Զորավար Գարեգին Նժդեհի խոսքն ուղղված Հայոց Բանակի սպաներին․
«Ամեն մի առաջնորդ այնքան է պահանջում իր զինվորներից, որքանի ընդունակ է ինքը: Միայն այնքան անվեհերություն և անձնազոհություն, որքանի ընդունակ է ինքը, և ո՛չ ավելին:
Եվ ուր վերջանում է լավ առաջնորդը, այնտեղ սկսում է վատ զինվորը:
Իր կաշվի համար դողացող անարին մահվան երեսին ծիծաղող արի զինվոր չի ունենա:
Միևնույն ժողովուրդը, բանակը՝ նայած իր ղեկավարներին, կարող է և՛ հրաշագործություններ կատարել, և՛ խայտառակորեն ծնկի գալ հակառակորդի առաջ:
Շատերը սպաներից այլ բան չեն, քան մի զույգ ուսադիր, մի աստիճան, մի տիտղոս: Իսկական առաջնորդը շատ անգամ չի նշանակվում, նա երևան է գալիս, երբ նրա կարիքն է զգացվում, նա հայտնվում է վտանգի ժամանակ:
Կատարյալ առաջնորդը նախ հոգեբանորեն ստեղծում է իր բանակը, տալով նրան իր հոգին:
Զինվորի համար կռվի ժամանակ դրոշակը, ազգը, հայրենի երկիրը և նրա սրբությունները խորհրդանշողը՝ դա իր առաջնորդն է. ահա՛ թէ ինչու կատարյալ առաջնորդը միշտ էլ իր զորքերի հետ է, նրանց կողքին և նրանցից առաջ:
Նա ռազմարվեստագետ է և ոչ զինվորական արհեստավոր:
Վերջապես, նա ընկերն է իր զինվորի:
Զորքը եթե ոչ առաջին, ամենաուշը երկրորդ օրը բնազդաբար ճանաչում է իր առաջնորդին: Նա շատ շուտ է տարբերում «մեծ»-ը «փքված»-ից: Նա հարգում է գիտակցական կարգապահությունը, բայց չի սիրում պաղ և անհոգի պաշտոնականությունը: Նա ուզում է, որ իր առաջնորդը լինի ավելի սրտի մարդ, և, ամենագլխավորը, նաև զինվոր: Եվ այդպիսին է կատարյալ առաջնորդը. նրան պաշտում են, բայց չեն վախենում նրանից և չպիտի վախենան:
Կառավարելու մի հատիկ միջոց ունի նա՝ խոսքը, խիստ, բայց ընկերական, խոսքը՝ երբեմն որպես սանձ և միշտ էլ որպես խթան: Նա կառավարում է անձամբ, արհամարելով ճանապարհը մատով ցույց տվող ղեկավարին: Խիստ է, բայց ոչ կոպիտ:
Հպարտ է, բայց ոչ փառասեր: Պարզ է, չարքաշ, անշահասեր:
Զորավար չե՛ս, եթե նախ զինվոր չես: Այդ ճշմարտությունը, առավել ևս, պատշաճում է հայ մարդու հոգեբանության:
Հայը սիրում է կռվի ժամանակ իր ղեկավարին տեսնել կրակի առաջին գծի վրա, դեմ առ դեմ մահվան մեջ: Եվ արդա՛ր է նրա պահանջը:
Ռազմավարի հանճարը բխում է իր հոգու վեհությունից։
«Լավ է մեռնել ապրելու, քան թե ապրել մեռնելու համար»:
Հա՛յ սպա, սրիդ վրա գրիր իմ այդ խոսքը, որ նրա ոգով դաստիարակես զինակիցներիդ, քանզի միայն հայրենապաշտ և արիացուցիչ դաստիարակությունն է, որ ուժ պիտի տա քեզ և զինվորիդ
ուրախ լինելու և՛ մահվան հանդեպ, հաղթելու և՛ մահը»:
©️ Գարեգին Նժդեհ 🇦🇲
❗Հայրենիքը՝ ամենից առաջ 🇦🇲