TIKBAH-ETHIOPIA

"ይነጋል ባልነው ቀን ፣ ጨለማው ገነነ
አሻጋሪ ያልነው ፣ አሸባሪ ሆነ
እያለ ውስጥ ውስጡን ፣ ህዝብ ያጉረመርማል
ይሄ ምን ይገርማል?
"ህዝብ እየታረደ
የሰላም ሽልማት ፣ እሱ ይሸለማል"
እያለ አንዳንዱ ፣ በአሽሙር አንተን ያማል።
ይሄ ምን ይደንቃል?
እኔም አንድ ሰሞን ፣ በሚያሽኮረምም ቃል
እንዲህ ብዬ ነበር
በፍቅር ስብከትህ ፣ ልቤ እየራደ
"ከእባቦች እንቁላል ፣ እርግብ ተወለደ ።"
ብዬ ነበር ያኔ ፣ ምህረት ስትምገኝ
ተአምር መሥሎኝ ነበር
ከገዳዮች መሀል
"መግደል መሸነፍ ነው" ፣ ምትል አንተን ሳገኝ።
።።
ይሄ ምን ይገርማል?
"በግንቦት ሀያ ላይ ፣ ግንቦት ስላሴ ተቆጣ
ደርግ ጥሎን ሲሔድ ፣
ነፃ አውጪ ነኝ ብሎ ፣ሌላ ደርግ መጣ
ገዢ መንግስት ወርዶ ፣ ገዢ መንግስት ወጣ
ከተገዛች አይቀር
ድርሻዬ ይሰጠኝ ፣ ሀገሬ ተሽጣ"
ብዬ ነበር ያኔ
ዝም በል እያለ ፣ ሲገርፈኝ ወያኔ
ዝም አልልም ብዬ ፣ በሀገር ፍቅር ወኔ
የታገልኩት እኔ
ለቀብሬ አይደለም ፣ ቀን በቀን ለማልቀስ
ከሞት መች አዳነን
በታረድን ቁጥር ፣ ህወሐትንና ፣ ኦነግ ሸኔን መውቀስ
ማነው ከነትጥቁ
ወደሀገር ያስገባው ፣ ማነው ያስታጠቀስ?!
ፍትህ ስንጠይቅ
ሞት የሚፈርድብን ፣ የማን ሹም ነው ዳኛ
ማን ነው ስም ሚሰጠን
ስንሞት ኢትዮጵያዊ ፣ ስንኖር ነፍጠኛ
ብሎ የሚጠራን ፣ በጅምላ ስንረግፍ
ጭካኔ ሲበዛ ፣ በደል ሲያንገፈግፍ
እጥፍ ድርብ ሲሆን ፣ ይቀራል ያልነው ግፍ
ትጠብቃለህ ወይ?
ህዝብ እየተገፋ ፣ አንተን እንዲደግፍ
።
።።
እና
ሬሳ ተለቅሞ ፣ ፍትህ ስትቀር ኦና
ሰርክ እየታረደ ፣ ሚሞት የለምና
ወይ ህዝብህን አስታጥቅ ፣ ወይ መንግስት ሆነህ ና
ሀገር አይመራም!!!
"መግደል መሸነፍ ነው ፣ በሚል ፍልስፍና!
ሰው እየፈረሰ ፣ የለም ብልፅግና!

በተለያዩ ስፍራዎች በሚፈጸሙ ጥቃቶች በሚገደሉ የአማራ ተወላጆች የሐዘን መግለጫ መውጣት የክልሉ መንግሥት እንደሰለቸው የአማራ ክልል ርዕሰ መስተዳደር አቶ አገኘሁ ተሻገር ተናገሩ።

በምዕራብ ወለጋ ውስጥ የተገደሉ ሰላማዊ ሰዎችን በተመለከተ በሰጡት መግለጫ ላይ ርዕሰ መስተዳደሩ እንደተናገሩት በተደጋጋሚ በሚፈጸሙ ጥቃቶች ሐዘናቸው እንደበረታና ለችግሩ ዘላቂ መፍትሄ እንዲፈለግ ጠይቀዋል።
"የፖለቲካ ልዩነት ሊኖር ይችላል ህፃናትና እናቶች ግን መሞት የለባቸውም" ያሉት ርዕሰ መስተዳደሩ፤ "የሐዘን መግለጫ ማውጣት ሰልችቶናል፣ በጉዳዩ ላይ እልባት እንዲሰጥ እንፈልጋለን" ሲሉ ችግሩ በቶሎ መፍትሄ እንዲበጅለት ጥሪ አቅርበዋል።
የአማራ ክልል ርዕሰ መስተዳደር አቶ አገኘሁ ተሻገር ክስተቱን በማስመልከት በሰጡት መግለጫ ላይ በአማራ ብሔር አባላት ላይ የሚፈጸመውን ግድያ የፌደራል መንግሥት በአስቸኳይ መፍትሔ እንዲሰጥ ክልላቸው እንደሚፈልግ ተናግረዋል።

ርዕሰ መስተዳድሩ በአማራ ላይ የሚፈጸመው ግድያ እንዲቆም የክልሉ መንግሥት በጉዳዩ ላይ አስቸኳይ ውይይት እንደሚፈልግም አስታውቀዋል።
በተለያዩ ጊዜያት በኦሮሚያና በቤኒሻንጉል ጉሙዝ ክልሎች በሚፈጸሙ ጥቃቶች "በተለይም ኦነግ-ሸኔ የተባለው ቡድን አማራን ነጥሎ በማጥቃት የሚታወቅ ነው። የቤኒሻንጉል ጉሙዝ ነፃ አውጭ ነኝ የሚል ቡድንም በአማራ ላይ ያነጣጠረ ጥቃት እያደረሰ ነው" ሲሉ ጥቃቱ በማን እንደሚፈጸም ተናግረዋል።
በአማራ ሕዝብ ላይ እየደረሰ ያለው ችግር ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መሆኑን የገለጹት አቶ አገኘሁ፤ ከሰሞኑ በተፈጸመው ግድያም የክልሉ መንግሥት ማዘኑንና "ይህ ጉዳይ ካልተሻሻለ የአገሪቱን ዜጎች ተቻችለው የመኖር ሁኔታን አደጋ ላይ የሚጥል ነው" በማለት ችግሩ የአማራ ክልልን እንዳሳሰበው ገልጸዋል።
ርዕሰ መስተዳድሩ በምዕራብ ኦሮሚያ ጥቃቱ ፈጽሟል ያሉት ኦነግ-ሸኔ "ከኦሮሚያ ክልል አልፎ በክልላችን ገብቷል" በማለት፣ "አንዳንዶች ኦነግ-ሸኔ ስለመኖሩና ስላለመኖሩ ሊነግሩን ይፈልጋሉ፤ ምን አይነት መግለጫ ማውጣት እንዳለብን ሊነግሩን የሚፈልጉም አሉ። ይህ ተገቢ አይደለም" ማለታቸውን የክልሉ መገናኛ ብዙሃን ዘግቧል።
የምዕራብ ወለጋ ጥቃት
በኦሮሚያ ክልል በምዕራብ ወለጋ ዞን ታጣቂዎች በተፈጸመ ጥቃት የበርካታ ሰዎችን መገደል ተከትሎ ድርጊቱ ከተለያዩ ወገኖች ውግዘት ገጥሞታል።
ማክሰኞ መጋቢት 21/2013 ዓ.ም በምዕራብ ወለጋ ዞን ባቦ ገንቤል በተባለው ወረዳ በቦኔ ቀበሌ የነዋሪዎችን ማንነት በለየ ሁኔታ የተፈጸመውን ጥቃት በቀዳሚነት ይፋ ያደረገው የኦሮሚያ ክልል መንግሥት ነበር።
መስተዳደሩ ስለተፈጸመው ጥቃት ባወጣው መግለጫ ላይ "አሰቃቂና ዘግናኝ" ያለውን ጥቃት የፈጸመው ኦነግ-ሸኔ እንደሆነ ጠቅሶ በጥቃት ፈጻሚዎቹ ላይ እርምጃ መወሰዱንና ይህም እንደሚቀጥል ገልጾ ነበር።
በማስከተልም የክልሉ ፖሊስ ኮሚሽነር ጀነራል አራርሳ መርዳሳ ኦነግ-ሸኔ የተባለው ቡድን በጥቃቱ "ጭፍጨፋ ፈፅሟል" በማለት ቡድኑን ተጠያቂ አድርገዋል።
ኮሚሽነሩ ጨምረውም በጥቃቱ የተገደሉት 28 ሰዎች ሲሆኑ ከመካከላቸውም 16ቱ ወንዶችና 12ቱ ደግሞ ሴቶች መሆናቸውን ገልጸው ሌሎች 12 ሰዎችም ጉዳት ደርሶባቸዋል ብለዋል።
ጥቃቱ መፈጸሙ ከተሰማ በኋላ የተለያዩ ወገኖች በሰላማዊ ሰዎች ላይ የተፈጸመውን ግድያ በማውገዝ መግለጫ በማውጣት ሐዘናቸውን ገልጸዋል።

ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ
ጠቅላይ ሚኒስትሩ በማኅበራዊ ሚዲያ ገጻቸው ላይ በንጹሐን ዜጎች ላይ የደረሰውን ጥቃት እንደሚያወግዙና የተሰማቸውን ጥልቅ ሐዘን ለሟች ቤተሰቦችና ለኢትዮጵያውያን ገልጸዋል።
ጨምረውም በጥቃት ፈጻሚዎቹ ላይ የክልልና የፈዴራል መንግሥት የጸጥታ ኃይሎች በቅንጅት የአጸፋ እርምጃ እየወሰዱ መሆናቸውን አመልክተዋል።
ጠቅላይ ሚኒስትሩ ጨምረውም "ጠላቶቻችን በውስጥና በውጭ ተደራጅተው ንጽሐን ዜጎቻችንን በመግደል የጀመርነውን ጉዞ ለማሸማቀቅና ከመንገዳችን ለማስወጣት ጥረት እያደረጉ ነው። መሥዋዕትነት እየከፈልንም ቢሆን የኢትዮጵያን አንድነት አጠናክረን ጉዟችንን እንቀጥላለን" ብለዋል።
ሕዝቡም በጥፋት ኃይሎች ወጥመድ ላይ ላለመግባት በማስተዋል እንዲጓዝ ጠይቀው፤ በእንደዚህ ዓይነት ጉዳዮች ከመንግሥት ጋር ተባበሮ ጥፋተኞችን ወደ ሕግ ለማቅረብና ግድያዎች እንዲቆሙ በትብብር ሊሰራ እንደሚገባ አሳስበዋል።
የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን
ኮሚሽኑ በምዕራብ ወለጋ በነዋሪዎች ላይ የተፈፀመው ጥቃት በአካባቢው ያለው የፀጥታ ሁኔታ አለመሻሻሉንና ይልቁንም በክልሉና በአዋሳኝ አካባቢዎች እየተስፋፋና ተያያዥ የሰብአዊ መብቶች ጥሰት እያስከተለ መሄዱን ያሳያል ብሏል።

ጨምሮም የፌዴራል መንግሥት አካባቢውን ለማረጋጋት በጊዜያዊነት ከሚወስዳቸው እርምጃዎች በተጨማሪ ነዋሪዎች በየትኛውም ክልል በሰላም የመኖር መብታቸውን በሚያረጋግጥ መልኩ ዘላቂ ሰላም ለማስፈን የሚያስችል ሁኔታ ለመፍጠር መጠነ ሰፊና ሁሉንም ባለድርሻ አካላት ያሳተፈ እቅድ መንደፍ እንደሚኖርበት የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ገልጿል።

የአሜሪካ ኤምባሲ
ኤምባሲው በማኅበራዊ ሚዲያ ገጹ ላይ ሰሞኑን በኦሮሚያና በቤኒሻንጉል ክልሎች የተፈጸሙ ጥቃቶችን በሚመለከት ባሰፈረው መልዕክት ላይ ድርጊቶቹን አውግዟል።
"በኦሮሚያ ምዕራብ ወለጋና በቤኒሻንጉል ጉሙዝ መተከል ውስጥ የተፈጸሙትን የሰላማዊ ሰዎች ግድያን አጥብቀን እናወግዛለን" ብሏል።
ለሟቾች ቤተሰቦችና ለመላው የኢትዮጵያ ሕዝብ የተሰማውን ሐዘን የገለጸው ኤምባሲው፤ "እንዲህ አይነት ግድያዎችን ተቃውመን ከኢትዮጵያ ሕዝብ ጎን እንቆማለን" ሲል ጥቃቶቹን አውግዟል።

ኢዜማ
ተፎካካሪ ፓርቲ የሆነው የኢትዮጵያ ዜጎች ለማኅበራዊ ፍትህ-ኢዜማ ሰሞኑን የተፈጸመውን ጥቃት መሠረት አድርጎ "አገሪቱ በተደጋጋሚ እየተከሰተ ያለውን ማንነት ላይ ያተኮረ ግድያን" በተመለከተ መግለጫ ውጥቷል።
ኢዜማ በመግለጫው ባለፉት ሦስት ዓመታት በተለያዩ የአገሪቱ አካባቢዎች በተለይም በኦሮሚያና በቤኒሻንጉል ጉምዝ ክልሎች ዜጎች በማንነታቸው እየተለዩ በአሰቃቂ ሁኔታ በተደጋጋሚ ጥቃት ሲደርስባቸው መቆየቱን ጠቅሶ፤ በዚህ ሳምንት በምዕራብ ወለጋ የተፈጸመውን ግድያ በማውገዝ ሐዘኑን ገልጿል።
በዚህ ሳምንት ከተፈጸመው ጥቃት ከተረፉ ሰዎች ሰማሁ ያለው ኢዜማ "ጥቃቱ ከመፈፀሙ በፊት አካባቢውን ለቅቀው እንዲወጡ አካባቢውን እንዲያስተዳድሩ ኃላፊነት ከተሰጣቸው የቀበሌና ወረዳ ኃላፊዎች ማስፈራሪያ ደርሷቸው ነበር" ብሏል።
በተደጋጋሚ የተፈጸሙት ጥቃቶችና ወንጀሎች በታወቁና ውስን በሆኑ ቦታዎች መሆኑን የገለጸው ኢዜማ፤ ይህም "በክልልም ሆነ በፌደራል መንግሥት በኩል ችግሩን የሚመጥን ትኩረት ላለማግኘቱ አመላካች ነው" ብሏል።
የአገሪቱን ሰላም ለማናጋት በአገሪቱ ውስጥ ባሉ ከፍተኛ ቁጥር ባላቸው ማኅበረሰቦች መካከል የእርስ በርስ ግጭት ሊያስነሱ የሚችሉ ጥቃቶች ሆን ተብሎ በተቀነባበረ መንገድ እየፈፀሙ መሆናቸውን ፓርቲው ይገልጻል።
ፓርቲው በጥቃቱ ጉዳት ለደረሰባቸው ሰዎች መደረግ ስላለበት ድጋፍና በዘላቂነት እንዲህ አይነቶቹን ጥቃቶች ለማስቆም ሊወሰዱ ይገባል ያላቸውን እርምጃዎች በመግለጫው ላይ አስፍሯል።

Ato Agengehu Teshager በተለያዩ ስፍራዎች በሚፈጸሙ ጥቃቶች በሚገደሉ የአማራ ተወላጆች የሐዘን መግለጫ መውጣት የክልሉ መንግሥት እንደሰለቸው የአማራ ክልል ርዕሰ መስተዳደር አቶ አገኘሁ ተሻገር ተናገሩ።

ይህም ዐቢይ አህመድ ወደ ስልጣን ከመጡ በኃላ የሁለቱ ሀገራት ግንኙነት በተመለከ የእርሳቸውን ድርሻ የተቃረኑ ገጾች እንዲኖሩት ያደረገ ነው። ጠቅላይ ሚኒስትሩ አሁን በሱዳን ያለው የሽግግር መንግስት እንዲመሰረት ባደረጉት አስተዋጾ በ'ባለውለታነት' ሲነሱ ድንበር አከባቢ ባለው ውጥረት በተለየ አይን ይታያሉ።ግብጽ፣ ሱዳንና ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ባለፉት ሦስት ዓመታት

የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ሲነሳ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ በሁለት መልኩ ነው አስተያየት ይቀርብባቸዋል።

በግንባታው ሂደት በበጎ ሲነሱ በድርድሩ ግን ስህተቶችን ሰርተዋል ተብለው ይወቀሳሉ።

የግድቡን የኤሌክትሮ ሜካኒካል ስራዎችን ይዞ የነበረውና ለግንባታው መጓተት ምክንያት እንደነበር ሲጠቀስ የነበረው ሜቴክ በግንባታው የነበረው ጉልህ ተሳትፎ የተቋረጠው እርሳቸው ወደ ስልጣን ከመጡ በኋላ ነው።

"ፕሮጀክቱ በነበረው አመራር በነበረው አካሄድ ቢቀጥል ምንም አትጠራጠር እንኳን ዘንድሮ በሁለት ሶስት ዓመታት ውሃውን መያዝ አይችልም። ግድቡም አይገደብም ስራውም አይሰራም" ብለውም ነበር። እናም ተደረጉ በተባሉ ማስተካከያዎች ባለፈው ዓመት ግደቡ 4.9 ቢሊዮን ሜትር ኪዩብ ውሃ ያዘ። ይህም ዐቢይን ያስመሰገናቸው ነበር።

በዚያው ዓመት ግን በኢትዮጵያ፣ በሱዳንና ግብጽ መካከል ሲደረግ በነረው ድርድር የአሜሪካን ገንዘብ ሚኒስቴርና የዓለም ባንክን ተሳትፎ መፍቀዳቸው ክፉኛ ሲያስተቻቸው ነበር።

ታዛቢ የተባሉት አካላት የኢትዮጵያን ጥቅም የሚጻረር ስምምነት እንዲፈርም ጫና ማሳደራቸውን ጠቁመዋል። ኢትዮጵያ ስምምነቱን ባለመቀበሏ ለማዕቀብ ተዳርጋለች።

ድርድሩ ኢትዮጵያ ከግብጽና ሱዳን ጋር ያላትን ግንኙነትንም እንዳሻከረው ይገለጻል።Source BBC

ከህወሃት በስተቀር ስምንቱን ክልሎች የሚያስተዳድሩ ገዢ ፓርቲዎች ከስመው ብልጽግና የተሰኘ ፓርቲ ተመሰረተ። ፓርቲው በተለይ ክልሎች ላይ ያለው መዋቅር ከቀድሞ በምን እንደሚለይ ግልጽ አይደለም የሚል አስተያየት ይቀርብበታል።

ታዲያ የፓርቲው መመስረት ህወሓት ቀድሞ ከማዕከላዊ መንግሥት ጋር የነበረውን የሻከረ ግንኙነት ይበልጥ እንዳካረረው ይነገራል።

የህወሓት ሊቀ መንበር ደብረጽዮን ገ/ሚካኤል (ዶ/ር) ከፓርቲ ውህደት በፊት ሊታዩ የሚገቡ አንገብጋቢ ጉዳዮች እንዳሉና የውህደት ሂደቱም ህጋዊ በሆነ መንገድ እንዳልተፈጸመ ገልጸው ነበር።

በሌላ በኩል የፓርቲው ማዕከላዊ ኮሚቴ አባል አቶ ጌታቸው ረዳ በድምፀ ወያኔ ቴሌቪዥን ቀርበው "አገሪቱ ወደማይሆን ጣጣ እየገባች ባለችበት ሁኔታ ስለውህደት ብቻ ማውራት ምናልባት የሀገሪቱን ሁኔታ የመዘንጋት ስለሃገሪቱ ሁኔታ ያለመጨነቅ ነገርን ነው የሚያሳየው" ብለው በዚህም ምክንያት ህወሃት የተለየ አቋም መያዙን ገልጸዋል።ይህ ከሆነ ከወራት በኋላ በኮሮናቫይረስ ምክንያት ምርጫ 2012 እንዲራዘም በህዝብ ተወካዮችና በፌዴሬሽን ምክር ቤቶች ሲወሰን ሃሳቡን የትግራይ መንግሥት ባለመቀበል በክልሉ ምርጫ ለማድረግ ወሰነ። ምርጫውም ተደርጎ ህወሃት እንዳሸነፈ ተገለጸ። ይህም የሁለቱን አካላት የሻከረ ግንኙነት ይበልጥ አጋጋለው።

"ትግራይ ክልል የሚደረገው የጨረቃ ምርጫ ነው።... ልክ እንደጨረቃ ቤት ነው ህጋዊ አይደለም። ..." ያሉት ደግሞ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ ነበሩ። የሁለቱ አካላት በቃላት ጦርነት የታጀበ መቃቃር በዚህ ዓመት መጀመሪያ ላይ ወደ ግጭት ተሸጋገረ።

የትግራይ መንግሥት ለፌዴራሉ መንግሥት እውቅና ሲነፍግ የፌዴራሉ መንግስት ደግሞ ለክልሉ የሚሰጠውን በጀት ማቋረጡን አስታወቀ። ከጥቂት ሳምንታት በኋላ ደግሞ ህወሓት በሰሜን ዕዝ ላይ ጥቃት ማድረሱን ተከትሎ ሁለቱ አካላት ወደለየለት ወታደራዊ ግጭት አመሩ። በግጭቱ የተሳተፉ አካላት በሙሉ የከፋ የሰብዓዊ መብቶች ጥሰት ማድረሳቸውን የተለያዩ የሰብዓዊ መብት ተቋማት ገልፀዋል።

ግጭቱን ተከትሎ በማይካድራ ከ600 በላይ ዜጎች በህወሓት ኃይሎች ለሞት እንደተዳረጉና በሌላ በኩል ከ100 በላይ ሰዎች በአክሱም በኤርትራ ወታደሮች መገደላቸውን የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን በተለያዩ ወቅቶች ገልጿል።ይህ ግጭት በርካቶችን ለአካላዊ ጉዳት፣ ለስደትና መፈናቀል ዳርጓል። በኢትዮጵያ ፖለቲካ ጉልህ ሚና የነበራቸውን አንጋፋ ፖለቲከኞችን ለሞትና ለእስርም የተዳረጉበት ነው።

በትግራይ ባለው ግጭትም የኤርትራ ስም ተደጋግሞ ይነሳል። የኤርትራ ወታደሮች በውጊያ በቀጥታ ከመሳተፍ አልፈው ንጹኀንን በአክሱም 'በአሰቃቂ' ሁኔታ መግደላቸውን የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን ገልጿል። ሌሎች አለም አቀፍ የሰብአዊ መብት ተቋማት ደግሞ ቁጥሩን ከዚህም ከፍ ያደርጉታል።

ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድም በመጨረሻው የተወካዮች ምክር ቤት ቆይታቸው 'ኤርትራ ባለባት የብሄራዊ ደህነነት ስጋት ' ምክንያት ወታደሯቿ 'የኢትዮጵያን ድንበር ተሻግረው' እንደሚገኙ ከገለጹ ከቀናት በኋላ ኤርትራ ወታደሮቿን ለማስወጣት መስማማቷ ተሰምቷል።

ኢኮኖሚ: የዋጋ ግሽበቱ ከሦስት ዓመታት በኋላ ሲቃኝ

ጠቅላይ ሚኒስትሩ ስልጣን በያዙ የመጀመሪያው [ሚያዚያ 2010] ማዕከላዊ ስታቲክስ ባወጣው መረጃ አጠቃላይ የዋጋ ግሽበት 13.7 በመቶ ነበር። ይኸው ተቋም ባወጣው ሪፖርት ከሶስት ዓመታት በኋላ የባለፈው ወር [የካቲት 2013] አጠቃላይ የዋጋ ግሽበት 20.6 በመቶ ሆኖ ተመዝግቧል።

በሌላ በኩል ጠቅላይ ሚኒስትሩ ስልጣን በያዙ የመጀመሪያ ወራት ኢትዮቴሌኮም፣ የኢትዮጵያ አየር መንገድ፣ 13 የስኳር ፋብሪካዎች፣ የባህር ትራንስፖርትና ሎጀስቲክስ ድርጅቶችን እንዲሁም ሌሎች በመንግሥት ይዞታ ስር ያሉ የልማት ተቋማትን በከፊል ለማዞር መወሰኑ ተሰማ። ይህም የተለያዩ ግብረ መልሶችን አስከተለ።

አንደኛው ወገን መልካም እርምጃ ነው የሚል ሲሆን ሌላኛው ግን "ያለ በቂ ጥናት የተደረገና የተጣደፈ ነው "የሚል ነው።

ይህ በእንዲህ እንዳለ ኢትዮ ቴሌኮም ከሌሎቹ የልማት ድርጅት በተለየ የተወሰነውን ድርሻ ለመሸጥ የሚኣስችለው ሂደት በፍጥነት እየተከናወነ ነው። ሂደቱንም የሚከታተል የኮሚኒኬሽን ባለስልጣን የተባለ ተቆጣጣሪ ተቋም ተመስርቷል።

የኢትዮጵያ አየር መንገድን የተወሰነ ድርሻ ወደ ግል የማዞሩን ሃሳብ መንግሥት 'ለጊዜው እንደተወው' ገልጿል። የስኳር ፕሮጀክትና የባህር ሎጀስቲክስ የተወሰነ ድርሻን የመሸጥ ሂደት እንደቀጠለም የገንዘብ ሚኒስትሩ አህመድ ሽዴ ከወራት በፊት ገልፀው ነበር። የተቀሩትን ተቋማት በተመለከተ ግን የተባለ ነገር የለም።

ኤርትራ፡ ለዐቢይ አህመድ (ዶ/ር) ምስጋናና ወቀሳ
ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ በተሾሙ የመጀመሪያ ቀን ለኤርትራ የሰላም ጥሪ ማቅረባቸው በበርካቶች ያልተጠበቀ ነበር።

"በጥቅም ብቻ ሳይሆን በደም ለተሳሰሩት የሁለቱ ሀገራት ህዝቦች የጋራ ጥቅም ሲባል ልዩነታችንን በጋራ ለመፈታት ያለንን ዝግጁነት እየገለጽኩ፣ የኤርትራ መንግሥትም ተመሳሳይ አቋም እንዲወስድ በዚሁ አጋጣሚ ጥሪዬን አቀርባለው።" ሲሉ ከምክር ቤቱ አዳራሽ 'ሞቅ' ያለ ጭብጨባ ተቀባላቸው።

ይህንን ካሉ ከአራት ወራት በኋላ ወደ አሥመራ አቀኑ። ይህም ከሁለት አስርት ዓመታት በኋላ ኤርትራን የጎበኙ የመጀመሪያው ኢትዮጵያዊ መሪ አደረጋቸው።

በርከት ያለ ህዝብ አደባባይ ወጥቶ ተቀበላቸው። የአየር መንገድና የስልክ አገልግሎቶች ዳግም ተጀመሩ። ከሳምንት በኋላ ደግሞ ኢሳያስ አፈወርቂ አዲስ አበባ ሲገቡ ተመሳሳይ አቀባበል ተደረገላቸው።

በጦርነቱ ምክንያት ረጅም ዘመናት ተለያይተው የነበሩ ቤተሰቦች ተገናኙ። ድንበሮች ተከፈቱ። ይህም ዐቢይን እጅግ አስመሰገናቸው የተለያዩ ዓለምአቀፍ ተቋማት አድናቆታቸውን ገለጹ።

የዚህ ሁሉ ድምር እንደ አውሮፓውያኑ የ2019 የዓለም የሰላም ኖቤል ተሸላሚ አደረጋቸው። ከጥቂት ጊዜያት በኋላ ግን ግልጽ ባልሆነ መንገድ የሁለቱ አገራት ድንበሮቹ ዳግም ተዘጉ።

የሁለቱ አገራት ግንኙነት 'ግልጽ መርህ የለውም' የሚል ወቀሳም ተከተለ።

በአንድ ወቀቅ ትግራይ ቲቪ ላይ ቀረበው ስለሁለቱ ሃገራት ግንኙነት አስተያየት የሰጡት አምባሳደር ስዩም መስፍን ግንኙነቱ 'የጠላቴ ጠላት ወደጄ ነው' በሚል መርህ የቆመ ነው ሲሉ ገልጸው ነበር።

ይህ ግንኙነት ለሁለቱ አገራት ህዝቦች የፈየደው ነገር የለም ሲሉም ተናግረዋል። በሌላ ቀን ደግሞ ፕሬዝዳንት ኢሳያስ የኢትዮጵያን ሉአላዊነት እንዲጥሱ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ ፈቅደዋል ሲሉ ተደምጠዋል።

በተቃራኒው ጠቅላይ ሚኒስትሩ በተያዘው ዓመት መግቢያ በብሔራዊ ቴሌቪዥን ጣቢያ የሁለቱ አገራት ግንኙነት መርህ የሌለውና ህወሓትን ለማጥቃት የዋለ ነው ይባላል የሚል ጥያቄ ቀርቦላቸው ሲመልሱ ይህንን የሚሉ አካላት ማምጣት ያልቻሉትን የዲፕሎማሲ ድል አግኝተናል፣ የዚህ ድል ትርፍ ደግሞ ሰላም ነው ብለዋል።

የኤርትራው ፕሬዝዳንት ኢሳያስ አፈወርቂ ደግሞ በቅርቡ በሰጡት ቃለ መጠይቅ "በኢትዮጵያ ውስጥ ስላለው ሁኔታ የቻልነውን ያህል ለማበርከት እየሞከርን ነው" ሲሉ ተናግረዋል።

የትግራይ ግጭት በተጀመረ ሰሞን ሱዳን ወደ ኢትዮጵያን ግዛት ዘልቃ መግባቷ ተሰምቷል። እነዚህ ሁለቱ ሀገራት ከበርካታ አመታት በኋላ የከፋ ዲፕሎማሲያዊ ግጭት ውስጥ ሲገቡ ለመጀመሪያ ጊዜ ነው።

የጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ የሦስት ዓመታት ጉዞ፡ ከኖቤል ሽልማት እስከ ትግራይ ግጭትበሃገሪቱ የተለያዩ አካባቢዎች ግጭትና ተቃውሞች መበራከታቸውን ተከትሎ 'የመፍትሄው አካል ለመሆን' በሚል የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር ኃይለማርያም ደሳለኝ ስልጣናቸውን ለቀቁ።

በዚህም ምክንያት መጋቢት 24/2010 ዐቢይ አህመድ (ዶ/ር) የሀገሪቱ ጠቅላይ ሚንስትር ሆነው ተሾሙ። በተመሳሳይ ቀን ባደረጉት 35 ደቂቃ የፈጀ የመጀመሪያ ንግግራቸው በፖለቲካ፣ በኢኮኖሚ፣ በውጪ ግንኙነት [ከኤርትራ ጋር 20 ዓመታት ተቋርጦ የቆየውን ግንኙነት ማደስን ጨምሮና በማኅበራዊ ጉዳዮች መጠነ ሰፊ ማሻሻያዎችን ለማድረግ ቃል ገቡ።

በዚህ ንግግራቸው "የሃሳብ ልዩነት እርግማን አይደለም" ያሉት ዐቢይ "በተለያየ ጊዜ መስዋዕትነት ለከፈሉ የመብት ተከራካሪዎች፣ ፖለቲከኞች፣ በቅጡ ሳይቦርቁ ህይወታቸው ለተቀጠፈ ለውጥ ፈላጊ ወጣቶች ለሥነ ልቦናዊና አካላዊ ጉዳት ለተዳረጉ ቤተሰቦችና ግለሰቦች ከልብ የመነጨ ይቅርታ እጠይቃለሁ።" ሲሉም ተደምጠዋል።

ለተፈጠሩት ችግሮች መፍትሄ በመስጠት ህዝባችንን እንክሳለንም ሲሉ ገልጸዋል። ይህ ሁሉ ከሆነ ዛሬ ሶስት ዓመታት ተቆጠረ። እናም ያለፉትን ሶስት ዓመታት ከተለያዩ ጉዳዮች አንጻር በወፍ በረር እንቃኘው።

የሚዲያ ነጻነት እና የፖለቲካ እስረኞች

በጠቅላይ ሚኒስትሩ የመጀመሪያዎቹ የስልጣን ወራቶች በፖለቲካዊ ምክንያቶች የታሰሩ ግለሰቦች ከእስር ተፈትተዋል። ከሀገር ውጪ ነፍጥ አንግበው ሲታገሉ የነበሩና 'በአሸባሪነት' የተፈርጁ ፓርቲዎች 'ከአሸባሪነት መዝገብ ተፍቀው' ወደ ሃገር እንዲገቡ ተደርገዋል። ይህም ጠቅላይ ሚኒስትሩን 'መልካም አደረጉ፣ አበጁ!' ያስባላቸው ነበር።

በመገናኛ ብዙሃን ነጻነትም እንዲሁ። ዓለምአቀፉ የጋዜጠኞች ከለላ ተቋም (CPJ) እንደ አውሮፓውያኑ አቆጣጠር በ2019 ባወጣው ሪፖርት ከመገናኛ ብዙሃን አንጻር በኢትዮጵያ ያለውን ለውጥ 'ተአምራዊ' ሲል ነበር የገለጸው። ተቋሙ ከ14 ዓመታት በኋላ ለመጀመሪያ ጊዜ በኢትዮጵያ ምንም አይነት ጋዜጠኛ በእስርቤት የለም ሲል አሳውቆ ነበር።

ከ260 በላይ የታገዱ ድረ ገጾች እንደተለቀቁና ውጪ የነበሩ መገናኛ ብዙሃን ወደ አገር ቤት እንዲገቡ መደረጉን ገልጾ ይህም አበረታች እርምጃ ነው ብሎት ነበር። በተመሳሳይ ዓመት ኢትዮጵያ በዓለም የፕሬስ ነጻነት ያላትን ቦታ 40 ደርጃዎችን አሻሽላ ከ150ኛ ወደ 110ኛ ከፍ ያለችበት ነበር።

ሆኖም ነገሮች እንደመጀመሪያው የቀጠሉ አይመስልም። ወደሃገር ተመልሶ የነበረው OMN አሁን ላይ አዲስ አበባ ላይ የነበረው ቢሮው ተዘግቷል። በተለያዩ ወቅቶች ጋዜጠኞች ለእስር ተዳርገዋል።

ድምበር የለሹ የጋዜጠኞች መብት ተሞጋች (Reporters without borders) አሁን ላይ በኢትዮጵያ መረጃ የማግኘት መብት ጥስት ጋር በተያያዘ በርካታ ሪፖርቶችን እየተቀበለ እንደሆነ ገልጾ ይህም ያለፉትን አስመስጋኝ እርምጃዎች 'አደጋ ላይ' የሚጥል ነው ብሎታል።በሌላ በኩል ጠቅላይ ሚኒስትሩ ወደ ስልጣን በመጡ በጥቂት ወራት የፖለቲካ እስርኞችን በመፍታታቸው እንደተመሰገኑ ሁሉ አሁን ላይ በእስር ላይ አሉ በሚባሉት ፖለቲከኞች ወቀሳም ይቀርብባቸዋል።

የኦነግ፣ የኦፌኮ፣ የባልደራስና የኦብነግ አመራሮች 'አባሎቻችን ታስረውብናል'፣ 'ቢሮዎቻችን ተዘግተውብናል'፣ 'ወከባና ማስፈራሪያ ይደርስብናል' የሚል ቅሬታ በተደጋጋሚ ያቀርባሉ። በተለይ የአርቲስት ሃጫሉ ሁንዴሳን መገደል ተከትሎ በኢትዮጵያ የፖለቲካ እስርኞች ቁጥር ከፍ ብሏል የሚለው ደግሞ የሰብአዊ መብት ተሟጋቹ ሂውማን ራይትስ ዋች ነው።

ክስ ሳይመሰረትባቸው እስር ላይ የሚገኙ እንዳሉም ገልጿል። ከዚህም ባለፈ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን በተለያየ ወቅቶች ባወጣቸው መግለጫዎች ፍርድ ቤቶች የሚያሳልፉት ውሳኔዎች [በተለይ የፓለቲካ ተሳትፎ ያላቸውን እስረኞችን በተመለከተ] ያልተከበሩባቸውን ጊዜያት ጠቅሶ ችግሩ እንዲታረም በተደጋጋሚ አሳስቧል።ሰላምና መረጋጋት

ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ ወደ ስልጣን ከመጡ በኋላ ባሉት ሶስት ዓመታት ውስጥ በተለያዩ የአገሪቱ አካባቢዎች ንጹሃንን ዒላማ ያደረጉ በርካታ ጥቃቶች ተሰንዝረዋል።

ከአራት ወራት በፊት [ኅዳር 21-2013] በህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ተገኝተው ማብራሪያ የሰጡት ጠቅላይ ሚኒስትሩ፣ ማዕከላዊ መንግስቱና ህወሃት የገቡበትን ግጭት ሳይጨምር በሁለት ዓመት ተኩል ውስጥ በሁሉም የአገሪቱ ክልሎች በድምሩ 113 ግጭቶች [ከትግራይ ክልል በስተቀር] መከሰታቸውን ገልጸዋል።

እነዚህ ግጭቶች የሰው ህይወት የጠፋባቸውና ንብረት ያወደሙ እንደነበሩም ጠቁመዋል።

"በእያንዳንዱ ሳምንት የጦርነት ድግስ ነበር። የመንግሥት ስራ እዚህ ማልቀስ መቅበር - እዚህ ማልቀስ መቅበር! ከአንደኛው ለቅሶ ሳይነሳ ወደ ሌላው ለቅሶ መሄድ ነበር።" ሲሉም ተደምጠዋል።

ለዚህም ተጠያቂው ህወሓት እንደሆነ ገልጸዋል። ጠቅላይ ሚኒስትሩ ይህንን ይበሉ እንጂ ህወሓት አቅሙ እንደተዳከመ ከተገለጸ በኋላም ንጹሃን ላይ ያተኮር ጥቃት ተፈጽሟል። በቤንሻንጉል ጉሙዝ በመተከል ድባጤ ወረዳ ከሁለት ወራት በፊት [ጥር 4-2013] 82 ንጹሃን ሰዎች መገደላቸውን በወቅቱ እማኞች ለቢቢሲ ገልጸው ነበር።

ከዚህ ጥቃት አንድ ወር ቀደም ብሎ ደግሞ በተመሳሳይ ዞን ቡለን በተባለ ወረዳ 207 ንጹሃን ዜጎች መገደላቸውን የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ገልጿል።በሌላ በኩል በኦሮሚያ ክልል ምዕራብ ወለጋ ዞን በተለያየ ወቅት ሰላማዊ ዜጎችን ኢላማ ያደርጉ ጥቃቶች ተፈጽመዋል። ከትግራይ ግጭት በፊት በነበሩ አለመረጋጋቶችም እንዲሁ በርካታ ንጹሃን ለሞትና ለአካል ጉዳት ተዳርገዋል።

ለአብነት የአርቲስት ሃጫሉ ሁንዴሳ ግድያን ተከትሎ የተፈጠረውን ቀውስ በተመለከተ የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን 'መንግስት ያለ አይመስልም ነበር' በሚል ርዕስ ባወጣው መግለጫ ከአርቲስቱ ግድያ በኋላ በነበሩት 3 ቀናት ብቻ 123 ሰዎች በጸጥታ አካላትና በሁከቱ በተሳተፉ ሰዎች መገደላቸውን አትቷል።

በአማራ ክልል በተለያዩ ወቅቶች በተከሰቱ ግጭቶችም የሰው ህይወት ጠፍቷል። ከዓመት በፊት በክልሉ ሰሜን ሸዋ ዞን ኤፍራታና ግድም ወረዳ በተቀሰቀሰ ግጭት የ9 ሰዎች ህይወት ማለፉ ተዘግቦ ነበር።

ሲዳማን በክልል ከመደራጀት ጋር ተያይዘው በተነሱ ግጭቶችም የሰዎች ህይወት ጠፍቷል አካል ጎድሏል ንብረት ወድሟል። በደቡብ ክልል በጌዲዮ፣ በወላይታ፣ በኮንሶና በጉራጌ ዞኖች በተለያየ መነሻ የተፈጠሩ ግጭቶች የንጹኀንን ህይወት ቀምተዋል። በሌሎችም የአገሪቱ ክፍሎች እንዲሁ።

ከዚህም ባለፈ ወታደራዊና የክልል ከፍተኛ ባለስልጣናት የተገደሉትም ዐቢይ ወደስልጣን ከመጡ በኋላ ነው። በተለያዩ ወቅቶችም ከክልል በታች ያሉ መንግስታዊ መዋቅር አመራሮችም የተገደሉባቸው ወቅቶች ነበሩ።

እናም የዚህ ሁሉ ድምር መንግስት ባለፉት ሦስት ዓመታት የዜጎችን ደህንነት በመጠበቅና ሰላምና መረጋጋትን ከማስፈን አኳያ በተለያዩ አካላት ክፉኛ አስተችተውታል።

የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አባላት ጥቅምት 24-2013 በነበራቸው መደበኛ ስብሰባ ባልተለመደ መልኩ በእንባና በቁጣ ታጅበው መንግሥት የዜጎቹን ደህንነት እንዲጠብቅ አሳስበው ነበር።ከብልጽግና ምስረታ እስከ ትግራይ ግጭት

30 ዓመታት ለሚጠጋ ጊዜ በስልጣን ላይ የነበረው ኢህዴግ ዐቢይ አህመድ (ዶ/ር) ጠቅላይ ሚኒስትር ከሆኑ በኋላ የቆየው ዘጠኝ ወራት ብቻ ነው።

የG7 ሀገራት መግለጫ ፡

የካናዳ ፣ ፈረንሳይ ፣ ጀርመን ፣ ጣልያን ፣ ጃፓን ፣ ዩናይትድ ኪንግደም እና ዩኤስኤ የሚገኙበት የቡድን 7 ሀገራት የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች እንዲሁም የአውሮፓ ህብረት ከፍተኛ ተወካይ የትግራይን ወቅታዊ ጉዳይ በተመለከተ የጋራ መግለጫ አወጡ።

በመግለጫው የቡድን 7 ሀገራት የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች እና የአውሮፓ ህብረት ከፍተኛ ተወካይ ፣ በቅርቡ ሪፖርት የተደረጉ በትግራይ የተፈፀሙ የሰብአዊ መብት ጥሰቶች እና በደሎች እንዲሁም የዓለም አቀፍ የሰብአዊ ሕግ ጥሰት በጣም አሳስቦናል ብለዋል።

መግለጫው አክሎ በሰላማዊ ዜጎች ላይ የሚደርስ ያለውን “ግድያ ፣ ጾታዊ ጥቃቶችን ፣ ያለ ልዩነት የሚፈጸም ከባድ ድብደባ እና በትግራይ ነዋሪዎች እና የኤርትራ ስደተኞች ላይ የሚፈጸመውን አስገዳጅ መፈናቀል” እንደሚያወግዙ ገልፀዋል።

ሁሉም ወገኖች የዜጎችን ደህንነት ማረጋገጥ እና የሰብዓዊ መብቶችን እና ዓለም አቀፍ ህጎችን ማክበር እንዳለባቸውም አሳስበዋል።

በቅርቡ የኢትዮጵያ መንግስት ለእንዲህ ዓይነት ጥሰቶች ተጠያቂ መሆን ያለባቸውን ለመጠየቅ ላሳየው ቁርጠኝነት እውቅና የሰጠው መግለጫው መንግስት ቃሉን ተግባራዊ እንዲያደርግ ጠይቀዋል።

በቅርቡ ጠ/ሚ ዐቢይ የኤርትራ ኃይሎች ከትግራይ ይወጣሉ በሚል ያወጡትን መግለጫ በደስታ እንደሚቀበሉም መግለጫው ጠቁሟል፡፡ ይህ ሂደት በፍጥነት ፣ ያለምንም ቅድመ ሁኔታ መፈጸም እንዳለበትም ነው የተገለጸው፡፡

የቡድን 7 ሀገራት ፥ “አመጽ እንዲቆም እና ትግራይን ጨምሮ በሁሉም ኢትዮጵያዊያን ዘንድ ተቀባይነት ያለው እና ወደ ተአማኒ ምርጫ እና ወደ ሰፊ ብሔራዊ እርቅ የሚወስድ ግልፅ ፣ ሁሉን አቀፍ የፖለቲካ ሂደት እንዲፈጠር ጥሪ እናቀርባለን” ብለዋል።

ምንጭ፦ አል ዓይን ኒውስ

ጠ/ሚ ዶ/ር አብይ አህመድ

በኦሮሚያ ክልል በምእራብ ወለጋ ዞን በንጹሐን ዜጎች ላይ የደረሰውን ጥቃት እናወግዛለን፡፡ የተሰማንን ጥልቅ ኀዘን ለሟች ቤተሰቦችና ለኢትዮጵያውያን ሁሉ እንገልጻለን፡፡ ዓለማችን በወረርሽኝ ተጨንቃ መፍትሔ በምትፈልግበት በዚህ ሰዓት፣ ሆን ብለው በሰዎች ላይ መከራና ስቃይ የሚጨምሩ ግለሰቦች እና ቡድኖች በምንፈልጋት ኢትዮጵያ ውስጥ ስፍራ የላቸውም። ጠላቶቻችን በውስጥና በውጭ ተደራጅተው ንጽሐን ዜጎቻችንን በመግደል የጀመርነውን ጉዞ ለማሸማቀቅና ከመንገዳችን ለማስወጣት ጥረት እያደረጉ ነው። መሥዋዕትነት እየከፈልንም ቢሆን የኢትዮጵያን አንድነት አጠናክረን ጉዟችንን እንቀጥላለን። በሁሉም ቦታ በደርሰው ጥቃት አጸፋ እርምጃ በክልልና በፈዴራል መንግሥት ቅንጅት እየተወሰደ ይገኛል። መላው የኢትዮጵያ ሕዝብ ወደ ጥፋት ኃይሎች ወጥመድ ላለመውደቅ በማስተዋል እየተጓዘ፤ በእንደዚህ ዓይነት ጉዳዮች ከመንግሥት ጋር ተባበሮ ጥፋተኞችን ወደ ሕግ ለማቅረብ እና እንደዚህ ዓይነት ግድያዎች ፈጽመው እንዲቆሙ በትብብር ልንሠራ ይገባል። ኢትዮጵያ በመሥዋዕትነት የቆመች፤ በመሥዋዕትነት የምትቀጥል ሀገር ናት። በትብብርና በአንድነት መንፈስ የኢትዮጵያን ጠላቶች ደግመው እንዳይነሡ አድርገን ማጥፋት አለብን።
#PM Dr Abiy Ahmed

Channel created