Burmese Stoic

August 29th

ဘာမှမလိုချင်တော့ဘူး = အကုန်ရှိနေတယ်

" ဘယ်လူမှ လိုချင်ချင်တာ အကုန်လုံးရတဲ့လူလို့မရှိဘူး ဒါပေမယ့် မရှိတာကို ထပ်မလိုချင်တော့အောင်နဲ့ ရှိနေပြီးသားအရာတွေကို ပျော်ရွင်စွာအသုံးပြုဖို့အတွက် ကတော့ သူတို့ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာရှိိတယ် "

— Seneca, Moral Letters, 123.3
———————————————
မတတ်နိုင်တဲ့အရာဆိုတာ မရှိလောက်အောင် ချမ်းသာတဲ့လူရှိသလား? ရှိကိုရှိမှာမဟုတ်။ ချမ်းသာပါတယ်ဆိုတဲ့လူတွေတောင်မှ မဲတွေဝယ်တာတွေ ၊ လေးစားမှု ၊ အဆင့်အတန်း၊ အချစ် နဲ့ မရောင်းတဲ့အရာတွေကို ဝယ်လို့ မအောင်မြင်ခဲ့ အကြိမ်ပေါင်းမနဲပါဘူး။

ပက်ပက်စက်စက် ချမ်းသာတာတောင်မှ လိုချင်တာကို အကုန်မဝယ်နိုင်ဘူးဆိုရင် ဒါကို ကုစားဖို့ တခြားဖြေရှင်းနည်းရောရှိ နိုင်သလား ? Stoic တွေအတွက်တော့ ဖြေရှင်းနည်းကရှိတယ်။ ဘာလိုချင်တယ်ဆိုတာကို ပြောင်းတဲ့နည်းပဲ။ ကိုယ့်ရဲ့အတွေးပုံစံကိုပြောင်းလိုက်ရင် ကိုယ်လိုချင်တာကို ရမယ်တဲ့ဗျ။ John D. Rockefeller ကပြောဖူးတယ် လူတစ်ယောက်ချမ်းသာမှုဆိုတာက သူရဲ့ လိုအင်နဲ့ ဝင်ငွေ ကို သုံးစွဲတဲ့ ချိတ်ဆက်မှု ရလဒ်ပဲတဲ့ဗျ။ လူတစ်ယောက်က $10 ချမ်းသာပြီး သူ့လိုအင်တွေလဲ အကုန်ရှိနေတယ်ဆိုအဲ့လူက ချမ်းသာတယ်လို့ဆိုနိုင်တယ်။

ဒီနေ့ကစလို့ ကိုယ့်ရဲချမ်းသာမှုကို တိုးအောင်လုပ်လို့ရသလို ဖြတ်လမ်းအနေနဲ့ လိုအင်တွေကိုနဲလိုက်လို့လဲရတယ်။

 @BurmeseStoic

August 19th

မလိုသည်များဖယ်ရှား

" စိတ်ရဲ့အေးချမ်းမှုကိုလိုချင်ရင် သိပ်အများကြီး မလုပ်နဲ့တဲ့။ ဒါပေမယ့် လိုတာပဲလုပ် အပိုမလုပ်နဲ့လို့ပြောရင် ကျနော်တို့နေနေတဲ့ စဉ်းစားဆင်ခြင်မှုရှိတဲ့ လူနေမှုဘဝနဲ့လဲ ပိုလို့တောင်ကိုက်ညီဦးမယ်မဟုတ်လားဗျ။ အဲ့လိုသာလုပ်နိုင်ရင် နဲနဲပဲလုပ်ပြီး စိတ်ချမ်သာမှုတင်မက လုပ်တဲ့အရာတွေကိုလဲ ပိုကောင်းကောင်းလုပ်နိုင်တာပေါ့။ ကျနော်တို့ သုံးနေတဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ လုပ်ရပ်တွေရဲ့ အများစုက တကယ်တော့ မလိုဘူး အဲ့ဒါတွေကို ဖယ်ရှားလိုက်ရင် ကျနော်တို့အတွက် အေးဆေးသာယာနေနိုင်မယ့် အချိန်တွေအလျှံအပယ်ထွက်လာနိုင်တာပေါ့။ ဒါကြောင့်မို့ ကျနော်တို့တွေက တစ်ခုခုလုပ်တော့မယ်ဆိုတိုင်း ဒါတကယ်ရောလိုအပ်သလား၊ မလိုအပ်ဘူးလား ဆိုတာကို ဆန်းစစ်ကြည့်ဖို့လိုတယ်။ ကျနော်တို့ကို မလိုအပ်တဲ့လုပ်ရပ် ကိုမလုပ်မိဖို့ဆိုရင် မလိုအပ်တဲ့ အတွေးတွေကိုပယ်နိုင်ရမယ်။ "

— “MARCUS AURELIUS, MEDITATIONS, 4.24”

———————————————

Stoic တွေက ဘုန်းကြီးတွေမဟုတ်ဘူး။ သူတို့က အချိန်တန် ဘုရားကျောင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေပြန်ရတဲ့သူတွေမဟုတ်ဘူး။ သူတို့တွေက နိုင်ငံရေးသမား၊ စီးပွားရေးသမား၊ စစ်သား နဲ့ အနုပညာရှင်တွေ။ သူတို့ရဲ့ ဒဿနတွေကို အလုပ်တွေများနေတဲ့ကြားကပဲ လုပ်ကို လုပ်ရမယ့်အရာတစ်ခုအဖြစ် လေ့လာလိုက်စားကြတာ။

အဲ့လိုလုပ်နိုင်ဖို့အတွက် အရေးအကြီးဆုံးကတော့ မလိုအပ်တာတွေကို ဘဝထဲကနေ ဖယ်ရှားနိုင်ဖို့ပဲ။ မာန က ဘာတွေခိုင်းစေသလဲ၊ လောဘ ကဘာတွေခိုင်းစေသလဲ၊ စည်းကမ်းမဲ့တဲ့ စိတ်က ရော ကျနော်တို့ကိုဘာတွေယူဆောင်လာစေသလဲ ကိုတာကို ကြည့်ပါ။ ဒါတွေကို ငြင်းပယ်လိုက်ဖို့ ဘယ်အရာတွေက တားဆီးနေလို့ သူရဲဘောကြောင်နေရတာလဲ? အဲ့အရာတွေကို ဖြတ်ဖြတ် ဖြတ် နဲ့ မြည်အောင်ဖြတ်နိုင်ရမယ်။

@BurmeseStoic

August 18th

အရူးတွေပဲ လောတာ

" လူတော်လူကောင်းကို နိုင်ဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူး ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က မနိုင်လောက်တဲ့ ပွဲထဲကိုဇွတ်ဝင်တိုးလေ့မရှိလို့ပဲ။ သူတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုကိုလူချင်တယ်ဆိုရင်် သူ့ဝန်ထမ်းတွေရော သူ့အလုပ်အကိုင်ရော သူ ခန္ဓာရော အကုန်ယူလို့ရရင်ရမယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ မလုပ်ချင်တာကို ခိုင်းလို့မရသလို လုပ်မယ်ဆိုတဲ့အရာတွေကို ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ တားလို့ရမှာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့ဝင်ပြိုင်မယ့်ပွဲဆိုတာလဲ သူတို့ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် နဲ့ စဉ်းစားတွေးခေါ်ပြီးမှာ ဝင်တဲ့ပွဲတွေပဲဖြစ်လိမ့်မယ်။ ဒီလိုလူမျိုးကို ဘယ်လိုသွားပြီး အနိုင်ယူလို့ရမှာလဲ? "

— EPICTETUS, DISCOURSES, 3.6.5–7

———————————————

အားကို အားနဲ့ မပြိုင်သင့်ပါ ဆိုတာက သိုင်းပညာရဲ့ အရေးအကြီးဆုံး အခြေခံံအချက်ထဲကတစ်ခုပဲ။ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲဆိုတော့ ရန်သူရဲ့ အားသာချက်ကို တိုက်ခိုက်ဖို့အသင့်ဘူးတဲ့ဗျ။ ဒါပေမယ့်ကျနော်တို့တွေက မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အရာကို လုပ်တော့မယ့်အချိန်မှာ မစဉ်းစားပဲ လုပ်မိနေတတ်ကြတယ်။ ဒါမှမဟုတ် တစ်ယောက်ယောက်ကို ကျနော်တို့က အဲ့ဒီမဖြစ်နိုင်တာတွေ လုပ်ခိုင်းဖို့ ခွင့်ပြုလိုက်မိတတ်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် လာပြောသမျှတောင်းဆိုသမျှကို ဟုတ်ကဲ့ အင်းပါဆိုပြီး လက်ခံတတ်မိတတ်ကြတယ်။

တချို့တွေကတော့ တိုက်ပွဲရွေးပြီးတိုက်တာကို အားနဲတယ် အတွက်ကြမ်းတယ်လို့ထင်ကြတယ်။ ကိုယ်ဘယ်လောက်ရှုံးနိုင်ခြေ ထိခိုက်နိုင်ခြေတွေကို နဲနိုင်သမျှနဲအောင်တွက်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းက ဘယ်လိုလုပ်ပြီးအားနဲတယ်လို့ဖြစ်မလဲဗျ ? စကားပုံအရဆိုရင် မလိုအပ်ပဲ စွန့်စားခြင်းသည် အဓိပ္ပာယ်မရှိ တဲ့ဗျ။ Stoic တွေကတော့ အဲ့ဒါကို ချင့်ချိန် တွေးခြင်းလို့ခေါ်ကြတယ်။ ချင့်ချိန်တွေးတောပါပေါ့။ မလုပ်ခင် ချင်ချိန်တွေးတောတာခြင်းဖြင့် သင့်ကိုယ်သင် အလွယ်တကူ အနိုင်ယူလို့မရနိုင်သူ တစ်ဦးအဖြစ်ဖန်တီးပါ။

@BurmeseStoic

August 17th

အပစ်တင်တာတွေဒီမှာရပ်

" ကျနော်ရဲ့ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်တဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေရဲ့အပြင်ကအရာတွေက ကျနော့်ကို နှောက်ယှက်လို့လဲမရသလို နာကျင်အောင်လဲလုပ်လို့မရပါဘူး။ ကျနော်ရဲ့ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပြီး ရွေးချယ်လိုက်တဲ့အရာတွေကသာလုပ်နိုင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီလိုတွေးတတ်ပြီဆိုရင် ကျရှုံးမှု တစ်ခုခုနဲ့ ကြုံရတိုင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို အပစ်တင်ပြီး ဒါငါ့ရဲ့ စိတ်မတည်ငြိမ် အဆင်မပြေတဲ့အချိန်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ ရွေးချယ်မှုကြောင့် ဒီလိုဖြစ်ရတာလို့ မှတ်ယူပြီး၊ နောင်တစ်ကြိမ်ဒီလိုမဖြစ်ပဲဲသင်ခန်းစာယူဖို့ ဘုရားသခင်ကို ကြိမ်ဆိုရမှာပေါ့။ "


— Epictetus, Discourses , 3.19.2-3

———————————————

ဒီနေ့ သင် တစ်စုံတစ်ယောက် တစ်စုံတစ်ခုကိုမှ ပစ်တင်ဝေဖန်တာ မလုပ်ပဲနေနိုင်သလား ကြည့်ရအောင်ဗျ။ တစ်ယောက်ယောက် က ကိုယ်ပြောတဲ့အတိုင်းသေချာမလုပ်ရင်် အဲ့ဒါက သင့်ရဲ့ တခြားရလဒ် အပေါ်ထားမိတဲ့ မျှော်လင့်မှု ကြောင့်ဖြစ်တာ၊ တစ်ယောက်ယောက်က လာရိုင်းပြရင် အဲ့ဒါက သူတို့ပြောတာတွေအပေါ် ခံယူမှု ကြောင့်ဖြစ်တာ။ ကိုယ်ရင်းထားတဲ့ stock တွေစျေးကျသွားရင် ကိုယ်အများကြီီမြတ်မယ်လို့ လောင်းကျေးတင်ထားတဲ့ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်တာ၊ ပြီးတော့ ဘာလို့ဒီနေ့မှာ market စျေးကိုသွားကြည့်ရတာလဲ?

ဘာကြီးပဲဖြစ်နေနေ ဘယ်လောက်ကြီပဲဆိုးနေပါစေ၊ ဒီနေ့တစ်နေကုန် ကိုယ့်ရဲ့ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်တဲ့ ရွေးချယ်မှုနဲ့ အကောင်းဆုံးနေနိုင်လားကြည့်ပါ။ တစ်နေ့လုံးမဟုတ်ရင်တောင် တစ်နာရီလောက်ပေါ့။ တစ်နာရီက များတယ်ထင်ရင် ၁၀ မိနစ်လောက်ပေါ့။

ကိုယ်လုပ်နိုင်သလောက်လုပ်ကြည့်ပါ။ အနဲဆုံး ၁ မိနစ်လောက် သူများကို အပစ်မတင်ပဲ နေနိုင်တယ်ဆိုရင် အဲ့ဒါက ဘဝနေထိုင်နည်း အနုပညာပဲ။

@BurmeseStoic

August 11th

သီအိုရီအတွက်အချိန်မရှိ လက်တွေ့ပဲရှိ

"ကျနော်တို့ အတွက် ပြဿနာဆိုတာကြီးကပေါ်လာပြီဆိုရင် စဉ်းစားရမှာက အကောင်းဆုံးနေဖို့ အလေ့အကျင့်ကိုသုံးမလား သိီအိုရီကိုသုံးမလားဆိုတာရွေးရတယ်။ အကယ်ရျ် သီအိုရီဆိုတာက ကောင်းတာတွေလုပ်ဖို့သင်ပေးတာဆိုရင် အလေ့အကျင့်ဆိုတာက အဲ့သီအိုရီပြောတဲ့အတိုင်း ပြုမှုနေထိုင်မှဖြစ်မယ်မဟုတ်လား? —Musonius ကတော့ အလေ့အကျင့်က ပိုပြီးထိရောက်တယ်လို့ထင်တယ်တဲ့ "

—MUSONIUS RUFUS, LECTURES, 5.17.31–32, 5.19.1–2”

———————————————

Hamlet ကတော့

" Horatio ရေ နတ်ပြည်မှာရော ကမ္ဘာပေါ်မှာရော

မင်းရဲ့ ဒဿန တွေထက် ပိုမှန် တာတွေရှိတယ်ကွ " လို့ပြောတယ်

ဆိုလိုချင်တာကတော့ သီအိုရီိတွေက မှန်လားမှာလားဆိုတာကို ထိုင်ပြီး ဝေဖန်ပိုင်းခြားနေဖို့ အချိန်မရှိဘူး။ ငါတို့တွေက အခု လက်တွေ့ကမ္ဘာကြီးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာ။ အရေးကြီးတာက ကိုယ့်ရှေ့မှာ ရောက်နေတဲ့ အခြေအနေ အချိန်အခါပေါ်လိုက်ပြီး မင်းဒီအခက်အခဲကို ကျော်လွန်နိုင်မလား မကျော်လွန်နိုင်ဘူးလား ဆိုတာပဲကွ။ အကုန်လုံးကို မစဉ်းစားနေနဲ့ မဝေဖန်နေနဲ့လို့ပြောတာမဟုတ်ပေမယ့် တကယ်တန်းမှာ သီအိုရီကရှင်းတယ်ဆိုရင်တောင် လက်တွေ့လောက်မရှင်းဘူးဆိုတာသိနေဖို့ပဲကွ။

@BurmeseStoic

အမှန်တရား နဲ့တင်ကျေနပ်

"သူများလာပြောတဲ့သတင်းစကား တွေပေါ်မှာ ပမာဏ ခံစားမှုထက်ပိုပြီး သင့်ကိုယ်သင်ဘာမှမပြောပါနဲ့ (မတွေးပါနဲ့) ။ သင့်မကောင်းကြောင်းနောက်ကွယ်မှာ ပြောနေတယ်လို့ဆိုပါဆို့။ ဒါက သတင်းစကားပဲ — သတင်းစကားက အသားပဲ့ပါသွားတာမှမဟုတ်တာ။ ကိုယ့်သားက နေမကောင်းဘူးဆိုတဲ့ သတင်းစကားမှာတောင် — သူ့အသက်စိုးရိမ်ရတယ်လို့ပြောတာမဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါကြောင့် ပမာဏ ခံစားမှုထက်ပိုပြီး သင့်ဘာမှဆက်မတွေးပါနဲ့ — အဲ့ဒါဆိုသင်ဘာမှမဖြစ်တော့ဘူး"

- Marcus Aurelius, Meditation, 8.49

———————————————

အစမှာတော့ ကျနော်တို့ကို သင်ပေးထားတာတွေနဲ့ အားလုံး ဆန့်ကျင့်ဘက်ဖြစ်နေတယ်လို့ ထင်ရတယ်။ များသောအားဖြင့် ကျနော်တို့က ဦးနှောက်ကို စဉ်းစားဖို့တွေးခေါ်ဖို့ ဝေဖန်ပိုင်းခြားဖို့ ပဲသင်ယူခဲ့တော့ အရှိကိုအရှိအတိုင်း မြင်တတ်ဖို့ ခံယူတတ်ဖို့ မသိတော့ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် သိပ်မစဉ်းစားပဲ အမှန်ကိုမြင်တာလဲ တစ်ခါတစ်လေမှာ ပိုလို့တောင်အလုပ်ဖြစ်ပါသေးတယ်။

ဒဿနပညာရှင်တွေမှာလဲ အဲ့ဒီ စွမ်းရည်ရှိကြတယ်။ Nietzsche ပြောသလိုပြောရရင် "သတ္တိရှိရှိ ပေါ်ယံလောက်မှာတင် ရပ်လိုက်" ပြီး အရာရာကို အရှိကိုအရှိအတိုင်း လိုသည်မရှိ ပိုသည်မရှိမြင်တတ်ရမယ်။ နောက်တစ်ခုသူပြောတာကတော့ "Stoic တွေက နက်နဲလောက်အောင် အပေါ်ယံဆန်တယ်"။ ဒီနေ့မှာတော့ တခြားသူတွေ အတွေးနောက်လိုက်နေတဲ့အချိန်မှာ သင်လေ့ကျင့်ရမှာတော့ သိရင်သိ မြင်ရင်မြင် ကြားရင်ကြားတဲ့ နေရာမှာတင်ရပ်ဖို့ပါပဲ။

August 8th
လက်ရှိရှိနေတဲ့ကမ္ဘာကြီးကစတင်ပါ

" သဘာဝတရားကြီးက တောင်းဆိုတဲ့အတိုင်းလုပ်ပါ။ ကိုယ်လုပ်နိုင်တာမှန်ရင် ဖြစ်အောင်လုပ်ပါ။ ငါလုပ်နေတာလူတွေသိမှသိပါ့မလားလို့ လိုက်ကြည့်မနေပါနဲ့။ Plato's ရဲ့ Republic ကြီးအချိန်အခါကောင်းဖြစ်လာဖို့လဲမစောင့်ပါနဲ့ ဒါပေမယ့် နဲနဲလေးလောက်ပိုကောင်းလာမယ်ဆိုရင်တောင် ကြေနပ်နိုင်တဲ့စိတ်နဲ့ရှေ့ကိုတိုးနေဖို့လိုတယ်။ "

—Marcus Aurelius, Meditations, 9.29.(4)
———————————————

ဒီစကားကြားဖူးလားတော့မသိဘူး " ပြီးပြည့်စုံချင်တဲ့စိတ်သည် ကောင်းပါတယ်ဆိုတဲ့ရလဒ်ရဲ့ရန်သူဖြစ်သည် " တဲ့ဗျ။ သဘောကတော့ ကိုယ်ကစံသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့တိုင်းတာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်စံသတ်မှတ်ချက်တွေကိုလျော့ချတာမျိုးမလုပ်ပါနဲ့ အဲ့အစား အရှိအတိုင်းအမှန်အတိုင်းကိုလက်ခံပြီးစလုပ်ဖြစ်ဖို့လိုတယ်။

Saul Alinsky ကသူ့ရဲ့စာအုပ်ဖြစ်တဲ့ Rules for Radical ကို လက်တွေ့ဆန်ပြီး စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့ အတွေးအခေါ်တစ်ခုနဲ့ဖွင့်ထားတယ်။

" ကျနော်ဟာ စီစဉ်သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးကရှိနေတဲ့နေရာကနေစလိုက်တယ်၊ဖြစ်ချင်သလိုမဟုတ်ဘူး။ ကမ္ဘာကြီးကိုအရှိအတိုင်းလက်ခံခြင်းသည်ကျွန်ုပ်တို့ယုံကြည်သင့်သည်အတိုင်းပြောင်းလဲရန်ကျွန်ုပ်တို့၏ဆန္ဒကိုမည်သည့်နည်းဖြင့်မျှအားနည်းစေခြင်းမဟုတ်ပါ။ကျွန်ုပ်တို့ယုံကြည်သင့်သည်အတိုင်းပြောင်းလဲလိုပါကကမ္ဘာကြီးရှိရာနေရာမှစတင်ရန်လိုအပ်သည်။ "

အဲ့လိုမျိုးလုပ်လို့ရတဲ့အရာတွေ ကျနော်တို့မှာလဲအများကြီးရှိတယ်။ ပိုကောင်းတဲ့ကမ္ဘာကြီးဖြစ်လာဖို့ပေါ့။ သေးငယ်တဲ့ အခြေလှမ်းလေးတွေလိုရင်း ပိုကောင်းတဲ့ပြောင်းလဲမှုတွေဘက်ကို ရအောင်လုပ်လို့ရတယ်။ အခြေအနေတွေမကောင်းသေးလို့ ငါ့မှာဘာမရှိသေးလို့ ဘာမပြည့်စုံသေးလို့မလုပ်သေးဘူးလို့ ဆင်ခြေတွေပေးမနေပါနဲ့။ ကိုယ်လုပ်စရာရှိတာကိုလုပ်နေရင် အခွင့်အလမ်းဆိုတာ လမ်းမှာလုပ်နေရင်းနဲ့တွေ့လာလိမ့်မယ်။ ကိုယ်လုပ်နိုင်တာကို ကိုယ်ရှိတာနဲ့စလုပ်ဖို့ပဲလိုတယ်။ ပြီးသွားပြီဆိုရင်လဲ အရမ်းမကြွားနဲ့။ အတ္တတွေမာန်တွေကို မလုပ်ခင်ရော လုပ်ပြီးရောထိန်းတတ်ဖို့လိုတယ်။

@BurmeseStoic

August 7th
လက်တွေ့ဆန်ပြီး ကိုယ်ကျင့်တရားကောင်းပါ

" ဘယ်နေရာမှာပဲနေနေ လူဆိုတာ ကောင်းကောင်းနေထိုင်လို့ရတယ်။ ဘဝဆိုတာ တရားရုံးလိုပဲ ဒါပေမယ့် တစ်ယောက်တည်းလဲ ကောင်းကောင်းနေထိုင်ရတယ်။ "

—Marcus Aurelius, Meditations, 5.16
———————————————

William Lee Miler ကသူရဲ့နာမည်ကြီးစာအုပ်ဖြစ်တဲ့ Ethical Biography of Abraham Lincoln ထဲမှာ အရေးကြီးတဲ့အချက်တစ်ခုကိုထည့်ပြောသွားတယ်။ ငါတို့လူတစ်ယောက်ကိုအရမ်းယုံကြည်လိုက်တော့ အဲ့လူကိုနိုင်ငံရေးသမားဆိုတာတောင်မေ့သွားတယ်။ တော်တော်များများက သမ္မတမဖြစ်ခင် ဘယ်လိုမျိုးရုန်းကန်ခဲ့ရတယ် ဘယ်လိုကိုယ်တိုင်လေ့လာခဲ့ရတယ် ဘယ်လိုမိန့်ခွန်းတွေပြောတယ်ပဲ သတိထားမိကြတယ်။ သူလုပ်နေတာနိုင်ငံရေးဆိုတာမေ့သွ​ြးကြတယ်။ အဲ့ဒါကိုက လေးစားအားကျဖို့ကောင်းနေတာ။ သမ္မတ Lincoln က ကြင်နာတတ်တယ်၊ ဇွဲရှိတယ်၊ မျှတတယ်၊ ပွင့်လင်းမြင်သာတယ်၊ အဓိပ္ပယ်ရှိရှိဘဝကိုနေထိုင်တယ် တချိန်တည်းမှာပဲ နိုင်ငံရေးသမားလဲလုပ်တယ်။ ကျနော်တို့လေးစားအားကျထိုက်တဲ့သူတစ်ယောက်ရဲ့ ဂုဏ်တွေသူမှာရှိတယ်။

လက်တွေ့လဲဆန်ပြီး ကိုယ်ကျင့်တရားလဲကောင်းဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်တာမှမဟုတ်တာ။ Washington မှာပဲနေနေ ပစ္စည်းဥစ္စာတွေမက်တဲ့ Wall Street မှာပဲနေနေ မြို့ငယ်လေးမှာပဲနေနေ ကောင်းမွန်စွာနေထိုင်လို့ရတယ်။ အဲ့လိုနေနေတဲ့သူတွေလဲအများကြီးရှိတယ်။

@BurmeseStoic

August 6th
ကျနော်တို့ထင်ထားတာတွေထက်လုပ်လို့ရတာတွေအမြဲရှိတယ်

" အခက်အခဲတွေဆိုဘယ်လိုရင်ဆိုင်ကျော်ဖြတ်မယ်ဆိုတာ အမြဲတွေးတတ်အောင်လုပ်ထား။ ခက်ခဲတဲ့အချိန်တွေဆိုတာ အားပျော့လာတတ်တယ်၊ ထွက်ပေါက်ပေါ်လာတတ်တယ်၊ လေးနေတာတွေကပေါ့သွားတတ်တယ်၊ အရေးကြီးတာ ကိုယ်ကမြင်တတ်ဖို့ပဲ။ "

—Seneca, On Tranquility of Mind, 10.4b
———————————————

ဆော့နေရင်းနဲ့ပက်ပက်ဆက်ဆက်ရှုံးနေပြီးတော့မှ မထင်မှတ်ပဲအခွင့်အလမ်းတွေကြုံလာပြီးနိုင်သွားတာမျိုးဖြစ်ဖူးလား? ငါတော့စာမေးပွဲကျပါပြီတော့ထင်နေတုန်း မအိပ်ပဲကျက်ထားတာတွေစာပါရင်ပြီးရောချရေးလိုက်ရာက အောင်သွားတာမျိုးရောဖြစ်ဖူးလား? သူများတွေမလုပ်ပဲလက်လျော့လိုက်တာကိုထလုပ်လိုက်ရာက အောင်မြင်သွားတာဖြစ်ဖူးလား?

အဲ့ဒီစွမ်းအင်တွေ ထင်ထွင်ကြံဆအားတွေဆိုတာ ကံကောင်းလာဖို့ဆုတောင်းတာထက်ပိုသေချာတယ်။ အရှုံးပေးလိုက်ရင်တော့ဘာမှဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘူး။ ကိုယ်လုပ်လို့ရတာလေးတွေပေါ်မှာအာရုံစိုက်ပြီး လုပ်စရာရှိတာလုပ်လိုက်ခြင်းကသာ အနဲငယ်သာပွင့်နေတဲ့ အခွင့်အရေးတံခါးပေါက်လေးထဲကိုဝင်ရောက်သွားစေတယ်။ Lyndon Johnson ကတစ်ခါကပြောခဲ့တယ် " မင်းလုပ်နိုင်တာအားလုံးလုပ်ပြီးသွားရင် မင်းနိုင်ပြီ " တဲ့။ အကုန်လုပ်ကြည့်ဖို့တော့လိုတယ်။ Marcus Aurelius ပြောသလိုပြောရရင် လူတစ်ယောက်လုပ်နိုင်တာအကုန်လုပ်ကြည့်ဖို့လိုတယ်။

@BurmeseStoic

ဒဿနဆိုတာ စိတ်ကိုရေးတဲ့ program ပဲ

ဘာလာရင် ဘယ်လိုတုန့်ပြန်မယ်

အမှန်ကို ဘယ်လိုလက်ခံမယ်

ကိုယ်ထိန်းချုပ်ရတာဘာတွေရှိသလဲဆိုတာကို

အမြဲလိုလို စစ်ဆေးဖြစ်ဖို့ပဲဖြစ်တယ်

@BurmeseStoic

August 5th
အသံတိတ်နေနိုင်တာလဲ အားသာချက်ပဲ

" အသံတိတ်နေတယ်ဆိုတာ ဘဝထိုးနက်ချက်တွေကနေရလာခဲ့တဲ့သင်ခန်းစာပဲ "

—Seneca, Thyestes, 309
———————————————

ပြန်စဉ်းစားကြည့်ပါ နောက်ဆုံးအကြိမ် ငတုံးဆန်ဆန်စကားတွေပြောတာဘယ်တုန်းကလဲ အဲ့ဒါတွေက သင့်ကိုပြန်ပြီးဒုက္ခပေးခဲ့သလားတွေးကြည့်ပါ။ အစထဲကအဲ့စကားတွေကိုဘာလို့ပြောခဲ့သလဲ? များသောအားဖြင့်အချိန်တွေမှာတော့ပြောဖို့မလိုခဲ့ပါဘူး ဒါပေမယ့် ပြောလိုက်ရင်အထာကျမယ်လို့ထင်ပြီး ပိုတော်မယ်လို့ထင်ရမယ်လို့ထင်ပြီးပြောခဲ့တာတွေကြီးပါပဲ။

များများပြောတဲ့သူဟာ အမှားတွေပြောမိဖို့ပိုများတယ်လို့ Robert Greene ကရေးခဲ့ဖူးတယ်။ အဲ့ဒါကို ထပ်ဖြည့်ရမယ်ဆိုရင် များများပြောရင် အခွင့်အရေးတွေနဲ့ဝေးကွာသွားနိုင်တယ်၊ အကြံပေးစကားတွေနဲ့လွဲသွားနိုင်တယ်၊ နောင်တတွေရလာနိုင်တယ်။

မတတ်ပဲလျှာရှည်မိပြီးတတ်ချင်ယောင်ဆောင်တာကအဆိုးဆုံးပဲ။ နားထောင်တတ်တဲ့သူဖြစ်ဖို့​ မလိုအပ်ပဲဝင်မပြောဖို့လေ့ယူပြီး လူတတ်ကြီးလုပ်ချင်တာကိုရှောင်ပါ။ အသံတိတ်နေတိုင်တယ်ဆိုတာ သန်မာလာဖို့ပညာတွေဖြည့်ဖို့အတွက်ပါ။

@BurmeseStoic

August 4th
အပြစ်မတင်နဲ့ လုပ်စရာရှိတာကိုလုပ်

" ဘုရားတွေကိုအပြစ်တင်နေတာတွေရပ်သင့်ပြီ။ လူတွေကိုအပြစ်တင်နေတာလဲရပ်သင့်ပြီ။ ကိုယ့်ရဲ့လိုအင်တွေကို အပြည့်အထိန်းချုပ်ပြီးတော့ ကိုယ့်လက်ထဲမှာရှိတဲ့ ကိုယ်ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့အရာတွေကိုကြည့်သင့်ပြီ။ အဲ့လိုဆိုရင်ဒေါသလဲမရှိ၊ မောဟလဲမရှိ မနာလိုတာလဲမရှိ နောင်တလဲမရှိနိုင်တော့ပြီ။ "

—Epictetus, Discourses, 3.22.13
———————————————

Nelson Mandela ကနိုင်ငံရေးကြောင့် မြောက်အာဖရိကမှာ ၂၇နှစ် ထောင်ချခံရတယ်။ အဲ့ထောင်ကျချိန်ထဲက ၁၈နှစ်ကာလမှာ ဝမ်းသွားဖို့ပုံးတစ်ပုံး၊ မာကျောနေတဲ့အိပ်ယာ၊ တစ်နှစ်ကိုမှ ထောင်ဝင်စာတွေ့ဖို့အချိန် မိနစ် ၃၀ ပဲရတယ်။ ဒါဟာတော်တော်ကိုရက်စက်တဲ့ အပြစ်ဒါဏ်ချနည်းပဲ။ လူတွေကိုစိတ်ဓါတ်ပျက်စီးသွားအောင်လုပ်တဲ့နည်းပဲ။ ဒါတောင်မှ Mandela ဟာထောင်ထဲမှာတင် သိိိက္ခာသမာဓိရှိသူဖြစ်အောင်နေနိုင်ခဲ့တယ်။

ဘယ်လောက်ပဲဆင်းရဲနွမ်းပါးပြီး ဒုက္ခတွေတွေ့နေပါစေ သူကသူရဲ့စိတ်ပျက်မသွားအောင်ထိန်းထားနိုင်မယ့်နည်းကိုဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်။ သူနဲ့အတူထောင်ကျတဲ့သူဖြစ်တဲ့ Neville Alexander က Frontline သတင်းကိုရှင်းပြတယ်။ Mandela ကအမြဲအဓိပ္ပယ်ရှိတာတွေပဲလုပ်တယ် "အလျင်အမြန်လျှောက်ရမယ်လို့ပြောရင်ဖြည်းဖြည်းလေးလျှောက်ဖို့အတင်းတောင်းဆိုပါ။ ဒါကအဓိကအချက်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ကစည်းမျဉ်းတွေကိုချမှတ်ကြမယ်။" သူကဘာပစ္စည်မှမရှိပေမယ့် လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်ပြီး သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို တောင့်တင်းနေအောင်ထားနိုင်ခဲ့တယ်။ တခြားထောင်သားတွေထက် ခေါင်းကိုမော့ထားပြီး ငါတို့အချိန်တန်လာရင် ကျော်ဖြတ်နိုင်မှာမို့ ကိုယ့်ကိုယ်ယုံကြည်ချက်ရှိဖို့လိုမယ်လို့ပြောလေ့ရှိတယ်။

အဲ့လိုကိုယ့်ကိုယ်ယုံကြည်တာကလဲ ကောင်းကောင်းနေထိုင်ဖို့အထောက်အကူပြုတယ်။ ဒီနေ့မှာ ဘာတွေပဲဖြစ်နေနေ ဘာတွေပဲလုပ်နေနေ ကိုယ့်ရဲ့ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာရှိတဲ့အရာတွေကိုမြင်အောင်ကြည့်ပါ။ မလိုတာတွေကိုမေ့လိုက်ပါ၊ ခံစားချက်တွေဖြစ်လာရင် ခေါင်းနဲ့စဉ်းစားတတ်ပါစေ။

@BurmeseStoic

August 3rd
ကောင်းမွန်တဲ့ဘဝဆိုတာဘယ်နေရာမှာမဆိုရှိနိုင်တယ်

" ဒီအချိန်မှာ မင်းကလမ်းကြောင်းပေါ်မှာမဟုတ်ပဲ ကိုယ်လိုချင်တာက ကောင်းကောင်းနေထိုင်ဖို့ဖြစ်နေပေမယ့် တစ်နေရာကနေတစ်နေရာသွားဖို့ စဉ်းစားနေတယ်။ ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့နေရာဆိုတာမျိုးရောရှိနိုင်သလားလို့တွေးနေမယ်ဆိုရင်။ အခုရောက်နေတဲ့ နေရာမှာလဲ မင်းသာကောင်းမွန်စွာနေမယ်ဆိုရင် နေလို့ရနေလောက်ပါတယ်။ "

—Seneca, Moral Letters, 28.5b - 6a
———————————————

နာမည်ကြီးစာရေးဆရာတစ်ယောက်က အောင်မြင်မှုရပြီးသွားတဲ့အခါမှာညည်းတွားတယ်။ သူဌေးသူငယ်ချင်းတွေက သူတို့အိမ်ကိုဖိတ်တယ် အရမ်းလှတဲ့အိမ်တွေပေါ့ ငါရဲ့ ပြင်သစ်မှာရှိတဲ့အိမ်ကြီးမှာ လာနေစမ်းပါ ငါတို့ Swissland မှာ ရှိိတဲ့အိမ်မှာအေးဆေးစာလာရေးပါလို့ပေါ့။ စာရေးဆရာက ခရီးတွေသွား ဇိမ်ခံတဲ့နေရာတွေမှာနေရင်း သူ့ရေးရမယ့်စာတွေအကြောင်း အတွေးအခေါ်အသစ်တွေအကြောင်းခဏခဏစဉ်းစားနေပေမယ့် ထွက်မလာပါဘူးတဲ့။ သူ့စိတ်ထဲမှာက ဒီထက်ပိုကောင်းတဲ့အိမ်ကြီးများရှိနေဦးမလားတွေးနေတာကိုး။ ကျနော်တို့ကိုနှောက်ယှက်မယ့်အရာတွေ လုပ်စရာတွေဆိုတာ အမြဲလိုလိုကိုရှိတယ်။ စာရေးဆရာတွေကြုံနေကြဖြစ်တဲ့ writer's block လို့ခေါ်တဲ့ ဉာဏ်မထွက်ခြင်း နဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုနဲပါးခြင်းက သူသွားလေရာနောက်ကိုလိုက်နေပါသတဲ့။

ကျနော်တို့တွေ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပြောလေ့ရှိကြတယ်။ ငါတော့ ဒီပစ္စည်းတွေသာအကုန်စုံသွားရင် အပီလုပ်ပြီဟေ့ ဒါမှမဟုတ် ဒီခရီးလေးထွက်ပြီး အနားယူလိုက်ရရင် ငါအကြံတွေထွက်လာမှာဟေ့ ငါ့ရဲ့ အချစ်ရေးအဆင်ပြေသွားရင် တစ်ယောက်တည်းနေတဲ့အချိန်အများကြီးရရင်အဆင်ပြေပြီဟေ့ စသည်ဖြင့်ပြောလေ့ရှိကြပါတယ်။ အဲ့ဒါ ကိုယ့်ကိုယ်ကို မလုပ်ဖြစ်အောင်ပေးနေတဲ့ ဆင်ခြေတွေသာဖြစ်တယ်။

အဲ့အစား ရှိတာနဲ့စ ရှိတာနဲ့လုပ်တတ်တဲ့စိတ် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်စိတ်ရှိဖို့လိုတယ်။ ဒါမှလဲ ကိုယ်လုပ်စရာရှိတာတွေကို ရောက်တဲ့ဘယ်နေရာမှာမဆို ဘယ်အချိန်မှာမဆိုလုပ်ဆောင်နိုင်မှာဖြစ်တယ်။ အကောင်းဆုံးနေထိုင်လို့ရတဲ့နေရာက အခုနေရာပဲ။ အကောင်းဆုံးအလုပ်တွေ လုပ်သင့်တာတွေကိုစလုပ်ရမယ့်နေရာကလဲ အခုလက်ရှိနေရာပါပဲ။

@BurmeseStoic

August 2nd
ဘယ်လိုမဆို လုပ်လို့ရတယ်

" လူတစ်ယောက်ကိုပြည်နှင်ဒါဏ်ပေးတာက သူရဲ့ကိုယ်ကျင့်တရားကိုပြောင်းလဲစေသလား? ဒါမှမဟုတ် သင်ယူမှုကနေရပ်တန့်စေတာကရော ပြောင်းလဲစေသလား? ကိုယ်လုပ်စရာရှိတာကို လုပ်နေရင်း ပြည်နှင်ဒါဏ်ပေးခံရတာကောင်းသလား?

—Musionius Rufus, Lectures, 9.38.30-31, 9.39.1
———————————————

Theodore Roosevelt က သူ့ရဲ့ခွဲစိတ်မှုအပြီး အသက်ရလာတဲ့အချိန်မှာ မင်းအမြဲလိုလို wheelchair နဲ့နေသွားရတော့မယ်လို့ဆရာဝန်ကပြောတယ်။ သူ့ရဲ့တက်ကြွပြီးခွန်အားအပြည့်နဲ့နေလေ့ရှိတဲ့အကျင့်က ဇာတိပြလာတော့ ဆရာဝန်ကိုဖြေတယ်။ အေးကောင်းတယ် အဲ့လိုလဲနေနိုင်တယ် တဲ့။

ဒီလိုမျိုးပဲကျနော်တို့လဲ ဒုက္ခတွေရောက်လာရင် နောက်ဆုံး ဒုက္ခိတ တစ်ယောက်ဖြစ်အောင် ကံတရားကလှည့်စားလာရင်တောင် ဒီလိုရဲရဲဝင့်ဝင့်ရင်ဆိုင်ရဲရမယ်။ လုပ်စရာရှိတာကိုလုပ်ရမယ်။ ဘယ်အရာကမှ ကိုယ်လုပ်မယ်လို့ရည်ရွယ်ထားတာတွေကို တားနေတာမျိုးမရှိစေရဘူး။ ခက်ခဲတဲ့အချိန်တွေဆိုတာ အသစ်တွေသင်ယူဖို့အခွင့်အလမ်းပါလာစမြဲပါ။ ကျနော်တို့သင်ချင်တဲ့အရာတွေ သင်ချင်တဲ့ပုံစံတွေတော့မဟုတ်ပေမယ့် သင်ခန်းစာယူစရာတော့ အမြဲရှိတယ်။

Musionius Rufus ကတော့ သူရဲ့ဘဝမှာ ၃ ကြိမ် ပြည်နှင်ဒါဏ်ပေးခံရတယ်။ Nero ကနှစ်ခါ Vespasian က ၁ ခါ သူ့ကို ပြည်နှင်ဒါဏ်ပေးတယ်။ သူ့ရဲ့လက်ရှိဘဝကြီးကိုထားပြီးအဝေးကိုသွားရပေမယ့် သူ့အိမ်ကိုထားခဲ့ရပေမယ့် သူရဲ့ဒဿန လိုက်စားတာကတော့ မလျော့သွားဘူး။ ဒီလိုနည်းအားဖြင့် သူလဲပဲ အေးကောင်းတယ် အဲ့လိုလဲနေနိုင်တယ်လို့ သူ့အခြေအနေအပေါ်မှာတုန့်ပြန်ခဲ့တာပါပဲ။ ဒီလိုနဲ့ပဲ ပြည်နှင်ခံနေရတုန်းမှာ သူ့ရဲ့ တပည့်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Epictetus နဲ့အတူတူလေ့လာလိုက်စားရင်း Stoicism ကို ကမ္ဘာကသိလာအောင်လုပ်ခဲ့တာပါပဲ။

@BurmeseStoic

August 1st
စင်းလုံးချောဖြစ်ဖို့ဘယ်တော့မှ မမျှော်လင့်နဲ့

" ဒီသခွားသီးကခါးတယ် လွှင့်ပစ်လိုက်။ အဆူးတွေပါနေတယ် ဒီတိုင်းထားလိုက်။ ဒီလိုပြောတာတွေရပ်လိုက်ပါတော့။ မပြည့်စုံတဲ့အရာတွေရှိတယ်ဆိုတာဘာလို့ငြင်းဆန်နေမှာလဲ? ဒီလိုငြင်းဆန်နေတာဟာ သဘာဝတရားကြီးကို ရယ်စရာသွားပေးနေတာနဲ့အတူတူပါပဲ။ လက်သမားတွေ ဖိနပ်ချုပ်သမားတွေက သူတို့အလုပ်ခန်းက လွှစာမှုန့်တွေ သားရည်စတွေနဲ့ပြည့်နေတယ်လို့သွားပြောရင် ရယ်စရာဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ အဲ့ဆိုင်ရှင်တွေမှာ အမှိုက်ပုံတွေရှိတယ် ဒါပေမယ့် သဘာဝတရားကြီးကတော့မလိုဘူး။ "

—Marcus Aurelius, Meditations, 8.50
———————————————

ကျနော်တို့တွေအရာရာကို စင်းလုံးချောဖြစ်ချင်ကြတယ် ဒါကြောင့်ကျနော်တို့တွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကို အရာအားလုံးအဆင်သင့် ပြည့်စုံမှလုပ်မယ် ဒါမှမဟုတ် လိုအပ်ချက်တွေပြည့်မှလုပ်မယ်လို့ပြောတတ်ကြတယ််။ တကယ်တော့ ရှိတာတွေနဲ့အရင်စလုပ်ဖြစ်ဖို့ပဲလိုတာ။

Marcus ကတော့ သူကိုယ်သူ အရမ်းကောင်းဖို့မမျှောင်လင့်ဖို့သတိပေးလေ့ရှိတယ်။ သူလည်ပတ်စေချင်တဲ့အတိုင်း ကမ္ဘာကြီးကို လည်ပတ်နေဖို့ မဆုတောင်းဘူး။ Marcus က catholic ဒဿနပညာရှင် Josef Pieper သိသလိုမျိုး " ကောင်းမှုတွေကိုတစ်ယောက်တည်းလုပ်နိုင်သူက ဘယ်အခြေအနေမှာ ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာသိတယ် " တဲ့ဗျ။

ဒီနေ့ မှာ ကျနော်တို့ရဲ့ထင်ကြေးတွေနဲ့ ကောင်းတဲ့လုပ်ရပ်တွေ မလုပ်ဖြစ်အောင်တားဆီးနေတာတွေမဖြစ်သင့်တော့ဘူး။ ထင်ကြေးတွေကြောင့် အရေးကြီးတာတွေမလုပ်ပဲတော့နေလို့မရဘူးလေ။

@BurmeseStoic

July 31st
မင်းရဲ့အလုပ်ဆိုတာ သေမိန့်ကျထားတာမဟုတ်ဘူး

" ရှေ့နေတစ်ယောက်က နောက်ဆုံးထွက်သက်ကို တရားရုံးမှာထွက်သွားရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လောက်တော့ ကျက်သရေမရှိလိုက်သလဲ၊ အသက်ကကြီးရင့်နေပြီး ကိုယ်မသိတဲ့ အမှုသည်တွေကိုမျှော်နေရင်း ထိုင်ကြည့်သူတွေရဲ့ အားပေးထောက်ခံမှုကိုယူရင်းသေသွားရရင်ရှက်စရာကြီး။ "

—Seneca, On The Brevity of Life, 20.2
———————————————

နှစ်မကြာမကြာဆိုသလို ဆိုးရွားတဲ့အရာတွေဆိုတာ သတင်းတွေမှာပေါ်လာစမြဲပါ။ အသက်ကြီးနေတဲ့ သူဌေးကြီးတွေ သူတို့ရဲ့ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကိုဦးဆောင်နေရင်း တရားစွဲခံရတာတွေ။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေနဲ့ မိသားစုဝင်တွေက ဒီအဖိုးကြီးကဆုံးဖြတ်ချက်တွေမချနိုင်တော့ဘူး ဆိုပြီးတရားစွဲဆိုပြောဆိုတာတွေ တွေ့ဖူးမယ်ထင်တယ်။ အာဏာရှိနေတုန်းမှာလုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို သူများကိုပေးဖို့ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့အတွက် လူရှေ့သူရှေ့မှာ အရှက်ကွဲအကျိုးနဲဖို့ဖြစ်လာတာတွေဟာ မနဲပါဘူး။ ကိုယ်မခံလုပ်နိုင်တာတွေကို လူရှေ့မှာအပြောခံရတာရှက်စရာကြီးပါ။

ကျနော်တို့တွေအားလုံး ကိုယ်လုပ်နေတဲ့အလုပ်ထဲမှာပဲ အချိန်ပြည့်မြှုပ်နှံထားပြီး အသက်အရွယ်အိုမင်းလာမှာတွေ မလုပ်နိုင်မကိုင်နိုင်ဖြစ်လာမှာတွေကိုမေ့ထားလို့မရဘူး။ လက်မလွှတ်ချင်တဲ့သူဖြစ်ရတာမကောင်းဘူး။ ဘဝမှာဒီထက်ပိုပြီးလုပ်စရာ အလုပ်ကလွဲပြီးမရှိဘူးလို့ထင်ပြီး သေတဲ့အထိအလုပ်ပဲလုပ်ချင်နေတာလား?

အလုပ်ကို ဂုဏ်ယူပြီးလုပ်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အလုပ်က ဘဝကြီးတစ်ခုလုံးတော့မဟုတ်ဘူး။

@BurmeseStoic

July 30th
Stoic တွေရဲ့ပျော်ရွှင်မှု

" ငါပြောတာကိုယုံပါ တကယ့်ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ ခက်တယ်။ တစ်ယောက်ယောက်က ချစ်စရာကောင်းအောင်နေပြရုံနဲ့ သေခြင်းတရားကိုအလွယ်တကူပယ်ချနိုင်တယ်လို့ထင်သလား? ပျော်ရွှင်မှုတွေနောက်ကိုလိုက်ပြီး ဆင်းရဲမှုတံခါးကိုဖွင့်လိုက်မယ်ဆိုရင်ရော ဒါမှဟုတ် တရားထိုင်ပြီးတော့ ဒုက္ခတွေကိုဆင်ခြင်နေရင်ရော သေခြင်းကလွတ်နိုင်သလား? ဒီလိုအတွေးတွေကို တည်ငြိမ်အေးဆေးစွာ ကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့သူတွေတောင် ပျော်နိုင်ဖို့ကခက်တယ်။ ငါကတော့ မင်းကိုအဲ့လိုမျိုးပျော်ရွှင်မှုမျိုးကိုပိုင်ဆိုင်စေချင်တယ်။ မင်းသာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုသေချာနားလည်သွားရင် အဲ့ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာက ဘယ်တော့မှမကုန်ခန်းတော့ဘူး။ "

—Seneca, Moral Letters, 23.4
———————————————

ကျနော်တို့တော်တော်များများ ပျော်ရွှင်မှုဆိုတဲ့စကားကိုလွယ်လွယ်လေးသုံးနေကြတယ်။ ငါဒီသတင်းကြားရတော့ပျော်တယ်။ သူကတော့ပျော်နေလိုက်တာ။ ဒါလေးကတော့ ပျော်စရာလေး။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါတွေအားလုံးကတကယ့်ပျော်ရွှင်မှု အစစ်ဟုတ်နေရဲ့လား? တော်တော်များများပြောနေတဲ့ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ စိတ်ကျေနပ်မှုအဆင့်မှာပဲရှိနေနိုင်သေးတယ်။

Seneca ပြောတဲ့ပျော်ရွှင်မှုဆိုတာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို တကယ်သိရှိသွားမှုကနေလာတယ်။ စိတ်ရဲ့အတွင်းထဲကနေလာတယ် ပြုံရယ်မှုတွေ မျက်နှာပေါ်မှာရှိချင်မှရှိမယ်။ ဒါကြောင့်လူတွေက Stoic တစ်ယောက်က ပျော်နေတယ် စိတ်ဓါတ်ကျနေတယ်ဆိုတာကို သေချာပြောနိုင်တယ်လို့ကိုမရှိဘူး။ အဆင်ပြေနေတဲ့အချိန်တွေကို အမြှပ်ထအောင်ပြန်ပြောနေလဲဘာထူးလာမှာလဲ?

ဒါပေမယ့် သင်သာကျေနပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ရှိတာလေးနဲ့ပျော်လို့ရတယ်။ ဘဝမှာကြုံလာမယ့်အခက်အခဲ တွေကိုခေါင်းမော့ရင်ကော့ပြီးရင်ဆိုင် လဲကျတိုင်းပြန်ထ ရှေ့ဆက်ဖို့တောက်လျှောက်မပျက်မကွက်လုပ်နိုင်သလား? လုပ်ဖို့အတွက် အင်အားနဲ့ အားကျမှုတွေကိုယ့်မှာရှိသလား? ရှိတယ်ဆိုရင်အဲ့ဒါ stoic တွေပြောတဲ့ပျော်ရွှင်မှုပဲ။ အဲ့ဒါ ကိုယ့်ဘဝရဲ့အဓိပ္ပယ် ဘဝရဲ့ရည်ရွယ်ချက် ကိုယ့်ရဲ့ပညာကနေလာတဲ့ပျော်ရွှင်မှုပဲ။ အဲ့ဒါကမှတကယ့်ကို ပျော်စေတဲ့ပျော်ရွှင်မှုအစစ်ပဲ။

@BurmeseStoic

July 29th
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကုသတဲ့ဆေး

" ဒဿကို ကျင့်သုံးနေထိုင်တဲ့သူက သူ့ကိုယ်သူပြန်ကုစားနိုင်တယ် သူရဲ့စိတ်တွေကပြန်လန်းဆန်းလာတယ်၊ ယုံကြည့်မှုတွေနဲ့ပြည့်လာတယ်၊ တော်ရုံလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်လို့မရဘူး။ ကျင့်သုံးနေထိုင်တာကြာလေလေပိုတော်လာလေလေပဲ။"

—Seneca, Moral Letters, 111.2
———————————————

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘယ်လိုကုစားမလဲ? ဒီနေရာမှာ Seneca ဆိုလိုတာကတော့ ပညာနဲ့ သင်ညာနဲ့ကိုပြောတာဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့တစ်ယောက်ခြင်းစီမှာ သူများတွေနဲ့မတူညီတဲ့ထူးခြားချက်တွေဆိုတာရှိကိုရှိတယ် တချို့ကတော့ ကောင်းသော ထူးခြားခြင်း တချို့ကတော့ ဆိုးသောထူးခြားခြင်း တွေပေါ့။ အဲ့ဒီ ဆိုးရွားတဲ့ မွေးရာပါအရာတွေက ကျနော်တို့ကို ဒုက္ခနဲ့ ပြဿနာတွေယူဆောင်လာပေးတဲ့အခါမှာ တချို့သောသူတွေက သူများကိုအားကိုပြီးကုစားမှရတယ်၊ တချို့ကကြတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ပြန်စမ်းစစ်တယ်၊ တချို့ကတော့ အဖွဲအစည်းတွေရဲ့အကူအညီကိုယူလို့ရတယ်။ ဘယ်နည်းနဲ့ပဲလုပ်လုပ်မကောင်းတာကိုပြင်ဖို့က အဓိကပါပဲ။

ဘယ်လိုနည်းတွေပဲသုံးပြီး အဆိုးတွေကို ဖယ်ရှင်းထုတ်ပါစေ ဒဿနလောက်လူတွေအများကြီးကို အကျိုးရှိစေတဲ့အရာတော့မတွေ့ဖူးသေးဘူး။ ဒဿနက စိတ်ကျန်းမှာရေးတွေ စိတ်မတည်ငြိမ်မှုတွေတင်မဟုတ်ဘူး ပိုတိုးတက်ပြောင်းလဲတဲ့လူဖြစ်ဖို့ကိုလဲကူညီပေးနိုင်တယ်။ ဒဿနဆိုတာ ပိုကောင်းတဲ့ဘဝတွေရအောင် တည်ဆောက်ထားတဲ့အရာပဲဖြစ်တယ်။

သင့်မှာရော တိုးတက်ပြောင်းလဲပိုင်ခွင့်မရှိဘူးလား? သင်ရော ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည့်မှုရှိပြီး တော်ရုံနဲ့မပြိုလဲ ပြင်ပ ပရောဂ တွေကိုသိပ်မမှုတဲ့သူမဖြစ်ချင်ဘူးလား? သင်ရော ပညာပြည့်ဝ နှလုံးသားလှပြီး ပညာအဆီအနှစ်တွေရှိသူမဖြစ်ချင်ဘူးလား?

ရှိချင်တယ် ဖြစ်ချင်တယ်ဆိုရင် ဒဿနကိုလေ့လာ ကျင့်သုံးဖို့လိုတယ်။

@BurmeseStoic

July 28th
ကိုယ့်ရဲ့လုပ်ကိုင်ခွင့်ကိုစစ်ပါ

" တချို့လူတွေက ဉာဏ်ကောင်းတယ် တချို့လူတွေက တုံးအတယ်၊ တချို့က ကောင်းမွန်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းမှာကြီးလာကြတယ် တချို့ကတော့ ဆိုးရွားတဲ့နေရာမှာကြီးတယ်။ အဲ့ကနေ အကျင့်တွေ စရိုက်တွေဆိုတာပါလာပြီးတော့ ဆိုဆုံးမမှုတွေကိုနားလည်ဖို့ဆိုတာ သူတို့အတွက် လက်တွေ့ဆန်တဲ့ ဥပမာတွေ တိတိကျကျပေးထားတဲ့နည်းစနစ်တွေလိုအပ်လာတယ်။ ကျနော်တို့နေမကောင်းဖြစ်နေတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို သေချာဂရုစိုက်ဖို့လိုပြီး ကျန်းမာရေးကောင်းတဲ့ခန္ဓာကိုယ်ကို သိပ်မလိုသလိုပဲပေါ့။ "

—Musonius Rufus, Lectures, 1.1.33-1.3.1-3
———————————————

အပြန်အလှန်စိတ်ပျက်စရာကောင်းလောက်အောင်ငြင်းခုန်ပြီးသွားရင် သင်စဉ်းစားမိမယ် ဟာကွာ.. ဒီလူတော့ တော်တော်တုံးတဲ့သူပဲ ဒါမှမဟုတ် ဘာလို့သူတို့နားမလည်တာပါလိမ့်လို့တွေးမိလိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့် လူတိုင်းဟာသင့်လိုမျိုးဖြတ်သန်းခဲ့ရတာမဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုသတိရပါ။ ဒီလိုပြောတာ သင့်ဘဝက အေးဆေးပါလို့ဆိုလိုတာတော့မဟုတ်ဘူးနော် သူများတွေထက်စာရင် ပိုကောင်းတဲ့အနေအထားနဲ့စခဲ့ရတယ်လို့ဆိုလိုတာ။ ဒါကြောင့်မို့ကျနော်တို့တွေ သူများတွေကိုပိုနားလည်ဖို့ စိတ်ရှည်ဖို့ပိုပြီးတော့လိုအပ်တယ်။

ဒဿနဆိုတာ စိတ်ပိုင်ဆိုင်ရာဖန်တီးတည်ဆောက်မှုတစ်ခုပဲ၊ ကျနော်တို့စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပေးတဲ့အရာပဲ။ တချို့တွေက သူများထက်ပိုပြီး ဂရုစိုက်ဖို့လိုတယ်။ တချို့တွေမှာတော့ သူတို့ကိုယ်သူတို့စောင့်ရှောက်နိုင်စွမ်းရှိတယ် တချို့ကတော့ သူများထက်အရပ်ပိုရှည်သလို စိတ်ကိုပိုရှည်တာလဲရှိတယ်။ လူတွေကို ခွင့်လွှတ်သည်းခံတာများလေလေ သူများတွေထက်ကိုယ့်မှာ ဘာတွေပိုပြီးတော့ရှိတယ်ဆိုတာကိုသိလေလေပဲ အဲ့လိုသိခြင်းက သင့်ကိုကူညီပေးနိုင်သလို စိတ်ရှည်လာစေတယ်။

@BurmeseStoic

July 27th
ပိုကောင်းတာတွေကဘယ်မှာလဲ?

" သေချာတယ်၊ တကယ်လို့ သင်သာ တရားမျှတမှု၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှု၊ သတ္တိတို့တဲ့ပြည့်စုံတဲ့အရာကိုတွေ့ခဲ့ရင်၊ အတိုပြောရရင် ရဲ့ဦးနှောက်နဲ့စဉ်းစားလို့ရတာတွေထပ်ပိုနေတဲ့အရာကိုတွေ့ရင် ဒါကသင့်ကိုစစ်မှန်တဲ့ဆင်ခြင်တုံတရားရဲ့တောင်းဆိုချက်တွေကိုလိုက်နာစေပြီးကံကြမ္မာကသင့်ရွေးချယ်မှုစွမ်းအားအပြင်မှာသင့်ကိုပေးတာကိုလက်ခံစေတယ်။ဒီထက်ပိုကောင်းတာတစ်ခုခုကိုသင်မြင်နိုင်ရင်ဒါကိုနှလုံးသားနဲ့စိတ်ဝိဉာဉ်ဆီလှည့်ပြီးသင်တွေ့တဲ့ပိုကြီးကျယ်တဲ့ကောင်းတာကိုအပြည့်အဝအသုံးချပါ။ "

—Marcus Aurelius, Meditations, 3.6.1
———————————————

ကျနော်တို့တွေအားလုံး ကိုယ့်အတွက် အရေးပါမယ်လို့ထင်တာတွေနောက်ကိုလိုက်ကြတယ်။ တစ်ခါတစ်လေမှာတော့ ပိုက်ဆံရှိရင် အားလုံးပြီးပြီလို့လဲတွေးတတ်ကြတယ်။ အောင်မြင်မှုဆိုတာက အကြီးမားဆုံးဆုလို့လဲထင်တတ်ကြတယ်။ အရမ်းချောမောလှပတဲ့သူနဲ့ ချစ်ခွင့်ရတာကလဲ ပြီးပြည့်စုံစေတယ်လို့ထင်တတ်ကြတယ်။ အဲ့ဒါတွေရပြီးသွားတော့ရော ဘာဖြစ်သွားသလဲ? ဘာမှလဲမဟုတ်တော့သလို ဘာအဓိပ္ပါယ်မှလဲမရှိတော့ဘူး။ မရသေးတဲ့သူတွေကသာ ရကြည့်ချင်ကြတာ။ ရပြီးတဲ့သူတွေကတော့ ဒါနဲ့မလုံလောက်ဘူးဆိုတာသိသွားကြပြီ။

ပိုက်ဆံကပြဿနာတွေကိုဖန်တီးတယ်။ တောင်တစ်ခုရဲ့ထိပ်ကိုရောက်သွားရင် နောက်တောင်တစ်ခုရဲ့ခြေရင်းမှာရှိနေတယ်ဆိုတာသိသွားမယ်။ ပြီးပြည့်စုံသွားတဲ့အချစ်ဆိုတာလဲမရှိနေဘူး။

ဒီထက်ပိုကောင်းတာရှိလားမေးရင် ရှိတယ် အဲ့ဒါ သီလပဲ။ သီလမှာ သူ့ဘာသူပြန်ရစေတဲ့ဆုလဒ်ရှိတယ်။ သီလဆိုတာ ကျနော်တို့မျှော်လင့်ထားတာထက်ပိုုပြီး ကောင်းမြတ်ကြောင်း ဖော်ပြသော ကောင်းမြတ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကျောင်းတွေကနေသင်ပေးလို့မတတ်တဲ့အရာတစ်ခုလဲဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့မှရှိချင်မှလဲရှိတယ် မရှိရင်လဲမရှိဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ သီလဆိုတဲ့အရာမှာ တရားမျှတမှု၊ ရိုးသားမှု၊ စည်းကမ်းရှိမှု ၊ သတ္တိတွေအားလုံးပါဝင်တယ်။ အဲ့သီလကိုစောင့်ထိန်းနိုင်ဖို့ပဲလိုတယ်။

@BurmeseStoic