🖌حمیدرضا حسینی
🔘در سال ۱۳۸۲ وقتی مسؤول بخش میراث فرهنگی روزنامه ایران بودم، متوجه شدم که سه سال از آغاز پروژه مرمت مدرسه دارالفنون میگذرد اما هنوز در آغاز راه است و پیشرفت چندانی نداشته است. از دوست و همکارم خانم فرزانه ابراهیمزاده که مدرسه دارالفنون، همواره از علاقمندیهای مطالعاتیاش بوده است، خواهش کردم که گزارشی را در اینباره تهیه کند. تصویر آن گزارش را که ۸ بهمن ۱۳۸۲ در روزنامه ایران چاپ شد، پیوست کردهام.
🔘برپایه این گزارش، وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفته بود دارالفنون را مرمت و به «گنجینه تاریخ تعلیم و تربیت کشور» تبدیل کند. از اوایل سال ۱۳۸۰ نیز پروژه مرمت آغاز شده بود اما پیشرفت چشمگیری نداشت. مدیران پروژه مدعی بودند که وزارت آموزش و پرورش پول کافی برای مرمت این بنای تاریخی ندارد و به «همت ملی» چشم دوخته است اما کارشناسان میراث فرهنگی نظر دیگری داشتند و میگفتند که مرمت و ساماندهی دارالفنون، اولویت آموزش و پرورش نیست. بدتر اینکه، هیچ تاریخی برای به سرانجام رساندن پروژه مرمت اعلام نمیشد و از اینرو، تیتر «پروژهای در زمان بیانتها» برای گزارش انتخاب شد.
🔘اکنون ۲۳ سال پس از آغاز مرمت مدرسه دارالفنون، میتوانیم به این پرسش پاسخ دهیم که علت بیسرانجام ماندن این پروژه، پول نداشتن بوده است یا اولویت نداشتن و اهمیت ندادن؟ توجه داریم که ساختمان مدرسه دارالفنون، همان ساختمان دوره امیرکبیر نیست. آن بنا را در سال ۱۳۰۸ تخریب کردند و با حفظ برخی اجزای ساختمانی، بنای کنونی را بر جایش ساختند. این بنا، شالودهای استوار دارد و فاقد پیچیدگیهای معماری یا تزئینات گستردهای است که مرمت آن را زمانبر یا بسیار هزینهبردار کند. از اینرو، اگر وزارت آموزش و پرورش هر سال بودجه متوسطی را به مرمت دارالفنون اختصاص میداد و این پروژه سالانه پنج درصد پیشرفت داشت، اکنون سه سال از پایان پروژه میگذشت.
🔘پیش از وزیر فعلی، چهارده وزیر آموزش و پرورش آمدهاند و رفتهاند و دو نفر از آنان، هرکدام دو بار وزیر شدهاند اما نتوانستهاند بودجهای را برای مرمت دارالفنون فراهم کنند. یعنی نه از منابع داخل وزارتخانه بودجهای را تخصیص دادهاند، و نه موفق شدهاند که چنین بودجهای را از طریق رایزنی با مجلس یا دیگر بخشهای دولتی یا حتی نیکوکاران فرهنگی و میهندوست فراهم کنند. البته همینکه وزارتخانه آموزش و پرورش در طول ۲۳ سال این همه وزیر عوض کرده، خود گویای همه چیز است و نیازی به شرح و تفصیل بیشتر ندارد. بدا به حال ما که مجبوریم فرزندان خود را برای تعلیم و تربیت به چنین وزارتخانه بسپاریم!
🔘امروز، بیستم دیماه، سالروز قتل امیرکبیر است که دارالفنون یکی از یادگارهای نیک اوست. او در سه سال صدارت، کارهای بسیار کرد که برپایی دارالفنون تنها یکی از آنها بود و امروز ۱۷۳ سال پس از مرگش، در جایی ایستادهایم که چهارده وزیر آموزش و پرورش طی نزدیک به ربع قرن، نمیتوانند (یا نمیخواهند) ساختمان مدرسه به یادگار مانده از او را مرمت کنند.
🔘جا دارد به یاد بیاوریم که کلیسای نوتردام پاریس با بیش از شش قرن قدمت و پیچیدگیهای معماری و تزئینات بسیار فاخر، تنها پنج سال پس از آتشسوزی بهطور کامل مرمت شد و اخیرا به بهرهبرداری رسید. بیشک امیرکبیری که تمام هم و غمش، ترمیم شکاف میان ایران و کشورهای پیشرفته اروپا بود، اگر زنده میشد و میدید که هنوز فاصله ما و آنها از کجا تا به کجاست، از غصه دق میکرد؛ چندان که خودش در نخستین روزهای برکناری از مقام صدارت، در نامهای خطاب به ناصرالدینشاه با گلایه از خرابکاریهای صدراعظم جدید – میرزا آقاخان نوری – نوشت: «این درد غلام را میکشد که مردم بگویند آن نظم میرزا تقیخانی گذشت. مردن را بر خود گواراتر از این حرف میداند.»
https://t.me/nafetehroon/2506
🔺تلگرام و اینستاگرام ناف تهرون @nafetehroon