Журналистика.уз

Сал аввал тасдиқлашди.

Ўзбекистонда хавфсизлик ва мудофаа тизимларида жиддий ўзгариш бўлди. Ўзбек ОАВсида эса тарафкашлик сезилиб турган хабарлар ёзилди.

Биз расмий ахборотни кутиш ва вақтдан ютқазиш, ё бошқалар тасдиқлаган-ку деб ҳамкасбларга ишониб таваккал қилишдек қийин танлов билан ўзгаришларни ёритдик.

Хуллас, бугунги кун медиа кучи ҳақидаги машғулотларда келтириладиган мисолларга бой бўлди. Медиасаводхонлик қанчалик зарурлигиниям ҳис қилдик!

@jurnalistikauzbek

Яна ўша савол? Нега биз блогерлар ёки манбаси кимлиги яширин бўлган ОАВдан маълумот кутиб ўтиришимиз керак?

ДХХда, Мудофаа вазирлигида матбуот хизмати йўқми? Президент матбуот хизматичи? Нима сабабдан манбалар орқали ўзларига яқин ОАВга ахборот сиздиришади? Бу ахборот монополияси, информацион коррупция аслида! Ё рад этинг, ё тасдиқланг! Лекин буни қандайдир тескари каналлар эмас, расмий манбалардан олайлик!

@jurnalistikauzbek

🔴 Суд блогер Қобул Дусовни жиноят содир этишда айбдор деб топди

✔️Собиқ сенатор, мактабгача ва мактаб таълими вазири ўринбосари Фарҳод Боқиев Қобул Дусовни судга берди ва ютиб чиқди.

Қобул Дусов вазир ўринбосарини ҳақорат қилганликда айбдор, деб топди ва 1 йил муддатга озодликни чеклаш жазосини тайинлади.

Ушбу жиноят иши жиноят ишлари бўйича Чилонзор туман судининг судьяси С. Мамадиев раислигида биринчи инстанцияда кўриб чиқилди.

Суд судланувчининг жиноят содир этишдаги айби жабрланувчининг кўрсатмасидан ташқари, жиноят ишида тўпланган далиллар билан, яъни жабрланувчиларнинг аризаси, тушунтириш хатлари, гувоҳларнинг кўрсатмалари, судга доир лингвистик экспертизалар хулосалари, ёзувлар скриншоти, Facebook ижтимоий тармоғидаги “Кабул Дусов” номли профилни ва Telegram мессенжеридаги “Kobul Dusov | RASMIY KANAL” номли канални кўздан кечириш баённомаси, судга доир комплекс экспертизалар хулосалари ҳамда жиноят иши бўйича барча тўпланган, текширилган, ишга алоқадорлиги, мақбуллиги ва ишончлилиги нуқтаи назаридан баҳоланган далиллар билан тўлиқ исботланган деб ҳисоблади.

Telegram | Instagram | You Tube | Facebook | X

Фаҳриддин Низомов Фейсбукда ёзаяпти:

«МТРКдаги ўзгаришлар оқибатида "Ўзбекистон-24" ташкил этилиб, эгасиз қолган "Ўзбекистон" радиоканали энди келиб-келиб, неча йиллардан бери тест режимида ишлаётган, на журналистикада ўрни ва на овози бор "Нурафшон" телеканалига қўшиб юборилар эмиш.

Қарийб бир асрлик тарихи бор бу радиоканални йўқ қилиш кимга керак бўлиб қолганини, тўғриси, билмайман. Бу гап 8 йилча ТРКда радиоэшиттиришлар бўйича масъул бўлган менга жуда оғир ботди.

Тан олиш керак, Ўзбекистонда радио- ва тележурналистика мана шу каналдан ўсиб чиққан. Ҳатто Асқад Мухтор раҳматли тўғри атамани топиб бермагунча, кўрсатувлар телеэшиттиришлар деб аталган. Хулосани шундан чиқариб олаверасиз.

Тарих билан мақтанамиз, улуғ боболаримизни пеш қиламиз, лекин бор тарихимизни асрашни билмаймиз. Ваҳоланки, миллий радиоэшиттиришлар тарихимиз билан мақтансак арзийди. Ўзбекистонда радиоэшиттириш тарихи Би-Би-Си, Франциянинг колониал радиоси каби етакчи радиоканаллар тарихи билан деярли баробар».

@jurnalistikauzbek

Журналист Раҳимжон Раҳматни анчадан бери кузатиб бораман. Жуда зўр,халқчил постлар ёзадилар. Аканинг бошига кутилмаганда ташвиш тушибди. Уйларига ўт кетибди.

«Уйим ёниб кетди.
Касал ҳолимда ноқулай вазиятга тушиб қолдим.
Дори-дармонларим ҳам ёнди.
Совуқ кунда кўчада қолдим.
Тўсинларгача ёнди. Том ўпирилиб тушди. Касал ҳолимда шунақа балога йўлиқдим. Энди ҳозир келиб укамнинг уйида ўтирибман.
Бахтсизлик ҳам эгиз келади дейишади. Бандамиз. Сабр қиламиз. Кўнамиз. Насиб. Дўстлар ёрдамида уйни тиклаб оларман. Шу ҳолимда халқ мени ташлаб қўймас», деб ёзади ижодкор.

Ўзимиз Фейсбукда сўраб карта рақамларини олдик. Ижодкор сифатида қўллаб юборайлик. Қиш кунида бошпанасиз қолиш ҳеч кимнинг бошига тушмасин.

9860080391243013

Карта келинлари Нодираҳон Кулдашева номида экан.

@jurnalistikauzbek

🗞 Дунёдаги энг нуфузи ва тиражи катта бўлган газеталар рейтинги

Сўнгги пайтларда газеталарнинг нуфузи олдингидек эмас, гаджетлар ҳамда ижтимоий тармоқлар сабаб улар ўз долзарблигини йўқотган деган гаплар қулоғимизга чалинади, бироқ ҳозир ҳам газеталар миллионлаб нусхада чоп этилади. Ривожланган давлатларда ҳамон бўёқ ҳиди кетмаган газеталар аҳолига тарқатилмоқда.

Батафсил: http://ishonch.uz/news/2933

Расмий саҳифаларимиз 👇
Telegram / Facebook  / Twitter / instagram  / You tube

😁Британияда фермерлар ракета учириб, норозилик билдиряптими?

Тармоқларда Sky News телеканалининг эфир вақтидаги хатоси кулгига сабаб бўлди.

Бошловчи жойлардаги фермерлар намойишлари ҳақида гапираётганда, экранларда ATACMS ракеталари учирилиши кўрсатилди.

✅Sputnik канали👉 кирилл 👉 lotin

Танқид мева берди. Ҳаммадан кечикиб бўлсада, бошлашди😁

@jurnalistikauzbek

Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг матбуот хизмати борми? Нега биз сиёсий ўзгаришлар ҳақидаги хабарларни биринчи блогерлардан олишимиз керак? На онлайн транслация, на бирон хабар қўйилди шу вақтгача уларнинг каналида. Охирги хабар 14 ноябрда қўйилган. Президент матбуот хизмати ҳам блогерларга тезкорликда етолмаяпти.

@jurnalistikauzbek

🔴ЎзА бош директори Абдусаид Кўчимов Сенатор бўлди

Яна бир журналист Олий Мажлис сенатори бўлди.

Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги Бош директори, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган журналист Абдусаид Кўчимов Олий Мажлис Сенати аъзосига айланди.

Эслатиб ўтамиз, бундан олдин журналист, "Ишонч" газетаси бош муҳаррири Ҳусан Эрматовнинг ҳам Сенат аъзосига айлангани ҳақида хабар берилган эди.

Telegram | Instagram | You Tube | Facebook | X

Трампнинг сайловолди кампаниясини бошқарган Кэролайн Ливитт Оқ уй матбуот котиби бўлади.

@jurnalistikauzbek

Ўз жонига қасд қилишни ёритишнинг ўз ахлоқий қоидалари бор. Бу ҳақида аввал ҳам ёзгандим. Сўнги кунларда бу мавзу яна муҳокама марказига чиқди.

Халқаро Журналист Ибрат Сафонинг қуйидаги фикрлари ҳам айни аҳлоқ нормаларига ўзини ҳурмат қилган таҳририятларда риоя этилишига исботдир:

«Шу кунларда Ўзбекистонда ўз жонини олган шоир йигитнинг ўлими матбуотда қандай хабар қилиниши баҳсларга сабаб бўлди.

Эслайман, журналистикани энди бошлаган кунларим Лондонда мен кўчиб ўтган маҳаллага яқин жойда бир иншоотга суицид номи берилганди. У ердан ўтаётганимда, марҳумларнинг оила аъзолари қолдирган номалар ва гулдасталарни кўриб, нега матбуот бу машъум жой ҳақида хабар тайёрламайди, деб ўйлаганман. Кейин фаолиятимда махсус тренинглардан ўтиб билдимки, бу атайин ёритилмас экан. Мақсад - ўз умрини тугатиш фикрида бўлган одамларга ғоявий озуқа бермаслик.

Ўз жонига қасд қилиш - журналистикада ўта-ўта нозик мавзу ва унга жуда эҳтиёткорлик билан ёндашилади (ҳатто сариқ матбуотда ҳам). 15 йилча аввал BBC Радио 4 ҳужжатли филмлари бўлимида ишлаётганимда, ўсмирлар орасида бу борада оммабоплашган махсус қора сайтларни қандай ёритишни кунлаб маслаҳатлашганимизни эслайман. Охирги марта эса Голливуд юлдузи Робин Виллямс вафоти ортидан журналистика яна бир бор ўзини ислоҳ қилди. Унгача ҳам қабул қилинган қоидалар қуйидагича:

- Сарлавҳани сенсациялаштирманг
- Суицидни романтизация қилманг
- Суицид юз берган жойларни номламанг ва тасвирламанг
- Суицидни тарғиб қилувчи сайтларни номламанг
- Суицид сабаблари ҳақида спекуляция қилманг.

Ундан ташқари, агар суицид тилга олинадиган бўлса, мақола якунида одамларни бу каби фикрдан қайтариш учун махсус хайрия ташкилотларининг телефон рақамлари албатта берилиши керак».

@jurnalistikauzbek

Маънавият ва маърифат маркази, АОКА, Маданият вазирлиги, Кинематография агентлиги, МТРК, Ўзбекистон Миллий медиа бирлашмасининг қарори билан теле ва радиоканаллар ҳамда ижтимоий тармоқлар учун тайёрланаётган медиамаҳсулотлар, хусусан, сериал, мултфильм, кино ва қўшиқларни “маънавий экспертиза”дан ўтказиш тартиби жорий этилибди.

Бир кунда минглаб роликлар жойланаётган ижтимоий тармоқларни экспертиза қилишга қандай улгуришаркин?
Асосий тартиблар барибир қонунан ишлаётган лицензияли ОАВларга жорий этиладиёв🧐

Маънавий экспертнинг мезони ўта консерватив бўлса нималар бўлишиниям олдин кўргандик.

Айтгандек, маънавиятчилар ўзбекистонликлар энг кўп қидирув тизимларида нималар қидиришини билишса керак. Ҳозир қарадим биринчи ўринда об-ҳаво! Иккинчиси нималигини топинглар😁

@jurnalistikauzbek

Axmoqlik.

Agar axborot sohasining kuni "xabar berish" bilan "targʻib qilish"ning farqiga bormaydiganlarga qolgan boʻlsa, hamma OAVlar, telegram kanallar va ijtimoiy tarmoqlarni yopib, ogʻizga talqon solib yurish kerakmi?

Kontekst: Kecha Taxtiqoracha dovonida (Shahrisabz "perevali") baxtsiz hodisa sodir boʻlgan - avtomobilni tosh bosib, ichidagi yoʻlovchilar halok boʻlgan. AOKA bu haqida xabar berganlarni qonunchilik bilan qoʻrqityapti.

Aniqlik kiritib ketaylik: "Targʻib qilish" degani - "biron bir narsaga / ishga undash, chaqirish, daʼvat qilish" degani. (Har qalay, koʻp tomli "Oʻzbek tilining izohli lugʻati"da shunday deyilgan). Masalan, "biron-bir ishni qil / qilish kerak / qilish yaxshi" deyilsa, bu targʻib qilish boʻlishi mumkin. Lekin boʻlgan voqea haqida xabar berish (bu xabar berish qanday shaklda boʻlishidan qatʼiy nazar) qanday qilib "targʻib qilish" kategoriyasiga oʻtishi mumkin.

Shu AOKAdagilarga oldin oʻz tashkiloti haqidagi nizomni yaxshilab oʻqitib olib, keyin oʻzbek tili kurslariga yuborish kerakmi deyman (balki teskarisi - oldin oʻzbek tilini oʻqitib, keyin oʻz tashkilotining nima uchun ochilganini eslatish samara berar). Lekin undan ham muhimi - qonunchilikdagi har xil "rezinka" (xohlagan tarafga choʻzsa boʻladigan) normalarni bartaraf qilish kerak.

🔴 Журналист Ҳусан Эрматов Сенатор бўлди

Халқ депутатлари Жиззах вилоят Бахмал туман Кенгаши депутатлигига сайланган «Ишонч» ва «Ишонч-Доверие» газеталари бош муҳаррири Ҳусан Тоҳирович Эрматов Олий Мажлис Сенати аъзосига айланди.

Эслатиб ўтамиз, журналист Ҳ.Эрматовнинг депутатликка номзоди Ўзбекистон Халқ демократик партиясидан кўрсатилган.

Telegram | Instagram | You Tube | Facebook | X

Бу шеър муаллифи бугун ҳаёт эмаслигига ишонгим келмаяпти, қайта-қайта унинг шеърларини ўқидим, эшиттим... Бугун ижтимоий тармоқларда унинг ҳислатлари, ажойиб ижоди, одамийлиги ҳақида ҳамма ёзди... Лекин, бу сатрлар афсуски кечикди. Жойингиз жаннатда бўлсин шоир...

Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Ахборот хизматининг маълум қилишича, Мансур Жумаевнинг жанозаси эртага, 6 ноябр куни Қарши шаҳри Шайхали қўрғони Косон йўли кўчаси 6/42-уйда ўқилади.
Марҳум Хўжаи Жарроҳ қабристонига қўйилади.

@jurnalistikauzbek

Медиа амалдорлар манфаати тўқнашадиган майдон бўлмаслиги керак

Ўзбекистондаги кейинги вақтларда медиада бўлаётган жараёнларни кузатиб, бир воқеа эсимга тушди. Ироқ урушидан олдин америкалик журналистлар бу жойда биологик қурол борлиги ҳақида ишонч билан ёзишарди. Уруш бошланиб, Америка ҳарбийлари мамлакатга кирганидан кейин, Ироқда биологик қурол топилмайди. Шундан сўнг журналистлар «Биз ҳукуматга ишонган эдик», деб кечирим сўраб чиқишади. Гап шундаки, уларга шундай «ишончли» маълумотлар, шундай интервьюлар тақдим этиладики ҳатто манаман деган фактчекерларам уларга ишонади. Журналистларам шундай ишонч билан уларни ёритади. Ўшанда журналистларниям айби бўлган, лекин нормал медиа журналистларни эмас,  буюртмачини қоралади....

Кўпинча журналистлар билан бизда ҳам деярли шундай ҳол юз беради. Жуда зўр қилиб жойлар кўрсатилади, ҳатто интервью берувчилар ҳам шундай ишонч билан гапиради, исботлар берилади... Журналист уни ёзади. Энг ёмони журналистик «солидарност» бир четга сурилиб, ҳамма ҳамкасбимизни ёмонлашга ўтади. Асосий айбдорлар эса бир четда томоша кўриб ўтиришади. Қарға-қарғани кўзини чўқимайди дейишади, лекин журналист ва блогерлар бир бирини кўзини чўқийверади...

Ўзим давлат каналида ишлаб, кўп гувоҳ бўламан. Одамлар микрофондаги ёзувга қараб тусланишади. Икки хил микрофон тутган одам сифатида айтаман, бир одам мени ўзимга ҳам икки хил интервью беради. Мен куламан. Шунчалик ўзгарувчан одамлар. Лекин айбдор доим микрофон тутувчи бўлади, унга гапирувчимас, бу материални буюртмачисинимас.

Аввалроқ Ортиқхўжаевдан интервью олган гуруҳни роса гапиришганди, Нега фалон саволни бермади, нега тугун саволни бермади деб. Ёки бошқаларни қўрқоқликда айблаган гуруҳни ўзи подкастига Энергетика вазирини чақириб, фақат ислоҳотлардан гаплашди, деб бошқа блогер журналистларни ўзи қоралаб чиқди. Наҳотки бу каби раҳбарлар махсус интервьюларни фақат олдиндан саволларни кўрсатиб олиш шарти билан бериши сир бўлса??? Менимча, йўқ.

Одатда ўзбек медиасини кузатиб, ҳукуматдаги кайфиятни ҳам баҳолайман. Кимнидир оммавий қоралов кампанияси бошландими ё у қаергадир номзод бўлади, ё кимнидир «думини босиб олган бўлади».

Масалан, бир неча кундан бери Қудратхўжани қоралов кампаниясига старт берилди. Ҳатто рус тилигаям таржима қилиб, олдинги материалларниям эслатишаяпти. Мен ўйладимки, у қайсидир лавозимга тавсия этилишидан қўрққан кимдир бунга ишора берган.
Шунчаки манипуляциялар қурбони бўлмайлик, дейманда..

Бугун Ўзбекистондаги бир-бирига қарши гуруҳлар ОАВдан жуда устомонлик билан фойдаланаяпти, жабрини эса касбимиз кўради. Одамлар журналистларга ишонмай қўйишади... Ҳозирам ишонишмаяпти ўзи...

@jurnalistikauzbek