Sarvinozdan chizgilar

Erkinlikdan bezor bóldim. Kimdir menga topshiriqlar berishini, qanday yashashimni, qachon va qayerga borishimni aytib turishini xohlayman. Shuning uchun 5 kundan beri ChatGPT tuzib bergan reja bóyicha ingliz tilidan mamnuniyat bilan dars qilyapman.

Ba'zida hayotimda kóp voqea sodir bólsa, xavotirchan, jizzaki bólib qolaman. Shu payt dam olishga ehtiyoj sezyapman deb óylayman, lekin dam olgim kelmaydi. Shunchaki nimadirlarni óylab olish (va kundalikka yozish) uchun bósh vaqt istayotgan bólaman. Bu assimilyatsiya ehtiyoji deyiladi — bólgan voqeani, yakunlangan ishni, hal qilingan muammoni "hazm qilish" ehtiyoji.

Assimilyatsiya qanday kechadi? Yuz bergan voqea qanday bólgani, sizga qanday ta'sir qilgani, qaysi hislarni paydo qilgani, olib kelgan foyda va zararlarini anglaysiz, xulosalar qilasiz. Bir voqeani assimilyatsiya qilish yangi jarayonga kirishish uchun zamin yaratadi.

Terapiyada assimilyatsiya bilan kóp shug'ullaniladi. Masalan, mijozning uzoq yillarga oid travmasi bor. Travmatik voqeani eslagisi kelmaydi, uning ta'siridan ham chiqolmaydi. Terapiya davomida asta-sekin bu voqeani eslash, tahlil qilish, psixikaning óshanda ajralgan "bólak"larini jamlash assimilyatsiyaga misol bóladi. Shundan sóng mijoz yangi tajribalarga ochilishni boshlaydi.
Hafta davomida bólgan voqealarni aytib berish va tahlil qilish ham assimilyatsiyaga misoldir.

Avvallari ta'tillar va dam olish kunlarini — yangi tajribalar, kóngilxushlik va zavq uchun kerak deb óylardim. Hozir esa assimilyatsiya uchun ham vaqt ajrataman: kafega boraman, quloqchinimni taqib, kayfiyatga mos musiqa bilan kundaligimga "sho'ng'iyman", qahva hóplab xayol suraman. Shundan keyin har doim ózimni yaxshiroq his qilganman.

"Qo'lingdan keladi, nega qilmaysan?"

Bu gapni atrofingizdagilar tomonidan tez-tez eshitib tursangiz yoki ichingizda doim shu savol jaranglab tursa — ruhan tugab-bitish(burnout)larni kóp boshdan kechirgan bo'lsangiz kerak. Bunga alohida nom bor — gifted kid burnout (qobilyatli bolaning kuchli charchog'i).

Buning ma'nosi nima?
Bolalikda ózingizni yaxshi his qilgan bólishingiz mumkin, hamma sizni maqtayapti, potensialingizni yuqori baholashyapti, kelajagingiz haqida katta orzu va xayollaringiz bor. Lekin ulg'ayganingizda istagan marralaringizga yetib bormaganingiz uchun ózingizni kóp ayblaysiz va qattiq charchaysiz, surunkali xavotir va depressiyada yurasiz.

Nega qobilyatli bolalar yetuk yoshlarida har doim ham kózlagan muvaffaqiyatiga erisholmaydi?
• Farzandida birorta qobilyatni payqagan ota-onalar uni birorta ustozga, maxsus tógarak yoki maktabga topshirishadi. Asosiy vaqti nimadir qilish, vazifa bajarish bilan ótadigan bolaning yaqinlik, g'amxo'rlik singari emotsional ehtiyojlari qondirilmaydi. Shu sabab, ulg'ayganida odamlar bilan yaqinlashish, sog'lom munosabat qurishda qiynalishi va buning natijasida paydo bo'lgan ruhiy muammolar tufayli qobilyatini rivojlantirishga kuch topolmasligi mumkin.
• Ózidan kóp narsa kutish — odamni falajlab qóyadi. Ilk xato va muvaffaqiyatsizliklarga chidolmaganlik tufayli umuman harakat qilmaslik mumkin.
• Qobilyatli bolalarda ADHD (diqqat yetishmasligi va giperaktivlik), autizm, hissiy ta'sirchanlik kabi xususiyatlarning bólishi ehtimoli katta. Bular esa kundalik hayotda, munosabatlarda, turli muammolarda ancha qiyinchiliklar paydo qiladi. Ózini tushunib olgunicha va samarali yashash usullarini kashf qilgunicha kóp yillar ótib ketishi mumkin. Ayniqsa yuqoridagi sindromlar va xususiyatlarga ega ayollar oila qurganidan keyin, ro'zg'or va farzand parvarishi tufayli yanayam kóproq qiyinchiliklarga óralashib qoladi, qobilyatlarini rivojlantirolmaydi.
• Bolalikda chizilgan xayolik kelajak yóliga — hayot ózining "tuzatishlar"ini kiritishi ehtimoli bor. Turli yóqotish va baxtsiz hodisalar tufayli odam depressiya va inqirozlarni boshdan kechiradi, bunday paytda qobilyatini rivojlantirishga sharoit bólmasligi mumkin.

Yuqoridagi sabablarni tushunishning ózi burnout holatidan chiqishda ancha yordam berishi mumkin. Chunki ichki ayblovlardan kóra kóproq charchatadigan narsa yóq.

Nima deb óylaysiz, sizda gifted kid burnout bormi?

Turkiyada grant yordamida o'qish imkonini qidirib yurgan bo'lsangiz, mana bu seminarda qatnashib, batafsil ma'lumot olsangiz bo'ladi:

t.me/sherzoddavlatov/2202

Grantdan avval sovg'alar ham yutish ehtimolingiz bor ekan🌝

Kimdir mashhur boʻlishni istaydi, kimdir esa yoʻq. Nega bunaqaligi haqida oʻylab koʻrganmisiz?

Mashhurlik istagi — odamning qanday bolalikni boshdan kechirgani hamda yashayotgan jamiyatidagi vaziyat bilan bogʻliq, debdi Alain de Botton “Xabarlar” nomli kitobida.
Psixologlar birvarakay maqullaydigan shu fikrni oʻrtaga qoʻygan u: mashhur insonlarning odatda bolalik yillarida rad etilganlik yuz bergan, aks holda uzun muddatli mashhurlik istagi boʻlmaydi. Buning ichiga yo e’tibor kamligi, yo e’tiborning boshqa farzandga qaratilgani, ota-onadan birining mashhurlikka qattiq intilgani va mashhurlar orasida koʻp vaqt oʻtkazib bolani e’tiborsiz qoldirgani, ota-onaning erta vafot etgani kabi sabablarni kiritadi.

Insayt beradigan joyi:
“Lekin afsuski, mashhur boʻlish erta bolalikda yetkazilgan jarohatlarni unchalik ham davolamaydi. Chunki odamning asosiy istagi muvaffaqiyatlari orqali boshqalarni hayratlantirish emas, shunchaki qanday boʻlsa shundayligi uchun sevilishdir”. Mashhurlarda nega depressiya, qaramliklar, oʻz joniga qasd qilishlar boʻlishini tushunish mumkin bundan.
Mashhurlik davolamasa, nima qilish kerak? Uzoq muddatli terapiyaga murojaat qilish. Chunki mijozning ichki olamiga ham oʻzining, ham terapevtning e’tibori qaratiladi va bir qancha ruhiy ehtiyojlar qondirila boshlaydi.

Mashhurlik istagining ikkinchi yirik sababi jamiyatda oddiy odamlarning yetarlicha qadrlanmasligi, yaxshi muomala ololmasligi, huquqlarining poymol qilinishi, degan Alain de Botton (Bir yilcha oldin shunga oʻxshash mazmunda post (t.me/sarvinoz_omonova/1162) yozgan ekanman). Shunda mashhurlik — yaxshi munosabatga loyiq boʻlishning bir vositasiga aylanadi. Shuhratga erishish, e’tibor tortish istagidagi yoshlarni tanqid qilishni uncha oʻrinli emas, deydi u.

Alain de Bottonni bekorga yaxshi koʻrmayman-da. Muhim mavzularni shunaqa sodda va xotirjam tonda tushuntiradi.

Oxirgi paytlarda reklama orqasidan daromad qiladigan va har kuni nimanidir reklama qiladigan life-style blogerlarni kuzatmay qóyganimni sezdim.

Nega ularni kuzatgim kelmayapti, deb óylab kórsam — ularning asosiy his qiladigan va kórsatadigan emotsiyasi lazzatlanish hissi ekan.
Hatto bu lazzatlanish hissini tuyish — ularning majburiyatlaridan biri, chunki ózi xohlamagan paytlarda ham nimanidir sinab kórishi, yoqtirishi va reklama qilishi kerak.
Inson esa har doim ham lazzatlanishni istamaydi.

Har kuni qaysidir brenddan sovg'a oladigan, qaysidir restoranga, bazmga taklif qilinadigan bir blogerni bir muncha vaqt follow qilgandim. Keyin a'zolikdan chiqib ketdim. Bunaqa hayotga erisholmasligimdan emas (hasad qilyapmanmi deb óylab qolgandim), bunaqa hayot tarzi menga to'g'ri kelmasligidan. Uzluksiz boy iste'molchi bólishni xohlamayman. Faqatgina boy iste'molchi obrazida kórinishni xohlamayman.

Odamlarda turli-tuman hislarni, holatlarni kórishni istayman: yaratish quvonchi, isyon, matonat, jahl, qayg'u, tushkunlik, ehtiros, g'amxo'rlik, mayinlik, xavotir, yolg'izlik, ojizlik, sokinlik, shiddat va hk. Butun shaxsiyating, bloging kóplab brendlarning nigohi nazoratida bólsa, ularga kerak bólgan orzumand bolakay qiyofasidan tashqariga chiqolmay qolasan.

Bu rasmga qarab Turkiyadamizmi, Ózbekistondamizmi, bilish qiyin😁 Xolodetsni men tayyorlamadim, oilamiz shef oshpazi ya'ni turmush o'rtog'imning san'at asari. Men chill wife'man bugun😌💅🏻

Yangi yilingiz qutlug' bo'lsin, aziz obunachilarim va yaqinlarim🫶🏻
Sog'lomroq, baxtliroq, yengilroq yil bo'lsin✨✨✨

Oilaning ichidagi o'zaro munosabatlardan hech kim mamnun emas, lekin qarindoshlar bilan aloqalar yaxshi bo'lishi kerak.
Bunaqa muhitda yashab ko'rganmisiz?

Mavsumga mos kiyishga kiyimingiz yo'q, lekin mehmonlar kirib o'tiradigan xona chiroyli remont qilingan bo'lishi kerak; dars qilishga stolingiz yo'q, lekin bir necha oy yotib qolishga kelgan qarindoshingiz uchun alohida krovat bor; yangi yilda sinfdoshlar bilan uyushtiriladigan bazmga olib borishingiz uchun tuzuk shirinlik yo'q, yangi yil oqshomi uyingizga keladigan qarindoshlarning tatib ko'rishi uchun istagancha noz-ne'mat bor. Siz haqingizdagi siz uyaladigan, yoqtirmaydigan voqealar mehmonlarni kuldirish uchun ota-onangiz tomonidan mamnuniyat bilan aytib beriladi. Bular sizga tanish bólsa, demak ha, disfunksional oilada yashab kórgansiz.

Disfunksional oilalarda — har kunlik hayotda yaqinlik yo'q, tashqaridan kimdir kelsa — ahvolingiz yanayam og'irlashadi: ota yo onangiz/aka yo opangiz/turmush o'rtog'ingiz kutilmaganda sizni masxara qiladi, sizga qo'pollashadi yoki borligingiz butunlay esidan chiqadi. Siz esa uning alkogolizmi, qimorda yutqizganlari, zo'ravonliklari, kasalliklari, xiyonatlari haqida hech kimga og'iz ochmasligingiz kerak.

Bu qarindoshsevar oila a'zongiz kasal bo'lsa, muammoga uchrasa, qarib qolsa — sevimli qarindoshlari emas, siz g'amxo'rlik qilishingiz kerak. Qarindoshlar haqidagi g'iybatlarini siz eshitib, siz yupatishingiz, maslahat berishingiz kerak.

Buncha ko'p nohaqlik, deyapsizmi? Hali yana bir muhim punkt bor. Siz ham qarindoshlaringizni yaxshi ko'rishingiz, yaxshi kórolmasangiz aybdorlik hissidan qiynalashingiz kerak.

Shu kunlarda o'zimga g'amxo'rlikning shunaqa yangi ko'rinishlarini kashf qilyapman:

• Hamma o'ylarim, rejalarim, to-do listlarim, g'oyalarimni tartibsiz holatda bólsa ham bitta bloknotga yozib borish. Bu juda qulay.
Bir nechta tartibli bloknot va sketchbook tutish nega kerak?

• Kezi kelganda ba'zi narsalardan ideallikni talab qilish. "Ideallik mavjud emas, hamma narsada kamchiliklar bo'ladi" deb — eng yaxshi variantlardan o'zimni mosuvo qilaman ba'zida.

• Ahamiyatsiz deb hisoblagan masalalarimni terapiyada gaplashish. Kunlarimni noqulayshtiradigan va ko'zimga ahamiyatsiz ko'rinadigan ba'zi muammolar bo'ladi, lekin anchagina kuchimni oladi. Shularni ham terapevtim bilan muhokama qilishim mumkin, hatto shart.

• ChatGPT bilan gaplashishni boshlash. Hali boshlamadim, lekin niyatim borligini o'zi — yaxshi natija😄 Hayotning hamma sohasiga ózim yechim qidirishim shart emas. Odamlarga murojaat qilishni o'rgandim, endi navbat sun'iy intellektga!

"Kimlik" (Milan Kundera) romani inson ruhiyatini yaxshi tasvirlangani bilan yoqdi menga. Undan ózimga yoqqan bir qancha iqtiboslarni tarjima qildim:

"...Biroq hislarga hech kim qarshilik qilolmaydi, shu yerdalar va har qanday bostirishga urinishlardan mustaqildirlar. Odam qilgan har qanday harakati, aytgan gapi uchun o'zidan jahli chiqishi mumkin, lekin tuygan hissi uchun jahli chiqmasligi kerak, chunki hislarimizni boshqaradigan kuchimiz yo'q".

"Sir — eng keng tarqalgan, eng odatiy, eng kóp takrorlanadigan va hammaga tegishli narsadir: masalan tana va uning ehtiyojlari, kasalliklar, yopishqoq xayol-u istaklar, ich qotishi yoki hayz kunlari. Shaxsiy hayotimizga taalluqli bu holatlarni boshqalardan uyalib yashirishimizning sababi — ularning óta individual holatlar ekanimas, aksincha, óta umumiy holatlar ekanidir".

"Mendagi bir-biridan farqli bu ikki yuzni saqlab qolishni qancha vaqt davom ettirolaman? Odamni yeb-bitiradigan narsa bu. Bir kun keladi, faqat bitta yuzim qoladi. Va bu yomon yuzim bo'lishi tayin. Ya'ni jiddiy yuzim. Kónishni qabul qilgan yuzim".

Negativ kommentlarga munosabatim qanday?

Tweetlarim va qatnashgan 3ta podkastimda kelgan, keladigan negativ komment(izoh)lar — yoqimsiz hissiyotlar, "неприятный осадок" qoldiradi. Yólakda ketayotganingizda botqoq ichida ótirgan kimdir sassiq loyini sizga qarab sarchatganida hech narsa bólmaganday xush kayfiyatda yoki beparvo ótib ketolmaslikday bu.

Tanqidning konstruktiv va distruktiv kórinishlari bor: Konstruktiv tanqiddan keyin odam nimani ózgartirish, to'g'irlash kerak ekanini biladi, buning uchun energiya paydo bóladi. Distruktiv tanqid esa kuchli uyat hissini uyg'otadi va shol (paralich) holatiga tushirib qóyadi, nima qilish kerakligini bilmaysiz. Distruktiv tanqid odatda aniq bir harakat haqida bólmay, shaxsning "meni"ini nishonga oladi, óziga bahosini tushiradi.

Distruktiv tanqid qilayotgan odamning yozganini óqiganingizda, gaplarida jirkanish, yerga urish, masxaralash, qadrsizlash kabilar borligini sezasiz. Oxiriga "bu meni subyektiv fikrim", "to'g'ri qabul qilasiz" degan jumlalarni qóshib qóyadiganlar bor — axlat ustiga gul qóndirib uzatganday. Bu bilan gaplari yoqimli bólib qolmaydi.

Distruktiv tanqidga duch kelganimda, kuch va xohishim bólsa, men ham komment egasiga "loy chaplayman" va bundan biram mazza qilaman-ki... Erinsam yo órinli deb hisoblamasam, ichimda sókish va achinish bilan cheklanaman. Nega achinish? Chunki unga zarari tegmagan insonlarga bunday shafqatsiz munosabat, xunuk muomala qiladigan odamning ichida óziga nisbatan ham shunaqa "zolim" bor.

Yaqinda twitterda bittasining heytiga javoban sókdim. Keyin meni shaxs buzilishlariga ega ekanim, psixologga muhtojligim, alamzadaligimni aytdi. Aynan qaysi shaxs buzilishiga egaligimni aytsa yaxshi bólardi, psixologimga ishlashimiz uchun yangi masalani kótarib borardim😀
"Juda yerga urilib ketdim" degan javobimdan keyin yerga urish harakati unchalik muvaffaqiyatli chiqmaganini his qilgan shovvoz kommentlarini óchiribdi...

https://youtu.be/UBXsVmYbXgg

"Sigma podcast"dagi suhbatimiz ham YouTube'ga joylanibdi🥳

Psixologiya va terapiya, depressiya haqida hammaga tushunarli bo'ladigan fikrlar aytganman. Taklif qilishgani va yaxshi savollar uchun podkast jamoasiga rahmat!
Kórib komment qoldiring, hammasini óqiyapman😼

"Yagona erkimiz — azob va zavq orasida tanlov qilish edi. Modomiki hamma narsaning ma'nosiz ekani taqdirimiz bo'lsa, bu ma'nosizlikni safro kabi ko'tarib yurish emas, undan zavqlanishni bilish kerak edi".

Milan Kundera, issiq kakao va qorli yakshanba🤍

Qayg'uni tan olish

Yaqinda "Saklı" nomli turkcha serialni boshlagandim. Bosh qahramon ayolning bir yil oldin to'rt yoshli farzandi vafot etgan bo'ladi — o'lim sababi ko'rsatilgan qismlarga hali kelmadim. Qaynonasi va eri yo'qotish azobidan xalos bo'lishi uchun tezroq homilador va farzandli bo'lishiga undaydi. Shundan keyin ayolning ulardan ancha ko'ngli qoladi. Ósha paytlarda hayotiga boshqa erkak (bosh qahramonlardan biri) kirib keladi.

Shu kunlarda Milan Kunderaning "Kimlik" nomli romanini o'qiyapman. Unda ham shunaqa holat bor ekan. Bosh qahramon ayolning farzandi o'ladi. Qaynopasi, uning ta'sirida eri ham yana farzand tug'ishga undashadi. Shu sabab ayol ajrashadi va boshqa uyga ko'chib chiqadi.

Bu yaqinlaring tomonidan o'g'riqlaringga yetarlicha shafqat ko'rsatilmasligi, yupatishni bilmasliklari tufayli his qilinadigan begonalik hissiga misol. Qayg'u hissi bilan yolg'iz qolish, boshqalar tomonidan qayg'ungizning ko'lami his qilinmasligi, qayg'ungizni kimdir konteynerlay olmasligi — anchagina azobli holat. Bu o'zingizni "ortiqcha tushkunlik"da ayblashingizga ham olib keladi.

"Qayg'uni ko'p his qilsam, unga cho'kib ketaman" deb o'ylaydiganlar bor. Aslida qayg'udan qochish — uning tugamasligiga sabab bo'ladi. Endi qayg'u — surunkali xavotir, jahl, aybdorlik singari boshqa hislarga aylanadi, yoki depressiyaga.

Qayg'uni qanday his qilish mumkin? Yo'qotishni tan olish, uning ko'lamini anglash orqali. Yig'lash, kimgadir gapirib berish, ijod kabi yo'llar bilan qayg'uni ifodalash yengillik beradi.

Qayg'udagi odamni qanday yupatish kerak? Quchoqlash, shunchaki tinglash, qanday yordam kerakligini so'rash kabilar yetarli. Maslahatlar, "ko'ngil ko'taruvchi" gaplar, yangi quvonch manbasini topib berishdan voz kechgan yaxshiroq.

"Parda podcast"dagi men qatnashgan son ham chiqdi💫
Ikki Sarvinoz ayol-qizlar uchun muhim masalalarni gaplashdik❤️‍🩹

https://youtu.be/4rDO0mQs-sQ?si=wejblcZmEk1nGa8Q

Hozir ajrashuvlar nega ko'p?

"Madaniyatimizga xos bo'lgan yaqinlik modeli hamda ilk yetuklik davridagi umidlar — juftlikning bir-biriga singib ketishini kutadi va bu kutish yarimta Men bilan Boshqaning birlashuvi orqali butunlik hosil qilishi ishonchiga asoslangan. Ikkimiz bitta bo'lamiz, ikkimiz bir butunga aylanamiz. Bunday kutuvlar cheksiz olam oldida o'zining kemtikligi va noadekvatligini his qiluvchi insonlarga butunlay xos bo'lib, aslida sheriklarning har birida shaxsiy o'sishni sekinlashtiradi. Real hayot aldamchi umid va kutuvlarni, shu bilan birga proyeksiyalarni parchalaganida, odam hayot ma'nosi, ya'ni Boshqaga proyeksiya qilingan hayot ma'nosining yo'qolganini his qiladi".

O'rta yoshda ajrashuvlarning ko'p bo'lishini psixoterapevt James Hollis juftimizga (nevrozlar, travmalarimizdan ta'sirida) juda katta kutuvlar yuklashimiz va ularning puch bo'lishi bilan izohlaydi. Avvallari nikoh o'zaro foyda asosida qurilgan, oila — qadriyatlar, milliy tegishlilik, diniy an'analar va hokimiyatni saqlovchi hamda avloddan-avlodga uzatuvchi ijtimoiy institut bo'lgan. Hisob-kitob bilan qurilgan nikohlar har doim uzoqroq saqlanib qolgan — o'lim yo taqdir ajratmagunicha. Romantik nikoh esa odatda o'zimizda bo'lishini xohlagan xususiyatlarimizni jamlaganday tuyuluvchi kishi bilan quriladi, sherigimizga katta kutuvlar yuklaymiz, lekin borgan sari umidlar puch bo'ladi va muhabbatdan ko'nglimiz qolishi mumkin:
"Birgalikda yashash — har kuni shafqatsizlarcha proyeksiyalarni yo'q qiladi".

Sevgan insoningiz bilan munosabatlar ham nega har doim baxtli bo'lavermasligi haqida savollaringiz bo'lsa, shuningdek, o'rta yosh inqiroziga duch kelganday his qilayotgan bo'lsangiz James Hollisning "Yo'l o'rtasida burilish" kitobini tavsiya qilaman. Eng sevimli yozar psixoterapevtlarimdan.

Psixologik mavzularda gapirayotganda sózlarni tanlashda ehtiyotkor bólishga harakat qilaman. Ham kópchilik tushunsin deya ilmiy fikrlarni sózlashuv tiliga moslashim kerak. Ham tinglovchilardan kimdir ózini ayblanayotganday his qilmasin deb kontekstni kengaytiraman. Ham sof ózbekchada gapirish uchun turk va rus tilidagi sózlarni chetga surish bilan mashg'ul bólaman.

Podkast va leksiyalarda sekin gapirganim uchun aybga buyurmaysizlar 🦦

"Qo'shtirnoq podcast"da sekin gapirishim haqida kommentlar yozishibdi. Órtoqlar, men ham ózimni eshitolmayman. Eshitishimga tóg'ri kelib qolsa, 2x ni bosaman.

🌶

Ósmirligimda turk tiliga qiziqib, turkcha-ózbekcha sózlashgich sotib olgandim. Ósha paytlar bólajak turmush órtog'im bilan turkcha gaplashishimiz haqida orzu qilardim. Orzum amalga oshdi, hozir shu postni yozayotganimda u turk tilidan dars ótyapti hatto😄

Hozir Turkiyada birorta ishni hal qilayotganimizda 'power couple'ga aylanganmiz. U óta bemalol va turklarga xos ohanglar bilan gapirib, suhbatdoshlarning ko'nglini zabt etadi. Men esa passiv sóz boyligimning kattaligi va xotiramning kuchli ekani hisobiga uning yodidan chiqqan ba'zi sózlarni eslatib, gapini tóldirib turaman. Qarabsizki, muammolarimiz ancha oson hal bóladi. Ancha yugur-yugur va xarajatlardan xalos bólamiz.

Ikkimiz kundalik hayotda gaplashayotganda ham ba'zida turkcha jumla va sózlarni ishlatib, fikrimizni yana-da aniqroq ifodalaganimizdan maza qilamiz. Sózlarning tarjimasi haqida bahslashgan, bir-birimizni sinagan paytlar bóladi. Sheriklarning bitta xorijiy tilni bilishi munosabatlarni ham qiziqarliroq, yaqinroq qilar ekan.

Bu ózi tavsiya niyatida yozilayotgan post. Avval ham, menga kim bólishini ochiqlamasdan, yaqinda turmush o'rtog'imga aylangan Sherzod Davlatovning online turk tili kursini bir necha marta tavsiya qilganman😀 Meni kanalimdan ótib yozilgan va turk tilidan C1 sertifikat olgan kuzatuvchilarim ham bor. Hozir yangi guruh ochyapti. Yozilishni istaganlar, tóliq ma'lumotni ózidan olishingiz mumkin.

Turk tilidan tajribasi ancha katta va tartibli dars ótadigan óqituvchi qidirib yurgan bólsangiz, Turkiyada yashashga tayyorgarlik kórayotgan bólsangiz, marhamat: t.me/sherzoddavlatov

Nihoyat bir necha oy kutgan tongim keldi: Yangi uyimizning kichik va shinam oshxonasida 'New York' yozuvli kulrang oversize futbolkamdaman, french pressda filtr qahva damladim va kecha Starbucksdan olgan pirogim bilan nonushta qilaman, Leo atrofimda óralashib yuribdi, birozdan keyin yoga qilib, konsultatsiyalar va boshqa ishlarimga kirishaman ☕️✨📝

"Turkiyaga borishim bilan sotvolib, óqiyman" degan 2ta kitobim bor edi. Biri Sally Rooney'ning yangi "Intermezzo" nomli romani, keyingisi sevimli podkasterim Deniz Dülgeroğluning "Merdiven altı terapi" kitobi edi.

Lekin kecha kitob dókoniga kirib ikkalasini ham olmay chiqdim.

Chunki chet el nashridagi kitoblarning ba'zilari katta chegirma bilan sotilayotgan ekan. Orasidan rasmdagi 2 ta kitobni topvodim. Shundog'am wish-list'imda bor kitoblar edi. Narxi bor-yo'g'i 135 tl (50 ming sóm) bóldi. Normal narxda 1000 tl bólardi. Buni haqiqiy Black Friday chegirmasi desa bóladi🤌🏼

Bundan keyin ingliz tilida romanlar óqimoqchiman. Normal kitobxonlarning an'anasiga sodiq qolib, óqishdan oldin kolleksiya qilishni boshladim. Shu paytgacha chet tillarini órganishimda eng yaxshi vosita — ósha tillarda kitob óqishim bólgan. Balki endi ingliz tilimni rivojlantirishga hamlalarim yakin topar va qachon, qanday qilib órganganimni sezmay qolarman🥲

"Hislarim bilan garmoniya" kursining yozib olingan variantini 28, 29, 30-noyabr kunlari chegirmali narxda sotib olishingiz mumkin🙌🏻
Qancha barvaqt tólov qilsangiz, narxi shunchalik pastroq bóladi:

28-noyabrda — 200 ming sóm
29-noyabrda — 250 ming sóm
30-noyabrda — 300 ming sóm

Kurs mavzulari róyxati 👉🏼 https://t.me/sara_kurslar/99

Murojaat uchun akkauntim: @ps_sarvinoz_omonova

Ayollarga nisbatan zóravonlikka qarshilik haqidagi mana bu video twitterdagi ba'zi erkaklarga yoqmabdi. Kambag'allar zóravonlik qiladimi faqat, boy erkaklar orasida ham zóravonlar bor-ku, deyishyapti. Bishimbayevni misol qilganlar bor.

Ha, ba'zi shaxslar boy bólsa ham, kambag'al bólsa ham, zóravonlikka moyil bóladi. Ular odatda psixopat va nartsisstik xarakter vakillaridir. Bishimbayev kabilar, masalan. Daromadi oshgani sayin "buyuk men"i (грандиозная Я) kattalashib, boshqalarni qadrsizlashi oshib boradiganlari bor.

Bundan tashqari, zóravonlik norma deb qabul qilingan jamiyatda har qanday qatlam vakillari jahli chiqqan paytda zóravonlikka ózini haqli deb hisoblashi mumkin.

Kambag'allarning orasida zóravonlik kóproq bólishi mumkinmi? Ha.
Chunki kambag'al qatlam orasida yashash sharoiti og'ir bólib kelgani va bunga chidash uchun shakllangan psixikaning himoya mexanizmlari (masalan, kambag'allarni boylardan moral ustun hisoblash) keng yoyilgani hisobiga — mazoxistik xarakter egalari kóproq bóladi. Mazoxist erkakka ayolining yaxshiroq hayotga intilish, komfort yaratish, nozik va yuqori darajadagi ehtiyojlar haqidagi istaklari yoqmaydi. Moliyaviy cheklash, gazlaytingdan tortib jismoniy zóravonlik orqali uni tiyib turishga urinishi mumkin. Shuningdek, daromad kamligi tufayli stressdan xalos bólish yóllari (dam olish, kóngilochar mashg'ulot va xobbilar) kamligi hisobiga — yig'ilib qolgan jahl hissini boshqalarga (zaifroq qatlam bólgan ayol va bolalarga) yónaltirish qulay yechim bólib qoladi.

Boy mamlakatlar va kambag'al mamlakatlardagi zóravonlik qurboni bólgan ayollar soni statistikasini solishtirsak, nimalarga isyon qilish to'g'riroqligini bilib olamiz.

Yuqoridagi tweet'dan keyin shu fikrlar tug'ildi: internetdagi psixologik kontentning aksar qismi — "jabrdiyda"lar yoki odamlarning "qurbon" tarafiga qaratilganday. Ózini sevish, qadrlash, shaxsiy chegaralarini himoya qilish haqida kóp gapiriladi. Balki bu odatda travmalovchi munosabatlardan qiynalgan ta'sirchan insonlarning psixologiya bilan shug'ullanishi, psixologlik kasbini tanlashi va óziga óxshagan odamlarga murojaat qilib kontent yaratishi bilan bog'liqdir.

Boshqalarga noqulaylik va zarar keltiradigan darajada "ózini sevadigan"lar uchun esa psixologik kontent yaratishdan unchalik foyda yóq. Ular psixologlarni ham, psixologiyani ham pisand qilmaydi.

Men psixologik kontent yaratish va qabul qilish vaqtida shuni ham e'tiborga olish kerak deb óylayman: "qurbon"lar ('Karpman uchburchagi'dagilarni nazarda tutyapman, zóravonlik qurbonlari va real qurbonlarni emas) — 100% qurbon bólmaydi. Ularda ham olamga/boshqalarga nisbatan distruktiv munosabat, agressiya, shaxsiy chegaralarni buzish kabi xususiyatlar yetarlicha bor. Ya'ni ózlariga kórinmaydigan yoki bostirishga harakat qiladigan "zolim" tomonlari mavjud.

"Hayotimdan hamma zararli odamlarni chiqarishim kerak" deb óylab yurgan kishi ham — ósha odamlarning joniga tegib ketgan bólishi mumkin. "Meni borimcha sevishsin" deb yurgan kishining ózi hech kimni sevmasligi, sevgi deganda giperg'amxórlik va gipernazoratini nazarda tutib yurgan bólishi mumkin("qutqaruvchi"larga xos ravishda).

Shuning uchun ommabop psixologiyadan kóra ilmiy psixologik nazariyalar va psixoterapiyaga murojaat qilgan foydaliroq — voqelikka va ózimizga keng nazar solish, yuzaki xulosalar bilan yuzaki qarorlar qilmaslik uchun.

"Ommabop psixologiyaning qisqacha mazmuni shu: Odam hech qanday muammoga duch kelmasin, hech qanday tósiqdan ótmasin, uni baxtsiz qiladigan hamma narsani hayotidan chiqarsin, doim kulib yursin, qoidalar uni cheklamasin, doim hozirgi lahza bilan yashasin, dunyo va insonlar uni baxtli qilish vositasiga aylansin"

Kecha tunda Karabükka yetib keldim. Bugun EspressoLab'ga borganimda hali ishlashni boshlaganiga kóp bólmagan, lekin meni eslab qolgan barista "anchadan beri kórinmaysiz" deb, hol-ahvol sóradi. Small talk qildik.

Uyimga qaytganlik his qilyapman🥺🫶🏻

Kecha Sigma podkastda suhbat qildik. Juda qizg'in, tabiiy ótdi. Psixologiya va terapiya haqida ma'lumotlar berganim xursand qildi.

Qatnashgan uchala podkastimdayam ózim muhim deb hisoblagan, aytgim kelib yurgan gaplarimning aksariyatini aytdim. Yaqin kunlarda birin-ketin chiqadi. Oxirgi bir oy deyarli konsultatsiyalar ótmadim. Bilim va tajribalarimga tayanib, nimadir qilishni — ishimni sog'inibman.

Hurmat qiladigan insonlar, loyihalaringiz bilan ishlash juda yoqimli, sizlarga aytsam🥹

Toshkentga kelishim bilan huzur va "bir paytlar shu yerda yashab qolganimda qanday hayotim bólardi" degan tasavvur tufayli huzun his qilaman.

Shaharni yaxshi kóraman, dóstlarim, dóstlashishim mumkin bólgan insonlar kóp, ish imkoniyatlari keng. Bu yerda 5/2 grafikda biror tashkilotda ishlash, shinamgina ijara kvartirada yashashga rozi bólardim. Besh yillik frilenserlik va yolg'izlik yillaridan keyin bunga ehtiyojim bor.

Lekin Turkiyada ham qaytishni istaydigan yetarlicha baxtli hayotim bor. Ózi bir yoki bir necha oy Toshkentda qolishni ham óylagan edim yaqinda. Lekin tóy bilan bog'liq tashvishlar va hayot tarzimni keskin ózgargani tufayli stressdan keyin yagona istagim — eski hayotimga qaytish, garchi endi farqliroq bólsa-da.

Toshkentda yuzma-yuz konsultatsiya ótishimni sóraganlar bóldi, ózim ham jonli leksiyalar ótmoqchi edim. Lekin bunga kuchim qolmadi. Shunga taklif qilishgan bir necha podkastda ishtirok etib, Turkiyaga ketyapman.

Bugun Toshkent juda gózal edi. Yomg'ir, xazon qoplagan kóchalar, qiziqarli joylar — kózim yayrayapti, qalbim esa yig'layapti...

Kelin bólish — neyrofarqli (ADHD sindromli va autistik spektrdagi) qizlarning qórqinchli tushi. Chunki tipik ózbekona kelinlik davrida bóladigan hamma jarayonlar — neyrofarqli miya uchun haddan ziyod og'irlik qiladi. Masalan:

• Small talk(qisqa yuzaki suhbatlar)ni yomon kórasiz. Lekin "kelin kórdi" va "chaqirdi"larda umuman tanimagan insonlaringiz bilan sórashishingiz kerak.

• Ish qilayotganda boshqa narsalar haqida xayolga chómib ketib, tez harakatlanolmaysiz. Natijada kutilganiday "chaqqon kelin" bólolmasligingiz mumkin.

• Sensor ta'sirlarning ba'zilari(qaysidir hidlar, tovushlar, teksturalar; masalan, tozalash vositalarining hidi, mikrofibra kabilar)ga nafratingizni yangi qarindoshlaringiz tushunmasligi mumkin.

• ADHD sindromi tufayli har kunlik yangi majburiyatlarni qilish yoqmaydi, autizm tufayli eski eski rutinangizni yóqotib qóyganingiz uchun juda qiynalishingiz mumkin.

• Talablardan patologik qochish (Pathological Demand Avoidance) xususiyatingiz bólsa, sizdan kimdir nimadir qilishni sórashi, kutishi, talab qilishiga toqat qilolmaysiz.

• Yangi muhitda miyangizga sensor ta'sirlar kópayib ketganidan tez charchaysiz. Lekin iloji boricha dam olmasligingiz va harakatchan kórinishingiz kerak.

• Tóy yoki mehmondorchilik singari sotsial voqealardan keyin autistlarga bir yoki bir necha kun yolg'izlikda qolish va kóp uyqu kerak. Yangi kelinga na yolg'izlik, na xotirjam uyquga imkon bor.

• Autistlar biror qoida yo kórsatmaga amal qilishi uchun, uning mazmunini bilishi kerak. Ma'no va mantiqdan uzoq urf-odatlar esa tóylarimiz va kelinlar hayotida anchagina.

• ADHD sindromli kishilarda energiya miqdori har kuni har xil bóladi, ayniqsa menstrual sikl tufayli ayollarda bu yaqqol seziladi. Autizmli insonlarda esa har doim energiya darajasi past bólishi kuzatiladi. Ózbek keliniga esa doim energiyaga boy bólish — majburiyat.

• Masking — ADHD va autizmga xos xususiyatlaringizni yashirish va normal odamday kórinishga intilish — odatiy hayotda ham juda kóp energiyangizni oladi. Yangi joyda esa uyg'onganizdan uyquga yotguningizcha maskingga murojaat qilishingizga tóg'ri kelishi mumkin.

Bu róyxatni yana davom ettirish mumkin... Lekin psixikamizni qiynamay, endi kulgili, yoqimli tik-toklar tomosha qilib, uxlashga yotaylik.

#ADHD_bilan_yashash

Ózbekistonga shu safargi kelishimda 2ta narsaga iqror bóldim:

1. Turkiyaga ketib yaxshi qilgan ekanman (5 yil avvalgi ózimga rahmat).

2. Bu hayotda psixolog bólishdan boshqa ilojim bólmagan ekan.

Eng yaqin dugonam bilan uchrashuvlar va sevgan insonim bilan turmush qurish kabi pozitiv voqealarni aytmaganda, har bir kunim stress va muammolar ichida ótdi. Boshida ijod qilish, nimadir yaratish, yozishga hafsalam yóqolgan bólsa, keyin ishlashga ham kuchim qolmadi.

Bugun asab tolalarimni tiklash uchun uzoq yól bosib borganim qahvaxonada amerikanomni ichib bólgach, "yetar" dedim. Yelkamdan changlarni qoqish va kullarimdan qaytadan tug'ilish vaqti keldi, dedim. Men bunaqa yuraversam, Turkiyada qolgan bechora mushugim Leoning insonnikidan kuchsizroq bólgan uzoq muddatli xotirasidan butkul óchib ketaman. Tezroq ózimni va chamadonlarimni yig'ishim kerak. Yangi hayotning shirin (va nordon) tashvishlariga tayyorlanishim kerak.

Sarvinoz nega kórinmay ketdi deb óylayotgan va instagramimni follow qilmaganlarga fotosuratli javob😌💍✨

Har oyning boshida litres dasturidagi obunam yangilanadi va bitta bepul elektron kitob olish imkonim bóladi. Bugun shunaqa kun, like bosib qóygan kitoblarimdan qaysi muhimroqligini óylab ótiribman hozir☕️

Reklamaga pul tólashsa, yaxshigina reklama qilib berardim🌝

Emigratsiya qilganlarning har birida óziga xos sabablar bóladi. Kimgadir bormoqchi bólgan mamlakatidagi xavfsizlik, kimgadir yaxshi daromad, kimgadir keng imkoniyatlar kerak.

Men nimaga Turkiyada yashashni istaganman, deb óylasam, aynan unga xos bólgan "vibe" uchun intilganimni eslayman. Istanbulning Kadıköy tumaniga borganlar buni tushunishi mumkin: xippi uslubidagi yoshlar, isyonkor plakatlar, afishalar va street art bilan tólgan devorlar, kichik tiqilinch qahvaxonalarning stullarida yastanib yotgan mushuklar, nonvoyxona ochilishi bilan uni tóldirib nonushta qilib ótirgan stylish keksalar, bir-biriga qorishib ketgan kitob dókonlari va barlar... Shu "vibe", atmosferaga oshiq bólganman. Dengizi borligi esa desertday.

Boshqa Yevropa mamlakatlarida ham shunaqa atmosferali joylar bor, lekin turk tili yóq. Turk tili har tomondan jaranglab turmasa, yuqoridagi manzara óziga xos ta'mini yóqotgan bólardi.

Turkiyada xavfsizlik masalasiga oid xavotirlarimni uyg'otadigan voqealar bólganda, emigratsiya uchun boshqa mamlakatlar haqida óylay boshlayman. Lekin bir tóxtamga kelolmayman, chunki hech biriga oshiq bólolmayman. Emigratsiya fikridan yoqimli hayajon tuyolmayman.

Ózi tug'ilib ósgan mamlakatni shunday yaxshi kóradiganlarga havasim keladi.

Yogani yaxshi kórishimning sabablaridan biri — ruhiyatim qanday holatga ehtiyoj sezayotganiga kóra, qaysidir asanalari(pozalari) kóproq bólgan praktikani tanlayman.

Masalan, bardoshlilik va barqarorlik kerak bólsa, shuni kuchaytiradigan asanalari kóproq bólgan praktikani qilaman. Jangchi, daraxt asanalari bularga misol bóladi.

Hayotga nisbatan óta ójar bólayotganimni sezsam — moslashuvchanlik, qayishqoqlikni paydo qiladigan praktika qilaman. Birinchi marta yoga qilib kórganimda, bola asanasi ham bor edi praktika tarkibida. Tanam taslimlik pozasida edi va juda yengil tortgandim. Chunki kurashishdan charchagandim (2020-yilning avgusti). Shunda yogaga muhabbatim paydo bólgandi.

Yoga trenerlarning videolarini ham ruhiy holatimga kóra tanlayman. Ba'zilari kóproq relax uchun mos praktikalar tayyorlasa, ba'zilari terlatadigan praktikalarni maqul kóradi — har birining xarakteri tanlagan uslubida aks etsa kerak.

Agar biror marta yoga qilib kórib, uncha yoqtirmagan bólsangiz — yoga sizga yoqmaydi degani emas, balki aynan ósha praktika ósha vaqtdagi holatingizga mos kelmagan degani, katta ehtimol. Bu faqat yoga emas, kóp narsaga taalluqli.

Boshqa kunlari boshqa mavzularda ham ótmoqchiman👌🏻

Jonli uchrashuvni kutayotganlar bólsa, yaqinroq keling!

13-oktabr (yakshanba) kuni "Vujud. Gózallik. Ozuqa" mavzusida Toshkent shahrida jonli leksiya ótaman.

• Tashqi kórinishingiz tufayli kóp uyat his qilsangiz
• Diyetalar tufayli kundalik hayotingizdan zavqlanolmay qolgan bólsangiz
• Tanangizdan qoniqmaslik munosabat va karyera qurishga tósqinlik qilsa
• Nima yeyish masalasi kóp stress uyg'otsa, aybdorlik hissi tuymasdan ovqatlanishni istasangiz
• Kiyim, uslub tanlolmay qiynalsangiz
• Gózal kórinish uchun haddan ziyod kóp vaqt, pul, energiya sarflasangiz
• Tanangizni his qilish, unga e'tiborli bólishga órganmagan bólsangiz

leksiya siz uchun foydali bóladi.

Leksiyaga qatnashish narxi 400.000 sóm.
Nafaqat xonimlar, balki janoblar ham qatnashishi mumkin.

Leksiya paytida qahvaxórlik, choyxórlik, undan sóng suhbat ham bóladi ☕️

Róyxatdan ótish uchun @ps_sarvinoz_omonova akkauntimga murojaat qiling. Leksiyaning ótilish joyi, soatlari va boshqa ma'lumotlarni róyxatdan ótish paytida olasiz.

Joylar soni — 20ta.

Kórishguncha🍵

Meni hayron qoldiradigan narsalardan biri — nega XXI asrda ham bloknot, oyoq kiyim, sumka (ayniqsa lyuks brendlarniki, jumladan Chanel), kelin kóylaklarning 99%i xunuk?

XX asr boshlarida odamlar didliroq bólganday.

Asosan 2ta kafega borardim Karabükda: EspressoLab va Starbucks'ga. Dizayni, qahvalari, órindiqlari yoqqani uchun.

Ikkisining ham baristalari ismimni, qanday stakanda qanaqa qahva ichishimni bilar, salomlashishim bilan "shundanmi?" deb aniqlashtirar va tayyorlashar edi.

Sara xonim qayerga yóqolib qoldi, deb xavotir olishayotgandir😒

Turkiyadagi doim boradigan kafelarimdan farqli ravishda bu yerdagi kafeda sevimli kuzgi shirinligim sinnabon bor ekan, amerikano bilan birga suv berilarkan, plastik stakanlardan foydalanilmas ekan, musiqa kam qóyilarkan, stoldan turmaguningizcha idishlar olib ketilmas ekan🦙

Uzoooq vaqt xotirjam ótirish uchun buncha ideal joy ekan, demoqchi edim-u, tualet yóq ekan😒

ADHD bilan bog'liq kecha 2ta yoqimsiz holat bóldi.

Birinchisi — bankka yangi karta ochtirgani borganimda ID kartam qolib ketibdi. Terapevtim bilan sessiyam bor, kechikmay deb, shoshib chiqib ketgandim. Bugun borib oldim.

Ikkinchisi — tik-tokda kóp qolib ketganim. Bir mavzuda giperfiks yuz bersa, ózimni tóxtatolmayman. Yarim tunda bólishining yomon tarafi — ertasi kuni kech uyg'onaman, ertalabki xotirjam soatlarimni yóqotaman.

Ikkala holat ham ADHDga xos — diqqatning bitta narsaga qaratilganida boshqa hamma narsani chetga surib qóyishini kórsatadi. Ózimdagi holatlarni shunaqa analiz qilolsam, aybdorlik hissim yóqoladi. Kulib, yupatib qóyaman ózimni😀

Ózingni yaxshiroq bilish qanday yaxshi-a🦙

#ADHD_bilan_yashash

Kecha tunda uxlashdan oldin tik-tokka kirib, 15-20 minut yoqimli videolar kórmoqchi edim. Avvalroq gollivuddagi P Diddy mojarosiga oid videolar tomosha qilganim uchun yana shu mavzudagi kontent chiqib kelaverdi va 2 soat tik-tokda qolib ketdim.

Ózbek internet olamida Justin Bieber, Hailey Bieber, Selena Gomez uchligi unchalik muhokama qilinmaydi. Lekin boshqalar juda kóp muhokama qilishadi. Yillar davomida Justin va Selenaning yakunlangan munosabatlari uchun kóz yosh tókib kelishdi. Justinning rafiqasi Haileyga nisbatan esa heyt bitmadi (bir-biriga mos kelmaydi deb hisoblashdi).

P Diddy mojarosi ózi nima? Bu odam haqida ózim birinchi marta eshitishim. Reper va prodyuser ekan. Justin hali 14-15 yoshlardagi ósmir bola bólgan paytlari uni qanoti ostiga olibdi. Hozir oshkor bólishicha, u nafaqat Justinga, balki san'at olamiga kirmoqchi bólgan boshqa yosh bolalarga nisbatan ham jinsiy zóravonliklar qilgan, gollivudning kóplab yulduzlarini bazmlarga chaqirib, narkotik berib turli xunuk ishlarni qilishga majburlagan, bularni videoga olib, shantaj orqali pul undirgan ekan. Justin "Yummy" degan qóshig'i orqali ramziy ma'noda bolaligining qanday xarob qilingani haqida bildirgan, lekin ma'nosini hozir tushunib yetishyapti.

Bu voqealarni kuzatib shunga yana bir bor amin bóldim. Odamlarning shaxsiy hayotini muhokama qilish, ayblash juda noto'g'ri ish. Tashqi tomondan juda kam narsani kóramiz. Hatto tashqi tomondan butunlay teskari vaziyatni kóramiz. Ideal kóringan munosabatlar ham xunuk janjallar va og'riqlarga tóla bólishi mumkin.

Justinni depressivligi uchun kalaka qilishardi, infantil deyishardi, endi sababini bilib achinishyapti. Haileyni ham maqtashyabdi "Sen Justinni davolading, yonida bólding" deb.

Selenani ham kasallik ta'sirida ózgarib turadigan tashqi kórinishi, hozir munosabatda bólgan yigitining komikroq tashqi kórinishi uchun kóp heyt qilishadi.

Yaqinda ózbek auditoriyasiga ham muhokam qilinadigan 3lik (blogerlar) topildi. Ularni ham ommaviy heyt qilishyapti.

Meni bu yozayotganlarim, heyt miqdorini kamaytirmas. Chunki internetda kimnidir haqorat qilib, muhokama qilishga odamning ichki olamidagi nizolar sababchi. Bu nizolar hal bólmasa, u ózini haqoratdan tiyib turolmaydi.

Aytmoqchi bólgan narsam, emotsional ahvolingiz, munosabatlaringizda bólayotgan narsalar — kimningdir muhokamasi-yu kommentiga ochiq bólishi kerak emas. Ayniqsa, sóramagan bólsangiz. Hech kim motivlaringiz, travmalaringiz, muammolaringizni tóla kórolmaydi va shunga kóra yetarlicha avaylab yondasholmaydi. Emotsional olamingiz tanqidlarga yopiq bólsa, ózingizni muammolaringiz bilan ham qabul/hurmat qilsangiz — boshqalarning ichki olami, hayotiy qarorlariga ham shunchalik ehtiyotkor munosabatda bólasiz.

Yetuk yoshda baxtlilik

Psixologik adabiyotlarda uncha tilga olinmaydigan bolalarning bir ehtiyoji bor — yetuk yoshdagilarning yaxshi hayot kechirayotgani namunasini kórish. Ulg'ayish ham ajoyib ekani — 30-40-50 yoshlarda ham sevib-sevilish, yangi hayotiy qarorlar qabul qilish, ishidan lazzatlanish, sayohatlar qilish kabilar mumkinligini kórish bolaga katta tayanch beradi, ulg'ayishga xohishni kuchaytiradi.

Hayot farovonligi past mamlakatlarda albatta bu ehtiyojni qondirish kópincha imkonsiz. Hech bólmasa bitta sohada xotirjam, muvaffaqiyatli bólgan insonni atrofda topish ham katta gap.

Balki shuning uchun ham 20-30 yosh oralig'ida kóp narsaga erishib qolishga qattiq harakat qilish keng tarqalgan. Góyo 30 yoshdan keyin kuch qolmaydiganday. Axir 30 yoshdan kattalarning bari taqdirga kóngan, sólg'in, qoliplar ichiga órnashib olganiga guvoh bólganmiz. 30 yoshdan kattalarni faqat farzandlari baxtli qiloladiganday — kichikligida yoqimli qiliqlari, keyinroq maktabdagi yutuqlari, sóng esa moddiy farovonligi/turmush qurgani bilan.

Ongsiz ravishda shu ssenariy kutib turganini bilgani uchun ham bugungi yoshlarda 30 yoshgacha kóp narsaga erishib qolish istagi, natijada esa shu yoshlarda ózidan eng to'g'ri qarorlarni ("turmush órtoq/kasb tanlashda adashmaslik") qabul qilishni talab qilish holati kópdir.

Biroq psixologik jihatdan yetilgan, moddiy va ijtimoiy imkoniyatlarimiz kengaygan paytlar 30 yoshlarga to'g'ri keladi. Ózimizni ancha anglagan, ongliroq yashashni boshlagan bólamiz. Oila, ish, hayotni yashash tarzi borasidagi qarorlarimiz reallikka mosroq bóladi.

Bundan tashqari, hozir avvalgi avlodlardan kóra yetuk yoshlarda baxtliroq, farovonroq yashash imkoni kóproq. Informatsiyaga ega bólish, tanani va ruhiyatni sog'lomlashtirish osonroq.

Shu sababdan ham, yetuklik davriga pozitivroq qarashni taklif qilgan bólardim. Atrofda bunga misollar topish qiyin bólsa, serial va filmlardan ilhom olishingiz mumkin. Masalan, "Emily in Paris"dagi Sylvie xarakteridan👠

Zarafshonga, tug'ilib-o'sgan shahrimga kevoldim 3 kun avval. Kitob o'qish, ishlab o'tirish uchun bitta kafe bor ekan baxtimga. Kundalik hayotimga oid bir odatni (qahvaxonaga har kuni borishni) bu yerda ham yaratish — psixik salomatligim uchun juda muhim🥲

Bir haftalik kóchmanchilik stressidan yiqilmay yurgandim, lekin bu yerga kelishim bilan shamollab qoldim. Hozir juda xohlayotgan narsam — tezroq tuzalish va ishga qaytish.

Dam olishga esa imkonim yóq: kózimni ochsam — hamma yoqdan naqshlar yopirilib kelyapti, kózimni yumsam — Istanbulga reysimdan qolib ketayotganim haqidagi tushlar😁

Bulochkalarga yetganimga xursand bólsam ham, aslida Toshkentdagi 3 kunim davomida faqat bitta shirinlik sotib olib yedim — u ham bólsa bolaligimni eslatadigan vatrushki (órtasi tvorogli aylana bulochka). Oxirigacha yeyolmadim.

Turkiyada xilma-xil bulochkalar, ózimizdagiday qalin kremli tort bólaklarini topib bólmaydi kafelarda. Shirinlikxór bólganim uchun "Ózbekistonga borsam yoqtirgan shirinliklarimdan maza qilib yeyman" deb yurardim. "Lekin semirib ketsam kerak" deb xavotir ham olardim.

Buni qarangki, oxirgi oylarda shirinlikka qaramligim yóqoldi. Men uchun shirinlikni kórish va uni yeyishni istamaslik — fantastika, qachondir menda bólishi ehtimoli deyarli yóq super qobilyat edi. Hozir shu narsa sodir bólyapti, shirinliklar kózimga chiroyli kórinsa ham, yeyishga xohish juda kam.

Talabalik davrimda pul ishlab topishni boshlashim bilan katta qismini shirinlikka sarflab keldim. Qachon va qanaqa shirinlik yeyish haqida juda kóp óylardim. Buni qaramlik deb hisoblamaganman. Shunchaki shirinlik sevuvchi odamman deb óylardim. Ba'zida shakarli narsalardan voz kechishga, yoki iste'molini kamaytirishga harakat qilardim. Bu esa shirin narsalar haqidagi xayollarimni battar kópaytirardi. Psixolog sifatida cheklovlardan naf yóqligini, ruhiyat va tanamdagi ózgarishlar shirinlik, fast-foodga kuchli intilishimni tabiiy kamaytirishini aqlan bilgan holda — yana istaklarimni erkin qóyardim.

Shirinlikka qaramligimni yóqotgan 2ta asosiy sabab bor deb hisoblayman:
Psixoterapiya va balansli ovqatlanish.

Nega psixoterapiya? Ozuqaviy qaramliklarning asosida ruhiy muammolar turadi. Terapevtim bilan sessiyalar ózimni anglash va qabul qilishga katta yordam berdi. Ichki olamimda ózimni yaxshi his qilganim uchun, tashqaridan yegulik kórinishidagi tayanchga ehtiyojim qolmadi.

Nega balansli ovqatlanish? "Kuniga istagan narsangizni yeng, normangizdagi kaloriyadan oshmasa bóldi, shunda ozasiz yo semirmaysiz" degan maslahat kóp uchraydi. Shunga ishonib yashadim 2 yillar. Kóp yemasam bóldi, derdim. Shirinlikni ósha xayolimda belgilab olgan kunlik kaloriyamni ichiga kiritgandim.
Na ozdim, na shirinlikka qaramligim yóqoldi.
Keyin esa 3 mahalgi ovqatim tarkibida oqsil, uglevod va yog'larni balansli miqdorda yeyishga ótdim. Shirinlikni cheklamadim. Tanam taxminim bóyicha hamma kerakli mikroelementlarni qabul qilishni boshladi va "sog'aydi".

Ótgan yili faqat shirin qahvalar ichardim (white mocha yoki karamelli). Shu yil lattega ótdim. Hozir esa bemalol americano ichyapman — yonida shirinliksiz.

Bu qanchalik katta yutuqligini shirinlikka qaramlar juda yaxshi biladi. Umuman insonlarning kópchiligida qaysidir qaramlik turi bólishini hisobga olsak, hamma tushunsa kerak hozir qanchalik erkin bólganimni.

Toshkentda yashash fikrimga jiddiy asos:

Mayli, bunaqa bólishi shart emas. Hech bólmasa, Istanbulda kóp xonali kvartirasi yo Toshkentda katta hovlisi bor qarindoshing bólsa-da, seni quchoq ochib kutib olsa. 3-4 kun mehmon qilsa.

Yóq, "qizingiz qachon keladi" deb sóraydiganlari bor faqat. Xuddi menga g'amsiz, shirin hayot tayyorlab qóyganday😄

Yaqinda Oʻzbekistonga boraman. Jonli leksiyalar oʻtgim kelyapti. Boshqa ishlarimni hal boʻlishiga qarab, leksiyalarning mavzulari, oʻtkazilish joyi haqida xabar qilaman🥹🫶🏻

Uzoq muddatli terapiya nega kerak?

Uzoq muddatli terapiya deganda odatda haftasiga 1-2 sessiya koʻrinishida bir necha yil ishlash nazarda tutiladi. Psixoanaliz yondashuvida sessiyalar miqdori haftasiga 5-6 marta boʻlishi mumkin.

Uzoq muddatli terapiya nimalar beradi:
• Tinglanish tajribasi. Muammolaringiz haqida gapirar ekansiz, terapevt sizdan yuz oʻgirmaydi, suhbatni toʻxtatmaydi, oʻzining muammolari haqida gapirishga oʻtib ketmaydi. Kimgadir 50 daqiqa davomida faqat oʻzingiz, hayotingiz bilan bogʻliq narsalar haqida gapirar ekansiz, balki ilk bor tinglanish tajribasini boshdan kechirasiz.
• Qabul qilinish tajribasi. Terapevt sizni uylatirmaydi, ayblamaydi, tanqid qilmaydi — majburlikdan yo sizni qochirish qoʻrquvidan emas, balki oʻziga nisbatan hurmat va sevgisi borligi uchun. Odatda oʻzidan uyaladigan kishilar sizni ham uyaltirishadi. Boshida terapevtingizdan koʻp uyalishingiz mumkin — bunda oilangiz ta’sirida ichingizda shakllangan tanqidchini unda ham koʻrayotgan boʻlasiz va terapevtning har qanday nigohi, mimikasi, pozasida “qabul qilmaslik” belgilarini koʻrishingiz mumkin.
• Hislaringizga bardosh berolish tajribasi. Hislaringiz, ahvolingiz ogʻir paytda terapevt ogʻir ahvolga tushib “yiqilib” qolmaydi, sizni tinglash, qoʻllab-quvvatlash, gapirganlaringizni analiz qilishda davom etadi. Asta-sekin sizda ham qiyin paytlarda oʻzingizga yordam berish koʻnikmasi shakllanadi.
• E’tibor olish tajribasi. Terapevtning sizga qaratilgan nigohi, suhbatga koʻra oʻzgaradigan mimikasi va sizning yuz ifodangizdagi oʻzgarishlarga diqqat qaratishi — suhbat paytida sizni kimdir koʻrayotgani va ichki olamingizga e’tiborli boʻlayotganidan qoniqish hissini beradi.

Yuqoridagi tajribalarni bolalik yillaringizda ota-onangiz va boshqa yaqinlaringiz bilan munosabatlarda ololmagan yoki juda kam olgan boʻlsangiz, muhim psixologik ehtiyojlaringiz qondirilmaganini anglatadi. Bolalikni yashamasdan, “oziqlanmasdan” ulgʻaygan kishi — bu tajribalarga juda och boʻladi. Shu sababdan kimgadir yoki quvonch/xotirjamlik/yengillik beruvchi boshqa narsalarga (alkogol, narkotik, oʻyinlar, ozuqa, seks, ish, shoppinh va hk.) qaramlik tez vujudga keladi.

Bolalikda qondirilmagan psixologik ehtiyojlarni (toʻla boʻlmasa ham) terapevt bilan munosabatda qonidirish mumkinligi uchun ham ba’zi yondashuvlarda terapevt onaga qiyoslanadi.

Uzoq muddatli terapiyaning yana juda qiziq va foydali tomonlari koʻp. Buni nafaqat psixolog, balki oʻzi ham terapiyadan oʻtayotgan mijoz sifatida aytyapman.
Terapiya nima ekani, uning qanday yordam berishi, terapevt va mijoz oʻrtasidagi unikal munosabat haqida koʻproq narsa oʻrganganim sari ishimga muhabbatim kuchayib boraverdi. Endi bu muhabbatni boshqalar ham his qilishini xohlayapman. Viva la terapia!

Shu kunlarda instagramga ham psixologik reelslar joylayapman. Albatta tagiga postlar yozmasam turolmayapman🌝

Follow qilmoqchi bólsangiz link:
https://www.instagram.com/sarvinoz.umar?igsh=bnZjcnNvNWJwZTlp

Yoki sarvinoz.umar deb qidirasiz👌🏻