Jonixonov

Одамларга ишониш керак!

Ишдан қайтишда нон олмоқчи бўлиб, бир нечта новвойхоналардан ўтиб келдим. Ногоҳ йўл четида турган "Нон" ёзувини кўриб тўхтадим. Коляскада усти ўралган нон, 4000 деган ёзув бор. Аммо сотувчи йўқ. Шу атрофдаги тўрт бешта дарвозани тақиллатдим, ҳеч ким чиқмади, чиққаниям бизга тегишли эмас, дейишди. Нима қилишни билмай турсам, бир йигит: "ака нонни олиб, пулни қўйиб кетаверинг" деди. Нон ўралган адёлни кўтардим, димоғимга гуп этиб иссиқ нон тафти урилди. Боз устига ўзим яхши кўрадиган чапчак нон эканлиги учун гарчи эҳтиёж 4 та бўлса ҳам 10 та олиб, пулини адёл тагида қолдирдим. 10 та ноннинг пули устига яна ўн минг қўшиб ҳам қўйдим. Уйга келиб энди кийим алмаштираман деганимда, бир дўстим телефон қилиб чақириб қолди. Зарур иш деди. Тезда етиб бордим, иш битгач яна ўша нон турган жойдан ўтишга тўғри келди. Қарасам, бир ўсмир йигитча турган экан. Нон тугаган. Мен унга ярим соат олдин нон олмоқчи бўлганимни, аммо ҳеч ким йўқлиги учун кетиб қолганимни айтиб, нега шу ерда турмайсан, дедим. Нонни биров индамай кўтариб кетса, нима қилардинг, дея танбеҳ ҳам берган бўлдим. У эса новвойхонада ўзи ва акаси ишлашини, нонни қўриқлаб ўтиришга вақти йўқлигини, ҳали шу пайтгача ноннинг пули ҳеч кам чиқмаганлигини айтаркан, одамларга ишониш керак, деди.
Нонни сотиб бўпсан, нега кетмаяпсан, десам, э, ака, кимдир ўн минг ортиқча пул ташлаб кетибди, адашиб бергани эсига тушса, қайтиб келар, деб турибман, деди...

Ёш боланинг тоза қалби, ишончи, беғуборлигини кўриб, шубҳа гумонларга борганимдан, уни синамоқчи бўлганимдан уялиб кетдим. Аста мошина томон юрарканман, дунёнинг бузилиб кетишига йўл қўймайдиган бу йигитчанинг гаплари миямни, вужудимни эгаллаб олган эди:

"ОДАМЛАРГА ИШОНИШ КЕРАК!"

Тинчлик бўлсин
Сизга ҳеч дахли бўлмаса-да, бирор жойда яхши хабар тарқалганидан хурсанд бўлсангиз — яхши одам экансиз. Мана, Ғазода уруш тўхтади, бу — Трампнинг иродасими ёки одамсевар, тинчликсевар халқларнинг тинимсиз геноцидга қарши бош кўтаргани сабабими — билмадим, аммо уруш тўхтади. Интиҳодан олдин ибтидо бўлганидек, бу урушни ҳам бошламаслик мумкин эди-ку! Бегуноҳ гўдаклар, тинч оилалар, навжувонлар, ёш-ёш йигитлар хазонга айланди. Шундай хунрезликлар рўй бердики, уларни кўриб, эшитиб, яшаётганингдан, қўлингдан ҳеч нарса келмаслигидан уялиблар кетасан. Касалхоналардаги портлашлар, масжидлардаги бомбабозлик, бозорлардаги ўлдиришларда қанчадан қанча одам қирилиб кетди. Ёвуз ва ваҳшийлар дастидан азоб ейдиган мазлумларнинг ноласи беиз кетмаган, кетмайди ҳам. Ҳар қандай яхшилигу ёмонликнинг жавоби муқаррар, албатта.
Интиҳо ва ибтидо ҳақида бежиз гапирмадик. Яшнаш ва сўлиш, ёниш ва ўчиш ёнма ён юради. Бир нарсадан жуда хавотирланади одам: тинимсиз талотўплардан ҳансираб қолган она замин, мушфиқ Ер сайёраси агар ўз ўқидан чиқиб кетса, бунга шубҳасиз, урушқоқлар айбдор!
Дуо қлайлик: Ер юзида тинчлик бўлсин! Онаси ўқ овозига бошқоронғи бўлганларга Худойим инсоф берсин!

Авлиёга айланаётган “права”

Телеграмдаги каналлардан бирида ҳайдовчилик гувоҳномаси олиш учун ўқиш, имтиҳон топшириш нархлари ошганлиги ҳақида ёзишипти. Ва унинг тагидаги изоҳлар 95 фоиз салбий. Аксарият юртдошларимиз бундан норози эканлигини билдиришган.
Бу каби изоҳларни ўқиб, хаёлга толасан. Давлат раҳбари халқни рози қилиш учун кечаю кундуз тиним билмасаю, аллақандай чиновникнинг шахсий манфаати деб, ердан кўкка сакраган “права” олиш тизимини камхаржроқ қилиш ҳақида ҳеч ким бош қотирмаса. Авария кўп бўлаяпти, ўлим ҳолати, қоидабузарлик кескин ошган, деган важ-карсонлар билан кўплаб автомактаблар ёпиб ташланди, имтиҳон топшириш марказлашди. Ҳатто СССРнинг марказлашган сиёсати даврида ҳам бундай “бетонлаш” бўлмаган?
Нархлар оширилгани билан “права”га интилганлар сони камаймайди, қаттиқ назорат қилган билан “ўпкасиз” ҳайдовчига инсоф кирмайди. Бу тарбия ва маданиятга боғлиқ. Мана, масалан, Японияда қоидабузарлик деган нарса деярли йўқ, ваҳоланки у ерда радар ҳам йўқ. Бизда эса, афсуски, радар бўлмаса, светофорнинг қизилида ҳам ўтиб кетиш ҳолати кўпаймоқда. Шу боис таклиф шуки, ҳайдовчилик гувоҳномасини олиш талабани кучайтириб, нархни арзонлаштириш керак, қоидабузарлар эса жарималар билан кўзини очсин. Бир марта тўласин, икки марта тўласин, кейин хулоса қилади.
Бўрининг ёнида турган қўй ҳеч қачон семирмайди.

Инфарктнинг кафолатли давоси
Интернетнинг “Ютуб” тармоғида бир шифокорнинг юракни бир маромда ишлаши учун олтита нарсани кўп ичиш кераклиги ҳақидаги видеосини кўриб қолдим. У сув, кўк чой, анор шарбати, узум шарбати, шиповник ва ўрик шарбатини тавсия қилди. Шу нарсаларни кўп ичиб юрсангиз, юрак сизни асло безовта қилмайди, деди у.
Ўзимдан мисол: кўп сув ичаман, анор шарбати-ку жону дилим. Кўк чой ҳам ҳар кунлик ҳамроҳим, туршакни канда қилмайман. Лекин, шунга қарамай, айни қирчиллама ёшда юрак хуружига учрадим. Яъни, инфаркт. Жуда кўп кардиологлар билан гаплашдим. Биттаси айтган дорини иккинчиси рад қилар, учинчиси айтган тавсияни тўртинчиси бўлмаган гап, деб инкор қиларди. Бири мол гўшти енг деса, иккинчиси қўй гўштида холистерин йўқ дерди. Улар айтган дориларни ичавериб, ҳолдан тойдим. Бир куни эса бу дорилар акс таъсир этмаётганмикан, деган шубҳага бориб қолдим. Албатта, Аллоҳнинг айтгани бўлади.
Шундан кейин Роббимга кўпроқ илтижо қилишни одат қилдим. Тўғри, доим дуодаман, аммо энди бирдан ўзгариш бўлганини ҳис қилдим. Қандайдир санчиқлар йўқолганини билдим. Оз ейиш ва оз сўзлашга ўтдим, кўп ҳаракатга тушдим. Парвардигорни мудом зикр қиладиган, бир кунда камида минг марта истиғфор айтадиган бўлдим. Кўчадан уйга салом бериб кирадиган, уч марта “Ихлос” сурасини айтишга одатландим. Дорилардан воз кечдим. Қақшашлар, қон босим кўтарилиши тинчиди.
Ўлим ва ўлиш қўрқуви йўқолди. Ўлимдан қўрққанларимни, касал бўлдим, энди ўламан деган хавотирларни эсласам уялиб кетаман, ўз устимдан куламан. Нима бўпти, ахир: Ўзи берган омонатни Ўзи қайтариб олади.
Хулоса шу: Аллоҳга таваккул қилинг! Ишимиз битиши учун раҳбарга, бегоналарга қанча ялинамиз. Аслида эса энг олий Раҳбарга шунча ялинганимизда эди, натижасидан лол қолардик.
Ҳайрату лол бўлиш ҳаммамизга насиб қилсин!

Мақсуд Жонихонов

Ўзбекка нима бўляпти?

Ўтган куни Андижонда 5 нафар юртдошимиз "Ўзбекистон" конъягидан заҳарланиб ўлганди. Кеча Самарқандда 10 кишининг қўлбола ароқ туфайли оламдан ўтгани хабари чиқди.

Айни соатларда Истанбулдаги консулхонамиз 5 нафар ҳамюртимизнинг сифатсиз спиртдан заҳарланиб ўлгани хабарини бермоқда.

Нима бўляпти? АҚШ, Швецияда одамлар устига мошин ҳайдаб потенциал террорчига чиқдик. Аёлларимиз Шарқу Ғарбнинг кўнглини овламоқда. Одамларимизнинг ярми ис газидан ўлмоқда. Аввалдан туғма мардикор эдик...

Миллий сифат кўрсаткичлари билан қизиқадиган ақл марказларимиз борми? Бундай хусусиятлар билан қаергача борамиз?

✍ Абдураҳмон Ташанов

Аллоҳнинг жазосими ёки инсоният имтиҳони?

Лос Анжелесдаги ёниб турган ўрмонлар нафақат Америка, балки бутун дунё учун сигналдир. Инсоният табиий офатлар қаршисида бирлашиши шарт, акс ҳолда бу ёнғин бутун ер юзини «куйдиради».

Шу аснода Саъдий Шерозийнинг машҳур байти қайта ва қайта хаёлга келяпти:
«Бани одам аъзои якдигаранд,
Ки дар офариниш зи як гавҳаранд.
Чу узве ба дард оварад рўзгор,
Дигар узвҳоро намонад қарор».

Мазмуни: «Одам болалари ибтидода бир гавҳардан бино бўлганлари туфайли яхлит бир вужуд кабидирлар. Бинобарин, замон унинг бир аъзосига жароҳат етказса, бошқа аъзолари ҳам ўз тинчини йўқотади».

Инсонлар бир гавҳардан яратилган, уларнинг ичидаги фарқлар, эътиқод ёки тил бўлсин, табиий ҳолатдир. Лекин биз бир ўрмондай ўзаро боғлиқмиз: бир шохнинг ёниши унинг атрофидаги барча дарахтларга зарар етказади. Бугунги кунда Лос Анжелесдаги ўрмон ёнғинларини “мусулмон бўлмаганларга жазо” деб англаш, на ислом бағрикенглигига ва на инсоният қадриятларига мос келади.

Ислом дини инсониятга нафақат адолат ва ҳақиқат, балки ҳимматлилик ва бағрикенглик билан ёндашишни уқтиради. Қуръони Каримда шундай оят бор: “Ким бир жонни ноҳақдан ёки ер юзида фасод қилмаса ҳам ўлдирса, гўё барча инсонларни ўлдирган бўлади. Ким уни тирилтирса (ҳаётини сақлаб қолса) гўё барча инсонларни тирилтиргандек бўлади”. (Моида, 32-оят).

Бу оят фақат бир дин ёки миллат вакилларини эмас, барча инсонларни ҳимоя қилишга чақиради. Оламшумул ёнғинлар, табиий офатлар бизни ажратиш эмас, аксинча, бирлаштириши керак.

Пандемия бунга мисол. Ўшанда номусулмонлар яратган вакцинани қабул қилмадикми? Номусулмонларнинг гуманитар ёрдамларини қабул қилмадикми? Дунё ўшанда қайсидир маънода бирлашмадими? Одамлар одамга айланмадими? Афсуски, тез унутдик.

Демак, ҳозирги ҳолатда ёрдамга муҳтожларга қўл узатиш ҳақиқий имонли инсоннинг иши. Ҳеч бўлмаса инсоният, она замин учун дуо қилиб қўйинг!

Бу ёнғин бутун инсониятни куйдиради...

Лос Анжелесдаги ўрмон ёнғинлари нафақат шу минтақа аҳолисига, балки бутун дунёга зарар етказиши мумкин.

Аввало, экологик мувозанат бузилади. Ўрмонлар нафақат заҳарли газларни ютиб, кислород ишлаб чиқаради, балки турли жонзотлар учун яшаш манбаидир. Бу ёнғинлар бутун дунё иқлимига салбий таъсир қилади. Катта миқдорда ёнган дарахтлар атмосферага юзлаб тонна ис газини чиқаради, бу эса ер юзидаги исишни янада тезлаштиради. Сув захираларига салбий таъсир қилади. Ёнғинлар туфайли сув манбалари бузилиши, чўлланишнинг ортиши экологик ҳалокатларга олиб келади.

Саъдийнинг байтида айтилганидек, бирор аъзо оғриқда бўлса, бошқа аъзолар ҳам тинчимаслиги керак. Инсоният бир вужуд кабидир: бугун Америкада ёнғин бўлса, эртага бошқа бир ерда бўлиши мумкин.

Бу ёнғин эртами-кечми, барибир ўчади. Бироқ номусулмонларнинг кўнглида бир хотира қолади. Мусулмонлар уларга ҳамдард бўлмагани, Аллоҳнинг жазоси келди, дея ўзига таскин бергани, уларнинг оҳ-воҳидан маза қилишганинигина эслаб қолишади. Шу, холос! Биз уларнинг ҳалокати сабаб асло кучайиб кетмаймиз. Чунки ўзимиз ислоҳга муҳтожмиз...

Ислом кечиради, имкон беради. Ёрдам беринг, дуо қилинг, бутун инсониятга инсоф берсин, тинчлик бўлсин!

✍️Исомиддин Пўлатов.

Халифа Умар ибн Хаттоб (Аллоҳ у кишидан рози бўлсин) ўт ёқиб ўтирган одамларнинг олдидан ўтаётиб, эй нур аҳли, деган экан. Эй ўт аҳли деса, оташпарастлар дегандек, уларга тили билан озор беришдан эҳтиётланиб шундай қилган экан.

***

Ҳасан ва Ҳусайн (Аллоҳ улардан рози бўлсин) бир қариянинг таҳорат олишдаги хатосини кўриб:

- Амаки, бир қараб беринг, қайси биримиз таҳорат олишда хато қилаётган эканмиз, - дейишибди.

Қария уларнинг таҳорат олишларини кўриб:

- Сизлар эмас, мен хато қилаётган эканман, - деган экан.

***

Имом Ғаззолийнинг олдига бир одам келиб:

- Намозни тарк қилган одамнинг ҳукми қандай бўлади? - деб сўраса,

- Уни ўзимиз билан бирга масжидга олиб бориш бўлади, - деб жавоб берган экан.

***

Азизлар, ҳаёт кимларнингдир хато қилишларини пойлаш эмас, ўша хатоларни тузатиш учун энг гўзал услубларни қўллашдан иборатдир.

Парвардигорим, бизга гўзал хулқли бўлишни насиб айлагин.

Арабчадан Муқим Маҳмуд таржимаси

ҚОШ ҚЎЯМАН, ДЕБ...
Автобусларга, ўзи умуман жамоат транспортларига электрон тўлов тизими йўлга қўйилгани яхши бўлди. Лекин пойтахтга иш билан чекка ҳудуддан келаётганлар нима қилади? Яратилган қулайлик фақат пойтахт аҳолиси учунгина бўлиб қолмаяптимикан?
Бугун картангиз бўлмаса автобусга чиқманг дейишаётганлар ҳақида эшитиб қолдим. Улар қаердан билет сотиб оламан дейишса, мен билмайман деб тушириб юборишаётган экан. Нима учун нақд пулдан фойдаланиш имконияти қийинлаштирилмоқда? Олдин нақд пулда бўлса ҳам тулов қилиш муаммо эмасдику?
Унда ҳар бир бекатга қайтадан касса шаҳобчаларини ўрнатиб қўйиш керакмикан?! Ёки шунга ўхшаш ҳолатлар учун онлайн тўлов тизимидан фойдаланиш учун аҳоли ўртасида тушунтириш ишларини кенгроқ олиб бориш керакдир? Телефонда ишласа бўлади-ку приложение орқали дейдиганлар ҳам бор. Аммо ҳамманиям, айниқса чекка ҳудудлардан келаётган ва ёши катталар қўлидаги телефон замонавий эмасда.
Пойтахт транспорти учун қилинаётган ўзгаришларни шу томонларини бир ўйлаб кўриш керак.

✍️Севара ЎРИНБОЕВА

Янги йил байрам таътилидан сўнг иш бошланган 3-4 кунки, департаментимиз раҳбари тушликка "Онам билан тушлик қилиб келай" деб уйига бориб келади. Байрам таътилида Марғилондан онасини Тошкентга меҳмонга олиб келибдилар.
"Кеча кечга балиқ олиб боргандим, бугун "шашлик" олиб бораман" деди.
"45 ёшга кирибман, отам 2 йил аввал ўтдилар, онам ҳам 70 ёшдан ошди, шу ишларимни нимага 10 йил олдин бошламаган эканмана деб ўзимни койийман" деди у киши.

Бу гапларни эшитиб, ўзимга разм солдим Онажоним қарийб 2 ой Тошкентда туриб, қишлоққа қайтдилар, Лоақал бир кун бирга тушлик қилай, демабман. Бир кун кечга ҳар қадамда бўлган кафею ресторанлардан бир таом олиб келмабман онажонимга. Ёки юринг дея дўсту улфатлар билан кўп борадиганимиз кафею ресторанга олиб кирмабман.
Эҳ... бола, бола.

✍️ Шерзод Суванқулов

1973 йилда ишлаб чиқарилган икки машина. Чиқарилган пайтда ВАЗ 2101нинг нархи 5500 рубль бўлган, Кадиллакнинг нархи эса 7681 доллар эди.
ВАЗ заводининг ўша пайтдаги энг қиммат машинаси — ВАЗ 2103 (7500 рубль) учун эса совет автомобиль заводи ишчиси 53 ой ишлаши керак бўларди. Шу пайтда эса АҚШ нинг Кадиллак заводида конвейер ишчиси ойига 631 доллар маош олган. У ўзи ишлаб чиқаришда қатнашган энг қиммат машина — Кадиллакни сотиб олиши учун 12 ой ишлаши етарли бўлган.
Шунинг учун "СССР — ишчилар ва деҳқонлар давлати эди" деб айтишга ҳожат йўқ. СССРда деҳқонларнинг 1973 йилда ҳам паспортлари ёки пенсиялари бўлмаган. СССР бюрократлар ва номенклатура давлати эди. Уларнинг асосий мақсади ишчилар ва деҳқонларни арзон меҳнатга мажбур қилиш, эшшакдай ишлатиш эди.
Совет Иттифоқи гарчи номи социалистик бўлсада, аслида айнан феодализм эди, фақат феодаллар кўп эмас, битта турда бўлган. Уни давлат ва унинг амалдорлари деб аташ мумкин.

Никита Небылицкий

Шароф Рашидов даврида уч тўртта ёзувчи, яъники Отадан кўп марҳаматлар кўрган ва кўраётган, давру давронини суриб юрган адиблар чойхонага боришибди. Улфатчилик чўзилиб, алжираб, гапдан гап чиқиб Шароф отани ҳам ёмонлашга тушиб кетишибди. Ногоҳ улардан бири ҳушини йиғиб олиб: "Эй, биродарлар, бу гапларни Шароф ака эшитиб қолса, нима қиламиз?", дебди. Иккинчиси эса: "Бу гапларни ўзимиздан бошқа ҳеч ким эшитгани йўқ, ким ҳам бориб етказарди?" деганда, шу даврада ўтирганлардан бири, раҳматли содда ва дангал шоир Тўра Сулаймон айтган экан:
— МЕН НИМА ҚИЛИБ ЎТИРИБМАН, БУ ГАПЛАРНИ ЕТКАЗМАСАМ!?

Бу гаплар қанчалик чин ё лоф — бунисини билмайман, аммо Тўра Сулаймоннинг хоинлик қилмагани бор гап. Сотқинлар кимлигини биламиз ва улар ҳали ўлмай туриб ҳамманинг эсидан чиқиб кетади. Ишонмасангиз, ён атрофга бир разм солинг!

Нега Широқ исми қўйилмайди?

Ўйлаб қолдим, ростдан нега ҳеч ким ўғлига Широқ деб исм қўймайди. Ахир, Широқ қаҳрамонларнинг қаҳрамони-ку!
Темур, Жалолиддин, Мангуберди, Искандар, Чингиз, ҳатто Саддам каби исмлар кўп, аммо Широқ йўқ.
Широқ ўз халқи ва миллати учун жонидан воз кечган фидойи. Ҳар ким ҳам бундай журъат қилолмайди. Ҳа, энди у ривоятлардаги бир қаҳрамонда дейишга шошилманг. Бу халқ бекорга бундай матал ёки ривоятларни айтмайди. Қонида, тийнатида шундай жасорат яширинган бу миллатнинг ва шунинг учун ҳам достонларида қаҳрамонлик баён этилган.
Широқнинг исми такрорланмаётган бўлса-да, унинг жасоратини давом эттираётганлар бор. Мана, масалан, заправка воқеаси билан танилган йигит. У ҳам биларди қамалиши, маломатларга қолиши ва турли гап сўзлар эшитишини. Лекин ҳақиқат ва адолатни устун кўрди. Ёниб гапирди, куйиб гапирди. Унга ҳатто душманлари ҳам, ғийбатчилар ҳам, суд қилганлар ҳам ич-ичдан тан беришгани аниқ.

Широқлар шундай жасур бўлади. Ўзини сувга ташлаб бошқалар учун кўприк бўлади.

Наҳотки мен қарoқчиман?!

Суданлик ёшлардан бири мақола ёзибди. У ўзи билан содир бўлган иккита воқеани келтиради.
Биринчиси:
— Ирландияда тиббиётдан имтиҳонларим бор эди. Имтиҳоннинг тўлови 309 фунт эди. Менда майда пул йўқ эди. Шу сабаб 310 фунт бердим. Муҳими имтиҳонни топширдим. Имтиҳонлар тугагач Суданга қайтдим. Сал ўтиб Ирландиядан хат келди. Унда шундай ёзилган эди:
"Сиз имтиҳон тўловини тўлашда хато қилибсиз. Тўлов 309 фунт эди. Сиз 310 фунт тўлабсиз. Сизга бир фунтлик чек юбордик. Биз ўз ҳақимиздан ортиғини олмаймиз". Қизиғи, мактуб билан марканинг нархи бир фунтдан қимматроқ эди.
Иккинчиси:
— Мен факультетга қатнар эдим. Уйим билан факультет орасида бир аёл у-бу нарса сотар эди. Мен ундан 18 пенсга какао сотиб олар эдим. Бир куни у ердан ўтаётсам дўконнинг бошқа токчасида айнан ўшандай какаонинг нархи 20 пенс ёзилган ҳолда турибди.
Мен таажжубланиб сўрадим:
— Нега биринчи токчада какаонинг нархи 18 пенс, иккинчи токчада эса 20 пенс?
У деди:
— Яқинда бизга какаони экспорт қиладиган давлат Нигерияда мушкулотлар юзага келиб нархлар кўтарилибди. Бу токчадаги кейин келган юкдан. Шунинг учун қиммат. Мана буниси эса олдингидан. Шунинг учун у арзон.
Мен:
— Ундай бўлса кишилар олдин арзонини олишади. У тугаса кейин қимматини олишади. Токи арзони тугамас экан қимматни ҳеч ким олмайди-ку, дедим.
У:
— Ҳа, буни биламан, деди.
Мен:
— Шундай экан, уларни аралаштириб арзонларини ҳам 20 пенсдан сотсангиз бўлмайдими? Буни ҳеч ким билмайди-ку!-дедим.
Шунда у қулоғимга:
— Сен қароқчимисан?-деди.
Унинг гапи ҳалигача қулоғим остида жаранглайди. Бу қанақа ахлоқ?! Биз қачон бунақа даражага кўтариламиз?!

🌎 Ushbu fransuz erkak 38 yil oldin o‘ziga qarab enagalik qilgan ayolni qidirib topibdi. Fransuz uni uchratib, 10 million yevro berdi va yana oylik maosh  tayinladi. Qanday ajoyib va hayratlanarli dunyo!

Якунланаётган йилда мен учун ўта муҳим воқеа куни кеча юз нафар фаластинлик аёллар ва болаларнинг юртимизга келтирилиши бўлди.
Бу эзгулик, бу мурувват, бу эҳсондир.
Бу --- олам аҳли бир бирини ғажиётганда улкан ибратдир.
Яхшиликнинг мукофоти ҳам яхшилик бўлсин.

"Оқ қўлқоп билан сиёсат қилиш мумкин эмас.Сиёсат ҳар доим жирканч иш бўлган, ҳозир ҳам шундай, келажакда ҳам шундай бўлиб қолади".

Ислом Каримовнинг бу гаплари нақадар ҳак эканлигини халқаро майдонда рўй бераётган ўйинлар мисолида кўриб турибмиз.

Доим яндексда юрардим. Кеча Uklon taxi дан фойдаланиб кўрдим, зўр. Чақириқдан сўнг жуда тез келди ва 20 км масофага 27 минг кўрсатди. Ажойиб нарх. Яндекс 40-45 минг олади шунча масофага. Аммо ҳайдовчи то манзилга етгунча юрак бағримни эзиб ташлади. Айтишича, шаҳарда газ йўқ экан, бир таниши Янгийўлда бор депти ва шу ерга саҳар соат учда кепти. Тушдан кейин соат тўрт яримда навбат тегипти. Ўн уч ярим соат!
Яна камига ўндан ортиқ жаримаси борлигини, тўлолмаётганини, рўзғорга етказолмаётганини, метанга навбатлар эса дард устига чипқон бўлаётганини айтди.
Бу гапларни эшитиб, ҳисоблагич кўрсатган нархга яна шунча қўшиб бердим. Қўлимдан келгани шу бўлди, холос.

Қанийди, жуда кўпнинг дарди акс этган бу муаммони мен эмас, каттаконлар, мутасаддилар эшитса. Эшитсаю малҳам бўлса. Малҳам бўлсаю, дуога қолса...

Аҳмад Зоҳирни яхши кўраман. У мен учун битта. У, агар Худо ёринг бўлсин қўшиғини айтмаганда Аҳмад Зоҳир бўлолмасди. Бу қўшиқ Аллоҳга ошиқлик, ёрга вафолик рамзидир. У бу қўшиқда айтадики, Аллоҳ ёринг, ишонганинг бўлсин. Қалбдаги барча оғриқу изтироблар, ҳаловатлар У биландир. Эртага ўлиб кетасан, ҳеч ким сени ёд олмайди, бироқ Парвардигори мушфиқ сенинг ғамингни ўйлайди. Шуни унутма, иймон келтир. Иймон келтирган бўлсанг, иймонингга содиқ қол.

Бор тарихни нега кўрсатолмаймиз?

Тарихий аждодларимиз, буюк бобокалонларимиз ҳақида кўп гапирамиз. Зотан, уларнинг фахрланишга арзигулик ибрати бор. Аммо уларнинг ҳаётини тарғиб этиш ва ўрганишда жудаям орқадамиз. Масалан, Алишер Навоий ҳақида ўтган асрда олинган битта фильм ва видеофильм билан чекланганмиз, улар ҳам ўша давр мафкуравий нуқтаи назаридан олинган. Яъни, аслида салтанат ишларини ёқтирмаган улуғ шоир област ҳокимидай кўрсатиб қўйилган. Ваҳоланки, Навоийнинг буюклиги нимада деган саволга жавоб берадиган кино яратиш фурсати аллақачон етган.
Худди шунингдек, Амир Темур, Жалолиддин Мангуберди ҳақида ҳам пичоққа илинадиган ҳеч нарсамиз йўқ. Голливуднинг машҳур актёри Мил Гибсон ўйнаган “Шерюрак” каби одамни титратиб юборадиган кинолар бизда ҳам олинармикан, деб ўйлаб қоласан, киши.
Туркия билан ҳамкорликда ишланган Жалолиддин Мангуберди сериалимиз томошабинни ўзига тортолмади. Мангуберди ҳақида гап кетаркан, Хитой ва Монголия кино ижодкорлари томонидан 2004 йилда ишланган “Чингизхон” номли 30 қисмдан иборат сериални айтгим келади. Албатта, ҳар бир давлат ўз манфаатидан келиб чиқиб, тарихий воқеаларни истаганча ўзгартиради, аммо мана шу сериалда Мангубердининг жасоратини, хоразмшоҳларнинг кибри ва таназзулини моҳирлик ва холислик билан кўрсатиб беришган. Шунинг учун ҳам бу кинони қайта-қайта кўрса арзийди. Кўриш ва ўрганиш керак.
Турклар Амир Темурнинг юздан бир ишини ҳам қилолмаган Султон Сулаймон ҳақида сериал ишлаб, бутун дунёни экранга михлади. Биз эса бор тарихимизни кўрсатолмаймиз.
Бир сўз билан айтганда, экранларимизни қайнона келин мавзусию фахш тарғиботидан тозалашимиз керак. Чин маънода китоб кўрган, ўқиган ва уққан, ўзбекча фикрлайдиган режиссёрлар ва сценарийчиларга жуда катта эҳтиёжимиз бор.

Шерали акага Худо зўр овоздан ташқари китобга бўлган муҳаббатни ҳам берган эди. Қачон қарамай, у киши китоб ўқиётган бўларди ёки аҳли илмни йиғиб, нафис мажлислар ўтказарди. Ҳофиз Шерозий, Румий каби зотларнинг асарларини кўп ўқиганлиги учун, Навоий, Машрабни беҳад қадрлагани учун, Абдулла Орипов, Эркин Воҳидовлар билан суҳбатдошу ҳамзамон бўлганлиги учун баланд қўшиқлар эгаси бўлди. Унингдек бўлолмаганлар, бўлолмайдиганлар эса ортидан турли ғийбатларни қилиб, бўҳтонларни тўқиб ётаверади. Ҳофиз 45 йил олдин:

Дейдилар: ит ҳурар, ўтади карвон,
Ранжу маломатда ёнмасин жонинг.
Лекин алам қилар бир умр гирён,
Итлар орасидан ўтса карвонинг...

дея худди бугунги кунларни айтгандек...
Ўзбегимнинг бугунги санъати хор бўлди. Яхши овози, истеъдоди борлар бор, аммо улар, афсуски, "Жанзе" ю "Малоҳат" дан баланд ижод қилолмаяпти ёки буни исташмаяпти. Китоб ўқимаслик балоси бу.
Мана шундай пайтларда Шер ҳофизни ўйлайман.
Ҳали сизни мухлислару муҳиблар ҳам, ҳатто душманлар ҳам кўп эслашади.

Мақсуд Жонихонов

Оналар олдидаги қарз

Бир юмуш билан касалхонага борган эдим. Навбатнинг охири кўринмайди. Шу пайт ёш бир жувон изиллаб йиғлаганча у ёқдан бу ёққа югура бошлади. Билсак, у беш ёшли ўғилчасини қидираётган экан. Ҳозир ёнимда турувди, ҳали гапиролмайди, дейди. Бир зумда ҳамма оёққа турди. Камералар текширилди, охрана югур югурга тушди. Аммо бола еру кўкда йўқ. Она энди чўккалаб қолди. Ўзини койир, нега қарамадим, деб йиғларди. Назаримда, у шу ўн беш йигирма дақиқада букчайиб, қариб қолди.
Фарзанд Аллоҳнинг неъмати, унга бўлган муҳаббатни ҳам Парвардигор беради. Агар ана шу илоҳий ишқ бўлмаса, бундай куюнчаклик бўлмасди... Хуллас, ёш жувон бир зумда адойи тамом бўлди.
Қаранг, худди шу пайт бир ҳамшира мана болангиз, ичкари палатага кириб кетган экан, деб ширингина болани кўтариб чиқди. Онага қўшилиб бошқалар ҳам йиғлаб юборди. Аёл боласини қўчиб баттар йиғлашга тушди. Бола эса ҳайрон.
Она тимсолида меҳр деб аталмиш мўъжизани яратган Аллоҳ аёл зотига битмас туганмас куч, муҳаббат ва матонат берган. Дунёнинг барча қудрати йиғилса, бирлашса ҳам бу Куч олдида ҳеч нарсадир. Шунинг учун ҳам Она олдидаги қарзни узиб бўлмайди. Зотан, бу Қарз беминнат, бефоиз ва беадоқдир...

Изоҳсиз!

Яшаб туриб ўлишини биладиган ягона мавжудот инсондир. Шундай бўлишига қарамай, у бировларнинг қалбини синдиради, кўнглини оғритади, ёмонлик қилади. Худди ҳеч қачон ўлмайдигандек.

💡 Tadbirkorlikka qiziqasizmi?

Biznesni boshlash, kengaytirish va bank xizmatlaridan samarali foydalanish bo‘yicha kerakli ma’lumotlar @brb_uzb kanalida!

@brb_uzb kanalida:

✔️ Biznes ochish va rivojlantirish bo‘yicha maslahatlar;
✔️ Foydali bank xizmatlari haqida ma’lumotlar;
✔️ Tadbirkorlik sir-sinoatlari!

📲 Hoziroq qo‘shiling!

Ишонинг, ўлганингиздан кейин сиз учун жонини берадиган шулар. Қолгани қуруқ гап 😅😂🤣

Юморга йўғрилган менежмент

2-6-dekabr kunlari respublikada bo‘lib o‘tgan “Fuqarolik jamiyati haftaligi” doirasida bir qator soha faollari “Fuqarolik jamiyatini rivojlantirishga qo‘shgan hissasi uchun” ko‘krak nishonlari bilan mukofotlanibdi.

Mukofotlanganlar qatorida Gulnora Xodjaniyazova ham bor. Bu ayol Surxondaryo viloyatidagi “Ayol va zamon” nodavlat tashkiloti rahbari sifatida ezgu ishlarni amalga oshirgan.

Birgina misol, Gulnora Xodjaniyazova BiBiSining dunyo bo‘ylab katta ta’sirga ega va ilhomlantiruvchi 100 nafar ayollar ro‘yxatiga kirgan hamda “Matonat” filmining bosh qahramoni baxtsiz hodisa ortidan ikki oyog‘idan ayrilgan denovlik Dilorom Yo‘ldoshevaga tikuvchilik biznesini yo‘lga qo‘yishiga yordam qilgan.

Bundan an’analarni albatta davom ettirish kerak.

Umuman olganda “Fuqarolik jamiyati haftaligi”ni o‘tkazib borish amaliyoti yo‘lga qo‘yilgani mana shunday soyadagi qahramonlarni maydonga olib chiqishga xizmat qiladi.

Aslida taqdirlanganlarning har biri zamonamiz qahramonlari.

Mukofotlar muborak bo‘lsin, bunday fidoyi insonlar yurtimizda ko‘payaversin!

Ko‘krak nishoni bilan taqdirlanganlarni roʻyhati

@jonixonov

ҲАММА АЙБ ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВДА!

Уч ойда ўн бир марта радарга тушибман. Айб менда эмас, асло! Ҳаммасига Шерали Жўраев “айбдор”!
Ахир, “Бандаман”, “Баҳор айёми”, “Оразин…”, “Кўрмишам”, “Ўхшамас”, айниқса, “Сураи Шамс”ни бу қадар маҳорат билан, тингловчининг бутун вужудини завқу шавққа тўлдириб ижро қилмаслик керак-да. Тағин денг бир радарга уч марта тушганман. Неча сўм бўлишини биласизларми?!
Ҳар гал авжига келганида ҳофиз ноласи юрак-юракка етиб боради. “Яшанг, Шер ота!” дейишга тараддудланаман-у, совуқ ҳақиқатга рўпарў келиб, “Гўрингиз нурга тўлси-и-ин, Шер отам!” деб қўяман.
Бу ижролар бетакрор, беназир, бебаҳо! Уч ойдан буён бошқа хонанда тугул, ҳофизнинг бошқа бирор қўшиғини эшитмайман. Ҳофиз ҳар гал “Баҳор айёми”нинг авжига келганида, мен ўша радарга етиб келаман… ва ўн биринчи “мактуб” тайёр.

Бу ашулаларни бошқа ижрочи томонидан куйланган вариантини тинглаш, қабул қилишни қулоқларим тақиқлаб қўйган!

Яхшики, Худо Сизни бизга берган!
Гўрингиз нурга тўлсин, Шер ота!

Отабек Исроилов

Яшалмаётган умрлар...

Исомиддин Пўлатов. Фейсбук

Aсад режимининг ағдарилиши натижасида сайёрадаги энг кекса сиёсий маҳбус Рағид Татари қамоқхонадан озод этилди. У 25 ёшида қамалган эди, 43 йилдан кейин қамоқдан чиқмоқда..

Унинг "сиёсий жинояти" Сурия президенти Ҳафиз Aсаднинг ўғли ва Башар Aсаднинг акаси Басселни от пойгасида ютиб қўйганликдир.

Суднинг фикрича, "бу ғалабаси билан у Aсадлар оиласига нисбатан ҳурматсизлик кўрсатган".

Бу инсон ҳарбий учувчи бўлган экан. Пойгачи бошқа инсон бўлган, у 43 йилда эмас, 25 йилда чиқибди.

Марио Пьюзо! Ўша машҳур америкалик ёзувчи. "Чўқинтирган ота" асарини ёзган адиб. Шу асар асосида 1972 йилда олинган кино эса ҳанузгача энг кўп кўрилган ва кўрилаётган фильм ҳисобланади. Бу кинони кўрган, китобни ўқиган одам дарров англайди: "Шайтанат" ва "Қашқирлар макони" каби сериалларнинг асл манбаси ва ғояси қаердан пайдо бўлганини. Бу сериаллар "Чўқинтирган ота"нинг шиширилган ва бўрттирилган варианти, холос. Аммо асло унингдек мукаммал эмас. "Чўқинтирган ота" бу фақат мафия ҳақида эмас, унда ота ва фарзандлар ўртасидаги муносабат, бизнесдаги ўйинлар ва ҳар қандай ишонган одаминг ҳам сотқинга айланиши мумкинлигини исботлаб берган асар. Мен ҳар гал ушбу асарни ўқиганда айрим сўзларнинг тагига чизиб чиқаман. Мана, улардан айримлари:

* Молия ҳам қуролдай гап.

* Сиёсат — тепкини вақтида босиш дегани.

* Сицилия қизлари — милтиқдан ҳам хавфли.

* Бировларни деб ҳеч қачон ўз оилангга қарши борма.

* Пушаймон бўлмасанг, товбанинг нима кераги бор?

* Кўтарилганинг сари ифлосланиб бораверасан.

* Халққа ишонган одам қумдан уй қуради.

* Ҳокимият — у қўлида бўлмаганларни эзади.

ЖАННАТ ФАРИШТАЛАРИ
Ҳадиси шарифда таъкиданишича, Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи васаллам айтган эканлар: «Қайси ота-она уч қизни тарбиялаб, вояга етказса, шулар жаннатда менинг ёнимдан жой олади. Агар иккита қизни тарбиялаб, вояга етказса ҳам жаннатда менинг ёнимдан жой олади. Башарти битта қизни тарбиялаб, вояга етказса ҳам жаннатда менинг ёнимдан жой олади...»
Ислом дини хотин-қизларни камситади, деган гапни ким айтган ўзи?
Ҳадиси шарифда тағин бир гап бор. Агар бир аёлнинг уч фарзанди гўдаклигида нобуд бўлса, Маҳшар куни улар дўзах йўлини тўсиб, онасини ҳимоя қилар экан. Агар болалигида нобуд бўлган гўдак иккита бўлса ҳам шундай қиларкан. Башарти, ўша аёлнинг битта боласи гўдаклигида нобуд бўлган бўлса ҳам шундай қиларкан. Зеро, она учун фарзанд доғининг ўзи дўзах азобидан кучлидир...
Айтинг-чи, дунёдаги қайси бир шоир, қайси адиб, қайси мусаввир она меҳрини шу қадар теран тасвирлай олган?!

Ўткир Ҳошимов

Одам кўрдим, лойқа сувни тиндирган,
Одам кўрдим, ўз косасин синдирган.
Одам кўрдим, яхшиликни кўзлаган,
Одам кўрдим, турқи унинг музлаган.

Умар Хайём.

УШБУ КАНАЛДА ТУРКИЙЛАРНИНГ ЭНГ КАТТА ЭЛАТИ САНАЛМИШ ЎЗБЕК ХАЛҚИ, МИЛЛАТИНИНГ ҚАДИМ ТАРИХИ, ТУРКИЙЛАР ТУЗГАН ҚУДРАТЛИ ИМПЕРИЯЛАР, УЛУҒ АЖДОДЛАРИМИЗ ҲАҚИДАГИ ТАРИХИЙ ФАКТЛАР ВА МИЛЛАТНИНГ БУЮК ИСТИҚБОЛИ ҲАҚИДА МУНТАЗАМ ЁРИТИБ БОРИЛАДИ. Ушбу каналга аъзо бўлинг ва қалбингиз Ватан ишқи билан жўш урсин!

https://t.me/buyuktarix_ssanaqulov

"Шаолин Нинзяга қарши" деган кино кўрардик болаликда. Улғайиб билдикки, Шаолин мактаби ва унинг тарихи бор экан, нинзя эса шунчаки тўқима ва уйдирма экан. ..
Анжанни ҳокими ҳамма ҳокимни чақирибди. Даври ўтган ва умуман нафи бўлмаган Бобур ҳайкалини олиб ташлаётганини, ишсизлар ва камбағаллар кўплигига қарамай, "Дунё садолари" деган ҳеч кимга кераги йўқ шоуни уюштириб, маҳаллий ва жаҳон эстрада артистларига миллиардлаб пул сарфлаганини, ўринбосарининг уйида ўтказилган рейдда 3 миллион доллар топилганидан "ҳайратланганини" айтиб берармикан. Аския яхшида...

Инсофли ёшлар

Хаёл чалғиб йўл четида турган бир мошинани туртиб юбордим. Чиқиб қарасам, эгаси йўқ экан. Эшигига рақамимни ёздим-да, йўлимда давом этдим. Беш дақиқа ўтар-ўтмас, телефоним жиринглади ва аёл киши: “Ассалому алайкум, мошинамни туртиб кетибсиз, келасизми?” деди. Ҳозир бораман, дедим ва дилимда илиқлик пайдо бўлди. Чунки бунақа пайти мошинаси шикаст еганлар дағдаға қилади ва бунга ҳаққи бор. Бу аёл эса салом билан бошлади гапни.
Етиб борганимда ёшгина жувон бояги мошинани олдида турган экан. Салондан бир ой бўлди чиққанига, деди кулиб, сўнг эрига телефон қилиб менга тутқазди гўшакни. Эри ҳам салом билан, одоб билан гап бошлади. “Машинани урган жойингизни суратга олиб телеграмдан ташлаб беринг, усталар билан гаплашиб, нархини айтаман” деди. “Гаи чақирамиз, ундай қиламан, бундай қиламан” демади. Яп янги Оnexни туртган эканман. Расмга олиб ташлаб бердим. Рости, бунақа ишкалларни эшитавериб, камида уч миллион мўлжаллаб турувдим. Йўқ, ундай бўлмади. “Ака, сиз ҳам бу ишни атайлаб қилмадингиз, сизниям бола-чақангиз бор, оғринманг, уста билан гаплашдим, рози бўлиб аёлимга 400 минг бериб кетинг, бўлади” деди. Унинг гапини эшитиб, гапиролмай қолдим. Унинг ўрнида мен бўлсам шунақа дермидим, бошқа бўлганда-чи?
У айтган пулни бериб, раҳмат айтдим ва кетдим. Эртаси куни ўзимнинг мошинамнинг қирилган жойини тузатиш учун кўпчиликнинг тавсияси билан бир устанинг олдига бордим. Уста 60 лардан ошган киши экан. Мошинамни кўздан кечириб бўлгач, 4 кун ташлаб кетасиз, 3 ярим миллион бўлади, деди. Жума куни дам оламан, безовта қилмайсиз деб қўшимча қилди яна.
Хўп, дедим ва тўғри Фарҳод бозори ёнидаги автоусталар маконига бордим. У ерда қирилган, туртилган мошиналарни тузатадиган йигитни айтишди. Фазлиддин экан исми. У 25 ёшлар атрофидаги йигит экан, мошинамни кўргач: “бир соатда ойдай қилиб бераман, 300 минг бўлади”, деди...
Мен икки кунда рўй берган бу воқеалардан жуда таъсирландим.
Энди мен сўзда бору амалда йўқ катталарга эмас, сўзи, амали, инсофи бор мана шундай ёшларга ишонаман. Улар ёмонланадиган давраларда ўтирмайман. Инсофдан айрилмаган ёшларга таъзим қиламан. Жумани пеш қилиб, без бўлиб оғзига келган пулни сўрайдиган, инсофу иймонини еганлардан Ўзи асрасин.

@jonixonov

Тарбия

Одил яна ичиб келди. Оёқда туролмайдиган даражадаги маст эрини жойига ётқизган аёли чуқур хўрсинди. Эрига инсоф сўрайвериб чарчади. Кунора шу: ё туғилган кун, ё ҳамкасблар ўтириши ёки тўй. Эр жонивор ичгани ичган. Бу ёқда болалар бўй етиб қолган. Ҳар куни жанжал. Аёл эрининг акаларига, қариндош уруғига, яқин дўстларига айтди дардини. Аммо ўзгариш йўқ.
Шундай кунларнинг бирида Одил яна бўкиб ичиб келди. Ўзини тўшакка ташлади. Ярим кечаси уйғониб кетди. Чанқоқлик уни ўрнидан туришга мажбур этди. Ошхонага кириб, совуқ сувни буради, сув йўқ. Ўлсин шу домчилик ҳам деб сўкинди. Эсига меҳмонхонада турадиган Бонаква суви тушди. Меҳмонхонага энди кирмоқчи эди, чироғи ёниқлигини кўриб жаҳли чиқди. Булар тежам нималигини билмайди, ҳеч кимга керак бўлмаса ҳам ёқиб қўяверишади чироқни, дея ўйлади ва эрталаб ҳаммасини бир қилиб сўкишни дилига тугиб қўйди. Шу пайт ичкаридан овоз эшитилди. Диққат қилиб қулоқ солди: ўғлининг овози. 6 синфда ўқийдиган ўғлининг намозхонлигини билади. Билардию, бу қадар деб ўйламаган эди. Одил ичкарига кирди. Ўғил сезмади. У жойнамозда ўтирар, пичирлаб нималардир дерди. Одил бутун вужудини қулоққа айлантириб, уни эшитиш учун ҳаракат қилди.

---- Аллоҳим, мен сени яхши кўраман. Сен ҳам мени яхши кўр, - деди ўғил.

Одил ҳайратланди. У ҳар замонда жумага чиқиб турар, дуо пайти аллоҳдан нималар сўраганини эслолмади ҳам.

---- Мени соппа соғ яратдинг, нима қилсам, шукронамни қабул қиласан?--- деди ўғил.

Одил пиқиллаб йиғлаб юборди. Ўз аҳволига разм солди. Соғлик буюк неъмат эканлигини дафъатан англагандек сесканиб кетди.

---- Ризқ бергувчи, иймон бергувчи, шайтондан асровчи ўзингсан, мени адаштирма, бировни хафа қиладиганлардан қилма, -- пичирларди ўғил.

Ота энди чидолмади. Йиғлаб бориб, ўғлини қучоқлади. Ўғил дуодан тўхтамасди:
--- Ё, Аллоҳ менга ҳамма нарса бердинг, ҳаммасига беҳисоб шукур. Отам, онам, ака укам, опаларим бор, ғамим йўқ, камим йўқ...

Одил бу илтижо, бу шукроналарни эшитиб, бу сўзларни чин ихлосда, чин муҳаббат билан айтаётган ўғлига қараб кўз ёш тўкарди. Ўз ҳолидан уялди. Болам ҳозир мени маломат қилиб, Худодан менга инсоф сўраса керак, деб ўйлади.
Аммо ўғилнинг дуоси бошқача бўлди:
--- Аллоҳ биз фарзандларни кечир, биз отам кутгандай бўлолмаётганимиз учун отам сиқилаётгандир, шунга ичар, ёлвораман Аллоҳ, отамни кечир, отам учун мен фарёд ураман, уни гуноҳларини менга бер. Уни дўзахи қилиб қўйма...

Одил энди ўкириб йиғлашга тушди. Унинг овозидан бошқалар ҳам уйғонди. Меҳмонхонага кириб келган аҳли оила ота ва ўғилнинг бир бирини қучганча йиғлаётганини кўришди.

Одил шундан кейин ўзгарди. Ишга, оилага меҳр қўйди. Ўғил отасини тарбиялаб қўйганди.
Худонинг хоҳиши шундай эди.

Тасаввуринг эътиқодинг, эътиқодинг тасаввурингдир.

Тирноқ

Омон Насиба билан турмуш қурди. Уларга ҳамма ҳавас қилди. Ҳусни билан ойни уялтирадиган Насиба катта хонадоннинг тўнғич фарзандига тушган эди. У тиним билмади, қайнона-қайнотасининг хизматини қилди. Нима юмуш бўлса, ортиғи билан бажарди. Ҳамма унинг чаққону эпчиллигини мақтар, келини ё қизига Насибани мисол қилиб кўрсатарди. Йиллар ўтди. Худо уларга ҳамма нарсани берди, фақат фарзанд бермади. Эр-хотин ўн йил, ўн беш йил, йигирма йил кутди, аммо фарзанд бўлмади.
Омон Насибани жондай севар, Насиба ҳам шундай эди. Улар бир-биридан ажрашишни, айро яшашни тасаввур ҳам қилишолмасди. Бир куни Омон қўшнисининг тўйида “ёрилди”. Суннат тўй бўлаётган хонадонда базм охирлаб қолган, лекин даврадаги ҳофизни ҳеч ким қўйиб юборгиси келмас, пул қистиришар, ҳамма ўзи яхши кўрган қўшиқни унга айттирарди. Омон ҳам келиб пул қистирди ва бир қўшиқни сўради. Шунда қишлоқдоши Рамизбой уни силтаб ташлади:
— Қўшиқ эшитиш учун эркак бўлиш керак, — деди у микрофонни қўлига олиб. — Эркак бўлиш учун эса фарзанд кўриш керак...
Ундан кейииги воқеалар сониялар ичида рўй берди. Омон Рамизга қараб нимадир отди, тўполон бошланди. У бўлди, бу бўлди, бутун қишлоқ Рамизни ёмон кўриб қолди. Чунки у била туриб кўнгилга пичоқ қадаган эди.
Омон ожиз қолди, ерга чўккалаб, бағрига муштлаб йиғлади. Оғир-босиқ, ҳеч қачон биров билан тортишмаган, қўли кўксида бўлган одамнинг бу ҳолати ҳаммага таъсир қилди. Кимдир уни юпатди, яна кимдир бепарво бўлишга чақирди. Аммо у тўйхонанинг ўртасига чўк тушиб йиғлайверди, йиғлайверди.
Бу воқеа Насибанинг қулоғига етиб борди. Эрини асло афтодаҳол кўрмаган Насиба шу кундан “ўзгарди”. Ўзини атай ёмон кўрсатишга ўтди. Эри иш буюрса тескарисини қилди, ҳеч кимга хизмат қилмай қўйди. Мусичадек беозор хотинининг бу қилиғидан хуноб бўлган, одамларнинг гап сўзлари суяк суягига етиб борган Омон охири у билан ажрашди. Йил ўтмай Насиба ҳам, Омон ҳам янгитдан оила қуришди.
Севги муҳаббат йўқ нарса, бўлмаган гап деганларга чин севгининг нима эканлигини Насиба кўрсатиб қўйди. У Омоннинг хотини роддомга тушганда биринчи бўлиб кўргани борди. Жувон то туққунча бошида турди, ёнидан жилмади. Ўғил туққанда эса йиғлайверди, йиғлайверди. Бу йиғи Омоннинг ҳуу бир пайтлар тўйдаги йиғисини эслатди. Бу йиғиларни эшитган Аллоҳ уларни синов қилди, охири фарзанд бахти билан сийлади.
ҲОЗИР НАСИБАНИНГ ҲАМ, ОМОННИНГ ҲАМ БИР ЭТАК БОЛАЛАРИ БОР.
Чин севги шундай бўлади: ёнингдаги ёрни бахтли қилиш учун баъзан ҳамма нарсадан воз кечишга тўғри келади. Насиба ҳам кўз очиб кўрган ёри Омон учун муҳаббатидан кечди. Тили билан юрадиган одамларга ибрат бўлди, ўзи ҳам бошқа бир тирноққа зор инсоннинг уйини обод қилди. Насибанинг иккинчи эри Тоҳир ҳам мард чиқди. Омонни ўйлаб, ҳаётини ўзгартирган Насибани тушунди.
Қаранг, қандай одамлар бор-а, дунёда?!
 
✍️ Мақсуд Жонихонов

Эҳсоннинг мукофоти
(ҳаётий ҳикоя)

Ҳакимжон кўп касал бўлаверди. Ўзини лоҳас, мадорсиз, ҳолдан тойган ҳис қилаверди. Бир дўхтир қонингиз кам деса, бошқаси юракка зарба келяпти, дерди. У аввал эътибор бермади, еган ичганига тартиб киритмади. Бир куни эса ярим тунда қаттиқ оғриқдан сакраб туриб кетди. "Тез ёрдам" чақирди. "Тез ёрдам" келгунча эса оғриқдан ўлимга ҳам рози бўлди. Унга юрак хуружи, олти ой ётасиз, дориларни ўз вақтида ичасиз, бўлмаса... ўласиз, дейишди.
У кулди. Ўлмайдиган одам борми, деди ўзига ўзи.
Ҳакимжон қўли очиқ, қалби очиқ инсон эди.  Унинг иши фақат яхшилик қилиш эди. Хасталик боис эзгуликларга яна қаттиқ киришди. Айниқса, эҳсонга зўр берди. Камбағал, боқувчиси йўқ, етимларга қўлидан келган ёрдамини аямайдиган бўлди.
... Бир куни Ҳакимжон олис қишлоқда яшайдиган, ҳеч кими йўқ Барно холани кўргани борди. Онахон дераза орқали кўчага қараб турган экан. Ҳакимжон бир мошина бозорликни олиб онахонга берди. Кўрпача тагига бир даста пулни билдирмай қўйди. Она гапиролмай қолди. Меҳрга муштоқ эди. Шу боис Ҳакимжоннинг бу йўқловидан йиғлади, узоқ йиғлади ва дуо қилди:
--- Мени йўқлатган Аллоҳимга шукр. Ҳакимжон болам, сени Аллоҳ йўқласин...

Ҳакимжон ўз ишига шўнғиб кетди. Бу орада унинг ишлари юришиб кетаверди. У ҳайрон, лол эди. Ишига барака инганидан хурсанд эдию, аммо ёш бўла туриб номи хунук касалликка чалинганидан изтироб чекарди. Шундай кунларнинг бирида уни даволовчи шифокори навбатдаги кўрикка чақирди. Етиб боргач, нега кўрикларга келмаяпсиз, ҳазиллашиб бўлмайди юрак хуружи билан, деди. Сўнг беморни ҳар хил ускуналар орқали текширди. Натижаларга қараган шифокор ҳайрон бўлиб Ҳакимжонга тикилди. Ҳакимжон бу нигоҳлардан ўзини олиб қочди. Дўхтир нохуш гап айтса керак, деган ўйда эди. Аммо шифокор бошқа гап айтди:
--- Сизда мўъжиза кўрдим. Юрак хуружи асоратидан сизда асар ҳам қолмапти!

Ҳакимжон бу гапдан титраб кетди. Худди шундай титроқни у йил аввал Барно онанинг уйида ҳис қилган эди...

Бу илоҳий шифони эҳсонларнинг, дуоларнинг мукофоти, деб билди. Зотан,
ҳеч бир иш ҳикматсиз бўлмас, ва ҳар бир ишда Аллоҳнинг айтгани ҳақ бўлиб чиқаверади. "Ҳал жаза'аул иҳсани иллал иҳсан..."

Хастамисиз, ғарибдан ҳол сўранг, ишларингиз ўлда-жўлдами, кўнгилларга, дилларга қувонч улашинг. Шунда касаллик сиздан қўрқади, хуррамлик ҳамроҳингиз, барака шеригингиз бўлади.

Табиб

Полякларнинг ушбу киносини жуда кўп кўрганмиз. Ҳар гал буюк ва содда шифокор Антони шахсиятидан ҳайратланамиз. У қисматнинг аччиқ зарбаси боис оиласидан ажрашади. У хотирасини йўқотган бўлса ҳам, маҳоратини, Худо берган иқтидорини йўқотмаганди. Шу билан бирга у одмилик ва одамийликни ҳам эсдан чиқармаганди. У ўзи билмаган ҳолда бориб қолган қишлоқ аҳлига малҳам билади. Беминнат, тамасиз ҳаммага саломатлик улашади. Тўшакка михланиб қолган йигитчанинг оёғини тузатгани эса барчани донг қолдиради. Шаҳардан келган врач эса уни кўриб тахтадай қотади.
Афсуски, барча давр ва замонларда шундай: қўлидан иш келадиганлар хору, тили беш қарич, аммо нўноқлар айшини суриб юради...
Поляклар бу дурдона асар орқали инсон ва жамиятга хос қусурларни очиб берган. Ҳавас ва ҳасад, муҳаббат ва нафрат, оқу қорани кўрсатган. Шифокор деганинг шундай бўлса, порани билмаса, қўлингга кўз тикмаса. Кино деганинг экранга михлаб қўйса, қайта қайта кўришга мажбур қилса...

«ТЎЙЧИБОЙ»
Тўйчибой тўй қиладиган бўлди: суннат тўй...
«Сабзи тўғрар»га келган маҳалла оқсоқоллари «юз кило гуруч дамлаш шартми, ўзингизни қийнамай қўя қолинг», деган эди, астойдил хафа бўлди:
— Нима, мен одаммасманми? ўзимга яраша орзу-ҳавасим бор, улфатларим бор... Мен ҳам юртнинг ошини еганман...
...Шундай бўлди... Юз кило эмас, юз йигирма кило ош дамланди...
Тонг отмасдан ҳофизлар ҳониш қилди... Гурас-гурас одамлар келди...
Тўйчибой «юз йигирма кило ошнинг тагида бир капгир қолмаганини» гапириб юрди...
...Икки ҳафталардан кейин уйида қий-чув бўлиб қолди. Ўзи бақирган, хотини додлаган...
Ҳарқалай, қўшни... Чиқдим.
Қарасам, Тўйчибой ток сўри тагида турибди. Кўзлари бежо.
Нуқул бир гапни такрорлайди: «Ўзимни ўлдирсам қутиламанми? Ўлиб кетсам қутиламанми, санлардан?!»
Янга нарироқда шумшайиб турибди.
— Тўй қиламан деб бўғзимгача қарзга ботдим! — деди қўшним чинқириб. — Мени хонавайрон қилмоқчимисан?!.. Ўзимни ўлдириб қўя қолай!..
Янга мени кўриб бир қадар таскин топди, шекилли эрини юпатди:
— Қўйинг, дадаси, ўзингизни босинг... — Кейин айвон томонга қараб мушт дўлайтирди. — Сан, қиз ўлгурга қачон ақл киради-а?! Ман буни нонга чиқарсам, китоб обкебди!.. Ҳаҳ, ўша санга китоб ўқишни буюрган ўқитувчингнинг уйига ўт тушсин! Саккиз юз сўмгаям китоб оладими, жувонмарг?! Китоб санга ош билан нон бўлармиди, ер ютгур!
...Қўшнимнинг еттинчими, саккизинчими синфда ўқийдиган қизига энди кўзим тушди.
Қизалоқ айвон устунига суяниб турар, кафти билан юзини тўсганча, унсиз, ўкиниб-ўкиниб йиғлар эди...
Индамай, чиқиб кетдим.
...Ростини айтсам, умримда биринчи марта... ўзбек бўлганимга уялдим...

Ўткир Ҳошимов

Дипломи бор бир қонуншунос қўлида автомати бор юз одамдан кўра кўпроқ пул ўғирлайди.

Марио Пьюзо

Бармоқсиз ўринбосарлар
Бир нарсага ҳайронман: ҳокимлик ёки бирор ташкилотга тавсия этилаётган янги раҳбар қўли кўксида қуллуқ қилиб туради. Чиройли табассум билан яна. Аслида халққа хизмат қилиш масъулиятини гарданига олаётган раҳбар бундан қувониш эмас, чуқур масъулиятни кўпроқ ўйлаши керак. Одамларнинг розилигига эриша оламанми, деган савол унинг юрагида турса, ишга ҳалол ва виждонан ёндошиши мумкин.
Афсуски, аксарият ҳолларда раҳбарчаларимиз вазиятдан унумли фойдаланиб қолишга ҳаракат қилишади, давринг келди сур бегим, деган расво тамойил уларнинг асосий шиорига айланади. Қизлари, жиянлари, куёвлари, тоғаю аммаларини ёғли жойларга қўйишади. Пора билан қўлга тушаётган, шарманда бўлаётганлар озмунчами? Қизиғи, улар жазоланиш ўрнига  ялло қилиб юраверишади. Танкалари ва муршидлари ҳимоясида кайфу сафосини давом эттираверади. Халқнинг пулига чанг солиб, одамларнинг норозилигига сабаб бўлаётганлар қаттиқ жазо олмас экан, тараққиёт, коррупцияни жиловлаш ҳақидаги гап-сўзларимиз сариқ чақага ҳам арзимас бўлиб қолаверади.
Мана бундай тоифани сиз ҳам биласиз: ўзи ҳокимиятнинг оддий ходими, бироқ данғиллама участкаси, тўртта бешта машинаси, дачалари бор. Ойликка оладими шуларни, ёки бирор каромат кўрсатганми? Яна камига бундайларни давраларнинг тўрида кўрамиз. Шоҳона ҳаёти ниманинг эвазига келаётгани билан ишимиз йўқ, бизни фақат унинг бойлиги  маҳлиё қилади. Мана шундай тоифага қуллуқ қилиб турувчиларни кўрганда эса жирканиб кетаман. Бундайларнинг тагини ковласангиз эса ҳаром бойлик келиб чиқади. Буни била туриб билмасликка, кўра туриб кўрмасликка олиш ўрнига бундайлар билан бир даврада ўтирмайман, деб айтадиганлар ҳам бормикан, деб ўйлаб қоламан.
Хитойда порахўрни қатл этишади. Агар бизда шу жазо тури қўлланилса, борми, уҳу, ўрмонга ўт кетади, қанча одам қирилиб кетади.  Майли, бундай жазо керакмас, ҳеч бўлмаса, бундайларнинг битта бармоғини кесайлик.
Бармоқсиз раҳбарлар кўпайиб кетади дейсизми? Айниқса, кунда кунора пора билан қўлга тушиш бўйича мусобақа ўйнаётган ҳоким ўринбосарлари аҳволи нима бўларкан деб ўйлаяпсизми? А, лаббай?

Тиловат

... Аллоҳим, ташаккур дардларинг учун,
Бошимга тизгинсиз ғамлар ташладинг –
Бошим кўкка етди, азобларингга
Бандалар ичидан мени танладинг.

Ғамлар юборибсан, демак, дунёда
Менинг борлигимни биласан…

✍️ Карим Баҳриев

​​​​​​ДОИМО ЯХШИ ГУМОНДА БЎЛИНГ

Унга дедилар:
«Етар шунча туққанинг! Болалар чарчатишдан бошқасига ярамайди».
Деди:
«Аллоҳ ёрдам беради. Фарзандларим қобил, кўзимнинг қувончи бўлишади». Айтгани бўлди.

Эри катта туҳматга қолиб қамалди. Дедилар:
«Эринг туҳматга қолиб қамалди. Яқин орада чиқмаса керак. Унинг фақат ўлиги чиқади».
Деди:
«Йўқ, Худо хоҳласа, албатта чиқадилар. Мен уларни жуда ҳам чиройли кутиб оламан». Айтгани бўлди. Эрининг қандай чиққани ҳаммани ҳайратда қолдирди.

Бир киши деди:
«Мен ишдан ҳайдалишдан қўрқаман. Шунинг учун ишсиз қоладиган кунларимга ҳам пул йиғмоғим керак!» Айтгани бўлди. Ишдан бўшатилди.

Нимага бизнинг айтганларимиз рўёбга чиқади?

Чунки Аллоҳ таоло: «Бандам Мени қандай ўйласа, шундайман!» дейди. Агар Аллоҳ ҳақида чиройли гумон қилса, ўзига яхши. Ёмон ўйласа, ўзига ёмон.

Ҳатто арзимас нарсалар ҳақида гапириш, ўйлашда ҳам диққат қилинг!

Ғалати гаплар

"Бола йиғламаса, онаси сут бермайди", деган мақолимиз бор. Қаранг, бола тирик қолиш учун албатта йиғлаши керак. Жуда тамагир мақолда шу. Энди шунинг бошқача вариантларини кўриб чиқамиз:

* То кўк йўталга чалинмагунча домларга иссиқлик берилмайди.
* Уч тўртта одам ўлмаса, чорраҳага ёки мактабларга ўтиладиган жойга светофор қўйилмайди.
* Бир инсоннинг яхши одам эканлигини билиш учун у аввал ўлиши керак. Кўмилгандан сўнг қандай одам эди, деса ёппасига яхши эдиии, деймиз-ку.
* Менинг ўғлим тегирмондан ҳам бутун чиқади, деб мақтанди биттаси. Шунақа: мақтов учун ўз фарзандини тегирмон тагига ташлашга тайёрлар бор.
* Отимнинг ўлишини билганимда бир қоп кепакка алишардим, дейишади. Бечора от, умр бўйи соҳибига хизмат қилди, ўлди ва хизматлари эвазига эгасидан шу гап қолди. Ҳақиқат шу: садоқат ҳеч қачон қадрланмайди.

Хуллас, ҳар бир мақол, матал ва нақл замирида ўша халқнинг фикру зикри, ҳаёт тарзи ётади. Шу маънода, грекларнинг мана бу мақоли жуда топиб айтилган экан:
"Ука уйлангунча, ака ажалгача". Яъни, укалар ўз яқинларига уйлангунча меҳрибон бўлар экан, акалар эса умрининг охиригача жигарларини ўйларкан.

ЕНГИЛ ЕЛПИЛИК ЗАМОНИ КЕЛДИ...МИ?

Бугун расмий ТВдан тортиб норасмийгача, Ютубни ҳам бачканадан бачкана томошалар эгаллаб олмоқда. Қўлида телефони бор одам, ҳатто ёш болалар ҳам бемалол, ҳеч қандай тўсиқсиз нимани истаса шуни кўряпти. Интернет замони шундай бўлади. Аммо аудиторияга нега ҳаёсиз, шармсиз, ору ғурурдан асар ҳам бўлмаган "маҳсулотлар" тақдим этиляпти. Ё боримиз шуми? Шундай "эъжод маҳсуллари" туфайли болаларимиз асабий, сўконғич, дангаса бўлиб қолмаяптми? Келинга кўз сузган қайнота, феодал қайнона, янгаси билан хобгоҳда ачом-ачом қилувчи қайнука — шуми бугуннинг мавзуси? Бизни йиғлатган, таъсирлантирган, юракларимизни титратган "Навоий", "Бобур", "Дунёнинг ишлари" каби фильмларнинг даври ўтдими?
Бир ҳолатдан ҳайратдаман. Бундан 30 йил олдин олинган кино ва сериалларда ҳалоллик, поклик, ўзгаларга яхшилик қилиш каби хислатлар улуғланган экан. Бугун эса 90 фоиз фаҳш ва хиёнатга урғу бериляпти.
Яна бир нарсадан лолман: Ютубда яхши маърифий кинолар, улуғларимизнинг маърузалари бор. Шуларнинг томоша учун қўйилган вақтига ва томоша қилганлар сонига қарайман, 4-5 йил олдин ва нари борса, 30-40 минг томоша. Икки гапидан бир яримтаси белдан пастга ишора қилувчиларнинг томошаси эса ҳафта ўтмай 10 млнга етади.
Мен масалан, "Миллион"нинг концертларида Даврон Кабуловнинг ота-онаси ҳам томошабин сифатида иштирок этармикан, деб ўйга толаман.
Бир пайтлар Мирзабек Холмедовнинг чиқишларини бачкана дейдиганлар ҳозиргиларни кўриб, Мирза акани бемалол ҳазрат, домла деб айтса бўлаверади.
Шу каби концертларнинг доимий "қаҳрамонлари" — Аҳад Қаюм, Муниса Ризаева, Луиза Расуловага раҳмим келади...
Сен ёқтирмаганинг билан ҳамма шунақа нарсаларни кўраяпти, дегувчиларга жавобим: ҳолимизга вой!

P/S Аввал бадиий кенгаш, ҳайъат, ана борингки, цензура деган нарсалар бор эди. Баъзан шу тўсиқларни яна қайтариш керакмикан, деган хаёлга ҳам борасан одам.

Савоб

Уч ярим, тўрт соат деганда қишлоғимизга кириб бордим. Машинамни уйимизга олиб борадиган кўчага бурдиму ариқ тозалаб юрган онамни кўриб жаҳлим чиқди...
Ҳар доим шунақа, болаликда мактабдан келсам ҳам, синфдошларим билан қош қорайгунча копток тепиб уйга қайтаётсам ҳам онам ариқдаги хас-хашакни, тош-пошларни териб юрганига дуч келардим. Аянг нима учун ариқда юради, дер эди синфдошларим. Мен эса уларнинг бу саволидан уялардим. Онам билан жанжал қилардим. Ариқ тозалаб юришидан ор қилардим.
— Шундай қилмасам кўнглим жойига тушмайди, — дерди онам ва ўзларининг билганидан қолмай яна ариқ тозалагани тозалаган эди.
Қўни-қўшнилар, қариндош-уруғлар ҳам онамни маломат қилишгани қилишган эди.
Уйимиз орқасидан оқиб ўтувчи бу ариқдан қишлоқнинг ярми сув ичарди, томорқасини суғорарди. Сувдан нималар оқиб келмасди, дейсиз. Онам худди тўрдек ҳамма чиқиндиларни йиғиб оларди. Бирор фойдаси борми шуни ая, ҳаммамизни номусдан ер билан битта қилдингиз-ку десак ҳам онам жим эди.
Кейин ўқишга кирдим. Баъзида курсдошларим билан қишлоққа борсам улар ҳам ўша ҳолатга дуч келарди. Яна уялардим, аммо ҳеч нима деёлмасдим. Шундай кунларнинг бирида яна қишлоққа бордим. Қўшнимизникида тўй бўлиши керак эди, келин тўй. Девор-дармиён бу қўшнимизнинг исмлари Абдулазиз бобо эди. Аллоҳ раҳмат қилсин, у киши ернинг, деҳқончиликнинг, чорвачиликнинг “тилини билган” одам эди. Сигир-қўйларини ювинтириб қўярдики, баъзи одамлар эртаю-кеч кўчада тентираб юрадиган, эгни-боши кир бўлиб кетган ўйинқарок фарзандларига: “Абдил бобони қўй-эчкисидай ювиниб келмасанг уйга киритмайман” деб танбеҳ берарди. Хуллас, ўша куни қишлоққа борсам, Абдулазиз бобо келин келишидан олдин тўйхонага йиғилган меҳмонларга қараб шундай деяпти экан:
— Тўй бизникида бўлаяпти, лекин кўчамизни, ариқни янгапошшам (онамни айтаяпти) уч кун олдин тозалаб қўйган. Бирор жойда шундай тоза ариқни кўрганмисизлар. Янгапошшам ариқда бировнинг бола ювинтираётганини ёки ахлат ташлаганини кўрса, касал бўлиб қолади. Боласини асрагандай ариқни асрайди, тоза тутади. Шунинг учун кўнглимиз тўқ. Шундай қўшнимиз борлигидан фахрланамиз. Илойим, бола-чақасининг ҳузурини кўрсин.
Жуда қаттиққўл, важоҳатли эди Абдулазиз бобо. Шу боис қачон кўрсам, ҳайиқардим. Салом беришгаям қўрқардим. Аммо ўша куни бу нуроний қўшнимизни жудаям яхши кўриб кетдим. Тўйларида хизмат қилиб, дуоларини олдим.
Онам бизни қийналиб катта қилган. Тамаки экардик, унга сепиладиган доридан заҳарланиб кўп марта касалликка чалинган. Яратганга шукрки, у қийинчиликлар ортда қолди. Онам ҳозир, биз фарзандларининг роҳатини кўраяптилар, десам адашмайман. Тўрт ўғил ва бир синглимиз, беадад шукр, ҳаммамиз уйли-жойли, тайинлимиз. Бир ҳовли набиралари бор онамнинг.
Одамларнинг ҳожатини чиқариш, кўча тозалаш, ариқ тозалаш улкан савоб. Бунинг ажри икки дунёда ҳам намоён бўлади. Биз болаликда аямнинг ариқ тозалаб юришидан ор қилардик. Аслида аям ана шу хоксорлиги билан ҳаммамизга ибрат бўлган экан.
...Уч ярим, тўрт соат деганда қишлоғимизга кириб бордим. Машинамни уйимизга олиб борадиган кўчага бурдиму ариқ тозалаб юрган онамни кўриб меҳрим жўшди.

Нега қўполмиз?

Яқинда бир мактабга ижодий учрашувга таклиф қилишди. У ерда мен ўз кузатувларимни билдирдим. Яъни мактаб ўқувчиларининг сўконғичлигини. Онангни... деб бир бирига бемалол айтадиган бу авлод қаердан пайдо бўлди? Бошқа расво сўзларнику қўяверинг. Жамоат жойларида катталарнинг ҳам оғзи шалоқ эканлигига гувоҳ бўламиз. Йўл талашиб сўкинадиганларни эса ҳар қадамда кўрамиз. Қуш инида кўрганини қилади, дегани шумикан? Ақл ўргатишда бизга етадигани йўқ, аммо амалда нолмиз.
... Ижтимоий тармоқ орқали Раҳимберди домланинг шу мавзуга дахлдор гапларини эшитиб қолдим. Устоз айтдиларки, бир ароқхўр кишига инсоф бериб, мачитга борибди. Жамоатга қўшилиб, намоз ўқиётса, телефони жиринглаб қолибди. Намоздан сўнг ҳамма унга ёпирилиб, нега телефонни ўчириб кирмадинг, қанақа одамсан, дея маломат қилишибди. Эндигина намозга келган киши бундай муносабатдан хафа бўлибдида, яна майхонага борибди. Бир стакан, икки стакан ичибди. Учинчисига келганда хаёл билан стаканни ерга тушириб, синдириб қўйибди. "Оббо,- дебди ўзига ўзи, энди бу ерда ҳам гап эшитсам керак".
Шу пайт унинг ёнига шу жойнинг эгаси келиб, дебди:
--- Идиш синганига хижолат бўлманг, юзтаси синсаям майли, фақат кўнгил синмасин...

Хулоса шуки, тилни ҳақоратдан тийиш, ўзгаларга яхши гапириш ҳам бир садақа. Яхши гапириш қийин бўлса, табассум қилинг, табассум ҳам садақа. Ҳақорат қилиш гуноҳ, гуноҳ эса ризқни, умрни кесувчидир.

Қулай фурсат келишини кутиииб умрингизни ӯтказиб юборманг. Чунки ундай фурсат ҳеч қачон келмаслиги ҳам мумкин. Шундай экан, Аллоҳга таваккал қилиб ишга киришинг.
Ҳозироқ!

Япониядаги бир корхона раҳбари ишда сифат яхшиланиши учун антиқа йўл топибди. Унга кўра, маош бериладиган куни бир хонага корхона директори, бош ҳисобчиси ва иш юритувчи олиб кириларкан. Ойлигини олган ишчилар ўз ўринларига қайтаётиб, бояги хонада турганлардан бирини уриб ўтаркан. Бошлиқ ёки бошқа раҳбарлардан қай бири энг кўп калтак еса, ўша демак бу ойда менинг камчилигим, қусурим кўп бўлипти, деб хулоса қиларкан ва ўзини ўнглашга ҳаракат қиларкан...

Бизда бошлиқни турткилаш у ёқда турсин, ойлик нега кам чиқди, деб кўринг-чи...

ИНОҚЛИК
Телевизорда кино кўрсатди. Ўттиз еттинчи йил қатағони ҳақида. Қора плаш кийганлар бир бечорани икки қўлтиғидан олиб, кўча бошида турган қора машина томонга судраб кетяпти. Эшик олдида унинг аёли эмизикли боласини бағрига босиб, унсиз йиғлаяпти. Беш-олти ёшлардаги болакай «дада, дадажон», деганча отасининг кетидан чопиб боряпти. Кўчанинг у юзида одамлар турибди. Бирининг кўзида қўрқув, бириникида ўкинч, яна бири лоқайд қараб турибди. Бирови эса лабини истеҳзоли буриб, худбинона илжаяди. («Халқ душмани»ни «тегишли жой»га чаққан «сиёсий ҳушёр» кимса...)
Орадан анча ўтиб, телевизорда яна бир кино кўриб қолдим. Тўғрироғи, кино эмас, «Ҳайвонот олами» кўрсатуви. Йўлбарс дарахтнинг пастак шохида банан еб ўтирган маймун боласига ташланиб қолди. Маймунча жон аччиғида чийиллади. Шунда ғалати ҳолат рўй берди. Паст-баланд дарахтлардан ўнлаб маймунлар шиддат билан тушиб, йўлбарсга ташланишди. Қудратли йўлбарс уларнинг бир-иккитасини мажақлаб ташлади. Аммо маймунлар бор овозда шовқин кўтариб, мўр-малахдек ёпирилди. Бири тишлади, бири юмдалади. Забардаст бир маймун эса йўғон харини олиб, йўлбарснинг бошига чунонам туширдики, йўлбарс думини қисганча қочиб қолди...
...Маймунларга ҳавасим келди...

Ўткир Ҳошимов

"Одамларга яхши гаплар айтинг".
Бақара сураси, 83-оят.

Изоҳсиз

-Абдулла Қодирийнинг "Кеча ва кундуз" романини ўқиганмисан?

-Ие, уни Чўлпон ёзмаганми?

-Билмадим, манови китобда шунақа ёзилган экан. Атак мен Абдулла Орипов ёзган, деб юрарканман...

Тарсаки еган шоҳ

Фотиҳ Султон Меҳмет Хон болалигида жуда шўх, тўполончи бир ўқувчи эди. Дарс вақтида қилган тўполонлари билан устози Оқшамсиддиннинг жаҳлини чиқарар эди. Устози унга танбеҳ берса, дарҳол: "Мен подшоҳнинг ўғлиман, ҳеч нарса қилолмайсан", дейишдан ҳам тоймасди.

Бундай адабсизликдан ҳайратланган устоз Оқшамсиддин Мурот Иккинчига маълум қилади. Подшоҳ аввал ўйга чўмади, сўнг устозга бир режасини айтади.

Эртаси куни Меҳмет дарсда яна тўполонини бошлайди. Устозининг танбеҳига одатдагидек, отаси билан таҳдид жавобини беради. Айни шу пайт тўсатдан эшик очилиб, подшоҳ ичкарига киради. Бу ҳолатдан ғазабланган Оқшамсиддин подшоҳга қараб бақиради. Бир тарсаки уриб дейди: "Ҳеч ким дарс вақтида ичкарига бундай тарзда кириши мумкин эмас". Изн сўраб кириши лозимлигини айтиб, ташқарига ҳайдайди.

Подшоҳ бўйнини эгиб, узр сўрайди ва ташқарига чиқади. Бу ҳодиса қаршисида Меҳметнинг тили калимага келмай, нима қилишини билмай қолади. Ишонгани - подшоҳ отаси кўз ўнгида тарсаки еган эди. Меҳметнинг ички дунёси ағдар-тўнтар бўлганди.

Бир оздан сўнг эшик тақиллайди ва подшоҳ хижолатли ҳолатда ичкарига узр сўраб киради. Режа ажойиб шаклда амалга ошган эди. Ўша кундан сўнг Меҳмет асло ярамаслик қилмади.

P.S.: Устозга шундай ҳурмат қилишни ўргатишгани учун Меҳмет келажакда буюк фотиҳ бўлди. Биз эса болаларимиз кўз олдида устозларини беҳурмат қилаётганимиз учун улар кетмонга даста ҳам бўлишолмаяпти...

Ўзбек тили кимники?
21 октябрь яқинлашмоқда. Тилимизга давлат тили мақоми берилганига 35 йил бўлди. Аммо уни ҳурмат қилиш, эъзозлаш масаласида олдга силжиш йўқ. Кўча-куйда ҳамон ажнабий ёзувлар, рекламалар. Ўзаро сўзлашувлар ҳам кўпинча рус тилида. Менинг кулгимни қистатадигани шуки, бир дона ҳам ўрис миллатига мансуб яшамайдиган энг чекка қишлоқларда ҳам бирор дўкон ёки хизмат кўрсатиш маркази очиладиган бўлса “Мы открылис” деб ёзиб қўйилади. Бу нима дегани десангиз дўкондорнинг ўзи ҳам тушунмайди.
Озарбайжонга борганимда кўчаларда, дам олиш масканларида, ўқув юртларида нафақат ёши улуғларнинг, балки ўсмир йигит қизларнинг ҳам Фузулий, Ганжавий, Воқиф ғазалларини ўқишларига ҳавас қилгандим. Грузинларнинг эса тил учун жон беришга-да тайёрлигидан ҳайратларга тушгандим. Қозоқ ёшлари билан бир автобусда салкам минг километр жойга бордик. Йўл-йўлакай уларнинг Абайни “ағдар-тўнтар” қилишганидан лол қолдим. Ана миллатга, адабиётга ҳурмат!
Тан олайлик, бизнинг болалар шеър айтгани уялади, шеър ўқиган ўғил боланинг устидан тенгдошлари кулишади. Ўзидан билиб ғазал ёдлаганлар камдан кам. Навоийни, Бобурни, Машрабни, Сўфи Оллоёрдек зотларни билмайдиган, Эркин Воҳидов, Абдулла Орипов, Тоғай Муродни севиб ўқимаган ўзбек ўзбекми?
Китоб ўқимаслик фожиа саналади. Не ажабки, бизнинг замонда баъзи катталар китоб ўқишга вақти йўқлигини, газета-журналлар даври ўтганини уялмай, безбетларча айтади. Юрт тақдирига дахлдор жойларда шундай куйдирилган каллалар, ачиган фаросатлар ишлаётганидан дод деб юборгинг келади.
Камига туппа-тузук кўринадиган зиёлилар ҳам тилимизга бефарқ. Яқинда шундайлардан бири фарзандларини рус мактабида ўқитаётганини айтиб мақтанди. Майли, болаларимизга кўп тил ўргатайлик, аммо она тилимизни унутмайлик. Элликта одамни ичида битта рус бўлса, русча гапириш, бозорларда, жамоат жойларида, уловларда ҳам русий ёзувларни кўриб, баъзан қаерда яшаётганингга иккиланасан, одам.
Эй биродарлар, миллатни, тилни ўзимиз ҳурмат қилмасак, бошқалар қаердан ҳурмат қилсин?! Отамизни тилидан ор қиладиганлар эртага юртни ҳам сотишдан тоймайди. Яқин ўтмишда ҳам, қадимда ҳам хоинликдан режани ортиғи билан бажарганмиз, келинг, энди тилимизни авайлайлик, бирорта бегона сўз қўшмай ўз она тилимизда роҳатланиб гаплашайлик.

Ҳар йили мамлакатда минглаб талабалар ўқиш пулини тўлай олмагани учун институтлардан ҳайдалади.

Ҳар йили яна ўнг минглаб талабалар фақатгина отасининг пуллари бўлгани учунгина ўқишга киради ва диплом олади.

Ҳар йили юз минглаб оталар боласини ўқитиш учун қулликка рози бўлади.

Ҳар йили яна шунча оталар боласи учун пора олади, давлат сирларидан кўра ҳозир азизроқ бўлган бойлигини талон-тарож қилади.

Ҳар йили минглаб ўқитувчилар бир тийинга қиммат илмий ишларини ёқлайди ва шу илмни талабаларга пуллайди.

Ҳар йили минглаб оналар боласини ўқитиш учун ўз жигарини даволатишдан воз кечади.

Ҳар йили неча ёш ўқишга пул топиш учун Ватандан чиқиб кетади.

Ҳар йили... ҳар йили шу аҳвол янги бўлади. Яшаради, тозаланади ва такрорланади.

ИККИ ЖУФТ ПАЙПОҚ

Ота ўғлига икки мактуб қолдирди: «Бирини вафот этган куним оч, иккинчисини дафн этганингдан кейин», деб васият қилди. Вафот этгач ўғил илк мактубни очди. Хатда: «Ўғлим сендан бир истагим бор: мени пайпоқларим билан кўм».

Имом унинг ялиниб-ёлворишига қарамай, бу талабни қабул қилмади. Марҳумни истар-истамас пайпоқсиз кўмди. Дафн маросими тугагач, ўғил иккинчи хатни очди: «Қара ўғлим, бир жуфт пайпоқни ҳам ўзим билан олиб кетолмадим».

✍️ Рашод Нури Гунтегин

"Тоза" авлод қачон тарбияланади?


Бизга ҳамма соҳада ўз Ишига жиддий қарайдиган, агар муассаса, мутахассис малакали таълим беролмаса, ўзи мустақил барча керакли фанларни ўқиб уқиб оладиган ёшлар авлоди керак. Бешикдадир, боғчададир, мактабдадир, олий таълим даргоҳидадир. Билмадим, қай бўғинда бўлса ҳам шундай бир тоза авлод етиб келаётган бўлиши керак.

Инсонни катта фоизда муҳит тарбиялайди. Ўзимиздаги иллатларни ёшларга юқтирмай турсак, келгусимиз учун катта иш қилган бўлардик. Масалан, пора узатмай, ҳаром луқма емай, халқ мулкини ўзлаштирмай, биржа ўйинларини ўйнамай, акцияларни қинғир йўл билан фойдага қўймай туролмас эканмиз, бу ифлос ишларимиздан болаларни хабардор қилмай турганимиз маъқул. Ана шунда биз кутган тоза авлод тезда келади ва биз калта ўйлаётган, кўзи оч авлод ўрнини эгаллайди.... Ва, аниқки, ҳалоллик қадрияти юртга қайтади.

Пропан нархи ошиши кутилмоқда.

Channel photo updated

Болалигимда дадам раҳматли қаерга олиб борсалар, аввало китоб кўрган, зиёли, муллолардану эшон боболардан дуо сўрардилар мен учун. Ҳаётим давомида бу дуоларнинг кўп таъсирини сездим. Аллоҳ ўзгалар учун қилинган дуони тез ижобат қилади, деган гапни эшитгандим. Бу ҳақ гап экан: не-не фасоду, мунофиқларнинг ҳамласидан омон қолдим. Биродарингиз кўп бўлсин ва улар сизнинг ҳақингизга дуолар қилсин.
БИР ЯХШИ КУН МУНОСАБАТИ БИЛАН МЕН ҲАМ ДАДАМГА ЎХШАБ, ДАВРИМИЗНИНГ АТОҚЛИ УЛАМОСИ ШАЙХ АЛИЖОН ҲАЗРАТДАН ЎҒЛИМ УЧУН ДУОЛАР ОЛДИМ.

#УСТОЗ.

Мен кеч шомгача дарсларимизни тайёрлатиб, кетишда 12 км дала йўлдан велосипедда қатнагани учун, йўлдаги дайди итларга қаттиқ нонларни йиғиб қатнаб, дарс берган биринчи ўқитувчимни эслайман. Сизчи?

Ўзлаштиролмай қолганимда, кечқурун уйимга бор деб, уйига борсам, совуқ уйга нагривател қўйиб, шам ёқиб дарс тайёрлатган математика ўқитувчимни эслайман. Сизчи?

Синфдошлар билан пул йиғиб байрамга катта торт олиб борсак, буфетга ҳаммамизни олиб кириб, тортдан ўзи бир кусок еб, қолганини ўзимизга едирган синф раҳбаримизни эслайман. Сизчи?

Синфда тартиб бузсам бурчакка стул кўтартириб турғазиб қўйиб, дарс тугагандан кейин қулоғимдан чўзиб бағрига олиб "сени яхши кўраман болам, тўполончи бўлмагин, сан эсли боласан" деб, пешонамдан ўпган устозимни эслайман. Сизчи?

Олимпиадаларга беминнат тайёрлаб ғолиб қилган, институтга кирганимда қучоқлаб йиғлаб, пешонамдан ўпган ўқитувчимни эслайман. Сизчи?

Синфда ночор синфдошим кийим алмаштириш хонасида ўртоғининг пулини ўғирлаганини кўриб, танбеҳ бериб, ёнидан ўртоғимизга пул берган физкультура ўқитувчимизни эслайман Сизчи?

Фаррошлар ҳам сизларнинг онангиз деб "келинглар оналарни қадрлайлик" деб синф хонамизни навбатчилик асосида доим тоза туттирган, байрамларда ўша фаррошларга гул бердиртириб, шеър ўқитган адабиёт ўқитувчимизни эслайман. Сизчи?

Синфида 17 та ўқувчиси тиббиёт институтига 6 таси бошқа институтларга ўқишга кириб, 6 таси ўқишга киролмаса, ўқишга кирганларни эмас, йиқилганларни кўнглини кўтаришга уйма-уй югурган ўқитувчини кўрган инсонман. Сизчи?

Синфда паст баҳога ўқийдиган, нимжон ва шароити оғир болаларни бошқаларига ўртоқ қилиб қўйиб, ҳар куни натижа сўраб оладиган ўқитувчимиз тез-тез эсга тушади. Сизничи?

Икки йил пул олмасдан институтга уйида тайёрлаган математика ва инглиз тили ўқитувчимни бугунам эслаб дуо қилдим. Сизчи?

Уйидан келишда Урал мотоциклида қишлоқнинг лой кўчаларидан келаётган болаларни люкка тўлдириб олиб келиб, келгандан кейин мотоцикл лойларини ўзи тозалаган ўқитувчини эслайман. Сизчи?

Ота-оналар мажлисида ҳар бир ўқувчининг ютуқлари ва ота-оналар қилинадиган ишлар тўғрисида бирма-бир вазифа берган, тўполончи, паст ўзлаштирадиган ўқувчиларнинг ота-оналарини мажлисдан кейин алоҳида олиб қолиб, бирма-бир гаплашадиган, ўқувчини ҳам, ота-онасини ҳам камситмайдиган ўқитувчиларни эслайман. Сизчи?

Бой оила фарзандини ота-онасига қимматбаҳо кийимларни кийдирмасликни, бошқа болаларнинг кўнгли ўксишини чиройли тушунтириб, ҳаммани тенг кўрган устозни эслайман. Сизчи?

Бу рўйхат яна узоқ давом этиши мумкин. Устозларимизнинг умри узоқ бўлсин! Ўтганларни Аллоҳ раҳматига олсин!

Баҳриддин Асрор

Ҳавода бургутнинг устига миниб, унинг бўйнидан чўқилашга журъат қила оладиган ягона қуш қарға экан.

Лекин бу ҳамлага бургут эътибор бермас, қарға билан чўқилашиб, майдалашиб ўтирмас экан. Фақат қанотларини дадил қоқиб яна ҳам юқорига кўтарилишга ҳаракат қилар экан. У баландлагани сари қарғанинг ўпкаси сиқиб нафас олиши қийинлашар, охири, диққинафас бўлиб қулар экан.

Сиз ҳам ҳар ким билан талашиб-тортишиб асабингизни, вақтингизни увол қилманг...

Тошкент шаҳрида Париж Олимпиадаси чемпиони Асадхўжа Мўйдинхўжаев президент совға қилган Tahoe автомобилида 110 км/соат тезликда ҳаракатланди. Шаҳарда тезлик чеклови 60 км/соатни ташкил этади.

Майли-ю, бунинг ғуддайиб юришини кўринг. Унга қараб Ўзбекистоннинг ташқи қарзини тўлавордиёв шу бола, деб ўйлаб қолдим.

Экология, табиатни асраш ҳақида кўп гапирамиз. Кўп гапирамиз, аммо амалга келганда ўта ёввойи қарашларимиз бор. Табиат бу ота онадан ҳам улуғ неъмат. Фарзандни қандай яхши кўрсак, ота онамизни қанчалар эъзозласак, табиатни, тозаликни ҳам шундай асраш ва авайлаш керак, деб ўйлайман. Зеро, ота онасиз яшаш мумкин, аммо табиатсиз, сувсиз, ҳавосиз яшаб бўлмайди. Бугун биз бемалол, инсофсизлик билан ишлатаётган сувимизнинг исрофидан зурриёдлар азият чекмасин. Мошина ойнасидан ахлат, смечка, сигаретни улоқтирадиган молнусха, эшак фаросатларни кўрганда аяманг. Бу билан сиз бола чақангиз учун қайғурган бўласиз.
Унутмайлик, табиат тажовузни кечирмайди.

Германияда саратон касаллигига чалинган 6 ёшли болакай уйи олдидан Байкерлар (мотопойгачилар) ўтишини хоҳлади. Боланинг ота онаси бу ҳақда ижтимоий тармоққа пост жойлади. Улар  нари борса 20-30 дона келади деб ўйлашганди, лекин уларнинг сони 20 000 та эди.

Бир пайтлар немис деса титрардик. Энди улар бир бирига меҳр кўрсатиб, қалбларни ларзага солмоқда.

Ким айнияпти?
* Куппа кундузи 50 дан ошган бир эркак ўзи қатори бир аёлни скамейкада қучоқлаб ўтирибди.
* Болаларим билан бир жойдан келаётгандим, светофорнинг қизили ёнди. Бир жигули сал тиқилиб, ёнидаги Малибуни сиқиб қўйди. Малибу рулидаги дўппили отахон шунақанги ҳақорат қилдики, болаларим олдида жуда уялдим. ер ёрилмади, кириб кетмадим.
* Чорсуда овқат бозор бор. Пишиллаб овқат тарқатаётган бир хотин чойнинг пулини вақтида бермаган шеригини аввал яхшилаб сўкди, кейин кетига шапатилади. Кейин ўша қўли билан навБатдаги хўрандаларга овқат ташийверди.
* Ёши етмишдан ошган бир раҳбар бор. Ҳаммани алдайди. Ҳаммани алдаётганини ўзи ҳам билади. Қилт этмайди. Яна камига ҳалолликдан, одамийликдан гапиради. Туфлаб юборсангда, бетига...
* Бир эркак судралиб орқа сафга қўшилди. Жума ўқилишига вақт борлиги учун имом билан савол жавоб бўлаётган эди. Ҳалиги одам ҳам ўзини кўрсатгиси келдими, савол берди: “Тиш ювса, рўза очиладими?”
Олдинги сафда ўтирган ёш-ёш болачалар ҳам кулиб юборди бу саволнинг савиясидан.
* Учта келинини қарғаб, уларни фаросатсизликда айблайдиган қайнона кўчага чиқиб у ёқ бу ёққа қарадида, тарвуз пўчоғини қўшнининг дарвозасига қўйиб кетди.

Мана шундай воқеаларни ҳар куни кўрадиган сизу биз эса, ёшлар айниб кетди, дейишдан нарига ўтмаймиз.

"Мен айбдорман" денг

Янги қурилган маҳаллага иккита қўшни кўчиб келишибди. Улардан бирининг уйида ҳар кун уруш жанжал бўларкан.
Иккинчи қўшни иттифоқда сокин яшар эканлар.. Жанжалкаш оила уларга ҳасад қилар эканлар.
Ахири урушқоқ аёл эрига дебди:
– Боринг кузатингчи, нега улар ҳеч уришмайдилар ёки уришсалар хам ташқарига эшиттиришмайдиларми?

Урушқоқ аёлнинг эри беркиниб, аста тинч оилани кузата бошлабди. Аёл йулакчанинг полини юваётган эди, бироқ телефон қўнғироғига чалғиб, ошхонага кириб кетди. Шу вақт хожаси бир нарсасини унутиб ишдан бирровга уйига шошиб келди-ю йўлакчада поллатта солинган челакдаги сувни ағдариб юборди. Ҳаммаёқ шалаббо бўлди.

Бу ҳолатни пойлаб турган қўшни ўзига деди: “Ана энди тамом ҳаммаси, ҳозир жанжал бўлади!”

Шу вақт ичкаридан оила бекаси югуриб чиқди-да
– Узр бегим, мен айбдорман. Челакни бепарволик қилиб оёқ остида қолдирибман – деса.
Хожаси:
– Ҳечқиси йўқ, бекам, менинг ўзим айбдорман. Оёқ остига қарашим керак эди, – дебди.
Бу ҳолатни кўрган жанжалкаш эр уйига маҳзун ҳолда қайтиб келди ва жанжалкаш хотинига деди:
– Тушунарли, мен ҳаммасини тушундим! УЛАРНИНГ УЙИДА ҲАММА “АЙБДОР”ЛАР ЯШАР ЭКАНЛАР! БИЗНИНГ УЙИМИЗДА ЭСА “АЙБСИЗ”ЛАР!!!

Хулоса: Биродарларим, бир-биримиздан айб қидиравермасдан, аввало ўзимизни тафтиш қилишни, ўзимизга тўғри бўлишни ўрганайлик!

Бир кун ҳаммаси яхши бўлади

Aслида, бугунимиз энг яхшиси эканини билмаймиз.
Бир кун муаммолар кетар, қарз узилар, уй олинар, ватанга қайтилар, соғайиб кетилар.
Aммо, ўша вақтда бугунгидек ёшроқ бўлмайсиз. Ўша бир куни бугунги иштиёқингиз, шижоатингиз, кучингиз, қувватингиз бўлмаслиги мумкин. Ўша куни бугун хоҳлаётганларингизни хоҳламай қолишингиз мумкин.

Бугунингизни қадрланг. Aслида энг яхши кун бугундир!