ماهیت خارجی است. این نظریه تحت عنوان نظریه شبح معروف است.

#محسن_بهرامی

@bahrami_eshragh

🔻بدان اول چیزی که حق تعالی بیافرید گوهری بود تابناک. او را #عقل نام کرد. و این گوهر را سه صفت بخشید: یکی شناخت حق و یکی شناخت خود و یکی شناخت آنکه نبود، پس ببود. از آن صفت که به شناخت حق تعلق داشت حُسن پدید آمد - که آن را نیکویی خوانند. و از آن صفت که به شناخت خود تعلق داشت #عشق پدید آمد که آن را مهر خوانند و از آن صفت که نبود پس به بود تعلق داشت حُزن پدید آمد - که آن را اندوه خوانند.

📖 فی‌حقیقه العشق
#سهروردی

@bahrami_eshragh

🔻 در باب عشق

همانطور که در مطالب پیشین گفته شد، به اعتقاد #شیخ_الرئیس موجودات نسبت به عشق دو حالت دارند:
۱_یا دارای #شوق و #عشق هستند. یعنی فاقد کمال مطلوب بوده و نسبت به اخذ آن حالتی به نام شوق دارند و هنگامی که آن کمال را به دست آوردند نسبت به آن بهجت و سرور داشته لذا در حفظ وارتقای آن میکوشند، که این حالت را عشق می‌گویند.
۲_ و یا صرفاً دارای عشق بوده و فاقد شوق می‌باشند(زیرا کمال معطله ندارند) در این حالت موجود نسبت به ذات و کمالات خود عشق دارد.مانند عشق #خداوند به ذات خود و یا عشق #عقول و #ملائکه نسبت به کمالاتشان.
اما حکیم بزرگ #صدرالمتالهین_شیرازی در تکمیل سخنان #ابن_سینا پیرامون عشق، در جلد هفتم کتاب شریف #اسفار چنین می‌گوید که موجودات نسبت به عشق دو حالت دارند:
اول: موجوداتی که واجد عشق و مجرد از شوق هستند
دوم: موجوداتی که واجد عشق و شوق هستند
به اعتقاد #صدرا موجودات دسته دوم دارای حرکت می‌باشند. زیرا در طلب رسیدن به کمال و نیل به مطلوب و معشوق سراسیمه در حال حرکت هستند که البته این حرکت به تناسب شوق آنها متفاوت است. لذا شوق و طلب چنین موجوداتی یا به نحو ارادی است ویا غیر ارادی.
اگر ارادی باشد به این معناست که حرکتشان به سمت کمال و معشوق به واسطه وجود نفس مجرد است لذا حرکت شوقی آنها، آگاهانه و نفسانی است. آگاهانه در پی معشوق میدوند و سراسیمه طلب کمال ویار میکنند...و چون به اخذ کمال که همان رویت یار است نائل شوند در حفظ ونگه داری آن سَروِ سَهی میکوشند و اجازه اطاله کمالات نفسانی را نمیدهند. و یا شوق وحرکت آنها غیر ارادی است که در چنین حالتی شوق آنها طبیعی_غریزی میباشد....یعنی گرچه از اَمارات ونشانه‌های آفاقی کمالات وجودی یار ونگار و آن محبوبه قدسی بی‌خبرند واز خط وخال حضرتش غافل....اما در جذبه وتلاطم آن سیل عظیم افتاده و ناخودآگاه به سمت مبدا کمالات در حرکتند....
بنابراین طبق سخن صدرا خداوند برای ملائکه یا عقول مفارقه دو امر را مقرر فرموده است که عبارتند از عشق و کمال.
و برای سایر موجودات چهار امر را ایجاد کرده است که عبارتند از: ۱_کمال ۲_عشق ۳_شوق ۴_حرکت
بدین معنا که موجودات فاقد کمال، در طلب و  شوق دائمی رسیدن به کمالات ومطلوبی که برای آنها حکم معشوق را دارد، در حرکت دائمی میباشند. این حرکت یا از روی اراده است وعاشق باپای خود منزل معشوق را می‌پیماید و یا به طبع و سرشت غریزی که دارد به نحو غیر ارادی به سمت کوی دوست در سیر وتلاطم‌اند.
شاید بتوان سخن صدرالمتالهین را در این بیت خلاصه کرد:
چندین هزار ذره سراسیمه می‌دوند
در آفتاب و غافل از این کافتاب چیست

براین اساس شوق وعشق وحرکت به سمت کمالات و مبدا آنها که معشوق حقیقی است در تمام ارکان هستی موجود است...عشق چون خون در رگ وجود جریان دارد ونبض او سبب حیات است وممات....یا آگانه به سرمنزل یار میرویم...ویا ما را به جبر واقتضای طبیعت خواهند برد...


#محسن_بهرامی

@bahrami_eshragh

🔻 مردمان سه گروه‌اند، یکی اُمرا، دوم علما و سوم فقرا، چون اُمرا تباه شوند معاش و اکتساب ِخلق تباه شود و چون علما تباه شوند دینِ خلق رو به نقصان نَهد و چون فقرا تباه شوند زُهد و همّت در میانِ خلق تباه شود. تباهی امرا جور و ظلم بُود و تباهی علما میلِ دنیا بُود و متابعت هوا؛ و تباهیِ فقرا ترک طاعت و مخالفت رضا.

📖 تذکره الاولیا
ذکر ابوبکر وراق
#عطار_نیشابوری

@bahrami_eshragh

🔻 اثرِ گشایش اندرون و علامتش که پیدا شود دو چیز است: حُسن خلق و حُسن سخاوت
و هر دو تصرّف الهی است در بنده. [هر طالبی که] انشراح دل یابد و دلش گشاده گردد دستش نیز گشاده گردد، «وَمِمّا رَزَقناهُم يُنفِقونَ» و گشایش دست از گشایش دل است.

#شیخ_صفی_الدین_اردبیلی

@bahrami_eshragh

🔻 #شیخ_الرئیس در #رسالة_العشق برای خدا عشق قائل نیست اما در نمط هشتم کتاب الاشارات والتنبیهات برای خداوند عشق قائل است اما در هر دو کتاب خداوند را فاقد شوق میداند چرا که ذات باریتعالی کمال مفقود و بالقوه ندارد.
البته #بوعلی میگوید بهتر است که برای حق تعالی تعبیر عشق را به کار نبریم بلکه تعبیر به #ابتهاج کنیم. زیرا عشق را گاهی برای امور پست به کار میبریم لذا اِبا داریم که این الفاظ رابرای خدا به کار ببریم.
عقول وملائکه هم دارای عشق هستند اما فاقد شوق میباشند. زیرا کمالات مفقود ندارند و تمام کمالاتشان از ابتدا به نحو بالفعل محقق است.
بر این اساس از عقول به پایین که نفوس وجسمانیات هستند هم دارای شوق میباشند وهم دارای عشق هستند.
به اعتقاد #ابن_سینا تمام آباء سبعه (افلاک هفت‌گانه) و اُمِهات اربعه (عناصر اربعه) و موالید ثلاث (گیاه،حیوان،انسان) همگی دارای عشق و شوق هستند.....با عشق زنده می‌شوند با عشق باقی می‌مانند و با عشق به سمت کمال حرکت می‌کنند.

#محسن_بهرامی

@bahrami_eshragh

🔻رِسالَةُ العشق

#رسالة_العشق کتابی است که #شیخ_الرئیس_ابوعلی_سینا درباب عشق و حالات واقسام مختلف آن به نگارش در آورده است.
در ابتدای رساله ایشان به ارائه تعریفی از #عشق و #شوق میپردازد.
شوق از منظر #بوعلی حالتی است که موجود نسبت به کمالات مفقودش (بالقوه) دارد. به شرط آنکه قابلیت کسب آن کمالات را داشته باشد و اگر شوق به اموری که امکان تحصیل ندارند باشد شوق کاذب است که فقط در انسان موجود است. زیرا دیگر جانداران شوق طبیعی دارند و فقط انسان است که علاوه بر شوق طبیعی برحسب اراده میتواند شوق کاذب داشته باشد. براین اساس شوق نسبت به امر مفقود وبالقوه است و مُحَصِل مفقودات میباشد.
اما عشق حالتی است که موجود نسبت به حفظ کمالات موجود وبالفعلش دارد. به عبارتی موجود درصدد حفظ دارائی‌ها وکمالات موجود وبالفعلش است که این حالت را عشق میگویند.
البته منظور از حفظ فقط نگه داری نیست بلکه این امر افاده ابتهاج و مسرور بودن و دوست داشتن هم میکند یعنی وقتی کمالی به نام علم داریم و عالم هستیم از داشتن آن خوشحالیم و آنرا دوست داریم وبدان علاقه مندیم.
براین اساس:
شوق حالتی است نسبت به تحصیل مفقود و عشق حالتی است نسبت به حفظ موجود وبالفعل.
شوق باعث میشود آنچه را نداریم تحصیل کنیم وعشق باعث میشود آنچه را داریم حفظ کنیم.

#محسن_بهرامی

@bahrami_eshragh

🔻 هرمس در جهان اسلام

در منابع اسلامی اشاره زیادی به #هرمس شده است. برای مسلمانان، هرمس پایه گذار فلسفه و علوم به ویژه نجوم و طالع بینی، کیمیا و پزشکی و اختراعات مهم بسیاری است که به او نسبت داده شده است.فیلسوفان مسلمان، هرمس یا #ادریس را منشأ حکمت یا سوفیا و از جمله اولین فیلسوفان و حکما در نظر گرفته­ اند.
فیلسوفان مسلمان، هرمس یا ادریس را منشأ #حکمت یا #سوفیا و از جمله اولین فیلسوفان و حکما در نظر گرفته­ اند. #سهروردی و نیز شاگرد وی #شهرزوری او را یکی از متألهین (حكمای الهی) پنداشتند. شهرزوری هرمس را «پدر فلاسفه» می ­نامید. از نظر سهروردی در کتاب مطارحات، هرمس منشأ حکمت یا سوفیا بود که از یک سو از طریق آسلیپيوس، فیثاغورث و افلاطون به یونانیان و از طریق کیومرث، فریدون و کیخسرو به ایرانیان رسیده بود و سرانجام در طول دوره اسلامی با تعالیم #مکتب_اشراق یکی شده بود.
#ملاصدرا درباره هرمس می­نویسد: «بدانید که حکمت در واقع با آدم و فرزندانش ست(seth) و هرمس، یعنی ادریس و نوح شروع شد، چون دنیا هرگز از شخصی که بر علم واحد و فرجام شناس بر او تکیه کند، محروم نمی­شود و بزرگ ترین آنها هرمس­ است كه حکمت را در سراسر دنیا و کشورهای مختلف منتشر و آشکار ساخت و آنرا بر عابدان واقعی نمودار ساخت. او پدر فلاسفه (ابوالحکما) و استاد استادان است.»
به اعتقاد مسلمانان سن وی به مدت ۳۶۵ سال بوده است. مطابق با منابع اسلامی، هرمس نمرده بلکه زنده از زمین به آسمان برده شده و اکنون در آسمان زندگی می­ کند.

📖مقاله: هرمس وآثار هرمسی درجهان اسلام
#دکتر_سید_حسین_نصر


@bahrami_eshragh

🔻#حکمت_اشراق حکمتی ذوقی و عرفانی است که #سهروردی آن را به طور روشمند در آثار خود مطرح کرده است. #شیخ_اشراق خود را همچون نقطه کانونی میدانسته که دو میراث حکمی(شرقی_غربی) که از شاخه واحد نخستین (هرمس) پیدا شده بود دوباره در آن به هم رسیده و یکی شده است.
به نظر او تمام مراتب هستی و درجات معرفت جزء تطورات #نور است. سهروردی مکتب فلسفی خود را بر اساس نور و #ظهور استوار کرده و معتقد است نور چیزی جز ظهور نیست و ظهور نیز چیزی جز واقعیت نور نیست. مفهوم نور یک مفهوم بدیهی عقلی است؛ نور ظاهر بالذات و مظهر للغیر است. به نظر وی حیات نیز ظهور و نورانیت است یعنی چیزی که نزد خود ظاهر و عالم به ذات خود باشد حی موجود است و از این رو نور, ذاتا مدرک خویش و فیاض و فعال است. هر چیزی در جهان یا نور است یا ظلمت و هر یک از این دو به دو گونه جوهر و عرض هستند.
نور بر دو قسم است؛ نور مجرد و نور عارض, که هر یک اقسام و انواعی دارد.
ظلمت به عنوان آنچه حقیقتش نور نیست نیز بر دو گونه است؛ جوهر غاسق و هیات ظلمانی.


📖مقاله: نور در فلسفه سهروردی
نصراله حکمت_محبوبه حاجی زاده


@bahrami_eshragh

🔻آن کسان که در آسمان و ستارگان نِگرند سه گروهند:
گروهی بچشم سَر نگرند و صحیفه‌ای کبود بینند، نقطه‌ای چند سپید بر وِی و این گروه عوامند و بهائم را نیز اینقدر نظر، حاصل باشد.
و گروهی آسمانرا هم بدیده‌یِ آسمان بینند و این گروه مُنجِّمانند، دیده‌یِ آسمان ستاره است و ایشان آسمانرا بستارگان بینند، گویند امروز فلان ستاره در فلان برجست پس این اثر کند... ، ایشان آسمانرا بدیده‌یِ آسمان بینند.
اما کسانی که سِرّ آسمان و ستاره بچشم سَر نبینند و نه بدیده‌یِ آسمان، اِلّا بنظر استدلال، محققان‌اند.


📖 مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج ۳، ص ۲۴۷
شیخ شهاب‌الدین #سهروردی

@bahrami_eshragh

🔻نقل است در وقتی نماز شام، حسن به در صومعه‌یِ او بگذشت و [حبیب عجمی] قامتِ نماز ِشام گفته بود و در نماز ایستاده؛ حسن درآمد. حبیب، الحَمد را الهَمد می‌خواند. [حسن] گفت: نماز، در پیِ او درست نیست.
بدو اقتدا نکرد و خود بانگ نماز بگزارد. چون شب درآمد، بخفت. حق را -تبارک و تعالی- بخواب دید. گفت: ای بارخدای، رضای تو در چه چیز است؟
گفت: یا حسن! رضایِ من دریافته بودی قدرش ندانستی.
گفت: بارخدایا! آن چه بود؟
گفت: اگر تو نماز کردی از پسِ حبیب، رضای ما دریافته بودی و این نماز بهتر از جمله نمازِ عمر تو خواست بود؛ اما تو را سَقم عبارت، از صِحّت نیت بازداشت؛ بسی تفاوت است از زبان راست کردن تا دل [راست کردن].

📖 تذکره الاولیاء
#عطار_نیشابوری

@bahrami_eshragh

┄═❁#پرسش_و_پاسخ❁࿇༅═‎‌‌‌‌‌‌┅─


🔻 #پرسش:  عشق چیست؟؟


ســلام

سوال دیگه ای هم داشتم
اینکه محبت و عشق به چه معناست؟ و آیا محبت و عشق تفاوت دارند؟ و اینکه برخی میگن نباید درباره خدا از واژه عشق استفاده کرد و مثلا گفت عشق به خدا چون عشق به خدا و کلا واژه عشق در کتاب و سنت وارد و گفته نشده و لذا بدعت هست، نظر شما چیه؟
و منظور از حب الله که در آیات و روایات آمده چیست؟

تــشــڪــر

#محسن_بهرامی

𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┄‌┄‌
🔹اشراق
@bahrami_eshragh

┄═❁#پرسش_و_پاسخ❁࿇༅═‎‌‌‌‌‌‌┅─


🔻 #پرسش: عقل چیست؟؟


ســلام

یه سوال دارم
اینکه عقل به چه معناست؟ و چرا این معنا از عقل رو درست میدونید؟ چون تعاریف مختلفی از عقل شده و اون رو دارای اقسامی میدونن مثلا عقل تجریدی یا عقل تجربی یا عقل دینی و ..... خب از کجا می‌فهمید که بین این همه تعریف از عقل تعریف شما از عقل درست هست؟

تــشــڪــر

#محسن_بهرامی

𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┄‌┄‌
🔹اشراق
@bahrami_eshragh

🔻 گفت: «در آغاز کار در غلط افتادم. پنداشتم که این منم که یادِ او می کنم، حال آنکه او بود، که قبل از یاد کردِ من، یادِ من می کرد. و می‌پنداشتم که من در طلبِ اویم حال آنکه او در طلبِ من بود پیش از طلبِ من و می‌پنداشتم که من او را می شناسم، حال آنکه او بود که مرا می‌شناخت از آن پیشتر که من او را بشناسم و می‌پنداشتم که من او را دوست می‌دارم حال آنکه او بود که مرا دوست می‌داشت، پیش از آنکه من او را دوست بدارم. می‌پنداشتم که این منم که پرستش او میکنم، حال آنکه او بود که همه‌ی خلایق زمین را در خدمتِ من درآورده بود.»

📖 دفتر روشنایی
میراث عرفانی #بایزید_بسطامی
نویسنده: محمد بن علی سهلگی

@bahrami_eshragh

توضیح پیرامون یک متن❁࿇༅═‎‌‌‌‌‌‌┅─


🔻و گفت: باید که خود را بازیچه‌یِ اختلاف عبارات نسازید، زیرا که وقتی اهل قبور از قبرها برخیزند و موجودات در عرصه‌یِ الهی حاضر آیند؛ روز قیامت از هر هزار، نهصدونودونه [که] از قبرها برخیزند، ایشان کُشته‌یِ عبارات باشند، چون کُشته‌هایِ شمشیرها و بر گردنِ ایشان است خونِ ایشان، که غافل شدند از معانی و به صنعت و کار در نیاوردند مبانی را.

#محسن_بهرامی

𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┄‌┄‌
🔹اشراق
@bahrami_eshragh

🔻 تصویر شرح الهیات شفاء شیخ‌الرئیس و اسفار ملاصدرا به خط استاد محمدحسین حشمت‌پور.

(به نقل از کانال نطقیات)

@bahrami_eshragh

┄═❁#پرسش_و_پاسخ❁࿇༅═‎‌‌‌‌‌‌┅─

🔻 #پرسش:

ســلــام و عــرض ادب

اخیرا ویدیوهایی میبینم به اسم پیش گویی پخش میشه، که افراد خودشون رو پیش گو معرفی میکنند که با استفاده از علم ستاره شناسی این کارو انجام میدهند.اتفاقا پیش گویی هاشون یه جوریه که قشر مذهبی به شدت به سمتش متمایل میشوند.
یکی از این پیشگوها این دلیل را می‌آورد که ستاره شناسی یه علمیه که طبق احادیث و دین تایید شده اما توسط یهود حذف و سانسور شده و ازین مسائل....با توجه به اینکه شما از احادیث آگاهی دارید و از طرفی علاقه دارید به این مسائل (با توجه به پست هایی که میگذارید) ....نظرتون در مورد این ها چیست؟

تــشــڪــر

#محسن_بهرامی

𖤓┅┅┅┅┅┅┅┅┄‌┄‌
🔹اشراق
@bahrami_eshragh

🔻خرابات، از استعارات رایج در ادبیات عرفانی به معنای مکان عیش و طرب معنوی سالکان می باشد. در اصطلاحِ صوفیه عبارت است از خراب شدنِ صفاتِ بَشریه و فانی شدنِ وجودِ جسمانی و روحانی. و خراباتی مردِ‌ کامل که از او معارفِ إلهیه بی‌اختيار صادر شود.و خراب نیز خرابیِ عالمِ بشریت را گویند هكذا في بعض الرسائل.
و در کشف‌اللغات میگوید خرابات عبارت از‌ مظهرِ جلالی است که سالک از تجلیِ قَهّار، مَحو و فانی گردد، "فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا" کنایت از‌ آنست.
و در شرح گلشن راز مرحوم شبستری گفته که:
مراد از خرابات مقام وحدت است و خراباتی، فانی را گویند که از خود فراغت یافته و خود را بکویِ نیستی درباخته باشد، [که] اضافتِ فعل و وصف و هستی بخود نمودن، نسبت بحقیقت کفر است.

🍃قدم منه به خرابات جز به شرط ادب/
که ساکنان درش محرمان پادشه اند
حافظ

🍃شرح اسرار خرابات نداند همه کس/
هم مگر پیر مغان حل کند این مسئله ها
جامی

🍃اسرار خرابات به جز مست نداند/
هشیار چه داند که در این کوی چه راز است
عراقی

@bahrami_eshragh

🔻و گفت: باید که خود را بازیچه‌یِ اختلاف عبارات نسازید، زیرا که وقتی اهل قبور از قبرها برخیزند و موجودات در عرصه‌یِ الهی حاضر آیند؛ روز قیامت از هر هزار، نهصدونودونه [که] از قبرها برخیزند، ایشان کُشته‌یِ عبارات باشند، چون کُشته‌هایِ شمشیرها و بر گردنِ ایشان است خونِ ایشان، که غافل شدند از معانی و به صنعت و کار در نیاوردند مبانی را.


#شیخ_شهاب‌_الدین_سهروردی

@bahrami_eshragh